emo-cnn

nummer 1361

CRATIE VRIJHEID & DEMOCRA VRIJHEID &

CRATIE VRIJHEID//'"\~MOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOC CRATIE VRIJHl~P" '·'dOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOC CRATIE VRIJJ:F ~CRATIE VRIJHEID &DEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOC CRATIE VRJ/ '~,ATlE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOC CRATIE Vf "eer ^I DEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOC

CRATI DEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOC

CRATJ;/ Algemene vergadering en DEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOC CRJ/ J'Ubi'leumvi'eri'ng VVD DEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOC

CRÀ"" DEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOC

CRAT)'~, - - - , - - - l : DEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOC

CRATIE~ /tÉ VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOC CRATIE V'h, .ATlE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOC

CRATIE VRP ({ ATlE VRIJHEID & DEMOC

CRATIE V7/ ATlE VRIJHEID & DEMOC

CRATIE/ Algemene Beschouwingen ATlE VRIJHEID & DEMOC

CRATJ/ Eerste Kamer ATlE VRIJHEID & DEMOC

CR.h/ ATlE VRIJHEID & DEMOC

CHÀ'\~ ATlE VRIJHEID & DEMOC

CRATt~ /VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOC

CRATI~\\, ~~ VRIJ~~{g ~ g~~gg~~~ï~ ~~g~~{g ~ g~~gg

Gastrubriek mr. E. Toxopeus

HElD & DEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOC HElD & DEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOC ,BEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOC

'~,ID & DEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOC '---,---~ ~.~DEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOC

CR~/ "'DEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOC

CRli, "'"GiMOCRATIE VRIJHEID & DEMOC

CRAThrv "'~üCRATIE VRIJHEID & DEMOC

CRATIE ^j "~ATlE VRIJHEID & DEMOC

CHATIE ~~TIE VRIJHEID & DEMOC

CRATIE V Activiteitenschema )riE VRIJHEID & DEMOC

CHATIE V ¹ itATIE VRIJHEID & DEMOC

c-:~lATIE v ^I /dÓRATIE VRIJHEID & DEMoc

GRATIE ~RIJHEID &,ifEMOCh., /AVIOCRATIE VRIJHEID & DEMOC CHATIE VRIJHEID & DEMOCRA\" _.dEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOC

cr~ATIE VRIJHEID & DEMOCRATib, /&DEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOC C3ATIE VRIJHEID & :PEMOCRATIE \"' /tO & DEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOC C>:ATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE Vl\':L. /1EID & DEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOC CPATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOC

CT~ATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOC CT:ATIE VRIJHEID & DEMOCRA

VJ • • •

rgheld

C~~ATIE VRIJHEID & DEMOC R C

CLATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE

& -n - ^t

CI\:ATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE CHATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE

emo-cnn

INTERNATIONALE

SCHOOL=:==:=::=~

BEVERWEERD

Middelbare school met internaat voor jongens en meisjes

* Nederlands Voortgezet Onderwijs

Erkende Mavo-opleiding met mogelijkheden tot aansluiting op Amerikaans of internationaal onderwijs.

* Senior High School

Opleiding voor Amerikaanse colleges en universiteiten.

* Internationaal Baccalaureaat

V.W.O.-diploma, erkend door Nederlandse en buitenlandse universiteiten.

- Intensieve studiebegeleiding - Uitgebreid sportprogramma - Kreatieveen muzische vorming

Brochure en informatie:

Internationale School Beverweerd 3985 RE Werkhoven/Bunnik

tel. 03437- 1341 of 1597

S1DF 1Uf NADENKEN

Stofvrije lucht is van essentieel belang voor de voortgang van onderzoek en produktie- processen. Bos en Eelman verzorgt 'turn-key',

clean rooms. conform diverse standaards.

Voor inlichtingen omtrent een veilige, schone en komfortabele werkatmosfeer zonder onge-

wenste micro-organismen, stof e.d. kunt u kontakt opnemen met:

===bos &eelrnan-

__ clean roomtechnics __

schelphorst 48 1771 SN wieringerwerf teL: 02272-2844

RUIMTE VOOR SCHONE LUCHT

INHOUDSOPGAVE:

- Algemene Beschouwingen Eerste Kamer; interview met VVD-

fractievoorzitter ir. David Luteijn - VVD-Tweede-Kamerlid Piet Blauw over de landbouw

- Congres van de Vereniging van staten- en raadsleden

- Positie wethouders moet snel worden verbeterd; gesprek met VVD-Tweede- Kamerlid mr. Herman Lauxtermann - 29 januari 1988: Algemene

Vergadering en jubileumviering VVD (INTEKENBON VOOR

JUBILEUMVIERING)

Vrijheid en Democratie

maandblad voor de Volkspartij voor Vrijheid & Democratie Nummer 1361 15 december 1987

Hoofdredacteur:

Reny Dijkman Redactiesecretariaat:

Petra Beijersbergen, VVD, Postbus 30836, 2500 GV 's-Gravenhage Tel.: 070 - 614121 toest. 17

Telex 33564 Redactie:

Hans de Bie Victor Hafkamp Miehiel Krom Jan van de Ven Correspondent:

Gerard Kroeb Vormgeving:

Siem Willerus Abonnementsadres:

Ledenadministratie VVD, Postbus 30836, 2500 GV 's-Gravenhage 070- 614121

Druk:

Ten Brink Meppel b.v.

Stichtingsbestuur:

Drs. H. B. Eenhoorn, vz.

W. J. A. van den Berg Drs. P. Ressenaar Redactieraad:

Drs. H. B. Eenhoorn, vz.

W. J. A. van den Berg, secr.

H. F. Heijmans H. A. M. Hoefnagels Drs. Th. H. J oekes J. Karurninga J. van Lier Ir. D. Tuijnman Advertentie- exploitatie:

Majan Publiciteit (J. Streek)

Postbus 94, 8390 AB Noordwol de Tel.: 05612 - 720

Meer aandacht voor Europa

I n dit laatste jaarnummer van uw partijblad wordt veel aan- dacht aan Europa geschon- ken. In een periode waarin boe- ren te hoop lopen tegen de maat- regelen vanuit Brussel en onze vissers letterlijk slaags raken met de departementale controleurs omdat de quota zijn overschre- den, is het niet verwonderlijk dat de beschuldigende vinger mak- kelijk in de richting van de Eu- ropese Gemeenschap wordt uit- gestoken. Het is ook vanzelfspre- . kend dat in de landspolitiek aan

deze zaken aandacht wordt ge- schonken.

V oor de betrokkenen, die grote financiële schade door de naleving van de Europese afspraken lijden, is het zuur dat in ons land niet van te voren duidelijke maatregelen zijn genomen, waardoor de pijn verdeeld had kunnen worden.

Nederland heeft op het gebied van de landbouw heel veel voor- deel gehad van die Europese Ge- meenschap en nu komt de pijn.

Het zou onterecht zijn nu de EG het negatieve beeld in de

schoenen te schuiven.

Net zo onjuist als nu onze agrariërs en veetelers

als hoofdschuldigen aan I te wijzen voor de verzu-

.." ring van onze gronden.

Decennia lang is geha- merd op intensievere

veeteelt, op gro-

~~

tere investeringen in de visserij.

Op meer, op beter en op sneller.

Die trein, eenmaal in beweging gezet, is doorgedenderd. Een sta- tion te ver. Er zullen zowel inter- nationaal als nationaal duidelij- ke afspraken moeten komen, zo- dat de beheersbaarheid weer leidt tot een zeker bestaan voor

de betrokkenen. .

De komende periode zal in ··

dit blad meer aandacht aan de EG worden ge- schonken. Nederland is geen ei- land. Veel van ons lot hebben we niet in eigen hand. Om dat te constateren hoeft u alleen maar naar het kelderen van de beurs- koersen te kijken.

N iet door ons blind te · staren op wat ons scheidt, maar door te zoe- ken naar wat ons bindt, kunnen we verder komen. Dat geldt niet alleen internationaal en natio- naal, maar ook voor onze partij.

Samen oplossingen zoeken, sa- men praten en samen doen. Als dat ieders intentie is, kan 1988 een fantastisch jaar worden!

2

En dan is het zover. Op vrijdag 29 januari 1988 staat het Turfschip te Breda geheel ter beschik- king van liberalen die met elkaar de 40ste verjaar- dag van hun Volkspartij voor Vrijheid en Demo- cratie vieren. Vanaf 14.00 uur 's middags tot na middernacht.

Het programma bestaat uit drie delen:

1:

m 14.00 uur: De Com-

! missie ad hoc Liberaal /Bestek '90

Het is tijdens de middag-sessie van de buitengewone 77e alge- mene vergadering dat de Commis- sie ad hoc Liberaal Bestek '90 on- der voorzitterschap van de heer Geurtsen de discussie over haar rapport met de partij aangaat. Een gedachtenwisseling gericht op de toekomst van de VVD. Tot 17.00 uur.

-- m 20.00 uur: De libera-

, 1 Ie redenaars

Vanaf 19.00 uur is de con- greszaal van het Turfschip weer geopend, zodat na registratie en koffie iedereen om 20.00 uur zijn plaatsen kan hebben ingenomen om achtereenvolgens te luisteren naar de redevoeringen van partijvoorzitter, de heer Ginjaar fractievoorzitter, de heer Voorhoeve

en vice premier, de heer De Korte.

Commissaris van de Koningin in de provincie Friesland, de heer Wiegel, zal als hoofdredenaar tij- dens deze plenaire sessie het woord voeren.

Feestelijke klassieke muziek komt van de uit 70 man bestaande We- genbouwkapel, die met een spe- ciaal op deze verjaardag afge-

stemd progr~mma de redevoerin- gen omlijst.

oeken bij een jubileum Bij gelegenheid van de 40ste verjaardag van de Volks- partij zal er naar worden gestreefd, o.a. een viertal bundels te presen- teren:

Zestien biografische schetsen van

"kopstukken van de VVD"

De geschiedschrijving van de VVD als partijorganisatie Een compilatie van 30 jaren Li- beraal Reveil en

De liberale politieke filosofie.

~.,"n V &D van 19 januari a.s. treft

1 i u informatie aan hoe deze boe-

~~" ken als eerste voor VVD-leden verkrijgbaar zijn.

m half 10 (21.30 uur) : , vormt uw applaus voor re- . · denaars en musici de over- gang naar het jubileumfeest. De deuren zwaaien open en vanuit de grote hal zal de ouverture van de

"Midland" bigband uw nieuwsgie- righeid prikkelen.

De dansvloer ligt klaar, de vaten zijn gevuld en de keukenbrigade van het Turfschip is gereed om de feestgangers uit vele eetstalletjes te verwennen met jubileumhap- pen: vis of vlees, warm of koud, zoet of zout. Uw smaak is erbij.

iituseumbezoek of naar

\ /1 I i de Cineac

\ut . I

1} ,L'_,Acclimatiseren kunt u door een korte rondgang door de expositie "liberale propaganda"

uit het verleden. Een in samen- werking met het Documentatie- centrum voor Nederlandse Po- litieke Partijen opgezet overzicht van pamfletten, affiches en om- slagen uit vervlogen dagen.

Of door even te gaan kijken in de Cineac naar VVD-TV program- ma's met jonge hoofden van oude liberalen. Programma-overzich- ten aan de registratiedesk ver- krijgbaar.

pc=-

1

:~ ransport en accom- · modatie

J~ U kent het grote parkeer- terrein van het Turfschip, ruimte geen probleem. Maar ook het sta-

tion is op 10 minuten lopen ge- makkelijk te bereiken. Misschien wilt u een hotel reserveren.

Belt u voor informatie de VVV Breda tijdens kantooruren 076- 222444.

Er zijn KC's die denken over orga- nisatie van vervoer. Informeer bij uw KC-bestuur.

estellen kaarten:

f 20,00 per persoon U kunt vanaf heden kaarten voor het avondfeest bestellen door overmaking van f 20,00 per persoon. Daarvoor ontvangt u uw jubileumkaart en bijgesloten drie consumptiebonnen, zodat u uw eerste drankjes en/ of happen di- rect kunt halen. V oor de rest kunt u ter plaatse gemakkelijk bonnen kopen. In verband met budget- planning gelieve u uw jubileum- kaarten tevoren te bestellen, ui- terlijk t/m de post voor vrijdag 15 januari binnen op het alge- meen secretariaat!

Vult u de onderstaande bon vol- ledig in, sluit een girobetaalkaart, betaal- of eurocheque t.n.v. de VVD volledig ingevuld bij en stuur dat geheel in een enveloppe met linksboven "VVD-40" daarop geschreven naar de VVD, alge- meen secretariaat, Postbus 30836, 2500 GV 's-Gravenhage.

Doet u het meteen, nog voor de Kerstdagen, dan bent u verzekerd van deelneming aan het hele feest.

Uw toegangskaarten liggen, zon- der tegenbericht onzerzijds, vanaf 13.00 uur voor u klaar op de regis- tratiebalie in het Turfschip, gesor- teerd per KC.

Heeft u nog vragen, belt u dan 070- 614121, VVD-40.

H. M.G. Dittmar, VVD-Public Relations

BESTELBON 40-JUBILEUMKAARTEN

******************************

NAAM: . . . . ADRES: . . . . POSTCODE: . . . · · · · · · · · · · · · · · WOONPLAATS: . . . · · · . · · · KAMERCENTRALE: . . . · · · · · · · . · · . Bestelt ... VVD-jubileumkaarten t.b.v. 29 januari 1988 en sluit een girokaart, betaal- of eurocheque met het bedrag van ... x f 20,00 = f ...

bij. Mijn kaarten liggen vanaf 13.00 uur die dag gereed in de registratiebalie in het Turfschip.

VAN DE

VOORZITTER

I n het volgend nummer van Vrijheid & Democratie zult u aankondigingen aantreffen van· een aantal maatregelen die het Hoofd- bestuur aan de leden voorlegt om de partij beter te laten functioneren door een soepeler werkende organi- satie. Maar bovenal zal uw aandacht uitgaan naar de discussienota die de Commissie Liberaal Bestek '90 zal uitbrengen. Ik. wil hier nog een enkele kanttekening bij maken.

H oewel de Commissie is inge- steld door het hoofdbestuur hebben in de Commissie geen leden van het Hoofdbestuur of de Kamer- fracties zitting. De Commissie is

0dan ook onafhankelijk van Hoofd- bestuur en Kamerfracties.

De discussienota die zij uitbrengt is uitsluitend voor haar verantwoor- delijkheid en bedoeld voor de leden om over te discussiëren, om lijnen voor de toekomst uit te zetten, om een fundament te leggen voor het komende verkiezingsprogramma.

H et ligt dus in de lijn dat Hoofd- bestuur en Kamerfracties niet gelijk klaar zullen staan om com- mentaar op de discussienota te ge- ven.

Overigens, het ligt in de bedoeling dat op dezelfde dag dat de nota aan uw voorzitter wordt aangeboden, het betreffende nummer ook bij u bezorgd zal worden, opdat u niet voor het beoordelen van de inhoud op de media bent aangewezen.

EURO KATERN, ^{nr. 2}

Dit katern wordt uitgegeven onder auspiciën va.n de Nederlandse leden van de

Liberaal-Democratische Fractie in het Europees Parlement.

Aan de lezers,

In 1988 zal ter voorbereiding op de Europese verkiezingen een grote informatiecampagne over Europa in alle landen van de Gemeenschap

worden gehouden.

Ook de liberalen in het Europees Parlement hebben besloten aan deze campagne hun medewerking te verlenen. Onder auspiciën van de Nederlandse leden van de Liberaal-Democratische Fractie in het

Europees Parlement zal maandelijks in een speciaal katern in Vrijheid & Democratie aandacht aan het reilen en zeilen van Europa worden geschonken, alsmede aan kwesties die in de Nederlandse po-

litiek aan de orde zijn en een Europese dimensie hebben en dat zijn er vele.

Het bestuur van de Stichting Vrijheid & Democratie heeft besloten om in samenwerking met de mr. H.R. Nordstichting (die speciaal in

het leven is geroepen om een en ander te coördineren) ruimte te geven aan dit zijns inziens voortreffelijke initiatief.

Het stichtingsbestuur acht het van groot belang dat de lezers van Vrijheid & Democratie goed geïnformeerd blijven over het Europa van de burger. Immers de Europese Gemeenschap is niet meer weg te denken uit het politieke krachtenveld. 'Europa en Nederland, Ne- derland en Europa' beheersen in steeds grotere mate ook het leven

van de Nederlandse burger.

Bestuur Stichting

Europese

perspectieven

oeilijkheden in de land- bouw, moeilijkheden in de visserij, moeilijkheden met de begroting van de E.G. en haar toekomstige financiering - dit alles wekt een nogal sombere in- druk. Maar het proces waarvan dit de groeikrampen zijn, gaat voort.

De Europese Akte, een aanvullend verdrag dat in de loop van dit jaar na goedkeuring door de nationale parlementen in werking is getre- den, legt aan de Gemeenschap de verplichting op om het "Europa zonder grenzen" nu eindelijk te verwezenlijken. In 1992 moet het zover zijn. De interne markt omvat dan, aldus de Akte, "een ruimte zonder binnengrenzen waarin het vrije verkeer van goederen, per- sonen, diensten en kapitaal is ge- waarborgd volgens de bepalingen van dit Verdrag".

De gevolgen zullen zeer in- grijpend zijn voor allen, oud en jong, producent of consument, werkgever, werknemer of zelfstan- dige. De nog talloze bureaucrati- sche belemmeringen die de Eu- ropese economie in nationale hok- jes blijven verdelen, moeten dan zijn verdwenen. Technische stan- daarden en normen moeten wor- den gelijkgetrokken. Overheidsop- drachten mogen niet meer aan na- tionale firma's (tegen vaak veel te hoge prijzen) worden voorbehou- den. Onze industrieën zullen dan eindelijk de geïntegreerde Eu- ropese thuisbasis hebben, die ons in staat zal stellen het hoofd bo- ven water te houden in de concur- rentiestrijd met economieën als die in Japan en Noord-Amerika.

Merkwaardig genoeg hoort men in Nederland betrekkelijk weinig over dit alles. In Frankrijk zijn er speciale TV -programma's om het Franse bedrijfsleven voor te berei- den op de dingen die komen gaan;

in Engeland heeft de "Times" elke dag een gehele pagina die een soortgelijk doel moet dienen. Het wordt tijd, dat men ook in ons land meer aandacht gaat besteden aan wat bij ons nodig zal zijn. Be- schouwingen over de Nederlandse economie en het te· voeren beleid zijn niet meer echt relevant indien zij niet tegen deze achtergrond worden geplaatst.

In dit licht bezien doen de moeilijkheden met de E.G.-begro- ting wat provinciaal aan. Het gaat daar over enkele miljarden gul- dens, die over de 12 lid-staten moeten worden "omgeslagen".

Maar de kosten voor onze belas- tingbetalers en consumenten van het nog niet voltooide Europa zijn van een geheel andere orde. Een binnenkort verschijnend rapport van het Europees Parlement be- cijfert deze op meer dan 250 mil- jard! Dit zijn de kosten die onze staten veroorzaken door in hun nationaal- bureaucratische hokjes te blijven zitten. De Europese li- beralen, die destijds in de voor- hoede hebben gestaan bij het opruimen van verouderde, dure, ondemocratische en inefficiënte feodale "privileges", hebben op- nieuw het voortouw genomen om ook deze hedendaagse "feodalitei- ten" te overwinnen. Zo blijven wij getrouw aan onze historische traditie die de mens niet als onder- daan, maar als vrije burger wil zien.

En tenslotte: de economie, hoe belangrijk ook, is niet alleenzalig- makend. Zij is een instrument om een verdergaand doel te hélpen bevorderen. Onze liberale visie houdt niet op bij de stichting van de "N.V. Europa". De meer dan 300 miljoen burgers van de Ge- meenschap hebben er recht op, mee te spreken over hun toekomst in een wereld die meer en meer door anderen dan Europeanen wordt beheerst. Wij kunnen dat alleen bereiken wanneer wij .onze

Europese economie tot één geheel samenbundelen. Maar onze am- bities reiken verder. Wij menen dat de Europese stem waard is te worden gehoord in de wereld. Wij menen dat wij de middelen moe- ten hebben onze steeds gemeen- schappelijker wordende belangen gemeenschappelijk te behartigen.

Het is een nutteloze bezigheid de Amerikanen te verwijten dat zij niet voldoende rekening houden met de belangen van hun Europe- se bondgenoten, zolang de Eu- ropeanen zelf niet kunnen beslis- sen wat die belangen zijn en hoe zij gezamenlijk dienen te worden behartigd.

In 1948 schreef de Zwitserse fi-

losoof Denis de Rougemont, niet te begrijpen waarom 300 miljoen Europeanen moesten leven in angst voor 200 miljoen Russen en van de steun van 150 miljoen Amerikanep. Hij had gelijk. Wij hebben inmiddels belangrijke vooruitgang geboekt: de 300 mil- joen Europeanen zijn begonnen zich te orgailiseren. Het is onze li- berale opgave te zorgen, niet al- leen dat dat gebeurt, maar vooral dat het op de juiste wijze en met het juiste doel voor ogen gebeurt.

Mr. H. R. Nord ELD-parlementariër

Medio november werden in de Eerste Kamer de Algemene Beschouwingen gehouden. Voorir.David Luteijn was dit de eerste keer dat hij als fractievoorzitter van de VVD tijdens deze bespreking van het kabinetsbeleid het woord voerde. "Het is plezierig dat we tijdens een dergelijk de- bat wat meer tijd hebben om wat dieper in te gaan op een aantal trends waaraan je tijdens de behandeling van afzonderlijke wetsvoorstellen amper of niet toe komt,"

zegt hij in een nabeschouwing. "Het is ook een prettige ervaring dat de minister-president in zijn antwoord veel aandacht besteedt aan een aantal van dat soort ontwik- kelingen en daarmee het debat in de Eerste Kamer een wat bredere context geeft dan alleen maar de actualiteit en de waan van de dag. Bovendien gaat het er in de Eer- ste Kamer niet om elkaar vliegen af te vangen, maar tracht zij als geheel, met haar eigen lijnen en specialis- men, een bepaald beeld te geven van waar we volgens de senaat met ons allen naar toe zouden moeten.'

Luteijn bepleitte ondermeer:

Versterking van de

functie van het Europees Parlement

e Europese samenwerking

; heeft de laatste dertig·

jaar vele hoogte- en diep- tepunten gekend. Een ding wordt evenwel steeds duidelijker: zonder EG zou de welvaartsantwikkeling in West-Europa en zeker in ons land veel sterker bij de andere economi- sche machtsblokken in de wereld

zijn achtergebleven," zei Luteijn tijdens de eerste termijn van de Ka- mer. "Ik ben dan ook voor een ver- dere uitbouw van de bevoegdheden der EG-commissie, .gekoppeld aan een verdere daadwerkelijke verster- king van de controlerende functie van het Europees Parlement."

Verhoging van de eigen middelen

der EG, gericht op een maximale ontplooiing van een echt Europees sociaal-economisch en financieel beleid is daarmee onverbrekelijk verbonden. Wel dient dan door- lopend te worden gelet op een goede beheersing van de EG-uitgaven en het voorkomen van open-eindre- gelingen." Wel uitte Luteijn zijn zorg over de stroeve communautaire ontwikkelingen binnen de Europe- se landbouw en de moeizame wijze waarop men thans opereert. Ook bepleitte hij een grotere samenwer- king op het gebied van veiligheid en van versterking van de eigen infra- structuur, zodat Nederland bij een goede aansluiting op het Europees netwerk van personen- en goe- derenvervoer niet de boot gaat mis- sen.

De zorg over de situatie waarin de Nederlandse vissers zijn terecht gekomen nadat zij hun quotum had- den volgevist onderstreepte Luteijn door samen met Christiaanse (CDA) een motie in te dienen. Hier- in bepleitten CDA en VVD bij het kabinet voor degenen die niet hun quotum hebben kunnen volvissen een tegemoetkoming te ontwerpen en voor 1988 met een duidelijker re- geling te komen, waarin tevens met de problematiek van de zogenaam- de bijvangst rekening wordt gehou- den.

Deze motie werd echter een week na het debat niet in stemming ge- bracht omdat de onderhandelingen tussen landbouwminister Braks en de visserijverenigingen volop gaan- de waren.

Luteijn, in het gesprek achteraf:

"In alle discussies hierover in de media is aan de kern van de motie voorbij gegaan. Wat wij willen is dat mensen die niet hun quotum hadden volgevist, niet de dupe zou- den worden van degenen die meer hadden gevist dan zij mochten. Dus waar de overheid kennelijk niet vol- doende controle op heeft willen of kunnen uitoefenen. Als je daar niets tegen doet, ben je bezig de rechts-

6

staat geweldig te ondermijnen. Zo worden mensen die zich netjes aan de regels houden, gedupeerd ten op- zichte van degenen die deze regels aan hun laars lappen. De verant- woording van het kabinet en in het bijzonder van de minister van Landbouw bestaat daaruit dat men zorgt dat deze regeling uitvoerbaar wordt.

Wat een tegemoetkoming aan ge- dupeerde vissers betreft, zou ge- dacht kunnen worden aan een extra quotum ten koste van de overschrij- ders met daarnaast een financiële overbrugging, omdat die vissers een aantal maanden geen inkomen heb- ben. Al tijdig - in de zomer - kon men dit zien aankomen en dan ho- ren degenen die aan hun limiet zit-

ten signalen te krijgen dat het voor hen is afgelopen.

In het tweede deel van de motie zeggen we: "Zorg dat het in 1988 wel goed is geregeld. Niet alleen op dit punt, maar ook wat de bijvangstre- geling betreft." Want het is toch te zot dat bijvangsten die niet te ver- mijden zijn om een administratieve maatregel dood in de haven worden gegooid."

Criminaliteit

Luteijn had gehoopt dat de criminaliteitsbestrijding tot wat meer discussie had geleid.

In de eerste termijn van de Ka-

merzei hij ondermeer: "Hand- having van openbare orde vergt vol- doende puur lijfelijke aanwezigheid van politiemannen en -vrouwen op straat. Daarom dient op korte ter- mijn een directer verband te worden gelegd tussen de omvang van de plaatselijke politiekorpsen en de omvang van de criminaliteit ter plekke. Zonder overdrijving kan worden gesteld dat tegen de achter- grond van de stijgende criminaliteit de verhouding tussen mankracht enerzijds en werkaanbod anderzijds bij de politie in de jaren tachtig ze- ker zo'n 30 % is verslechterd. En dat in een situatie waarbij de sterk- te van de Nederlandse politie schril afsteekt bij de ons omringende lan- den ... Mijn fractie is van mening dat met het oog op een verantwoor- de samenleving in de jaren negentig het budget voor politie, rechterlijke macht en gevangeniswezen niet een star gegeven kan zijn ... "

Driesporenbeleid

Met het driesporenbeleid van het kabinet, gericht op beheersing van de overheidsuitgaven, economische groei en werkgelegenheid, is de VVD-Eerste-Kamerfractie het eens.

"Wij onderschrijven de voortzet- ting van deze lijn ten volle. Wel heb- ben we de indruk dat met name de voortgang op het gebied van deregu- lering, decentralisatie en privatise- ring enige hapering vertoont. Naar onze mening zal juist het bereiken van concrete resultaten op deze punten doorslaggevend zijn voor de verdere opbouw van een structureel gezond economisch klimaat, dat de basis voor de continuïteit van onze welvaart in de jaren negentig moet vormen. De verhouding tussen aan- tallen inkomenstrekkenden in de private sector, waar in feite toch onze welvaart moet worden ver- diend, en de collectieve sector ver- toont nog elk jaar meer scheefgroei.

De kale cijfers spreken voor zich. Zo is van onze totale bevolking nog slechts 20 % (3 miljoen) in de marktsector werkzaam. In landen als Zweden en Zwitserland ligt dit percentage op respectievelijk 30 en ruim 40 %. Een vooruitberekening van het Centraal Plan Bureau van het trendmatige arbeidsaanbod voor de periode 1985-2010, waarin een groei van de beroepsbevolking met 1,1 miljoenen personen wordt verwacht, toont aan dat.ons nog een

gigantische inspanning te wachten staat ... "

Luteijn benadrukte dat arbeids- plaatsen juist in de marktsector moeten worden gecreëerd en dat de overheid terug zal moeten treden.

Hij zet vraagtekens bij de wijze waarop de regering de afslankings- doelstelling van 20.000 ambtenaren denkt te verwezenlijken. Wordt dit geen schijnafslanking?

Zorgen ook over de nog steeds toenemende bureaucratisering. "In onze hedendaagse maatschappij- structuur neemt de zogenaamde '4e macht' een steeds belangrijker plaats in. Het volstoppen van onze samenleving met steeds gedetail- leerdere regelgeving maakt het steeds moeilijker voor de politiek verantwoordelijken om voldoende grip op het totale gebeuren te hou- den en een zorgvuldige omgang van de overheid met de individuele bur- ger bij de uitvoering der wet- en re- gelgeving te kunnen waarborgen ...

Zijn we niet in een fase van bureau- cratisering terecht gekomen waarbij de werkelijke macht steeds minder bij de gekozenen, de politiek verant- woordelijken, binnen onze demo- cratie blijkt te liggen? Is de balans tussen de bestuurlijke macht ener- zijds en de beleidsvoorbereidende en uitvoerende macht anderzijds nog wel voldoende in evenwicht?"

David Luteijn merkte tijdens dit interview op dat hij het betreurde dat deze problematiek, die ook door andere partijen werd aangesneden, niet tot een de batje heeft gevoerd.

"Het is een fundamentele zaak. Ik denk dat het goed is deze Algemene Beschouwingen te zien als het mo- ment waarop op dit punt een voor- zet is gegeven, waarbij men er reke- ning mee moet houden dat we daar de komende tijd nog regelmatig op terug zullen komen."

Inkomens- afhankelijke AOW

Datzelfde geldt ook ten aanzien van de inkomensafhankelijke AOW, die per 1 april 1988 in zou moeten gaan. De VVD-Eerste-Ka- merfractie heeft daar problemen mee. Tijdens de Algemene Be- schouwingen heeft Luteijn dit aan- gesneden. De VVD-Eerste-Kamer- fractie laat nu nog in het midden hoe haar stemgedrag in deze zal zijn.

Reny Dijkman Foto: Theo Meijer

Landbouwspecialist Piet Blauw:

~--~ ,,De landbouw-

i .

1 1 problematiek krijgt hier

I ,

IJ onvoldoende aandacht''

e opsomming van agrariër en landbouwspecialist Piet Blauw over de huidige stand van zaken in de agrarische wereld geeft op een aantal terreinen weinig reden tot juichen. Sober schetst hij in vogelvlucht: "In de veehouderij gaat het aardig. Ik denk - vooral in de rundveehouderij - dat we content moeten zijn als het zo blijft. In de vollegronds-tuinbouw gaat het iets beter, nadat het rampzalig slecht is geweest. In de vleesproduktiesector is op dit moment schraalhans keu- kenmeester. De varkenssector is qua prijssetting slecht en de akker- bouw is de laatste vier jaar al slecht.

Daarin zie ik voorlopig weinig per- spectief. De minister van landbouw speelt met de gedachte de prijs van granen te verlagen. Als hij dat doet gaan alle andere gewassen ook om- laag want graan vervult een spil- functie binnen dat bouwplan. Dan zouden ook de prijzen van koolzaad en de contractprijzen van conser- ven gaan zakken.

Hopelijk is hij bereid om eerst eens te bekijken wat de gevolgen zijn van het gevoerde beleid. In onze visie kan er nu geen verlaging van de graanprijzen komen. Juist ook omdat de akkerbouw dit jaar op extreme wijze is geconfronteerd met lage opbrengsten (veel te natte zo- mer), lage prijzen, lage kwaliteiten en huizenhoge kosten door het ex- treme weer." Nee, het beeld is niet zonnig en het is praktisch zeker dat het EG-overleg te Brussel dit beeld niet zal opkrikken.

Groene guldens

I

Alle kritiek die in Nederland

thans op de Europese Gemeen- schap losbarst, wil het VVD-Twee- de-Kamerlid echter wel even in de juiste context plaatsen. "De EG heeft ons de open grenzen opgele- verd. Zestig cent van elke 'groene gulden' gaat de grens over. Als die gemeenschappelijke markt - die weg tussen 320, 325 miljoen redelijk koopkrachtige consumenten in Eu- ropa en de Nederlandse producen- ten - er niet was geweest, hadden we ons niet kunnen ontwikkelen zoals we dat nu hebben gedaan. 1172%

van de werkgelegenheid komt hier uit de directe en indirecte sfeer van de landbouw. We exporteren voor 17 miljard meerwaarde in die agra- rische en voedingsmiddelensector.

Een bedrag dat uiterst dankbaar in de nationale economie vloeit. Zon- der EG schat ik dat we op de helft hadden gezeten. Daarom is het ook van essentieel belang dat dit ge- meenschappelijk landbouwbeleid in stand blijft.

Maar de Europese ontwikkelin- gen stemmen Piet Blauw ook zorge- lijk. "De landbouw functioneert in de EG als trekpaard voor steeds nieuwe ontwikkelingen. Als je voor- op loopt, ben je ook kwetsbaar. Als je je isoleert van de kudde geniet je ook niet de bescherming van die kudde. Een ketting is zo sterk als de zwakste schakel. Dat geldt ook voor de Europese landbouw. We worden in toenemende mate met die zwak- ke schakels geconfronteerd. Een aantallandbouwministers trappen te lang en te vaak op de rem. Dat zijn 'degenen die in hun thuisland de meest traditionele landbouw- structuren hebben. Die landbouw is kleinschalig, die functioneert op ba- sis van een lage arbeidsproductivi- teit en een hoge kostprijs. Duitsland

is daar een duidelijk voorbeeld van.

Daar heeft men al een generatie lang een verkeerde landbouwpolitiek ge- volgd. Nu moet men daar voor bloe- den en dat weigert men. En nu tracht men uit die val te komen door ,besluitvorming op Europees niveau af te remmen.

In Duitsland is de landbouw veel te veel toegespitst op directe en in- directe inkomenstoeslagen. Terwijl men onvoldoende heeft gedaan aan de voorwaardescheppende elemen- ten: landinrichting, waterhuishou- ding, onderzoek, voorlichting en on- derwijs. Eigenlijk heeft de Duitse overheid door iedere keer opnieuw de knip weer open te trekken die in- dividuele ondernemer in de Duitse landbouw wat in slaap gesust en die rekening moet nu worden betaald."

Piet Blauw vreest dat op den duur toch het gevaar van een Euro- pa met twee snelheden ontstaat.

"Vier weken geleden werden de eer- ste sporen zichtbaar. Financieel- economisch ontstond nauwer over- leg c.q. samenwerking tussen Duits- land en Frankrijk. Die as heeft zich verbreed, die is nu ook binnen de landbouwraad zichtbaar. Tot ieders grote verbazing werd een week later de landbouwraad afgebroken om- dat - zonder vooraf hierover mede- deling te doen - de Duitse en Franse minister van landbouw het overleg hadden verlaten. Ze hadden in huil thuisland belangrijker zaken te doen. De andere landbouwminis- ters zijn toen met hangende pootjes naar huis gegaan. Nu vergadert men weer, maar het laatste bericht - vandaag de 24ste november - is dat de boel ontzettend vast zit. Het ge- volg is dat de Nederlandse boer daarvan straks mede de rekening kan betalen."

Zure appel

Piet Blauw voelt zich in de eerste plaats Europeaan en handhaaft zijn stelling dat het gemeenschappelijk landbouwbeleid voor Nederland van levensbelang is "dat tot dit ~a­

ment alleen maar smakelijke vruch- ten heeft gedragen. Echter, nu zit er een zure appel in de mand, in die zin dat de algemene besluitvor- mingsproblematiek die zo lang- zamerhand kenmerkend wordt voor Europa er ook toe heeft geleid dat er geen begratingsgelden meer zijn.

De begroting is uitgeput; de nieuwe begroting is er nog niet. Dat be-

tekent dat de Europese huishou- ding op basis van voorfinanciering in stand moet worden gehouden.

Dus Nederland moet eerder bijdra- gen. In ons geval gaat het om een miljard voorfinanciering en dat be- tekent voor ons land een rentelast van 60 miljoen. Die extra rentelast wil de minister van Financiën -vol- gens zijn uitspraken onlangs tijdens een bijeenkomst van een landelijke landbouworganisatie - volledig als lastenverzwaring naar de landbouw toeschuiven. En dat kan niet! We zijn op het ogenblik bezig dat tot normale proporties terug te bren- gen."

Te weinig belangstelling

Wat hij betreurt is dat in Neder- land weinig belangstelling bestaat voor de landbouwproblematiek

"De Neäerlandse samenleving- lees: consument - hoeft zich over twee dingen geen zorgen te maken en dat zijn:

a. moet ik meer voor mijn voedsel- pakket betalen en .

b. kan ik het überhaupt nog wel krijgen?

Nee, men weet razend goed dat er, iedere dag ruim voldoende is voor een zeer lage prijs. En mede daar- door ontstaat er een vervreemdings-

aspect met die landbouw. Ook hier in de Kamer. Kijk maar naar de me- dia. Bij elke uitgebreide commissie- vergadering over onderwijs of socia- le wetgeving staan de camera's te zoemen. Ik heb bij geen enkele van de zes door mij behandelde land- bouwbegrotingen meegemaakt dat de camera's op de standaard ston- den. De nieuwswaarde door de jour- nalistiek vertaald, is kennelijk on- voldoende voor onze samenleving."

In de VVD bestaat die aandacht wel. Bij het hoofdbestuur kwam een alarmsignaal binnen, ondertekend door het voltallig bestuur van de

,..-; •.

Kamercentrale Drenthe. De strek- king: De VVD-leden herkennen zich niet in het landbouwbeleid.

Piet Blauw: "Die brief had niet zo- zeer betrekking op het landbouw- beleid, maar veel meer op de druk die men vreest vanuit het milieu- belei<;l. Ik vind het een niet gerecht- vaardigde veronderstelling dat er vanuit 'het' milieu een onevenredi- ge druk naar die landbouw komt.

Met ons allen zijn we het erover eens dat de huidige intensiviteit van de agrarische produktie - zeker nu we te maken hebben met het pro- bleem van het 'te veel' - dat die druk op onze leef-, woon- en werk- omgeving èen ietsje terug moet.

Niet omdat de landbouw het fout doet, maar veeleer omdat we nu pas over verfijndere instrumenten be- schikken om de gevolgen van ge- wasbeschermingsmiddelen, de ge- volgen van het aanwenden van mest ... etcetera, te meten. We ko- men nu in een eerder stadium ach- ter mogelijke risico-elementen. Dat uitgangspunt 'zorg voor het milieu', 'zorg voor de biotoop' - de ambiance waarbinnen we leven in samenhang der dingen - delen we allemaal. Ie- dere liberaal is daarmee behept.

Mogelijkerwijs is de onrust veroor- zaakt door een aantal publikaties en uitspraken van de minister van VROM, waarover je kan zeggen:

'Beste minister loop je niet wat te hard van stapel?' Daarover is trou- wens een discussie gaande tussen de fractie en de minister van VROM.

Over de doelstellingen zijn we het wel eens, maar over het tempo moe- ten we nog eens praten.

De VVD-fractie heeft bij begro- tingen altijd zowel binnen als bui- ten de Kamer gezegd: de landbouw

heeft tijd nodig en dient die ook te krijgen om de bocht te nemen."

Subsidiebeleid

De VVD-landbouwspecialist is op het ogenblik bezig met een inven- tarisatie van de subsidies die de boeren in de verschillende EG-lan- den krijgen. Duitsland heeft hem de ogen meer dan geopend. Hij hoeft maar zijn fiets te pakken en ander- half uur en 15 kilometer verder zit hij bij onze Oosterburen, waar de boeren genieten van de milde sub- sidieregen van Bonn en uit de deel- staten, "maar wel allemaal een mer- cedes hebben en aanzienlijk minder hard werken. Dat neem ik die Duit- se boer niet kwalijk, want dat is ook een kind van zijn land. Bij ons is het keihard werken en peentjes zweten.

Het maakt wel hun concurrentiepo- sitie op die oververhitte markt ster- ker, want die Duitse landbouw staat wel als vierde op de exportlad- der.Die subsidies daar zijn natuurlijk in strijd met de EG-afspraken en zijn voor mij een groot raadsel. Bij de begrotingsbehandeling heb ik het daar uitvoerig over gehad, want hoe is een en ander te rijmen met de harmonisatiegedachte in Europa en de concurrentiepositie van de Nederlandse landbouw?"

Akkerbouw

Piet Blauws grootste zorg betreft echter de Nederlandse akkerbou- wers. "Het besteedbaar inkomen in- clusief de prognose voor dit jaar zit de laatste vier jaar gemiddeld op het inkomen van een bijstandsmoeder.

Daar werk je dan zes dagen per week voor. Nou hoor je me over dat werk niet klagen, want het is een vrije keuze. Als je voor boer kiest be- tekent dat gewoon dat je moet bar- sten van de ambitie. Je moet ge- woon heel hard werken. Maar als je daar structureel een ondergewaar- deerde beloning voor krijgt dan ga je toch vraagtekens plaatsen bij een aantal uitspraken van deze minister van Landbouw over nog lagere prijzen. Op het ogenblik vind ik het onverantwoord om zonder duidelijk aanvullend beleid de prijzen nog verder te verlagen."

Reny Dijkman

10

Zoals in het vorig par- tijblad werd aangekon- digd volgen hieronder nog enkele samenvat- tingen van sprekers tij- dens de kadercursus technologiebeleid in Wolfheze.

l

g Europees ^~

U Technologiebeleid

Tr))e inleiding hierover werd ge-

. i , houden door Europarlemen-

JU tariër drs. Gijs de Vries. "De concurrentiepositie van de Europe- se industrie kent een aantal zwak- heden. Het aandeel van de high- tech industrieën in onze éxport is laag. Onze onderzoeksuitgaven lopen achter bij die van de Verenig- de Staten en Japan, bovendien zijn ze minder marktgericht."

De Vries merkte op dat sinds 1984-'85 door de Europese Ge- meenschap hard wordt gewerkt aan het inlopen van deze achterstand.

"EG-programma's als ESPRIT be- vorderen de coördinatie tussen de nationale programma's. Zonder Eu- ropese coördinatie tracht elke lid- staat zelf weer het wiel uit te vinden.

Dat werkt overlapping en dus ver- spilling in de hand. De EG-pro- gramma's hebben ook een multi- plier-effect: elke door Brussel beste- de gulden leidt tot dezelfde inves- teringen van bedrijven en onderzoeksinstellingen. De grens- overschrijdende samenwerking biedt deelnemende bedrijven boven- dien betere kansen op buitenlandse markten.'

Onbekend

VolgensdeELD-er laat de deel- neming van kleine bedrijven met minder dan 50 werknemers te wen- sen over. Dat geldt ook voor mid- delgrote ondernemingen. Van pro- gramma's als ESPRIT, BRITE, RACE enzovoort, zijn de mogelijk- heden en procedures in ons land on- voldoende bekend. "Als financieel- economisch woordvoerder wil ik VVD-bestuurders, met name raads- en statenleden, graag per regio in- formatie geven over Europese pro-

drs. G. de Vries jeeten die voor Nederlandse bedrij- ven van belang zijn. Bijvoorbeeld over technologieprogramma's, le- ningsinstrumenten en de facilitei- ten voor het midden- en kleinbe- drijf. De kamercentrale Leiden heeft hierop al zeer positief gerea- geerd. Het gaat erom dat Europa meer voor onze burgers gaat leven en naar de mensen wordt toege- bracht. Dat beschouw ik trouwens als een belangrijk deel van mijn taak. Bovendien geldt: wie informa- tie mist, mist kansen!"

Betrokkenheid MKB

De Vries is van plan om met een voorstel naar de Europese Commis- sie te gaan waardoor de innovatieve kracht van kleinere bedrijven beter aan bod kan komen. Hij wil dat bij goedkeuring van onderzoeksprojec- ten voorrang wordt gegeven aan aanvragen waarbij tenminste een klein of middelgroot bedrijf is be- trokken.

Tot slot: "Een kwart van het door lidstaten verrichte onderzoek is militair van aard. In Engeland zelfs de helft. Daarom heb ik de Eu- ropese Commissie opgeroepen een inventarisatie te maken van de ter- reinen waarop militair en civiel on- . derzoek elkaar raken. Ook op dat

terrein kan een efficiëntere afstem- ming tot betere resultaten leiden.

De Commissie heeft - bij monde van Lord Cockfield - mij dit onderzoek toegezegd."

[l Topkadercursus Technologie

1 I

11 Hoger-onderwijs-

i.• deskundige drs. C. de Hart

I[ waarschuwt tegen

lJ braindrain

rr~l r~jdens de topkadercursus

L • I technologie hield drs. C. de

Jl Hart een uitvoerige inleiding over de aanbevelingen van de Com- missie-Dekker en het functioneren v'an het Hoger Onderwijs in de praktijk.

Samengevat komen zijn conclusies op het volgende neer:

1. De Commissie-Dekker overschat de mogelijkheden voor de universi- teitsbesturen om'binnen het huidige wettelijke kader hun functioneren te optimaliseren. De heterogeniteit, cultuur en machtsverdeling zijn be- lemmerende factoren.

2. Daarmee overschat de Commis- sie de mogelijkheden om tot missie- bepaling en profilering te komen.

Evenzo overschat de Commissie de mogelijkheden om via taakafspra- ken tot bundeling van talent en in- stituutsvorming (concentratie) tus- sen universiteiten te komen, laat staan tussen universiteiten en in- dustriële laboratoria.

3. De Commissie onderschat het conserverende karakter van het rechtspositieregime en de mogelijk- heden om tot differentiatie te ko- men.

4. De door de Commissie voorge- stelde deregulering binnen het hui- dige wettelijke kader zal de profiel- bepaling eerder belemmeren dan bevorderen.

5. Kennisopslag bij universiteiten wordt voor wat betreft nieuwe tech- nologieën overschat; kennisopslag voor wat betreft toepasbare tech- nologieën wordt juist ingeschat.

6. Bij de presentatie van Innovatie- Adviescentra als oplossing voor stagnerende kennisoverdracht is de Commissie teveel voorbijgegaan aan:

- de zich positief ontwikkelende kennis transferbureaus;

- de geslotenheid van de circuits en de verkokering daarbinnen;

- de noodzaak om op een breed ter- rein te beschikken over inzicht in technologische ontwikkelingen, behoeften en kansen op de markt, om tot aansluitingen te kunnen komen;

- de ontwikkelingen in de zgn. con- tract-research.

7. De Commissie is voorbijgegaan aan de reeds jarenbestaande slui- pende braindrain. Toptalent ver- dwijnt en is minder geïnteresseerd in het professoraat. Het klimaat aan de universiteiten is daaraan debet.

8. De Commissie onderschat de curriculum-aanpassingen die van- uit marktgerichtheid reeds hebben plaatsgevonden en gaat overigens voorbij aan de risico's voor de we- tenschapsbeoefening van te grote marktoriëntatie.

drs. C. de Hart

Cor de Hart bepleit daarom:

1. Vanuit de primaire zorg voor de kwaliteit van ons hoger onderwijs- bestel is nodig:

a. een fundamentele heroverweging van de bestuursstructuur;

b. een fundamentele heroverweging van de omvang, inrichting en sprei- ding van hoger onderwijsvoorzie- ningen over het land (prioriteiten, taakverdeling, concentratie, relatie HBO-WO);

c. het verbeteren van de aantrek- kingskracht van het WO voor top- talent.

2. Het koppelen van instellingson- derzoeksbeleid aan op nationaal ni- veau bepaalde aandachtsgebieden, met behoud van een substantieel volume aan vrij, fundamenteel on- derzoek.

3. Het stimuleren van kennistrans- fer bureaus.

4. Het beïnvloeden van studenten- stromen, zodanig dat - met behoud van de keuzevrijheid - kwantitatie- ve aansluitingen beter tot stand kunnen komen.

5. Het bevorderen van stages in het Midden- en Kleinbedrijf.

6. Het koppelen van (een deel van) het universitaire onderzoekscircuit aan externe circuits in de publieke sector (concentratie, taakafstem- ming, taakverdeling, samenwer- king) en het verbeteren van demo- gelijkheden om tot joint-ventures en collectieve instituten te komen (Big Science, grootschalig onder- zoek, schaarste e:a.). Instituten moeten zelfstandiger kunnen opere- ren op personeels- en financieel ge- bied en periodiek op missie en pres- tatie worden beoordeeld.

7. Het stimuleren van STW, het Nederlands Forum voor Techniek en Wetenschap, de Stichting Bio- wetenschappen e.d ..

8. Het ontwikkelen van branche- organisaties bij het MKB. Koppe- ling van de Kamers van Koophan- del op de branches en op de regio- nale overheden en instituten.

•