Plan-Joekes 1n ere •

• ^•

fl

NUMMER 882

Plan-Joekes 1n ere •

hersteld

G EHEEL bij verrassing en uit onver- dachte hoek heeft de VVD een bij- zonder compliment in ontvangst mogen nemen. Op 17 augustus wijdde ,;Econo- . miseh-Statistische Berichten'', het be- kendste economische vakblad van ons land, dat bepaald niet onder de liberale : bladen gerekend kan worden, een spe-

ciaal nummer van ruim zestien bladzij- den aan een nabeschouwing van het plan, dat de VVD-fractie. in oktober 1965 indiende om de door het Kabinet-Cals voorgestelde stijging van de overheids- uitgaven voor 1966 met ongeveer 1 mil- jard gulden· te beperken - het zoge- naamde plan-Joekes.

Een prkante bijkomstigheid was dat dit artikel werd geschreven door een

·ambtenaar van financiën, drs. W. J. van Braband, die wei'kzaam is op de afde- ling waar próf. dr. W. Drees jr. de scepter zwaait.

OPMERKELIJK

D ^m hoo!dzuak is dat de schrijver, naast zijn beredeneerde kritiek op bepaal- de punten, wijst op het feit dat het plan tal van goede en uitvoerbare ideeën bevatte.· In zijn samenvatting spreekt hij zich over slechts drie van de zestien posten, waaruit het plan be- stond, niet in positieve zin uit. Kwali- ficaties als "uitvoerbaar voorstel", "op- nieuw te overwegen", "z.eer wel denk- baar"' "juist" en "redelijk" zijn in die opsomming schering en inslag.

De schrijver wijst er op dat het plan als zodanig een .,nieuw en opmerkelijk verschijnsel" was in de Nederlandse politiek.

Hij rekent kort en krachtig af met

Den Haag verwacht:

STILTE VOOR DE STORM

Frisse winden waaien er op het ogenblik niet in politiek Den Haag.

Wel gonst het van weinig opwek- kende geruchten over de mogelij- ke inhoud van Troonrede en Mil·

joenennota. Deze zullen de zon bepaald niet doen terugkeren, zo·

als over ruim twee weken zal blij- ken. Nu is het nog stil, benau- wend stil. De stilte voor een te verwachten storm. Het Nederland- se volk zal die te "danken" heb- ben aan de drie regel'iugS})ar·

tijen, speciaal de PvdA.

• ^\

e1 •

ocra te

VRIJDAG 2 SEPTEMBER 1966

PRIKKELS

e Minister-president Cals: Wo zijn te moe. V\le willen goed uit- slápen .

eAannemers ·in het noorden: De liberalisering vän het bouwbeleid komt een paar jaar te laat. Door de precaire situatie op de kapi- taalmarkt· is de geste van minis- ter Bogaers thans bov·andien niet me-er dan een populair gebaar.

(t M:inist!'r-president Cals: "Vu zijn te moe. 'Ve willen goed uit- s]apen.

• Drs. Nederhorst (pvda): In m.ijn fractie is het ongenoegen tot uiting g-2bracht over het nog steeds uitblijven van wetsontwer- pen tot. invoering van speculatie- winstbelasting en tot wijziging van de onteigeningswet in het belang van een rechtvaardiger grondpolitiek.

e Minister-president Ca.Is: We zijn te moe. We· willen goed uit- slapen.

$)Jamwnde dagen: jounwliste·H bestonnett de pr_em.ier inet VTagett W AT onze reactie op de begroting- . 1967 zal zijn, kan pas blijken wan- het ijverig door onze tegenstanders ver-

sp!:eide sprookje, dat ons plan de grote collectieve voorzieningen in gevaar zou hebben gebracht. "J.I,.fen kan zelfs verder gaan en stellen dat het plan het gehele regeringsbeleid vrijwel ongemoeid laat"

schrijft hij - waa1'mee voor . ons nOg- eens duidelijk in het licht wordt g·esteld hoe volkomen onnodig en onverantwoord de belastingverhoging van bijna 1 mil- jard was, die het Kabinet-Cals moest doordrukken om zijn opgeblazen uitga- ven te dekken, en hoe volstrekt zakelijk en uitvoerbaar het oppositiestandpunt, dat in het plan-Joekes was belichaamd, en waarbij die belastingverhoging niet nodig zou zijn geweest.

VOLDOENING

D E heer Van Braband noemt het "ze- ker niet een conservatief plan" en

"een verdienste dat (het) nauwelijks eni- ge invloed zou hebben op (-) de kosten van levensonderhoud." Reeds de bezui- nigingen, die minister Vondeling zelf tijdens de begrotingsbehandeling moest aanbrengen, toonden volgens Van Bra- band "dat de VVD bij haar zoeken naar bezuinigingsmaatregelen toch wei· in de goede richting had gewerkt." Van de 70 miljoen "was ruim 40 miljoen af- komstig uit door de VVD aangewezen sectoren."

De inhoud van deze overwegend gun- stige reactie bevat voor ons uiteraard g·een nieuws, maar zij schenkt ons wel voldoening. Die voldoening komt met na- me toe aan de VVD-fractie in de Tweede Kamer. Wij hopen en verwach- ten dat - nu de funeste ge.v<Yigen van het financiële beleid van het Kabinet- Cals voor ieder even zichtbaar zijn ge- worden aJs zij tien maanden geleden al voorspelbaar waren voor de liberalen in het parlement - ook velen, die nog niet tot onze kring behoren, door· het E.-S.B.-artikel tot i111zicht zij·n gebracht.

VLIEGER H ET artikel is op een bijzonder inte- ressant moment verschenen: kort voor de indiening van de begroting-1967.

Het zou ons niet geheel verbazen, als bepaalde maatregelen, die wij verleden jaar bepleitten, straks in die begroting opgenomen bleken te zijn. Vooral wan- neer d3!t minder aangename maatrege- len betreft, zoals bijvoorbeeld de ver- laging van subsidies of de verhoging van bepaalde PTT-tarieven, zou de re- gering dan een poging· kunnen doen om de blaam daarvoor op de VVD te wer- pen", onder het motto dat wij zulke maatregelen verleden jaar al hadden voorgesteld, en om kritiek onzerzijds op voorhand af te snijden.

Die vlieger zal echter niet opgaan.

Het plan-Joeks vormde een afgerond ge-

heel .van uitgaven~ en inkomstenwijzigin- gen en bevatte tevens een andere finan:

ciël~ ruimteverdeling voor 1966 en 1967, waarin met name reeds tijdig re<ke- ning werd gehouden met het feit dat de tweede ronde van de belastingverlaging- Witteveen op 1 januari aanstaande zou moeten ingaan. Men kan daar nu niet een jaar later te hooi en te gras enige stukjes uitpikken, als die· in de kraam van minister Vondeling te pas zouden komen,· en dan de verantwoordelijkheid naar de oppositie schuiven. Natuurlijk zouden wij het wel op prijs stellen, als minister Vondeling zo veel mogelijk van onze ideeën werkelijlt tot de zijne maak- te en in zijn nieuwe, Iàatste begroting verwerkte. Beter laat dan nooit.

neer die op tafel ligt. Onze Tweede Ka- mer-fractie zal haar zeker niet minder kritisch .en zo mogelijk nog grondiger bekijken dan de begroting-1966. Wat de parlementaire behandeling betreft van de tegenvoorstellen die de fractie - iD.·

welke vorm ook;· hetzij in een nieuw plan, hetzij meer incidenteel - zal doen, sluiten wij ons graag aán bij de volgen- de woorden ult het genoemde E.-S. B.-

artikel:

"Wanneer echter een redelijk voorstel zou worden afgewezen alleen omdat men aan de oppositie geen succesje gunt, dan zijn er politieke overwegingen van ge- heel andere aard in het geding.' Politie- ke overwegingen van deze soort zijn noéh in het belang van het land, noch in dat van de democratie."

DEKKINGSPLAN

§§ JN een crisis-sfeer en later dan ooit heeft het kabinet deze week - eind augustus! - overeenstemming bereikt over de zogeheten miljoenen-nota.

Voor de rijksuitgaven van volgend jaar hebben de ministers een dekkingsplan op- gesteld, dat althans één lichtpunt biedt: ·de tweede tranche van de belastingver- laging-Witteveen zal, zoals bij wet reeds was bepaald, inderdaad. op 1 januari 1967 ingaan. Steeds hebben wij ons verzet tegen de onaanvaardbare gedachte om die belastingverlaging uit te.stellen. Het stemt tot voldoening dat dit snode plan thans van de baan· is.

O VER het in het kabinet bereikte akkoord is verder nog te wem1g bekend om er een gedegen en afgerond oordeel over te vellen. Dat moet wachten tot de derde dinsdag van september, als Troonrede en miljoenen-nota meer details zullen ont- hullen. Hoofdkelimerken van het dekkingsplan zijn een "gematigd versnelde" inning van inkomsten- en vennootschapsbelasting, een verhoging van enkele accijnzen - waaronder die op benzine en dieselolie - en het zich nu reeds vastleggen op een flinke verhoging over de hele linie van de omzetbelasting per 1 januari 1968.

M ET een snellere inning van belastingen boort men geen nieuwe bronnen aan.

Men bereikt er slechts mee dat middelen die anders voor 1968 bestemd waren, nu reeds in 1967 beschikbaar komen. Om het gat te vullen dat aldus in 1968 ont- staat, wil men dan reeds nu een forse verhoging van de omzetbelasting vastleggen.

De belastingbetaler zal geconfronteerd worden met een opeenhoping van aanslagen, die het voor menigeen volgend jaar heel moeilijk zal maken. De regering zal over een jaar geconfronteerd worden met een dan onontkoombare verhoging van de omzetbelasting, waarbij men zich thans niet bekommert om de vraag welke. ge- volgen dat bijvoorbeeld voor lonen en prijzen zal hebben; Bovendien wordt het effect van de belastingverlaging op de:i:e wijze voor een belangrijk deel, zo niet geheel, teniet gedaan.

H ET zijn allemaal kunstgrepen In een poging om de kerri van de zaak uit de weg te gaan; Die kern is en blijft dat het kabinet-Cals een onverantwoord hoog uitgavenplan heeft. Men gaat niet, in ieder' geval te weinig, uit van de beschikbare middelen. Door van een te hoog opgeschroefde verlanglijst uit te gaan draait men het zo eenvoudige abc van een normaal inkomsten- en uitgavenbeleid om. Dat ieder vertrouwde abc luidt nog steeds dat men de uitgaven op de inkomsten moet af- stemmen en niet an·dersom.

D E crisis-sfeer is ·in de laatste dagen van het overle~ vooral_ ver?orzaakt door de Anti-Revolutionaire regeringspartner. Typerend 1s de Uitlatmg van de AR- fractievoorzitter in de Tweede Kamer, de heer Róolvink, dat thans ieder (ministers en fractie) zijn eigen verantwoordelijkheid draagt. Dit wijst erop dat tijdens het be- grotingsdebat in de Kamer tegenwerpingen van de AR-fractie zijn te verwachten.

Wellicht in de vorm van amendementen, wellicht in de vorm van een aantal tegen- stemmers tegen het regeringsbeleid. Dat zijn dan z.g. uit de boot vallende regerings- vrienden, die men overigens misschien ook wel in de KVP-fractie zal aantreffen.

Wij vrezen echter dat inmiddels de neuzen al wel zijn geteld, zodat er niet méér

parlementariërs uit de boot zullen vallen dan goed is voor het VQortbestaan van het

kabinet-Cals tot de vel'kiezingen van 1967.

2 - vriidag 2 september 1966

N IEUWE staten- en raadsleden heb- ben hun intrede gedaan; oude be- kenden traden terug. Uiteraard lieten wij hen niet gaan zonder een persoon- lijk blijk van waardering voor hetgeen zij voor de publieke zaak hebben ge- daan en ook op deze plaats willen wij - als het ware voor het front van de troep - getuigen van onze erkentelijk- heid voor hun strijd.

Allereerst noemen:, vvij onze oud-raads- fractievoorzitter, de heer R. Th. J. Ie Cavelier. Ruim 20 jaar heeft hij in de raad van Amsterdam de/VVD-beginselen uitgedragen. Onvermoeibaar strijder en debater, zag hij bij herhaling _voorstel-' Ien, die b. en w. of de raadsmeerder- beid afwezen nadat hij ze had voorge- steld, na jaren toch gerealiseerd. De Universiteit van Amsterdam is er een voorbeeld van;, pas jaren nadat Je Cave- lier er op had gewezen, dat de kosten van een universiteit de kracht van de gemeente te boven gingen,' was de raad bereid deze last over te dragen aan het rijk.

Met niet meer dan een MULO-oplei- ding begon hij destijds zijn loopbaan als jongste bediende bij de NV Gebr.

Scheuer; een kwart eeuw later werd hij directeur van dit bekende Amsterdam- se expediteursbedrijt Ook buiten de hoofdstad verwierf hij bekendheid; als voorzitter van de internationale expedi- teursorganisatie FIATA werd zijn naam in de handelssteden van Europa met ere genoemd. De zakenman met de drukke politieke nevenfunctie wist ook nog tijd te vinden voor de kunst; schilderijen en dichtbundels dragen zijn signatuur.

En toen enkele jaren geleden een ern- stige verlamming zijn dadendrang voor- _goed scheen te doven, 'Wist zijn krachti- ge wil de aanvankelijk machteloze han- 'den weer tot scheppende arbeid te dwin- gen, aldus meewerkend aan een vrijwel algehele revalidatie.

Het zal hem zwaar zijn gevallen àf- scheid te nemen van de Amsterdamse gemeenteraad. Een fraaie ' gekleurde prent van Fouquet, voorstellende de ge- vel van het Prinsenhof, waaracl!ter Ie

Voor particulieren enkele interessante

KlEINERE

BELEGGINGEN

N.V. MAKELAARSKANTOOR

'' GEMAKO''

Nassauplein 1 6 - Den Haag T eJefoon (070) 60 19 09

(6 lijnen)

Vrijheid enrw.

DemocratieL!?.A

Weekblad van de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie.

, Adres van de administratie (zowel voor abonnementen als voor advertenties) : Witte de Withstraat 73 te Rotterdam (postbus 824 te R.otterdam).

Tel. 010-1110 00, abonnemen- ten toestel 219, advertenties

toeste~ 224. Postgiro: 245103 t.n.v. Administratie Vrijheid en Democratie te Rotterdam.

Hoofdredacteur:

Ph. C. Ja Chapene jr.

Adres van de re!llad]e:

Nieuwe Herengracht 89 B te Amstenllam-C.

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

AFSCHEID VAN VIER AMSTERDAM ERS

R. Th. J. le Gavelier

Cavelier twee eeuwen later zo vaak heeft vergaderd, moge hem de dank van de afdeling Amsterdam verzinnebeelden voor de vele, vele, uren arbeid die hij daar ten algemenen nutte verrichtte.

M R. H. BOEKEL, evenals le Cavelier een der raadsleden van het eerste uur, wist (met slechts enkele jaren on- derbreking) van 1945 tot nu toe. het lid- maatschap van de raad te combineren met een drukke advocatenpraktijk. Om gezondheidsredenen gedwongen in 1962 zich terug te trekken, stelde hij zich desondanks voor de zware , taak weer beschikbaar, toen in maart jl. onver- wacht een vacature in de fractie ont- stond. Woningbouw, verkeer, kunst en het taxivraagstuk hadden in het bijzon- der zijn belangstelling en hoezeer hij tot aan het eind voor een zaak wist te vechten, blijkt duidelijk uit de woorden waarmede de fractieleider van de PvdA tijdens het recente debat over de erf- pachtskwestie zijn ~:~ede aanving. Deze verklaarde namelijk, dat een van de voordelen van het feit, dat de kwestie nog in de oude raad werd behandeld, was, "dat b. en w. n1oesten opboJ{sen tegen de uitermate deskundige, gedocu- menteerde en levendige oppositie van de zijde van de heer Boekel," wiens betoog spreker "met genoegen had beluisterd,"

hoewel hij het "met bijna geen enkele zin eens kon zijn."

Een dankbaar VVD-afdelingsbestuur schonk mr. Boekel, evenals de twee hier- na te noemen oud-volksvertegenwoordi- gers, een fraai fotoboek over de onvol- prezen stad aan Amstel en IJ.

MR. ^{W. RAKHUYS ROOZEBOOM}

telg uit een AR-gezin, ving na ee~

studie aan het Gereformeerd Gymna- sium en de VU, in 1922 ter secretarie van Amsterdam een loopbaan aan, die 40 jaar zou duren, onderbroken slechts door een onvrijwillig verblijf ·tijdens de

Mr. H. Boekel

bezettingsjaren in enkele bekende insti- tuten te Amersfoort, , Scl!eveningen en St. MiebielsgesteL Een leven in open- bare dienst gewijd aan de volksgezonçl- heid; daarbij was hij 15 jaar lang waar- nemend gemeente-secretaris.

Kort voor zijn pensionering als direc- teur voor de Openbare Gezondheid h.t.s.

werd hij bereid gevonden een raadslid- maatschap te aanvaarden, twee jaar la- ter gewijzigd in het lidmaatschap van provinciale staten van Noordholland. Zes jaar hebben wij zodoende nog kunnen profiteren van zijn deskundigheid op het gebied der volksgezondheid. Niet alleen zijn politieke vrienden en zijn mede- raads- en statenleden hebben hiervan de voordelen kunnen plukken, doch als lid, vaak voorzitter, van talloze officiële en particuliere organisaties op d1t gebied - uit een lange lijst kiezen wij slechts het voorzitterschap van de Amsterdam- se Vereniging tot Bestrijding van Tuber- culose, van de Nederlandse Stichting voor het Gebrekkige Kind, en de Ver- eniging Boddaert-Tehuizen - heeft hij velen met raad en .daad terzijde kunnen staan. Wij vertrouwen, dat hij ook na zijn officiële functies arbeid en .voldoe- ning. in dit werk zal kunnen bl1jven vin- den.

A. J. J. THOMSON, militair en fabri- kant, diene zijn land eerst als offi- cier. Als brigadecommandant bij de 7 December Divisie verwierf hij een voor- treffelijke naam. Mede door zijn recht-

Mr. TV. Bakhuys RDozeboom

schapenbeid en persoonlijke moed ge- noot hij de achoting van allen die ;1aast, boven of onder hem dienden. In 1950 verwisselde hij de commandotent voor een directiekamer aan het Noordzeeka- naal, waar de lucht van zwavel en fos- faat hem thans vertrouwder ·is dan kruit- damp. Als bestuurslid o.a., van de Kamer van Koophandel, van de Amsterdamse Industrievereniging e.a. heeft de oud- beroepsmilitair zich sindsdien voor het

A. J. J. Thom.~on

bedrijfsleven verdienstelijk weten te ma..

ken. Maar helemaal heeft Defensie de officier met het Hogere-Krijgsschooldi- ploma niet laten gaan; als reserve ge- neraal-majoor van de Generale Staf ver- tegenwoordigt Thomson op gezette tij- den zijn land in NATO-besprekingen.

Ooli op politiek terrein wist deze die- naar van 1vfars en, Mercurius (die overi- gens voorzitter is van een vereniging van die naam!) een rol te spelen. Vier jaar lang heeft hij voor de VVD zitting geha.ct illl de Staten van Noordlho.Uand.

Met genoegen herinneren wij er aan, dat het niet in de laatste plaats aan zijn krachtige argumentatie te danken is ge·

weest, dat d>it college zijn aanvankelijk afwijzende houding tegenover Amster- dams plannen voor een petro,cihemdsche industrie langs het Noordzeekanaal, heeft omgezet in krachtige steun aan dit voor stad en gewest zo belangrijke pro- · je ct.

y:rER mannen, elk met een geheel verschillende achtergrond, die in een druk bezet leven tijd hebben weten te maken om zich in te zetten voor. de publieke zaak. Onze dank en hulde voor de wijze, waarop zij dit hebben gedaan.

BESTUUR VAN DE VVD-AFDELING AMSTERDAM.

MASSIEF KARTONNEN

DOZEN

*

voor export en binnenlands gebruik

*

N.V. Stroocartonfabriek v/h

E. FREE & CO.

H..W. STRAAT 20 • 22;

OUDE PEKELA.

Afd. Kartonnage

Tel. nr. 0 59 78 · 22 33 Tx nr. 53251.

Dinsdag 6 september a.s. van 18.20-18.30 uur, zult u over de zender Hil- versum I (402 m) onze eerste radio-uitzending in het nieuwe seizoen kunnen beluisteren.

Zoals u bemerkt zijn onze uitzendingen verplaatst van de maandagavond naar de dinsdagavond; het tijdstip is geiijk gebleven.

In deze eerste IJlitzending in het nieuwe seizoen spu-eekt tot u:

!DRS. TH. H. JOEKES,

lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal.

VRIJHEID EN DEMOCRATIE vriidag 2: september. t9tM ..,,a.

Het ,,In . omen .. van de .. koningin ^{. k} ' ^''

~lisverstand en_ k'tválijke voorli~hting

D E ministers Cals, Smallenbroek. en Vondeling hebben een wetsontwert• ingediend tot verhoging van het "inkomen" van de Roningin en van nog enke.le andere bedragen, betrekldng hebbend op het Koninklijll: Huis.

Het Algemeen Handelsblad wijdde op dezelf<le da.g <lat het voorstel met toelidding in de pers werd gepubliceerd, eeu hoofdartikel aan deze aangelegenhei!l, waàri[l -het tot de conclusie kwam, dat dit wetsontwerp spoedig en_ zonder veel disenssie

het Staatsblad behoorde te bereiken.

De Nieuwe Rotterdatnse Courant meende, <lat men er eigenlijk niet O\'er zou moeten praten. Het Vaderland verweet de ministers, dat zij niet reeds eerder met dit voorstel waren gekomen. En het Algemeen Handelsblad aehtte het een volkomen Jogiseh voorstel.

W ANNEER zo serieuze bladen als de genoemde op een dergelijk voor- stel. .ondanks het (ldeine) financiële of- fer-, aldus reageren, moet er, naar het mij voorkomt, wel een redelijke grond- slag voor zijn.

Die is er dan ook inderdaad. En men kon die in de hoofdartikelen van deze bladen, mede aan de hand van de door de ministers in hun memorie van toe- lichting verstrekte geg·evens, dan ook duidelijk uiteengezet vinden. En daar trouwens niet alleen. ,

Een hoofdartikel in Het Vrije Volk vatte deze enkele dagen later in ééïl enkele zinsnede samen: "Het volledige inkomen van de Koning·in uit de staatiJ- kas (f 2,5 miljoen) dekte al enige jaren op geen stuldwn na meer de personeels- kosten; zij past het telwrt dus zelf bij."

Alleen reeds de personeelskosten kun- nen worden gesteld op J 3,6 mln. en aangezien ook de vergoeding voor re- presentatie en ontvangsten te weinig bleek, lmn men veilig aannemen, dat de Koning·iJ1 reeds verscheidene jaren zo'n f 1,5 miljoen à f 2 miljoe11 privé bijpast.

De grondwettelijke term "Inkomen"

is ook eigenlijk niet juist en verwarring- weld(end. De wetgever raamt op een gegeven ogenblik (laatstelijk gebeurde dat in 1961) wat ongeveer de kosten, aan de koninklijke staat verbonden, zijn of zullen zijn en stelt dat vast als "inko-

qesticht in januari 1965, omvat de volgende onder- nemingen:

N.v.

EERSTE NEDERLANDSE AUTO- RIJWIELFABRIEK N.V.:

Solex bromfietsen - elektrische huishoudelijke toestellen • elektrisch handgereedschap - ventilatoren

INDOLA N.V:

kosmetica · interieurverzorging N.V_ INDUSTRIELE ONDER·

NEMING W. H. BRASKAMP:

ventilatoren • kappersappara- tuur • elektrische huishoudelijke toestellen

CHEMISCHE FABRI~K INDOlA COSMETICS N.V.:

chemische produkten VOKAP N.V.:

interieurverzorç;ing

N.V. ELEKTROTECHNISCHe MECHANISCHE INDUSTRIE (EMI): elektromotoren - ventila- toren - professionele motoren N.V. PHARMACEUT. CHEMi·

SCHE FABRIEK v/h E. M. BRASKAMP:

farmaceutische artikelen INTERHEEM N.V.:

exportmaatschappij

N. V. GEBR. VAN NIFTRIK:

kunststoffen Fabrieken in:

Den Haag, Rijswijk, Voorburg, Utrecht, Putte (N.Br.).

men'' van de Koningin. In 1961 werd dat gesteld op f 2,5 miljoen.

Gezien de da~rna sterk opgevoerde sa- larissen van het hofpersoneel (en dat was ook hoog·st nodig) en andere kósten- stijgingen, moet dat bedrag thans wor- den gesteld op .f 5,2 miljoen U 6 miljoen minus .f 800.000 opbrengst uit het Kroon- domein).

Het gaat dus niet om een "salaris"

voor de Koningin, genoten voor de uit- oefening van haar koninl,lijk ambt. Zulk een salaris geniet ons staatshoofd niet.

Wat zij uit de, schatkist betaalt lrrljgt, gaat weg aan kosten, aan de koninklijke staat verbonden.

Hetzelfde betoogde de voorzitter van de Partij van de Arbeid, dr. Tans, toen hij er op wees, dat het niet gaat om het persoonlijk inlwmen van de Koningin, maar eenvoudig om de uitgaven, die zij zich als staatshoofd moet getroosten voor onderhoud aan gebouwen en de lonen van het personeel, dat nu eenmaal bij die gebouwen behoort.

EEN VROME w-ENS

O P grond van al deze feiten is het oor- deel van bladen als het Algemeen Handelsblad en de Nieuwe Rotterdamse Courant, dat dit voorstel zonde.r veel discussie zou dienen te worden aanvaard, volkolJlen begrijpelijk. Wij weten nu ech- ter al, dat dit een vrome wens zal blij- ven.

Er is tegen dit voorstel een actie ont- ketend, waar al spoed1g de rellenm&kers tegen de monarchie zich van hel.Jben meester gemaakt. ·

Het begon al op de avond, dat het desbetreffende Kamerstuk van de Staats- druklwrij kwam. Het televisie-journaal was het eerste, dat er mee kwam. En hoe : De nieuwslezer deelde mede : In- gediend is een wetsontwerp tot rerho.

ging van het inkomen van de Koningin van f 2,5 miljoen tot f 5,2 miljoen, in- gaande 1 januari 1966. Punt. Uit.

Er was weinig fantasie voor nodig om te begrijpen, wat op dit - wegens het ontbreken van enige bijzonderheid uit de memorie van toelichting - een zee van misverstanden opwekkende -bericht die avond in een aantal huisgezinnen het commentaar is geweest. Hoevelen bezitten enige parate kennis omtrent de

·betekenis van wat ~rond wettelijk het

"inlwmen" der Koningin is?

De gevolgen bleven niet uit .. Reeds in de bladen van de volgende dag stond het bericht, dat het landelijk hoofdbe- stuur van de KVP-jongerengroepen een verklaring had uitgegeven, dat het "met ontsteltenis" had kennis genomen van de voorstellen van het kabinet om te komen

"tot een verhoging van de inkomens van leden van het Koninklijk Huis en de leden van de Twéede Kamer".

Dat was wel erg snel en uit een in- terview, enkele dagen later, van De Tijd met de voorzitter ·van de KVP-jongeren bleek dan ook, dat deze veridaring "en- kele uren" na de eerste publikatie van

· het bericht was opgesteld en het resul- taat was geweest van een "snel telefo- nisch beraad". Van voorafgaande op- vraging en bestudering van de memo- rie van toelichting was dus geen sprake geweest. Dat bleek trouwens 60'k nog ten overvloede uit het tevens vermelde

"voorstel" tot verhoging van de scha- deloosstelling der leden van de Tweede Kamer. Hadden deze· jongeren; die zo nodig hun mening wereldkundig moes- - ten maken, eerst eens ook daarvan de

toelichting opgevraagd, dan zouden zij hebben bemerltt, dat die niet te vinden was en wel 01m de doodeenvoudige reden dat zulk een voorstel nog in ·het geheel niet bestaat.

Hier was het begonnen met een be- richt in een. der bladen, dat op het Dè- partement van Binnenlandse Z!!iken "rou worden overwogen" om nïet zulk een verhogingsvoorstel te komen. In latere berichten in andet"e bladen w-erd daar al spoedig- een ingediend ,, voorstel" Yt\ll

T·ijclens de ke1·st'vierïngen voor het pe1·soneel schenkt de Koningin alti:jd zelf de chocolade in

gemaakt. Tot op het ogenblik dat wij dit schrijven, heeft de indiening van zulk een voorstel echter in ieder geval nog

· niet plàats gehad.

WEER

ANTI-MONARCHALE AGIT,ATIE

O NDERTUSSEN staat vast, dat d e z e jongeren althans geenszins de bedoe- ling hadden, tegen de monarchie te

ageren. Zo zei de voorzitter van de KVP-jong·eren, de heer W. du Chatinier, in bedoeld ~nterview: "Wanneer de ver- Idaring goed wordt gelezen, is het dui- delijk dat wij vooralsnog niet tegen de verhoging van 2,5 miljo·en tot 5,2 miljoen per jaar op zich zijn, maar wel tegen het ogenblik, waarop dat voorstel is ge- daan."

Maar de bekende luidruchtige club zag weer eens haar· kans schoon om een rel te verwekken en dat is haar goed ge- lukt. Vooral in Het Vrije Volk, Het Pa- rool en De Volkskrant verschenen reek- sen ingezonden stukken met protesten in galspuwende bewoordingen tegen de "on- gehoorde salarisverhoging" voor de Ko- ningin (en prins Bernhard). Het Vrije Volk, gevolgd door andere bladen, kwam met een vergelijking van het inkomen van koningin Juliana en dat van andere vorstelijlte personen in Europa en van de president der Verenigde Staten.

Bij dit alles bleef Vrij Nederland na- tuurlijk niet achter. Profesaor Kieere- koper kwam, nadat hij tot een bereke- ning van f 7,2 miljoen aan totale kos- ten was gekomen, met de vraag: "En wat krijgt het Nederlandse volk daar nu voor terug?" Het door hemzelf daarop gegeven antwoord was:· "Uitsluitend in- ponderabilia, zoals het zich kunnen ver- lustigen in uiterlijk g-eschitter en een sprookjes- en mythencultus, voor zover het plezier vindt in dergelijke Zaken."

Professor Kleerelmper moge veel van economie weten, enig benul van de waar- de van nationale tradities voor een volk en van de betekenis van zo diep in de historie gewortelde banden tussen het Oranjehuis en het Nederlandse volk heel'!:

hij niet. Dat is voor de voorzitter van een organisatie als het "Comité van Waakzaamheid" een groot gebrek, want het is hem kennelijk ook geheel voorbij- gegaan, dat het een vorstin uit het Huis van Oranje was, die in de jaren 1940-- 1945 de geest van het verzet bij ons volk heeft lvvendig gehouden en aldus haar niet te ondel'schatten bijdrage heeft geleverd voor de uiteindelijke bevrijding uit de greep van het nationaal-socialis- me.

Lieden als professor Kieerekaper zijn als. sommige jonge journalisten, . die in hun verwatenheid met een welwillend

lachje van "folklore" spreken. Het is een gevaarlijke fout te menen, dat een democratie zijn zuiverste vorm zou vin- den in een robotten-samenleving, waar- in alle tradities en nationale waarden zouden zijn uitgebannen.

OOK DE VARA

O OK de V ARA kwam zich op de beken- de manier in de discussies mengen.

In de televisie-rubriek "Achter het nieuws" werd de onbewijsbare klets- praat van buitenlandse sensatiebladen overgenomen, dat ons koningshuis de rijkste familie van de wereld vormt, met ops<Jimming zelfs, in welke wereld- concerns zij aandelen zou bezitten.

Vraagt de Vara ook eerst aan de so- cialistische fractie-voorzitter de heer Ne- derhorst of hij misschien aandelen heeft in het familiebedrijf Nederhorst, alvo- rens uit te maken of hii terecht een schadeloosstelling als Kamerlid krijgt?

Of meent zij - terecht - dat zij daar niets mee te maken heeft?

De Vara kwam ook met vergelijkende cijfers voor het inkoonen van de Konin- gin en die van andere vorstelijke per- sonen en enige presidenten. Iedere aan- wijzing, dat die vergelijkingen inder- daad opgaan, bleef echter achterwege.

President Johnson zou slechts f 350.000 uit" de staatskas genieten en een onkos- tenvergoeding van f 160.000. lVIaar wie betaalt het onderhoud en de gehele or- ganisatie van bijvoorbeeld het Witte Huis? Is daar geen uitgebreid secre- tariaat? Is er geen perschef met een grote staf van personeel? Zijn er geen werksters, die de gebouwen schO'onhou- den, geen bewakers, geen portiers en moeten die ook :i:liet betaald worden?

Het zou ook interessant zijn, eens te vernemen, wat de per<iodieke presidents- verkiezingen in een land als Amerika de partijen (en uiteindelijk dus toch de ge- meenschap) kosten.

Uit mijn archief diepte ik dienaangaan- de een heel oud knipsel op, namelijk uit

"Het Volk" (de voorloper van "Het Vrije Volk") van 27 augustus 1924.. Het is te intet·essant om het niet in zijn geheel te citeren.

"De presidentsverkiezingen in Ameri- ka", aldus dit bericht van ruim veertig jaar geleden, "verslinden ontza,glijke sommen. In 1920 besteedden de Republi- keinen 8.100.739 dollar, de democraten 2.237.770 dollar. De kosten der kandida- ten, die zich door de nationale conven- ties wilden laten kandideren. worden be- cijferd op 2.980.033 dollar. Zo kostte de verkiezingscampagne· generaal-majoor Wood 1.773.303, de ·republiltein Lowden 414.000, senator Johnson van Californië 194.000, Herbert Hoover 173.000 dolam.

(Vervolg op l'ag'ina 9)

rotatiedruk handels- en reclamedrukwerk periodieken

telefoon (0 1860} 22 50

drukkerii hoogwerf oud-beiierland

~ -'_vrijdag 2 september 1966

College op topbreedte

O ^{p 30} augustus, precies een week voor- dat de Amsterdamse gemeenteraad in zijn nieuwe samenstelling voor het eerst openbaar bijeen zou komen, is dan eindelijk overeenstemming bereikt over de samenstelling van het nieuwe college vàn burgemeester en wethouders. Op die dag is een communiqué uitgegeven waar- in wordt bekendgemaakt de voorzitters van de fracties van de PvdA, de KVP, de CPN, de VVD en de ARP /CHU in de raadsvergadering van 6 september samen zes kimdictaten voor de wethou- derszetels zullen stellen, en wel twee van eerstgenoemde en elk een uit de an- dere fracties. In de slotalinea van het communiqué wordt dan nog opgemerkt dat "op grond van bestuurlijke over- wegingen, in het bijzonder gezien de hui- dige situatie in Amsterdam, op zeer kor- te termijn het aantal wethouders dient te worden uitgebreid."

DE moeilijke besprekingen die aan de totstandkoming van dit communiqué zijn voorafgegaan, kan men nog enigs- zins terugvinden in de laatste alinea.

Reeds geruime tijd is de behoefte aan een zevende wethouder gevoeld;. met name de liberale fractie heeft bij her- haling betoogd dat vooral verkeerszaken zo'n ingewikkelde materie aan het wor- den zijn dat uitbreiding van het college geboden is. Het uitgangspunt bij de be- sprekingen is dan ook geweest dat er zeven wethouders zouden komen, en dat de christelijke, communistische en libe- rale fracties elk een wethouder zouden leveren. De verdeling van de vier "res- terende" zè'tels tussen de PvdA met 13 en de KVP met 7 raadszetels was een moeilijke zaak. Zoals blijkt is men het ten slotte eens geworden over een colle- ge van zes ·wethouders, .althans voorlo- pig.

H ET resultaat zoals dat nu is bereikt, mag bevredigend heten. Het is een breder college dan men in Amsterdam, voorzover ons bekend, ooit heeft gehad.

Voor het eerst sinds de Tweede Wereld- oorlog zal Amsterdam weer een liberale wethouder krijgen, en uit de geschiede- nis van de afgelopen jaren is duidelijk geworden dat de stem van deze stroming vooral ook in het voorbereidende werk dat b. en w. in een· stad verrichten, van eminente waarde kan zijn.

Voor de communisten is het een terug- keer. In 1948 verlieten twee communis- tische wethouders het dagelijks bestuur van de stad nadat de gebeurtenissen rondom Praag en de reacties daarop er- toe hadden geleid dat hun het "vertrou- wen werd opgezegd", welke ingreep in 1956 - naar aanleiding van de gebeurte- nissen van Boedapest - werd gevolgd door het verwijderen van de CPN-leden uit de commissie. Deze laatste maatre-

-VRIJHEID EN DEMOCRATIE

gel was reeds lang hersteld, de eerste zal nu dus worden opgeheven.

D AT roept wel haast automatisch de vraag op of men thans vertrouwen kan hebben in een communistische wet- bouder. In socialistische kringen zijn daarover de laatste tijd· weleens pessi- mistische stemmen opgegaan, zij het niet via officiële kanalen. Toch is het wat merkwaardig dat juist van de kant van degenen die het dichtst bij de com- munistische ideologie staan (enige) te- genkanting zou komen.

Het komt ons voor, en niet alleen omdat wij liberaal denken, dat Amster- dam met dit brede college van wethou- ders, waarin alle belangrijke groeperin- gen medeverantwoordelijkheid dragen, heel tevreden kan zijn En dan zijn we liberaal genoeg om er geen bezwaar tegen te hebben als straks de socialis- tische fractie een zevende wethouder le- vert.

llliiHIIIIIIIIHlllll!lllllllllllllllllliii11111Hllllllllllllli111111111111111111111111111111111111HIIIIIIIIIIIHIIIIHII!IIIIIIIHIIIHIIIIIlllllllllllllllllllllliiiiiHIIIHUIIIflnllllllllfiiiiiiiiiiiiiiiiHIIIIIIIIliiiiiiiiiiiiiHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII

Grof politiek spel

~ verhoudingen in de nieuwe Haagse J..J gemeenteraad dreigen danig ver- . stoord te worden. Alsof de verkiezings- uitslag. niet duidelijk had gemaakt, dat het vertrouwen van de kiezers in de PvdA èn de Prot. Christelijke groep da- nig geschokt is, hebben deze partijen gemeend bij de verdeling van de wet- houderszetels de lakens te kunnen uit- delen. De PvdA verloor, zoals bekend, niet minder dan vijf zetels en de Prot.

Chr. groep bleef gelijk, althans in zetel- aantal, maar in verhouding niet. I:rp.- mers aan de Prot. Chr. groep, die tot nu toe uit AR en CHU bestond, was dit- maal de SGP toegevoegd en die heeft de Prot. Chr. groep geen winst opge- leverd.

Men zou zo zeggen, dat beide par- tijen dus wel een toontje lager hadden behoren te zingen. Het tegendeel is ge- beurd. Niet alleen heeft de PvdA er op gestaan haar twee wethouderszetels te behouden - ondanks het grote verlies aan zetels in de· gemeenteraad - maar bovendien heeft zij samen- met de Prot.

Chr. fractie een spel gespeeld, dat men in de Haagse gemeenteraad tot nu toe voor onmogelijk hield. Zij hebben al- vorens het overleg met dt KVP en de VVD te openen, eerst samen een af- spraak gemaakt, er daarbij op reke- nend, dat zij de steun van de PSP (van twee op drie zetels gekomen) èn van de CPN (een zetel) zouden verwer- ven. Op die manier zouden zï;; een meer-

derheid (24) verkrijgen om hun spel tot het einde te spelen.

P ^{VDA en} Prot. Chr. fractie vonden het niet nodig met de VVD rekening te houden, ofschoon die één zetel had ge- wonnen en daarmee gelijk was gekomen met KVP en Prot. Chr. Er zo-u zeker voldoende reden zijn geweest om aan de VVD een tweede wethouderszetel to-e te kennen, maar de Prot. Chr. fractie wilde die onder alle omstandigheden in de wacht slepen, waarbij de heer L. v.d.

Weide zich op de voorgrond drong;

sterker nog, hij was het die het spel met de PvdA begon! ·

Nu werd van het begin af aan de positie van de VVD bemoeilijlü door het feit, dat de KVP bij de verkiezin·

gen één zetel heeft verloren. De positie van de KVP is/ daarna nog meer ver- zwakt door het uittreden van wethouder Damoiseaux. Daardoor verloor de KVP haar tweede wethouder en verspeelde ook haar tweede wethouderszetel.

Toch· had deze situatie nog niet di- rect tot moeilijkheden aanleiding belloe- ven te geven, ware 't niet, dat PvdA en Prot. Chr. fractie nog voor er goed en wel werd onderhandeld, met elkaar een compromis hadden gesloten; een kwalijk compromis mogen we wel zeg- gen. Het is een raadsel, waarom de Prot. Chr. fractie zich tot dit spel heeft willen lenen. Zij had immers desnoods een tweede wethouder in het college

van b. en w. kunnen krijgen met behulp_

van KVP en VVD, die immers tezamen ook een meerderheid - en een meer zuivere meerderheid - vormen, want elk met acht zetels, 24 zetels of vier meer dan de combinatie PvdA-Prot.

Chr.

N ADAT PvdA en ·Prot. Chr. hun mon- sterverbond hadden gesloten, waren ze wel zo goed de VVD en de KVP' in het overleg te betrekken. Maar van over- leg was toen al eigenlijk geen sprake meer; want het grootste deel van de buit was al verdeeld. De linkervleugel van de AR (de heer v.d. Weide c.s.) vond een huwelijk met de PvdA zo slecht nog niet. Kennelijk heeft de Haag- se AR niets geleerd van het kabinet- . Cals, waarin zij 'X>k met zoveel succes

( ?) samenwerkt met de PvdA.

Aldus in een dwangpositie gedrongen, konden VVD en KVP niet veel anders doen dan in de onwrikbare eis van de Prot. Chr. toe te stemmen. Zij verbon- den er evenwel - terecht - een paar belangrijke voorwaarden aan: in de ver- deling van de taken over de onderschei- dene wethouders zou de PvdA het een en ander moeten afstaan. Met name meende de VVD dat de PvdA o.m. haar aandeel in het verkeer moest afstaan, voorts kunst en sportzaken. Op die ma- nier zou dan tenminste nog enigermate het grote zetelverlies van de PvdA in het college van b. en w. tot uitdruklüng

komen. Zeker, dat zou een zure appel zijn voor de PvdA, maar het scheen een redelijke eis van de VVD. De PvdA, gesteund door de Prot. Chr. fractie, gaf evenwel niet thuis. Men is hoogstens bereid sportzaken over te hevelen naar de VVD-wethouder, mr. Dankelman. En de KVP-wethouder krijgt er als troost- prijs sociale zaken bij, hetgeen voor de KVP overigens geen winst betekent, want deze taak had de heer Damoiseaux in het vorige college.

H ET zal wel weinig betoog behoeven, dat met name de. VVD, die met winst uit de gemeenteraadsverkiezingen tevoorschijn is gekomen, diep teleurge- steld is over de gang van zaken.

Men moet nu nog - op het moment .dat we deze kroniek schrijven- overleg plegen over de samenstelling der raads- adviescommissies. Daarbij zal - terecht - ook de fractie van. de Boerenpartij worden ingeschakeld. Maar de betekenis daarvan. staat op het tweede plan.

In de meer dan dertig jaren, dat uw kroniekschrijver de gemeente-politiek in Den Haag van de perstribune af volgt, heeft hij een zo grof politiek spel rond de wethoudersverkiezingen niet meege- maakt. De goede politieke zeden, die tot nu toe in de Haagse gemeenteraad heersten, zijn wel ·geweld aangedaan.

We constateren dit met. leedwezen. Te meer, omdat precies als in de landspoli- tiek, geen rekening is. gehouden met de

\\"Îl van de Liezers.

llllllllll!!IIIIIMIIIIJ/IIln!llllHI!liiiiiUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII!IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIHIIIIIIIIIIIUIIIIJIUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIfllllllllllllllniiiiiiiiiiiiiiiiiiiJIIIUIHIIIIIIIIIUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIItlllllllllllllllllllllllllllllllnllllniiUIIIIIIIIIIIIIIllllllllllllnllllllllllllllllllllllllllliiUIIIIIIJIIIIUIIIUIIIIIIIIIIJIIIIIIIIIIIJIIIIIIIIIIIIlll:llli!:;,w;:t!III:JllllliiiiiiiiiiiiiUIIIIIIiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiUIUIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIf

Aan het einde

D ^{ONDERDAG 18} augustus is de Rot·

terdamse raad voor de laatste maal in oude samenstelling bijeengeweest. De vergadering betekende de afsluiting van een vruchtbare zittingsperiode. Het ad- jectief "vrjlchtbaar" mag worden ge·

bruikt ondanks het feit dat in het ver- streken vierjarige tijdvak moeilijkheden van verschillende - doch bovenal finan- ciële - aard een onmiskenbaar rem- mende invloed op de activiteiten in het bestuurlijke vlak hebben gehad. Met temeer voldoening kan daarom worden opgemerkt dat niettemin e·en alles- zins respectabele, tevens rijk geschakeer- de hoeveelheid werk is verzet.

Aan de nieuwe raad de taak daar- mee door te gaan. Het is niet moeilijk

w voorspellen dat ook hij met moeilijk- heden zal worden geconfronteerd. Maar net als zijn voorganger zal hij dat geen reden vinden om te versagen. Hij zal de fakkel van het gemeentelijk bestuurs- werk moedig verder dragen.

De wetenschap dat een belangrijk deel van de nieuwe raad nog bestuurserva- ring moet verwerven, doet hieraan niets af. Om een woord van de afgetreden liberale fractieleider ir. F. W. C. Blom te gebruiken: onder de bekwame leiding var. burgemeester Thomassen zal het waarachtig wel gaan. Hetgeen niet weg.

n_eemt dat de laatste raadsvergadering Zich kenmerkte door een enigszins wee- moedige stemming, veroorzaakt door het besef dat niet minder dan negentien ge.

van de rit

trouwen in het nieuwe stedelijke parle- ment niet zullen terugkeren.

Die weemoedige stemming kwam on- verholen tot uiting in de afscheidstee- spraken van de burgemeester, wethou- der Schilthuis en de heer Blom, de ·nes·

tor van de raad. De twee laatstgenoem- den waren aan het einde van een eer- volle politieke loopbaan gekomen. Mèt de burgemeester hebben zij de beko- ringen van het werk voor de publieke zaak bezongen. Er was geen verschil van mening over dat dit werk inspan- nend en tijdrovend, maar ook nuttig, boeiend en mooi is.

N EGENTIEN nieuwelingen maken der- halve op dinsdag 6 september hun entree in de vergaderzaal van het stad- huis. Eigenlijk gaat het woord "nieu- welingen" niet il1 alle gevallen op. Met name mevrouw ir. M. C. Endert-Baylé en de heer W. Baggerman, beiden van liberalen huize, hebben al eens eerder zitting gehad in de Rotterdamse raad.

Hetzelfde geldt voor mevrouw H. de Vos-Krul, communiste, en de heer R.

Laan, socialist. Maar goed, men be- grijpt wat wij daarnet bedoelden te zeggen. De raaó zal dadelijk blijk geven een ingrijpend vernieuwingsproces te hebben ondergaan.

Dat zal, naar aan te nen1en valt, in veel mindere mate getuigd kunnen wor- den van het nieuwe college van bm·ge- meester en wethouders. Naar politieke samenstelling zal het dagelijks bestuur der gemeente zelfs in het geheel geen verendering ondergaan. Dat wil dus zeggen dat er drie socialisten il1 terug- keren en dat de resterende zetels op- nieuw zullen worden bezet door een libe- raal, een anti-revolutionair en een rooms-

katholiek. -

In het personele vlak staat ook al niet zo heel veel te gebeuren. Het enige nieuwe gezicht in het college wordt dat

\'an mr. H. C. G. L. Polak, de opvolger van de afgetreden liberale wethouder Schilthuis. Het is in beginsel de bedoe- ling dat hij de portefeuille van economi- sche aangelegenheden overneemt en dat hij daarnaast zal worden belast met

de zorg voor stadsontwikkeling en ver- keer. Stadsontwikkelil1g zou daartoe moeten worden losgemaakt uit het de- partement van wethouder Bavinck.

Men moet er voor alle zekerheid reke- ning mee houden dat de praktijk voor da taken van de heer Polak enigszins ar,ders uitpakt dan hier is aàngeduid.

Maar ook dan zal het verantwoord zijn te zeggen dat de taakverdeling bin- n.on het college als geheel geen opzien- barende wijzigingen zal ondergaan.

A AN het einde van de rit heeft de scheidende raad nog een daad van formaat verricht. Met alleen de stem van de communist Groenelildijk tegen heeft hij zijn goedkeuring gehecht aan het voorstel van het college om in het verlengde van de Nieuwe Waterweg in de Noordzee een proefgeul van twee kilo- meter lengte te laten graven. Daarmee wordt beoogd de mogelijkheid te onder- zoeken het Rotterdamse havengebied toe- gankelijk te maken voor tankschepen van 200.000 tot 225.000 ton.

Schepen van deze grootte zullen over een jaar of twee in de vaart Immen.

Willen zij het Europoortgebfed kunnen bereiken dan zal er buitengaats een vaargeul met een totale lengte van tien tot twaalf kilometer en een diepte van ck·rtig meter voor gebaggerd moeten worden. Het proefvak van twee kilome·

_(Vervolg op pagina 9)

VRIJHEID EN DEMOCRATIE vrijdag 2 september 1966 - 5

nCULTURELE REVOLUTIE" IN CHINA

VAN rood tot roder. Dit zou men het motto kunnen noemen van de zoge- na.amde "grote, cu~turele, proletarische revolutie", welke thans in Peking gaan- de is. Feitelijk komt deze revolutie neer op een grootscheepse zuiveringsactie.

Actie die de thans 72-jarige Mao Tse Toeng blijkba.nr nodig acht. En dit hetzfj om zijn gezag· te bevestigen, hetz·ij om ee·n "harde-" lijn ook in de toekomst ve·ilig te stellen. Misschien ook een com-

bina,tie van beide. Dit alles werd in een som·t aanschomcel~jk onderwijs vertoond op de mas.~a-bijeenlwmst van d,e 18de augu.çtus. Toe1'l trokken er. "ntim ee·n mUjoen Chinezen in een monsteroptocht aan de grote Chinese leider voorbij."

Vooral op één punt was radio-Peking ttite·rst zorgnûdig in zfjn berichtgeving:

de h-iërarchie der prom·inenten werd pijniijlç nautckeurig in acht genomen.

Zo werd Lin Piao - "Mno's dierbaarste vrie-nd" - tlitdrukkelijk als tweede ver·

meld. Ts}oe-En Lai moest zich met een derde plaats vergenoegen. Maar dit Olympisch bro11s wa.s niets, vergeleken

·met de feitelijke degradatie, welke het Chinese staatshoofd Lieo Tsjao Tsji moest onderga.an. Hfj kwam volgens dit Chinese protocol terecht op de achtste plaats.

~ zuivering door het regime van 1.J1 Mao en Lin Piao werd de laatste weken gesteund door een nieuw en zeer luidrucht:ig hulpkorps. Deze Rode Gar- disten opereerden in felle actie in de straten van Peking en blijkbaar ook van Nanking en Canton. Dit alles geschied·

de, zeker in de aanvang, kennelijk met

goedv~nden van Mao Tse Toeng. Niet lang geleden immers verscheen "de grote leider der revolutie" in het publiek, getooid met de armband der Rode Gar-

dist~n. De actie van deze fanatieke jon- geren richt zich tegen de oude "tradi- tilels", die hun een doorn zijn in het moderne oog. Deze tradities worden, Chinees of niet Chinees, alle over ééiJ kam geschoren en "bourgeois-feodalis·

tisch" genoemd. Het verzet keert zich ook tegen het ,revisionis.me", waarme- de het communisme van de Sowjet·Unie en de Oosteuropese staten is bedoeld.

Hoewel wij geneigd zijn de berichten over· het optreden der Gardistcr,, die voor een deel uit Russische bron tot ons komen, met enkele korrels zout te ne- men, blijft er ook volgens Japanse en andere nieuwsagentschappen - zoals Reuter - nog voldoende over, dat het ver·melden waard is.

Furor

P EKINGSE studenten hebben de kunst- academie stormenderhand ingeno- men. Zij vernieti.gden er oud-Chincse beelden en ook - men lette wel - af- gietsels' van de Venus van Milo ~n de Apollo van Belvedère. Rode Gardisten helbben een "rally" ondernomen op boekwinkels en magazijnen, waar gr~'l.m­

mofoonplaten worden verkocht. De ver·

koop van "feodale" - lees Westerse -- geschriften werd deze winkeliers ver- boden. Ook werden platen van "revisio- nistische" componisten als Bach, Mozart, Beethoven, Tsjaikowski en Sjostakowitsj in de ban gedaan. Kappers mochten ni.et meer tegemoetkomen aan de wensen van

"burgerlijke personen". Schoenen met puntneuzen mochten niet · meer worden verkocht. Waarbij het de zuiveraars blijkbaar onbekend was, dat bredere schoenen in het decadente Westen thans aan de orde zijn. In de straten werden verder smalle broekspijpen stuk gesne- den. Permanent en watergolf werden taboe verklaarct

·De Chinese furOT, die zich hoofdzake- lijk uitte in mole'Staties, is, als de be-

richten tenminste juist zijn, in het al- gemeen onbloedig verlopen. In het alge~

meen, want wel werd de dood van n1egen Gardisten vet'melct.

Wilhelm Teil E EN climax kreeg deze actie in de campagne tegen de Russische am- bassade. De straat, waa.r deze ambas- sade is gevestigd, werd tot "Straat van de strijd tegen het revisionisme" om- gedoopt_. Ook moesten Russische diplo- matieke vertegenwoordigers hun auto verlaten en te voet langs het portret van Mao lopen. Exercitie, die een analogie vertoont met het gedwongen eerbetoon aan de hoed van de keizerlijke land- voogd uit Wilhelm Tel! ...

Inmiddels heeft Sowjet-Rusland zeer fel tegen dit alles geprotesteerd. Het

Russisch protest werd, naar vermeld, door de Chinezen "smalend" en "uit- dagend'' beantwoord.

Aldus enkele illustrat-ies van de aller- roodste Chinese koers.

Tenslotte werd, te beginnen met maan- dag, een monster-demonstratie voor de Russische ambassade aangekondigd, die drie dagen duren zou, maar i;rumidd!els na ruim een dag 1s beëindigd.

Zwaluw

V RAAGT men zich af, wat de reoon van deze ultra-radicale, verscherpte en xenofobe (vrees ·voor buitenlanders) koers moet zijn, dan kan het antwoord niet anders dan een gissen zijn. Daar is om te beginnen een artikel in het Volksdagblad van Peking; dat aanvan- kelijk ' de jeugdige gardisten had ge- steund. Nu maande het hen, van ge- weld af te zien. Wat de anti-Russische demonstratie betreft had deze aanspo.- rings succes. Het monster-defilé verliep ordelijk. De ambassade werd trouwens afgeschermd dom· een dubbele rij mili- tairen.

Dit zou kunnçn wijzen op een begin van matiging, althans bij de leidende figuren in het zuiveringskamp. Of deze zwaluw werkelijk zomer beduidt, zal moeten blijken.

Duidelijk is in ieder geval, dat, nu Mao en Lin Piao met hun harde koers een ruk naar uiterst links begeren, er een oppositie .moet zijn, die in hun ogen te "behoudend" was. Duidelijk is ook, dat het markant gemis aan succes in het "buitenland" wij noen1en slechts Indonesië en Afrika - het huidi·

ge bewind stellig geen goed heeft ge- daan. Hoe ver de bijna vergoddelijkte Mao Tse Toeng tegen Rusland wenst te gaan is zijn sfinx-geheim. Dat hij het thans niet op een oorlog wil laten aan- komen, is wel zeker. :Maar·het kan hem niet aangenaam zijn, dat Rusland, bij voorbeeld door het zenden van oorlogs- materieel, met China in "anti-Amerika·

nisme" concuneert betreffende Vietnam.

Bij al deze onzekerheden is er één zekerheid. Mao's culturele revolutie is wel een revolutie. Maar het tegendeel

van cultureel. L. M.

UIT DE PARTIJ

· • loenen-Vreeland

De afdeling Loenen-Vreeland betreurt het verlies van haar voorzitter de heer J. W. van der Horst (42), die twee we- ken geleden na een langdurig zie·kbed is overleden. Vele jaren heeft hij met verve het voorzitterschap bekleed, waar·

bij immer zijn inzicht in de plaatse- lijke politieke verhouding opviel. De af- deling is hem ook veel dank verschul·

digd voor de wijze waarop hij haar vele malen op vergaderingen van de partij in groter verband heeft vertegenwoor·

digd. Mogen zijn echtgenote en vi.er kin- deren de steun krijgen, die zij thans zo- zeer behoeven.

• Leeuwarden

De twee noordelijke Tweede Kamer- leden, de heer dr. K. van Dijk en R.

Zegering Hadders hebben zich bereid ver·klaard om elke tweede vrijdag van de maand in Hotel "De Klanderij" te Leeuwarden, 's middags om half vijf, spreekuur te houden.

De vol~ende data zijn hiervoor ge- pland: 9 september 1966: Dr. K. van Dijk; 14 oktober 1966: R. Zegering Had- ders; 11 november 1966: Dr. K. van Dijk;

9 december 1966: R. Zegering Hadders.

• Huizen (NH)

In de v·ugadering van 27 aug. jl. van de gemeenteraad van Huizen (NH) werd na een open discussie het besluit genomen het aantal wethouderszetels van twee op vier te brengen. Dit werd in het alge- meen door alle fracties noodZakelijk ge- acht wegens de steeds ·toenemende hoe- veelheid werk voor het college, veroor- zaakt door de planning van de grote uitbreiding, die de gemeente in de na- bije toekomst zal ondergaan. De situati~

in het Gooi is zodanig, dat de gemeentf Huizen de enige is die als opvangeen trum voor de groeiende bevolking var het Gooi kan dienen. ·

De verhoging van het aantal wethou ders brengt een geheel nieuw bestuur:J aspect met zich ·mede, omdat tot op heden het college uitsluitend bestond uit leden van de conscrvatief-christelijk-prQ...

test:.mt:;e. partijen.

Onze afdeling verheugt zich, omdat thans een wethouderszete1 aan onze frac- tie zal warden toegewezen, waardoor de VVD nauwer betrokken zal ralten bij het toekomstig beleid van het college.

• Groningen

In de afdeling Groningen van de VVD werd algemeen de behoefte gevoeld cumulaties van functies zo veel mogelijk tegen te gaan. In overeenstemming hiermee stelden drie gemeenteraadsle- den voor de VVD hun functies in het afdelingsbestuur ter beschikking. Het be- treft mevrouw S. k v. d. Laan-Koppius, die lange tijd als secretaresse fungeer- de, de heer J. B. Brons en de heer H. F. J. Wolters, die eni·ge jaren penning-

meester was. ·

• Kamercentrale Drenthe

De najaarsvergadering van de Ka- mercentr.ale Drenthe zal worden gehou- den op woensdagavond 14 september 1966 in Hotel "Overcingel" te A.ssen, aanvang kwart voor acht.

In deze vergadering zal, behalve dat er in een aantal bestuursvacatures moet worden voorzien, het proces-verbaal voor de kandidaatstelling van de leden van de Tweede Kamer moeten worden ge- steld.

POLITIEK PIEKEREN

I door als cliënt gebruik te maken van Je infor- I

matiebronnen, waarover de HBU beschikt, dank

I ^zij haar uitgebreid net van eigen kantoren en I

correspondenten over de gehele wereld.

Jj ^L. _o_o_k_v_o_o_r_u_:_d_e_H_B_u_...JII

t.: OLLANDSCHE BANK-UNIE N:Jv.

AMSTERDAM • DEN HAAG ~ ROTTERDAM

---

Dc_oplossing van deze politieke rebus vindt u in het volgende nun?me.r. Die van de

vorige luidt: Kom naar buiten, acht Chinezen. Helaas, ze kunnen dit met lezen. .