Risicofactoren
en leefstijladviezen
Risicofactoren en leefstijladviezen
Ter voorbereiding op uw behandeling informeren we u over de risicofactoren en adviezen in leefstijl. Daarnaast zetten we een aantal praktische zaken en nuttige informatie voor u op een rij. Heeft u na het lezen van deze informatie nog vragen? Onderaan deze pagina vindt u de contactgegevens van de betreffende afdeling. De medewerkers van de afdeling of uw behandelaar beantwoorden uw vragen graag.
Algemeen advies na ontslag
De eerste dagen thuis kunnen tegenvallen. Na de rust in het ziekenhuis wilt u uw normale leven weer oppakken, maar door onzekerheid, emotionaliteit en
vermoeidheid valt dat soms tegen.
Het is belangrijk dat u een regelmatig leven leidt. Probeer er verder voor te zorgen dat u voldoende lichaamsbeweging krijgt, maar houdt daarbij wel rekening met uw eigen grenzen.
Het is belangrijk dat u goed voor uzelf zorgt en voldoende tijd en rust neemt!
Medicatie
Het is van belang om de voorgeschreven medicatie op de voorgeschreven tijden in te
nemen. Bij het ontslag krijgt u altijd een medicijnkaart mee. Verander zelf nooit iets aan de dosis en stop nooit zelf met het innemen van de medicijnen, maar overleg dit altijd met uw
behandelaar.
In het geval van bijwerkingen, neemt u contact op met uw cardioloog of verpleegkundig specialist. Als uw medicijnen op zijn, neem dan contact op met uw huisarts voor een herhalingsrecept.
Roken
Roken verhoogt de bloeddruk en de hartslag. Door de nicotine gaan de spieren in de vaatwand samentrekken. Hierdoor worden de bloedvaten nauwer en de bloeddruk hoger.
Tevens wordt het goede HDL-cholesterol afgebroken door roken. Als u te weinig HDL heeft, kan het slechte cholesterol niet worden afgevoerd. Overtollig LDL stapelt op in de vaatwand. Roken beschadigt de vaatwand. Nicotine maakt de vaatwand ruw. Bloedplaatjes plakken aan de ruwe vaatwand en vormen ‘korstjes’ op de wanden. Dit versterkt het risico op het verkrijgen van hart- en vaatziekten.
Adviezen
Kies een duidelijke stopdag en vertel uw omgeving over deze dag.
Bedenk dingen die u kunt doen op momenten dat u het moeilijk heeft. Onthoud ook wat u goed is gelukt, dan kunt u hier tijdens moeilijke momenten op terugvallen.
Wees voorbereid op situaties waarin u in de verleiding komt en bedenk wat u in zulke gevallen kunt doen.
Beloon uzelf als het goed gaat. Ga van het geld dat u bespaart bijvoorbeeld lekker uit eten of winkelen.
Is het niet meteen de eerste keer gelukt? Probeer dan voor u zelf te bedenken wat er mis ging. Lag het aan het moment? Of kunt u het de volgende keer beter anders aanpakken?
Denk positief.
Vindt u dat in het begin lastig? Accepteer dat u het moeilijk vindt. Misschien heeft u meer tijd nodig, maar probeer vol te houden!
Maak gebruik van hulpmiddelen die bewezen effectief zijn bij het stoppen met roken.
Hulpmiddelen die effectief zijn
U heeft meer kans op succes met stoppen als u hulpmiddelen gebruikt die bewezen effectief zijn. Het gaat dan om begeleiding (telefonische ondersteuning, persoonlijke
coaching of groepstraining) in combinatie met medicijnen. Deze combinatie wordt meestal vergoed vanuit de basisverzekering. Hetzelfde geldt als u nicotinevervangende middelen (kauwgom, pleisters of zuigtabletten) gebruikt in combinatie met begeleiding.
U kunt hulp krijgen via het stoppen met roken programma van de hartrevalidatie. Tevens kunt u andere methodes bespreken met uw behandelaar of huisarts.
Meer informatie over ondersteuning bij het stoppen met roken vindt u in de folder Stoppen met roken van de Nederlandse Hartstichting.
Onvoldoende beweging
Regelmatig bewegen is goed voor uw gezondheid. U voelt zich een stuk prettiger als u regelmatig in beweging bent. Bewegen verhoogt uw goede HDL-cholesterol en verbetert de doorbloeding en hartfunctie.
Hoeveel bewegen is gezond?
Volg de Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NNGB). Een half uur per dag matig
intensieve lichamelijke activiteiten op minstens vijf, maar bij voorkeur alle dagen van de week.
Bouw lichamelijke activiteiten, zoals wandelen en fietsen weer langzaam op. Door te werken aan uw herstel krijgt u weer vertrouwen in uw lichaam.
Het belangrijkste is goed naar u lichaam te luisteren (bij bijvoorbeeld: vermoeidheid, kortademigheid); pas eventueel uw activiteiten of tempo hierop aan.
U mag voelen dat u bij inspanning wat dieper gaat ademen, maar u mag niet buitenadem raken of gaan hijgen.
Tijdens inspanning is het belangrijk dat u een gesprek kunt blijven voeren.
Wandelen: begin met het lopen van korte afstanden, zoals een blokje om. Vergroot geleidelijk aan de afstand.
Traplopen, bijvoorbeeld als u de slaapkamer boven heeft. Beginnende met eenmaal per dag omlaag eenmaal per dag omhoog. Huishoudelijke activiteiten
kunnen geleidelijk worden uitgebreid. Begin met lichte karweitjes binnenshuis en breid dit geleidelijk aan uit.
Hoog cholesterol
Cholesterol is een bouwstof voor cellen en hormonen waar mensen niet zonder kunnen leven. Een hoog cholesterolgehalte vergroot echter de kans op hart- en vaatziekten. In het ideale geval maakt het lichaam precies genoeg cholesterol aan, maar dat gebeurt niet altijd.
De meeste cholesterol maakt de lever zelf aan. Hierbij spelen vetten een rol. Ook via voeding komt cholesterol het lichaam binnen.
LDL wordt de ‘slechte’ cholesterol genoemd. LDL vervoert cholesterol naar de cellen en spieren. Onderweg nestelt LDL zich gemakkelijk in de wanden van slagaders, waardoor de slagaders kunnen vernauwen en dichtslibben. Dit proces heet slagaderverkalking.
HDL wordt de ‘goede cholesterol’ genoemd. HDL transporteert het teveel aan cholesterol in LDL naar de lever. Via de lever komt de cholesterol in de darmen en verlaat het lichaam via de ontlasting. Een hoog gehalte is gunstig.
Cholesterol verlagen
Een gezonde leefstijl is de eerste stap. Een gezonde leefstijl houdt in: gezonde voeding, voldoende bewegen en niet roken. Probeer overgewicht te voorkomen door gezond te eten
en genoeg te bewegen. Vooral buikvet verhoogt het cholesterolgehalte. Gezonde voeding draagt bij aan een goede vetstofwisseling. Voeding kan het cholesterolgehalte verlagen met ongeveer 10 procent.
Adviezen
Minder verzadigd vet eten en verzadigd vet vervangen door onverzadigd vet.
Twee ons groente en twee stuks fruit per dag eten;
Veel vezelrijke (volkoren) producten eten;
Eet twee keer per week vis, waarvan minimaal één keer vette vis;
Matig het gebruik van alcohol, overmatig alcohol gebruik (meer dan 7 EH/week) kan een nadelig effect hebben op het cholesterol, hart en bloedvaten.
Medicijnen
Na een hartinfarct wordt er preventief een cholesterolremmer voorgeschreven.
Meer informatie over hoog cholesterol vindt u in de folder Hoog cholesterol van de Nederlandse Hartstichting.
Hoge bloeddruk
Bloeddruk is de kracht waarmee het hart het bloed de vaten inpompt. Een hoge bloeddruk (hypertensie) vergroot de kans op hart- en vaatziekten. Langdurig hoge bloeddruk
beschadigt de wanden van de slagaders. Dit bevordert het ontstaan van slagaderverkalking.
Door slagaderverkalking worden de vaten minder elastisch en neemt de bloeddruk verder toe. Vrouwen die tijdens hun zwangerschap een hoge bloeddruk hebben gehad, hebben een verhoogd risico om op latere leeftijd een hoge bloeddruk te ontwikkelen.
Symptomen
Mensen met een hoge bloeddruk merken daar niets van. De voortdurende druk op de vaten kan wel schade aanrichten aan de organen. Bijvoorbeeld aan de hartspier, slagaders, ogen, nieren en hersenen.
Bloeddrukwaarden
De arts meet altijd twee waarden, te weten bovendruk en onderdruk. De bovendruk wordt gemeten als het hart samenknijpt. Dan is de druk het hoogst. Als het hart zich ontspant, is de bloeddruk het laagst. Dit heet de onderdruk. De bovendruk geeft de beste schatting van het risico op hart- en vaatziekten. De streefwaarde voor de bloeddruk is een waarde onder de 140/90 mmHG en geldt voor volwassenen tot 80 jaar.
Schommelingen
De bloeddruk schommelt gedurende de dag. In de ochtend en avond is de waarde vaak wat lager dan ‘s middags. Ook stijgt de bloeddruk tijdens bewegen, praten of emoties. Daarom
moet de bloeddruk op verschillende tijdstippen en onder verschillende omstandigheden gemeten worden. Pas dan kan een arts goed vaststellen of u werkelijk een hoge bloeddruk heeft.
Adviezen
Bij een te hoge bloeddruk geeft de arts altijd leefstijladviezen:
Niet roken, gezond eten, afvallen bij een hoger dan 25, minimaal 30 minuten per dag intensief bewegen en leren omgaan met spanning en stress;
Eet producten met zo min mogelijk zout. Verse groente en fruit bevatten van nature weinig zout. Dat geldt niet voor kant-en-klaarproducten, kaas, worst of vleeswaren.
Neem ongeveer twee weken de tijd om het zoutgebruik af te bouwen. Kruiden en specerijen zijn smakelijke alternatieven voor zout.
Als het aanpassen van de leefstijl niet voldoende helpt, kunnen medicijnen nodig zijn om de bloedwaarden te laten dalen.
Meer informatie over hoge bloeddruk vindt u in de folder Hoge bloeddruk van de Nederlandse Hartstichting.
Overgewicht
Overgewicht ontstaat als iemand meer calorieën binnenkrijgt dan hij verbruikt. Er bestaat erfelijke aanleg voor overgewicht. Maar ook dan komt overgewicht pas tot uiting bij de combinatie van te veel eten en te weinig bewegen. Mensen met overgewicht hebben een grotere kans op het ontwikkelen van diabetes, een hoog cholesterol en een hoge bloeddruk.
Al deze factoren verhogen het risico op hart- en vaatziekten en versterken elkaar. Het is verstandig om overgewicht aan te pakken.
Adviezen
Stel realistische doelen;
Spreek een beloning af;
Houd een dagboek bij waarin u opschrijft hoeveel u eet en beweegt per dag;
Eet gevarieerd door middel van een gezond dagmenu;
Beweeg voldoende volgens de Nederlandse norm gezond bewegen. Stel zo nodig een beweegplan op;
Bouw regelmaat in uw eetpatroon;
Gebruik een kleiner bord;
Eet niet te snel, maar kauw uw eten bewust. Pauzeer halverwege de maaltijd;
Ruim na de maaltijd de tafel direct af. Dit verkleint de kans dat u de restjes opeet;
Bewaar eventueel het nagerecht voor een ander moment.
Omgeving
Vertel aan de mensen om u heen dat u bezig bent om het gewicht te verbeteren en dat u
daarom geen zoete of hartige lekkernijen eet. Zo kunnen zij u helpen bij het afvallen. Blijft iemand toch aandringen om dat taartje bijvoorbeeld te nemen? Houd vol! U kiest voor uzelf en niet voor anderen.
Middelomtrek
Het is belangrijk te weten waar in het lichaam zich vet ophoopt.
Dat is niet bij iedereen gelijk. Vet wordt bij mannen vaker in de buikholte opgeslagen (appelvorm) en bij vrouwen vaker rond de heupen (peervorm). De middelomtrek zegt iets over de hoeveelheid vet in de buikholte.
Veel buikvet betekent een hoger risico op hart- en vaatziekten, terwijl veel vet rond de heupen hier niet of nauwelijks invloed op heeft.
Meer informatie over overgewicht vindt u in de folder Overgewicht van de Nederlandse Hartstichting.
Stress en hart- en vaatziekten
Bij een ingrijpende gebeurtenis, zoals een hartinfarct, een hartoperatie of
hartritmestoornissen kunnen heel wat gevoelens en emoties naar bovenkomen. Na de opluchting dat het allemaal voorbij is, komt de ontlading van de angst die u hebt gevoeld.
De gebeurtenis heeft duidelijk gemaakt dat ook uw leven kwetsbaar is en uw lichaam u zomaar in de steek kan laten.
Weer vertrouwen in het leven en uw eigen lichaam krijgen heeft nu prioriteit.
Het komt vaak voor dat iemand na een ingreep van slag is en plotseling om niets de tranen laat lopen, gaat piekeren, slecht slaapt of boos is op van alles en iedereen.
Dit zijn heel normale reacties en kunnen ook voorkomen bij uw (eventuele) partner. U hoeft zich hierover in eerste instantie geen zorgen te maken. Voor iedere patiënt zijn deze reacties anders. Ze doen zich vaak wisselend voor. Meestal gaan ze na verloop van tijd vanzelf over.
Concentratie en/of geheugenproblemen
Heeft u concentratie en/of geheugenproblemen dan kan dat ook door de narcose komen die u wellicht heeft gehad tijdens de hartingreep. Hierbij kunt u bijvoorbeeld denken aan het slecht kunnen onthouden van informatie of het moeite hebben met lezen en puzzelen.
Deze veranderingen zijn allemaal tijdelijk.
Al deze onderwerpen komen uitgebreid aan de orde tijdens de voorlichting psycho-sociale gevolgen na een hartaandoening.
Meer informatie over stress en hart- en vaatziekten vindt u in de folder Stress en hart- en vaatziekten van de Hartstichting.
Tot slot
Heeft u tot slot nog vragen over de inhoud van deze folder? Neem dan contact op met de afdeling Cardiologie via T 088 753 2636. De afdeling Cardiologie bevindt zich op locatie Blaricum.
Contact
Atriumfibrillerenpoli T 088 753 11 00
Ma t/m vr 08:00 - 16:00 uur
Cardiologie - Polikliniek T 088 753 11 00
Ma t/m vr 08:00 - 16:30 uur
Cardiologie - Verpleegafdeling T 088 753 26 36
Dagelijks van 08:00 - 20:00 uur
Eerste Hart Hulp (EHH)/Hartbewaking (CCU) T 088 753 2255
24 uur per dag, 7 dagen per week
Hartfalenpoli T 088 753 11 00
Ma t/m do van 09:00 – 17:00 uur
Interventiecentrum Cardiologie T 088 753 22 93
Ma t/m vr 08:00 - 16:30 uur
Post Infarct Polikliniek T 088 753 11 00
Van 8:30 - 17:00 uur
