L!.J.lj
jurisprudentIeOndernemer blijft de informant
De ondernemingsraad kan niet zelfstandig uitmaken of hij een enquête houdt onder het personeel.
(Kantongerecht 's-Gravenhage27september
1993, artikel 17 en 28 WOR)
Decentrale ondernemingsraad van Aegon Neder-land nv besloot om een schriftelijke enquête te hou-den onder de 3000 medewerkers over het sociaal be-leid bij Aegon. De directie van Aegon stond het hou-den van deze enquête echter niet toe en weigerde ook medewerking aan de uitvoering en financiering. Dit werd voorgelegd aan de Bedrijfscommissie die het standpunt innam dat de or volgens de WOR geen zelfstandig recht heeft om een enquête te hou-den. Zij gaf partijen ter overweging om in gezamen-lijk overleg een enquête te houden over het sociaal beleid.
De cor stemde met het voorstel in, maar Aegon re-ageerde negatief. Hierop verzocht de cor de kanton-rechter om Aegon te verplichten de faciliteiten ter beschikking te stellen voor het houden van de en-quête. Hij baseerde dit verzoek op artikel 17 WOR en wilde de gegevens gebruiken bij de uitoefening van zijn taken, waaronder de zogenaamde zorgt a-ken van artikel 28 WOR. Daarbij wees hij op de omvang van de onderneming en het gevaar om af te gaan op incidentele signalen.
Aegon stelde daartegenover dat het hier ging om een initiatief in de zin van artikel 23 WOR waarbij geen beroepsrecht bestaat. Binnen de onderneming wor-den al regelmatig onderzoeken gedaan naar het so-ciaal beleid. De enquête zou niet voldoen aan de vaktechnische eisen. Aegon verzocht daarom de kantonrechter om de cor te verplichten zich te ont-houden van het organiseren van een enquête. De kantonrechter wees het verzoek van de cor af. Hij achtte de voorgenomen enquête qua omvang, vaktechniek en impact op werknemers en onderne-ming niet gelijk te stellen met de in artikel 17 WOR bedoelde faciliteiten (vergaderruimte, vergadertijd, kantoorapparatuur etcetera). Ook overtreft de en-quête qua omvang etcetera de zwaarte van de wet-telijke bevoegdheden (het initiatiefrecht, adviesrecht en informatierecht). Noch de inhoud van artikel 28 WOR, noch de wetsgeschiedenis geeft steun voor de opvatting van de cor dat hij zelfstandig kan uitma-ken of hij een enquête houdt of niet. In de artikelen
over het informatierecht is de ondernemer de uit-sluitende informant. Uit niets blijkt dat de wetgever aan de or andere mogelijkheden tot het verkrijgen van informatie heeft willen bieden voor het vervul-len van de in artikel 28 WOR opgedragen taken. Een zelfstandig door de or te houden enquête is nu juist gezien aard en omvang een onderwerp dat zich leent voor een accurate wettelijke regeling teneinde competentieve en interpretatieve conflicten te voor-komen. Overigens was het tegenverzoek van Aegon niet ontvankelijk omdat hierover niet eerst de be-middeling van de bedrijfscommissie was gevraagd.
Commentaar
De uitspraak van. de kantonrechter is een absolu-te afwijzing van de enquêabsolu-te als door de or absolu-te han-teren instrument voor informatieverzameling. Met name het principiële deel van de overwegin-gen van de kantonrechter komt daarbij weinig overtuigend voor. Uit niets zou blijken dat andere mogelijkheden om informatie te verkrijgen zijn beoogd dan op grond van artikel31-31 b en via de
ondernemer. Vindt deze kantonrechter ook dat de or de achterban niet mag raadplegen? Wat denkt deze kantonrechter van het in artikel18WOR ge-noemde overleg met andere personen over aange-legenheden waarbij de or-leden in de uitoefening van hun taak zijn betrokken en van het daar ge-noemde kennisnemen van de arbeidsomstandig-heden in de onderneming? Wat denkt deze kan-tonrechter van het raadplegen van deskundigen in de zin van artikel 16 WOR? De kantonrechter is kennelijk nogal beïnvloed door de gedachte van de ondernemer dat een enquête een instrument is voor het management. Men kan een enquête ech-ter ook voor andere doeleinden hanech-teren.
Van een kantonrechter wordt verwacht dat hij on-afhankelijk oordeelt en dus ook oog heeft voor het belang van de or om over eigen informatiekanalen te beschikken. Dat de informatie van de achterban in een grote onderneming soms het meest doelma-tig schriftelijk kan worden verkregen ligt voor de hand. Het is op zichzelf juist dat de informatie die bedoeld is in artikel31 WOR door de ondernemer
moet worden verstrekt, maar daar gaat het om in-formatie waarover de ondernemer zelfde beschik-king heeft. De wet moest dus uitdrukkelijk vast-leggen dat de ondernemer deze aan de or moet verschaffen. Geheel los daarvan staat het verza-melen van informatie bij de eigen achterban. De gedachte van de kantonrechter dat een or zich vol-ledig moet verlaten op informatie van de zijde van de ondernemer getuigt niet van veel oog voor het belang van de or bij evenwichtige informatiever-garing en op het zorgvuldig opvangen van signa-len uit de achterban. De behoefte aan een enquête duidt op een lovenswaardig streven naar zorgvul-digheid, die kan bijdragen tot evenwichtige stand-punten waar de onderneming als zodanig slechts bij te winnen heeft.
Uiteraard kan iedere faciliteit die wordt gevraagd, dus ook gevraagde middelen voor het houden van een enquête, worden getoetst op doelmatigheid. Van de ondernemer mag mijns inziens niet wor-den gevraagd mee te werken aan een onderzoek dat een onevenredig zware omvang heeft, dat komt op een ongelukkig moment, waarvan de op-zet niet verantwoord is etc. Maar niet kan een be-paalde techniek voor het verzamelen van opinies van de achterban als zodanig worden uitgesloten. Wanneer de ondernemingsraden in dit land uit-sluitend op de informatie van de ondernemer zou-den moeten afgaan, dan zou de medezeggenschap niet veel betekenen.
