Gelijke kansen op een gezonde fysieke en sociale leefomgeving
Lectoraat Gezonde
Samenleving
dr. Natascha Notten,
Lector Gezonde Samenleving
n.notten@windesheim.nl website
https://www.windesheim.nl/onderzoek/lectoraten/gez onde-samenleving
https://www.linkedin.com/company/lectoraat- gezonde-samenleving
Gelijke kansen op gezondheid en welzijn, op een gezonde fysieke en sociale leefomgeving
Lage(re) sociaaleconomische
groepen minder kansen: ongelijke ondersteuning voor gelijke kansen
Lectoraat Gezonde Samenleving – Wat?
2
Lectoraat Gezonde Samenleving - Is dat dan nodig?
https://www.volksgezondheidenzorg.info/onderwerp/levensverwachting/cijfers-context/infographic https://longreads.cbs.nl/monitor-brede-welvaart-en-sdgs-2020/verdeling-van-brede-welvaart/
3
Schaarste theorie
(Mullainathan & Shafir)
Ecologische systeemtheorie
(Bronfenbrenner)
Sociale en culturele reproductie theorie
(Bourdieu, Lareau)
Lectoraat Gezonde Samenleving – Hoe komt dat dan?
4
Hangen onderling sterk samen en sturen gedrag, zoals leefstijlkeuzes, sociale participatie, opvoeding, etc.
En.. intergenerationeel sterk overdraagbaar!
Lectoraat Gezonde Samenleving – Vanuit de oorzaak
Oorzaken (on)gelijke kansen op een gezonde fysieke en
sociale leefomgeving
Regio
Onderwijs- ongelijkheid
Gezondheids- achterstand
Armoede
Laag- geletterdheid
5
• Bijdragen aan gelijke kansen door preventie met focus op de intergenerationele
overdracht van (ongelijke) kansen
• Samen met de mensen (jong en oud) om wie het gaat : Wat heb jij nodig, wat kan jou
helpen, waar heb je behoefte aan?
Lectoraat Gezonde Samenleving – Hoe doen we dat?
“Soms heb je mensen nodig die je bij de hand nemen en je die kleine stappen nemen gunnen en je dat duwtje geven”
“De Nederlandse leraar, daar voelde ik me door gezien. Dus die is, zou je kunnen zeggen, iemand die een lampje voor mij is geweest.”
6
Lectoraat Gezonde Samenleving – Hoe ziet dat er uit?
https://www.windesheim.nl/onderzoek/lectoraten/gezonde-samenleving
https://project-mapz.nl/
https://www.gonoordnederland.nl/
Project Gelijke Onderwijskansen
Inwoners, ervaringsdeskundigen, onderzoekers, studenten, professionals, kunstenaars, bedrijven, ...
co-creatie
Een paar voorbeelden!
https://geluksbv.nl/
geweldige-wijk/
Bron afbeelding: RTL nieuws, 2020 Project wilma
https://www.taalvoorhetle ven.nl/partner/projecten/
projectvoelgoed 7
Gelijke kansen op een gezonde fysieke en sociale leefomgeving
Lectoraat Gezonde
Samenleving
Gelijke kansen:
laaggeletterdheid &
armoede
Wat is laaggeletterdheid?
2,5 miljoen volwassenen heeft grote moeite met lezen, schrijven en/of rekenen. Zij zijn
laaggeletterd. Vaak hebben zij ook moeite met de digitale
vaardigheden
(Algemene Rekenkamer, 2016)
basiseducatie, basisvaardigheden
https://youtu.be/lelWCw3GmSo
“ Een kwart van de tieners is
laaggeletterd. Er is
verdorie een leescrisis .”
(Volkskrant, 2019)
9
Relatie laaggeletterdheid en armoede – hoe?
Wat is oorzaak, wat is gevolg?
10
Relatie laaggeletterdheid en armoede – cijfers
https://www.lezen.nl/sites/default/files/een_beeld _van_de_laaggeletterde_ouder_online.pdf
Van generatie op generatie..
https://www.divosa.nl/sites/default/files/werkwijzer_
bijlage/sls_rapport_laaggeletterdheid_en_armoede.p df
11
Opgroeien in een laaggeletterd gezin en in armoede
“Verhaal van onze cultuur, wij hebben geen boek, maar
gewoon zelf verhaal verzinnen en luisteren”
N. Notten. & Boer, D. de, (2019). Laaggeletterde ouders en de
schoolprestaties van hun kinderen. Verkrijgbaar op aanvraag.
https://versvak.be/medi aopvoeding-en-digitale- geletterdheid/
https://www.volkskrant.nl/kijkverder/v/
2020/eens-een-dubbeltje-altijd-een- dubbeltje~v393725/
12
Wat is belangrijk bij de aanpak van laaggeletterdheid en armoede?
https://versvak.be/laaggeletterdheid-en-schulden-staan-niet-los-van-elkaar-hoe-pak-je-deze-problematiek-aan/• De groep laaggeletterden is zeer divers: voor zowel het benaderen van de groep laaggeletterde ouders als het stimuleren van leesbevordering en geletterdheid in deze gezinnen is het niet
wenselijk en effectief een uniforme werkwijze te hanteren: maatwerk
• Er in Nederland een grote groep autochtone Nederlanders (NT1) die laaggeletterd is. Over deze groep weten we nog weinig. Het is van groot belang dat hier aandacht aan wordt besteed.
• Aansluiten bij de leefwereld en behoeften van de mensen om wie het gaat: focus op non- formeel en informeel aanbod en co-creatie
• Essentiele rol van ambassadeurs, intermediairs oftewel “gidsen” bij benaderen en activeren van laaggeletterde individuen en gezinnen: vanuit bestaande activiteiten of netwerken
» samenwerking verschillende partijen en domeinen: wat werkt wél?
» “gids” van groot belang op cruciale keuzemomenten in het leven
» dit geldt ook voor individuen en gezinnen in armoede!
13
Laaggeletterdheid en armoede in tijden van corona..
Coronacrisis vergroot de kloof - Thuisonderwijs
- Stilvallen projecten rondom leesbevordering en
schuldhulpverlening - E-Health
- Buurthuizen en bibliotheken gesloten
- Jongeren
wegvallen gidsen
“In het begin ben ik wel heel voorzichtig geweest. En ja... alles ging dicht, hè? Alles stopte. Ik heb dan nog de hond, weet je. Ik ga eruit met de hond en kan dan met mensen praten. Anders wordt het wel heel eenzaam hoor, dan wordt het echt heel eenzaam.”
“Daarnaast hebben wij een flinke schuld en dat loopt wel bij een bewindvoerster, maar ik kan niets aan haar vragen. ….. Ik loop overal tegen aan zeg maar”
14
Gelijke kansen op een gezonde fysieke en sociale leefomgeving
Lectoraat Gezonde
Samenleving dr. Natascha Notten,
Lector Gezonde Samenleving
n.notten@windesheim.nl
Opvragen rapporten en meer informatie via het secretariaat: l.freie-van.koningsveld@windesheim.nl
https://www.windesheim.nl/onderzoek/lectoraten/gezonde-samenleving https://www.linkedin.com/company/lectoraat-gezonde-samenleving/
