GEKOMEN UIT DE WINTER, DE WINTER TEGEMOET ...

VRIJBEID EN DEMOCIATIE

Zaterdag 24 December 1955 - No. J80

€en

• en een

<gelukki~ érzieuwjaar!

\ ,

WEEKBLAD VAN DE VOLKSPARTI~ VOOR VRIJHEID EN DEMOCRATIE

GEKOMEN UIT DE WINTER, DE WINTER TEGEMOET ...

I

H. A. Lunshof ontleent er het een en ander aan in zijn boeiende driedelige geschiedenis van Engeland.

Daar was - zo wordt ons verhaald - een koning Edwin, die om politieke redenen een huwelijk wilde aangaan met Ethelburga, de dochter van de koning van Kent. Hij hoopte daardoor op de duur North- umbrië en Kent te verenigen.

Deze koning Edwin nu was een heiden, doch , Ethelburga hing het Christendom aan. Haar vader en zijzelve zijn bereid in het huwelijk te bewilligen, op voorwaarde, dat Paulinus hun bisschoppelijke raadsman, haar mag vergezellen.

Dat gebeurt. En al heel spoedig begint dus Pau- . linus pogingen aan te wenden om koning Edwin te

· bekeren. In de kronieken nu zijn ons de besprekin-

"gen overgeleverd, die Edwin met zijn raadsleden, de ridders en krijgsoversten ove.r dit gewichtig onder- werp hield.

Zij zitten in de grote hal van de_ koningsburcht bireen. Het Christendom is hun vreemd. Zij hebben

· altijd hun eigen goden gediend. Maar ja... wat zullen ze er van zeggen?

Dan neemt een der krijgsoversten het woord en zegt: "Koning, het is er mee als in wintertijd, wan- neer gij met uw graven en baronnen aan tafel zit.

Het vuur vlamt helder op, uw hal is verwarmd, maar buiten klettert de regen neer of het sneeuwt of stormt. Daar komt een kleine vogel naar binnen gevlogen, de ene deur in, de andere uit. Dit korte ogenblik is hij bevrijd van het winterse weer en deren hem sneeuw, noch storm, noch regen. Maar dat duurt slechts een wijle. Gekomen uit de winter, gaat hij de winter tegemoet. Aldus is het met ons leven; wij weten niet wat vooraf is gegaan. Wij weten niet wat volgen zal en dit is voor ons een droeve zaak. Als de nieuwe leer ons méér zekerheid kan geven, lijkt het mij verstandig haar aan te nemen".

Z

En dan is daar de opperpriester Coiffy, de man dus, die eigenlijk in aller oog geroepen schijnt, de oude, heidense godsdienst te verdedigen. Maar die zegt tot aller verbazing: "Heer Koning, ik heb uit de aard van mijn bezigheden onze oude goden beter gediend dan wie ook. En wat heeft het mij gebaat? Ben ik de aanzienlijkste in het land of de rijkste? Neen. - Dus zijn onze goden l,Tiachteloos, daar zij niet in staat zijn hun beste dienaren het beste te geven. Er is dus allès voor te zeggen, om hen in de steek te laten en het nieuwe geloof te omhelzen".

De daad bij het woord voegend, vroeg de priester de volgende dag de Koning om wapens en een hengst. En dan rijdt hij recht op de heidense tempel af en slingert zijn lans in de deur, zodat het wapen trillend in het hout bleef staan. ·

Wat gebeurt er? Zonden de goden een bliksetl].~

straal neer om de dienaar, die hun geboden over- trad en ontrouw was geworden en hun heiligdom- · men beledigde, te verzengen? Ne'en, de speër bleef in het hout steken en al wat er geschiedde was, dat

een jubelende menigte dit voor een godsoordeel hield en daardoor, in vernielingswoede uitb'!lrstend, zich op de tempel stortte en die verwoestte.

D

Allereerst om het beeld van dat vogeltje, dat komt binnengevlogen in de hal, waar het behagelijk is en warm.

Daar voelt het vogeltje zich voor een ogenblik veilig beschut. Maar het duurt slechts kort. Geko- men uit de winter, gaat het de winter weer tege- moet. Aldus is het met ons leven ...

Zweven en fladderen ook wij mensen van deze twintigste eeuw niet voortdurend tussen winterse perioden in het wereldgebeuren door? Het is vrede, maar achter ons liggen de harde oorlogsjaren met al hun barre verschrikkingen, achter ons liggen vier decenniën vol oorlo-gen en oorlogsgerucht~l'l:· ~n telkens moeten we vragen: wat gaan we tegemoet?

Over wat geweest is kunnen we praten. Over wat komen zal niet. Maar tegenover beide, verleden en toekomst voelen we ons gelijkelijk klein, wanneer we onszelf de vraag stellen, waarom de dingen in onze jaren zijn zoals ze zijn. Wij spreken niet ten onrechte van het raadsel der wereldgeschiedenis.

Maar dat is tevens h>êt raadsel ook van ons eigen bestaan cm van àlle leven, dat in zijn ondoorgronde- lijkheid tragisch is.

Koesteren niet velen zich in de behagelijkheid van het Kerstfeest, zoals dat vogeltje zich een ogenblik beschut voelde in de veilige warmte van de hal in de koningsburcht?

E

Die priester had immers zijn goden beter gediend dan iemand anders. Maar och: wat heeft het hem gebaat? En daarom, meent hij, is er alles voor te zeggen, c;le oude goden hun congé te geven en het nieuwe geloof te omhelzen.

Nu is het christendom op dit punt, historisch, helaas min of meer belast. Die oude Angelsaksers zijn niet de enigen geweest wie voorgehouden werd dat het toen nieuwe geloof "voordeliger" was. En zo lang de mens blijft wat hij is, zal het begrijpelijk blijven, dat velén ook na negentien eeuwen ~hristen­

dom, in tijden van onzekerheid en verwarring zich afvragen of het ,,zin" heeft Kerstfeest te vieren.

·. K. oning Edwins. opperpriester klaagde dat zijn geloof hem niet gebaat had. Daarom zwoer hij het af.

Hij, wiens geboor,te wij op het Kerstfeest berden-

ken, stelde de dingen radikaal anders: wat baat het de mens, of hij de gehele wereld wint en hij lijdt schade aan zijn ziel?

"Baat" is wel het allerlaatste wat het Evangelie ons voorspiegelt, baat dan in de zin van aanzien, rijkdom, macht.

Sterker: het Evangelie beweert ook niet, dat het ons de diepste levensmysteriën onthullen zal. Jezus

"begrijpt" niet, waarom God Hem de bittere beker van het lij den voorhoudt in Gethsemané, Hij "be- grijpt" niet, waarom God Hem heeft verlaten, als Hij daar hangt aan het kruis.

I

-~

... opeens sprong een springvloeq naar binnen.

Eén ogenblik hielden we 't veld, Tuen smeet gns omver Zijn. geweld En onze zinnen vergingen. · Maar niet voor lang; weer stonden Wij hijgende overend,

Wetend: wie de vloed heeft gezonden Heeft ons hart naar het groot' re gewend.

Tot het gevaarlijke leven Riep ons de Eeuwige stem;

Kracht heeft ons omho~lg geheven Tot het glanzen~le, str?mend uit Hem.

Het offer der kleine wensen Voor alle zelfzuchtig geluk Blinkende, heerlijke mensen Versehij nen ons Stuk voor stuk.

Overtuigde belijders Ener onsterflijke Idee Ernstige, moedige strijders, Strijdend met een hart vol vrêe.

Oneindige Macht, maak ons moedig Oneindige Kracht maak ons rots Stort Uw gee~t in ons overvloedig, Bewaar ons voor valse trots.

Leer ons, dat lij den en st rij den Twee loten zijn aan één stam En dat in het duister der tijden Het helst streeft naar boYen Uw vlam.

Als wij met' iets Yan deze gevoelens in ons het Kerstfeest tegemoet gaan, zullen wij iets van de eeuwige zin van Kerstmis ontdekken.

DeR.

~~~~~~~~~~~~~f

~· In verband met de komende feest- ~

Î

~ I

ri

~

~

~~'l§t~~'$-~~~~~~~<1!

---~---~---M

D_~_cE

JO~_::_PMG. I~

Flitsen van Het Binnenhof ·

(I)

Loonsverhoging per druk-op-de-knop verleden tiid? • Geen algehele vriie loonvorming. maar wel meer differentiatie • Van ons evenwichtsorgaan zal veel worden geverC;Jd • Loonsverhogin- gen moeten gekoppeld aan productiviteit en ruilvoet • Meer ruimte voor de winstdeling • Bedachtzaamheid bliift geboden.

De tijd van de algemet~e loonronden, van de druk-op-de-knop loonsver- hogingen, gedecreteerd van één cen- traal punt uit en geheel los van de si- tuatie van de afzonderlijke bedrijf,Jtarl:

of onderneming, is, naar wij hopen, thans voorgoed voorbij.

Van de drie alternatieven, welke mr Van Leeuwen bij het debat over de 'vrijere loonvorming tijdens de behan-

deling van de begroting van Sociale Zaken stuk voor stuk uitvoerig be- sprak, koos hij welbewust het tweede als streefdoel: een betrel keiijk constant algemeen prijsniveau en lonen, ver- hoogd in harmonie met de verhoogde productie en ruilvoet.

Door velen wordt betoogd, dat dit niet wel mogelijk is, omdat de handha- ving der volle werkgelege:1heid telkens weer inflatoire prikkeling nodig zou hebben.

Onze geestverwant ver><Jaarde echter niet zo pessimistisch te zijn, al was hij ervan overtuigd, dat van het gevoet

een algehele contracteer-vrijheid, welke ons zou voeren naar het afgekeurde derde alternatief (stijgende Ionen en prijzen als oorzaak en gevolg van de waardedaling van het geld) niet meer van deze tijd.

* * ..

De constatering, dat een centraal gezag over de loonontwikkeling niet kan worden gemist, betekent niet, dat dit gezag moet W.Jrden uitgeoefend door bemoeiing in detail.

En hiermede was de heer Van Leeu- wen dan gekomen tot de aan de orde gestelde en thans ook - zij het met pijn - door de Regering en door de P. v. d. A.-fractie. aanvaarde vrijere loonvorming.

Gewenst is, zo betoogde onze geest- verwant, dat de mogelijkheid tot diffe- rentiatie al naar bekwaamheid, ijver èn prestatie, maar ook naar bedrijfstak en bedrijf, in ruimere mate dan thans het geval is wordt geopend.

MR VAN LEEUWEN ... niet in herhaling ...

van een vrijere loonvorming en als hij het goed zag, geloofde hii niet, dat het standpunt van de miinister en dat van hem hier in beginsel veel uit elkander lC'pen.

Met veel genoegen evenzeer had de heer Van Leeuwen geconstateerd, dat ook aan de uitwerking vr.n het begins·el der winstdeling meer ruimte zal wor- den gelaten. Hoewei men zich in dezen voor overdrijving moet hoeden, schept de winstdeling de mogelijkheid tot meerdere differentiatie van beloning per bedrijf (als het tenminste goed gaat), terwijl. zij in tegenstelling met

loonsverhoging geen eigenlijk kasten- ~ element vormt.

We moeten dUs naar een ander sys- teem van loonvorming, '1laar een scherpslijper toonde de heer Van Leeu- wen zich ook hierbij weer niet. Hij her- innerde aan het feit, dat hij zowel bij de algemene financiële beschouwingen als bij de begroting van Economische Zaken nogal uitvoerig was ingeg:aan op het verschijnsel van de overspanning in de conjunctuur.

Hij zou niet in herhaling treden en nog eens demonstreren, dat het mede de overheidsbemoeiing is geweest, die tot deze overspanning heeft geleid. Mi- nister Suurhoff, zo zei hij, zal zich misschien herinneren, dat wij in Juni van verleden jaar hierover een discus- sie hebben gehad bij mondelinge vra- gen, die spreker had gesteld.

Indien, a~dus onze geestverwant, wij het erover eens zijn, dat er overspan- ningsverschijnselen te constateren val- len, dan moeten wij het er mijns inziens ook over eens zijn, dat het huidige tiJdS- gewricht het minst opportune moment zou zijn om de banden plotseling lOs te gooien, waaraan de loonvorming is ge- · bonden en waaraan men al geruime tijd is gewend, hoezeer wij ook de wens koesteren, dat de banden losser ge·

maakt worden en aan de vrijheid een grotere plaats zal worden lng-eruimd.

De situàtie vart heden maant echter tot voorzichtigheid en de heer Van Leeuwen meende, dat de bedachtzaam- heid, waarmee de minister een zekere omzwenking van het Rçge;-ingsbeleid aankondigde, ook door deze overtuiging

is ingegeven. A.

·van onze evenwichtsorganen veel zal worden gevergd. Het is nu eenmaal moeilijk, op een smalle lijn in evenwic-ht te blijven. De vraag "is echter niet of het moeilijk is, maar of het do e n l ij k is en dan antwoordde hij: ja.

Dan komt de vraag: Hoe wordt het doel op zijn best verwezenlijkt ?

Algehele vrije Joonvorming in de zin van: zonder enige contröle of invloed, uitgeoefend uit een oogp•mt van alge- meen belang past - de heer Van Leeu- wen merkte dit zeer nadrukkelijk op - niet in en is niet mogelijk bij de huidi- ge constellatie. Daarover is praktisch iedereen het wel eens.

Wanneer loonsverhogingen gekoppeld wordim aan productiviteit en ruilvoet, spreekt het bijna vànzelf - en hier ont- moette onze woordvoerder dus de heer Romme - dat de verhogingen uitgaan van de bedrijven, die de verhoging kun- nen dragen en zelfs ondanks deze ver- hogingen hun prijzen (wellicht) nog zouden kunnen verlagen.

Ongetwijfeld wordt door de verhoging in bepaalde bedrijfstakken en bedrijven een tendenz tot verhogingen ook .elders en in het ambtelijke geschapen, die hier en daar ook verhoging van tarieven en prijzen zal meebrengen.

Bij het aftreden van de heer H. J .. \ nkersmit als. lid van de TweedP Kamer

Het is nu eenmaal zo, dat het alge- meen loonbeleid meer e·n meer van be- slissende invloed is op de waarde van het geld, gemeten tegenover prjjzen en gemeten tegenover de andere valuta's.

Daarom aehtte onze woordvoerder

BE<;RAFENIS

mr j. RLIT(;ERS

Bedolven onder bloemen is het ·stoffe- lijk overschot van onze oud-secretaris, mr. J. Rutgers, Vrijdagmiddag 16 Decem- ber op de begraafplaats W esterveld ter aarde besteld, De begrafenisplechtigheid werd door zeer vele belangstellenden bij- gewoond.

Van het Hoofdbestuur der V.V.D. wa- ren o.tn. aanwezig de voorzitter, prof. mr.

P. J. Oud, de onder-voorzitter, mr. H. van Riel, de penningmeester, de heer S. J.

van den Bergh, de honorair algemeen se- cretaris, de heer D. W. Dettmeijer, me- vrouw mr. E. A. J. Scheltema"Conradi en mevrouw S. A. Th. Goudswaard-Knip- sche.er.

Voorts waren aanwezig de leden onzer Tweede Kamerfractie mevrouw A. Forta nier-de Wit en· de heren G. Ritmeester en R. Zegering Hadders, alsmede alle medewerkers van het Algemeen Secreta- riaat en tal van leden van Centrale- en afdelingsbesturen.

Nadat men, terwijl het orgel "Wilt he- den nu treden" speelde ,in de aula van de begraafplaats was bijeengekomen, werd allereerst het woord gevoerd door mr. W. C. Wendelaar, lid onzer Eerste Kamerfractie. De heer Wendelaar, spre- kend namens de Partij en als persoonlijk vriend van de overledene, memoreerde de politieke carrière van mr. Rutgers en schetste zijn doorzettingsvermogen en standvastigheid als liberaal. Ook herin- nerde hij aan de principiële houding van mr. Rutgers tijdens de bezettingsjaren.

Als vriend .van de overledene sprak vervolgens de heer W. H. Rethmeier een woord van afscheid, waarbij hij in het bijzonder de persoonlijke moed en karak- tervastheid van mr. Rutgers in tijden van teg:.enspoed prees.

Hierna bracht de zoon, mr. J. W. Rut- gers, zijn Vader dank voor hetgeen hij voor de familie is geweest, terwijl hij zijn erkentelijkheid betuigde voor de steun en belangstelling, van vele zijden tijdens zijn ziekte en ook thans gegeven.

Tenslotte sprak ds J. van der Guchte, predikant der remonstrants-gereformeer- de gemeente in Den Haag, woorden van troost tot de familie.

Aan de groeve sprak ds Van der Guch- te nog een kort woord, waarna hij ein- digde met het .,Onze Vader",

Vandaar dat een compenserende ver- laging van de prijzen van producten, waarvan door meerdere efficientie de voortbrengingsmoeite daalt, de gewens- te en ideale oplossing is~

In· de door mr Van Leeuwen ontwik- kelde gedachtengang past de stootsge- wijze toegepaste gelijktijdige loonronde in het algemeen niet. Hij maakte daar- bij echter deze uitzondering, dat zij toch wèl verdedigbaar was in een stadium van een aperte dispariteit tussen het Nederlandse en het buitenlandse prijs- en Ioonniveau.

Het ging hier om hetzelfde als het- geen hij de week tevoren bij de behan- deling van de begroting van Economi- sche Zaken had besproken, en wat hij toen had betiteld als: e~n aanpassings- inflatie.

Mr Van Leeuwen had met veel ge- noegen kunnen constateren uit de M. v.

A. van minister Suurhoff, dat ook hij van mening is, dat het beleid moet worden omgebogen naar de richting

Û ^p 13 December deed de wnd. voor- zitter van de Tweede Kamer, de heer Van Sleen, voorlezing van een brief van het lid van onze Kamerfractie, de heer H. J. Ankers~it, gedateerd 9 De- cember en luidende:

"Hiermee kom ik U berichten, dat ik ontslag neem. als lid van de Tweede Ka- mer der Staten-Generaal.

. De enige reden hiervoor is, dat het mij onmogelijk is, de taak, verbonden aan dat lidmaatschap en mijn taak als oud- ste directeur van onze familiebedrijven tegelijk goed te vervullen, waardoor ik in beide plichten, naar mijn mening, te kort schoot. Ik moest dus kiezen, ,en heb besloten de Tweede Kamer te verlaten.

Dit besluit valt mij zwaar.

Ik ben zeer dankbaar voor de vriend- schap im hulp, die ik mocht ontvangen van de leden van de Kamer en van de staf. De omgang met hen was mij een vreugde. Het werk was interessant en leerrijk en gàf een ruime blik over het gebeuren in ons land en inzicht in het gedachtenleven van ons Volk.·

De herinnering aan de jaren als Ka- merlid zal bij mij steeds een goede en prettige zijn".

DEZE BURGER

wil u nu reeds, om niet te Iaat te komen, ailemaal een goed en gezegend 1956 toewensen.

Ik hoop dat u zichzelve het zelfde belooft wat ik mijzelf beloof: al maar braaf blijven en geen gekke dingen doen; goed oppassen; een heer (of een dame) blijven in het verkeer en u niet door vreemde mensen laten aan·

spreken; altijd beleefd blijven; geen kou vatten; niet uitspatten; goed inpakken en braaf en weilevend jegens uw medemensen zijn; altijd met twee woorden spreken; lief zijn voor gezin en familie; met ruime hand uw goede gaven ronddelen; op tijd naar de tandarts; ga· eens voor een verzetje naar dë bioscoop doch overdrijf uw zucht tot pretmaken en feestvieren niet;

tracht wat minder te roken; weest matig met alcohoiica; leg een centje op zij voor de oude dag; verwaadcos uw brochitis niet en hoedt u voor tocht, speculeren en avonturen in voile zee. Wanneer u dit allemaal goed in acht neemt en uw aangeboren luiheid tracht te overwinnen, geregeld uw ochtendgymnastiek doet, uw tánden poetst en aile wasmiddelen gebruikt die de advertentiekolommen u aanbevelen, dan zal het waarachtig wel gaen.

Bovendien: doe iets voor uw partij en sluit de V.V.D. in uw hart. Breng wat nieuwe leden aan, win een televisietoestel, stem op mr P. J, Oud (ckm komen de andere vijltien jongens en meisjes er vanzelf óók in) en lees dit blad met zorg en toewijding; het is anders dan de Vie Parisienne, Margriet en Libelle, maar het geeft u toch óók wat mee op uw smalle levensweg.

Denk aan uw lijn en aan de calorieën. U moet nog langer mee. De V.V.D.

kan niet buiten u. Wees matig in alles, behalve in ordentelijkheid, goed- heid en mildheid jegens uw medemensen.

Stem altijd, hoe ook, wanneer ook, waar ook op Oud, P. J. en denk, in stille ogenblikken met liefde en zachtheid aan

DEZE BURGER

Zoals men zich zal herinneren, had de heer Ankersmit al eerder te kennen ge- geven, geen candidatuur meer te kunnen aanvaarden voor een nieuwe verkiezing.

Thans_ heeft hij, door de ovcrma.cht zij- ner werkzaamheden gedwongen, besloten, ook dit laatste halve jaar eraan te geven.

'H. J. ANKERSMIT

Dit besluit siert de heer Ankersmit, hoezeer wij het dan ook betreuren, dat het daartoe heeft moeten komen.

Dr. Kortenhorst heeft er aan het slot- diner van de laatste parlementaire in- dustriereis nog aan herinnerd, dat de heer Ankersmit de enige praktizerende industrieel in de Kamer was en bij prees de V.V.D., dat zij een man uit het prak·

tische industriële leven bereid had weten te vinden, in de Kamer zitting te nemen.

Het valt te waarderen, dat de heer An- kersmit deze proef heeft willen nemen, maar niemand kan tegen de omstandig- -heden op. Deze beide werkzaamheden

bleken hem niet te combineren en het getuigt van de hoge opvatting, welke onze geestverwant van zijn Kamerlid- maatschap had, dat hij het niet op halve wijze heeft willen vervullen.

Zijn ontslagneming vestigt nogmaals de aandacht op het probleem, dat de steeds toenemende werkzaamheden van de Kamer vormen.

Zijn medeleden zullen aan deze sym- pathieke figuur, die ruim drie jaar in de Kamer heeft zitting gehad, stellig goede herinneringen bewaren.

:Óe V. V.D.-fractie moge hem ahllid heb- ben verloren, de partij zal zeker op zijn steun kunnen blijven rekenen.

* *

Aan zijn opvolgster, mevro11l'W J. M.

Stoffels-van Haaften worll!lt elders in dit blad aandacht gewijd. Met haar doet de tweede vrouw in de V.VJD.-frac- tie en de tiende vrouw in de Kamer haar

intrede. ~

• 24 DECEMBER 191i5 - PAft. I

NOGMAALS DE- _ONDERWIJSRESOLUTIE VAN DE J. 0. V.D.

Men hebbe vertrouwen z,n de zelfwerkzaamheid van ons volk

Repliek op het verweer van Boevé

(INGEZONDEN)

Het zij mü vergund repliek te leveren op het stuk van de heer Boevé in het IUJDUDer van 17 December jJ. Ik begrüp, dat deze kolommen niet besteed knnnen worden aan uitputtende discussies; ik zal mü daarom beperken.

De geachte schrüver zal mij ten goede houden, dat ik "De Driemaster'' niet lees. Men kan per slot niet overal op geabonneerd zijn er niet alles lezen. Mün

reactie op de onderwijsresolutie geschiedde door de publicatie hiervan in dit blad. Ik ben de heer Boevé erkentelijk voor zijn verdediging, maar ik vrees, dat wij elkaar niet kunnen overtuigen.

Dat de J.O.V.D. een zelfstandige organisatie is, heb ik reeds in mijn eerste stuk vastgesteld, zij het met de toevoeging, dat de buitenwacht desondanks natuurlijk de J.O.V.D. als jongerenorgan,isatie van de V.V.D. ziet.

Of ik tot de jongeren behoor, is van geen JM:tekenis, aangezien het begrip

"jongeren" geen inhoud heeft. Als het te doen is om mün leeftijd, zo mag men weten, dat ik Abraham gezien heb. Waar ik het woord "progressief" gebruikt heb, is dit geschied tussen aanhalingstekens en heeft dit dus de na-oorlogse politieke betekenis, die met werkelijke vooruitstrevendheid (waarheen?) of be- houdzucht (waarvan?) niet te maken heeft.

Waar ik de strekking van de resolutie onwerkelijk genoemd heb, bedoel ik niet te zeggen, dat ze niet te verwezenlij•ken zou zijn, natuurlijk kan dit met een meerderheid in de. Staten Generaal ge- makkelijk genoeg bereikt worden, maar ik ben van mening, dat dit ongewenst moet worden geacht, omdat men hier- mede het volk geen dienst bewijst, noch in zijn welvaart, noch in zijn werkgele- genheid, noch in zijn levensgeluk. Daar ik aanneem, dat de ontwerpers der reso- lutie dit willen bevorderen, acht ik deze onwerkelijk.

Dit als antwoord op de inleiding van mijn geachte opponent. Thans tkom ik tot de punten.

Ad 1. Volgens mij mag van de ouders

&il"el de~elijk schoolgeld gevraagd wor:

f.den, al Is men dan ook al zo ver, da:t ZlJ :)oor hun kinderen tot hun 14e jaar nu

··reeds vrij zijn. Daar het schoolgeld naar

·het inkomen wordt geheven, is dit accep- : tabel. "Ieder kind heeft recht op 't krij-

~ gen van een passende opleiding; onge-

; acht de welstand van zijn ouders", po- .! neert de heer Boevé.

· Ik meen, dat deze mogelijkheid in Ne-

;C!erland practisch reeds bestaat en dat de

!. achooigeldheffing hiervoor geen beletsel ds. Natuurlijk kunnen rijke ouders meer tteld uitgeven t.b.v. hun kinderen en het

l•_ . de vraag of dit altijd een weldaad is r·voor deze kinderen, maar that's another .,story.

j . Wanneer de opstellers der resolutie

~et denken, dat bij verwertkelijking hun- b.er desiderata, er niet meer leerlingen de t:!lliddelbare school zullen bezoeken dan rilu reeds geschiedt, zo ware het onnodig 7·1eweest deze wensen te uiten.

Ik begrijp ook niet, waarom mijn ver- onderstelling een miskenning zou zijn van de inzichten der leraren. Ook begrijp ik niet, dat de kiRderen steeds moeten zijn overgegaan om de middelbare school te bevolken. Mijn opponent zal toch niet de wrede en ook anderszins onjuiste maatregel willen aanprijzen, !lat leerlin- gen, die blijven zitten, de school moeten verlaten? Of dan wel schoolgeld beta- len?

·Ik moge verwijzen naar het artikel

"Lerarentekort of leerlingenteveel ?" van dr W. L. Beetkman in Elseviers Week- blad van 3 December j.l. en waarin op de ontstellende teruggang der resultaten van het V.H.M.O. wordt gewezen. Ik kan uiteraard niet ingaan op de uitgebreide analyse in dit lange artikel, dat ik de heer Boevé gaarne ter lezing aanbeveel.

Intussen is het goedkoop met een uit- roepteken over materiaal te spreken, om- dat het n.b. over kinderen gaat. Daarin zit niets denigrerends en zulk een tus- senzinnetje van de schrijver lijkt op ee!l lonkje naar de tribune.

' Geen schoolplicht tot

18 jaar

Ad 2. Ik persisteer bij mijn mening, dat men geen schoolplicht tot 18 jaar moet invoeren (al zou dit ook in het buitenland geschieden), omdat men de mensen niet te lang moet willen dwin- gen. Natuurlijk zou part-time onderwijs van een avond per week er mee door kunnen, maar een dergelijke geringe

maatregel is de moeite van de school- plichtuitbreiding niet waard.

Als men ondertussen genoegen neemt met eens per week, zal men weldra uit- breiding hiervan eisen. Bovendien gaan er reeds vele werkenden met vrucht naar avondscholen, fabrieksopleidingen en jeugdclubs. Ik gevoel bij overheids- optreden altijd meer voor wijze beper- king dan voor he~rsen en dwang.

Ad 3. In het algemeen hebben de openbare scholen geen reden tot klagen over hun beheer. Dat er sommige klein- zielige gemeentebesturen · zijn die de openbare scholen misdelen, is' gelukkig geen regel en mag daarom geen reden zijn het systeem principieel te wijzigen.

Dit blijkt overigeris thans ook niet de bedoeling van de heer Boevé, daar hij nu slechts van een "adviesraad" spreekt.

]k vraag mij af waarom het in de reso- autie dan ook niet zo genoemd is. Hierin

spreekt men van "beheer".

Overigens zijn de ouderverenigingen en oudercommissies thans algemeen en doen voortreffelijk werk. Wil men deze nog een ruggesteuntje geven, à la bo!l- heur. Men noeme het dan echter geen beheer. Als men het schoolhoofd in het algemeen vrijheid wil laten, dan kan ik mij daarmede verenigen.

Lichamelijke oefening

Ad 4. "Het is qngelooflijk", dat mijn geachte opponent zich opwindt over mUn standpunt betreffende de lichamelijke oefening. Bijna algemeen wordt dit toe- gepast op de scholen en met recht.

Ik ben er echter geen voorstander van dit uit te breiden, in het bijzonder niet bij die vormen van onderwijs, Jie reeds kampen met een overbelast roos- · ter. Ik neem niet aan, dat de jeugd geen tijd heeft dit in clubverband te doen. De practijk wijst wel anders uit. Als in som- mige gevallen door een verplichting lichamelijke oefening bij de genoemde onderwijsvormen in te voeren, . uitbrei- ding van lestijd moet worden toegepasi, zal die tijd toch ook moeten worden ge- vonden.

Men moet naar mijn gevoelen de overheid niet te veel willen laten doe.n en verordeneren, maar ootk vertrouwen hebben in de zelfwerkzaamheid van het volk. Vooral bij de sport blijkt deze zelf- werkzaamheid actief.

Ad 5. Wanneer de schrijver met cul- turele vorming de kunst op het oog heeft, dan is het beter dit woord te ge- bruiken. Het spreekt vanzelf, dat ik daar geen bezwaar tegen heb. Maar waarom gebruikt men dan het zwaarbelaste woord "cultureel"?

Ad 6. Hierover bestaat geen verschil van mening.

Ad 7. Ik verwijs naar het geschrevene hierover in mijn eerste bijdrage, hetgeen m. i. niet wordt verzwakt door het be- toog van mijn opponent. Ook thans zal de werkelijk begaafde en geschitkte zijn universitair doel bereiken.

Door de maatregelen, die de resolutie aanprijst, zal men wel meer studenten.

krijgen, maar het is de vraag of dit een wenselijk doel is. Bij het huidige stelsel wordt waarlijk de ontplooiing van het

aanwezige talent niet verhinderd. En wat het re c h t van een ieder betreft, dit is een woord, zoals er zovele woor- den bestaan. Men kan ook poneren, dat een ieder re c h t heeft op een schilderij, een viool, de werken van Jean Jacques Rousseau, een automobiel, een televisie- toestel en een ijskast.

Waardoor wordt het levensgeluk bepaald ?

Natuurlijk, en dit als antwoord op het slotbetoog, zal de maatschappij slechts gelden uittrekken als daar baten tegen- over staan, waarbij ik natuurlijk ook geestelijke baten reken. Ik geloof even- wel positief niet, dat het levensgeluk van het volk in het algemeen zo gebaat is bij langduriger schoolplicht, evenmin ·als de economische en sociale vooruitgang.

Het is evident, dat ik niet verwar "so- cialisme" en "sociale gerechtigheid". In de eerste plaats (in het verband des he- ren Boevé's betoog) weet ik heel wel, dat de liberalen het openbaar onderwijs be- ter dienen dan dat de socialisten dit doen, doch mijn uiteenzetting was meer gericht op het onderwijs in het algemeen, net als de resolutie.

In de tweede plaats zie ik geen sociale

gerechtigheid in een maatregel. die nieu- we dwang legt op de jongelieden tot 18 jaar zonder dat ik daarvan het nut zie, terwijl dit nieuwe offers van de belas- tingbetalers kost, hetgeen ik evenmin om deze reden sociaal rechtvaardig kan achten.

Als ik zeg, dat deze resolutie eerder van een socialistische club aJJkomstig had kunnen zijn, dan bedoel ik daarmede, dat deze gemakkelijker overheidsgeld opeist, met minder tegenzin dwang oplegt en geredelijk naar mijn inzicht irreële plan- nen voortbrengt,

Ik voor mij zie vele goede dingen in dit land en in de Westelijke civilisatie, ' die ik wil behouden, die ik aangetast zie en waarvoor ik wil strijden. Wil men dit behoudzucht noemen, het zij zo, ik vind dan conservatief een eretitel.

Het feit, dat daarvoor strijd geleverd wordt, bewijst dat de liberalen niet dood zijn en ook in de V.V.D. levend worden aangetroffen.

Ik gun de J.O.V.D. haar den'kbeelden;

zij hebben in een vrije civilisatie het recht deze te verkondigen. Ik van mijn kant heb het recht ze te bestrijden, als ik het er niet mee eens ben. Winstpunt in dit debat is, dat wij dit in vrede in dit blad kunnen doen.

VAN OVERKLIFT.

Enkele gedachten over de rechtsstaat

Lezing voor de afdelingen Haarlem, Bloemendaal en Heemstede

Voor de afdelingen Haarlem, Bloemen- daal en Heemstede van de V.V.D., hield ie Haarlem de heer dr P. van Kleffens een lezing over het onderwerp: "Enkele gedachten over de Rechtsstaat".

Spreker ving aan met een historisch overzicht. In de negentiende eeuw heeft de rechtsstaat-gedachte, zo ook in Ne- derland, regelmatig veld gewonnen. Een grote stap vooruit is geweest het op- nemen van de z.g. grondrechten in dE grondwet van 1815, zoals vrijheid van godsdienst, vrijheid van drukpers, vrij·

heid van vereniging en vergadering enz.

De Verenigde Staten van Amerika wa- ren ons in 1776 (Declaration of Rights) en Frankrijk in 1791 (Declaration des droits de l'homme et du citoyen) al voorgegaan. Toch werd er onder de grondwet van 1815 nog veel buiten dE:

wet, nl. bij Koninklijke Besluiten, ge- regeld, hetgeen naar de begrippen sind~

1848 bij wet geregeld moet worden.

Bij de liberale grondwetsherziening van 1848 werd de rechtsstaat versterkt en bij de grondwetsherziening van 181\7 kon het gestelde doel als volledig be- reikt beschouwd worden.

In deze eeuw heeft de rechtsstaat-ge- dachte volgens spreker terrein verloren en dreigt nog meer te verliezen. Het is niet vreemd, dat de liberalen in deze omstandigheden, als voorvechters van de rechtsstaat, thans weer aan de winnende hand zijn.

Ingevolge de rechtsstaat-gedachte is de staat gebonden aan haar wetten en is zij verplicht rechten van de burgers te eerbiedigen. Hierop is tijdens de Duitse bezetting zeer sterk inbreuk gemaakt.

Toen was er voor de ^~urger geen rechts- bescherming tegenover de staat.

Vervolgens besprak de heer v. Klef- fens ook de administratieve rechtspraak, waarvan aan het einde van de vorige eeuw de bekende professor Buys de gro- te voorvechter was. Op deze wijze wilde men tot een van de overheid onafhanke- lijke rechtspraak komen, waar het over- heictsdaden betrof.

De grondwet van 1887 heeft de moge- lijkheid voor de administratieve recht- spraak mogelijk gemaakt, maar toch is de uitvoering achterweg gebleven. Ver- anderde opvattingen van deze eeuw zijn

daaraan niet vreemd, in welk verband spreker wees op de mening van prot.

Struycken in het begin van deze eeuw, . die geen tegenstelling tussen overheid en administratie zag en daarom meende, dat de administratieve rechtspraak niet meer nodig was.

De Raden van Beroep en de afdeling geschillen van de Raad van State be- handelen nu reeds feitelijk een groot ge- deelte van de administratieve recht- spraak.

Tenslotte stelde de spreker nog de vraag, of de huidige economische orde- ning geen gevaar voor de rechtsstaat op- leverde. Volgens spreker is dit beslist het geval, als er op dit gebied van over- heidswege te veel geordend wordt.

Na de lezing w-erden door de aanwezi- gen nog diverse vragen gesteld, welke door de inleider werden beantwoord.

Nijmegen besprak middenstands-

vraagstukken

De tweede vÓordracht van het winter•

programma van de afdeling Nijmegen, werd gehouden door de heer E. W. de Mots, te Nijmegen, over "Enige aspec- ten omtrent de middenstand".

De heer De Mots besprak enige be- langrijke punten, b.v. de geringe poli- tieke belangstelling van de doorsnee middenstander, de vacantieregeling, ouderdomsvoorziening, eventuele over- heidsbemoeiing enz.

Een uitvoerig debat volgde over o.a.

de al of niet wenselijkheid van gemeen- telijke toonzalen en de verschillen tussen de grote en kleine bedrijven.

In zijn openingswoord heeft de voor- zitter, mr H. P. Beets, de onlangs over- leden ·secretaris van de partij, mr J.

Rutgers, herdacht.

Het Algemeen Secretariaat van de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie is gevestigd Konin- ginnegracht 61 te 's-Gravenhage, telefoon 111768 en 114375, gi1'9 67880.

VRI.JJIEID EN DEMoeBATIE • 24 DECEMBER 1955- PAG. '

u

Doorzichtig huwelijksaanzoek van de C.P.N.

Jl erdachte glimlach ln

de binnenlandse .politiek

(Ingezonden)

"De oorlog is teruggedrongen - een ontspanning is ingetreden" schrijft het communistische dagblad De Waarheid op 16 November boven een resolutie van het partijbestuur der C.P.N.

Nu is het niet gebruikelijk om in deze kolommen veel aandacht te besteden aan communistische resoluties. Ditmaal echter is er wel enige aanleiding toe.

Het bestuur van de C.P.N . . spreekt zelf over "de nieuwe aanpak van haar taak". En in deze nieuwe aanpak is ook aan de V.V.D. een rol toebedacht.

Geen figurantenrol volgens de resolutie. Het is niets meer of minder dan een c~mpleet huwelijksaanzoek van de zijde van de communistische partij. De V.V.D.

is hierbij een van de twee in aanmerking komende· bruiden. De Partij van de Arbeid is de andere huwelijkscandidaat. Naast de - thans ietwat bevroren -

• buitenlandse glimlach komt er ook een voor de binnenlandse consumptie. De Russen gaan voor, de "Nederlandse" C.P.N. volgt.

De "geest van Genève" heeft ook !:iet hart van het communistische partijbe- stuur niet onberoerd gelaten. Niet lan- ger wordt de eenzaamheid gekozen, niet meer de afzondering gepredikt.

Luistert U maar: "In de practijk van haar optreden onder de massa, tegen- over andere partijen en organisaties

heeft zij - dit is de CPN - zich nog niet geheel bevrijd van de afgesloten- heid, de "linkse frase" en de negatieve tradities uit haar verleden.''

Wat staat ons nu te wachten?

Schrikt U niet: "Het partijbestuur - van de CPN - besluit te streven naar overeenstemming met andere partijen en organisaties ·voor het nemen van practische maatregelen, die het wer- kende volk onmiddellijk ten goede ko- men." Die- "practische maatregelen"

zijn dan zeker iets dergelijks als de door de communisten geleide staldng van het Amsterdamse overheidsperso- . neel van enkele maanden geleden.

Coördinatie van linkse partiien

De communisten menen, dat men bij de komende verkiezingen "de VVD in de rechtse coalitie zal willen lokken".

Dat mag vooral niet volgens de CPN - welk een tedere zorg voor de VVD - integendeel "Romme moet uit de regering worden verjaágd''.

Dit kan, want "de enige weg daar- toe is de coördinatie van de linkse par- tijen, de PvdA, VVD en CPN, met het doel hierop een nieuwe regering te doen steunen".

Is het nu uitsluitend de geest van Genève die de communistische broeders tot hun nieuwe aanpak hebben gebracht?

Neen zeker niet. het ging slecht met de CPN.

Niemand minder dan de partijsecre- taris, Paul de Groot, heeft op de zit- ting van het partijbestuur gezegd:

"Maar vóór deze tijd hebben wij ver- liezen geleden, zelfs ernstige verlie- zen."

Frontverandering was dus broodno- dig om de gang er weer in te krijgen.

Die frontverandering gaat in de rich- ting van een "volksfront", zqals we dat in de dertiger jaren in Frankrijk heb- ben zien opereren.

Wij hebben in de wereld meer linkse coördinaties met communisten gezien.

Coördinatie betekent nevenschikking, maar het einde van deze nevenschik-

king was een communistische over- heersing van alle andere partijen. Mis- schien is dit het begrip van coördinatie

volgens de communistische encyclopedie.

Wij denken aan d·e Russische satel- lietstaten, aan Polen, Hongarije, Tsje- choslowakije, Oost-Duitsland. Ook daar is het begonnen met een linkse coör- dinatie. Na de coördinatie werden de andere partijen door de communisten geïnfiltreerd en ondergraven, sleutel- posities in de regering bezet, uiteinde- lijk een geheel communistische regering ingesteld en het ijzeren gordijn ging omlaag. Over nevenschikking gesproken.

Vrijheid en democratie, twee woorden, die wij met ere in onze naam voeren.

Woorden die voor ons een begin!lel en een begrip zijn.

De vrijheid wordt geworgd in een communistische samenleving. De vrij- heid om een eigen mening te hebben, de vrijheid de kinderen op te voeden zo- als de ouders dit wensen, de vrijheid te gaan .en te staan waar men wenst, deze vrijheden bestaan niet voor een commu- nist.

Wij hebben persoonlijk in een com- munistisch land met verscheidenen ge- sproken, van hoog tot Jaag. Een pas- poort te verkrijgen om het land te kun-

Copie voor deze rubriek te senden naar:

Mejuffr. Joh. H. Springer, Alexander- Jtraat 16, Haarlem.

Bij

de intrede van mevr. mr Stoffels- van

Haaften in de Kamer

Vreugde heerst er biJ de Vrouwen in de V.V.D., vreugde, omdat mevrouw mr J. M. Stoffels-v. Haaf- ten een dezer dagen haar intrede in de Tweede Kamer doet.

Wij feliciteren haar er van harte mee, dat zij (dat vinden wij allemaal) nu op de plaats komt, die haar toe- komt; wij feliciteren ons parlement, omdat het zo'n aardig, fris, levendig medelid krijgt, en wij feliciteren ons land met deze bC'kwame. intelligente volksvertegenwoordigster.

nen verlaten, het was vrijwel voovbe- houden aan doorgefourneerde partijle- den. Familieleden V·an naar het buiten- land reizenden worden als gijzelaars vastgehouden totdat de betrokkenen in hun land zijn teruggekeerd. Dat is de vrijheid volgens het communistische principe.

De democratie sterft in een commu- nistisch geregeerd land. Eén partij, dé partij, ja knikken, alles stemt voor. Dat is de communistische democratie.

I

\

Geen vèrboden partii

·Toch hebben wij nu e·enmaal in Ne- derland de volgens de wet gekozen communisten in onze vertegenwoordi- gende organen. Al spreken zij een taal die de onze niet is, al ontbreekt elke gemeenschappelijke basis met onze be- ginselen, zij zijn er. De CPN is geen door de regering verboden partij. Dat zijn de feiten.

Dan kunnen wij de communistische vertegenwoordigers in die organen ook niet als uitgestotenen behandelen. Zij hebben dezelfde rechten als de andere vertegenwoordigers. Die rechten moeten niet alleen formeel, maar ook materieel tot gelding kunnen worden gebracht.

Hier echter moet een grens worden getrokken. Als de veiligheid van de staat in het geding komt, dan preva- leert deze: Wij wantrouwen de commu- nisten op het terrein van de defensie en in de bijzondere parlementaire organen die hiervoor bestaan moet er voor hen dan ook geen plaats zijn. Uitsluitend uit overwegingen van veiligheid.

Zo krijgen wij dus een glimlach in <ie binnenlandse politiek. Een glimlach past bij de verlegen en verliefde jongeling die naar een meisje lonkt. Maar de glimlachende CPN-jongeling wordt een tiran als echtgenoot. En dit door de CPN gew;enst "burgerlijk'' huwelijk zou

Onze beste wensen gaan met haar.

En ten slotte feliciteren wlj m1szelf, omdat krachtens onze Statuten zij nu lid wordt van het bestuur van de Or- ganisatie Vrouwen in de V. V D.

De secretaresse, .JOH. H. SPRINGER.

Vrouwenbijeenkomst te Emmeloord

Het televisietoestel kwam er

Te 'Emmeloord in hotel "'t VooJ:- huYs" kwamen op Dinsdagmiddag 29 November plm. 45 Vrouwen in de V.V.D. onder leiding van mevrouw !<'.

K. Stikker-Rienks, secretaresse van de afdeling N. 0.-polder, bijeen.

In haar openingswoord vertelde mevr. Stikker onder meer, dat zij reeds 110 nieuwe leden bijeen had en hoopte het nog diezelfde avond tot 120 te brengen. Mocht zij het televi- sietoestel winnen dan zou zij er de N.O.-p.-leden van mee laten genieten.

<Hetgeen dus nu gebeuren kan!) Te- vens vertelde zij dat ruim de helft van de V.V.D.-stemmers en -sters in rle N.O.-polder nu lid zijn!

Mevr. Doornbos-Oosting uit Roode- school sprak over de beginselen van onze partij en gaf daarbij aa.n de hand van talrijke voorbeelden een zeer duidelijke uiteenzetting. In de pauze werd er thee geschoiJiken en getracteerd. Er heerste, door de hele verzorging, b.v. bloemen op de tafel- tjes, potjes thee met een fleurige cosy etc. een gezellige sfeer.

Na de pauze· bracht mevr. Doorn- bos nog speciale pu,nten naar voren,

· die toch zeker de belangstelling van

worden gesloten onder die beginselen van Rom(m)e: onontbindbaar. Dit heb- ben wij elders ook gezien. En Romme moest worden verslagen!

Blauw-blauw

De komende verkiezingen Zltlllen, meer dan anders, in !let teken van het

be~;·insel staan. De beginselen van de vrijheid en de democratie zijn onver- enigbaar met de communistische.

De vrijheid die de communisten lo- ven is voor ons die van een politie- staat. De (volks)democratie komt tot ons als een dictatuur. De resolutie .van de CPN is irreëel, omdat wij onder be- paalde begrippen geheel iets anders verstaan dan de communisten. Tussen de communisten en ons gaapt eeD af- grond, die nooit overbrugd zal kWilnen worden. Ook niet door een link&e coör- dinatie.

Daarom kan er van een huw.elijk niets komen, zelfs niet van een 1os- vaste verkering en. aan een afspraakje om samen één avondje uit te gaan td.en- ken we ook niet.

Onder de blauwe vlag ven de W'VD loopt de communistische vrijer •.een blauwtje. Verder zullen wij deze zaak dan maar blauw-blauw laten.

H. M. DIJKMA.N.

Betaling contributie- afdrachten

Voor de goede orde vestigen ~ er.

nogmaals de aandacht op, dat conbiibu- tie-afdrachten en andere betalingen :uit- sluitend dienen te geschieden via giro- rekening 67880 ten name .van de Secre- taris van de Volkspartij voor Vrijjheid en Democratie te 's-Gravenhage, elf op de rekening van het Hoofdbestuur .. van de Volkspartij voor Vrijheid en Demo- cratie bij het Bankierskantoor R. Mees

& Zoonen te Rotterdam~

de vrouw hebben, zoals onderwijl>., ouderlagsvoorziening, Deltawet, her- denking kinderwetten enz. De cen- trale vertegenwoordigster mevr. De Vries- v. d. Hardt Aberson was even- eens aanwezig en sprak ter aanmoe- diging nog enkele woorden.

Om de dames naast de politieke beschouwing nog een ontspanning t.e bieden droeg II)evr. K. Kluwer-W(Jl- sey enige gedichten voor, o.a. varn Annie M. G. Schmidt uit "Het fluit- keteltje" en enige van Guido Gezelle ..

Ten slotte zong zij de gedichten van Guido Gezel!e die zij voorgedra~e!ll

had, begeleid door mevr. Nijland Mevr. Stikker had in haar ope- ningswoord gezegd dat, op een vraag van de voorzitter van de afd. N.O.- polder, of er ook heren toegang had- den, zij afwijzend geantwoord had en gezegd had dat dit nu eens een mid- dag alleen voor de dames was, he~­

geen door de aardige manier waarop zij dit vertelde nog al hilariteit ver- wekte.

Aan het eind van de bijeenkomst kwamen tóch 2 heren binnen en wei de voorzitter, de heer Edzes, vergezeld van de heer v. d. Weele. bestuurslid.

Zij kwamen om mevrouw Sti'kker hulde te brengen voor haar grote activiteit ten aanzien van de partij ^{f t l} haar succes bij de ledenwerving. Zïii '

boden haar een vaasje niet een mooie orchidee aan. Zichtbaar verrukt accepteerde zij deze en de woordelll die tot haar gericht werden.

Na alle aanwezigen dank gebracb:l;

te hebben voor hun opkomst en atteJil-' ties uitgedeeld te hebben aan de da- mes die het programma van deze zéétr geslaagde middag gevuld . haddenn.

sloot zij de bijeenkomst.