r s
r o
o o
o 0 C \ ) M ö ^ ^ p o L m 6 K Ê
Uitgangspunt blijft:
werk, werk, en werk
ü
Vanaf 2001 krijgt u te maken met een nieuw en eigentijds belas tingstelsel. Donderdag heeft de Tweede Kamer daaraan zijn goed- keuring verleend. Daarmee is een zeer belangrijk punt van rege- ... nngsbeleid gerealiseerd. De lasten gaan omlaag, de grondslag wordt verbreed, milieuvervuilende activiteiten worden zwaarder belast en het verschil tussen werken en met-werken wordt vergroot.
Dat betekent niet dat nu een lege agenda overblijft op het terrein van collectieve lasten, arbeidsmarkt en overheidsfinanciën. Er zijn zeker drie nieuwe punten die in de nabije toekomst aandacht verdienen: verdere vereenvoudiging van het stelsel; verdergaande priva tisering en aanpak van de armoedeval'.
Het nieuwe belastingstelsel heeft mede tot doel een grotere prikkel om te gaan werken aan te brengen. VVD en PvdA hebben dit doel gezamenlijk omarmd. De logische vervolgvraag is of inkomensafhankelijke regelingen in andere beleidssectoren inmiddels niet haaks staan op deze breed gedragen doelstelling. Denk aan huursubsidie, tegemoetkoming studiekosten, studiefinanciering of rechtsbijstand op rijksniveau. Maar ook op gemeentelijk niveau zijn vele voorzieningen gecreëerd: gratis pc's met internet, gratis abonnementen op tijdschriften, babyuitzetten, etc. Het zijn regelingen die met de beste bedoelingen zijn ingevoerd, maar een groot nadeel hebben: als je gaat werken of romotie maakt, verlies je de aanspraken er op. Het gevolg is dan vaak dat je er dan financieel op achteruit gaat. Dat kan nooit de bedoeling zijn.
De Armoedernonitor '99 van het Sociaal Cultureel Planbureau stelt dat de bekendheid en het gebrujk van inkomensondersteunende maatregelen groter zijn dan de bekendheid en het gebruik van arbeidsdeelname bevorderende projecten. Ook dat kan de bedoeling niet zijn. Ik pleit daarom voor een "Aanvalsplan tegen de Armoedeval". Drie belangrijke stappen daarvoor zijn: (1) een inventarisatie van alle inkomensafhankelijke regelingen bij het Rijk, de provincies en de gemeenten met de bijbehorende cumulatie-effecten; (2) een moratorium op verdieping en verbreding van deze inkomensafhankelijke regelingen; (3) fasegewijze afbouw van de inkomensafhankelijke regelingen (vanzelfsprekend met compensatie voor mensen die niet kunnen werken, of niet meer hoeven werken).
Het meest sociale beleid biedt perspectief aan de twee miljoen mensen die geen betaalde baan hebben. Niet louter om economische redenen, maar omdat werk kansen biedt op ontplooiing en ontwikkeling. Laten we op alle niveaus samenwerken aan dat doel.
Hans Dijkstal
Belastingherziening 2001
Deze week werd het belastingstelsel 2001 met ruime meerderheid in de Kamer aangenomen. Niet alleen de coalitiepartijen maar zelfs het CDA stemden in met de voorstellen van minister Zalm en staatssecre taris Vermeend. Omdat deze wetgeving ongetwijfeld de grootste operatie is van de PvdA-VVD-D66 coalities tot nu toe, is deze VVD- Expresse geheel aan het nieuwe stelsel gewijd. Namens de VVD heeft
Bibi de Vries de hele besluitvorming behandeld. Bibi de Vries
De hoofdlijn van de belastingherziening
Het wetsvoorstel Inkomstenbelasting 2001 bevat een groot aantal veranderingen ten opzichte van de bestaande inkomstenbelas tingwet. De belangrijkste wijzigingen zijn: • invoering van het boxenstelsel
• invoering van de vermogensrendements- heffing
• verlaging van de tarieven van de belas tingschijven
• vergroten van het verschil tussen werken en niet werken door invoering van de arbeidskorting
• de belastingvrije sommen worden vervan gen door de invoering van de heffings korting
• veranderen van een aantal aftrekposten • meer individuele belastingheffing
B o xe n stelse l
De bestaande inkomstenbelastingwet gaat uit van één belastbaar inkomen. Dit belast bare inkomen bestaat uit alle inkomsten
gezamenlijk die u in een iaar geniet; uw loon of uitkering, rente, huurwaarde eigen woning enzovoort. Op de inkomsten komen de aftrekposten in mindering zoals hypo theekrente of buitengewone lasten. De nieuwe inkomstenbelastingwet kent niet één, maar drie belastbare inkomens. Deze inkomens zijn ondergebracht in drie boxen met elk een eigen tarief:
Box 1: belastbaar inkomen uit werk en woning (progressief tarief)
Box 2: belastbaar inkomen uit aanmerke lijk belang (vast tarief van 25%)
Box 3: belastbaar inkomen uit sparen en beleggen (vast tarief van 30%)
Elk inkomen is maar in één box belast, zodat er geen sprake kan zijn van dubbele belas tingheffing.
Vervolg op pagina 2
e
e s s e
337
Soort inkomsten Inkomen
Box 1 Belastbaar inkomen uit werk en woning
Het belastbare inkomen uit werk en woning bestaat uit: Loon, pensioen, sociale uitkeringen enzovoort de eigen woning die hoofdverblijf is (huurwaardeforfait verminderd met hypotheekrenteaftrek)
Resultaat uit overige werkzaamheden winst uit onderneming
periodieke uitkeringen en verstrekkingen (bijvoorbeeld alimentatie)
negatieve uitgaven voor inkomensvoorzieningen (bijvoorbeeld een teruggave van lijfrentepremies) verminderd met:
uitgaven voor inkomensvoorzieningen (bijvoorbeeld lijfrentepremie)
uitgaven voor kinderopvang Persoonsgebonden aftrek
Te verrekenen verliezen uit werk en woning
Box 2 Belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang
Van een aanmerkelijk belang is onder meer sprake als iemand Ten minste 5% van de aandelen van een BV of NV bezit. Belast is het inkomen uit aanmerkelijk belang verminderd met de te verrekenen verliezen uit aanmerkelijk belang.
Box 3 Belastbaar inkomen uit sparen en beleggen 30% Het vast rendement (forfaitair voordeel) is vastgesteld op 4% per jaar. Dit rendement wordt belast met een vast tarief van 30%. De grondslag van de berekening van het forfaitair rendement is de gemiddelde economische waarde van bezittingen verminderd met schulden in een jaar (de rendementsgrondslag).
Tot de bezittingen behoren bijvoorbeeld: aandelen en spaartegoeden
onroerende zaken (niet de woning die hoofdverblijf is) Roerende zaken niet in eigen gebruik
De bestaande vermogensbelasting wordt afgeschaft.
Tarief
Niet
Meer dan meer dan %
% incl premies volks verzekeringen ƒ 31.652 3,00% 32,55% ƒ 31.652 ƒ 53.381 7,30% 36,85% ƒ 53.381 ƒ 99.460 42% 42% ƒ 99.460 — 52% 52% Tarief Ouderen Inkomen
Meer dan Nietmeer dan % ƒ 31.652 ƒ 31.652 ƒ 53.381 14,65%18,95% ƒ 53.381 ƒ 99.460 42%
ƒ 99.460 — 52%
25%
Toelichting box 1
Vrijwel iedereen krijgt te maken met de belastingheffing in box 1: het inkomen uit werk en woning. Hieronder valt ook het inkomen uit vroeger werk, zoals een pensioen, een AOW - of een WW-uitkering. Hieronder wordt ingegaan op enkele nieuwe begrippen uit box 1.
• Resultaat uit overige werkzaamhe den
Het resultaat uit overige werkzaam heden is inkomen uit werk dat niet als loon of winst uit onderneming is belast. U kunt hierbij denken aan inkomsten uit het geven van lezin gen of adviezen en freelancewerk- zaamheden.
• Persoonsgebonden aftrek
De persoonsgebonden aftrek is het totaal van de volgende aftrekpos ten:
• uitgaven voor onderhoudsverplich tingen (bijvoorbeeld alimentatie) • veniezen op geldleningen aan
beginnende ondernemers (de zoge naamde Tante-Agaath-regeling) • uitgaven voor het levensonderhoud
van kinderen jonger dan 27 jaar die door u worden onderhouden
• buitengewone uitgaven voor uzelf, uw partner en uw kinderen jonger dan 27 jaar (bijvoorbeeld voor ziekte, invaliditeit en overlijden) • weekenduitgaven voor gehandi
capte kinderen van 27 jaar of ouder • scnolingsuitgaven (studiekosten) • uitgaven voor monumentenpanden • aftrekbare giften
Het kan zijn dat het inkomen in box 1 onvoldoende is om de persoonsge bonden aftrek helemaal te verreke nen. In dat geval kunt u het restant aftrekken van het inkomen in box 3. Resteert dan nog een bedrag, dan kunt u het inkomen in box 2 daarmee verlagen.
Toelichting box 2
In box 2 zijn de inkomsten uit aanmerkelijk belang belast. Van een inkomen uit aanmerkelijk belang is onder meer sprake als u ten minste 5% van de aandelen van een beslo ten of naamloze vennootschap bezit.
Toelichting box 3
Box 3 belast het inkomen uit sparen en beleggen. In vergelijking met de huidige situatie is een oelangrijke verandering dat het inkomen uit sparen en beleggen niet langer bestaat uit rente-, dividend- of huur opbrengsten. In het nieuwe stelsel wordt namelijk een vast rendement over uw vermogen vastgesteld en vervolgens belast. Dit wordt de 'vermogensrendementsheffing' enoemd. De betaalde rente en osten zijn daarbij niet meer aftrek baar.
e s s e
337
e
U itg a n g sp u n te n V V D -fra c tie
De belastingherziening was voor een groot deel een vertaling van de afspraken uit het regeerakkoord. De VVD-fractie heeft bij de beoordeling van de plannen de volgende uitgangspunten gehanteerd: • Bevorderen van de internationale
concurrentiepositie
• Verlaging van de loon- en inkom stenbelasting over de hele linie: alle tarieven
• Individualisering
• Bevordering van arbeidsparticipatie, vergroten van het verschil tussen werken en niet-werken
• Lastenverlichting van minimaal 4,6 miljard
• Afschaffen van niel wenselijke belas tingen, zoals vermogensbelasting • Administratieve vereenvoudiging en
misbruikongevoeligheid • Eerbiedigende werking voor
bestaande contracten.
V e rb e te rin ge n
Toen de belastingherziening in september verscheen bleek dat er een aantal pijnpunten in het plan zaten die de VVD-fractie graag zou willen oplossen.
In het debat heeft de VVD-fractie gepleit voor een verbetering van: • ae middengroepen (met een inko
men van ƒ 60.000 tot ƒ 90.000). Zij gingen er gemiddeld genomen te weinig op vooruit vergeleken met andere inkomensgroepen, te weten slechts 1% (voor Kostwinners). Voor deze groep moest een correc tie plaatsvinden.
• de ouderen. In het bijzonder alleen staande ouderen met een aanvul lend pensioen van ƒ 40.000 pensioen kwamen er in de oorspronkelijke voorstellen niet goea af. Zij zouden er 0,6% op achteruit gaan. Ook dit diende gecorrigeerd te worden. • de ondernemers:
• De inkomenspositie van kleine zelfstandigen is weliswaar verbe terd door de ziekenfondsverzeke ring, de inkomenspositie verslech tert echter door de
belastingherziening. De positie van alle zelfstandigen in de inkomstenbelasting diende verbe terd te worden.
• De positie van de directeur-groot- aandeelhouder (dga): het
aanmerkelijk belangtarief zou aanvankelijk naar 30% gaan, waardoor ae belastingdruk voor de dga effectief op 54,5% uit zou komen, terwijl het toptarief in de inkomstenbelasting 52% is. De VVD-fractie wilde ook nog een aantal verbeteringen op pensioenge- bied, te weten:
• Handhaven van een ongetoetste aftrek voor lijfrenten;
• Verlaging van de AOW-franchise,
wat in het bijzonder van belang is voor mensen met een pensioengat en ondernemers;
• Verruiming van de pensioenop bouw voor mensen die een aantal jaren niet aan pensioenopbouw konden doen.
R e su lta a t
Aan een groot deel van onze wensen is tegemoet gekomen.
De koopkrachteffecten voor de middeninkomens en de ouderen zijn in ons voordeel bijgesteld, het tarief voor aanmerkelijk belanghouders is verlaagd, de pensioenvoorziening is verruimd en kapitaalverzekeringen worden eerbiedigd tot ƒ 272.000 (ƒ 544.000 voor gehuwden). De belangrijkste uitkomsten van het debat zijn:
K o o p kra ch te ffe cte n
• De middeninkomens (met een inko men van ƒ 60.000 tot ƒ 90.000) gaan er gemiddeld tussen de 1,0 en 4,4% op vooruit.
• Ouderen gaan er gemiddeld over de hele linie tussen de 1,1 en 3,5% op vooruit, waardoor de min voor alleenstaande ouderen met een aanvullend pensioen van ƒ 40.000 zijn omgeslagen in een totale inko- mensvooruitgang van 1,1%.
gen: dit wordt betaald door de werkgever door het invoeren van een 15%-loonheffing op spaarloon en spaarpremies in de premiespaar- regeling.
• ƒ 50 miljoen extra voor zelfstandi- en, die is ingevuld via de arbeids- orting, zodat de zelfstandigenaf trek niet hoeft te worden verlaagd.
A uto van de zaak
In het regeerakkoord is opgenomen dat de bijtelling voor het privé- gebruik van de auto van ae zaak wordt vervangen door een benade ring die
beter aansluit op het feitelijk privé- gebruik van de auto van de zaak. Daaraan is als volgt vormgegeven:
Aantal privé-km's
meer dan maar niet meer dan forfait
500 nihil
500 4000 15%
4000 7000 20%
7000 25%
Er is vanuit gegaan dat dit per saldo geen extra belastinggeld voor het Rijk oplevert, dus gemiddeld gezien ook geen lastenverzwaring voor de burger oplevert.
Ouderenkorting 442
Aanvullende alleenstaande ouderenkorting 528 Arbeidskorting Maximaal ƒ 1770
Awf-premie 5,2%
A rb e id sm a rk t/So cia le Zekerheid
E igen w o n in g
• De hypotheekrenteaftrek op het eerste huis blijft gehandhaafd. • De VVD wil het eigen woning bezit
bevorderen. In het nieuwe stelsel zou het aantrekkelijk worden om levenslang een aflossingsvrije hypo theek aan te houden, zonder dat het "eigen" huis eigen bezit zou worden. De VVD-fractie is er voor om een termijn van 30 jaar in te voeren waarbinnen de hypotheek voor de eigen woning moet worden afgelost. Deze termijn gaat in vanaf 2001. Wanneer gedurende de 30 jaar de woning wordt verkocht en een nieuwe woning wordt gekocht met een hogere hypotheek, dan gaat de 30 jaar-termijn opnieuw in voor de meerdere schuld ten opzichte van de oorspronkelijke hypotheek van de voormalige eigen woning.
O n d e rn e m e r/w e rkg e ve r
• Het aanmerkelijk beTang-tarief in de onderneming wordt verlaagd van 30% naar 25%
• Handhaving van de bestaande spaarloon- en
premiespaarregelin-O u d e d a g sp a ra p lu
De oudedagsparaplu houdt in een algemeen kader voor de fiscale begeleiding van alle mogelijke oudedagsvoor zieningen: collectieve pensioenen, lijf- rente-verzekeringen, eigen spaar- voorzieningen, de fiscale
oudedagsreserve van ondernemers (FOR), etc. Het doel van de oudedag sparaplu is dat alle producten die eronder vallen in onderlinge samen hang te bezien. Fiscale faciliëring vindt slechts plaats voor zover alle producten tezamen binnen de ruimte blijven die de
oudedagsparaplu biedt. Het zoge naamde ‘eindloonstelsel’ blijft gehandhaafd. Je mag 70% van je laatst verdiende loon fiscaal gefacili- teerd opbouwen
Ten opzichte van het oorspronkelijke voorstel zijn de volgende verbeterin gen aangebracht:
• verlaging van de franchise in de jaarruimte van circa ƒ 30 000 naar ƒ 21 000 (niveau van AO W voor alleenstaanden);
• invoering ongetoetste aftrek van 1000 euro (circa ƒ 2 200), waarbij het benutten van dit bedrag naast het deblokkeren van spaarloon of premie-sparen voor de voldoening
resse
337
van pensioenpremies wordt tegengegaan door de aldus aangewende bedragen op de basisruimte in mindering te brengen;
De VVD-fractie heeft de volgende moties en amendementen ingediend of ondersteund:
• Motie met verzoek aan de regering om zo spoedig mogelijk een notitie op te stellen over de mogelijkheden om ook andere producten dan lijf renteverzekeringen, zoals geblok keerde spaar- ot beleggingsrekenin- gen, in aanmerking te Faten komen voor de fiscale faciliteiten ten behoeve van de pensioenopbouw • Motie waarin de regering wordt
verzocht te onderzoeken welke mogelijkheden er zijn om het verschil bij de opbouw van een oudedagsvoorziening tussen de zogenaamde 2e en 3e pijler, dit verschil op te heffen en ae Kamer hierover zo spoedig mogelijk te informeren.
• Amendement De Vries: de zoge noemde reserveringsregeling wordt verlengd van vijf naar zeven jaar. De budgettaire derving van (uitslui tend) het verlengen van de reserve ringsregeling van vijf tot zeven jaar bedraagt naar verwachting ƒ 35 miljoen.
• amendement De Vries: Het maxi mumbedrag aan lijfrentepremies dat in de zogenoemde reserverings regeling in aanmerking kan worden genomen wordt verhoogd van ƒ 1 2 149 naar ƒ 24 001 voor
belasting-lichtigen die bij het begin van het alenaerjaar 55 jaar of ouder zijn. Daarnaast blijft ook voor de groep de begrenzing tot 17% van ae premiegrondslag van toepassing. V erm ogens rendem ents h e ffin g • Eerbiedigende werking voor
lopende polissen kapitaalverzeke- ringen (levensverzekeringen) tot maximaal ƒ
272.000,-• De eerste ƒ 5.509 aan schulden worden vanuit doelmatigheidsover wegingen niet meegenomen bij de bepaling van de grondslag van de vermogensrendementsheffing. • Generieke vrijstelling van ƒ
100.000 per persoon in de vermo gensrendementsheffing voor maat schappelijke beleggingen, zoals groen beleggen, tante Agaath- feningen en kapitaalverzekeringen voor de studie van kinderen (tot een maximum van ƒ 50.000). • Kunst: er vindt nu geen materiële
verandering plaats vindt ten opzichte van de vermogensbelas ting. De wijzigingen die dit beoog den zijn uit het wetsvoorstel gehaald.
• Er is tevens een amendement aangenomen waarin wordt bereikt dat tot de maatschappelijke beleg gingen ook sociaal-ethische beleg gingen worden gerekend. Niet
duidelijk is wat sociaal-ethische beleggingen zijn. De VVD-fractie heeft nier tegen gestemd.
Kinderen/Studeren
Er zijn verschillende maatregelen ten gunste van ouders met (studerende) kinderen doorgevoerd.
• Amendement De Vries/Bos waarin staat dat belastingplichtigen met kinderen extra ƒ 5.000 belastingvrij mogen sparen per kind
• Amendement Schutte c.s. De Vries waarin staat dat de maximale aftrek voor scholingsuitgaven wordt verhoogd van _ 5.000 tot _ 15.000. Hiervan kan alleen worden gebruik gemaakt als men ook zelf inkomsten verwerft.
• Amendement Giskes c.s. De Vries inzake de combinatiekorting voor arbeid en zorg beoogt een tege moetkoming te bieden voor het feit dat werkenden met jonge kinderen in het algemeen te maken hebben met een specifieke last die werken den zonder jonge kinderen niet hebben: de kosten van het uitbeste den van de zorg voor die kinderen. Juist dit aspect vormt een aanmer kelijke drempel bij het toetreden tot de arbeidsmarkt. Het is van belang ouders zoveel mogelijk vrij te laten in de wijze waarop zij - een deel van - de zorg voor hun kinderen uitbesteden. Aan dat uitgangspunt komt een fiscale tegemoetkoming rechtstreeks aan de ouders het best tegemoet. De korting bedraagt ƒ 220 per kalenderjaar. De korting geldt per belastingplichtige, zodat in een huishouden ook tweemaal recht op de combinatiekorting kan bestaan.
• Daarnaast is een amendement aangenomen over de inkomensaf hankelijke kinderkorting, waar de VVD-fractie tegen heeft gestemd. Dit amendement houdt in dat een kinderkorting van ƒ 80 wordt toege kend tot een gezamenlijk inkomen van ƒ1 1 6.008. Is het gezamenlijk inkomen niet meer dan ƒ 58 004 dan bestaat recht op een aanvul lende kinderkorting van eveneens ƒ 80. De VVD-fractie is hier tegen, omdat dit een nieuwe inkomensaf hankelijke regeling betreft die de armoedeval bevordert en hierdoor bijdraagt aan een verslechtering van de werkgelegenheid.
C o n clu sie
Met dit wetsvoorstel wordt het verschil tussen werken en niet-werken vergroot. Dit is absolute winst en wat betreft de VVD kan het verschil nog groter. We hebben een enorme tariefsverlaging bereikt. De dalende lijn van 72% naar 60% naar 52% ziet de VVD graag verder dalen. Het mooiste wat ons in dat kader kan overkomen is een flat tax. Een flat tax zou ook de eenvoud van het belas tingstelsel ten goede komen. De
vermogensrendementsheffing is een opmerkelijk onderdeel van de nieuwe wet. Het voorgestelde tarief van 30% en ook het percentage van 4% is goed. Vermogen moet in de toekomst niet zwaarder belast worden. Vanuit de Tweede Kamer is er een toene mende druk om vermogen zwaarder te willen belasten. Water stroomt immers naar het laagste punt. Een heffing over vermogen moet zodanig vorm gegeven zijn dat de spaarzin blijft en aat de tarieven internationaal concurrerend blijven. Er lijkt een meerderheid te bestaan voor de invoering van een vermogenswinst belasting. De VVD heeft zich hier tegen verzet in het debat. Als wordt gekeken naar de fiscale facilitering van de eigen woning kan worden geconstateerd dat de discussie over beperking van de hypotheekrenteaf trek nogïang niet in zicht is. Rond de zomer van dit jaar komt er een notitie vanuit het kabinet omtrent eigen woning en fiscus. Uitgangspunten van de VVD zullen zijn:
1. Geen beperking van de hypotheek renteaftrek van de eerste woning 2. Verlaging van het eigenwoningfor-
fait (het voormalige nuurwaarde- forfait)
De VVD blijft werken aan het verbe teren van het fiscale klimaat. Meer informatie:
Bibi de Vries Tel. 070 318 29 08
De VVD-Expresse is een uitgave van de Mr. Annelien Kappeyne van de Coppello Stichting onder
redactie van Harold Makaske, communicatiemanager
nieuwe media van ae VVD-Tweede Kamerfractie. Een abonnement kost tot juli 2000
ƒ 50,- en is aan te vragen bij Ans Koning, tel. 070 318 28 75.
Tweede Kamerfractie VVD, 1 Postbus 20018,
2500 EA DEN HAAG VVD-Expresse wordt gedrukt bij
Roeland Druk & De Ridder te Scheveningen, pré-postale verwerking door Adrepak Direct-Mail te Den Haag.
E-mail adres Harold Makaske: h.makaske@tk.parlement.nl
