H E T A C C O U N T A N T S R A P P O R T door H . J. R e y n
Inleiding
E en onderw erp, d a t in de v akliteratuur slechts in beperkte m ate de aa n d ach t heeft genoten is de functie en de inhoud van het accountants rapport. In dit artikel w ordt g etrach t ten aanzien van dit onderw erp enige beginselen te form uleren. H e t onderw erp is onze aa n d ach t ten volle w aard. N a beëindiging van zijn onderzoek b re n g t d e accountant zijn bevindingen ter kennis van de opdrachtgever: de wijze, w aarop dit geschiedt, bepaalt in aanm erkelijke m ate de betekenis van zijn arbeid voor de opdrachtgever.
N u is het schrijven van een rap p o rt geen onderw erp, w aarom trent men exacte voorschriften kan opstellen. ,,O ne cannot dogm atize about reports in general or reduce report w riting to an exact science.” l ) H et is een creatieve arbeid, w elke als zodanig sterk het stem pel van de m aker d ra a g t en ook moet dragen.
T o ch is het gew enst —> en mogelijk! .—■ tot enige uniform iteit te gera ken, de form ulering te geven van enige algem een bruikbare richtlijnen. ’’T h e report-reading public, and especially bankers and o thers w ho are called upon to stu d y the reports of d ifferent public accountants, would benefit by greater uniform ity in the general co n ten t and treatm ent of certain m atters in audit rep o rts.” 2)
H e t is gew enst eerst n a te gaan, w elke gebruiken ten aanzien van ons onderw erp in enkele andere landen gelden.
D e opvattingen in d e V . S. van A m erika
In de V .S . m aakt men onderscheid tussen „short-form re p o rts” en „long-form re p o rts” . ,,Long-form rep o rts" komen overeen m et w at men in N ed erlan d gemeenlijk „acco u n tan tsrap p o rten ” noem t en ik beperk mij derhalve daartoe.
Functie
N a a r A m erikaanse opvatting is de functie van het „long-form re p o rt” tweeledig: als „vehicle” voor het overbrengen van de conclusies van de accountant aan de opdrachtgever en voor het verstrekken van inform atie aan deze. O ok dient de accountant in het rap p o rt aan te geven, hoever zijn verantw oordelijkheid reikt: „ T h e auditor is required to indicate clear ly his responsibility. It is a p a rt of the inform ation which his report m ust contain.” 3)
Indeling
Als doelm atig beschouw t men in A m erikaanse vakkringen de volgende indeling:
1. Inhoudsopgave (table of contents) 2. V erklaring
3. Financial statem ents 4. Schedules
5. C om m ents > 6. A nalyses and statistics.
ad. 2. D it gedeelte moet w orden geadresseerd aan de o p d ra ch tg ev er(s). T evens moet het w orden gedateerd: “this d a te is significant in connection w ith the au d ito r's responsibility for disclosure of events which occured subsequent to the balance sheet d a te .” 4)
In dit verband zij geciteerd uit Statem ent on A uditing P rocedure N o. 25: “ E vents or transactions, either extrao rd in ary in ch aracter or of unu sual im portance, sometimes occur subsequent to the balance-sheet d ate which m ay have a m aterial effect on the financial statem ents or which may be im portant in connection w ith consideration of the statem ents. Such events m ay require adjustm ent or annotation of the statem ents. A n y such adjustm ent or annotation becomes a p art of the financial state m ents." 5) D e accountant moet toezien, d a t deze feiten “are properly considered and w hen deemed appropriate given effect by adjustm ent or annotation of th e statem ents.”
Als begrenzing van de periode, w aarover deze beoordeling van de accountant zich uitstrekt geldt de dagtekening van het rapport. W o r d t voordat het rap p o rt w ordt uitgebracht een „opinion” bij de jaarstukken afgegeven, dan w ordt aanbevolen, het „long-form re p o rt” te dateren met de datum , w aarop de „opinion” is a fg e g e v e n .6 7)
ad. 3. T o t de S tatem ents behoren in de eerste plaats de balans en de verlies- en w instrekening. A ls regel w orden ter vergelijking de overeen kom stige gegevens over één of meer voorgaande jaren n aast de gegevens over het verslag jaar geplaatst.
ad. 4. D e Schedules geven nadere specificaties van de op de S tatem ents voorkom ende posten, welke als regel sam envoegingen zijn.
ad 5. H ierin w orden gegevens opgenom en om trent de organisatie, de activiteiten van de vennootschap, de calculatie enz.
ad. 6. O n d e r d it hoofd komen o.a. ter sprake de om zetsnelheid, debi- teurencredietterm ijn, liquiditeit, rentabiliteit, kostenanalyses.
V o o rts acht men in de V .S . statistische gegevens, verw erkt tot grafi sche voorstellingen, een uitm untend middel „to highlight significant facts” .
D e opvattingen in D uitsland 1) Functie
A ls doelstellingen van het accountantsrapport (het „P rüfu n g sb erich t” ) ziet men in D uitsland:
le. het overbrengen van de bevindingen van de accountant aan de op drachtgever („ausführliche N iederlegung und B egründung des P rü fu n g s ergebnisses” )
2e. de vastlegging („urkundlicher N achw eis” ) van de wijze, w aarop de accountant zijn arbeid heeft verricht, en
3e. het geven van de mening van een onafhankelijk deskundige over de ondernem ing („ d as sachverständige U rteil eines objektiven D ritten über die V erh ältn isse des U n ternehm ens” ).
*) C.P.A. Handbook, Chapter 19, pag. 19. 5) The Journal of Accountancy, December 1954.
8) zie ook Saul Levy in The Journal of Accountancy, March 1956. 7) Wirtschaftsprüfer-Jahrbuch Ausgabe 1951, pag. 461-482.
Indeling
D e m eest doelm atige indeling van het ra p p o rt acht men in D uitsland die, w aarbij het rap p o rt w o rd t verdeeld in:
A. H aup tb erich t B. A nhang C. A nlagen. H auptbericht D it dient te bevatten: 1. Inleiding
2. O verzicht van de juridische en bedrijfseconom ische grondslagen van de ondernem ing (bij een doorlopende controle w orden alleen de ver anderingen verm eld)
3. O pm erkingen over de adm inistratie 4. B eoordeling van de jaarrekening 5. D irectieverslag
6. Slotopm erkingen en verklaring (B estätigungsverm erk).
ad. 1: In de Inleiding w orden o.a. vermeld de opdrachtgever, de aard van de opdrach t en w o rd t een overzicht van de controlew erkzaam heden gegeven. V o o r dit laatste w o rd t overigens m eestal n a a r een bijlage v er wezen: „ lie b e r den U m fang der formellen P rü fu n g en w ird meist eine katalogm äszige A ufstellung dem A nhang beigefügt, au f die im H a u p t bericht verw iesen w ird .” 8) V o o rts moet in de Inleiding een „zusam m en fassende W ü rd ig u n g des P rüfungsergebnisses” w orden opgenom en. ad 4: D eze beoordeling van de jaarrekening w o rd t de „ H a u p tw e rt” van het ra p p o rt geacht: het oordeel om vat de verm ogenpositie, de liquiditeit en de rentabiliteit.
ad. 5. H e t D irectieverslag (G eschäftsbericht) moet de gang van zaken gedurende het v erslag jaar en de positie van de vennootschap uiteenzet ten (L agebericht) alsm ede toelichtingen geven op de verm ogenspositie en de jaarrekening van de vennootschap (E rlä u teru n g sb eric h t). O m d at op grond van overheidsvoorschriften de accountant het E rläuterungsbericht in zijn onderzoek betrekt, acht men de opnem ing ervan in het accoun tan tsrap p o rt gew enst.
A nhang
H ierin w ordt als regel een uitvoerige bespreking opgenom en van de op de balans en verlies- en w instrekening voorkom ende posten.
A nlagen
D eze b estaan m eestal uit de jaarstu k k en en de „ad 1” genoem de ge gevens over het verrichte onderzoek.
E nkele N ed erla n d se publicaties E ncyclopaedie der A cco u n ta n cy 9)
In dit boek w o rd t het ra p p o rt als zodanig niet besproken; enkele sum miere opm erkingen erover w orden gem aakt onder het hoofd „A ccoun tantsverklaring” . A ls indeling van het rap p o rt w o rd t aanbevolen:
H erhaling van de o pdracht Sam envatting van de conclusie 8) Wirtschaftsprüfer-Jahrbuch, 1951, pag. 468. ’) Uitgave 1952, pag. 24.
O pm erkingen inzake de adm inistratieve organisatie E ventuele toelichting op voorbehouden
B eschouw ingen over resu ltaat en vermogen Bespreking balansposten
Bespreking posten verlies- en w instrekening V erklaring
Inleiding tot de leer van de accountantscontrole 10J
D e schrijvers, J. E. Spinosa C atella en L. G. van der H oek, bespreken het rap p o rt betrekkelijk uitvoerig. E en nuttige indeling van het rapport achten zij:
H erhaling van de opdracht O psom m ing van de bijlagen Conclusie van het onderzoek Bedrijfseconom ische beschouw ingen
B espreking posten van balans en verlies- en w instrekening A nalyse van financiering en liquiditeit
S am envatting
A ccountantsverklaring
V o o rts bevat het boek een aa n tal nuttige opm erkingen om trent de tech nische verzorging van het rapport.
N a deze rondblik komt than s aan de o rde de vraag n aa r de functie van het rapport.
H e e ft het rapport een functie?
D eze vraag dient met nam e te w orden gesteld ten aanzien van de ge vallen, w aarin een accountantsverklaring w o rd t gepubliceerd in een ja a r verslag. Immers, juist in die gevallen is in d e verklaring het oordeel van de accountant over de gepubliceerde stukken reeds gegeven. H e eft het dan nog wel zin, d a a rn a a st een rap p o rt uit te brengen?
B evestigende beantw oording van deze v raag is slechts verantw oord, in dien het rap p o rt een eigen functie zou vervullen n aa st de verklaring. N.m.m. is dit inderdaad het geval, immers d e verklaring en het rap p o rt zijn gericht tot verschillende instanties en w orden afgegeven in een v er schillende functie.
A llereerst de verklaring. D eze is het sluitstuk van de arbeid van de accountant als vertrouw ensm an van het m aatschappelijk verkeer. D it v er keer verlangt van hem de m ededeling van zijn oordeel ten aanzien van de door hem aan een onderzoek onderw orpen stukken. D e basis voor dit oordeel zijn de bevindingen, w aarto e de accountant tijdens zijn onder zoek is gekomen. Hij „w eeg t” deze, overw eegt in hoeverre ieder van die bevindingen zijn verklaring moet beïnvloeden. D e form ulering van de verklaring is de resultante van dit overw egen. D e accountant stelt daarbij een norm van toelaatbaarheid. Hij accepteert hetgeen hij heeft bevonden, zolang deze norm niet w o rd t overschreden. W e lk e tolerantie de accoun ta n t toelaatb aar acht w o rd t bepaald door de betekenis van het geconsta teerde voor de jaarrekening. Schept — aldus m oet de accountant zich afvragen, — de door mij aangelegde tolerantie het gevaar, d a t mijn v er klaring een groter vertrouw en w ekt dan gerechtvaardigd is? H ierdoor
«>) 2e druk, 1951, pag. 76-85.
w ordt de v raag n aa r de aa n v aard b are tolerantie rechtstreeks verbonden aan de vraag n aa r de norm voor het vertrouw en, d a t door het m aatschap pelijk verkeer in een gecertificeerde jaarrekening w o rd t gesteld; de norm van toelaatbaarheid krijgt d aa rd o o r een objectieve inhoud.
H e t rapport d aa ren teg e n is niet bestem d voor het m aatschappelijk ver keer, doch voor de leiding van de ondernem ing. H e t is het sluitstuk van de arbeid van d e accountant als controleur voor de leiding. O ok het ra p p o rt is een oordeelsuiting, gericht echter to t een an d e r o rgaan d an tot hetw elk de verklaring is gericht.
D e inhoud van de o pdracht tot controle van een jaarrekening van een ondernem ing w ordt prim air bepaald door het optreden als controleur nam ens het m aatschappelijk verkeer. E en optreden als controleur voor en adviseur van de leiding is hiervan echter niet los te denken. D it op treden geeft een aanvullende inhoud aan de functie, uitm ondend in con trole voor en advies aan de leiding.
D e verrichting van deze taak vindt h aa r sluitstuk in het rapport. H ier uit volgt, d a t het een docum ent is met een zelfstandige functie en d at h e t onjuist w are, het te zien als een toelichting op de verklaring; de verkla ring moet in zichzelf volkom en zijn.
D e leiding heeft behoefte aan meer dan het sam envattend oordeel, d at de verklaring geeft. H a a r m oeten ook ter kennis w orden gebracht de be vindingen, welke voor het beeld van de jaarrekening geen of weinig be tekenis hebben, m aar desondanks voor h aa r van im portantie zijn. V oor de verm elding van bevindingen in het rap p o rt geldt derhalve een a a n merkelijk m indere tolerantie dan voor de verm elding d aarv an in d e ver klaring.
D e opnam e in het rap p o rt van toelichtende gegevens bij de jaarrek e ning (als b.v. specificaties van balansposten) is niet essentieel voor het rapport. Indien voor de accountant v aststaat, d a t deze gegevens langs andere doelm atige w eg de opdrachtgever in betrouw bare vorm bereiken, kan hij ze uit zijn ra p p o rt w eglaten. D e volkom enheid van het rapport w o rd t hierdoor geenszins aangetast.
Z ow el verklaring als rap p o rt zijn derhalve een oordeelsuiting over het zelfde object: de jaarrekening. Bij de oordeelvelling w o rd t echter ■— als gevolg van het verschil in bestem m ing -— uitgegaan van een verschillende tolerantie.
B ehalve oordeelsuiting over de jaarrekening behoort het rap p o rt aan de leiding het oordeel van een objectief deskundige over de bedrijfseco nom ische aspecten van de ondernem ing te geven. D eze m eningsuiting is uitsluitend bestem d voor de leiding.
R ichtlijnen voor het accountantsrapport
G ebaseerd op vorengestelde form ulering van de functie van het rap p o rt volgen than s enige richtlijnen, welke n.m.m. ten aanzien van het rap p o rt gelden. D eze richtlijnen zijn beperkt tot die voor een rap p o rt om trent de controle van de jaarrekening van een ondernem ing.
T e onderscheiden zijn het uiterlijk aspect en het innerlijk aspect van het rapport.
O n d e r het uiterlijk aspect w o rd t verstaan de technische verzorging en de taal, onder het innerlijk aspect de indeling en de inhoud van het rapport.
H e t uiterlijk aspect T echnische verzorging
D e elem enten hiervan zijn: a. O m slag
H e t is uit representatief oogpunt gew enst het ra p p o rt in een omslag van stevig papier te hechten; dit verm indert tevens de kans op beschadi ging tijdens de verzending. O p het omslag te verm elden de naam van het accountantskantoor alsm ede de plaats (en) w a ar het kantoor is gevestigd. M et een schrijfm achine moet erop w orden aangegeven, aan wie het ra p port is gericht en w aarop het betrekking heeft.
b. Papier
H et is wenselijk aan de kw aliteit van het papier hoge eisen te stellen. D e opdrachtgever heeft er recht op, een rapport te ontvangen op papier, d at in overeenstem m ing is met de betekenis van de inhoud.
E en tw eede vraag is, of de naam van het accountantskantoor op elk der bladen van het rap p o rt moet w orden vermeld. Hierbij w o rd t — dit behoeft geen toelichting — onderscheiden tussen voorblad en volgbladen: op het voorblad w orden de volledige gegevens om trent het kantoor en de nam en der vennoten vermeld, op de volgbladen w orden volstaan met de naam van het kantoor.
D e bladen van het rap p o rt m oeten doorlopend genum m erd w orden. O ok de bijlagen moeten opeenvolgend w orden genum m erd.
c. W ijz e van inbinding
H et verdient aanbeveling de bijlagen zó in te binden, d a t zij n aa st de tekst kunnen w orden gelegd. T echnisch is dit op verschillende m anieren bereikbaar.
D e techniek van de inbinding dient zodanig te zijn, d a t het norm aliter niet mogelijk is bladen te verw ijderen of te vervangen. D e ter beschikking staan d e technische m iddelen zijn dusdanig, d at ,,aflak k en ” niet meer nodig is. H e t aftekenen door de ac co u n tan t van alle bladen van het ra p port is een ontoereikende en derhalve ongew enste methode.
d. W ijze van reproductie
D e wijze, w aarop het rap p o rt w ordt gereproduceerd is in belang rijke m ate afhankelijk van het aan tal vereiste exem plaren. Z ijn slechts enkele exem plaren nodig, dan zal het als regel w orden getypt, waarbij enige doorslagen w orden vervaardigd; zijn meer exem plaren vereist, dan zal men gebruik m aken van een and ere techniek: stencillen, lichtdrukken enz.
e. A dressering
Boven het rap p o rt dient vermeld te w orden aan w ie het rap p o rt w ordt uitgebracht, als regel dus de opdrachtgever. D it kan geschieden in brief vorm („ A an H eren C om m issarissen van de N .V . „ X ” ) of in ra p p o rt- vorm („R ap p o rt, uitgebracht aan H e ren C om m issarissen van de N .V . „ X ” ) Bij toepassing van de rapportvorm w o rd t als regel in het adres tevens vermeld, w aarover het rap p o rt handelt, bij de briefvorm geschiedt dit in de eerste alinea van de tekst.
f. O n dertekening
D e ondertekening moet in handschrift door de accountant geschieden. D e accountant, w elke onder eigen naam zijn practijk uitoefent, onder tekent uiteraard met de eigen naam . Indien echter een groep accountants hun practijk onder een gem eenschappelijke naam -— dus als leden van een m aatschap -— uitoefenen, d an kan de ondertekening op tw ee m anieren geschieden:
(a ) ieder d er m aatschapsleden tekent m et de eigen naam onder d e gem eenschappelijke naam ;
(b) ieder d er m aatschapsleden tekent met d e gem eenschappelijke naam .
D e onder (b) gestelde wijze van ondertekening b re n g t d e collectieve verantw oordelijkheid v an de m aatschapsleden als om schreven in artikel 4 van het R eglem ent van A rbeid duidelijker to t uiting dan de onder (a ) gestelde.
g. D atering
H e t ra p p o rt moet w orden gedateerd. Indien n a a st h et rap p o rt een a f zonderlijke verklaring w o rd t afgegeven, is het gew enst rap p o rt en v er klaring gelijkelijk te dateren.
Taal en stijl
A an taal en stijl van een ra p p o rt m oeten hoge eisen w orden gesteld. H et is een ,,open d e u r” , d at taalfouten niet m ogen voorkom en, d a t de punctuatie verantw oord moet zijn en d a t grote aa n d ach t moet w orden besteed aan d e spelling van eigennam en en voorletters. V o o rts w orden hieronder enige elem entaire regels w eergegeven:
1. D e tekst m oet duidelijk zijn, d.w.z. zodanig, d a t de lezer ze begrij pen kan, m aar tevens zodanig, d a t ze niet m isverstaan kan w orden. D e lezer moet niet behoeven te ra d en n a a r d e bedoeling van de accountant. W a t deze zeggen wil, moet hij duidelijk, concreet, ondubbelzinnig for muleren. D aarbij dient hij vakterm en te verm ijden: ook een adm inistratief niet-deskundige moet het rap p o rt kunnen begrijpen. A ngstvallig ver- mijde men ongebruikelijke vreem de w oorden en sensatieverw ekkende termen.
2. H e t ra p p o rt mag niet vervelen. G een m onotone, te lange zinnen, geen ingew ikkelde zinsbouw, geen overbodige gegevens, doch een ,,to the p o in t” en zakelijk, sam enhangend betoog: „sim plicity helps to achieve clarity.”
3. H e t is gew enst in de tekst uitgebreide cijferopstellingen te vermij den; het cijferm ateriaal in de tek st zij b eperkt to t hetgeen in het kader van het betoog onm isbaar is. V o o r overige cijfergegevens w orde n a a r bijlagen verw ezen.
4. D e onderw erpen m oeten in een logische volgorde w orden b eh an deld; daarbij is een goede overzichtelijke indeling in hoofdstukken en alinea’s vereist. ,,E ach p arag ra p h should represent a th oughtgroup of related sentences. T h e central idea should be developed b y the sequence of the sentences.” 11)
5. D e nog veelvuldige voorkom ende gew oonte, het ra p p o rt van het voorgaande ja a r te copiëren, ,,aan te passen” , moet als zeer gevaarlijk
w o rd en beschouw d. “T h e indiscrim inate, unoriginal practice of failing to tailor the rep o rt to the specific situation is a ra th e r general professional failing. E ven if the original w riting w as good, an interesting report does not result. If the original w as mediocre, the w eakness is com pounded.” 12)
H e t vorengestelde toont, welk een moeilijk w erk het schrijven, het scheppen van een goed rap p o rt is en hoezeer het gew enst is, d a t de ac countant er de tijd voor neemt. H e t is een creatief w erk, d a t veel en in spannende denkarbeid vergt. D e controle dient d an ook zodanig georga niseerd te zijn, d a t hiervoor voldoende tijd beschikbaar is.
H e t innerlijk aspect
H ieronder w o rd t -—- zoals boven reeds is gesteld •— verstaan de indeling en de inhoud van h et rapport.
E en zeer doelm atige indeling van het rap p o rt is de volgende: Inhoudsopgave
T ek st
A lgem ene beschouw ingen V erk larin g
Bedrijfseconom ische beschouw ingen Bijlagen
Inhoudsopgave
In beginsel dient aan ieder rap p o rt een inhoudsopgave te w orden toe gevoegd, bij voorkeur vóór de tekst. D eze inhoudsopgave behoeft niet te gedetailleerd te zijn, m aar moet alle hoofdpunten aangeven, met verwij zing n aar de p ag in a’s van de tekst van het rapport.
T e k st
A lg em en e beschouw ingen
D e algem ene beschouw ingen bedoelen een generaal overzicht te geven van de punten, w elke de lezer moet w eten om to t een juist inzicht in de jaarrekening te komen. H ieronder behoort dus de verm elding van de bi- zondere feiten, die de verm ogenspositie en het resu ltaat hebben beïnvloed. O ok de structurele w ijzigingen behoren hiertoe b.v. w ijzigingen in de financieringsstructuur, w ijzigingen in de afzetstructuur.
V o o rts moeten, zo die voor het oordeel om trent de jaarrekening van betekenis zijn, de z.g.n. feiten na de balansdatum onder de Algem ene Be schouw ingen w orden vermeld.
Indien de verklaring van de accountant geen goedkeurende verklaring zonder voorbehoud is, dient onder de A lgem ene B eschouw ingen te w o r den uiteengezet, w aarom geen blanco verklaring kan w orden gegeven. V erklaring
E en bespreking van de accountantsverklaring als zodanig v alt buiten de opzet van dit artikel.
Bedrijfseconom ische beschouw ingen
H iertoe behoren beschouw ingen o m trent verm ogenspositie, liquiditeit, rentabiliteit, kosten- en afzetstructuur. U itera ard mag deze beoordeling niet het k arak ter van een beheersbeoordeling hebben.
ia) C.P.A. Handbook, Chapter 19, pag. 35.
G ew enst is, d a t d e accountant in dit deel van zijn ra p p o rt (interne- en zo mogelijk externe) vergelijkingsgegevens opneem t en hieraan zijn be schouw ingen verbindt. D e om vang hiervan dient hij te beperken to t w a t n a a r eigen oordeel van belang is.
T o t dusver m aakt d e accountant in zijn ra p p o rt nog weinig gebruik van grafische voorstellingen. D eze m ethode verdient m eerdere aandacht.
H e t spreekt vanzelf, d a t de om vang van dit onderdeel van het rap p o rt in belangrijke m ate w ordt bepaald door de m ate van interne verslaggeving. D och ook in het geval d a t deze aan hoge eisen voldoet, mag de accoun ta n t niet nalaten de belangrijkste bedrijfseconom ische facetten in zijn ra p p o rt te belichten.
Toelichtingen in de te k st?
H e t is nog een veelvuldig voorkom end gebruik, in de tekst van het ra p p o rt toelichtingen bij posten van de balan s en van de verlies- en w inst rekening op te nem en. H ier zij gepleit voor het opnem en van deze toe lichtingen op een bijlage; als regel zijn deze toelichtingen immers van inform atieve a a rd (specificaties, overzicht van m utaties e.d.) Z ijn ze méér dan inform atief, d an behoren ze onder de A lgem ene B eschouw ingen. Bijlagen
H iertoe behoren in ieder geval de balans, de verlies- en w instrekening en de toelichting ingevolge artikel 42 van het W e tb o e k van K oophandel. W e lk e overige bijlagen m oeten w orden opgenom en, h an g t a f van de aa rd van het bedrijf. A ls regel zijn in ieder geval specificaties van om zetten en kosten wenselijk.
Beschrijving w erkzaam heden?
In tegenstelling tot de D uitse opvatting behoort n aa r de opvatting in N ederlandse accountantskringen in het ra p p o rt geen beschrijving te w or den gegeven van de verrichte controle. In het algem een heeft het geen zin, de opdrachtgever o m trent deze arbeid een exposé te geven. Enerzijds kan hij, als leek op controlegebied, d it exposé niet beoordelen, niet „ver s ta a n ” , anderszijds interesseert het hem niet. W a t hem interesseert is het re su ltaat van de controle-arbeid: het oordeel van de accountant en diens com m entaar op bedrijfseconom isch gebied.
