Integrale advisering gezonde leefomgeving Doel
Gezonde leefomgeving, zowel de ruimtelijk als de individuele leefomgeving, is een voorwaarde om de kwaliteit van leven iedereen te verhogen. Vanuit verschillende invalshoeken wordt hier advies over gegeven: vanuit het rijk, gemeenten, omgevingsdiensten, veiligheidsregio / brandweer en ook vanuit de verschillende afdelingen binnen GGD. Het is gewenst om deze adviezen goed op elkaar aan te laten sluiten en de ontvanger / opdrachtgever te voorzien van een integraal advies. Doel is om een advies te formuleren waarbij betrokken adviesorganisaties vanuit hun professies samen naar alle facetten van de leefomgeving gekeken hebben: wat zijn de effecten van de maatregelen en ontwikkelingen op de gezondheid van uw burgers? Uit deze integrale aanpak volgt een toepasbaar advies voor gemeenten.
Hoe sluit het product aan bij de Meerjarenstrategie?
Speerpunten
Aansluiten bij de behoefte van inwoners?
De eigen verantwoordelijkheid en participatie van de burgers wordt steeds belangrijker. Ook ten aanzien van de gezondheid. Een gezonde leefomgeving kan deze eigen verantwoordelijkheid en participatie stimuleren. Bij de inrichting van de fysieke leefomgeving is het eigenaarschap van de bewoners zelf een belangrijk uitgangspunt. Daar waar zij afhankelijk zijn door o.a.
milieufactoren, kan de gemeente een ondersteunende rol vervullen, zoals bijvoorbeeld bij het realiseren van groen in de wijk of aantrekkelijke, veilige fietspaden.
Extra aandacht voor kwetsbare groepen?
Van een gezonde inrichting van de ruimtelijke leefomgeving kan de hele bevolking profiteren.
Van een gezonde individuele leefomgeving profiteren vooral de kwetsbare groepen zoals ouderen, zwangeren, jeugd en jonge kinderen.
Versterking van de rol als verbinder en makelaar?
De GGD heeft nauwe samenwerking met betrokken externe en interne ketenpartners op dit thema en kan in dat netwerk een verbinder zijn voor die ketenpartners voor advies op maat.
Omdat we voor de hele regio (Gelderland-Zuid) werken hebben we een groot bereik en is het mogelijk om binnen de regio uniformiteit in de inhoudelijke adviezen te waarborgen.
Ambities
Partner op het gebied van gezonde jeugd
Preventieve voorlichting in samenwerking met andere ketenpartners, voor de jeugd en hun ouders onder andere op het gebied van gehoorschade, zonverbranding, blootstelling aan toxische stoffen bij zwangeren en jonge kinderen.
Betrouwbare bijdrage aan een veilige en gezonde leefomgeving
Het borgen van gezondheid in het gemeentelijk milieubeleid en vice versa. Dit doen we door ondersteuning te bieden bij het opstellen en uitvoeren van gemeentelijke milieu- en
gezondheidsbeleid en door indien gewenst een verbindende factor te zijn tussen de
verschillende gemeentelijke afdelingen. Zo kan bijvoorbeeld een verankering plaatsvinden van gezondheidsaspecten in ruimtelijke ontwikkelingen.
Doelgroep
De bevolking van regio Gelderland-Zuid.
Beoogd resultaat / maatschappelijk effect
Bijna 6% van de ziektelast kan worden toegeschreven aan milieufactoren. Het beoogde resultaat is het bijdragen aan het verlagen hiervan. Er is gezondheidswinst te behalen door bij nieuwe of veranderingen van ruimtelijke plannen de gezondheidsaspecten integraal mee te nemen. Maar ook door bewustwording te bevorderen bij de individuele burger. Deze gezondheidswinst kan alleen optimaal behaald worden in nauwe samenwerking met de gemeenten , andere ketenpartners en inwoners.
Werkwijze
Onderhouden van netwerken en aansluiten bij nieuwe netwerken zoals OneHealth, om daaruit goede samenwerkingsverbanden te sluiten.
Inspringen op landelijke en regionale ontwikkeling zoals de invoering van de omgevingswet en ontwikkelingen op het gebied van veehouderij.
Het gezamenlijk opstellen van (beleids)adviezen.
Het gezamenlijk uitvoeren van voorlichtingscampagnes.
Evidence based handelen n.a.v. onderzoek vanuit de Academische Werkplaatsen MMK en Integraal Gezondheidsbeleid.
Welke bestaande bouwstenen (producten/expertises) worden benut?
Bestaande netwerken
Kennis en expertise van GGD Gelderland-Zuid op het gebied van milieu en gezondheid, infectieziektebestrijding, integraal gezondheidsbeleid, preventie en voorlichting, jeugdgezondheidszorg.
Onderzoeksresultaten vanuit de Academische Werkplaats Medische Milieukunde (AW MMK) en AW Integraal Gezondheidsbeleid (AW IGB)
Instrument fysieke veiligheid
GGD-richtlijnen Medische Milieukunde
Wat is nieuw aan het product?
Opbouwen van nieuwe netwerken zoals OneHealth
Invulling geven aan advisering in het kader van de nieuwe Omgevingswet
Ontwikkeling van nieuwe integrale instrumenten om de gezondheid in het kader van de fysieke omgeving in kaart te brengen. Om aan de hand hiervan een afwegingskader te hanteren voor verder beleid.
Themabrede voorlichtingen met ketenpartners organiseren
Welke interne afdelingen zijn betrokken?
JGZ, AGZ, Gezond leven
Welke externe partners zijn betrokken?
Verschillende afdelingen van gemeenten, omgevingsdiensten, VRGZ (brandweer en GHOR), provincie, kenniscentra zoals RIVM, Universiteiten, ander GGD’en adviesbureaus
woningbouwverenigingen en burgerplatformen.
Wat is de tijdsplanning / realisatietermijn?
Deze integrale advisering zal een permanent karakter krijgen in onze productlijn.
Stand van zaken november 2016 met betrekking tot product Integrale advisering gezonde leefomgeving
In deze notitie wordt kort de stand van zaken weergeven van de ontwikkeling van dit product. De omgevingswet wordt hierbij apart benoemd. Daarna volgen de projecten, onderzoeken, preventie en voorlichtingsactiviteiten, adviezen die gegeven zijn en de bijeenkomsten die in het kader van het product integrale advisering gezonde leefomgeving zullen plaatsvinden. Deze activiteiten zullen bijdragen aan het permanente karakter die de integrale advisering gezonde leefomgeving krijgt in onze productlijn van gezondheid en milieu.
Omgevingswet
De komst van de Omgevingswet, met daarin volksgezondheid als element in de afweging van het bestuur, is een goede aanleiding om het belang van gezondheid te versterken en de bestuurders handvatten te geven voor een gezonde afweging van belangen.
In het RAO-overleg van mei werd aan de GGD gevraagd om mee te denken aan de invulling van gezondheid binnen de omgevingswet.
GGD is daarom samen met de afdeling gezond leven bezig met het opzetten van een Toolkit met factsheets . In het voorjaar van 2017 komt deze toolkit beschikbaar.
Projecten
Gelders Plussen Beleid, in samenwerking met andere GGD’en in Gelderland.
Stimuleren fietsgebruik t.b.v. beweging en luchtkwaliteit, in samenwerking van de afdelingen Infectieziektebestrijding met Gezond Leven en andere GGD’en van regio Oost-Nederland.
Ontwikkeling van instrument de Gelderse Gezondheidswijzer in opdracht van provincie Gelderland en in samenwerking met Royal Haskoning en de Gelderse GGD’en. Deze Gelderse Gezondheidswijzer is genomineerd voor de Eenvoudig Betertrofee van ministerie I&M.
Instrument Ruimtelijke Veiligheid in samenwerking met VRGZ (Brandweer en GHOR). Er wordt onderzocht of dit project in aanmerking kan komen voor een subsidie.
“Goed voorbereid” een project in samenwerking met het Rode Kruis.
Dit is een project waarbij gezocht wordt naar een aanpak waarbij de kwetsbare burgers waaronder ouderen geholpen kunnen worden bij extreem weer zoals hitte. Hiervoor is bij het Rode Kruis landelijk een projectleider aangesteld. Doestelling van het Rode Kruis is om landelijk 7 lokale Hitteplannen op te stellen in 2017. GGD Gelderland-Zuid is gevraagd hieraan deel te nemen. In de regio Gelderland-Zuid willen we starten met minimaal 2 deelnemende
gemeenten. Naast de gemeente Nijmegen zijn we op zoek naar een andere gemeente in de regio die hieraan mee wil werken.
In januari 2017 wordt een overleg georganiseerd door de GGD ( afdelingen Gezond Leven en AGZ) en het Rode Kruis. Streven is om in april een ‘hitteplan’ klaar te hebben waarin duidelijk is hoe we gezamenlijk kwetsbare groepen kunnen beschermen tegen de risico’s van hitte en andere extreme weersomstandigheden.
Onderzoeken
Onderzoek gevoeligheid voor laag frequent geluid, in samenwerking met de Academische werkplaats Milieu en Gezondheid, gemeenten en andere Gelderse GGD’en
Berekeningen van gezondheidseffecten door invoering roetnorm, in samenwerking met gemeente Nijmegen.
Bijdrage van brom- en snorfietsen op luchtkwaliteit op fietspaden, in samenwerking met Academische Werkplaats Medische milieukunde, gemeenten en andere Gelderse GGD’en
Hitte-onderzoek Hogeschool Amsterdam (call van RAAK)
Ouderen monitor: specifieke vragen met betrekking op de leefomgeving.
Emovo: specifieke vragen over gehoorschade
Preventie en voorlichting
Preventie koolmonoxide in samenwerking met brandweer.
Afstemming asbestdakenverbod in samenwerking met omgevingsdiensten ODR en ODRN.
Hitteproject risicogroepen: ouderen, scholen en kinderdagverblijven, in samenwerking met afdeling Gezond Leven en Jeugdgezondheidszorg.
Preventie zonverbranding bij kinderen, in samenwerking met JGZ en reizigers
Gehoorschadepreventie, in samenwerking met JGZ en Gezond Leven
Adviezen:
Gezamenlijke advisering vergunningaanvragen veehouderijen, in samenwerking met afdeling Infectieziektebestrijding van de GGD.
Advisering inzake bestemmingsplannen, in samenwerking met omgevingsdiensten, gemeenten en Veiligheidsregio.
