Hoe is het Europees aspect~

VliJBEID EN

DEMOCRATIE

VRIJDAG, 25 Aug. 1950 No. 123

"WIJ HEBBEN HET NIET GEWETEN"

Ptg. 6

WE EK BLAD V A N DE VOLKS PAR TIJ VOOR VRIJ HElD EN DEMOCRATIE

Hoe is het Europees aspect~

Bij menigeen zal zo nu en dan de vraag opkomen: is de Westerse de- mocratie eigenlijk nog wel bij machte, het hoofd te bieden aan de enorme moei- lijkheden, waarvoor zij zich geplaatst ziet?

Hoe pijnlijk deze vraag op zichzelf be- schouwd, nioge zijn, beklemmender nog achten wij het, dat velen haar niet eens onder ogen durven zien of haar op ont- stellend oppervlakkige gronden - als van- zelfsprekend - bevestigend beantwoor- den.

De huidige toestand is ernstig genoeg om de vraag, waarmede wij dit artikel be- gonnen, onder ogen te zien, ook al zijn wij ons bewust, daarmede in te gaan tegen de "CommHnis opinio", die de noodzaak van uiterste krachtsinspanning ter defen- sie van het Westen a p:dori indiscutabel stelt en dus de verdenking van defaitisme /op ons te laden.

* * •

Wij wagen het. er daarom op, haar hier Wij wensen ons allereerst los te maken aan de orde te stellen, juist nu het Westen van de waan, die velen bevangen zich opmaakt tot een uiterste krachtsin- houdt, als zou wat 1950 ons in uitzicht spanning om althans zijn defensie op het stelt in wezen weinig anders betekenen dan vereist-geachte peil te brengen en de een herhaling van hetgeen 1940 ons heeft regeringen zich daarbij zeker mogen weten gebracht. Wereldoorlog II zal, vrezen· wij, van de onverdeelde instemming zowel van meer en meer blijken een faze geweest te de parlementen als van de publieke opinie zijn in een wereldhistorisch proces, dat in heel het Westen, - uitgezonderd da~ zich over tientallen jaren uitstrekt. Een de commun~sten en de principieel anti- faze met eigen · verschijnselen, door het militairisten. Westen simplistisch ervaren als een voor-

Dat deze defensie-toebereiding ·finan- bijgaande anti-democratische machtsont- ciële offers zaJ vergen, die het levenspeil plooiing, .die over vijf j.~r~n bezetting heen . niet ·onaailgetast kunn~n la~iii ni.e.t de.-···· ~9est )~1den toto- bevriJding en "e~m . d~,ar-"_ ,

enige reden waarom WIJ bezmnmg op deze mede ge~aard ;:,aand "herstel 'V'll'ft 'tie vraag gewettigd achten. Zij vindt haar democratie.

l'echtvaardiging ten minste evenzeer in Zo- troost men zich- zal het Westen qe ontzaglijke consekwenties, die een be- thans misschien nogeens een invasie en slissing langs militaire weg van de huidige bezetting van het Oosten uit hebben te controversen op internationaal gebied in ondergaan om na verloop van tijd ander- elk opzicht voor heel onze beschaving zou maal te worden bevrijd en een herstelde

meebrengen. democratie op zijn bodem te kunnen be-

* * *

· Zou de vraag, in de aanhef dezes ge-

~ steld, in ontkennende zin beant- woord moeten worden:, dan waren niet alleen de geldelijke offers, die het Westen zich voor zijn eventuele defensie moet ge- troosten, bij voorbaat tevergeefs en ook moreel onverantwoord te noemen, ons restte dan slechts het vrij troosteloze be- sef, d;ü wij ons in een waarlijk tragische wereldsituatie bevinden, een faze in de wereldgeschiedenis, waarin zich evoluties voltrekken, door geen menselijke kracht te beheersen of te keren, een door hoger macht gewilde of door een blind. noodlot bewerkte "ondergang van het avondland"

misschien, die wij hebben te aanvaarden en waarbij elke gedachte aan menselijke verantwoordelijkheid of menselijke schuld wegvalt. Dit immers behoort tot het wezen der tragiek,. dat het zinloos is, naar menselijke verantwoordelijkheid of schuld te vragen, ook al gaan werelden van be- trekkelijk geluk te gronde.

Staat het, bij wijze van spreken, in de sterren geschreven, dat voor het Westen en zijn cultuur het laatste uur geslagen heeft, dan is alle inspanning om ze te ver- dedigen tegen wie of wat op hun onder- gang gericht is bij voorbaat nutteloos.

Omgekeerd: wie meent dat er aan het Westen ook nu nog mogelijkheden gege- ven zijn om. de dreigènde gevaren te boven te komen, zal verantwoordelijkheden vast- leggen en ook de schuldvraag stellen, tel- kens wanneer hij een falen bespeurt dat de gegeven mogelijkheden verijd.elt of on- benut laat.

groeten.

In deze gedachtengang beroept men zi{!h dus op de ervaring van 't jongste verleden om zich de bereidheid tot de noodzakelijk geachte offers voor een - overigens bij voorbaat vergeefs geachte defensie - te getroosten. Die offers zijn dan de prijs, die wij voor een eventuele herbevrijding door onze . bondgenoten moeten betalen.

Immers - zo hBet het - slechts wie be- reid is deze offers te brengen heeft recht te verwachtel)., dat zijn eventuele bevrij- ders zich nog groter offers te zijnen be- hoeve zullen getroosten.

• • •

Hoe "loglssh·' deze gedachtengang schijnt, wij achten hem niet con- cludent, eenvoudig reeds omdat wij het uitgangspunt niet aanvaarden. De geschie- denis herhaalt zich o.i. niet en zeker niet zo simplistisch als men in deze gedachten- gang gelieft aan te nemen.

Wij aanvaarden hem ook om andere redenen niet, waarvan ·de . voornaamste deze is, dat wij de problematiek van het Westen niet - en zeker niet uitsluitend - als van strategisch-militaire aard zien, zelfs niet van politieke. Geen enkele cul- tuur heeft zich ooit door militaire macht alleen kunnen handhaven; er is ook nooit door militaire oorzaken alleen een cultuur

te~ onder gega?-n. Verval van militaire

h~gemonie was veeleer steeds gevolg van cultureel verval. En dat Europa's pro- bleem een cultuurprobleem is, zal zo lang- zamerhand toch wel ieder duidelijk zijn.

De vraag nu, of een cultuur ten onder- gang gedoemq is; onttrekt zi~h .aan beant-

woording door wie midden in die cultuur staan. Wat Spengler en anderen op dit punt omtrent het avondland aanvoerden was - gezien vooral ook in het licht der geschiedenis van de laatste kwart eeuw - ernstig genoeg, het is niet afdoende of voor tegenspraak onvatbaar. Men kan ten volle oog hebben voor de vervallen staat, waarin Europa na twee wereldoorlogen verkeert, men kan zelfs - als wij - ge- neigd zijn in de wereldevolutie dezer de- cenniën tendenties te bespeuren, die toe- nemend verval waarschijnlijk doen achten, geen mens kent het moment, waarop van West-Europa's verval als van een defini- tief verval gesproken zal moeten worden.

Daarin bij voorbaat te berusten is ons als dragers der West-Europese cultuur met haar ook nu nog evidente waarden niet geoorloofd.

....

Hieruit nu volgt tweeërlei.

In de eerste plaats, dat wij voor het behoud onzer huidige posiUc niet enkel moeten zien naar onze milihir-stra- tegische mogelijkheden, noch enlrcl ons behoud moeten zoeken in traditioneel~

Westerse diplomatieke en politieke metho·

den.

Wanneer - wat toch feitelijk in con·

fesso is - de Uno-politiek faalt, is het dwaasheid de schijn op te houden, als konden wij rustig de in '45 begonnen poli·

tiek der Verenigde Naties continueren.

Wanneer zelfs een West-Europese Unie niet door haar geboorteweeën IÎeen komt, is het zinloos, daaraan voort te dokteren als stond er geen Hannibal voor de poor- ten. Wanneer regeringen en parlementaire vertegenwoordigingen (Straatsburg) het zelfs nu nog niet eens kunnen worden over de opperste leiding van een nog te creëren Europees defensie-apparaat, dan wordt het tijd te bedenken, dat "aux grands maux les grands remèdes" nodig zijn. Wat besluitvaardigheid betreft kan de democratie ook nu nog - zo goed als in de dertiger jaren, een voorbeeld nemen aan het totalitarisme (men denke aan de thans geruisloos verkregen overeenstem- ming tussen Rusland en China, waarover de N.R.C. belangwekkende bijzonderheden bracht).

* * *

En wanneer in een voor iedere moge- lijke aggressor openliggend land als het onze de defensie "behartigd" wordt zoals we het nu vijf jaar hebben aan~

schouwd, dan moet de bezem er bij ge- haald worden.

Maar óók: wanneer een Churchill vóór het uitbreken van het Korea-conflict als zijn vaste mening uitsprak, dat toch ein- delijk op het hoogste niveau met Moskou onderhandelt diende te worden, wil de wederzijdse militarisering van Oost en West niet tot een explosie Ièiden, die heel de wereld slechts onheil brengen kan, dan behoorden de volken van West-Europa het niet te verdragen, dat de stem van

(Vervolg op pag. 3)

\'RI.JIIEID EN DI!:HOOBA'D.E U AUGUSTUS liHJO 7 PAG. I

*lr&JiWjji4i1Eili(êl ^flitsen

Professor Molenaar voorkwam ·. destructief motie-spelletje in de Eerste Kamer

De tot stand k01ning van het nieuwe Reglement van Orde van de Eerste Kamer heeft, zoals uit onze vorige parlementaire kroniek wel reeds is gebleken, nogal wat voeten in 4e aarde geheel. Niette- min heeft het er alle schijn van, dat het goed zou zijn, nog een nieuwe wijziging of cionvuUing in dit Reglement aan te brengen.

De geschiedenis vàn de motie-Schalker heeft namelijk aangetoond, dat het gewenst is, iedere twijfel weg te nemen, dat moties slechts kunnen worden ingediend in het kader van aan de orde zijnde onderwerpen.

het kader van het aan de orde zijnde onderwerp, blijft over de raadpleging van de parlementaire praktijk. Welnu, ook deze is, zoals de heer Molenaar aantoonde, wel zeer duidelijk.

· In het gehele bestaan van ,de Eerstè Kamer is nog nooit op deze wijze 'een motie ingediend of behandeld. Wel is dat eens, lang geleden, in de Twee- de Kamer geschied. Men kan dat verc meld vinden in Pippels voortreffelij- ke commentaar op het Reglement van Orde der Tweede K.amer, waarvan juist een derde, vermeerderde druk bij het Staatsdrukkerij- en Uitgeverij- bedrijf is versèhenen. Dat was in 1866 het geval met de bekende motie-Keu- chenius, naar aanleiding van de be- noemingskwestie van mr. Mije.r tot Gouv.-Gen. van Ned.-Indië.

Velen zullen dit laatste wellicht vanzelfsprekend achten en wij denken daar precies zo over. Daar komt bij, dot ons inziens het Reglement van Orde, op logische wijze uitgelegd, dit ook za bedoelt.

·Een parlementaire vergadering, welke communisten in haar midden heeft, doet echter goed, zelfs de s c hij, n van het bestaan van uitwijkmogelijkheden, die de "rlementaire goede gang van zaken volkomen teniet zouden doen, weg te nemen.

I n de vergadering van de Eerste Kamer van 8 Augustus vroeg het communistische lid, de heer Schal- ker, het woord over de orde en dien- de toen voetstoots, zonder dat op de agenda ook maar iets voorkwam, dat met dit onderwerp in verband .stond, een motie în, waarbij, op grond van de gestegen kosten van levensonder- houd, van de . Regering het toestaan van een algemene verhoging van de lonen, salarissen en pensioenen werd gevraagd.

De voorzitter, prof. Kranenburg, stelde toen voor "deze rauwelijks in- gediende motie van orde te doen drukken en ronddelen en in de eerst- volgende vergadering aan de orde te stellen, zijnde het tijdstip, waarop over deze motie nader kan worden

gehandeld". ·

Dat waren enigszins raadselachtige woorden, die er wel reeds op -duidden, dat ook prof. Kranenburg wel aan- voelde, dat er met deze indiening toch iets niet in de haak was.

Onze geestverwant, prof. Molenaar zag echter direct reeds scherper hoe de zaak lag en stond dan ook onmid- dellijk op om te vragen, of hier niet een enigszins zonderlinge procedure

~ve1:d toegepast. Is, zo vroeg hij, het mdleilen van een motie wel de juiste methode om een bepaald onderwerp in deze Kamer aan de orde te stellen?

Ik heb het altijd zo gezien dat een motie wordt ingediend wa~eer bij- voorbeeld een interpellatie over een bepaald onderwerp !leeft plaats ge- vonden. Indien deze weg door de com- munistische fractie was gevolgd, :rou ode Kamer hebben kunnen beslissen of zij die interpellatie al dan niet wil~

de toestaan en kon zij de Regering, na_dat deze zich hierop had voorbe- reld, verzoeken hier aanwezig te zijn

~ zou een goed voorbereide discus-

&e kunnen plaats vinden. .

Prof. Kranenburg wilde op dat ogenblik kennelijk echter niet op deze wel zeer juiste en snedige opmerkin- gen ingaan. Hij verduidelijkte slechts dat hij niet anders bedoeld had da~

om in de volgende vergadering aan de ?rde te stellen de vraag óf deze motie van orde in behandeling zou wórden genomen. ·

* * *

0 ^{P Woensdag 16} Augustus kwam . . de Eerste Kamer wederom biJeen en daar stond zij dan wederom voor de vraag van de geoorloofdheid dezer motie.

Een duidelijk antwoord op dme vr~ is gelukkig niet achterwege ge- b~ven, dank zij prof. Molenaar, aan Wie als eerste het woord werd ver- leend.

Artikel 17 van het op het ogenblik nog geldende Reglement van Orde der Eerste Kamer (in bet nieuwe

&:glement is dit artikel 2G geworden) lutdt aldus: "Zodra enig onderwerp aan . de orde van de dag is gesteld, kunnen de leden zich bij de voorzit- ter of t~r griffie aanmelden en -de in- schrijving hunner namen op de lijst der sprekers ver"oeken". Dat ia de

eerste alinea van dat artikel. De twee- de alinea luidt dan: "De voorzitter geeft naar de orde dier lijst het woord en daarna aan hen, die het later vra- gen. Men kan echter onmiddellijk het woord vragen voor een persoonlijk feit, of voor het indienen ener motie van orde".

Onze woordvoerder verdedigde nu de volkomen redelijke opvatting, dat hier duidelijk een onverbrekelijk ver- band was bedoeld tussen de le en 2e alinea van dit artikel. M.a.w. dus dat hier bepaald was, dat; wanneer een bepaald onderwerp aan de orde was gesteld, aan de sprekers o v e r d a t onderwerp naar de volgorde van . de sprekerslijst het woord :z:ou worden verleend, maar dat daarop een uit- zondering zou worden gemaakt o.a.

voor . heb, die daarbij een motie v,an orde wilden indienen.

* * *

S tond voor prof. Molenaar dus wel vast, dat zelfs de directe bewoordingen van het R.v.O. zich te- gen de behandeling ·van de thans door de heer Schalker ingediende motie verzetten, hij had nog meer pijlen op zijn boog.

Wanneer men niettemin mocht twij- felen, omdat hier nu eenmaal niet nadrukkeelijk mèt zoveel woorden v e r m e 1 d staat, dat zulk een motie alleeen kan worden ingediend binnen

0 KDeze ^burger

Blijkens Pippel heeft deze inciden- teel ingediende motie echter juist ook enkele jaren later aanleiding -gegeven, om de op dat punt onduidelijke tekst van het Reglement van Orcie dier Kamer aldus te wijzigen, dat dit se- dertdien constant gewaagt van: "mo- tie van orde betreffende het voorstel in behandeling".

* * *

H et is dus wel duidelijk, dat ook de parlementaire praktijk slechts moties wil kennen, die in ver- band staan met het aan de orde ge- stelde onderwerp. Vindt een' Kamer- lid het noodzakelijk, dat enig n i et aan de orde zijnd onderwerp wordt aangesneden, dan zal hij een inter- pellatie moeten aanvragen en zich aan de·· daarvoor. v~chreyen .,pr.o.- cedure moeten onderwerpen:

Dat was een zeer reëel en helder betoog van prof. Molenaar en zowel voorzitter Kranenburg als een grote meerderheid in deze Kamer bleken het dan ook met hem eens te zijn.

Zijn voorstel om de motie-Schalker .op de door hem ontwikkelde gronden terzijde te leggen, werd aangenomen met 22 tegen 13 stemmen. Tegen stem- den alleen de communisten zelf, de K.V.P. met uitzondering van de he- ren Deckers en Kraayvanger en 2 le- den van de P.v.d.A.-fractie, n.l. de he- ren Costerhuis en de Dreu. Ook de overgrote meerderheid van de fractie

was laatst _ bi.j een nogal plechtige gebe:urtoois e.r- gens in den lande. .

Wat de zwa1·te jasjes en de grijze broeken betréjt was alles prima-prima tn ordf!.

0 t

t 0

En wat de glaasjes Schal- kenvocht aangaat en 'die brave schalen met altijd precies :k.zelfde blokjes, balletjes en plakjes-aan-tandenstoke.rs

q t

f

Dat was allemaal nauwkeurig identiek aan de nauw- keurige identiciteit van de dertienduizend-zeshonderd- drie-en-veertig andere soortgelijke uitgestreken gelegen- heden met schoongewassen dames en de meneren.

Zelfs de redevoeringen.

Ook d i e waren best zQQJ.s ze altijd ~n.

Te lang.

Te vervelend.

Niets zeggend.

Deze burger, dan weer op z'n linker- ®n weer op z'n rechterbeen steunend, heeft het goed doorstaan.

Er fllleen een dof gevoel in 't heufd en pijn in de lendenen van overgehouden.

Schflden wij daar nóóit mee uit?

Voor alle sprekers: 1«tensehappelifk i3 uitgemukt dat de aafWlacht voor gelegetihei.dsspreke1-s na. ooht minuten totaal wegzakt.

Voor alle zwarte jasjes: klap eris in je handjes lach

«ris om ;e zelf. '

Voor alle blokjes, baZlet;es, plakjes, t4ndemt9keft: geef eens een fleWOBe, fikse boterham met katu en de rest

van het geld aan de orgelman.

V_oor allen die dit aangaat: doe gewoon als bij moeder thutS; ~rek geen gezicht;es en geen pandjes jsnen aan 4!n beZtnt vóór ge begint: aUe blijde gasten viTaden het een be.weking en krijgen er precies zo'n .Wf 'llfl'Oel van achter hun ogen als

DEZE BURGER

der P.v.d.A., voor wie de heer Wou- denberg onze woordvoerder bijviel, steldè zich dus op het standpunt van prof. Molenaar.

* * •

D e houding van de grote meer- derheid van de katholieke fractie in deze heeft uiteraard nogal de aandacht getrokken. Evenals trou- wens de opmerking van de over- zichtschrijver in de Volkskrant, die, in aansluiting aan deze houding, meende, dat betwijfeld moest worden of "de meerderheid, die prof. Mole- naar achter zich kreeg, hiermee een verstandige politieke zet heeft ge- da ~· "

* * *

Uit deze opmerking blijkt, dat deze overzichtschrijver, in afwijking van vrijwel al zijn collega's dan toch niet begrepen heeft, waarom het hier ging.

En er blijkt ook uit, dat het onjuist en zelfs gevaarlijk kan zijn, alles door een uitsluitend politieke bril te wil- len zien en overal "politieke zetten"

aanwezig te achten.

Waar het om ging was, dat, wan- neer de Eerste Kamer deze principiële beslissing niet had genomen, het par~

lementaire werk practisch onmogelijk zou zijn geworden. Dan zou op iedere vergadering een lid, met onderbre- king van de normale agenda, met een

"motie van orde" .over een geheel an- der onderwerp hebben kunnen komen en een debat 4a.arover hebben kunnell

·uitl~kken. En hoe zou het:dan. met ~

ministers moeten gaan? Moesten die dan maar maken, aanwezig te zijn?

Het is te dwaas om los te lopen, zo-- als o.a. ook in het (socialistische) "Pa•

rooi" in een hoofdartikel, dat een nabeschouwing over deze kwestie be.- vatte, met nadruk is naar voren ge- bracht.

... * *

D at de heren Costerhuis van het N. V. V. en De Bruyn van de K.A.B. hun speeches gereed· hadden om de communisten op de huid te zit- ten en hun mening eens over de sta- kingeil e.d. te zeggen, is jammer voor deze heren, maar dat dit niet is door- gegaan is minder ernstig dan de con- sequenties, welke een toestaan van dit volkomen onredelijke motie-voor- stel zou hebben meegebracht.

Ondertussen :z:al het, nu sommigen naar de strikte bewoordingen van het Reglement toch zekere twijfel aanwe- zig achten, naar het ons voorkomt.

toch goed zijn, dit Reglement thans.

aldus te wijzigen, dat hier de aan geen twijfel onderhevige bewoordin- gen van het Reglement van de Twee- de Kamer worden overgenomen.

Inmiddels is nu .ook de Eerste Ka- mer met - een wel zeer kort - zo- merrecès gegaan, hetgeen ons in de gelegenheid .stelt, de voljremle week onze aandacht te wijden aan hetgeen·

op de laatste dag vóór dat reeès Velt•

der nog is behandeld.· A.

De Sociale Comlllilaie van de V.V.D. saJ op 11 Sep&emiMr

% aar, ia Café-Besta..- Dtlll Bout, Bemideahoateewes 11- 13, 's-Graveahage, eea bijeen- komst houden betreftflllêle de paragraaf Soeiale Zaltea van hN Werkttrocram. Pad.Uietlen, die tot den bijeenkeillat ioe-

&"anK wensen, -dienen sleh zo spoedig mogelijk telefoalseh ot schriftelijk ie wendea iot het Algemeen Seeretariaat, Kenin- cmaegraeht 61, •• Ol'&'ftllllage, 4elefocm 111788, waaraa si een uitDoclicbar nllell onkaqen.

Prinses Wilhelmina zeventig jaar

Op de laatste dag van Augustus wordt H.K.H. Prinses Wilhelmina zeventig jaar. En al viert zij die dag, op haar eigen verzoek, in alle stilte en rust, al is er geen uitbundig feestbetoon, toch zullen de tienduizenden vlaggen met oranje wimpels van de Dollard tot de Schelde, van Den Helder tot aan Vaals, getuigenis afleggen van de aanhanke- lijkheid, van de toegenegenhèid van het Ne- derlandse volk voor haar, die op 31 Augus- tus 70 jaar wordt en daarmede de leeftijd der sterken b-ereikt.

Want die toegenegenheid, die eerbied en erkente!ijkheid voor Prinses Wilhelmina on- der ons Nederlandse volk is wel zeer groot.

Zij ~1eeft in de vijftig jaren, dat zij als rege- rend Vorstin aan het hoofd van de Neder- landse Staat stond, een kracht en een vol- harding, een plichtsbetrachting en een zelf- opoffering getoond, die aan ons allen ten voorbeeld mag strekken. Rechtlijnig in den- ken en wezen, vervuld van innerlijke gods- dienstige kracht, heeft zij in het bijzonder in de tweede wereldoorlog, in de jaren van 1940-1945 aan ons volk die kracht getoond, die haar innerlijk deel was, door middel van haar radiotoespraken uit Engeland. En zij · heeft bij haar terugkomst in ons land in 1945 het gehele Nederlandse volk vast ge- schaard rond haar Troon gezien en dat is zo

·gebleven bij de Troonsafstand in 1948 en ook daarna. Thans leeft zij, meer en meer teruggetrokken in het paleis Het Loo, waar zij ook zo vele jeugdherinneringen heeft en waar zij de gelegenheid vindt zich te wijden aan de kunst, die ha.ar in het bijzonder ter harte gaat, aan de schilderkunst.

0, het zal een rustige dag zijn, die 31e Augustus 1950; er zal gewerkt worden en het zal niet zijn een Kon.il:l.ginnedag, zoalB.

weleer. Dit zal alleen in de h.itrten van het Nederlandse. volk het geval zijn, c1at zal al- leen blijken uit een overweldigend aantal vlaggen, bet enige. middel om naar buiten in alle rust van deze geMgenbeid blijk: te geven.

De jaren der sterken: Prinses Wilhelmina treedt thans in de rijen van hen, die deze jaren bereiken, en men mag wel zeggen, dat het bij haar. die zo sterk altijd geweelt is, eigenlijk vanzelf spreekt, dat zij · daarlil treedt.

Het Nederlandse volk gunt haar, die zw-

ke zware jaren heeft gehad in dienit vaa land en volk, van harte de rust en de redac- tie van Vrijheid en Demecratie wenst na- mens auetl, die leden en geestverwanten zijn van de v;v:n., van gans~ harte haar toe, dat zij nog zeer veie jaren een gezegende ouderdom moge genieten. En als op vroe- . gere Koninginnedagen klinke ook op· deze

3le Augus~us: Leve Wilhelmina, Prinses der Nederlanden!

Echte waarheid

N adat de Amsterdamse taxi-chauffeurs weer aan het werk waren gegaan zonder dat in de bestaande voorwaarden enige wijziging was gebracht - omdat men de resultaten van het landelijk overleg zal afwachten - berichtte De Waarheid dat er een succes was geboekt. De chauffeurs kregen zeven gulden meer! Dat was

~reikt via een bemiddelaar met een werkgever.

Bemiddelaar en werkgever bleven onbekend. Alle bladen ·- gesteund door een verklaring van Unie- bonden en van werkgevers - meldden daaren- fegen dat voorlopig op de bestaande voorwaarden dè arbeid was hervat. Het dagblad Trouw even- Wel berichtte ook dat er een loonsverhoging was ftl'kregeu. En omdat De Waarheid blijkbaar aan

de eigen waarheid niet zonder meer geloof hecht, reproduceerde- het .de volgende dag dit berichtje uit Trouw en hield het zijn lezers voor ter over- tuiging dat ook Trouw de zaken zó had voorge- steld en dat het dus wérkelijk waar was. De Waarheid-redactie· vermoedt dus blijkbaar dat er nog Waarhefd-lezers zijn, die de Waarheid alléén niet overtuigend genoeg vinden. Foei! Ze moesten eigenlijk uit de rijen der abonné's worden gesto- ten.

De kip en het ei en de kip

ei en het

u

hebt het natuui'lijk ook opgemerkt: ieder- een bezuinigt! Op abonnementen, op boe- ken, op uitgaan, op snoep, op roken, op drinken, op eten, op kleren, op reizen, op lidmaatschappen, op contributies.

Dientengevolge raken allerhand ondernemingen en ondernemers en verenigingen en middenstan- ders in de verdrukking.

Die druk drukt dan natuurlijk weer terug op hun inkopen en op hun personeel en op hun uit- gaven en uiteindelijk ook op hun belasting en dus raakt dat personeel óók in de verdrukking en ....

ja, op die manier zakken we natûurlijk van kwaad tot kwader. En wij komen er in geen geval.

Het dwaze is, dat onze vaderlandse historie meerdere voorbeelden kent van overbelasting, die staat EN staatsburger alleen maar ellende en bo- vendien toenemende verarming brengt en bren- gen KAN.

Dagelijl~s tekent dit proces van verarming zich

scherper af. ·

Dagelijks nemen de faillissementen toe.

Dagelijks wordt de ontmoediging groter onder middenstand, .winkeliers, kleine bedrijven, e.d.

Hoort en ziet men dit daar aan de Kneuterdijk niet?

Beschikt men daar dan niet over ruime en be- trouwbare informaties?

Excellentie, men geeft de moed op in de kleine en midden .. bedrijven en eigenlijk in de hele mid- denstand.

Wij dachten zo: is dat geen veeg teken aan uw ministeriële wand?

Werklozen

B ij de gewestelijke arbeidsbureau:x staan als werkloos ingeschreven o.a. 5000 mannen als administratief beroepspersoneeL Dat is 6.3%

van het aantal werklozen.

De:~;e mensen kunnen dus in hun eigen vak. niet- aan de slag. Onder hen bevinden zich vele oude•

ren - u weet wel, van 'die twijfelgevallen zo om en bij de veertig, die te duur worden om weer aan het werk te zetten met het oog op de sociale lasten.

Toon wij dit lazen, dachten wij zo: maar hoe- veel reeds gepensionneerden en hoeveel gehuwde vrouwen V(>rvullen ondanks die werkloosheld nog steeds een administratieve baan?

Dlt aar.tal 1S n i e t onbeduidend, ook en vooral bij de overheidsdiensten. En dllt klopt toch eigen- lijk niet. Want nu dan eindelijk de werkloosheid voortdurend toeneemt, dachten wij zo dat gezins~

hoofden en ltostwlnners dienen voor te gaan bij bet vervullen van betrekkingen.

Zeker, ook gepensionneerden en gehuwde vrou- wen Jiebben dikwijls een bijverdienste nodig.

Maar anderzijds worden er veel te veel geens- zins minimàal-gepensionneerden, voorat in Den Haag, in departementsbaantjes gehandhaafd, ter- wijl het helemaal zo gek niet zou . zijn indien men op velc- kantoren een brede handvol kan- toormeisjes terogzo!ld naar huishouding. verple- ging, kinderverzo~ging en dergelijke specifiek

~lijke beroepen, waarvoor de vraag het aanbod nog altijd verre overtreft.

Heroproeping lichting 194911 D e heroproeping van de liehti.ng 1949 11,

welke de min. van Oodog mr. Schokking dezer dagen oP- een persconferentie heeft aange•

kondigd, kunnen wij billijken u een bewijll, dat nu eindelijk de regering de ernst van de interna- tionale toestand onderkent. Maar daarnaast kun- nen wij allerminst bewondering hebben vóor ·de, gang van zaken, zoals die zich op het terrein van- onze defei1Bte openbaart. Op de perseonterentie Zeide de bewindsman, dat aandacht geschonken zou worden aan harde gevallen en was hij eigen•

lijk meer onder de indruk; dat er jongemannen . waren, die langer onder dienst moesten blijven,·

dan zij dachten, dan dat hij getroffen bleek te zijn door het feit, dat jongemanen van de lichting 1949 U, die in April van dit jaar huiswaarts wa- ren gezonden, thans weer werden opgeroepen om in October in dienst te treden. Deze jonge- mannen, die net gelegenheid hadden gekregen om zich een baan te verschaffen, worden daar thans weer uit gehaald en deze maatregel zal zowel bij hen zelf, als bij hun werkgevers, stellig tot weinig waardering voor het vreemde beleid van de verantwoorddelijke bewindslieden leiden.

Men mag zelfs de vraag stellen, in hoeverre de · weerbaarheid van deze mannen gaat, omdat naar onze mening nog altijd de geestelijke weerbaar- heid gaat boven de màteriële, omdat uiteindelijk

!S AUGUSTUS 1950 - PAG. I

de geestelijke krachten het nog winnen. Aan deze zijde van de zaak mag wel alle aandacht geschon•

ken worden, want anders heeft men wel een aan•

tal mannen weer in· dienst geroepen, maar dan is de werkelijke waarde van deze strijdkrachten niet hoog te taxeren. De maatregel om hen in April van dit jaar naar huis te sturen, leek ons toen reeds niet of nauwelijks verantwoord en het heroproepen thans leidt tot verbittering. Deze zaken zijn symptomen van een wankel en wisse- lend beleid, waarvoor uiteindelijk de verantwoor•

delijke mannen zijn . de minister en de staats- secretaris van Oorlog. De ontevredenheid over het beleid aan Oorlog en Marine blijkt reeds duidelijk uit de voorlopige verslagen van de Tweede kamer over de begrotingen over 1950, welke nog behandeld moeten worden. Die onte·

vredenheid zal ook stellig tot uiting komen in de vergadering van de Tweede Kamer op 12 Sep·

tember van dit jaar. Het zou ons niet verwonde·

ren, als die ontevredimheid zich dit keer uitte in een wens om nu eindelijk eens leiding te zien geven aan deze departementen, waardoor de be- grotingen niet goedgekeurd zouden worden. Een werkelijk efficient optreden op de beide ministe- ries schijnt nog steeds te ontbreken. Wel poogt men door zo hier en daar incidenteel posten weg te hakken, sommige bedragen te verlagen, maar dat gaat dan meestal ten koste van de geestelijke weerbaarheid en die dient zoveel mogelij~ ver•

zorgd te worden. Het wordt waarlijk tijd, dat er nu eens een krachtig defensie beleid komt, waar•

bij de invloed in. het negatieve van de minister van Financién aan banden gelegd wordt.

De vloek der boze daad H et is de vloek der boze daad dat er altijd

boze zaken uit moeten voorkomen, zo luidt het gezegde. Ieder weldenkend mens zal met diepe afkeer vervuld zijn van de politieke moord, welke in België gepleegd is op de leider van de communistische partij daar te lande, La- haut. Met dergelijke moord verlaat men de weg, welke in een demoeratie bewandeld moet worden.

Als wij dus onze afkeer uitspreken over deze moord en tevens. de hoop uitspreken, dat de da- ders gevat zullen worden, dan mag tevens dè ópmèrking gemaakt worden, dat deze afschuwe~

lijke daad een gevolg is van het feit, dat de demo- cratische weg in België na de terugkeer van Koning Leopold verlaten was, in het bijzonder door Spaak, die· door middel van dreiging met revolutie en straatterreur een zo ernstige slag aan de democratie in België en in West-Europa heeft toegebracht, dat daar nog lange tijd dt"

gevolgen van merkbaar zullen zijn.

Hoe is het Europees

aspect?

(Vervolg van p9;g. 11

deze visionaire staatsman verloren gaat in klein partijpolitiek tumult.

Het, tweede is dit: wie niet bereid i&

voetstoot& aan te nemen, dat de onder- gang van het avot1'dland onherroepelijk aanstaande is, moet verantwoordelijkhe-;

· ·den durven vastleggen. ·

Voor ons nu is het een open vraag, of dit bij de democratie in haar huidige ver:

schijning mogelijk is. Om ons maar tot eigen land te bepalen: het rapport der Parlementaire Enquête-commissie is veels::

zins ~chamend, waar het de verantwoor- delijkheid peilt van wie onmiddellijk vóór 1940 met de behartiging onzer hoogste landsbelangen belast waren .:_ onder tóe- . zicht nog wel van het parlement, dat zich

. evenmin als zij áan aansprakelijkheid kan onttrekken, zij het dat deze noch in het ,ene ;nOch in hèt · ander'e geval effectief ge-

maakt kan worden.

Wij vragen ons met grote bezorgdheid af, of ·wij er thans in dit qpzicht gunsti·

ger voorstaan. Wie de politieke persorga::_

nen regelmatig leest vindt daarin dag aan dag veel klein politiek krakeel. Maar hij zoekt tevergeefs naar principiële bezinning op de grote lijnen, die ons staatkundig.

leven ,internationaal moeten beheersen.

G. A. DE RIDDER.

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

'BIJHEID EK

DIMO~RATIE

\Veel<blad van de VoU;spai"tij voor Vrijheid en Democratie

25 AUGUSTliS ' I -PAG. 4

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

By . . ^~

~ ~

~ALLERHANDE ~

Voorzitter Redactie-comm.: _{Drs. H. A. Korthals.}

~

_~ Aan de gang houden Met verachting.

~

~

Redactie-secretaris: Mr. E. Eli as. q,:

Adres: Victorie Hotel Amsterdam, oi. Het is goed, dat in de V oor wie de zaken onbevooroordeeld volgt, is één ding ~

Kamer 435. ~ maand Augustus tien- duidelijk. De communisten zoeken door hun stakings- .

Administratie: p ₀ st bus 43, duizenden hun vacantie ne- goH de economische en maatschappelijke orde politiek te ver-

A'foort, tel. 5267. ~- men: om deze kunst te be- ontrusten en te ontwrichten. Dat zij- saboteursbij uitstek- ~

oefenen. Maar aan de ande- daarbij in de Eerste Kamer dezer dagen st'èun durfden vragen Abonnementsprijs f 1.90 p. kwar- re kant moeten er ook man-

1.

taal, f 7.50 per jaar. ~: nen en vrouwen zijn, die voor een rauwe mgs ingediende motie kap. enkel bevestigen ~-

Vaar het zenden van abonne- dat zij - handelend in de zekerheid van wansucces - de

ments- en advertentiegelden•: toch de zaken aan de gang slaafse dienaren zijn van de duistere macht die groeit in we•

Postgiro no. 2451 03, ten . name houden, die er voor zorgen, reldwanorde. Ieder weldenkend Nederlander - · de misleide

van de Penningmeester van de ~~U dat alles blijft lopen. En stakers beklagend - wendt zich met verachting van de com- ~

S · h · V h d D zoals dat rnoet plaats heb- munistische wroeters af. En hoopt, dat het in volle gang Zl·J·nde t1c t~ng " rij ei en emocra- ben in het gewone leven

tie" te Amersfoort. ~' van alle. dag, waar de melk overleg tussen de eerst en meest verantwoordelijken ovel:' lonen ~ Losse nummers 15 cent. bezorgd moet worden, de en prijzen spoedig succes zal hebben. Hoopt bovendien, dat de

Voor advertenties wende men zich bakker het brood moet af- Russische vrienden van de Nederlandse communisten, die ·hier

tot áe administratie. ~) leveren en zoveel meer, dat over loonsverhoging zwetsen, de wereldorde niet nog ernstiger ~ .

~0^,1 noodzakelijk is voor de voe- zullen verstoren dan nu reeds het geval is. .

U ding van de mensen, zo is (De Volkskrant)

.. · ~ het ook op het politiek ter- I ~

. . m ^tl(\ m ^tl(\ m ^t\(\ m ^t\(\ m ^C\(\ m ^{hr'l rein,} zek;er in een' tijd, .

~ ~~~~~~2.:% . waarin ·de spanningen zo Strop

~ g;root zijn als op het ogen- ~

~

^{. blik. D} e tentoonstelling "Mijlpaal 1950" in Arnhem, zal niet

~ (Het LichtspooT) worden verlengd en derhalve op 19 Augustus worden

. gesloten. Deze expositie heeft voor bouw, inrichting en exploi- ~

~

Dringend noodzakelijk tatie ruim een millioen gekost. Het Rijk nam hierin deel voor ~ .f 250.000, Arnhem. voor f 550.000 alsmede f 100.000 op rekening

D e àirecbP. van de Nederlandsche Handel Mij zegt in haar Plantsoenendienst en f 100.000 als garantiefonds. Het nadelig

~

jaarverslag over 1949 alvorens een: overzicht te geven Baldo zal, zoals de zaken zich nu laten aanzien, niet ver van het :van de onbvikkeling van het bedrijf, gevolgd door een econo- millioen verwijderd liggen. Een tekort, dat op zijn minst een

· mische schets van de toestand in de overzeese gebieden, haar débacle moet worden gepoemd .en dat de vraag wettigt wie ~

~

mening over ~nkele onderwerpen van zeer actueel belang. Over hiervoor in feite verantwoordelijk moet worden gesteld, . de monetaire maatregelen in Indonesië van Maart jl., waarover temeer, omdat het aan tijdige en talrijke ernstige waarschuwin-

. de regering zich in haar M. v. A. op de Begroting van Unie- gen over de opzet van de tentoonstelling en haar mogelijkheden ~-

~

zaken, niet ;;eer vleiend heeft uitgelaten, is het verslag der niet ontbroken heeft. Het komt ons voor, dat hier op lichtvaar- N.H.M. vrij kort. Het merkt daarover alleen op, dat de maat- dige wijze met de gelden der gemeenschap is -omgesprongen

~

^{· __ · ·} regel wel heeft g~leid tot het scpaarser worden van het geld, en het is zeker, dat Arnhem als "tentoonstellingsstad" niet wei~ ~-.•

maar dat de gewenste en verwachte prijsdaling is uitgebleven. . nig aan goodwill heeft ingeboet. De Raad der gemeente Arnhem En terecht wordt daaraan dan de opmerking toegevoegd, dat zal er goed qan doen hierover volledig opening van zaken te

monetaire maatregelen van kwantitatieve aard alleen weinig doen Ter lering · · ~

~

vermogen. Ook met betrekking tot de Nederlandse export naal:' .. . . (V1·ij Nedel'land) ~

. Amerika. wordt het accent gelegd op ·de'\nonetaire sector, in ) "

· zoverre wordt opgemerkt, dat· indien' de monetaire toestanden Een kunst ~-

~J: :~~~d~n g~r~~t~~~=:=-~~!n 7:r~~ld:~, ~:t no~:~~~h~r;r~:~ ^:, -.f,;,~\i~,~:m~;:~:; Jwnst. Het' is' ~~et .zo •nweHijk als ~

~

Bi) . zijn -naar welke ·landen· de ex~);'t''zii'lh ^'richt ~n •mu xook . !W;~;,· : !f.l',, '.met· ·pen§l.~eri"'gä ^aar niett~in: ^{·het is ·eén·} .'kunst.·., ... -~-^,

verwerving van dollars in een bilateraal verkeer niet aan de. H_et is voo .. ral ,daar9m zo mc;>eilijk, omdat: de overgang zo 'plot-

orde zijn. seling is. Naarmate -:de béloofde dag nadert, stapelen de akke-

Met · het stichten van nieuwe bedrijven dient zeer selectief . fietjes ~ieh, oP .en daarria is ér dan ineens de absolute leegte. ~

~.

te werk te worden gegaan. Productievergroting. alleen brengt Vacanti~.;-,... · : ·

geen oplossing van het vraagstuk van het bevolkingsaccres. :Oe Dan, dan is het er. En wáar je je steeds de meest fant['_sti-

productie moet kunneh wórden afgèzet en 9-it brengt mede, dat sche vóorstellingen van hebt gemaakt, daar zit je dan soms ~

~

de productiekosten laag moeten wo~den gehouden. wel· eens ·eeh 'heèfje mee in 'je maag. Juist door. die overgang, ~ In dit verband wordt ook door de N.H.M. nog eens met klem doordat je .het hiets~doen niet gewend bent en te weinig beseft, ~ gewaarschuwd tegen de te hoge belastingdruk. Met grote ernst. dat het ee·n. kunst is, zelfs eén van de moeilijkste. ·

~

wordt aangedrongen op verlaging van deze çlruk indien men HetJeveri gaàt.vaák gemakkelijk door een zekere regelmaat,

Ionen en sociale lasten wil handhaven Het argument, dat het hetzij een,~ die ópgelègc:i is, hetzij een, die je je met heel veel ~ . staatsbudget zulks niet zou gedogen wordt bestreden met de moeite hèbt \iangemèten; Als. op een gegeven moment die regel- ·

~

stelling, dat een kwijnend bedrijfsleven ook voor het budget maat -Jlll w~gvalt en er !llleen maar een keuze uit mogelijk- .

. zijn repercussies heeft. Investedngen uit besparingen zijn zin- heden.' overplijft, daj:l WO'!-'$lt ,het moeilijk. Je komt er toe alles ~ loos indien zulke investeringen geen redelijke rentabiliteit mee- te vèt;.werpel): en. dat' ~ou goed zijn, zelfs práchtig, als je het uit

~ brengen. Ook voor. het aanwenden van kapitaal van institu- overtuiging deed, maar meestal spruit het voort uit verveling.

B0 tionele beleggers is dat nodig. · En dat is erg. U moet eens, opletten: de meeste mensen, die een ~ (Financiële Koerier) tijdje niets doen, worden landerig en humeurig. Er is zelden een

~ . -. uitdrukking van intens genieten op hun gezicht, maar bijna

Bi) " Krachtige leiding gewenst altijd een trek van wrevel. Zij kennen de techniek niet. ~

~

^I n het zo juist v:erschenen verslag van_ de Tweede Kamer (P.T.T. Bedrijfsbanden) ~

~

^{, .} over de begrotmg van Oorlog komt m zeer sterke mate -~--.

de ontstemming tot uiting, welke in de Volksvertegenwoordi~ BEDREIGD VOORHOUT ging leeft t.o.v. het beleid van de huidige Minister van Oorlog

en van Marine, een ontstemming, welke er wel eens toe zou Een· der mooiste punten van Den Haàg wordt door een ~ kunnen leiden, dat de begrotingen niet zouden worden goed- voorstel bedreigd, waartegen 'moet worden geprotesteerd. ·

~

^{.. _ .} gekeurd en dat tengevolge hiervan de Minister van Óorlog en Er zijn krachten aan het werk, die het middenpad van het Lange Voorhout tot parkeerterrein willen maken. Zonder twij- ~- Staatssecretaris van Oorlog zouden aftreden Wij begrijpen, dat fel is thans ook in _dit gedeelte van het stadscentrum de be-

men in dit verband de vraag zal stellen, of het wenselijk is,

~

hoefte aan parkeerterrein sterk toegenomen. Dozijnen wagens

· dat op dit ogenblik en .onder de huidige omstandigheden het van onze Amerikaanse gasten in de nieuwe kantoren van de ·

aftreden van een Minister van Oorlog wenselijk is. In het alge- ~

.

. meen gesproken stellig niet. Maar aan de andere kant moet er Noord-Atlantische organisatie vormen thans lange rijen aan de .

~

vertrouwen zijn bij de Voiksvertegeriwoordiging :t.a.v. de inàn- zijkanten van het Voorhout; sommigen zijn reeds op het mid·

· de;llJ?àd te _vinden,.M:aar het- gaat niet aan daarvan een blijven•

. . . . nentb' diektvedratntwotordelijk gd·esteld~ wntordden voor, de d.,edfc:n,siè .. En de inlltelling. ~ maken. Het oude schelpenpad was vroeger ~

~

^{on ree} a ver rouwen,_ an 1e aaraari_· zo spoe 1g moge- · , d -~- d... d d ·

tijk uiting gegeven te worden en dient de Règèrihg, als' dit ·tot gereserveer voor e wan elen e burger, zelfs de koning moest

uiting is gekomen, . zich op zeer korte termijn te beraden, hoe bij bijzondere gelegè'nheden (o.a. bij de opening van de Staten- ~ . GeneraaD om 'toestemming verzoeken het middenpad met

het met het belangrijkste probleem, de defensie, verder moét

~

gaan. Want slechts dàn is er een mogelijkheid, dat er. dank zij paard en wagen te mogen berijden. Nog niet zo lang geleden ~ het vertrouwen van de Volksvertegenwoordiging in een wer- zijn de kettingen, die de weg voor rijwielen afsloten, verdwe-

~

keiijk krachtige leiding van de defensie, met spoed kan worden nen. De graniet palen van de afsluitingen behoren bij het geheel en moeten blijven staan. Het zou zeer te betreuren zijn overgegaan tot het treffen van de vereiste en zo noodzakelijke indien· men geen andere oplossing zou kunnen vinden voor

· · maatregelen in het belang van ons land. het verkeersprobleem. ~-

~ (Nieuwe Courant) (Haagsche Post) ~

8(5• Hoe lang nog? GEEN PANACEE })g

~

^W ij ·vragen ons dagelijks af, of de volksvertegEmwoordi- W at de stichting van één algemene centrale voor de tele- ~ . . • ging dit defensiebeleid nog langer za~. d1.\lden. Hoe .de · fonische bestellingen voor het taxibedrijf betreft, achten ~

Tweede Kàmer er over denkt. blijkt uit he~ vc;>orlopig verslàg Wij het ·eert dwaling, dat dit de panacee zou zijn voor alle

~

over de begroting van oorlog, dat juist deze week is versc;:lle· kwalen. Te zeer Worden de .nadelen onderschat, die aan het · nen. Er zal thans eindelijk iets moeten ~ebeuren, misschien gebruik van een dergelijk apparaat kleven, terwijl de voordelen ~

is het nog niet te Iaat. . te breed worden uitgemeten.

~ ^. (Nieuwè Rotte.1·darnse Courant). · (Nederlands Transport)

~~mi~~~~~~'iffl~lffl~~~~~~~~J