1
MEDEDELINGENBLAD VAN DE DOOPSGEZINDE GEMEENTEN VAN TWISK/ABBEKERK, NIEUWE NIEDORP EN OMSTREKEN
EN BROEK OP LANGEDIJK
Kerst 2021
Winter 2022
2
3
Redactioneel
Een aantal bijdragen met kerst als thema.
Het zal net als vorig jaar voor velen een ingetogen kerst worden maar zoals ik ook toen al aangaf: misschien juist goed zodat wij ons bezin- nen op waar het werkelijk om gaat.
Uiteraard ook andere bijdragen in dit blad wat maakt dat het weer een gevarieerd Doopceeltje is geworden met voor eenieder wat lezens- waardigs.
Lieneke Arkesteijn
Waldemar schrijft
Ieder jaar rond deze tijd worden de dagen weer korter. Buiten zitten is niet meer mogelijk, misschien eventjes maar dan wel graag met een warme chocolademelk om de handen te warmen. En daarna snel weer naar binnen om weer helemaal warm te worden, lekker op de stoel naast de kachel. Misschien uit het raam kijkend, een beetje wegdro- men. Herinneringen aan de warme dagen toen je wel buiten kon zitten.
Gezellig met anderen op een terrasje een koffie drinken, kletsen en verhalen met elkaar delen. En welke verhalen geven een warm gevoel?
Voor mij zijn dat herinneringen aan vakanties en ontmoetingen met vrienden. Maar dan word ik meteen wakker geschud, want de afgelo- pen twee zomers waren niet zo vol van verhalen en ontmoetingen. Ie- dereen werd voorzichtiger en dat is ook goed, maar het heeft weinig warme verhalen en ontmoetingen opgeleverd. Hoe moet ik nu die koude winter doorkomen zonder de warmte van de verhalen?
En ineens moet ik denken aan al die warme verhalen uit de rijke traditie van het christendom. Ik denk bijvoorbeeld aan het verhaal van Jozef en Maria. Anno 2021 zou die reis en het kerstverhaal er anders hebben uitgezien. Je regelt een hotel maar weet niet of je er überhaupt van- wege een lockdown terecht kunt. Maria en Josef konden ook nergens terecht. Geen plek in de herberg. De herberg is vol en alleen in de stal is nog plek, maar mag je daar wel meer mensen op visite laten komen?
Hoeveel wijze mannen mogen er in de stal en hoeveel herders? Mis- schien moeten sommige toch in de kou blijven staan en elkaar hartver- warmende verhalen vertellen. Maar welk verhaal ga je dan vertellen?
Toch niet dat alles vol is en niemand nog een plek voor je heeft. Alles
4
wat onplezierig was tijdens de reis, alles wat tegen zat -zoals een volle herberg- dat geeft je geen warmte. Waar eindigt het verhaal en waar gaat het naartoe? Het eindigt toch niet bij de overvolle herberg? Het gaat niet om een tocht die zo zwaar was. Want waar word je warm van? Toch niet van een overvolle herberg, of een tocht van ontberingen en vermoeidheid?
De warmte ontstaat door de geboorte, door het licht, door de ontmoe- tingen in de stal. Hoe onwerkelijk het ook lijkt, maar daar in die stal ge- beurt het. ‘That’s the place to be’. Op die plek moeten we zijn, niet fy- siek maar met ons verhaal, met ons gevoel. En dan kan het voor ons werkelijkheid worden. Dan kan het licht weer schijnen en wordt het in ons hart warm en zo kunnen we het licht en de warmte uit dragen. Ik wens iedereen een warm verhaal met Kerst.
Met herderlijke groet, ds Waldemar Epp
Welbehagen?
1In de Doopceeltjes ging het dit jaar over “doopsgezinde wortels”. Zelf vond ik dat een heel vreemd thema, want doopsgezind zijn gaat juist niet over wortels, maar over een persoonlijke keuze die je als volwas- sene pas kunt maken. Het ontroerendste artikel in die serie vond ik dan ook het levensverhaal van Gery: “de doopsgezinden kwamen op mijn pad en dat was (op z’n West-Fries) niet verkeerd”. Ikzelf ben gedoopt in de NH-kerk en de zondagschool van de NPB2 was mijn persoonlijke keuze. In Twisk was doopsgezind aanvankelijk voor mij één keer in de twee jaar de kerstviering. Het andere jaar was het in de NH-kerk. Een mooie oecumenische3 kerstgedachte dus.
Vergaat het jou ook zo? Vind jij kerst ook de mooiste tijd van het jaar?
Met kerst vieren we de geboorte van Jezus. We vieren de komst van het licht, de hoop en de vrede. De mensen die de kerk en het geloof al lang geleden de rug hebben toegekeerd, ontkomen evenmin aan de boodschap en de zeggingskracht van kerst. Ook denk ik met kerst altijd
1Genoegen, genot, euforie.
2Nederlandse Protestanten Bond en niet de politie bond zoals Annie ont- dekt had op Fredeshiem. Ook een mooi verhaal in het vorige doopceeltje.
3Strevend naar eenheid van alle christenen
5
weer terug aan mijn kinderjaren. Want kerst is net zo goed de warmte van vroeger, van thuis. Er heerste in de aanloop naar kerst een heer- lijke, drukke sfeer in huis. Nog even met zijn allen de schouders eron- der en dan straks genieten van de lichtjes in de boom, de echte kaars- jes op de mooi gedekte tafel en de geur van dennengroen. Ik voel het engelenhaar nog in mijn handen. ’s Avonds warm ingepakt mee naar de dienst. Want kerst is pas kerst als je het verhaal van het kindje Je- zus, Jozef en Maria, de herdertjes, de schapen en van de os en de ezel weer hebt gehoord. Vaak waren het geen vrolijke verhalen waarop de dominee ons trakteerde, maar dit keer geen hel en verdoemenis, maar hoop, licht en vrede. Een kindje. In de mensen een welbehagen.
Nu zijn de eerste huizen en tuinen alweer in kerstsfeer. De commissie, die de kerstviering in de Vermaning voorbereidt, is al weken druk in de weer. Met Harry staat de afspraak om voor de eerste adventszondag de ster op te hangen. Toch is het dit jaar anders voor me. Kerst lijkt verder weg dan ooit. Want Corona is niet meer alleen de statistieken die in het acht uur journaal langs komen. Wereldwijd meer dan vijf mil- joen Corona doden. Twee daarvan hebben voor mij een naam en een gezicht. Ze betekenden veel voor me. Als statistieken gaan leven of juist sterven, is kerst even heel ver weg.
Hoever je gaat4
Heeft met afstand niks te maken Hoogstens met de tijd
En ik weet niet hoe 't komt dat ik weg wil
Maar 't treft me hard en zuiver en het houdt hardnekkig stand Dus hier sta ik met een uitgestoken hand
Lief, ga dan mee En omarm me
Omarm me, omarm me En breng me nergens heen
Ik wens jullie allen hele fijne kerstdagen en een goed en gezond 2022 en pas een beetje op jezelf en op elkaar.
Jan Vrugt
4BLØF
6
De tijd vliegt voorbij.
Voor je het weet is er weer een jaar voorbij.
Voor mij was het vorig jaar spannend met de kerstdagen. Ik ging pre- ken in Aardenburg.
Die gemeente is mij niet vreemd en ik heb er al eens eerder de dienst mogen verzorgen. Maar deze keer was het zo heel anders: voor het eerst werd de dienst opgenomen en ik stond mijn verhaal dus te hou- den voor een lege kerk. Als onderwerp had ik gekozen voor “Blijd- schap”.
De tegenstelling voelde ik in al mijn vezels. Blijdschap tegenover een, gedwongen door omstandigheden, lege kerk.
Eerst dan merk je pas hoe belangrijk het is als er een groep mensen is waar tegen je praat.
Je ziet aan reacties of men verstaat wat je zegt . Ook zie ik aan reac- ties of men het eens of oneens is over wat ik zeg. Dan geef ik wat meer toelichting of verzwak ik de stelling.
Dit alles om tot een totale beleving te komen. Het zingen en het orgel- spel verhoogt de samenhang en als het goed gegaan is zeggen we met elkaar dat we het goed hebben.
Dat samenspel is zo belangrijk en napraten kan veel toevoegen.
Maar ja, ik had als onderwerp Blijdschap gekozen.
Mijn uitgangspunt was: met de geboorte van Jezus, ontvangen wij blijd- schap.
Maar om dit te ervaren is het de bedoeling te leven naar Zijn Voor- beeld. Dat is niet altijd de gemakkelijkste weg, maar het loont. Maar blijdschap in deze tijd met al de zieken en de opstandigen is het met de blijdschap vaak droevig gesteld.
Maar toch blijven proberen positief tegen het leven aan te kijken.
Omkijken naar elkaar en blijven volharden in het volgen van de weg die we eenmaal gekozen hebben. De weg die Christus ons wees.
Annie Kalma
7
Corona
We zitten midden in de vierde besmettingsgolf als onze zoon langs komt. Hij heeft zijn zoontje van 3,5 jaar mee. Hij heeft hem op het hart gedrukt dat hij niet te dicht bij opa en oma mag komen, omdat ze an- ders ziek kunnen worden. Wij worden naar de eettafel verwezen, zijn zoon naar de speelgoedhoek. Zelf gaat hij op de stoel bij het raam zit- ten. We zitten ver uit elkaar. Hij wil weten of het goed met ons gaat en of we nog wat nodig hebben. Ondertussen zie ik onze kleinzoon schichtig naar ons kijken. Ik zie dat hij er niks van snapt. Mijn lieve spontane kleinzoon. Als onze zoon vertrekt geeft hij opdracht om zijn speelgoed op te ruimen, dat doet hij braaf. Als hij klaar is rent hij op mij af en legt zijn hoofd op mijn schoot. Ik zeg hem dat hij mijn liefste knul- letje is en geef hem een kus op zijn donkere haartjes.
Dit deed mij denken aan de oorlog. Met vader was ik bij onze buren achter in ons land. Daar stond de boerderij van de fam. Schermer. De ouders van Gré die later zou trouwen met Nan Lont. Het was zomer en de familie woonde op het staltje in het achterom. Gré zat vaak in de huiskamer achter de naaimachine. Terwijl vader zat te praten nam ik de stap op om naar Gré te gaan in de huiskamer, zo kuierde ik rustig over de koegang. Plots greep de hand van buurvrouw mij en zei op een niet misverstaande toon: “Waar ga jij heen?”.
Naar Gré zei ik. “Gré is erg ziek en daar mag jij niet komen.” Na die tijd had ik een kijkje op buurvrouw, ik snapte het niet.
Jaren later toen ik in de Doopsgezinde kerk in Niedorp kwam en daar Gré weer ontmoette vroeg ik Gré wat voor ziekte ze in de oorlog had gehad. Het antwoord was simpel Gré was niet ziek geweest, maar in de voorkamer leefden onderduikers.
Dit voorval heeft op mij zo’n indruk gemaakt , dat ik daar dus jaren later nog een verklaring voor zocht.
Dan vraag ik mij af wat deze pandemie doet met de spontaniteit van onze jeugd.
Nel Kistemaker
8
Pandjes
In 1970 heeft Bert Ket een spotprent gemaakt met als titel “Dag pandje(s)”. Die spotprent betreft het kraken van panden door hippies.
Als een wo- ning gekraakt werd, kon de eigenaar wel gedag zeggen tegen zijn pandje omdat hij die krakers er erg moeilijk uitkreeg.
Dat pandjes op dit moment weer volop in de belang- stelling staan, is boven elke twijfel verhe- ven. Pandjes, meestal huizen genoemd, zijn tegenwoordig voor veel jonge mensen een onbereikbaar ideaal. De prijzen voor koopwoningen rijzen de pan uit, huurwoningen worden opgekocht door huisjesmelkers die ze vervolgens tegen hoge prijzen verhuren. De eerste grote demon- straties tegen hoge woningprijzen zijn al achter de rug. Er zullen er ver- moedelijk meer volgen, want de regering kan het probleem helaas niet in een handomdraai oplossen. Ondertussen kunnen veel mensen “Dag“
zeggen naar een betaalbaar pandje.
De prent van Bert is ruim vijftig jaar oud, maar het onderwerp “Woon- ruimte” is nog steeds actueel.
Jaap Kroon
9
Kerkdiensten in Nieuwe Niedorp
Zo. 19 dec. 10.00 uur Ds. Waldemar Epp Ontvangst Jans organist Arjen de Boer Vr. 25 dec. 10.00 uur gezamenlijke kerstdienst
in De Rijp: Ds. Waldemar Epp Zo 9 jan. 10.00 uur Ds. Bart Santema
Nieuwjaarsmorgen Ontvangst Theo organist Atze Veldhuis Zo. 23 jan. 10.00 uur Ds. Waldemar Epp Ontvangst Jaap muziek Arja Pronk onder voorbehoud Zo. 6 febr. 10 uur Ds. Louise Pondman Ontvangst Gery muziek Michel Wentink Zo 20 febr. 10.00 uur Ds. Waldemar Epp Ontvangst Nel K muziek Michel Wentink Zo 6 maart 10.00 uur Ds. Waldemar Epp Ontvangst Jans organist Arjen de Boer Zo 20 maart 10.00 uur Ds. Willemien Roobol Ontvangst Theo muziek Michel Wentink Zo 3 april 10.00 uur Ds. Waldemar Epp Ontvangst Jaap muziek Michel Wentink
Vr 15 april 19.30 uur Goede Vrijdag in Broek op Langedijk;
Ds. Waldemar Epp
Zo 17 april 10.30 uur Paasmorgen in NN, gez.
Ontvangst Gery Mw. Ina Broekhuijzen-Slot muziek: Michel Wentink
10
Kerkdiensten in Broek op Langedijk
Za 25 dec. 10.00 uur Gezamenlijke kerstdienst in De Rijp: Ds. Waldemar Epp Zo 2 jan. 10.00 uur Ds. Waldemar Epp
Ontvangst Anneke organist nog niet bekend
Zo 16 jan. 10.00 uur Speciale dienst informatie over de invulling hiervan volgt nog
Ontvangst Tine
Zo 23 jan. 10.00 uur oecumenische dienst, week van het gebed Zo 30 jan. 10.00 uur Ds. Waldemar Epp Ontvangst Lieneke organist Jacob Greeuw Zo 13 febr. 10.00 uur Mw. Aly Vader
Ontvangst Jaap organist Jacob Greeuw Zo 27 febr. 10.00 uur Dhr. Anne de Jong Ontvangst` Anneke organist Atze Veldhuis Zo 13 maart 10.00 uur Mw. Hilda Wouwenaar Ontvangst Tine organist Atze Veldhuis Zo 27 maart 10.00 uur Ds. Waldemar Epp Ontvangst Lieneke organist Kees Balder
Vr 15 april 19.30 uur goede vrijdag Ds. Waldemar Epp Ontvangst Jaap organist Kees Balder
Zo 17 april 10.30 uur Paasmorgen in Nieuwe Niedorp Ds. Waldemar Epp
11
Samenkomsten in de Twisker Vermaning
Za 24 dec. 18.30 uur Kerstavondinloop.
Omdat we graag iedereen de mogelijkheid willen bieden om veilig en verantwoord bijeen te komen houden we een kerstavondinloop van 18.30 tot 19.30 uur. Onze kerk zal mooi versierd zijn, onze organist Mi- chel Wentink zal mooie en serene Kerstmuziek spelen en iedereen die wil mag een ronde door de kerk maken en een Kerstwens in de speci- ale wensboom ophangen.
Wo 19 jan. 09:30 uur klussen in de kerk Ontvangst Henny
Zo 23 jan. 10:00 uur vertoeven in de consistoriekamer Ontvangst Jan
Zo 13 febr. 10:00 uur dienst regio predikant in de vermaning Ontvangst Sjef
Wo 16 febr. 09:30 uur klussen in de kerk Ontvangst Henny
Zo 6 maart 15:30 uur Dopers Café in de vermaning Ontvangst Jan
Wo 16 maart 09:30 uur klussen in de kerk Ontvangst Henny
Zo 27 maart 10:00 uur vertoeven en aansluitend ALV, vermaning Ontvangst Harry
Do 14 april Matheus passion in de vermaning Ontvangst Harry
Vr 15 april 19.30 uur Goede vrijdag in Broek op Langedijk
Zo 17 april 10.30 uur Paasmorgen in Nieuwe Niedorp
Wo 20 april 09:30 uur klussen in de kerk. Ontvangst Henny
12
Maria
Regelmatig krijg ik de vraag “wat is dat eigenlijk, dat Stilteboetje?”
Vroeger ging ik daar uitgebreid op in, maar tegenwoordig volsta ik met de verklaring “dat is een protestants kapelletje”. Met die verklaring neemt iedereen genoegen. En dat is vreemd, want protestantse kapel- letjes bestaan niet. Eigenlijk is dat een contradictio in terminis (tegen- spraak in termen). Veldkapelletjes zijn katholieke heilige huisjes (ik ga even voorbij aan kapellen die je ook wel in grotere katholieke kerkge- bouwen aantreft). Zo’n veldkapel is vaak gewijd aan Maria of een hei- lige. Ze worden meestal onderhouden door buurtbewoners, die de ka- pel schoonhouden en van verse bloemen voorzien. Zo kwamen we deze zomer tijdens een fietstocht langs een kapelletje van de schutterij,
gewijd aan de beschermhei- lige van de schutterij. Heiligen als bijv. Sint Antonius kennen we niet in de protestantse leer en aan Maria devotie doen we niet en hebben we ook nooit gedaan. Tenminste dat dacht ik altijd, tot ik onlangs een in- terview hoorde dat Jacobine Geel had met prof. Dr. Arnold Huijgen. Deze laatste, naar ei- gen zeggen, een volbloed pro- testant heeft een boek ge- schreven over “Maria – icoon van genade”. Het boek is uit- geroepen tot het beste theolo- gische boek van het jaar. De belangrijkste conclusie vol- gens deze theoloog is dat het tijd is om in de protestantse traditie de persoon van Maria te gaan herwaarderen. „Ik heb ontdekt dat Maria een venster opent naar wie God is.” Ook vertelde Huijgen dat de naza- ten van de reformatie (wij dus)
13
Maria kennelijk lager waarderen dan de reformatoren zelf (mensen als Luther en Zwingli). Ten onrechte stelt hij. Huijgen: 'Ik wist al wel dat Maria in de Bijbel een grotere plaats had dan in het protestantisme. Alle generaties zullen haar gelukkig prijzen, staat in Lukas 1. Maar het ver- raste me dat Luther nog in 1521 Maria aanriep en dat het tot 1563 duurde voordat het ‘Ave Maria’ uit de liturgie van het gereformeerde Zürich verdween. Calvijn noemt Maria bij voorkeur ‘de heilige maagd’.
(...) Als een gebeurtenis uit de kerkgeschiedenis een feest waard is, dan verdient de geboorte-aankondiging in de heilsgeschiedenis zeker ook aandacht. Deze studie van prof. Huijgen maakt me echt blij en ik hoop dat protestants Nederland Maria na 5 eeuwen weer wat meer gaat omarmen.
Maar Maria en het Stilteboetje kwamen al eerder samen. Zoals bekend is het Stilteboetje buitenom opgeknapt door een groep vrijwilligers. Als het weer wat beter wordt komen er nog nieuwe pannen op het dak en gaan enkele vrijwilligers met het interieur aan de slag. Daarbij rees de vraag “mogen we ook een Maria beeld in het Stilteboetje plaatsen?”
Persoonlijk was ik daar direct voor. Uit de notulen van de Vrienden van het Stilteboetje las ik dat bij de oprichting eigenlijk al vast stond dat het Stilteboetje niet van de kerkenraad is, zelfs niet van de Doopsgezinde Gemeente, maar van ons allemaal. Toen was de vraag “moet er wel een kruis in? Is dat al niet te zeer een duiding van richting?”
Prof Huijgen leerde me dat ook in protestantse kapelletjes Maria een plaats verdient. Een mooie kerstgedachte “Maria – icoon van genade”.
janvrugt@outlook.com
Mijn doopsgezinde voorvader Jacob Bakker (Sr)
In een vorige uitgave van het Doopceeltje heb een stukje geschreven over het trieste leven van mijn voorvader Jan Bakker. Ik stam af van zijn zoon Jacob, geboren op 25 mei 1800 te Wormerveer, en over hem is ook wel het een en ander over te vertellen.
Na het overlijden van hun vader in 1809 kwamen de kinderen van Jan Bakker en zijn vrouw Siltje Tamme terecht in het gemeentelijk wees- huis van Wormerveer. Enkele jaren daarvoor heette dit weeshuis nog Mennonite Wees- en Armenhuijs van de Waterlandse Doopsgezinde gemeente in Wormerveer.
14
Toen zoon Jacob oud genoeg was, ging hij als boerenknecht werken in Burgerbrug. In die plaats was een vermaning en dat zal zeker meege- speeld hebben bij de keuze van de werkplek. Hij ontmoette in Petten Aagje Spanjer waarmee hij op 4 mei 1822 trouwde. Het echtpaar ging in Burgerbrug wonen. Nauwelijks vier maanden later, op 9 september 1822, werd hun zoon Jan geboren. Vrij snel daarna verhuisde het jonge gezin naar Petten. Op 21 januari 1826 werd hun tweede zoon, Corne- lis, geboren, en op 9 december 1828 volgde zoon Maarten.
Jacob was arbeider/dagloner van beroep. In 1830, bij het begin van de Belgische opstand, gaven Jacob en zestien andere Pettemers zich op als vrijwillig matroos. Ze kwamen in dienst bij de Marine. Een groot aantal van deze Pettemers werd begin 1831 ziek en belandde in het hospitaal van Den Briel. Eén van hen overleed daar. Jacob zelf werd niet ziek. Toen op 20 augustus 1831 zijn zoon Jacob, mijn betover- grootvader, werd geboren, kon hij zelf wegens verblijf in Zijne Majes- teits Zeedienst geen aangifte doen. Na Jacob (junior) volgden de ge- boortes van Antje in 1835, Neeltje in 1936, Simon in 1841, Pieter in 1843, en Maartje in 1846. Toevallig weet ik dat een aantal inwoners van Langedijk van Maartje afstamt. Jan Willem Kostelijk van de Geest- merzangers is één van hen. De kinderen van mijn broer Gerrit stam- men van zowel Jacob als van zijn zus Maartje af.
In de periode dat Jacob in Petten woonde, was hij roeier op de red- dingsboot. Hij was betrokken bij een paar spectaculaire reddingen van opvarenden van voor de kust gestrande schepen. Op 17 mei 1852 ver- huisde Jacob, zijn vrouw Aagje en de nog thuiswonende kinderen, naar Callantsoog. Op 23 april 18964 verhuisde het gezin terug naar Petten.
Op 4 mei 1872 vierden Jacob en Aagje hun vijftig jarig huwelijksfeest in het bijzijn van al hun nazaten. Kort daarna, op 30 oktober 1872, over- leed Jacob op 72-jarige leeftijd. Zij vrouw Aagje volgde hem in de dood op 10 februari 1873.
Ook bij zijn kinderen speelde de reddingsboot een belangrijke rol. En- kelen van hen, waaronder mijn betovergrootvader Jacob Bakker (ju- nior), schopten het tot schipper van de reddingsboot. Zoon Pieter Bak- ker, geboren in 1843, verdronk op 4 december 1882 bij de reddingsac- tie van de bemanning van het Engelse schip Strathmore.
Jaap Kroon
15
Dopers brood
Bij ‘Mevrouw de molenaar’ in Witmarsum is Dopers brood te koop on- der de naam ‘Menno’s bôle’. Daar zit een heel verhaal aan vast. Het graan voor deze bollen wordt verbouwd door Menno de Vries, een bio- logische boer uit de buurt. ‘Mevrouw de molenaar’ maalt de tarwe en bakt er heerlijk biologisch brood van.
De tarwesoort die Menno verbouwt heet ‘Red Turkey’, een oud ras dat al heel lang door Ameri- kaanse Doopsgezinden wordt verbouwd. Hun voorouders namen het zaad mee toen ze vanuit Europa emigreerden naar hun nieuwe vader- land. ‘Red Turkey’ bleek het op de Amerikaanse akkers ook goed te doen.
Sinds een paar jaar wordt dit oude ras ook in Nederland verbouwd. Niet alleen Menno de Vries maar ook iemand uit Zeeland teelt het. De afgelopen twee jaar was deze tarwe geschikt voor het bakken van brood. Dat is in ons klimaat niet vanzelfsprekend. Ik herinner me dat mijn ouders vertelden dat tijdens de Tweede Wereld- oorlog in Langedijk tarwe verbouwd werd voor eigen gebruik. Vaak was deze tarwe alleen geschikt voor pap. De oogst 2021 van Red Turkey is binnen en ziet er veelbelovend uit.
Ik ben met samen met mijn zus Annemarie en zwager Matty naar Wit- marsum getogen om een paar van die doperse broden te kopen. Het is brood van prima kwaliteit is onze conclusie. ‘Mevrouw de molenaar’
deed trouwens goede zaken want toen we aankwamen stond er al een lange rij wachtenden voor de molen. Toen we weg reden uit het mooie Witmarsum was de rij nog nauwelijks geslonken.
Jaap Kroon
16
Aagje Deken
De meeste van ons kennen de naam Aagje Deken. Haar naam wordt meestal in één adem genoemd met Betje Wolf. Minder bekend is dat Aagje Deken veel liederen heeft geschreven voor de Doopsgezinde eredienst, liederen die vandaag de dag niet meer worden gezongen.
Ik kreeg een vraag voorgelegd over een regel uit één van haar lie- deren. Het gaat om de volgende tekst: "Laat, Christenen! laat ons als Jesus leeven, met oordeel blijd' en overvloedig geeven". De vraag was:
“Wat staat hier in gewoon Nederlands”.
Ik wist het antwoord niet op deze vraag en heb Bart maar eens geraad- pleegd. Die verwees me naar Pieter Post, vroeger predikant van de Doopsgezinde gemeente Nieuwe Niedorp. Pieter is gepromoveerd op oude doopsgezinde kerkliederen. Zijn dissertatie is in boekvorm ver- schenen met als titel “Geschiedenis van het doopsgezinde kerklied (1793-1974). Van particularisme naar oecumeniciteit”.
Volgens Pieter kan het woord 'oordeel' hier het beste worden omgezet naar 'inzicht'. De vertaling van de zin luidt dan “Laat, Christenen! Laat ons als Jezus leven, met inzicht blij en overvloedig geven”. Het lied ademt de deugdenethiek van die dagen. Aagje Deken was samen met Betje Wolf patriottisch gezind en maatschappijkritisch ingesteld. Als Je- zus leven heeft daar alles mee te maken.
Plotseling werd ik geconfronteerd met een stukje Doperse geschiede- nis waar ik helemaal niets van weet. Best interessant.
Jaap Kroon
Een Doopsgezinde hovenier,
N.a.v. de vorige stukjes over de verschillende Doopsgezinde roots van enkele leden onder ons, ben ik gaan nadenken, hoe kwamen wij bij dat exclusieve clubje.
Welnu, mijn vader Minne de Vries is voor zover ik dat weet de eerste Doopsgezinde binnen mijn familie.
Geboorteplaats Purmerland Gemeente Ilpendam. In Purmerland stond en staat een Hervormde kerk. Zoals gebruikelijk is mijn vader daar als baby gedoopt. Het was armoe troef in 1901, hij was de oudste zoon
17
van Rinke en Janna de Vries. Er volgde nog 4 kinderen. Na de lagere school moest mijn vader mee helpen, Zijn vader was tuinman, hij knapte her en der tuinen op. Hij had ook nog 2 koeien, wat schapen en een eendenkooi.
Nadat mijn vader en moeder getrouwd waren in 1926, begon vader voor zichzelf. Hij hield kippen, maar die werden ziek en vader ruimde
alles op.
Hij stond dinsdags op de markt in Pur- merend, soms had hij handel maar hij was meer een aanspreekpunt. De boe- ren die de markt bezochten hadden fruitbomen nodig en die bestelden ze bij mijn vader. Ondertussen had hij toch naam gemaakt als hovenier het waren de jaren 40. Het was oorlog, hij snoeide de bomen op boerenerven en vroeg daarbij geen geld maar boter en kaas of andere eetbare producten. Op een dag kwam hij in aanraking met dominee Wagemaker van de Doopsge- zinde Gemeente Den Ilp/ Landsmeer. Hij kreeg de tuin in onderhoud.
Waarschijnlijk onder het genot van een kopje koffie heeft hij kennis ge- nomen van het Doopsgezinde gedachtegoed.
Kort gezegd geen woorden maar daden. Dat sprak mijn vader aan, hij was een doener. Hij werd na een aantal gesprekken lid van de ge- meente. Al gauw kwam hij in de kerkenraad. Hij heeft heel wat huisbe- zoeken afgelegd met een mede broeder, veelal ook bij leden die land huurden van de gemeente. Dat was weleens moeilijk, de kerk wilde het land verkopen, want zoals altijd, de gemeente was klein dus moest er geld komen.
Mijn vader heeft ook mee geholpen aan de oprichting van het verzor- gingshuis “de tien gemeenten” in Purmerend. Hij is meer dan 30 jaar kerkenraadslid geweest. Na ds. Wagemaker kwam ds. Veen. Dat was nog een vrij jong iemand, die er een andere preekstijl op na hield. Was er iets gaande in de wereld, dan kwam dat ter sprake in de preek of in het gebed. Wij als jongeren gingen naar hem luisteren, even horen wat Veen hier over te zeggen had. Dat sprak ons aan met als gevolg dat er in 1956 8 aannemelingen waren waaronder ik, mijn zuster en 2 broers.
Tine de Vries
18
Het brandkastje in de doopsgezinde kerk van Broek op Langedijk
Al een paar keer heb ik iets geschreven over het brandkastje in de Doopsgezinde kerk van Broek op Langedijk. De sleutel was onvindbaar dus besloot Piet Dijksman het kluisje van zijn plaats te halen en naar zijn garage te slepen. Dat was nog een heel gedoe, want het kluisje woog ongeveer 90 kg. Uiteindelijk lukte het om het gevaarte met be- hulp van een krik en een hondje daar te krijgen waar hij een poging kon doen het kastje open te slijpen. Na dagen ploeteren lukte dat. Het le- verde een enorme teleurstelling op: het kastje was leeg, helemaal leeg.
Geen gouden tientjes, geen oude aandelen of interessante archiefstuk- ken, helemaal niets.
Het mysterie is geen mysterie meer. Natuurlijk is het jammer dat er niets in zat, maar we hebben nu wel zekerheid. Er zaten geen archief- stukken in die nog verwerkt zouden moeten worden. We hebben er wel veel plezier aan beleefd. Ondanks dit resultaat wil ik Piet bedanken voor zijn inspanningen. Nu maar hopen dat er een oud-ijzer-boer is die het ding weg wil halen.
Jaap Kroon
Agenda
In verband met corona is er weinig gepland. Actuele informatie wordt in alle drie de gemeenten digitaal toegestuurd door Sjef Wolters (Twisk- Abbekerk, Annie Kalma (Nieuwe Niedorp) en Lieneke Arkesteijn (Broek op Langedijk). Als u nog niets ontvangt kunt u uw mailadres aan (een van) hen doorgeven.
Kijk ook op de gezamenlijke website: www.btn.doopsgezind.nl Op deze website vindt u ook de Doopceeltjes van de laatste jaren, in- clusief deze uitgave
Inleveren kopij volgend Doopceeltje voor 1 april 2022
19
20
Contactgegevens
Website van de drie gemeenten: www.btn.doopsgezind.nl Predikant/dienaar: Ds. Waldemar Epp, 06 42 02 29 88
ds.w.epp@gmail.com
Secretariaat
Nieuwe Niedorp: Annie Kalma-Lok Hobbemaplantsoen 29,
1701 KD Heerhugowaard 072-5719049
kalmalok@freeler.nl
Vermaning: Dorpsstraat 149, 1733 AG Nw. Niedorp Broek op Langedijk: Jaap Kroon,
Waterweidje 17, 1711 TA Hensbroek 0226-452060
j-kroon@quicknet.nl
Vermaning: Dorpsstraat 202, 1721 BV Br. op Langedijk Twisk: Sjef Wolters
Dorpsweg 139, 1676 GJ Twisk
sjef@reclamesjef.nl
Vermaning: Dorpsweg K149, 1676 GK Twisk
Financiële administratie
Broek op Langedijk: NL 60 RABO 016 040 0309 NL 44 INGB 000 039 8965
t.n.v. Doopsgezinde gemeente Aan de Langedijk Nieuwe Niedorp: NL 25 RABO 034 490 0274
t.n.v. Doopsgezinde gemeente Niedorp
Twisk: NL 45 RABO 033 300 3446
t.n.v. Doopgezinde gemeente Twisk Abbekerk Redactie/retouradres:
’t Doopceeltje
Dorpsstraat 42, 1721 BL Broek op Langedijk, 0226320550/0634661727, Lieneke.arkesteijn@gmail.com
Uitgave van de Doopsgezinde Gemeenten Twisk, Broek op Langedijk en Nieuwe Niedorp
