lV/iAAivrnPT A n ZEVEN EN VIJFTIGSTE JAARGANG
MAANDBLAD No M DECEMBER 193?
Orgaan van de Vereeniging
TEGEN DE KWAKZALVERIJ
R E D A C T I E : D R P H . A . C O P P E N S - Bergschelaan 167a - Rotterdam
B e s t u u r d e r V e r e e n i g i n g : DR C. J. BRENKMAN, Arts te 's Gravenhage, Voorzitter; MR M. D. K. S. VAN LIER, Rechter te Amsterdam, Lid van het Dagelijksch bestuur; DR P H . A. COPPENS, Apotheker Gem. Ziekenhuis, Bergweg, Rotterdam; MR A. VAN DER ELST, oud-Ambtenaar van het O.M. bij Kantongerecht te Leiden, te Noordwijk aan Zee;
N. KEULEMANS, Apotheker, Binnengasthuis Amsterdam; MR J. MOOLENBURGH, Kantonrechter te Middelburg;
MR J. J. PLUGGE, Rechter te Utrecht; Mej. J. C. RESSING te Delden; MR H. B. DE BRUEYS TACK, Ambtenaar O.M.
te Alkmaar; A. H. v. D. VELDE, Apotheker, Inspecteur v. Volksgezondheid in Alg. Dienst te 's Gravenhage; G. E. WINDE- MÜLLER, Arts te Vaassen; H. J. A. TER WEE, Apotheker Wilhelmina Gasthuis te Amsterdam, Secr.-Penningmeester.
Adres voor het opgeven v. Leden en Abonné's:
H. J. A. TER WEE - Zoomstr. 30 - Amsterdam Postgiro der Verg. 32237 - Gem. Giro K. 1672 Lidmaatschap der Vereeniging . . ƒ3.—
Het nadrukken van artikelen uit dit blad is niet alleen geoorloofd doch wordt zelfs
dringend verzocht.
Abonnement per jaar fr. p. p.
by vooruitbetaling ƒ 2.—
Administratie Maandblad: Keizersgracht 104 - Amsterdam C. - Telef. 49122 - Postgiro 78536
LEDEN-
VERGADERING
op 27 N o v e m b e r 1937, 's m i d d a g s d r i e u u r i n A m e r i c a n Hotel te
A m s t e r d a m .
W e d e r o m k a n deze v e r g a d e r i n g niet als
%druk bezocht w o r d e n a a n g e r e k e n d .
Het eerste deel d e r a g e n d a n.1.
voorlezen d e r notulen, goedkeu- r i n g v a n j a a r v e r s l a g en r e k e n i n g en v e r a n t w o o r d i n g over 1936, w e l k e door de commissie tot h e t nazien d e r r e k e n i n g w a s gecon- troleerd, w o r d e n snel afgedaan.
H i e r n a w o r d t overgegaan tot ver- kiezing d e r Bestuursleden. Het Bestuurslid m e j u f f r o u w J. C. Res- sing heeft b e r i c h t gezonden liever geen n i e u w e b e n o e m i n g te a a n - v a a r d e n als een j o n g e r e gegadig- de gevonden k a n w o r d e n , terwijl Mr A. v a n d e r Eist te k e n n e n heeft gegeven tusschentijds te willen aftreden. I n deze beide leden ver- liest het Bestuur de laatste ver- tegenwoordigers d e r o u d e g a r d e , die als Bestuursleden een staat v a n dienst vertoonen v a n resp. 22 j a a r en 26 j a a r , w a a r i n zij steeds een ijverig a a n d e e l h e b b e n gehad in de d a a d w e r k e l i j k e m e d e w e r - k i n g in onzen strijd. Met algemee- n e s t e m m e n w o r d t besloten h u n de zilveren penning-van-verdien- ste onzer Vereeniging toe te ken- nen. I n h u n p l a a t s w o r d e n verko- zen m e j u f f r o u w E. H. Hengeveld, Arts te Zwolle en Mr. G. v a n Ital- lie, subst. Griffier te Dordrecht.
V e r d e r w o r d e n h e r k o z e n D r P h . A. Coppens en Mr J. J. Plugge.
D e v e r g a d e r i n g k a n zich vereeni-
gen m e t een door h e t Algemeen Bestuur o n t w o r p e n request a a n den Minister, a a n g a a n d e de a a n - prijzing v a n geneesmiddelen en geneeswijzen. De tekst h i e r v a n zal afzonderlijk gepubliceerd wor-
den.
Van m e j u f f r o u w C. Hugenholtz is een schrijven ingekomen, w a a r - in ze verzocht in de kascommis- sie in h a a r p l a a t s een a n d e r te willen kiezen. Besloten w o r d t D r J. W . Birza te v r a g e n deze functie te willen vervullen.
Na eenige o p m e r k i n g e n over de gestadige groei van het ledental, w o r d t de v e r g a d e r i n g gesloten.
De Secretaris-Penningmeester:
H. J. A.
T E R W E EMededeelingen van het Bestuur
N I E U W E L E D E N :
A.
BEIBOER,Arts te Staphorst.
F. L.
BERGHAUSER PONT,Arts te Staphorst.
Bloemendaalsche en Overveensche Apotheek
DEFouw &
VEENENBOSte Bloemendaal.
P.
VAN DEN BURG,Arts te Heteren.
Mevr. E. C.
FUCHS-VAN KRUGTENte Arnhem.
Noord-Hollandsche Vereen. „HET
WITTE KRUIS"
te Hilversum.
A. C. P.
TREFFERS,Arts te Bun- schoten.
HET WITTE KRUIS, afdeeling Am-
sterdam.
HET WITTE KRUIS, afdeeling Heems-
kerk.
H. J. A. TER WEE, Secr.
R e a u e s t aan den Minister
De tekst v a n het reeds in het ver- slag d e r l e d e n v e r g a d e r i n g bespro- ken request, luidt als volgt:
Aan Zijne Excellentie
den Minister van Sociale Zaken te 's Gravenhage.
Geeft eerbiedig te k e n n e n : De Vereeniging tegen de Kwak- zalverij, laatstelijk goedgekeurd bij Koninklijk Besluit v a n 18 Juli 1930 (Staatscrt. No. 170) ten deze vertegenwoordigd door h e t Dage- lijksch Bestuur,
d a t verzoekster hierbij een exem- p l a a r van het Bijvoegsel tot de Nederl. Staatscourant, w a a r i n h a r e Statuten zijn afgedrukt, over- legt (bijlage) w a a r u i t het doel v a n verzoekster blijkt;
d a t verzoekster volgens a r t i k e l 2 sub e tracht h a a r doel te berei- ken, door a a n te dringen op be-
tere wettelijke bepalingen ter be- strijding d e r k w a k z a l v e r i j ; d a t in 1925 een w e t s o n t w e r p is ingediend betreffende bepalingen o m t r e n t het m e t openlijke a a n - prijzing in het v e r k e e r b r e n g e n v a n m i d d e l e n tegen ziekte, welk wetsontwerp in 1937 is ingetrok- k e n ;
d a t korten tijd n a het indienen v a n genoemd w e t s o n t w e r p h a n - d e l a r e n en f a b r i k a n t e n v a n m e - d i c a m e n t e n en specialité's in sa- m e n w e r k i n g met de D a g b l a d p e r s een Commissie van Controle op de Aanprijzing v a n Geneesmid- delen en Geneeswijzen b e n o e m d hebben, welke op h a a r b e u r t een IJureau belastte met de beoordee- ling van ter k e u r i n g ingezonden a d v e r t e n t i e ' s ;
dat, ofschoon het w e r k v a n dit B u r e a u m e t zekere w a a r d e e r i n g
91
E G E N D E K W A K Z A L V E R I J genoemd m a g w o r d e n , h e t toch door zijn oorsprong en o p d r a c h t door de Commissie in vele oogen niet voldoende onafhankelijk i s ; d a t verzoekster v a n m e e n i n g is, d a t door h e t instellen v a n een v a n Regeeringswege ingestelde Commissie zich algemeen de over- tuiging zal vestigen, d a t de con- trole op de aanprijzing v a n ge- n e e s m i d d e l e n en geneeswijzen deugdelijk en zoo onpartijdig m o - gelijk zal geschieden;
dat verzoekster in h e t b e l a n g d e r volksgezondheid Uwe Excellentie zou willen verzoeken Uwe m e d e - w e r k i n g te willen verleenen bij h e t instellen v a n een a l d u s ge- r e o r g a n i s e e r d e Commissie v a n Controle, w e l k e zou k u n n e n be- staan u i t :
a - voorzitter aangewezen door den Minister.
5 - 2 leden artsen, v a n wie 1 a a n - gewezen door h e t Hoofdbestuur d e r Ned. Mij. t. b . d. Geneeskunst en 1 aangewezen door h e t Bestuur d e r Vereeniging tegen de Kwak- zalverij.
c - 2 leden a p o t h e k e r s , v a n w i e 1 aangewezen door h e t Hoofdbe- s t u u r d e r Ned. Mij. t. b. d. P h a r - m a c i e en 1 aangewezen door het Bestuur der Vereeniging tegen de Kwakzalverij.
Dokter was niet noodig
E e n onzer geneeskundige leden deed ons h e t volgende sobere en droeve v e r h a a l .
In h e t d o r p zijner inwoning, ge- legen in de onmiddellijke nabij- heid v a n een groote stad, w o o n d e een flink gebouwde j o n g e boer, wien het finantieel zeer n a a r den vleeze w a s gegaan en waarschijn- lijk zou dit w e l zoo voortgegaan zijn, d a a r de m a n een s p a a r z a m e n a t u u r h a d . Zelfs w a r e n er die h e m gierig n o e m d e n en wij m o e - ten wel a a n n e m e n d a t zij, die er zoo over dachten, niet v e r bezij- den de w a a r h e i d w a r e n . D e boer hield zich altijd a r m en of h e t n u d a a r d o o r k w a m of dat a n d e r e overwegingen bij h e m golden:
n a a r een d o k t e r g a a n leek h e m niet al te best. T o c h w a s hij eens n a a r den dokter, onzen zegsman, gegaan o m d a t hij een kleine dikte in de lies h a d opgemerkt, die h e m h i n d e r d e . H e m w e r d a a n g e r a d e n
d - lid, aangewezen door de Ver- eenigde N e d e r l a n d s c h e P e r s . e - lid, aangewezen door de grootste vereeniging v a n H a n d e - l a r e n in p h a r m a c e u t i s c h e arti- kelen.
d a t volgens verzoekster het groo- te voordeel dezer aldus samenge- stelde Commissie is, d a t alle be- langen in deze Commissie verte- genwoordigd z o u d e n zijn, terwijl a a n d e s k u n d i g e n een groote p l a a t s zou i n g e r u i m d w o r d e n ;
dat verzoekster desgewenscht gaar- n e bereid is tot h e t v e r s t r e k k e n v a n m e e r d e r e gegevens, w e l k e Uwe Excellentie van belang mocht achten en tot h e t m o n d e - ling toelichten v a n h e t o n d e r h a - vige verzoek, waarbij zij Uwe Excellentie m e e r uitvoerige ge- gevens zou k u n n e n v e r s t r e k k e n over de nog h e d e n v o o r k o m e n d e m i s s t a n d e n op het gebied d e r openlijke a a n k o n d i g i n g v a n m i d - delen tegen ziekte,
redenen, w a a r o m verzoekster U- w e r Excellentie eerbiedig, doch met a a n d r a n g verzoekt te willen bevorderen, d a t een Commissie t e r Controle op de Aanprijzing v a n Geneesmiddelen en Geneeswijzen, zooals door verzoekster is gepro- jecteerd of op de wijze w a a r o p h e t U w e r Excellentie h e t m e e s t
de dikte bij grooter w o r d e n te la- ten opereeren. Dit gebeurde ech- ter niet. D e d o k t e r h o o r d e tijdens visites bij familieleden en vrien-
den wel v r e e m d e v e r h a l e n v a n bedlegerig w o r d e n , etter en bloed die h e m door de pijp v a n de b r o e k w a r e n afgeloopen enz., d a t hij deswege door diverse k w a k z a l - vers w e r d b e h a n d e l d . —
Na overlijden v a n de eerste k w a k - zalver, t r a d n u m m e r twee op, die d e ziekte alleen door „ u r i n e kij- k e n " beoordeelde en b e h a n d e l d e , d a a r n a no. 3, die schriftelijk ad- vies gaf. Deze, een b e k e n d „tuber- culose genezer", die ontdekt h a d op • afstand d a t h e t tuberculose was, v e r k o c h t d u r e smeersels en petroleumcapsules. V a n deskun- dige h u l p w a s n a t u u r l i j k geen s p r a k e .
Het einde zou de last dragen. O p z e k e r e n avond kreeg de d o k t e r h e t verzoek om den b o e r den laat- sten m e d i s c h e n dienst te bewij- zen, hij w a s n.1. uitgeteerd ge- storven.
No. 12 - D e c e m b e r 1937
I N H O U D BIZ.
Ledenvergadering TER WEE 91 Request aan den Minister 91 Mededeelingen van het Bestuur 91 Dokter was niet noodig C. J. B. 92 Medische Voorlichting in de
Pers C. 93 Wetsontwerp inzake verkoop
van Geneesmiddelen 93 Toch Kwakzalverij
G. C. WlNDEMULLER 94
Naamlijst van de leden der Ver.
tegen de Kwakzalverij 95 Inhoud van den 57en Jaargang 100
Mevrouw De Vries-Bruins over de Geneesmiddelenverkoop en het Artsenmonopolie 101
Rechtszaken 101 wenschelijk voorkomt, w o r d e in-
gesteld,
Hetwelk doende enz., Voor de Vereeniging tegen d e Kwakzalverij,
, (w. get.)
BRENKMAN, Voorzitter M. D. K. S. VAN LIER,
Onder-Voorzitter H. J. A. TER WEE,
Secretaris-Penningmeester*
A m s t e r d a m , 17 Dec. 1937
Wij s p a r e n U h e t v e r h a a l v a n den dokter, w a a r b i j hij vertelde i n w e l k e d e p l o r a b e l e toestond hij den overledene aantrof en hoe star en eigenwijs de familie n o g steeds w a s .
Begrijpelijkerwijze w e r d een j u s - titieel onderzoek ingesteld e n bij de sectie bleek d a t het eertijds zeer kleine p l e k j e in de lies was.
uitgegroeid tot een m a n s h o o f d groot gezwel. Het w a s open en e t t e r d e geweldig. Dit w a s mis- schien nog wel de r e d e n dat de familie gemeend h a d dat m e n o p den goeden weg w a s en d a t „de k w a d e s a p p e n er uit k w a m e n " .
W a n n e e r dit k w a a d a a r d i g e k a n - k e r a c h t i g gezwel niet a a n een ge- n e e s k u n d i g e b e h a n d e l i n g w a s o n t t r o k k e n d a n w a s er alle k a n s geweest dat h e t leven v a n den boer,- door een' tijdige operatie,, b e h o u d e n w a s .
Zie : D e hoofdige b o e r v a n S t a r i n g !.' C. J. B.
92
57ste J a a r g a n g
T E G E N DE K W A K Z A L V E R
Medische Voorlichting in de Pers
EEN VOORBEELD VAN DE GEVAREN DAARVAN
Vele onzer dag- en w e e k b l a d e n h o u d e n er een op geregelde tijden verschijnende medische kroniek op na. Op zichzelf genomen k a n er een groote verdienste in schui- len het lezende publiek kennis te laten n e m e n v a n belangrijke s t a n d p u n t e n d e r h e d e n d a a g s c h e medische wetenschap. Maar al te dikwijls blijkt op ons tellende wij- ze hoe noodig h e t is, d a t de m e n - schen, w a t h u n kennis op genees- k u n d i g en a a n v e r w a n t gebied be- treft, eens een duidelijke voor- lichting behoeven. Dit dient ech- ter m e t de grootste omzichtigheid te geschieden. Het volgende zal dit duidelijk illustreeren.
In het Rotterdamsch Nieuwsblad v a n 10 November 1937 k o m t on- der de r u b r i e k „ G r e p e n uit de medische w e t e n s c h a p " een artikel voor getiteld: „Hoe ontkomen wij a a n zwaarlijvigheid?", geschre- ven door „Medicus". Na een be- spreking over de wenschelijkheid v a n m e t m a t e eten, d r i n k e n en zorgen voor lichaamsbeweging, g a a t de schrijver over tot een uit- eenzetting van eenige geneesmid- delen. T e n e i n d e geen onjuiste in- d r u k te w e k k e n van de wijze w a a r o p dit geschiedt, laten wij het d a a r o v e r h a n d e l e n d e gedeel- te h i e r o n d e r volgen.
Velen zijn de meening toegedaan, dat bij den strijd tegen de zwaarlijvigheid allereerst geneesmiddelen ter sprake dienen te komen. Deze zienswijze is onjuist.
Eerst dan komen geneesmiddelen aan de orde, wanneer dieet en lichaams- beweging niet aan het doel beantwoor- den.
Na volhardende studie en proefnemin- gen is men erin geslaagd enkele prae- paraten samen te stellen, welke de zwaarlijvigheid tegengaan.
In de eerste plaats moet ik dan noe- men het schildklierpraeparaat of het thyreoid, dat zelfs in hardnekkige ge- vallen veelal succes heeft.
Merkwaardig genoeg bleven er toch nog menschen over, die op geenerlei wijze magerder waren te krijgen. Nau- welijks een jaar geleden heeft men echter ook voor hen iets gevonden, n.1. het dinitrophenol, dat zelfs bij een
minder streng dieet den patiënt lich- ter in gewicht weet te maken. Dit mid- del zet het stofwisselingsproces in niet geringe mate aan, m.a.w. het stookt de kachel in ons lichaam goed op, met het noodzakelijke gevolg, dat de per- soon in kwestie het gewoonlijk wat warm krijgt. Het gevolg van een en ander is natuurlijk, dat men dunne kleeren gaat dragen en koude vat. Men dient dus in dit opzicht op zijn hoe- de te zijn.
Tevens werd in de betrekkelijk korte spanne tij ds, waarin het middel werd toegepast nu en dan een niet zeer ern- stige huiduitslag waargenomen, welke echter spoedig verdween, wanneer men staakte met dit medicament.
Het bleek een minder aangename com- plicatie te zijn, welke ook de meest alledaagsche praeparaten, zooals aspi- rine, soms teweeg brengen. Ook bij sommige voedingsmiddelen is een der- gelijke complicatie niet onbekend, men denke slechts aan den aardbeientijd.
Tenslotte moet ik nog opmerken, dat elke strijd tegen de zwaarlijvigheid langzaam moet worden aangebonden.
De patiënt mag liefst niet meer dan 4 à 5 pond per maand afvallen, aan- gezien wij anders kans loopen kennis te maken met zenuwstoornissen van allerlei aard. In 't algemeen zal men dan ook liefst niet op eigen houtje met de zwaarlijvigheid slag gaan le- veren en zeer zeker geen behandeling met medicamenten beginnen, doch steeds zijn vertrouwensman, den huis- arts, bij een dergelijke kuur „in den arm" nemen.
Tot zoover h e t bedoelde artikel.
Hoewel schrijver eenigszins te kort schiet in volledigheid bij de vermelding o m t r e n t de schadelij-
W E T S O N T W E R P IN ZAKE VERKOOP VAN
GENEESMIDDELEN
In October j . 1 . moesten wij de mededeeling doen, dat het wets- o n t w e r p over de uitoefening der artsenij b e r e i d k u n d e en dat over het in den h a n d e l b r e n g e n van m i d d e l e n tegen ziekten, voorloo- pig w a r e n k o m e n te vervallen.
Het is ons in alle opzichten een genoegen t h a n s h i e r te k u n n e n
ke w e r k i n g van dinitrophenol (bekend, of beter berucht, is toch de k a n s op gevaarlijke oogbescha- digingen, die n a h e t gebruik v a n dit m i d d e l te voorschijn k u n n e n t r e d e n ) , spreekt uit zijn woorden toch een a a n m a n i n g tot voorzich- tigheid, die m e n in het algemeen in acht dient te n e m e n alvorens tot toepassing van vermagerings- middelen over te gaan. Het lezen- de publiek neemt deze w a a r s c h u - wing echter niet al te z w a a r op en vreest, in zijn zucht n a a r het verkrijgen van een slanke lijn, d e n k e n d aan „den aardbeientij d", de beschreven complicatie niet bijzonder.
Dit nu is gebleken door het na- volgende: in een week tijd kwam.
het in één apotheek viermaal voor, dat iemand zich vervoeg- de met het verzoek dinitro- phenol-bevattende vermagerings- middelen te verschaffen. Telkens was dit een andere aanvrager
(vraagster) en telkens bleek na informatie, dat het bovengenoem- de medische artikel de menschen op de gedachte had gebracht der- gelijke geneesmiddelen eens te beproeven.
Toevalligerwijs k w a m ons dit uit één apotheek ter oore. Hoewel de kans groot is, d a t na verdere on- derzoeking misschien zou blijken, dat m e n op m e e r plaatsen deze ervaring heeft opgedaan, wordt het feit, dat het publiek op een dergelijke wijze reageert d a a r - door niet m e e r of m i n d e r belang- rijk.
Ten duidelijkste treedt naar vo- ren, dat voorlichting over medi- sche aangelegenheden met de uiterste zorg dierten te geschieden daar de kans groot is anders juist het tegenovergestelde te bereiken
als wordt beoogd. C.
laten a f d r u k k e n , dat bij de voort- gezette b e h a n d e l i n g d e r begroo- ting van Sociale Zaken, minister R o m m e op 26 November j.1. in de Tweede K a m e r o.a. in het voor- uitzicht heeft gesteld een wetsont- w e r p in z a k e den verkoop v a n geneesmiddelen.
Het voorkomen van deze m e d e - deeling nog in h e t laatste n u m - m e r v a n ons m a a n d b l a d v a n 1937 stemt ons hoopvol bij den a a n - vang v a n h e t nieuwe j a a r .
93
T E G E N DE KWAKZALVERIJ No. 12 - December 1937
TO CH K WA KZÂ L VERIJ
door
G. E. WINDEMULLER - Arts II
(No. I in O et.-nummer) De z.g. bovennatuurlij k-begaafde heeft dus geen „vakkennis" van de geneeskunde en haar hulpwe- tenschappen, en begeert die niet te hebben. De enkele ernstige oc- cult-begaafde, die volkomen te goeder trouw meent, zonder be- hulp van vaktechnische kennis een „diagnose" te kunnen stellen langs psychische wegen, en op grond van het „waargenomene"
enkele aanwijzingen geeft voor een behandeling, grondt zijn ver- mogen daartoe dan ook niet op geneeskundige kennis maar op zijn occulte gaven, die hij onder andere ook toepast op de genees- kunde, op zijn wijze, maar meest- al tegelijkertijd op ander terrein:
misdaad-opsporing, telepathische seance's, spontane berichtgevin- gen e.d.
Ik geloof toch wel te mogen zeg- gen, dat geen enkele geneeskun- dige vertrouwen heeft in deze
„methode", en geen enkel weten- schappelijk mensch, indien hij on- bevooroordeeld tracht, met zijn gezond verstand de kwestie te overdenken, niet ten slotte tot de conclusie zal komen : „toch kwak- zalverij", even goed of liever:
slecht als elke ordinaire kwak- zalverij ! Er is meermalen, om elk verwijt van vooroordeel te ont- gaan, door ernstige wetenschap- pelijke onderzoekers nagegaan, of eenige „behandeling" door der- gelijke lieden de toets der critiek kon doorstaan. Het resultaat was nul komma nul. Het is van geen belang, de verschillende metho- den hier op te sommen, waarlangs men voor „onderzoek" en „be- handeling" tot het verlangde re- sultaat komt; of deze „magne- tisch" is of „chr. scientistisch" of louter „occult", bij handoplegging, enz. enz. ; liever ga ik over tot een beschouwing in het algemeen over de verklaring, hoe intelligen- te menschen het onderscheidings- vermogen voor deze dingen mis- sen, en over het schijnbaar merk- waardige feit, dat alléén in de geneeskunde kwakzalverij bestaat en met eenig vertrouwen wordt
bejegend door leeken.
1 - Ik wil beginnen met het laatst- genoemde. Het begrip Kwakzal- verij is wel-is-waar in het bijzon- der gereserveerd voor onbevoegd uitoefenen der geneeskunde, maar ik denk, dat op elk gebied „kwak- zalverij" mogelijk is, d.w.z., dat op elk gebied onbevoegde prut- sers of beunhazen bestaan, die met of zonder zekere oppervlak- kige kennis „kwakzalven" op hun eigen terrein.
De samenleving, enkele leden er- van, mogen het misschien eens probeeren met zoo'n beunhaas, — gewoonlijk komt men heel gauw terug van deze proefnemingen:
men eischt deugdelijke vakken- nis, vooral op het gebied der exac- te wetenschap en techniek; ik heb nog nooit een occult-begaaf d élec- tricien zien slagen op de wereld!
En als ik mij niet vergis, is het op de meer geestelijke, raisonnee- rende gebieden als taalwetenschap, rechtsgeleerdheid, al niet anders.
Hoewel hier kwakzalverij veel ongevaarlijker is, vinden onbe- voegden hier geen emplooi, en worden zij niet geduld. „Schijn- baar-merkwaardig" noemde ik het feit, dat de kwakzalverij op geneeskundig gebied door de lee- ken wordt geduld, en zelfs door intellectueelen in zekeren zin ge- sanctioneerd.
Welnu : waar leven en gezondheid de eerste en belangrijkste onder- grond is voor geluk in dit onder- maansche, zoekt ieder deze beide zoo mogelijk te behouden of te herkrijgen. Dit is een zóó belang- rijke primaire voorwaarde; dit is zoo'n instinctieve drang, dat zéker de massa, maar óók zelfs de in- telligentere mensch in gevallen van z.g. „falen" van de „officieele geneeskunde" zijn heil dikwijls zoekt overal, waar hij meent, het te kunnen vinden.
Gevaren, daaraan verbonden, kent hij niet; hij heeft geen vergelij- kingsmateriaal voor de beoordee- ling en afweging van de waarden, die voor hem van belang zijn; en bovenal : waar menschenwerk on- volmaakt is, zal ook de genees- kunde vaak machteloos zijn — en niet zonder feilen !
Dan begint de kwakzalverij, in- dien dit al niet eerder is geschied, aantrekkingskracht uit te oefe- nen; en óók in de gewetenlooze gewone bedrieger zit voor de mas- sa een occult, mysterieus element, dat evenals de bewust gezochte occult-werkende genezer, maar nu onbewust, sterk suggestief werkt.
Het is in dit artikel niet de bedoe- ling, de al zoo herhaaldelijk be- handelde oorzaken van de ver- meende successen van kwakzal- verij en de enkele werkelijke
„successen", die echter ondanks de kwakzalver ontstaan (zenuw- afwijkingen!), nogmaals te be- spreken. Ik volsta met het vol- gende, dat naar mijn meening dienstig is, om voor de onderhavi- ge kwestie motieven aan te voeren.
Het menschelijk organisme in zijn gehéél is, in de naïeve werkelijk- heid, een combinatie van geesten stof. Voor de kennis van de (bio- logische) stof ligt een massa exac- te wetenschap bereid, waarvan de niet-deskundige geen benul heeft, noch de noodzakelijke waarde voor de geneeskunde kan beoor- deelen.
Voor de kennis van de geestelijke functie's en haar belangrijke ver- bindingen (in geneeskundig op- zicht) met de stoffelijke deelen van het organisme ligt geringer hoeveelheid, en dan nog specula- tieve, abstracte, wetenschap be- reid, waarvan de leek weinig of niets weet, maar waarvoor hij een heilige eerbied heeft en die hij in tegenstelling met de deskundige volkomen scheidt van het geheel.
Al deze formuleeringen gaan on- bewust langs hem heen natuur- lijk; maar het resultaat is dit: on- derschatting van wat voor de stof gekend moet worden; overschat- ting van het mysterieuze in het geestelijke, dat los van het licha- melijke vatbaar wordt geacht voor hanteering door iedereen! vatbaar voor terugwerking op het stoffe- lijke, zonder grenzen! Hier treedt het geloof, het bijgeloof, het ver- trouwen in den kwakzalver op, mede op basis v a n . . . hoop ! En waar de werkelijke grenzen van de bovengenoemde terugwerking op de stof niet worden overschre- den, kan de kwakzalver succes hebben, door de gezindheid van wie aan hem gelooft !
(Wordt vervolgd)
94
57ste Jaargang T E G E N DE K W A K Z A L V E R I J
NAAMLIJST
VAN DE LEDEN DER
Vereeniging
tegen de Kwakzalverij
op 1 Januari 1938 Totaal 678 leden DAGELIJKSCH BESTUUR:
Dr C. J. Brenkman, arts te 's Graven- hage, Voorzitter.
H. J. A. Ter Wee, Apotheker te Am- sterdam.
Secretaris-Penningmeester.
Mr M. D. K. S. van Lier, Rechter te Amsterdam.
ALGEMEEN BESTUUR:
Dr Ph. A. Coppens, apotheker te Rot- terdam.
Mej. E. H. Hengeveld, arts te Zwolle.
Mr G. van Itallie, Substituut-griffier te Dordrecht.
N. Keulemans, Apotheker te Hilver- sum.
Mr J. Moolenburgh, Kantonrechter te Middelburg.
Mr J. J. Plugge, Rechter te Utrecht.
Mr. H. B. de Brueys Tak, Ambtenaar O. M. te Alkmaar.
A. H. van de Velde, Apotheker te 's Gravenhage.
G. E. Windemüller, arts te Vaassen.
NEDERLAND
GEWONE LEDEN:
Aalsmeer Aug. Snethlage, tandarts.
Aarlanderveen W. van der Wind, arts.
Abcoude
Afd. de Vecht en omstreken der Ned.
Mij. t. b. d. Geneeskunst.
Akkrum L. E. W. van Albada, arts.
Alkmaar
Afd. Alkmaar, Ned. My t. b . d. Geneesk.
Mr. H. B. de Brueys Tak, Ambtenaar O.M.
Dr J. Degenaar, arts.
H. Hartong van Ark, apotheker.
B. Schouten, apotheker.
Th. v. d. Sluis, arts.
Almelo
Afd. Twente der Ned. Mij t. bev. d.
Geneeskunst.
Alphen a/d Rijn J. F. Allart, apotheker.
L. W. Hildernisse.
Ameide L. A. Donker, arts.
Amersfoort D. G. J. Bolten, milit. apoth.
Amsterdam
Amsterdamsche Ver. tot Bestrijding van Tuberculose.
R. F. Armbrust, apotheker.
J. Armbrust, apotheker.
Dr B. H. de Beer, tandarts.
J. v. d. Berg, apotheker.
W. Binnendijk, arts.
Dr J. W. Birza, apotheker.
Dr C. J. Blok, apotheker.
P. H. Bon, apotheker.
Jhr. Kr. W. v. d. Borne, arts.
Dr C. F. Bosch, arts.
L. A. Bouvy, apotheker.
Mevr. Fr. v. d. Broek-Swart, apoth.
A. J. van Bronkhorst, apotheker.
Dr P. W. C. M. Busch, arts, J. Bijlsma, arts.
Dr E. H. La Chapelle, arts.
Mej. F. Con, apotheker.
Mej. M. le Coultre, apotheker.
Depart. Amsterdam van de Nederl.
Maatsch. tot bev. d. Pharmacie.
Dr M. H. L. Jos. Duquesne, arts.
Mevr. J. M. P. Edel-Visser, apoth.
S. Engers, arts.
Dr H. Feriz, chirurg.
C. Ferkenius, arts.
Mevr. J. A. Fey, apotheker.
J. C. Filedt Kok, apotheker.
Dr C. L. de Fouw, Inspecteur v/d Volksgezondheid.
S. S. Gallée, apotheker.
H. Gersons, apotheker.
J. B. Gersons, apotheker.
L. J. de Haan, pharm, cand.
H. D. de Haas, arts.
W. B. ten Harmsen v. d. Beek, apoth.
Mej. G. E. Hastman, gedipl. masseuse.
Mej. Mr R. v. d. Heide.
G. J. H. Hempenius, apotheker.
Mevr. M. M. Hertstein-Schouten, apoth.
E. van der Hoop, arts.
Dr A. Huender, apotheker.
Mej. C. Hugenholtz, apoth.
Mej. N. Hugues, apoth.
Dr C. Hijmans, arts.
V. van Itallie, apotheker, Dr J. C. de Jong, apotheker.
M. de Jong, apotheker.
D. B. Kagenaar, arts.
S. van Kempen, arts.
Mej. J. Kerssemakers, pharm, cand.e.
Mevr. J. de Klerck-v. Rietschoten, apoth.
Dr H. M. Knipscheer, apotheker.
Mr W. P. C. Knuttel, Rechter.
J. Kok, apotheker.
A. Kropveld, arts.
Mevr. J. C. Kruysse-Rübsaam, apoth.
C. J. v. Ledden Hulsebosch, apoth.
M. J. Lewenstein.
F. Lieffijn, arts.
Mej. C. A. Lubsen, apoth.
H. Meijer, arts.
G. C. E. Moesman, apoth.
E. Monasch, apotheker.
Ned. Maatsch. t. bev. d. Geneesk.
Ned. Maatsch. t. bev. d. Pharmacie.
A. Otto, arts.
H. Pekelharing.
Pharm. Stud. Vereen. „Luctor et Emergo".
W. Polak, arts.
W. Posthumus Meijes.
A. J. v. Reeuwyk, arts.
Mr A. J. van Royen, Vice-President der Rechtbank.
H. van 't Sant, apotheker.
C. N. Schmidt.
Mej. C. H. Schroo, apotheker.
Mej. A. H. C. Sinke, apoth.
M. H. P. Sitsen, apotheker.
Mr P. H. Smits, Rechter.
Mevr. J. Stärcke-Polenaar, arts.
Mevr. de W e d , S. J. Stork-v. d. Horst.
Dr G. J. Stracke, leeraar M.O.
Mevr. A. D. J. Suyver-Stoutjesdijk, apotheker.
C. Suir, apotheker.
Dr F. Tekelenburg.
Dr J. Temminck Groll, Lector.
R. Vedder, arts.
Vereeniging t. bev. d. Homoeopathie.
J. H. Verhave, arts.
H. J. A. Ter Wee, ap*otheker.
H. W. Welvaart, arts.
Mej. B. H. Wentink.
Ed. Wiener, arts.
Dr P. A. de Wilde, arts.
P. H. de Wit, apotheker.
Witte Kruis, Afd. Amsterdam.
Dr I. A. Wysenbeek, arts.
J. de Clercq Zubli, arts.
St. Anthonius (N.Br.) Jos Verbeek, arts.
Apeldoorn
Afd. Apeldoorn der Ned. My t. b . d.
Geneeskunst.
N. H. Biegman, arts.
L. Bouwman, arts.
M. F. L. Ennema, apotheker.
E. J. Fresemann Viëtor, arts.
Mevr. A. G. Kerkhoven-Wijthof.
P. Persijn, apotheker.
M. C. J. Pilaar, arts.
A. J. Risseeuw, arts.
H. van Seventer, rustend arts.
Ch. Simons, arts.
Dr N. Speyer, arts.
Dr P. L. Stal, arts.
G. A. v. d. Stok, arts.
Mej. C. W. E. Velthuysen, arts.
A. de Vries, arts.
Appingedam Groene Kruis.
Arnemuiden
Afd. Walcheren, Ned. My t. b. d. Ge- neeskunst.
Arnhem
Afd. Arnhem v. d. Ned. Maatschappij t. b. d. Geneeskunst.
Dr. W. H. Bloemendal, Insp. v. d.
Volksgezondheid.
W. K. Brevet, arts.
Mevr. E. C. Fuchs-van Krugten.
Dep. Gelderland v. d. Ned. My t. b. d.
Pharmacie.
Th. Hillen, apotheker.
H. F. Louwe Kooymans, apotheker.
Dr H. C. Maats.
Dr J. P . v. d. Marel, mil.-apoth.
E. Menthen, apotheker.
D. Raven, apotheker.
Dr M. J. Schulte, apotheker.
Asperen G. Verdoes Klein, arts.
Assen
L. G. Boet, offic. van gezondheid.
G. A. Kalverkamp, arts.
Baarn Dr P . V. Astro, arts.
Rud. Heybroek, arts.
Mej. M. C. Julius, apotheker.
Balkbrug Groene Kruis.
Barendrecht P. Westra, arts.
Barneveld Groene Kruis.
J. H. v. d. Horst, arts.
L. D. Korthuis, arts.
95
E G E N D E K W A K Z A L V E R I J No. 12 - D e c e m b e r
B a r si n g e r h orn Witte Kruis.
Beekbergen D. Pont, arts.
Bentveld Dr S. Simons, arts.
B e r g u m ( F r . ) B. J. Hornstra, arts.
Berlikum Dr J. Kwast.
Beverwijk Mej. P. v. Hfittum.
J. L. Henneman, tandarts.
H. van der Kolk, apotheker.
Jac. v. d. Ree, arts.
Bloemendaal
Bloemendaalsche en Overveensche apotheek de Fouw en Veenenbos.
H. Lemstra van Beusekom, arts.
Mr J. D. v. d. Plaats.
Bodegraven Groene Kruis.
Bolsward C. ten Cate, arts.
Dep. Friesland Ned. Mij t. b. d. Phar- macie.
Den Bommel P. Oosthoek, arts.
Borculo Groene Kruis.
Borne Groene Kruis.
Boxtel C. P. J. Hoek, arts.
Breda
Afd. Breda der Ned. Mij t. b. d. Ge- neeskunst.
Groene Kruis.
Mevr. C. E. v. d. Heem van Lier.
M. J. N. Schuursma, apotheker, Insp.
van Volksgezondheid.
R. Smagghe, groothandelaar.
F. Wetselaar, apotheker.
Breezand J. N. Veenis, arts.
Breskens J. N. C. Broodman, arts.
B reukeien Dr M. H. J. Adels.
Brielle J. Joppe, arts.
A. Sonnega, apotheker.
Bunschoten A. C. P . Treffers, arts.
Burg (Texel) Witte Kruis.
Bussum
H. M. .van Linschooten, apotheker.
Ned. Maatsch t. b. d. Tandheelkunde, p/a Den Heer J. Salomons.
J. Roozeboom, apotheker.
H. Schouten, arts.
Dr F. G. de Wilde, apotheker.
G. van Woerkom.
Castricum Witte Kruis.
Gulemborg Groene Kruis.
96
Cuyck J. van den Broek, arts.
Delden (O.) Dr J. W. A. Gewin, arts.
Groene Kruis.
R. A. van der Laan, arts.
Mej. J. C. Ressing.
Delft Z. v. d. Belt, arts.
A. J. v. Gerrevink Gzn., apoth.
W. v. Krimpen, arts.
J. H. Ressing, arts.
G. Sauer, arts.
Deventer Mej. G. C. Ekker.
P. Volders, apotheker.
Diemen W. Balfoort, arts.
Dieren J. van Eijk, apotheker.
Diever Dr S. v. Nooten.
Dinxperlo Groene Kruis.
Dirksland Groene Kruis.
Dodewaard P. A. Cornet, arts.
Doesburg Dr J. Brand, arts.
W. Meyering, apotheker.
Doetinchem F. W. E. de Haan, apotheker.
Doorn (U.) M. J. van Dam, arts.
Dordrecht P. W. Brandt, uitgever.
Dep. Dordrecht der Ned. Mij. t. b. d.
Pharmacie.
S. M. Hugo van Gijn.
Mr. G. van Itallie, Subst. griffier.
Afd. Dordrecht Ned. Mij t. b. d.
Geneeskunst.
Z.-H. Ver. het Groene Kruis.
Driebergen
L. H. T. Breedvelt, Off. v. Gez. K. M.
G. H. P. v. d. Meene, apotheker.
Dronrijp
Afd. Friesland-Noord der Ned. My t. b . d. Geneeskunst.
Dubbeldam Groene Kruis.
Echt A. J. A. B. Stijns, arts.
Edam Witte Kruis.
Ee J. Ruinen, arts.
Eindhoven H. C. E. Keunen, apotheker.
Eist Groene Kruis.
Enschedé
Afd. Enschede der Ned. My t. b . d.
Geneeskunst.
G. Baurichter, apotheker.
H. Sytsema, apotheker.
Franeker
J. H. M. van Dokkum, apotheker.
Garni er wol de ( G r . ) D. S. Niermeyer, pharm, cand.
Gasseltern ij veen A. R. Frijling, arts.
Gemert A. A. M. F. Pannekoek, arts.
Giessendam Groene Kruis.
M. Schlemper, arts.
Giessen-INieuwkerk H. K. Kettenborg, arts.
Giethoorn R. A. Prins, arts.
Goes C. v. Baak, dierenarts.
H. Snoek, arts.
Gorinchem
Afd. Gorinchem v. d. Ned. Mij t. b . d.
Geneeskunst.
Gouda
Dep. Gouda Ned. Mij t. b . d. Pharmacie.
J. Haddérus Oostingh, tandarts.
Gouderak Dr F . Beekenkamp, arts.
Groningen Dr L. M. v. d. Berg, apotheker.
Dr. L. Bouman.
H. Cazemier, apotheker.
Dept. Groningen, Ned. Mij t. b. d.
Pharmacie.
P. Diephuis, apotheker.
R. G. C. Oldeman, apotheker.
Pharm. Stud. Vereen. Pharmaciae Sacrum.
J. J. Rietema Polman, arts.
B. W. L. Siemens, arts.
Mej. A. Sissing, apotheker.
J. J. Venema, apotheker.
Grootegast P . Bolt, arts.
Grijpskerk Groene Kruis.
Gulpen Groene Kruis.
Den Haag Prof. Mr P. J. H. Aalberse, oud-
Minister.
Dr L. Arisz, arts.
C. G. Baert, inspecteur v. d. Volks- gezondheid.
W. H. Bal.
H. Beekhuis, arts.
Firma F. L. E. en E. van Beest, apoth.
Prof. G. J. W. Koolemans Beynen Jr.
B. J. Bijnen, arts.
Dr A. M. Blok, arts.
Dr J. Blomberg Jr, apotheker.
G. C. Bolten, arts.
Dr C. J. Brenkman, arts.
Dep. den Haag der Ned. Mij t. b. d.
Pharmacie.
Dr A. W. M. v. Deventer, arts.
J. Doorschodt.
I. Hankes Drielsmà, arts.
N. Faber, arts.
Dr E. W. Goteling Vinnis, arts.
Dr J. de Groot Sr, arts.
Dr A. Hendriks, arts.
Dr J. J. Hofman, apotheker.
57ste J a a r g a n g
A. J. van Huffel Jr, apotheker.
Dr H. M. Hijmans, arts.
Dr M. Hijmans.
Prof. Dr L. van Itallie.
Dr C. L. de Jongh, arts.
Dr N. M. Josephus Jitta, voorzitter Centr. Gezondheidsraad.
C. E. Keilholz, arts.
J. de Kon ink, arts.
J. A. G. Krijger, arts.
Mej. A. E. van Laaren, apotheker.
W. van der Linden, apotheker.
Dr P. Th. Luyckx, apotheker.
Dr. M. M. de Monchy.
Afd. Den Haag, Ned. Mij t. b. d.
Geneeskunst.
Ned. Genootsch. tot bevord. der voet- verzorging.
A. C. Nanning, apotheker.
E. L. Nauta, arts.
Mej. C. Offerhaus, apotheker.
Dr J. L. A. Peutz, arts.
Mej. C. M. v. d. Pijl, arts.
W. C. Rensen, arts.
Mevr. Wed. N. v. Riel-Breebaard, apoth.
J. v. Riel, Gep. Dir. Mil. Apoth.
A. H. Schirm, apotheker.
Dr A. Sikkel, arts.
Dr Wilha Smidt, arts.
L. M. C. F. Steger, arts.
Mej. L. van Straaten.
J. A. v. Tooren, apotheker.
W. D. Valkis, apotheker.
Mej. C. E. J. H. Veen, arts.
A. H. v/d Velde, apotheker, Inspecteur in Algem. Dienst bij de Insp. v/d Volksgezondh.
Mr J. D. Verbroek, advocaat.
R.K. Vereen, van Slechthoorenden.
Mej. J. H. Visser, apotheker.
D. de Vos, arts.
Mevr. A. E. J. de Vries-Bruins, arts, lid der 2e Kamer.
L. H. Vrijman.
G. H. van der Wal, apotheker.
Dr H. v. Wely, arts.
Haaksbergen J. M. Scaf, arts.
Haarlem
Afd. Haarlem der Ned. Mij t. b . d.
Geneeskunst.
Mej. Dr C. G. v. Arkel, apoth. Lector.
H. Bartels, apotheker.
S. Boonzaayer, arts.
C. Hage, arts.
J. G. Hage, arts.
E. W. Henssen, apotheker.
Mej. A. C. Honig, apoth.
Mevr. C. M. Hoeg-Guldensteeden Ege- ling.
Dr L. C. Kersbergen, arts.
I. Koster, apotheker.
Mr M. D. K. S. van Lier, Rechter.
Dr W. E. Merens.
Dr Sluyterman, arts.
A. H. de'Vries, arts.
Harderwijk
Afd. Amersfoort der Ned. Mij t. b . d.
Geneeskunst.
Hardinxveld Groene Kruis.
Harlingen Mevr. C. Suir-Verwaal, apoth.
Heemskerk Witte Kruis.
Heemstede Mej. C. E. Schotsman, apoth.
Dr J. F. Selhorst, arts.
Witte Kruis.
Heenvliet D. G. Bier, arts.
Heer Hugo Waard Witte Kruis.
Heerlen
J. H. M. A. Cremers, apotheker.
Dr E. Hollmann, apotheker.
Heinenoord
Afd. Z.-H. Eilanden, Ned. Mij t. b. d.
Geneeskunst.
G. de Reus, arts.
Den Helder
Afd. den Helder der Ned. Mij t. b. d.
Geneeskunst.
Dr A. W. C. G. Kamerling, arts.
W. H. Kingma, apotheker.
G. v. d. Nieuwenhuizen, Off. v. Gez.
K.M.
A. J. F. Thorbecke, arts.
M. G. Vroom, arts.
Witte Kruis.
Helmond J. van Riet, apotheker.
Hem (gent. Venhuizen) M. de Heer Kloots, arts.
Hengelo (O.) P. J. M. Haanappel, arts.
J. M. Sytsema, arts.
's Hertogenbosch H. v. Baer, apotheker.
Afd. 's Hertogenbosch Ned. Mij t. b. d.
Geneeskunst.
Dr K. L. E. Lamers, arts.
Heteren P. van den Burg, arts.
Heukelum L. Hoejenbos, arts.
Heythuizen J. D. Smits, arts.
Hilversum
Dep. N.-Holland Ned. Mij t. b. d.
Pharmacie.
Mevr. Feenstra-ten Seldam, apoth.
Mevr. G. H. Frima-Nijhoff, apoth.
H. J. Guljé, arts.
Afd. Gooi en Eemland Ned. My t. b. d.
Geneeskunst.
N. Keulemans, apotheker.
D. Kok, apotheker.
Mej. A. C. A. Sepp, Apotheker.
Noordholl. Vereen, het Witte Kruis.
Prof. P. van der Wielen.
Hoek van Holland J. N. Teer, arts.
Hoensbroek J. Martens, apotheker.
Hoofddorp Dr H. D. Nanninga, arts.
Hoogezand
Mevr. M. Beukema-Goudsmit, apoth.
Hoogblokland W. B. v. Herwijnen.
Hoogkerk Groene Kruis.
A. Polman, arts.
Hoorn
Afd. West-Friesland der Ned. My t.b.d.
Geneeskunst.
Dr P. F. J. Baesjou.
T E G E N DE K W A K Z A L V E R I J
Huizum (Fr.) W. Fortuin, arts.
Groene Kruis.
Dr W. Sinninghe Damsté, arts.
Hulst J. A. van Lierop, arts.
St. Jacobi Parochie T. Wassenaar, arts.
Kampen Witte Kruis.
Kerkrade Jos Schönefeld, apotheker.
Kethel (Z.-H.) G. Sauer, arts.
KI undert J. H. Wilmink, dierenarts.
Kollum (Fr.) Dr H. de Jager.
Kornhorn J. Collet, arts.
Kortgene L. G. Gelderman, arts.
Groene Kruis.
Krommenie Witte Kruis.
K wadijk Het Witte Kruis.
Laag Keppel R. P. Belinfante, arts.
Laag-Soeren E. G. van Heusden, arts.
Lage Zwaluwe D. Dooremans, arts.
Landsmeer
Afd. Purmerend der Ned. Mij t. b. d.
Geneeskunst.
Laren (N.-H.) Mej. J. A. Stheeman, apoth.
Leeuwarden S. G. Cath, apotheker.
S. W. van Dantzig, apotheker.
Dr K. Dijkstra, apotheker.
Groene Kruis.
W. C. C. ten Veldhuys, arts.
Leeuwen bij Tiel Dr A. W. van Haagen.
Leiden
Afd. Leiden der Ned. My t. bev. der Geneeskunst.
C. G. J. van Alphen, arts.
J. P. A. Brand, tandarts.
A. J. Donk, apotheker.
D. J. v. Driesum Jr.
Mej. J. E. M. ten Dijk, apotheker.
Gem. Geneesk. en Gezondh. dienst.
Prof. P. H. G. v. Gilse.
Mej. A. Harmsma.
P. Jasperse, arts.
Jac. J. de Jong, arts.
D. C. Kok, apotheker.
Prof. Dr W. A. Kuenen.
Leidsche Tandheelk. Vereen.
Dr C. Pieck, oogarts.
Dr T. Potjewijd, apotheker.
R. D. G. Ph. Simons, arts.
Mevr. Dr A. A. M. Starck-Loeber.
Mej. Dr A. Steenhauer, apoth.
Prof. Dr W. F. Suermondt.
Dr J. H. Zaayer, arts.
Leimuiden D. Stapensea, arts.
97
EGEN D E K W A K Z A L V E R I J No. 12 - December
Lippenhuizen (Fr.) S. van Zuiden, arts.
Loosduinen H. A. N. Vechtraan, arts.
Lunteren S. A. Appel, arts.
Maastricht J. M. H. Beckers, apotheker.
J. Hollman, arts.
J. H. C. Nievergeld, apotheker.
A. H. Schmedding, arts.
Th. van der Stok, arts.
Dr E. J. A. H. Verzijl, apotheker.
Makkinga Groene Kruis.
Markeloo J. S. B. Wanrooy, arts.
Medemblik Witte Kruis.
Meerkerk Dr C. Spijkerboer, arts.
Meppel
Firma Brocades en Stheeman.
Middelburg
Dep. Zeeland der Ned. Mij t. b . d.
Pharmacie.
W. Feikema, arts.
Mevr. de Wed. J. C. v. d. Harst-Peters.
Dr C. F. Koch, chirurg.
Mr J. Moolenburgh.
Midwolda
Afd. Oldambt Ned. Mij t. b . d. Genees- kunst.
Midwoud Witte Kruis.
Molenaarsgraaf P. L. Burggraaf.
Munnekeburen (Fr.) G. J. Fortuin, arts.
N a a r d e n L. L. Posthuma, arts.
Nieuw-B eijerland M. P. Doorenbos, arts.
Nieuwenhoorn
Afd. Voorne en Putten, Ned. My t. b. d.
Geneeskunst.
Nieuwolda G. Gerritsma, arts.
Nieuwpoort (Z.-H.) W. N. v. Stralen, arts.
Nieuwe Tonge P . J. de Man, arts.
Nieuw Vennep W. G. Schreuder.
Nieuw-Weerdinge Groene Kruis.
Noordeloos Groene Kruis.
A. A. Weenink, arts.
Noordwijk
Dr Coenraadts Nederveen, arts.
Mr A. v. d. Eist.
Numansdorp C. Flohil, arts.
H. Hartman, arts.
Nijmegen J. J. W. v. Beek, tandarts.
R. van Gelder, arts.
Dr H. G. L. Moeys, arts.
98
Nijverdal K. J. Schaafsma, arts.
Dr H. Smit, arts.
Oegstgeest Mej. J. Doedens, apotheker.
Dr H. Varekamp, arts.
Oene Groene Kruis.
Oisterwijk Dr B. Schräder, arts.
Oldeboorn (Fr.) J. H. C. Snijder, arts.
Oldekerk Groene Kruis.
Oostburg I. Buskop, arts.
C. Foudra.ine, apotheker.
Oosterbeek Dr W. van Rijn, apotheker.
Mevr. J. de Wit-Louwaars, apoth.
Oost en West Souburg J. C. Huysman, arts.
Ooster-Nijkerk G. A. Dekker.
Oosterwolde (Fr.) M. J. Stoel, arts.
Oosterzee E. R. v. Schothorst, arts.
Oostzaan T. Thorbecke, arts.
Witte Kruis.
Opperdoes Witte Kruis.
Oss N.V. „Organon"
Oud-Beijerland Dr F. Groenewoud.
Oude Wetering A. v. d. Byl
Oud-Karspel Witte Kruis.
J. de Wit.
Furnierend Apotheek fa B. H. Jürgens.
K. Zijp, p h a r m , cand.
Puttershoek Groene Kruis.
Pijn acker W. v. d. Horst, arts.
Raamsdonksveer B. Knaap, arts.
Rlioon Groene Kruis.
Rockanje Groene Kruis.
Roermond F. A. Haan, apotheker.
J. J. E. H. Oor.
J. Wiggelendam, arts.
Roodeschool G. B. Luteyn, arts.
Rotterdam
Afd. Rotterdam cler Ned. Mij t. b. d.
Geneeskunst.
J. Beker, apotheker.
Jac. Beker, apotheker.
Dr W. A. v. Bronkhorst, apotheker.
J. Brunt, arts.
Mevr. G. v. Buuren-v. Asselt, apoth.
J. A. Buurman, arts.
M. Cohen, apotheker.
Dr Ph. A. Coppens, apotheker.
H. E. Ekker, tandarts.
P. S. Exler, apotheker.
C. Groenewegen, arts.
C. de Groot, arts.
Dr P. de Haan, arts.
Mej. M. G. Haytink, apotheker.
Mej. M. van Houwelingen, apotheker.
P. Huizinga, apotheker Dr M. Kingma Boltjes, chirurg.
K. Kuiken, arts.
Dr J. J. van Leeuwen, arts.
Levensverz. Mij. R. V. S.
R. Maathuis, arts.
Dr E. C. Tuinzing.
D. Veen, arts.
A. Verdam, apotheker.
J. H. M. Vos, apotheker.
F. de Waard, apotheker.
Mej. J. Th. Werker, apotheker.
H. C. Zeelt, apotheker.
Rozenburg Groene Kruis.
Rijen (N.-Br.) A. A. van Glabbeek, arts.
Rijnsburg H. G. Jonker, arts.
Rijssen Groene Kruis.
Rijswijk P. Greup, arts.
Dr B. J. de Haan, arts.
G. W. Reddingius, arts.
Dr S. v. d. Schaaf, apotheker.
Sassenheim Dr P. le Grand.
Schaesberg A. H. Claessens, apotheker.
Schalkwijk W. J. M. Janssen, arts.
Scheveningen J. E. Brouwer, arts.
J. van Buuren, apotheker.
M. den Heijer, apotheker.
Dr C. Oorthuys.
J. A. Speltie, apotheker.
Schiedam C. I. Jansen, apotheker.
W. Lomars, apotheker.
Schipluiden Groene Kruis.
Schoorl S. G. L. F. Baron v. Fridagh,
Burgemeester.
Witte Kruis.
Sittard H. J. G. Boelens, apotheker.
Het Limburgsche Groene Kruis.
Sliedrecht Groene Kruis.
D. Zijp, arts.
Sneek
A. J. van der Sluis, apotheker.
Soestdijk J. Baart dç la Faille, arts. • .,
Soesterberg
J h r . L. Schorer. ....
Staphorst A. Beiboer, arts.
F. L. Berghauser Pont, arts.
57ste J a a r g a n g
T E G E N DE K W A K Z A L V E R
Steenwijk M. J. Vlezenbeek, apotheker.
Stompetoren (IN.-H.) Witte Kruis.
Streefkerk Groene Kruis.
Ten Boer W. R. van der Meer, arts.
Afd. Hunzingo, Fivelingo en Wester- kwartier der Ned. Mij t. b. d. Gen.k.
Ter Aar A. Quartel, arts.
Ternaard Groene Kruis.
Terneuzen
Afd. Zeeuwsch Vlaanderen Oostel. deel Ned. Mij t. b. d. Geneeskunst.
Tholen P. J. Duinker, arts.
Tiel
Afd. Tiel en Omstr. Ned. My t. b . d.
Geneeskunst.
Tilburg M. J. M. Bijvoet, apotheker.
Th. N. Cloosterhuis, apotheker.
P. W. J. Heydens, apotheker.
Dep. Noord-Brabant Ned. Mij t. b . d.
Pharmacie.
Utrecht Dr J. H. G. Carstens.
Gera. Geneesk. Dienst.
Groene Kruis - Centr. Bureau.
W. G. de Haas, arts.
Mej. Ir A. J. H. Kara, scheikundige.
Dr E. H. B. van Lier.
Pharmaceutisch Laboratorium.
Redactie Maandblad tot studie van med. beroepsbelangen.
Afd. Utrecht, Ned. Mij t. b . d. Genees- kunst.
Ned. Ver. het Groene Kruis.
Mr J. J. Plugge, Rechter.
Mej. M. E. Stas, scheikundige centr.
Laboratorium.
Vaassen Groene Kruis.
G. E. Windemüller, arts.
Valkenswaard Frans v. Best.
Veendam W. Boer, notaris.
J. A. Fijnvändraat, apotheker.
Dr Th. Tjabbes, arts.
Veenendaal-de Klomp C. Engel, arts.
J. P. Vergouwen, arts.
G. H. de Waard, arts.
Velp (bij Arnhem) Dr P. E. Bos.
J. G. Kijlstra, arts.
Dr A. v. d. Willigen Sr, arts.
Velseh-Noord Mej. R. Pothoff, apoth.
Venhuizen
Dep. West-Friesland, Ned. Mij t. b . d.
Geneeskunst.
Venlo A. Schrijnen, apotheker.
Vianen
H. J. Thorbecke, rustend arts.
Vlaardingen J. Backer, apotheker.
G. A. H. v. d. Corput, apotheker.
Vlissingen A. Staverman, arts.
Voorburg Guill. Beek.
Waarder Groene Kruis.
Wageningen
Afd. Wageningen der Ned. My t. b . d.
Geneeskunst.
J. H. Auer, arts.
D. E. Jansen, apotheker.
Wamel L. A. v. Hoeke, arts.
Warffum M. A. J. Jansma, arts.
Wa rmenhuizen G. J. W. E. v. Hesteren, arts.
Wassenaar Dr N. W. Bouman, arts.
Floris Hers, arts.
Weert E. Hupperetz, apotheker.
Wehl (Gelderl.) Th. A. Blom, arts.
Wervershout (N.-H.) Witte Kruis.
Wierden Groene Kruis.
Wildervank Dr D. Huizinga.
Winschoten Fokko Beek, apotheker.
Winterswijk
H. G. Enklaar, officier v. gezondheid.
Th. A. Jagerink, arts.
C. v. Schothorst, arts.
Woerden W. G. Haye Jr, apotheker.
Wolvega
Groene Kruis.
Woudsend
Afd. Frieslands Zuidwesthoek der Ned.
Mij t. b. d. Geneeskunst.
Wouw H. Voerman, arts.
Wijhe K. Ittmann, arts.
IJzendijke H. C. Rozemeyer, arts.
Zaandam W. H. Beekhuis, arts.
D. K. Boom, arts.
Dr C. v. Dam, arts.
Mevr. H. J. W. Eskens-Krabbé, apoth.
J. W. de Goeje, arts.
A. M. Pelt, arts.
H. M. Romijn, apotheker.
Firma Dr Willmar Schwabe.
Zalt-Bommel J. A. v. Haaften, tandarts.
Zandvoort J. J. L. A. Wijnne, apotheker.
Zeist H. Blanken, arts.
Dep. Utrecht, Ned. Mij t. b . d. Phar- macie.
N. A. Kortland, arts.
J. A. van der Vliet, arts. #
D. van Zanten, apotheker.
Zevenbergen L. van der Linde, arts.
Zevenhuijzen (Z.-H.) Dr H. J. de Wit, arts.
Zoeterwoude Wijbo Kortmann.
Zuid-Beijerland P. W. van Waasbergen, arts.
Zuidbroek Groene Kruis.
Zuidlaren L. Hamminga, arts.
Zuidwolde S. G. Vegter, arts.
Zutphen
Afd. Zutphen Ned. Mij tot bev. der Geneeskunst.
G. F u h r i Snethlage, arts.
Dr H. Jonker.
Dr H. W. van Lier, arts.
Dr J. Oudenampsen, apotheker.
E. Tielenius Kruythoff, arts.
Zwolle
Afd. Zwolle der Ned. Mij t.b.d. Gen.k.
Dep. Overijsel Ned. Mij tot bev. der Pharmacie.
Overijselsche Vereeniging tot bestr.
der Tuberculose.
Mej. E. H. Hengeveld, arts.
Dr G. J. van Thienen, arts.
J. J. Tijl, uitgever.
Zwijndrecht G. M. A. J. Krijger, arts.
NED. O. INDIË
Bandoeng N.-I. Assistent-Apoth. Bond.
R. C. J. ten Seldam, arts.
Batavia (Centr. Java) M. J. Straub, apotheker.
Buitenzorg Dr Thung Soey Hay.
Malang A. Bruins, apotheker.
Pankalan B randan Mevr. L. M. de Zoeten-Padt.
Pontianak Lie Giok Tjoan, arts.
Soerabaja
Bond van Apothekers in Ned.-Indië.
Tandj ong-Priok Dr W. F. de Priester, arts.
Tjepoe Dr E. Smits.
ZUID-AFRIKA
Bloemfontein Mr H. de Munnik.
Nijlstroom Gerrit Bakker.
TEGEN DE KWAKZALVERIJ
N o . 12 - D e c e m b e r 1937I N H O U D
VAN DEN
ZEVEN- EN VIJFTIGSTEN
" JAARGANG
No. Mndbl.
Abortivum, Pillen als 1 Afgeloopeii jaar, Het 1 Antiépileptique de Liège 9
Arts en patiënt 8 Asthma-kruiden 9 Benzedrine, gevaarlijk 11 Bestrijding kwakzalverij o/d markt 10
Bevoegdheid tandtechnici 1 Boertje van Rinsumageest 7 Bonkora 9, 10
Bouman t, Mr W. P. R 2 Brochure, Misleidende 3 Brochure van kruidenhandelaar Ede 3
Byschl'sche Apotheke 1 Capsules M.I.S.T 1 Colitis, Middel tegen 2 Commissie van controle 3, 5
Complex 121, 114 en 38 3 Diacid-slaaptabletten . '«., 9 Dieet door dokter te kiezen 7 Dokter was niet noodig 12 Duitsche kwakzalvers aan Ned. grens 9
Eet meer wortels 7 Fenegriek-zaad, Dr Kosmos 1
Gemagnetiseerd water 7 Haarlemmer-olie 10 Heilpraktiker, Maatregelen tegen 8
Herz-balsem, Dr Kosmos 1 Hesper, Augendiagnostiker 1 Hesper's Niertonicum 2 Huishoudelijk Reglement Ver. Tegen de Kwakzalverij . 8
Ingetrokken wetsontwerpen 10 Instituut voor Diaetetiek 7 Instituut Walraven 5, 11
Instituut Zeileis 8 J o n k e r s veroordeeld 11 Käthe Gündl ..,.,* 2 Koemest als geneesmiddel 10 Kosmos, Medicamenten van Dr 1
'Kruiden tegen Asthma 9
"Kruiden van Mej. v/d Brink 9 Kruidenhuis Hoogstr. 16 R'dam 6
Kruidenhuis Nizam 1 Kruidenhuis Natura Sanat 7 Kruiden Laboratorium Java 3
^Kruiden tegen kropgezwel 9 Krelis Modderpot en zijn praktijken 3
Kwakzalverij en electr. apparaten 3 Kwakzalverij en tuberculose 2 Kwakzalverij en oogziekten 2 Kwakzalverij en zenuwziekten 4 Kwakzalverij o/d markt '. . . . 9
Ledenvergadering 12 Leens, Ernstig geval te 7 Maagpoeder . . . 2 Maagzweer, Middel tegen 7
No. Mndbl.
Markten, Verkoop van geneesmiddelen op 6, 8, 9, 10, 11 Medische voorlichting in de Pers . . . 12 Mededeelingen R.I.P.T.O. (29) 1, 2, 3, 7
Melkdrinken op school 10 Mevrouw de Graaf—Hemmes 12 Mevrouw Schellevis 2, 4, 6
Mevrouw dè Vries—Bruins in de Kamer . . M . . 12
Monsma, Medicamenten van 7 Moutfabriek Aurora te Gennep 2
Mundus vult decipi 2 Naamlijst leden Ver. Tegen de Kwakzalverij . 1, 12
Nervaton . * ï 2 Ontharingsmiddelen, waarschuwing 8 Ontharen is medisch ingrijpen . jj.v . . 11
Palmsuiker 1 Poorten, Geneesmiddelen van Van der 1
Radio-hoorspel over kwakzalverij 7
Radium-bekers 6 Rechtszaken
Bereiden en verkoopen van geneesm. (Leeuwarden) 11 Instituut Walraven (Den Haag) . . Wf . . j.ï . . 11
. . . 11 4, 6 5, 6 2 12 11 6 11 6 11 11 Kruidendokter veroordeeld (Leeuwarden)
Magnetiseur te Delden (Enschede)
Magnetiseur (Enschede) 5 Magnetiseur (Almelo) 6 Mevrouw Schellevis (Amsterdam) 2,
Onbevoegd uitoefenen geneeskunst (Amsterdam) 2, 4, Onbevoegd uitoefenen geneeskunst (Almelo) . Onbevoegd uitoefenen geneeskunst (Utrecht) . Onbevoegd afgeven recept (Amsterdam) . . . Onbevoegd uitoefenen tandheelk. (Amsterdam) Ontharen is medisch ingrijpen (Utrecht) . . Prof. Kladderatsky (Den Haag)
Sublimaatpastilles verkocht drogist (Den Haag) Verstrekken geneesmiddelen door drogisten
(Rotterdam) Verstrekken van geneesmiddelen door chemicus
(Den Haag) 8
Wonderdokter Karl Fick (Almelo) 2 Wonderdokter uit Wittem (Maastricht) 11 Registratie Pharm, specialiteiten Zweden 7 Request aan Minister van Sociale Zaken 12
Rhymonal 1 Sascomint 4, 6, 9
Sedormid. Waarschuwing tegen 8 Schroder, Dr Th. S. Te Keulen 2, 3
Slaapmiddelen, Verkoop van 8 Statuten, Ver. Tegen de Kwakzalverij 7
Spiritol 1 Suikerziekte, Capsules M.I.S.T 1
Suikerziekte, Middel van Aurora 2 Suppositoria tegen prostaat-hypertrophie 1
Tandtechniek, Bevoegdheid uitoefening 1 Toch Kwakzalverij 10, 12
Umckaloaba-extract 11 Verkoop van geneesmiddelen op markten . . . . 8, 10
Verkoop van slaapmiddelen 11 Walraven , . . . . " 11
Wereld wil bedrogen worden . . . . * . . . . 8
Wet uitoefening artsenijbereidkunde 10 Wet in verkeer brengen geneesmiddelen 10 Wetsontwerp controle patent-geneesmiddelen België . 7
Wetsontwerp controle patent-geneesmiddelen Z.-Afrika 7 Wetsontwerp verkoop geneesmiddelen, Nederland . . 12 Wonderdokter uit Wittem . . . SS . . . 11 Wonder Doktoor, Roman door Jos. Janssen . . . . 6
Wondergolven van Käthe Gündl 2
tàrfi*T
100 /rfw>
MAANDBLAD orgaan van de veranlag T E G E N D E KWAKZALVERIJ
M E V R O U W D E VRIES—BRUINS OVER D E GENEESMIDDELEN- VERKOOP EN H E T ARTSEN-
MONOPOLIE
Bij de b e s p r e k i n g e n i n de T w e e d e K a m e r gevoerd op 23 N o v e m b e r j.1. over de Justitie-begrooting, heeft Mevrouw De Vries-Bruins w e e r eens een lans gebroken over bovengenoemde o n d e r w e r p e n . Wij lazen d a a r o m t r e n t het vol- g e n d e :
Mevr. De Vries-Bruins (s.d.) hoop- te, dat h e t artsenmonopolie niet opgeheven zou w o r d e n . D e com- missie-Van Houten heeft dit be- pleit en wil er a n d e r e regelingen voor in de p l a a t s stellen. Men zij uiterst voorzichtig in deze en geve a a n personen, die een „medische k n o k k e l " bezitten, geen te groote bevoegdheden. I n i e d e r geval zou a a n deze personen de eisch m o e - ten w o r d e n gesteld, d a t zij een diagnose k u n n e n stellen en op de hoogte zijn van b o u w en w e r k i n g van het menschelijk lichaam.
S p r e e k s t e r betoogde voorts, d a t h e t m e t de uitvoering der wet be- treffende de artsenijbereidkunst zoo l a n g z a m e r h a n d komisch be- gint te w o r d e n . Opgericht is een vereeniging voor de vrije h a n d e l in p h a r m a c e u t i s c h e middelen. Op m a r k t e n w o r d e n o n d e r m e e r s l a a p m i d d e l e n verkocht. E n k e l e gemeenten h e b b e n dit bij veror- dening verboden. M a a r de wet- gever moet" dit doen. De m i n i s t e r zorge, d a t de wet w o r d e nage- leefd, en v e r s c h e r p e de strafmaat- regelen.
Rechtszaken
ONBEVOEGD U I T O E F E N E N VAN D E GENEESKUNDE Voor den kantonrechter te Utrecht, mr. L. N. Otten, heeft terecht gestaan de 32-jarige S. C. de G.-H. (mevr. de Graaf-Hemmes - Red.) terzake van het onbevoegd uitoefenen van de ge- neeskunde te Woerden. Zij had zon- der daartoe bevoegd te zijn en zonder noodzaak aan verschillende personen geneeskundigen raad gegeven en was deswege reeds door denzelfden kan- tonrechter in November van het vo- rige jaar veroordeeld tot ƒ200 boete.
Niettemin was zij met haar praktijken voortgegaan.
Verscheidene getuigen kwamen ver- klaren, dat verdachte hun urine had onderzocht waar zij by waren en dan kruiden en poeders had voorgeschre- ven, die zij aan een bepaald adres te Bilthoven konden krijgen. Als hono- rarium ontving zij dan telkens een gulden.
Enkele getuigen à décharge vertel- den van gevallen uit hun gezin, die door den medicus waren opgegeven en waarby men bij de verdachte baat had gevonden.
Het O.M., waargenomen door mr J. C.
Louet Feisser, achtte het ten laste ge- legde bewezen. Het is hier een geval van recidive en of de getuigen tevre- den zijn of niet doet volgens het O.M.
niets terzake. Tegen deze gevallen moet met kracht worden opgetreden, anders wordt ons land met zulke menschen overstroomd. Het O.M. achtte een strenge straf op haar plaats, doch wil- de ditmaal nog geen principale hech- tenis vragen. Spr. eischte een geld-
Ons Streven
behoeft steun! Daadwerkelijk steunt U, indien U als lid toe- treedt tegen per jaar slechts Secr.: Zoomstraat 30,
Amsterdam Z.
f 3-
boete van vierduizend gulden, subs.
4 maanden hechtenis.
Mr A. J. Moll uit Utrecht wees er op, dat hier menschen waren geholpen, die door den medicus niet konden worden genezen. Daardoor was het element van het buiten noodzaak uit- oefenen van de geneeskunde niet aan- wezig. Mr Moll herinnerde aan een vrijsprekend vonnis van den kanton- rechter in den Haag voor een derge- lijk geval en betoogde, dat verdachte een zekere feeling of gave schijnt te hebben, die zij toepast om menschen te helpen, hetgeen toch niet laakbaar kan zijn. Er was hier geen sprake van het bedotten van het publiek en een correctie als de ambtenaar vroeg, acht- te pleiter hier niet op haar plaats. Hij vroeg vrijspraak, subs, een lichte geld- boete.
De kantonrechter, dadelijk vonnis wij- zende, achtte eveneens het ten laste gelegde bewezen. Het feit, dat zij voelt, zekere gaven te hebben, geeft aan ver- dachte's handelingen nog niet het ele- ment van noodzaak. Dat heeft de wet- gever juist niet gewild. De vorige ver- oordeeling was voor verdachte blijk- baar niet voldoende. Het nog eenmaal willende probeeren met een geldboete, veroordeelde mr Otten verdachte tot ƒ 350 boete subs. 30 dagen hechtenis.
N.R.C.
3 6OIAMIH0, 10 METHYL-ACRIDINIUMCHLOMDE. I m S * . PEU TABLET.
TEGEN VERKOUDHEID EN TIK BESCHERM. VMMOND-INKEELHOLTE\
PRIJSF.Q.65
CHEMIFA'CHEM.FABRIEK-AMSTEROAMN.V.
FIRMA P . L. STRAATMAN — ENSCHEDE
Postbus 65 — Gevestigd 1#89
Etiketten-, Papierwaren- en Cartonnagefabriek
UW A D R E S V O O R
VOUWDOOZEN EN FONDSETIKETTEN
Het beste adres voor mooi uitgevoerde
PARTICULIERE DOOZEN EN ETIKETTEN
M A A N D B L A D Orgaan van de Vereeniging T E G E N D E K W A K Z A L V E R I J
DELIUS
AMSTERDAM
Benoodigdheden voor:
APOTHEKEN ZIEKENHUIZEN LABORATORIA DROGISTEN ONDERWIJS
ORUxm
N.V. O R G A N O N
strijdt mede tegen het misbruik van genees- middelen, doordat zij uitsluitend bij medici propaganda maakt voor haar preparaten.
ZlEKENVERVOER ONDERNEMING
H O L L A N D 11220
R O T T E R D A M GLASHAVEN 37
Voor H.H. Medici:
Gratis monsters op
aanvraag.
Halitran 1200 Druppels
Extract uit de lever van Heilbot Een natuurlijke concentratie van natuurlijke vitaminen A en D.
Een prachtige hulp voor den geneesheer, daar enkele druppels hetzelfde effect bereiken als vele lepels gewone lever- traan, waartegen meestal afkeer bestaat.
Deeenige gestandardiseerde natuurlijke vitamine-A- en D-combinatie. Vrij var*
kunstmatige vitaminen.
Het ideale anti-rachiticum door de mo- gelijkheid tot exacte, betrouwbare dosee- ring. Onmisbaar in alle gevallen van vitamine-A-gebrek.
I n d i c a t i e s : Groeistoornissen, groeistilstand, ver- m i n d e r d e weerstand, scrofulose, Hemeralopie, x e r o p h t a l m i e , functie- stoornissen der Ovaria, osteomalacie, rachitis, latente t é t a n i e , manifeste t é t a n i e , d a u w w o r m met dieet, kol p o - keratose en a l l e vitamine-A-gebrek.
Gegarandeerde potentie per gram >
Vitamine A : 36.000 Intern. Groei-Eenh.
Vitamine D : 3.000 Internat. Eenheden.
Dosis: Kleintjes. . . 1 - 2 druppels Kinderen . . 3 - 6 druppels , Volwassenen 6 - 1 0 druppels daags na den hoofdmaaltijd. Voor kleintjes in de voeding, voor anderen op fruit, op suiker, in melk of in voeding.
Flacon 10 cc. 288 druppels / 1.25 Flacon 30 cc. 864 druppels / 3.25 Alleenvert. voor het Continent en Ned. Oost-en West-lndië:
N.V. Drogerijen Maatschappij, Pharm. Afdeeling, Rotterdam
A L U C O L
C o l l o i d a a l a l u m i n i u m hydroxyde D e verlaagde prijzen zijn:
3 6 tabletten f 0.80 6 0 „ f 1.30 5 0 gr. poeder f 0.80 1 0 0 „ „ f 1.60 N.V. Pharm. Handelsafdeeling
v h. KERKHOFF & Co.
Nassaukade 370 - Amsterdam
In dit Blad w o r d e n uitsluitend a n n o n - ces o p g e n o m e n , die d o o r d e V e r e e n i - ging T e g e n d e K w a k z a l v e r i j zijn
g o e d g e k e u r d .
LIQUOR E P O D I I VERWEY
P I L U L A E
kAJOETI
P U F E R R O J O - V K W E Y
PILARSEN-FERROWEY-COMR P I L . A R S E N - F E R R O W E Y P I L F E R R O W E V - C O M R
N. V^fcWEY & Co. - TIEL
Apotheek gevestigd In 1741, tevem fabriekmatig bereidend jlnd» 1818
Apotheken J. J. VERMET
Postgrro 980ÓI - telefoon 79 . telegram : vermet
NUTRICIA'S
SUIKERARME MELK EN ROOM W LUCHTBROOD, GLUTENBROOD, H -BESCHUIT. -HAVERVLOKKEN, WVOEDING
SUIKERARME MELK EN ROOM W LUCHTBROOD, GLUTENBROOD, H -BESCHUIT. -HAVERVLOKKEN, W -VERMICELLI- -MACARONI, g
PEPERMUNT, FRAMB. DROPS K
VOOR
GEBAK, BONBONS, CHOCOLADE, aLIJDERS
ZOETSTOFFEN, ENZ. O UI
LIJDERS
AL ONZE PREPARATEN ZIJN >BEREID VOLGENS RECEPTEN £
AAN
VAN BEKENDE MEDICI.
AAN
>OP DE VERPAKKING VAN ELK PRO- DUCT KOMT DE ANALYSE VOOR.
SUIKER- MIJ. NUTRICIA
ZIEKTE
Z O E T E R M E E RIN ALLE PLAATSEN VERTEGENWOORDIGD
