DIE PLEK VAN DIE KERKVERBi'..ND IN DIE PRESBITERIALE KERK­

· -161­

H 0 0 F STU K I V .

DIE PLEK VAN DIE KERKVERBi'..ND IN DIE PRESBITERIALE KERK­

REG2RINGSIJ.'ELSEL.

Die uitgangspunt in die presbiteriale kerkre­

geringstelsel is plaaslike kerk. In die plaaslike kerk berus die re ring by die kerkraad.

Dit mag egter nie uit die oog verloor word dat daar 'n veelheid van plaaslike kerke is nie. Elkeen vaT.:

plaaslike is

openbaring van die liggaam van Christus.

is onderworpe aan dieselfde Hoof, Christus. Hulle staan dus nie los van mekaar

"Zoo vormen metterdaad aIle plaatse jke kerken over het rond der aard een innerlijke gee lijke eenheid. l1l )

Tereg :a. Bouwman: "Elke plaatselijke kerk weI een

complete kerk, maar is uit

kracht van hare oorte uit Christus niet de kerk, maar chts een openbaring van Christus' kerk op een enkelc plaats. Zij daarom geestelijk gedacht cen met de gansche kerk over de geheele aarde .•.••

Vanwee hier­

geestelike eonheid, wat in Heilige 5krif geopen­

baar is, 3) is di t noodHendig dat daar

onderlinge verband tussen die verskillende plaaslike kerke moet wees. 4 )

1). Dr. B. Greydanus: Gchriftbe elen van Korkrecht inzake meerdere vorgaderingen. p.lO.

2). H. Bouwman: Gereformeerd Kerkrecht II. p.5.

3). Vgl. S. Greydanus: a.w. p.lO.

4). VgI. A. Kuyper: Encyclopae der Heilige Godgeleerd­

heid III. p. "Gemeenschap van geloof en de

schap dat e plaatselijke kerk de openbaring ,rem

het Gene soma tou chrou was, droug tot aaPBorlSluit

Vgl. ook: Dr. Ji'.L. Bos: De orde der

S. Gra­

venhage 1950. p.l06." kerkvorband ••••• is een roeping van gemoenschap del' hai-ligen."

162/ ••••

-162­

hie e onderlinge verband ook v,rccr 'n bct nis vir e korkro

Die tekenis van die kerkverband vir die kerkre en dio plek wat dit in die korkrogcring innoom, word bepaal di aard van die vGrband tus­

sen die plaasl kerke.

(1)

Die !cerk net

gCGsteliko eenheid:

Die oste eenhe van

kerk as

van Christus bring Sohm daartoe om Ekklesia te kwalifiseer as e Nicu-Testamenticse vo van God, wat ganse Christcnhoid omvat. D uitdrukking: to Israel

in Gal e 6:16, slaan op die hele Chri

to

liogt in de!n Ausdruck die

e

Volksversammlung (nicht einer VereinSVerS8JJImlung) des neuentest lichen Bundesvolkes (der Christenhe ),

ZVlar die VCJ:stellung einer Volksvcrsammly.pg vor und Gott. n5 ) Die kerk is aIleen nkbaar as die verga­

dering van die Ie Christcnhe iel.

As gelet word op die gebruik van e woo Ekkles in

Nuwe stament, Vlaar christene Vlat dorpe en stade vargader, sowel as die christene van n bopaalde s ek on salfs \Vat sokcre huiso

kom, rk genoem word, is dit duidel dat e woord rk nie

emp se groothcid, nie

sosiale ip is nic,

sondcrn lediglich ein dogmatisches "\.rJcrturtcil ausdrlickt.,,7)

5). R. Sohm: Kirchenrecht I. p.lS.

6). Vgl. ibid. p.18.

7). ibid. p.19.

163/ •..••

Hi ie en ksrk

so net t vcrskynir:,_

vormG. Dit is

g8cstcl

kan en

Die plaaslike

van lowi­

ges kan nie vir die

van die kerk in aanmerk­

ing kom nie • Allcen die kerk as ekumeniose groothe is aangewys op organisasic. an Verfassung

vortritt, muss das Streben in sich tragen, Kirchenver­

fassung, Vcrfassung del' Gesamt inde, I' Ekklesia, darzustel Abel' s ist I' rechtlichcn

Organis ion unf

id van kerk v,m

ChI' tus 10 dus in onsigbare; G b'-.ind tussen aasliko nbaringe v'em e kerk is net n geestolike band. Eint kan die eenho al cn sigbaar tot uit drukking kom in die eon plaaslike vorgadering van golo­

wiges, solank hul10 vergad8r is vir die prediking

die Vloord.

vun lowi s is immel'S

rat~l

, o yolk van God. 9) Van

kerkverband, dio sin dat e

,as solfstandi open- baring,-, van dL; liggaam van Christus, in 'n sigbare vc-r-­

band met mekaar

kan volgens di& opvatting

8). Ibid. p.22. Vgl. oak F.A. Hort: The Christian clesia. beweor:

i t is import

to not c that not a word in the ist exhibit t:ts One cles as made up of many Ecc

p.168.

plaasliko kark is

oonheid, die liggaam

Christus,

but thore is no [Srouping

th0m into partial wholes or into one great wY.cL.:." D kerk in et;nheid het geen .s bar;.; gestal te nie.

Tho mE:.:mbdrs \vhich make the one Bcclesia arc not communities but indivi­

dual mono The one Ecclesia includos al members of all partial hccles

p .168. Die e,-mh",id van die kerk kan cgter nie institut@rc gwbiod

openoar kom nL.:, !lit is a truth thco­

1 and of religion, not a fact of what we call Bcclisiastical pol ics." p.

Vgl. R. Sohm: a.vI. p.

1 " , /t..JLt .. ^{(I • • •}

sprake

s e. D;;,ar is net een kerk,

van wat een geestelike groothe is. En dit i"" onmo am op enige vJyse te seer.

_ _ _•_ _ _ _ _ _ _ _ _!:..:i_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __

2. Die enheid oak

Dr. A.S. Geyser huldig diese e oor

die estelike eenheid. .Jly er vel'

cier as S

kerk is die christel

en n

universele gemeenskap. ie uni­

vel'S ite

kerk moet ook tot uitdrukking in s "Kerl;: bet€ken uitgero s,

ge nes, van Vel' af,

taal- en rnsse- en nasi

grense ur geroepenes sodat

vIas

en die , voortaan een, en een s wees soos ook stel . . . . .

10 ) Die rk nie el word

etniese, taal- en kultuurke

nie. Die se vel van die Here badoel sias diG teenoo st nfJ.oelik dat die Apostels Is mo t maak, d.w.s.

e van die cen,

E

mense nIl)

D es

eenheid noodsaak ben algemene,

H. een se gedagtegang sluit hierby aan

hy "Maar H. Schrift eischt

Kerk, ook het •.•• (dit) eischt dat wij niet aIleen geestelijk e6n zijn, maar oak uitwendig, inst

10) • Geyssr: Christelike Godsdiens en

G

Vo diens.

Beoordeling van van Prof. Dr. A.B. du Preez, Eiesoort

tot Volksdiens. Oordruk uit r­

Studies, (Jaargang 16 afl. 1).

11).

165/ . . . .

~;elijk!l

zoowel s 1!}jarticulier", neraal zoo­

,,12) wel als

oecurilenis

Hierdie een

kom tot stand volgens Hoede­

maker, deur die saamvoeging van die verskillenue plaas­

like kerke.

kerk is dan die som-totaal van le plaaslike kerke. trImmers, ondersche ne Kerken vor­

men zamen weder eene Kerk, s z66danig, d.i.

als eene vele gemeenten omvattende eenhe optre

zoo dikwerf hunne opz ners in de plaats, het gewest, t land, of in de geheele wereld samenkornen.,,13)

D selfde kerkbegrip korn ook na vore in die beskouinge van J.H. Eybers, H.J. enaar en O'B. Ge huys. Hul1e opvattinge het veral as uitgangspunt die.

Wette en verordeninge vir die bestuur van die Neder­

duitse Gereforrneerde Kerke in Suid-afrika. 14

) Die plaaslike kerke of gemeentes word in die Sinode tot

corpus ornskep, om so n eauhe

kerk in institut6re

12). H. Steen: De Kerk. Kok Killnpen. 1936. p.

1. ook p.76.

13). Ph. J. Hoedemaker: Kerk en het Mcderne Gtautsrecht. p.155/6. Hoedemaker vertolk hier die he(,Tsende beskouing in die Hervormde Kerk van Hede and van tyd, wat ook nog by A.

Kuyper gevind word i.n "Kerkvisi tatie te Utrecht in 1868." Utrecht 1868. n Kerk­

genootschap dat over meerdere gewesten ver­

dee ,over tal van steden en dorpen versproid is, vormt een ge e1, dat uit elen saamge­

steld is. De kerk is het geheel, gemeenten nOE:;.int men afzonderlijke Glen.

p. 30.

Vgl. ook H.G. Kleyn: A emeene Kerk en plaat­

selijke Gems nte. p.p. 17, e.v.

14). Vgl. H.J. Pienaar: D Inrigting van Nederduitse Gereformeerde Kerk in Suid­

Afrika. Kaapstad. 1941. O'B. Geldenhuys:

a.w. an J.B. Bybers: Die Kerkinrigting van die Nederduits Gereformeerde Kerk in Suid- Afr Pretoria. 1934.

166/ •....

tG vorm. 15 ) Die sinode is d orgaan van

"

kcrkverband. "Die besluite en handelinge van die slno", , mag dus met rGg bestGmpol word as die sluitc van die

rk. ,,16) In sinode kry die Kerk 'n sigbare st

s6 die sinode ook kerk oem word. 17 )

Die re ring van die een algemene sigbare , saamgestcl gemeentcs wat die nuutgevormdc kerk net afdelings , word geoofen deur mindere en

,~ '\

moerderc kerkbesturo, dit is Kerkrade, R en Sinod0. ' D SinodG of Algemene Kerkvergadoring

en by hma

ho in die reger van kerk. ) Die kerkrade is onderworpe aan besluite van

r

en ringe weer aan die van die Sinode. 20 )

15). Vgl. B.J.

a.w. p.p. 15 on 16. J.R.

Eybors: a.V,. p.p. 14';, 148, en 1 • 16). OIB. Geldenhuys: a.h. p.157.

17). Vgl. ook Lanclelinc;c van die -endertigste vGrga­

dering van Roogucrwaarde Sinode van die Nedcr­

duitse

rk in Oranje-Vrystaat.

1960. p. 2('2, waar art. van

lIKons -Ee

vir die Verenigde KeI'k

(sien p .17); gowysigd go

keur is om soos vole; te lui: I1Die verskill",ncL saamstellonde Korke of Sinodes behou volle scggen­

skap .••.

Kerke en

vlOrd r as sinoniuEh gebruik. Vgl. oak ar.t-.-32. D onder

]'

o plaasl keI'ke bodoel nie, duidol uit die aanwys ap p.17 dat die I1saa'1lS llondu

II

Vyf is, \Vat W8,Jr saamgcst01 is ui gemee:ntes.

Die aanvaarding van Konsop-Kerkorde, met die oog op Kerkvereniging ur die Nedorduitse G(;rc­

formee Kerk in die O.V.B. hot dus on voran­

ring in die Korkbegrip rnu2e;ebring nie. "Die Nederduitse G8re:form,erde Kerk van Suid-Afrika!l

(kyk art. 2 p.17) korn blykens die Kerkorde tot stand deur e V0re ing van vyf rke.

18).

"naar: a.w. p. J.R. Eybcrs: a.w. p.

190.

19). Vgl. J .R. 2rs: a.w. p.184. Vgl. ook A.

Kerkvisitatie te Utrecht in 1868. p.33.

2G). Vgl. J.R.

a.w. p.p. 184/5.

1671 • ...

-

Bosliss en bevele van di H_ng noot deur die aad uitevoer word, tcrwyl die sliss van die s ode

al 21) uDie meerdere korkve ade­

rings t die reg om aan dia korkvergader

opdragte to gee en

hulle,

spoedig moont··

Die s ,:ie ge dm:., agt aan cii ringe en kerkrade, rwyl e ringe weer opdragte aan

kerkrade gee.

er spreek word

die lidmaat van die kerk, kom verdere konsekwensie van rdie kl;:;rk­

bu daaraan vorbonde korkre l;ocl,

ook aan ciie Hoewcl icmand lid word van die go­

mecnte ) blyk tog dat am lidmaat te wees van gcme0nte

Gns lidY2aatskap van die e6n ke inslu

noemde persone bly lidmate van e Nede tse refOI'Lleerde rk in Oranje-Vryst:lat ..••...

Vandaar dat nie not

ringsl

nie, maar ook lidmate VEn kerk gebonde is om die wottc en ver­

ordeninge van kerk na te

21). • ib . p.

22). Vgl. tte en Vorordeninge van Nud. Geref.

Kerk die O.V.S. art. . p.27.

)

.

^J.

^{Eybers: a. w.}

^.148.

24). Vgl.

n Vurorduninge van Ned. G<Jruf.

Kork in die O.V.S. p.ll. art. 4. J.n. rs:

a.w. p.149.

). Vgl. Wette on ordeninGo: p. • art. 83.

Vgl. H.J. cnaar:

Inrigt van e No se Kerk in Suid-Afrika. Kaapstad.

1941. p.GO. en A. Kuyper: Kerkvisitas to Utrecht in . p. 31. tlDoor lid

ner ge­

moonte te zijn, is men van dat oogonblik af, ook van

lid der gansche kcrk • . . .

168/ •...•

-168-­

voort, wat die plek van die plaaslike kerk inneem en deur die

selfstandigheid is claar by die plaaslike kork

geen sprake meer nie.

Bierargies daal die gesag va.n die Sinode af neer tot by die gemeentes. Die

is sinodokraties.

Die kerkrade an ringe het weI deel aan die reBering, maar aIleen insoverre die

inoue hulle 'n plek toewys.

Prakties kom dit daarop neer dat veral die kerkrade grotendeels administratiewc liggame is waardeur die si­

node werk. Self's die Ilredikante word in die naam van

le slno e

eves

19.

amp lS nle ver on e aaD

die plaaslike kerk nie, maar weI aan die Kurk, wat aan die besondere ampsdraers

toewys.

Bierdie kerkbegr:Lp bring mee dat die plaaslik2 kerk; wat in die Kerk verdwyn het, nie meer

die openbaring van die liggaam van Christus is nie, maar weI van die K0rk, as die korporatiewe eenheid waarin die plaaslike kerke verdwyn het. Daarom verklaar B.J.

Pienaar: "Die eerste gemecntes in ons volksplanting was nie "kerke" in die sin vvaarin ons "kerk" verstaan nie; hulle was

ender toosig en bcstuur van die Classis All1sterdam. En

die band met Nederland verbreek geword is, is a1 die gomeentes wat toe ontstaan het deur die N.G. Kerk

geword. Elke gemecntu wat toe ontstaan het wa.§.__

'n openbaring van die

~n

elke lid van dio N.G. kerk is lidmaat omdat 3ie

tot hom of haar sig uitgostre;L het. En 'n geme;;nte is geflG ...mte en 'n lidmaat is lidmaat

~E~g!en~

die Kerk en net solank as hulle in die kerk­

26).

Vgl. \Jette en Verord\minge. p.18. art.

169/ ..•.

- - - -

-1(;'3-­

2'"7)

verband bly." Tussen Ctristus en die plaaslike kerk word die sinode so ingcskuif.

Met wat in die vocrgaande aanhaling gese is in gedagtc - en wat uit die Wette en Vcrordeninge blyk - kom die volsende stalling van Piunaar, wat die Neder­

duitso Gercformeerde Kcrka in Suid-Afrika betref, niu ooreen met die werklikheid

By bewecr naarnlik:

die be st'Jurs lie;game van die

G. Kerk is Kcrkrade, R:L ng,;

en Sino(;e: of L,-lgcme

Vere;ad ering. ,,23) Die

die kerkraad, is in hicrdie stelscl bloot

van die sinode. Die uitgangspunt van dio kork,·

rogeringstels01, so as deur

toegolig en

ver­

vat in dio

en Verordeningo van die Naderduitse GereforBocrdo Kerke in Suid-Afrika, le nie by die kerk­

raad nie, maar wel by die sinode. Vir Pienaar is dio

~. - / )

kerkraad oak niu die presbitoriwfi nie, Baal' die nln5·

Die ring is dan die midd01pllnt van die kcrklikc organi·­

sasic.

binllC sy ressort die wette on bapalingo van dio Kerk uitguvoer Vlord.,,30) Die korkraad is nie

nie n

selfstandige

nie, maar word in die stel­

sal nog verdQr verdring dour dio ring, wat die belang­

riksto kanaal vorL1 waardcur 1i(; sinode sy gesag laat

27). H.J. Ficnaar:

soke;rc plck",

a.w. p.1G. Kursivcrinc: "was . . . van my.

van Pienaar Se; 11' . 28). Ibid. p.ll. Onder "Presbiteriaans" v<..:rstaan hy

blykbaar diesolf1e as wat in hiQrdie v8rhandclint;

"pre sbi teriaal" g . .3nGcr:l word.

29). Vgl. Ioid. p.63.

3C). ibid. p.66.

170/ •.• ..

-1'70­

ld.

Daarteenoor, soos 1 er aangetoon word, is die grondsl van die pre iteriale

dat die plaaslike kerk die kerk is, uat regeer word deur die kerkraad. Die presbiteriale stelsel ken

die kerk as n korporasie wat deur die geme'c;ntes saamgc­

stel is, m:::t d sinode as re ringsliggaan nie.

D kerkregeringstelsel deur Pienaar, Eybors en 0

Geldenhuys be:skryf, sous hulle dit biJligga.a.ra vind in die Wette en Verordeninge van die Nederduitse Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika, is saker nie meeT presbiteriaal nie; dit kaL wel n sinodokrat se

genoem word. 32 )

Pienaar dat die grondslag waarop die wette en bepalings van die Nederduitse Gereformeerde Kerk

Suid-Afrika rus, die

wette en bepalings van die Hervorr;;­

de Kerk in Nederland" is. 33 ) Eybers wys verder daarCI) dat "daar op die wyse destyds in sekere mate van invloeu

31). Die tug oar ampsdraers en kandidate tot die Heil Diens is die kerkrade heeltemal ontneem volgens

\Jette en Verordeningevan die O.V.S. Art.209.p.5>.

Dieselfde geld vir die IIKonsep-Kerkorde,fI soos aan­

vaar deur die Vrystaatse Sinode. Vgl. Handel 1960. p.21. art. 6l.c. Die art. is goedgekeur.

Vgl. p.204.

32). Hier word nie uit die oog verloor wat Pienaar die Gereformeerde Canonici soos· Voetius en H. Bouwman naskrywe nie, o.a. op p.p. 62/3. Dat hy die wat hy so naskrywe se bedoeling nie begryp het nie, is duidelik as hy op p.64 dadelik weer beklemtoon dat die Sinode die Ilhoogste bestuursliggaam van die N. G. Kerk

is - 'n ui tdrukking wat, in die lig van wat hy oor die een Kerk te se het op p.16, nie vir misverstand vatbaar is nie.

Vol digheidshalwe moet hier opgeuerk word dat Hoedemaker blykbaar nie die volle konsekwensie van die ondergeskiktheid van die plaaslike kerk­

raad wil aanvaar nie. Vgl. a.w. p.158.

33). Vgl. H.J. Pianaar: a.w. p.7 en OIB. Geldenhuysj a.w. p.43.

171/ •....•

-1'11­

u34 )

vandaar op ons Kerk uitgegaan het .. In IIRet Alge­

meen glement van 1816 vaal' het bestuur der HervorLlde Kerk in het koningrijk del' Nederlanden,,35) flhet kol·­

legiule nkbeelde f:lOwel in es as in kerkinrigting 'n aansienlike vcm invloed gehad.

36) Dr. De ',Jet

wys die

ale denkbeelde

wat in kerkre

stelsel volgens die regleme na vore korn, aan as onde andere:

n(a) Die rk is

nootskap wat bestaan uit die ve lende elItes • . . .

(b) LidIlaatskap berus eintlik net op

per­

soonlike

vrije , nl.

lijdenis s geloofs."

Art. 1 s@: tot t Hervormd Kerkgenootschap behooren allen, die, op lijdenis des Gele s, tot lidmaten

jn aangonomen, dezulken, die in de Rervormde Kerken gedoopt zijn.

vrn versamelaar dan ook: Tviaarorn

eerst de Geloofsbelijdenis en daarna de Doop?

(c) Die Kerkregering berus finaliter by die 'Jinode 1.37) en daar is ten slotte nie 'n sef van e

----,

skriftuurlike betokenis van amp nie.".) 7.8) 'vJat die

34). J.R. Eybers: Die Kerkinrigting van die NederduitE;

ormeerde Kerke in Suid-Afrika. Pretoria.

p.26. Vgl. ook C.J.R. de Wet: D Kolle ale Kerkreg. p.p. 94 en 99.

) . Afgedruk by J.C.A. van Loon: Het b..lgemeen

Reglement van 1816. Bijlage i. P • p. 223. e. v.

36). J.R. Eybers: a.w. p.26; Vgl. C.J.R.

p·70.

37). CotT.H. de it/et: a.w. p.71.

38). Vgl. ibid. p.p. 72/3.

172/ •..•.•

---

tug betref, word die nadruk

op die stipte nakominG van die wettc VQn die instituut. 39 )

Van hierdie ko11egia1e denkbee1de het ons reeds teegekom in die beskouinge van Pienaar, soos be­

1iggaam in die wette en

van die Nederduitse Gereformoerde Rerke in Suid-Afrika. 40

) Dit gaan dus hier nie net oor

sinod Okratiese ste1se1 nie, maar wo1 oar een wat sterk trekke van die kol1egia1isme vertoon.

Hierdie ko11egia1istiose trekke kom nog meer na Vore as ge1et word op sekere gedagterigtinge van O'B.

Ge1denhuys in verbcmd mut die kerkregeringste1se1 "wat in ons 1r. G. Korke in Suid-Afrika gevo1g word. ((41)

Dit is soms moeilik om O'B. Ge1denhuys se oie standpunt vas te ste1, as gevo1g van die wyse waarop hy gereformeerde canonici instehlDcnd aanhaa1, terwy1 hy in werk1ikheid dit met hu11e uitsprake nie eens is nie.

Dit korn te1kcma1e aan die lig dat hy gehue1 en a1

ande opvatting het as wat hy meen om by die skrywers te vind op wie hy hom beroep. So haa1 hy onder andere vir H.

Bouwman instemmend aan: "de opzieners zijn niet mandata­

rissen van de gemeente, maar zij zijn dragors van eon

gd3

stc1ijk, door Christus verordend ambt, en ontvangen, a1 worden zij ook rnidde11ijk door de gemeente geroepen, van Christus hun opdracht en vo1macht •..•.. De bron van de macht en hGt gezag der dragers van hot ambt is niet

39). Vgl. J.B. Eybers: a.w. p.23.

40). Vg1. H.J. Fienaar se kerkbegrip en sy opvatting

die Sinode wat diG hoogste gesag bek1ee. Verder:

Wette cn Verordeninge: artt. 2,3 a en e,4(a).p.11,

+++, ^p.34. Vg1. ook IIDie Korkb1ad

61e Jaargang nr. 1541, 6 April. 1960. p.6j Prof. 3. du Toit so

van die KerkregGring van die N.G. Kerke: HDie Wette en Bepa1inge (by die een meer, by die ander minder, hoewe1 hu11e in wese diese1fde is)verraai in gc.:-s en strekking nog

hulkill-:-­

E2:a1istic~£2E§Ef.2.E,g.1t

Die Kerkb1ad,le Jaarganc;) nr. 1543, 20 April 1960. p.6.

41). O'B. Ge1denhuys: a.w. p.25.

-173­

de gemeente, ma&r

het Hoofd en de honing Zijner kerk, aan wie zij verant1doorclelijk zijn.,,42) 'n raar b1adsye verdeI' aan is die predikant ,,'n vol tydse

amptenaar l143 ) en

kerkraadslid iemand wat n betrek­

l::ing waarneeffi, 44) terwyl hy nog later oLomwonde ver­

klaar: nie soos Ds. Pienaar dit stel "die werksaamheid waartoe die Ji;vangsliedienaar deur die He

geroep en deurdie Kerk aangestel en bevestig

is nie.

aan sekere 1f.lerksaarnhede verbonde is. ,,45)

Hierdie ampsE:;edagte laat al dade1ik aan die lig korn dat O'B. Geldenhuys se gedagtegang langs kolle­

gialistiese lyne loop. Imlaers as amp die betekenis het, is

ook niks andel'S as ui tvoerders van die ">vil van die wat hulle in hulle betrekking gest 1 het nie.

hy dit weI so opneem, blyk uit die vol­

gende stelling wat hy maak: "Ons het in:l:m.ers tevore

aangetoon dat die

oor kerk ni€ by die arcT;·

draers berus nie; maar by die B£.!E:£.t!];te: self en dat diz.:;

die gemeente.

kan laat go Id te!.L..,gunste yan ui ttrede ui t die kerl{v(;r­

ban~ is dio van die hele geme£gte.,,46)

42). ibid. p.77.

43). ibid. p.80.

44). ibid. p.91. By haal hier weI aan uit die Kerk­

wette v.n die Nederduitse GereforBeerde Kerk in

S.A. (R pse Kerk) , maar in die lig van wat hy op p.178 s@, is dit sy eie beskouing ook.

45). ibid. p.178.

46). ibid. p.160. Kursivering van die laaste sin ici van my, origens van die skrywer self.

174/ •..•

-1';4­

N ^{S1; r}

die legi ist se inslag die rkregeringstelsel van Nederduitse Gerefor­

meerde Kerke, so as uiteengesit deur

Ide'!J.huys, Yore, as hy spre oar e reg tot verbreking van die

rkverband. Die reg kan ui t drie gesigspunte besl:ou word, naaralik e ke gtelike, e privaatre lilee die sedelike. Die sedelike sigspunt s die eh; v

e gewete in e 1 vLn God se Woord in. distun-­

sieer hom dan van Kuyper "mar laas oemde beweer dat gehoorsaamheid aan God f.:;e vJoord die verpligting tot die:

uittre uit e kerkvert2nd inhou wanneer die kerkver­

band weler om na die Voord te lewe. IIHy(Kuyper) gee dus

p;r:ondslag vir..J1ie verbrekiT..lg val.

die kerkverband nie, maar alleen die secielike

vaQ~od§. 'vloor.Q self teer. die r.££5sorde in. ,,47) e 1 neem hy so Woord van God as grondslag van die Kerk­

orde weg nie, maar en ^c verdeI' dat be lydeni

ho saak vir die beste,an van die kerkverband is. 48) Saam met H.G. Kleyn stel hy as enigs voorwaarde vir

vGrbreking van e kerkverband die bestaan van

artikel die rkorde

duartoe vryhe verleen.

Die kerkorde is dan klaarblyklik kontrak waarop as korporatiewe eenheid ruse Solank

). ibid. p.159. Kursivering van my.

48). Vgl. ibid. p.1Sl. waar hy rs

stell ins die belydenis as ondslag van die kerk­

verband verwerp.

49). • ib • p. D blyk salfde gedagt vervcit in die "Konsep-Kerkorde vir die Veren Kerke

art. 37, p.lg. Handelinge van die Sinodo van N.G. Kerk in di O.V.S. 1960, soos gewy­

sigd aanvaar dour di§ Kork, p. 2. Hierdie Ronsep is b1ykens nuusber mot geringe wys i deur die Sinodo van rduitse Gereforme rdo KG te st 1962

Die

acta is er nog rie b0Skikb&ar nie.

175/ ... , ,

aie kerkorde of wet die regl is waarvo s

1

is on;:;.erwerping aan die lJesluite van die sinode 'n ver­

pligting.~

CO) Solank die kerkorde nie oortree word

Doet daar aan Ie b sluite van die sinods uitvoer gege word. Selfs al \vcrd die ge\J>lete verkrdp; eieur 'n minagting van God se

in geslui te van die sinode

telede

n<;2E5 £.ie die kerkverband

nie., tonsy elL

ding van die nte

plaas, dan kan dit

lik nie anders as onregnatig ges d nie. 1I51 ) Di t

dan geen \fiett uittrede wees nie.

doleansie v 1886 Dag "uit die standpunt van die Gereformeerde Ohri telike ,

noodsaaklike en prysenswaardige weE wees het; kerkregtelik was di t nie in orde nie •..

1.

IIDi t is en bly kerkregtelik 'n rewolusion@re daad •.•

D kerkorde of wette en bep inge of vercr­

deninge van die sinode vorm so die akkoord van kerkt.,}.·

gew8onskap. Dit is die fondament waarop die Kerk is. En kragtens daard fondauent het sinode

ho e sag.

Die stelsel waarvolgens die Nederduitse formeerde kerke in Suid-Afrika tot dusver regeer

blykens die opvatting van O'B. Go nhuys, enaar Eybers cn, wat die Vrystaatse Kerk betref, volgens

watte en verordeninge, is derhalwe nie net

sinodo­

50). Vgl. O'B. Geldenhuys: a •

p.162, '\,vaar hy

yn in die

instemmend aanhaal.

) • ibid. p. 164 • 52). ib • p.167.

53). ibid. p.167.

176/ ... .

L

-1

r rlngst~lsel

a nan die pres-

Ve r:)r Jerringe as grondsl word elie kt;:;rk vorIn.

vorm,

cub'

Jie gronds18 vnn -.lie K"rk

lot

.ltSr.sg wys dat bJ

e vcr lwing v""n

nis as

na

beginstSl van oorstelll.Il1 , 'n

h · ..

1.6 h,

ontst3an.

ton aanzien

medIl­

scb belijdenis v0rv

""oor

dun ware er sen nlvUWd hi achie in

ontsta&n

aIle wa

dat bIleS

to<:;tst oan Sozls ,"oord

bcsl1SS(:;Il ••••• verdv/enen.?l

descnlik word

von Christus in lie ste13Gl

rui 1 vir lit.;;

1

vir die benadruk t

e bc.lydenis as onc­

slag Wdcr di6 Kcrkwet ,55) v~rJnd~r ^{jit no}

aan die v ing vanii.a s van Christus

van

nit;.

54) •

Savornin Lohman t.m

.r{utgdrs:

Hecht t.;;voe eil onZdr Plaatselijke ke n.

Utrecht. (Zarate

p.21.

55) • ^{Vgl. J.E. Bybers:}

^{p. Vgl. ook} H.J.

177/•....

• • • • •

-1

\;Jns J.ic3 Itakkoord van Jib kerklike

sesag

kan artikels wysig na Jie smaak van

die

of kongre

t se kerkre ri

wo£d 86n-klirki e op titut€rc3 gbbieJ geheel en verwe In \..lie

te sel word meer by Sohm se gedagtegang a sluit EOn val aIle nauruk op die onsigbare sy van die kerk. Allbc3n we rgebordnes kan tot leld van Jie sigbare kerk rb­

ken ilvord.

beproefJe christens is hulle lidma skap aan die onsigbare kerk bewys en daarom kan

ook Ie van dle signars kerk wedS. Di6 ledc; Vbn e onsiBbare kerk verenig hul ur

verbond tot

v6cl­

heid Van h8€1-op-s

-staande kongregasies.

Kongre sies wet te groot worn om in een bou te ver­

gaaer, moet verda~l in kl~in~r ^{grasps. 56)}

Hlerdie kallgregasies is onlerling eel onaf­

hanklik van mekaar. AIleen die estelike band, d band aan dleselfde Christus bind hulle aanmekaar. Vir aie rkregerlng het

band tussen die kongregosies hoogstens beteke s in adviserende sin. ]jie ko

56). ^Vgl. h.J. Bronkhorst: a.w. p.p. 244. e.v.;

bOUWlllan: a.w. p.13; D. Ntluta: De Iiederlandsche Gereformeerden Kel.'ken en Eet Independentisme in de Zeventlende Eeuw. p.21.

ilier moet opgeme word t &lle pogings om oor­

spronklike bronne Vdn Independentistiese

te bekom,

Dr. D. Nauta verklaar ook: "IVlaar al wil ik t met nadruk vooropstel­

len, het valt

niet te loochenen, dat wij ook in ODS land van 11teratuur OVbr het aangeduide onderwerp slechts schaars z n vool'zien.

a.w. p.S.

1 r18/ •

-1/:;·­

konferensies leur mi el van nfErensies het hoege

geen s oor J.ie egas s rlle. Die samekomste is blote

e

en dll

, '.

be s

it e vUlt neem word, het slegs iserende

.i:,ie Kongre sias regGeI' hul elf. }) ie s ers et

sag, ila""r nie V5TI Christ

rae; uie sag is aon 16

deur

lowi swat dit v&n

het. AanV5nklik moe, vclg3lls e

alle be­

sluite le'J.r die sie met al TIe st eImile

wor:l. Later he:; tot dl.e

Obi::iliss dsur

In e stelsel het die kerkverb du S is e e n

lH:Jnis

d.ie ke rkreger nie.

Doktors D. Jdcobs an S. Gr

ontwikkal tan opsigte van e

ge es wat, inulen nie

ist s nie ,;;sl bc;.ie nou daaradn verw

lle aanVElo.r che gee stel Lee ee:;uheid van du:; rke en e noo aakl e id van

l<;:.?rkverb , [Daar la

so

die esteliko eenll val dat hulle byna en plGk vir die 8i are o· cnlJdI'lng Vdn ji<6 ee id tUBser;.

plaasli kdn l_n:u nie.

von

Heeren kerk over

beheele darde is gsestel '-'0)

Diet insti to , niet ambt;cliJk.

57). Vgl. h.J.

a.w. p.p. 244. G.v.;

M. ouwman:

p.13; Karl Hieker: Grund­

z~tse

reiorml6rtdl' Kirchen Verfassung. Le zig. 1899. p.55.

58). 1.

Bronkborst: a.

p. p. e . v. en

D. N:.:;.u

t

w. p. 23 .

59). s. danus: .-,chr tbeg elen van krccht inzake mebrdere vcrgaJeringen. p.ll.

179/ ...

gee

e like e Gil ,saan ciie

.lie li ­ am van istus, baIL ,lie le, lie plaasl kerke, voor Clle plaasl:c.ke rke vorm nie op

tere

e een ot instituut

".at maar is, in a Nuwe Testament is laar sen spr)or t e v van

formele, instituters

tussen d '-­

kGrke 60) rke waarvan spra is i n l 'l'est3J,i1ent, toon almal t bulle besef dat hulle

L : _

van ,,-le

al [Uens ,lie esteli li van

"

tus, en handel dienooreenkomst

is v8rscheiJ.en­

held, maar niet minuer eenhsid, besef van algeme ne

horigheld zander

er een or satie boven de pia,

sel ke ker n bestond. Daarvan zijn seen ren

vlndeIl.

bGnd, die hen s ield, was geestelik an

mOL'ce.1

von aard.

plaasl ke

van diG ontstaan van die Testament, heeltswal self­

stand staaG. ) Al l..1i twcmdi

samell wat die plaasl kerke gehad het, in die rsone van die apostels gelee.

kerke was a 1 van bulle afhanklik an aan hulle onderworpe.

hoewel die apostels bo

h 16 tog ni8 op met 'n soort no kerkli outorit8it nie. Hulle optre is persoonlik. Hul gr,jp ptSr­

soonl in die Soke van die plaaslike kerke kruc;ttSn.;j

60). Vgl. ide p.1L ,••••

z n toch t

ar 6enlge titutaira bund bast tuss en

var­

schillande kerk6n,

lus'

w6rkza hald

of Jia verdeI' in het Nieuwe T stu­

rfi0nt verme

worden." D1e gcueantes het

standig naast clkanu8r" gtSstaan. 1. ook ].

Jacobs: De rhoud tus en de aatsel ke en algemeGne Rerk n de eerste dria eeuwen.

Leiden. 1927. p.

61). D. Jacoos: a.w. p.

6.2). Vgl.

Greydanus; a.v.'. p.ll.

63). 1.

a.w. p.ll; D. Jacob : a.w.

p. 1 . , 1. oak

Brouwer: Kerkorgc<ni­

sat Jer I£erstd p.b5.

180/ •••.

-loU-.

lie wat hulle van Christus ontv Lst. [-Tulle is nie dra8rs Vbn kerklike ge e. "De geme e zag acbter ben niet ,ie Kerk, maar Cbristus. ,,64) ])ie apostels neem as ante van Cbristus

besondere plek in as sy gevolmagtlgaes. Hulle vorm die skakel

saen Cbristus en die kerk gedurende die eerste tJd. Die grondli nde werk is onder e persoonlike leidlng VGL tile apostels gedoen tel' oprigting en vest ing van e kerk. Die plaaslike kerk, ook in lie lig van die posi­

sie wat dle apostels in em bet, is volgens lie lestament outonoom, aIleen gebonde aan die

van Christus en 1ie apostels.

IVlet uie verawyning van e apostolaat het ook

reg tot persoonlike, amptellke ingryping in e sake

'n lJlaaslike kerk Jeur ienand wst nie aan die besonJ.ere kerk verbonde is nie, verdwyn. Dle amp by wie

ker re ring na dle apostels ber'ls, is aIleen verbonde aan plaaslike kerk: "l'Jer. amttsdrager, .••• is aIleen

ambtsdrct~er

•..

rk ter plaatse, waarin blj ver­

) Die kerkraad kan dan ook net regeermag uitoefen in die plaaslike

31 liggaam vJat reF;f22rmae; in die kerk bet.

'n Bero op Handelinge 15 gee nie die reg om di Instelllng van rneerdere va duer met regeermae; in

64).

JCtcobs:

p.lOl.

65).

Greydanus: a.w.

Vgl. ook

van DaleG:

De 8cbriituurlijke Beginselen van bet Kerkrecbt.

Goes - 1946.

12 en 15. In boofsaak sluit van

se

in alles aan

Greyda­

nus. Hy is net b31e meer uitge oke in die besliste ontkenning van aIle arupte ike gas van meerdere

Cbrlstus bet geen a.:.:1ptelike orgaan met gesag be kla e in .,lie kerkverbb.lld nie.

p. 15.

181/ . . . " ..

".

-.1.)

'.iie rk, aan te neeru nie. Die or anisaS1e van

ksrk­

verb

roepi kan nie aanvaar word op grond van hierdie

gedeelte nie. "Bij .lie Jeruzalemsche ve l.ng is voor ons te ve

onzekers of ondui lijks, oak was r het eel bijzonJere Vdn Je tegenwoordigheid der Apostec­

len.

) Op e vergadering bet l i t ook n ge gaan

'y duistere saak waarop aie lig van e Woord van God nog nwes val nie. ulus

n apostel. Hy en al d1e apod­

tels het deur e openbaring aan Petrus met betrekking tot Cornelius, weet 3-od nie e he aan

Jooose besnyeienis en re eidswette wil onderwerp

Daar was egter irywers van die vroegre FariseIstiese part,)', die iste, wat na bulle bekering tog nog aan die wet van sss bly kleef het. Hulle het uit Jerusa­

lem korn en

oor iie s in Antiochie gestig.

Paulus se beslissing oor

saak is nie deur die en­

te aanvaar nie en hul het daarop aange ing dat

vaardigdes na Jerusalem moes geen vir

beslissing. Pall.­

lus wus teensinnig om as afgevaarJigde te an, maar hy bc'ian tog, t hy

openoaring van God ontvang het dat by moes 6Gan; Galate 2:2.

vergader te Jerusale;;;

was eintlik onnodig, se s nie ooreenkomstig die wil van Goj nie. "Deze openbarL'lg des eren op zichzelve is nog en wettiglng der samekomst te Jerusalem, aller­

minst sene dkeuri of Goieielijke aanwijzing, dat zi,-:

recht en naar Zijnen wil was. Want samespreking was t noodig eest. n67 )

S. Greydanus:

06) • a.w. p.39.

A.M. uwer: a.w. p.p. 85-90

waar hy die nadruk le die persoonlike sag van d dposte • In and. 15 gaan dit ook maar om hierdie persoonlike sag van d apos ls.

In Jerusalem

be lissende Noord deur Jacoous gespre Lit is nie die vergader wat beslis het

wel aie apostels.

67). S. Greydanus: a.w. p.

182/ • . • . . .

-1

Ai sien van die onnodil:!;heid van lie vel' de-

r

beslissint:'; up

,~ie

ve laut val bet. Lit wil voorkom of e apostels en

beraJdsldag en besluit het,

"IDaar :.:,eschieie dit in te l1woordigheid del' gemec

aie,

stilzw nd hare goedkeuring

gbt. tell kunnen we bier IDoeil k eken. Daar­

voor zijn ','worden h niet duiiel k genoeg.

)

Jocobs sluit in sy verklar van Hondel aan by sy stelling

by

PalestJnse nhristene

onder ke e ip heel' Nas as by d hel.dense oe- deI's. IIDe historische continu'Geit dwingt de l'::alestyn",c christenen zich in de eerste plaats voelen als vo als een vol kerk met Jerusalem tot ho d en midde waarbij zelfstondige E e;3iai als beici.en-chris­

6

telijke wereld niet te verw&ubten zijn.!f;;) In

15 word nou jie verhaal ind vJn

verskil tus en e Palestynse kerk en

rke uit

iiene oar e besnydenis. }'aulus en rnabas wil

be.slu

aie Jerusalemse kerk

JudaIste, wat hulle in e beiien-geme r:tes teenstaan, tot deuE

outo­

riteit uit hulle sie kc Die besluit in Handel

15 is clan n anders as

besluit van die IIJerus

gemeente met aposte en ouderl n in het bewustzi.

~at

zulk een besluit van hoar als rkerk, onder hun

\I .­

leiding omen, van kr was voor algemeene ier is dus D.et sprake van die Fales e moederke lciding ter vergemakliking van die werk van Paulus onder

he ne. meer is, op vergade

word net

Gegee. nRet is geen

68) •

ibid. p.36.

69).

Jac s: a.w. p.

70) •

ibid. p.52.

183/ ... .

-lbj­

awi nd bevel, en juridisch bin.:lend besluit."(7 1 ) Die besluit word nie geneem met beareiging van sensuur of anatbema vir e wat

nie opvolg nie.

ve

der~ng

wil dit weI opgevolg sien, nie omJat QJll:::. iit besluit het

maar omdat die besluit van GodJellke outoriteit lS. Dit was

die 2eil e Gee s. Dit is aan die ente oorgelaat of bulle ,iie

aJv~es

wil opvolg of nie. Die besluit WCiS leen se

1 b

,

dit gerus bet op

onfeilbare uit­

aak von aie ilige Geeb. Vir die gehoorsaembeid daaraen was die

aan geen ander gemeente of enige vergoaering verantwoordelikbeid verElkuldig nie, a een aan Cbristus.

Ult Rendelings 15 ken dus, volgens Jacobs en Greydanus, geen konklusies getrek word v die orgCinisu­

evan Jie kerkverbdnd met die oog op die re r vaL die ksrk dsur meerdere

nie. Die stellin word verdeI'

volgens bulle mening, Jsur wat ver­

meld is in enbdringe 2. In }'ergamu;3 en 'llhiatire llot lidmate hulle skuldig gemaak aan die eet van

en ontug. In Jie b ewe aan die gemeentes word

­ bruik wat sterk ooreenkom of woordeliks ontlee

lS

aan die Jerusalemse beslJit. '1'0 g word d i8

nie ur ciie moed6rkerk of eni ander kerk bestref of bednng met ekskommun i8 ui t

icerkverband olnciat bulle

voorskrifte naleef nie. Cbristus self

tree teen bulle op, sondeI'

kerkverbond of ander kerke illedeverdntwoordelik t8 bou omdat

nie teen bul op tree

nie. lI\tJat tocb bad ;:noet zijn; in,.l bet tbans bij v61en bc8rschen,ie kerkbegrip op die

ware grond.

71). ibid. p.55.

72).

,Jacobs:

184/ .••.•

-lb4­

AS

daar e

lets V1r die

reg van

'llS

karkverb en veie instell van meerdere ve

I'

moet afgo

word t

lin clit

baar op te maken, dat, me n

afgevGarcli n slechts aIleen het recht van en en bes itsn

en, (le

raadslaging nlet moet amgaan buiten de gerneente, maar voor haar front <..lLent te geschieden, bepaald die betrek­

king heeit op Je er. Dan maet niet al1es omgaan b i t gemeente zoodat e1ndeIijk uit de verborgenheid EeDer beraadsla :1e vel'

een besluit op de entd wordt ge gd, waarvan zij

voren niets w t , en terwij

zij van

3dnschd zaaK en hare cespreking tevoren onkundig was g ouden.IITS)

Vir eydanus is e

van die kerkver band in meerdere verga 1'1 s weI geoorloof en selfs

nodig, tot welsyn van kerke. 74 ) Maar dan bestaan

funksioneer Jle kerkvaro aIleen kragtens

onde ing ooreenstemming,

onderlinge afspraak.

ook de

kerkel

vergader

enerlei 8i bevoegdheid of zeggenschap en rnacht van

1

pen, censuur, schorsing, afsett1ng, in of over eeni rk, tot haar beboore voorzoover

Cl1'­

toe zoodani bevoe gdbe over zich aan meerdere Vdl'­

rlng tevoren verle'2nd he t. Docb die

73).

Greydanuc:

74). ^Vgl. ibid. p.18: IIJui.3t omdut plaatselij kerken ten anzisn van

vaor organisatie en ambtelijke betnstrumenteering of voorz ning zelfstanJig z n, en niet aan elkander onder­

schikt, hoewe alsNare kerken slechts plaatse­

Iijke openbaringen van het

lichaam van Chris tus, de

kerk Vdn

begin del' wereld tot haar

daarom kunnen deze kerken niet

dan met weJerzijdsche I)vereensternrning, mutuu8 consensus, met elkande1' verbanl tre n,

confoederatief, als lijken, die van zichselve OVdr alkander niets e zeggen hebben, maar samen afspreken, hoe zij naar het No Gods

en d1e gev lIen zullen hande n . . . .

Vgl. vercleL' p. en p. 40.

185/ • . . .

L

-185­

machtsverleening is resas bij voorbaat, .••• door de Kerken

bij het

aan van haar vfH'band,

~r)

afgowezen en Bf

Die georganiseerde kerkverband het elus nooit

seggeD~ap

in die plBaslike kerke nie.

ie se ens

van die meerdere vergaJerings strek net so vel' as wat uie kerke in d verb

onder

inge oorsenkO,llS uaaraan toevertrou. Die :,{E;rke of kerkrade is dan oOK net insoverre oorsaambeid verskuldig Ban lie besluit"

van uie meerdere vergaderinJB as w uie betrokke ver­

gaJering besluit het oor

waaroor die ker hulle e het n Boverre die kerke

as in ooreensteffiilling met God

beskou.

Hier e 66hoorsaarnhe aan die basluite Van rneerdere vergade­

rings is nie afdwingbaar nie: .,tan is aIle :lit sloten; en bl ft

slacht;3 pla:;ots voor drang, voor ze-:..slijke overre Kracht iliSt den eisch van Gods ivoord.

77)

75). ibid. p. Vel. uok V)ctnoot 74.

76) • 1. 6.

Greydanus: a.w. p.p. en

1. ook

De Zavornin Lohman en E.L. Hutgers: De tsbe­

voe iSdheiJ. onzer l'LwtElslijke Rerken. eede, VG6,l vermeerderde, uit iva. 1887; p.p. 41/42; F.L. t­

gel's: De Geldighe van de Qude Kerkenorden del' Nederlanascbe

KerKen. p.23.

Voe tnoot

dndpunt Vein Prof. dr,

Scbilder-wat die k',1rk.regtelike beskou Vctn Greydanus deel-in akEl l'atifikasiereg: Eel'S moet die besluita van

meer re vel' dering ur

e mindere

of e kaur word voord

dit v die mindel' v6l'gddering binaGnd is.i-i.cti;(

van de Generble SynodE van de Gereformee Ker­

ken in ^{Nectar 1} dnd.

-1<;145. Bij lage LXII 1. p.

77).

a.w. p.le. Vgl.

::iavornin Lon.us\n en Y.L. -'.1.utbers; a.w. p.36: n'J,'ant de bab'

die len verbonu,

s veel meer VGn

Vein

v'Jn juridiscl1en aard."

1. ook Sohm: a.w. r.p. 309 e.v. Insoverre

S

ontstaan Let Ult gerneentevergaderinge, die kerk vl'y t.o.v. alJ.6 sinodale besltllte. IfDi Kircha ist de alb gen1ber le Syno lschlUs­

sen yom formalen, recbtlichen andpunkt aus fre i. bt::darf \.J.er

imrnung Jer Rirche, del' .heception uel' beschlossenen Kanones, urn Si6 in th0.tsachlict8 I.;jirksamhei t z,u versetzen."

p.323.

1 Q,::' /

1

If 5

die OpVOlgl orete deur

apo

tel Paulus voorgeskryf Vlr :Le entes was net sede­

like plig. Die ",nt3s 18 IIbo dzakelijk aan zicb­

zelf overgelaten en waren

verantwoordeliJk voor de bandbaving der leer. 1I78 )

F.L. Rut rs en H. uwman 81 t enersyJs by d gedagtegang aan. 79 )

s@ dat die Kerkor , en

uwman spreek van besluite, deur meerdere vergaJer

op stel en aangeneern, sls bindend is vir die kerke

"die baar baQden be Ipen

of wij zigen, of die boar

late.!.' ll8de aClnnernen.

Vol die besko-li van Greydanus, en

mindere mate di§ van Jacobs,

t

wenslik en sel "

noodsaaklik

die pla,..tslike kerke in ondel'linge verb

tree en dat die verb and tot openbaring korn in meerdere verga r Maar daL word die mecrdere vergadarlng as sagvol regeerli dIDe prakties eintlik weer uit skakel. Die vergaderings het geen wesenlike gesag nie, en dit ba eintlik net af Vcin die kerke of bulle

besluite van illeerdere vergader s wil opvolG of nie.

Hier·Jie beskoil bel, insoverre dit die kerkverbctnd oangaan, ba sterk oor na di§ van die indepenients.

1

s a&nmerki

kom li§ van Greydanus

naby aan, en is di§ Vdn Jacobs feitlik e van die inG.E.­

pe nte. n kan volkoillGll teracbt Jacobs o-in:ie­

pendent noemen; ••.••

81 )

) • D.

J

cob s : a

79). Enersyds, omdat, soos later sal blyk, bulle ook

TI

ander

daarop nabou.

80). F.IJ.

Hutgers: Dc: G<3Lligbeid van die

Kerken­

orde n der Ne rlandsche Gereformeerde Ke.r­

ken. p. 3. Vgl. ook .25; vgl. H. Bouwman:

Gereforhleerd Kerkrecht • p.129.

81). M.30uwlIlan: a.w. p.140. 1. H.H. Kuyper: Lc Heraut, Jaargang 19 • no. 3?, in

leiten.

187/ •.•..••

-10'/­

kOill he1 in meeriere

tot nbarlng, masr wo!:'d eintlik aIleen a iseren,le rings

Ken die sin t

like kerKe self moet beslis of hulle Jie besluite

tot hulle eie maak.

.ttutgers en uwrnan kan weI aan die maerdare ver­

gadarings -

later sal blyk - gesag toe, maar, inso­

verra hulle die ges van meerdere ve ings as

laere en afgeleide ges beskou wat ontleen is aan plea like ker wat vrywillig van hulle oorspronklike ges afst gadoen t,

hul tog dikwels oar na etie in­

cC)

ndentist kleurde st van eydanus veral.

Volgc;'ns bier beskou kan lie plek die kerkver!J in kerkregering inneem, in e praktyk oak

uitloop op

van

blcte alviserende liggaam, al word daar oak selfs baie WaarJ6 aan iie odv18se van die lig geheg. It;lke plaels 1 ike rk kan immers net wanneer i i t

vrywillig-oor ira de

82). V31. J.

J rklaring Vetn de Kerkenorde­

n1ng van de

ionale ,),jnode van Dar eeh t

1619. Col or-lrc:lClten VOin :Prof. Dr.

rlutgers over Gereformeerd krecht. p.p.

1; le.F.

;3. [-,ohman en F.L. l{utgeI's:

a.w. p. H. l3Oll\iVman: a.w. II. p.p. 19,21;

en veral p.l nOntbreken r kerken, dan kan ook een classicaaloesluit voor ae ^ontbre­

kende ke

effect aorteeren, v6 deze ke hare 1nstemrning met bet gsnomen bEsILl.it IJad betll1

navolg vU.n

rs en Bouw;nan verklaar o,;k of. 0 ..

Pless s dat die

pladslike ke heeltemal Qutonoom ia; die gesag Vbn meer re verGa

word aIleen erken omdat O_le ylaasL.i{e ker vrY\'villig van bulle gas dra het. IINee, alle sino­

dale sag is lei Veln die gesag wat aan bam oor ur aie leerke •••.• " p.93.

VB dat

sag van

inode nie oorspronklik is nie, maar afgelei, t be­

teken die ino bet geen s nie as wat

JG~ O~ oor~_dra

is

e

in Jle Kerk­

verband." ine Geref·;:;rmeercie Kark en Keekrese­

ring.

Pers. erk, Bloemfont" •

5.

p.p. 95/6.

188/ . . .

-1

vvanneer h r gewys word op :lie oorhelling na jie lndependentist s- kleurde opvattlnge van veral rlutgers en Lohman, moet Jie polemiese agtergrond waar­

teen hulle gedagtes oar Jie plek van die kerkverband in die kerkreger ontwikkel is, altyd in aanmerking gcneem word. Daarmee het

Bouwman en ander nie alty,"

rekening gehou nie. Vandear dat

rlut rs sowel as H.

Bouwman telkemale spore van teenstrydige gedagtes in die verb and gevind word. t:nersyds handhaaf hulle Jie in­

stelling van die meerdere vergaderings as deur Christ

, . 83\

verorden en dat dlt met gesag beklee lS. ) =lldersyd w€€r word

vrywillige grondslag waarop die kerkverb

so beklemtoon Jdt meerdere vergederings bloc uit nutt;i.f!;hAi,tsvo.rweginge noodsaaklik is; en dit hang daarvan af in welke mat.e die plaaslike kerke daaraan ge­

s oordra. 84)

Die verdienste van Hutgers is dat hy die self­

standigheid van die plaoslike kerk gehandhaaf het teen­

001'

die kollegial tiese

daarvan. ::VIaar

in sy afwysing van ale sinodokratiese hierargie, en iiB

83). Vgl. ft.F. de S. Lohman en F.L. Hutgers: a.w.

1886. p. 9.

bcklemtoon hulle die geeste­

like band.

onbetw istbaar is het fei t dat de kerken, hoe zelfstbnd oak, te samen toch weer een geheel

en weI door hare meenschappelijke beli.,.lJenis." Vgl. hiermee Kutgers se uitspraak: lIenerzyds Je vrijheid en

zelfstandigheid del' plaatselijke kerk, en ander­

zijds de roeping am tot het kerkverband toe te treden en het recht en de macht van dat kerkver­

band om ov::r

" J.

de Jong. a.w • . p.lJI. Kurslverln6 Van my.) Vgl. H. Bouwman: a.w.

p.49.

84). Vgl. J. de J ong: a. w.; "De meerdere vergader ant ent hare macht ao.n de mlndere vergaderinge. "

p.121; Vgl. ook p.l en 157, die plaaslike kerke het met dle vrywillige toetrede tot aie kemverband hulle verbind am die gesag van die kerkverband te erken. Vgl. H. Bouwman: a.w.

II. p.129; ook A.F. de S.Lohman en F.L. Rutgers:

a.w. 1886. p.p. 95 e.v. Bylage II.

189/ ... .