Samenleving Gezonde Lectoraat

Gelijke kansen op een gezonde fysieke en sociale leefomgeving

Lectoraat Gezonde

Samenleving

dr. Natascha Notten,

Lector Gezonde Samenleving

[email protected] website

https://www.windesheim.nl/onderzoek/lectoraten/gez onde-samenleving

linkedin

https://www.linkedin.com/company/lectoraat- gezonde-samenleving

Gelijke kansen op gezondheid en welzijn, op een gezonde fysieke en sociale leefomgeving

Lage(re) sociaaleconomische

groepen minder kansen: ongelijke ondersteuning voor gelijke kansen

Lectoraat Gezonde Samenleving – Wat?

2

Lectoraat Gezonde Samenleving - Is dat dan nodig?

https://www.volksgezondheidenzorg.info/onderwerp/levensverwachting/cijfers-context/infographic https://longreads.cbs.nl/monitor-brede-welvaart-en-sdgs-2020/verdeling-van-brede-welvaart/

3

Schaarste theorie

(Mullainathan & Shafir)

Ecologische systeemtheorie

(Bronfenbrenner)

Sociale en culturele reproductie theorie

(Bourdieu, Lareau)

Lectoraat Gezonde Samenleving – Hoe komt dat dan?

4

Hangen onderling sterk samen en sturen gedrag, zoals leefstijlkeuzes, sociale participatie, opvoeding, etc.

En.. intergenerationeel sterk overdraagbaar!

Lectoraat Gezonde Samenleving – Vanuit de oorzaak

Oorzaken (on)gelijke kansen op een gezonde fysieke en

sociale leefomgeving

Regio

Onderwijs- ongelijkheid

Gezondheids- achterstand

Armoede

Laag- geletterdheid

5

• Bijdragen aan gelijke kansen door preventie met focus op de intergenerationele

overdracht van (ongelijke) kansen

• Samen met de mensen (jong en oud) om wie het gaat : Wat heb jij nodig, wat kan jou

helpen, waar heb je behoefte aan?

Lectoraat Gezonde Samenleving – Hoe doen we dat?

“Soms heb je mensen nodig die je bij de hand nemen en je die kleine stappen nemen gunnen en je dat duwtje geven”

“De Nederlandse leraar, daar voelde ik me door gezien. Dus die is, zou je kunnen zeggen, iemand die een lampje voor mij is geweest.”

6

Lectoraat Gezonde Samenleving – Hoe ziet dat er uit?

https://www.windesheim.nl/onderzoek/lectoraten/gezonde-samenleving

https://project-mapz.nl/

https://www.gonoordnederland.nl/

Project Gelijke Onderwijskansen

Inwoners, ervaringsdeskundigen, onderzoekers, studenten, professionals, kunstenaars, bedrijven, ...

co-creatie

Een paar voorbeelden!

https://geluksbv.nl/

geweldige-wijk/

Bron afbeelding: RTL nieuws, 2020 Project wilma

https://www.taalvoorhetle ven.nl/partner/projecten/

projectvoelgoed 7

Gelijke kansen op een gezonde fysieke en sociale leefomgeving

Lectoraat Gezonde

Samenleving

Gelijke kansen:

laaggeletterdheid &

armoede

Wat is laaggeletterdheid?

2,5 miljoen volwassenen heeft grote moeite met lezen, schrijven en/of rekenen. Zij zijn

laaggeletterd. Vaak hebben zij ook moeite met de digitale

vaardigheden

(Algemene Rekenkamer, 2016)

basiseducatie, basisvaardigheden

https://youtu.be/lelWCw3GmSo

“ Een kwart van de tieners is

laaggeletterd. Er is

verdorie een leescrisis .”

(Volkskrant, 2019)

9

Relatie laaggeletterdheid en armoede – hoe?

Wat is oorzaak, wat is gevolg?

10

Relatie laaggeletterdheid en armoede – cijfers

https://www.lezen.nl/sites/default/files/een_beeld _van_de_laaggeletterde_ouder_online.pdf

Van generatie op generatie..

https://www.divosa.nl/sites/default/files/werkwijzer_

bijlage/sls_rapport_laaggeletterdheid_en_armoede.p df

11

Opgroeien in een laaggeletterd gezin en in armoede

“Verhaal van onze cultuur, wij hebben geen boek, maar

gewoon zelf verhaal verzinnen en luisteren”

N. Notten. & Boer, D. de, (2019). Laaggeletterde ouders en de

schoolprestaties van hun kinderen. Verkrijgbaar op aanvraag.

https://versvak.be/medi aopvoeding-en-digitale- geletterdheid/

https://www.volkskrant.nl/kijkverder/v/

2020/eens-een-dubbeltje-altijd-een- dubbeltje~v393725/

12

Wat is belangrijk bij de aanpak van laaggeletterdheid en armoede?

• De groep laaggeletterden is zeer divers: voor zowel het benaderen van de groep laaggeletterde ouders als het stimuleren van leesbevordering en geletterdheid in deze gezinnen is het niet

wenselijk en effectief een uniforme werkwijze te hanteren: maatwerk

• Er in Nederland een grote groep autochtone Nederlanders (NT1) die laaggeletterd is. Over deze groep weten we nog weinig. Het is van groot belang dat hier aandacht aan wordt besteed.

• Aansluiten bij de leefwereld en behoeften van de mensen om wie het gaat: focus op non- formeel en informeel aanbod en co-creatie

• Essentiele rol van ambassadeurs, intermediairs oftewel “gidsen” bij benaderen en activeren van laaggeletterde individuen en gezinnen: vanuit bestaande activiteiten of netwerken

» samenwerking verschillende partijen en domeinen: wat werkt wél?

» “gids” van groot belang op cruciale keuzemomenten in het leven

» dit geldt ook voor individuen en gezinnen in armoede!

13

Laaggeletterdheid en armoede in tijden van corona..

Coronacrisis vergroot de kloof - Thuisonderwijs

- Stilvallen projecten rondom leesbevordering en

schuldhulpverlening - E-Health

- Buurthuizen en bibliotheken gesloten

- Jongeren

wegvallen gidsen

“In het begin ben ik wel heel voorzichtig geweest. En ja... alles ging dicht, hè? Alles stopte. Ik heb dan nog de hond, weet je. Ik ga eruit met de hond en kan dan met mensen praten. Anders wordt het wel heel eenzaam hoor, dan wordt het echt heel eenzaam.”

“Daarnaast hebben wij een flinke schuld en dat loopt wel bij een bewindvoerster, maar ik kan niets aan haar vragen. ….. Ik loop overal tegen aan zeg maar”

14

Gelijke kansen op een gezonde fysieke en sociale leefomgeving

Lectoraat Gezonde

Samenleving dr. Natascha Notten,

Lector Gezonde Samenleving

[email protected]

Opvragen rapporten en meer informatie via het secretariaat: [email protected]

https://www.windesheim.nl/onderzoek/lectoraten/gezonde-samenleving https://www.linkedin.com/company/lectoraat-gezonde-samenleving/

“Armoede en

laaggeletterdheid gaan hand in hand: wat werkt wél?”

Wil je meedenken of samenwerken?

We horen graag van je!