DIE
PSIGOLOGIES-OPVOED~UNDIGEFUNDERING, DIE DOEL EN DIE PLEK VAN HANDWERK IN DIE SKOOL;
MET BESONDERE VERWYSING NA TRANSVAAL.
---00000----
DEUR
HUGO DE GROOT.
VERHANDELING INGEHA.NDIG BY DIE POTCHEFSTROOMSE
UNIVERS:~E:.::=VIR C.H.O. TER GEDEELTELIKE VOLDOENING AAN DIE VEREISTES VIR DIE GRAAD
MAGISTER EDUCA.TIONIS.
PROMOTOR: PROF. H.J.J. BINGLE.
DESEMBER 1957 •
B1adsy.
"'t/OORWOO.RD. • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • .• • • • • v
HOOFSTUK I.
DIE HISTORIESE ONTVTIKKELING VAN HA.NDVlERK AS VAK AAN DIE TRANSVAALSE MIDDELBA.RE SKOOL.
A. INLEIDING.
1. Termino1ogie en Definisie... 1 2. A1gemene oorsig van die Geskiedenis van
P.and
';lerk. • • • • 3 (a) Handwerk in Prehistoriese tye... ••.•• 5 (b) Handwerk in Historiese tye... 6 B. ADJBl,tENE OORSIG VAN DIE GESKIEDENIS VAN
HAND'VJ'ERKONDERVfYS... • • • • • • 8 C. AWD-1:ENE OORSIG VAN DIE ONTWIKKELING VAN
HANDWERKONDERwYS IN S UID-AFRIKA •• •· •••• • 18 D. DIE ONTi'TIKKELING VAN OPVOEDKUNDIGE HANDWERK
IN TRANSVAAL •.
1. Ontwikke1ing voor die Driejarige Oor1og •• •·•. 22 2. Vordering gedurende die eerste jare na die
oor1og, 1902- 1908... 23 3. Die aanste11ing van
1n Inspekteu~ en Orga-
niseerder van Tegniese Onderwys in 1908 en die ontwikke1ing tot en met die Eerste
Were1door1og, 1914... 27 4. Die Eerste ·.~~re1door1og en die ontwik1:~e1ing
tot 1925••••••••••••••••• 41 5· Die oorname van Beroepsonderwys deur die
Unie-Departement van Onderwys, 1925••••••• 50 6. Vera.nderings sedert die Dertigerjare en die
Depressie 1933-1934··· 64 7· Vordering en uitbreiding na die Depressie
Tot en met die Tweede ~re1door1og, 1939···· 69 8. Die inv1oed van die Tweede WSreldoorlog
en die vom eY'i na t.ot. l_QS2 ..
~...• • 7h
ii
E. .sA.:M:E'V"ATTING • • • ••••••••••••••••••••••••• , • • • • • • • 84
HOOFSTUK II.
DIE PSIGOLOGIES-OPVOEDKUNDIGE FUNDERING VAN HANDWERK AS SKOOLVAK.
A. INLEIDING •••••••••••••••• •..••••••.••..•••••• •. • 87
B. DIE AANGEBORE NEIGINGS EN EIENSKAPPE VAN DIE SKOOLKIND.
1. Die Aktiwiteitsdrang by Kindars... 94 2. Die A1gemene Neiging tot Geestesaktiwitait.. 95 3. Die Nabootsingsdrang by Kinders... 96 4. Weetgierigheid by Kinders... 98 5· Die Spee1neiging by Kinders... 99 6. Verbee1dingrykheid by Kinders ••••••••••••••• 101 7• Die Bouneiging of Neiging tot Konstruksie... 101 8 .• Die Versama1neiging... • • • • • • • • • • • • • • • • 102 9• Die Sosia1e of Kuddedrang ••••••••••••••••••• 102
C. INTELLEKTUELE
ONT"vliKKE~ING,.1. Die Varstand... • • . • . . • •.• • • • • • • • • • • . . • • • • 104 2. Die Verband tussen Motoriese en Verstande1ike
Ontwikke1ing ••••••••• 105 3· Die Verband tussen Handwerk en Inte11ektue1e
Ontwikke1ing ••••••••• 112 D. :S:~OSIONELE ON1"tliiG\ELING.
1. De:finisie... 116 2. Inv1oed en Beheer van die Emosies... 117 E. ONTWIKKELING VAN DIE WIL.
1. Die Betekenis van die "''Ti1.. • • • • • • • • • • • • • • • • • 119 2. Inv1oed en Beheer van die Wi1•••••••••••••••
F. INDIVIDUELE VERSKILLE EN DIE KINDERTIPES •••••••
1. Die 1-io torie s e Kind ••••••••••••••••••••••••••
2. Die Sensoriese Kind •••••••••••••••••••••••••
G. DIE STADIA EN PERIODES IN DIE KINDERONTWIKKELING.
120 129 135 136
1. Die Voorskoo1se Periods••••••••••••••••••••• 137
2. Die Skoo1gaande Periode ••••.••••••.••••••••• 138
I. VERMOEIDHEID BY HANIYITERK.
1. Definisie van die BegriP•••••••••••••••••••• 147 2. Vorme van Vermoeidheid •••••••••••••••••••••• 148 3· Grade van Vermoeidheid•••••••••••••••••••••• 150 4• Meting van Vermoeidheid ••••••.• ·••• • • • • • • • • • • 151 5 • Vermoeidheid in die .Handwerk1okaa1 •••••••••• 153
J. SAMEV"ATTING... •. • • • • • • • • • • • • • • • • • . . • • • • • • • • • • 154 HOOFSTUK III.
DIE DOEL MET OPVOEDKU1~IGE HANDWERK.
A. INLEIDING.
'n Bepa.ling van die BegriP•••••••••••••••••• 156 B. N OORSIG VAN DIE DOELSTELLINGE VAN OPVOEDK~~IGE
HANDWERK SOOS GESIEN DEUR OPVOEDKUNDIGES WAT
HULLE IN HIERDIE VERBAND BEYWER HET... 158 C. N ONTLEDING EN FORMULERING VAN DIE DOELBTELLINGE
VAN OPVOEDKU~~IGE HANDWERK ... • 162 1. Die Nabysynde of Beaondere Doe1ste1lings •••• 163 (a) Die Biologiese Doolste11ing ••••••••••••• 163 (b) Die Fisio1oGiese Doelste111ng ••••••••••• 164
""t"
(c) Die Psigologiese Doe1ste111ng ••••••••••• 166 (d) Die Sosiologiese Doelstel1ing ••••••••••• 168 (e) Die Logiese Doelstelling •••••••••••••••• 170 2. Die Verwyderde of A1gemene Doelstel1im~:s ••••• 171
(a) Die Etiese, Morels of Sedelike Doelste1-
ling ••••••• 171 (b) Die Estetiese Doe1ste11ing •••••••••••••• 174 (c) Die Filosofiese Doe1ste1ling •••••••••••• 174 3. Die Uiteinde1ike Doe1stelling •••••••••.••••• 176 D. GEVOWTREKKING ••••••••••••••• • • • • • • . • • • • • • • • • • • 177
HOOFSTUK IV-!.
DIE PLEK VAN HA.11])WERK IN -DIE SKOOL.
A. INLEIDim . . . •• 178
iv
B. N OORSIG VAN DIE PI.E.t{ VAN HANDWERK IN DIE OP-
VOEDINGSPROGR.fl.~'l
EN IN DIE SKOOL, SOOS GESIEN DEUR OPVOEDKUNDIGES WAT HULLE IN DIE VER:alt.NTI
BEY"tTER HET. • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 179 C.. N OORSI G VAN DIE REDES itTAAROIVI HANDWERK AS ON-
ONTBEERLIK IN DIE OPVOEDINGSPROGRAH BESKOU HOET ·woRD.
1. Redes ge'b9.seer op Historiese ontwilrkeling •••• 187 2. Redes 3ebaseer op Pedagogies-Psigologiese
beginsels •••••••• 188 3. Redes ge'b9.seer op Ekonomiese oort.'legings •••••• 191
4 .. Redes gebaseer op Sosiale oorwegings ••...•••• 191
5· Redes gebaseer op Nasionale oorwegings ••••••• 192 6. Redes ge'b9.seer op Skri:ftuurlike OOI"\"Tegings •••
n. DIE PLEK VAN HANDWERK IN DIE SKOOL •••••••••••••• 193 1. Die verskyning van Handwerk op die skoal-
rooster •••••••• 194 2. Di6 \'laarde van Hand\'lerk in vergel:Jrking met
die meer akademiese vakke •••••••••••••••••••• 195
3. Die tyd aan P~ndwerk bestee •••••••.••••••.•.• 196
4. Die groepering van periodes ••••.•••••.••••••• 199
5. Die s tanderds wat Hand11erk neem •••••••.•••••• 200 E. S.A.l~ATTING. • • • . . . • • • • • • . • • • • • • • • • . . • • 200
HOOFSTlJK V.
~~EVATTING
EN SLOT ••••••••••••••••• 204
BYIJJ\G . • • • •.• • •• • ••.•. • •••..••. • . • • • • • • • • • • • • ....• • 208
BIBLIOGHAFIE •••••••••••••••••.••••• • • • • • • • • •. •. • • • • 211
Die opvoeding, or behoerte daaraan, le in die wese van die mens self opgesluit. Dit het as taak om die onvol- wassene te bring tot 'n staat van volwassenheid in die beste en ruimste sin van die woord. In die algemene sin word bier verstaan die hele proses van groei en ontwikke- ling, van die wording, die hele deurgang van die mens Vfl.n 'n staat van afhanklikheid, onselfstandigheid, onrypheid, sedelike onvryheid, onmondigheid, m.a.w. onvolvTassenheid tot 'n staat van onafhanklikheid, selfstandigheid, ryp- heid, sedelike vryheid, mondigheid, in kort volwassenheid.
Dit sluit dus in die hele proses van i~en aanpassing op allerlei vryse aan sy hele omgewing, fisiese, psigologiese, sosiale, religieuse ens.
Een van die bela.ngrikste opvoedingsinstitute, indien nie die belangrik~te vandag nie~ is die skool. Van die skool word vandag verwag dat hy die vernaamste deel van die volwassewordingsproses sal behartig en na die beste van sy vermoe sal laat verloop. Die opvoedingstaak word steeds meer gespesialiseerd en a.an die skool afgedna om-
dat die hanteerbaarheid daarvan vir ander instansies steeds moeiliker word. Van die skool word verwag dat hy fasilitei- te sal skep vir die ontwikkeling van al die potensia.litei- te van die onvolwassene. Die vordering in die Wetenskap van die Onderv.rys toon dan ook ondubbelsinnig die noodsaak- likheid daarvan aan dat al die potensialiteite van kinders en adolessente ontwikkel moet word ten einde 'n volledige en harmoniese persoonlikheid te verkry.
Een van die belangrikste aspekte van die opvoeding
is die van vaardigheid in allerlei rigtings, te meer om-
dat die moderme lewe steeds groter eise in die rigting
stel. Verstandelike ontwikkeling is ondenkbaar sonder sin-
tuiglike ontwikkeling •. Hierdie groot f'undamentele waarheid
in die opvoeding is egter nog nooit algemeen aanvaar en in
V.l.
