• •
fl en
ocra te
•NUMMER 872 VRIJDAG 20 MEI 1966
PRIKKELS
De VVD en de PBO
e AR-voorzitter dr.· W. P. Berg·
huis op partijeonvent: "Het oph-e·
den , van het kabinet-Cals was zo spectaculair, dat het nu. allooa maar tegen kan vallen.••
• PvdA-fractieleider drs. G. M.
Klimaat om oude wensen tn • ver- vulling te doen gaan wordt beter DE Publiekrechtelijke Bedrijfs Organi-
satie ondervindt op het ogenblik een ruime belangstelling. Dat wil niet zeggen dat zij onder ons volk zou leven zoals de voorstanders van de schappen hebben gedroomd bij de totstandkomiiJJg van d~ Wet op de PBO in 1950. Men heeft gedacht dat de PBO een stuk func- tionele decentralisatie in bestuurlijke ta- ken zou opleveren en dat zij de kans zou bieden op een wezenlijke inspraak van belanghebbenden bij de besluitvorming over gewichtige zaken van bepaalde be- drijfstakken.
Daar is bitter weinig van terecht ge- komen. Ons liberalen, die nooit zoveel gezien hebben in de vorm waarin de PBO tot wet is verheven, bevreemdt dat niet. Toen de Tweede Kamer de wet in 1950 aannam, g~beurde dat met de stem- men van de VVD-fractie tegen. Een van de hoofdbezwaren van de VVD was de ongrondwettigheid van het feit dat de overlegorganen zouden worden ingesteld bij algemene maatregel van bestuur en
Den Haag verwacht:
KANS OP ONWEER
Hoewel het kabmet naar '-Jen toe nog steeds een zonnige btdruk tracht til wekken, beginnen de g&- zichten bi.nnenskamers steeds meer te betrekken. Daartoe is ook alle reden. PvdA en ARP fulmi- neerden dit weekeinde lelijk tegen de plannen van de regering om een loonstop af . te kondigen.
Bovendien bleek dat de Pv!lA en de ARP ernstige onenig·
beid hebben over de wijze van financieri.ng van de stijgende staatsuitgaven, die dit kabinet al- lemaal nodig acht. Met de ver- kiezi.ngen in het vooruitzicht ver- wacht "Den Haag" weliswaar geen crisis op zeer korte termijn, maar de luchtdrukverschmen ne·
mèn toch een dergelijke omvang aan, dat rekening moet worden gehouden met de mogelijkheid dat het dreigende onweer na 1 juni inderdaad zal losbarsten. Politieke weerkundigen houden dan ook met een abnormale frequentie de ba.- rometer in het oog.
dus niet bij de wet. Het instellen van een dergelijk orgaan bij de wet gebeurt in de vollle openbaarheid; niemand kan er door . worden overrompeld, leder kan het zijne tot de discussie bijdragen. Het instellen van een samenwerkingsorgaan bij AMVB kan vrijwel geruisloos gebeu- ren, vaak .zelfs zonder dat betrokkenen eigenlijk weten of door hebbim wat er aan de hand is.
KIESRECHT
DE ontwikkeling die de PBO sinds 1950 te zien heeft gegeven rechtvaardigt op geen enkele wijze de veronderstel- ling dat de VVD zich thans met het schappen-gedoe verzoend zou hebben. De bezwaren van 1950 bestaan nog onver- minderd. Zij zijn door de pra:ktijk al~
leen maar geaccentueerd en daardoor nu op een aantal punten wellicht nog duidelijker onder woorden te brengen.
De VVD heeft zich steeds op het stand- punt gesteld - en dat standpunt hand- haaft zij ook vandaag nog - dat er geen enkel reëel bezwaar is in te bren~
gen tegen de vorming van samenwer- kingsorganen, zelfs met publiekrechte- lijke bevoegdheden, mits daarbij aan twee belangrijke voorwaarden wordt voldaan.
In de eerste plaats behoort zulk een vorming slechts dàn te geschieden als a 1 I e bedrijfstakgenoten erbij betrok- ken kunnen worden. Dat betekent dat wij de instelling van een schap alleen maar aanvaardbaar kunnen achten als iedere bedrijfstakgenoot kandidaten kan stellen voor en gekozen kan worden in het bestuur. Dit is krachtens de tegen- woordig geldende wet niet het geval. Nu is het immers zo dat actief en passief kiesrecht voor de samenwerkingsorganen slechts is weggelegd voor hen die zijn aangesloten bij de z~g. vrije organisa- ties. Van oordeel dat dit in hoge mate ondemocratisch is - welk een schoon voorbeeld van verzuiling treft men ook hier weer aan! - heeft de VVD bij het debat over het wetsontwerp in 1950 via een a.mendement-Cornelissen · gepoogd het kiesrecht voor de schappen aan alle bedrijfstakgenoten te verlenen. Het amendement werd echter verworpen met 74 tegen 10 stemmen.
NIET OPDRINGEN
DE tweede voorwaarde waaraan naar ons oordeel voldaan behoort te worden bij de instelling van samenwer- kingso!1ganen is, dat deze door de be- trokken bedrijfstakgenoten - en dan dus niet alleen door hen die zijn aangesloten bij de z.g. vrije organisaties, die boven- dien in niet weinig gevallen een minder- heid vormen - ook uitdrukkelijk ge- wenst moeten worden. Geen weldenkend mens immers zal in het goed en zinvol functioneren van een schap kunnen ge- loven, als het niet gedrage!l wordt door de uitdrukkelijke wens van een grote meerderheid van betrokkenen om het in te stellen en te onderhouden. De VVD keert zich dan ook tegen het opdringen van niet duidelijk gewenste overleg~ ·of samenwerkingsorganen.
Natuurlijk kunnen dergelijke ovganen In velerlei opzichten nruttige taken ver- richten. Soms gaat het daarbij om taken die hoe dan ook verricht moeten wor- den, als het niet door de betmkken
bedrijfstakgenoten zelf is, dan door de overheid, Het strookt met onze liberale beginselen om in zulke gevallen te pre- fereren dat de bedrijfstakgeillOten zelf die taken verrichten, op democratische wijze. daartoe verenigd. Dan immers kan een functionele decentralisatie ontstaan, die de VVD zoniet als beginsel, dan toch als sympathieke gedachte gaarne aan- vaardt. Maar, nogmaals, onder de uit- drukkelijke voorwaarde dat het demo- cratisch toegaat en dat be.trokkenen zelf in grote meerderheid een duidelijke be- hoefte tot samenwerking voelen.
CONCLUSIES
DIT alles bevat voor hen die de libera- Ie politiek jegens de PBO goed ge- volgd hebben geen nieuws. De tijd lijkt echter rijp om nog eens opnieuw onze zienswijze op de PBO zonder omwegen concreet te formuleren:
1. afwijzing van een voortçluren vnn de huidige gang van za•keri;
2. de instelling van nieuwe schappen krachtens de tbans geldende wet op de PBO dienrt: niet bevorderd te wor- den;
3. opheffing van niet-functionerende, al- thans niet door een ruime meerder- heid van bedrijfstakgenoten - die on- derzocht moeten worden - gedragen PBO-lichamen;
4. democratisering van de eventueel te handhaven PBO-!ichamen;
5. beperking van de verordenende be- voegdheden der PBO-lichamen tot aangelegenheden van interne aard.
Het zijn oude wensen, die. reeds lang bij de VVD leven en die ook thans on- derwerp van beraad in de partij zijn. In dit verband zij het rapport over de PBO gememoreerd dat nog op 1 november 1965 door de landelijke middenstands- commissie van de partij a.an het hoofd- bestuur is uitgebracht. Ook van dat rapport is de eerste conclusie dat be-
Nederhorst op partijraadvergade- ring: "De kiezers zagen niet in - konden niet zien ,_ dat net kabinet-Cals iets wezenlijks in de Nederlandse politiek veranderde"'.
e Minister-president Cals bij zijn aanvaarding van het eerste deel van de Winkler. Prins-encyclope- die: "Ik weet niet of de PvdA blj de A staat. Of bij de P? Moet ik daar twaalf jaar op wachten'T En op het woord .,crisis•'?
e Kantonrechter mr. J. J. H.
van der' ·Brug: "In een stad als Rotterdam verwachten we met dat er happenings gebeuren w- als · in · Amsterdam en Dordrecht.
Rotterdam is een hard werkende stad. Het kan daar niet tegen."
• Jaarverslag Ned. Kath. Werk- gevers Verbond: "De richting van het beleid van de drie vakcentra- les wordt de laatste tijd in sterke mate bepaald door de overweging, dat de leden daarin direct de. be- hartiging . van bun belangen moe- ten herkennen. Dit geschiedt in tegenstelling rot voorheen, toen NVV, NKV en CNV er vooral op uit waren om hun beleid ÏJl te passen in het totale beleid van de Nederlandse economische en socia- le politiek."
e CNV-voorzitter J. van Eiber- gen: "Willen wij voortbouwen aan o!llze wel vaart en· aan ons welzijn, dan. zullen de werknemers er niet aan ontkomen, een bijdrage te le- veren aan de besparingen."
stendiging van de huidige gang van za- ken dient te worden afgewezen.
De tijd is rijp om deze wensen nog eens onder de aandacht te brengen.
Immers uit recente uitspraken _ van PvdA- en KVP-zijde blijkt, dat thans einde'iijk ook in de gelederen van deze gTote (regerings)partijen enig i.nzicht dool'breelrt met betrel,king: tot de PBO.
Er is een klimaat ontstaan waarin men williger is dan tevoren om wijzigingen aan te brengen. De VVD dient van dat klimaat te profiteren om te trachten haar reeds lang gekoesterde wensen in ver- vulling te doen gaan.
Ph. C. LA CHAPELLE JR.
Neem uw buurman ook eens mee
naar een propaganda-avond van de VVD
SINT. BERNULPHUS
§§ DE' heer C. de Wit, _voorzitter van de katholieke bond van technici Sint Ber- , nulphus, heeft op 7 mei in zijn openingsrede tot de ledenvergad~~ing _van zijn organisatie openlijk zijn wantrouwen uitgesproken jegens de KVP. HtJ dretgde zelfs dat zijn bond aan de werknemers uit de middengroepen wellicht het advies zal
geven om niet meer op KVP-kandidaten te stemmen.
T).E bezwaren van de heer De Wit richten zich vooral tegen de politiek van mini_ster U Veldkamp. Keer na keer, zo betoogde de voorzitter van. Sint Bernulp~us, krijgen de belangen van de middengroepen en de kleine zelfstandtgen een stev1ge deuk te incasseren. Mi nister Veldkamp 'schijnt er op uit te zijn zich binnen de kortst moge- lijke tijd de onsterfelijke roem van een matador toe te eigenen. Da{ hij ~aarbij de sociale lasten van de middengroepen onevenredig verzwaart kan hem blijkbaar de pret niet drukken en dè ministe§. ligt er 's n&chts ni~~ van wakker. Aldus do:' heer De Wit, die daaraan toevoegde: "J·arenlang hebben WIJ betoogd dat voor de m1dden~
groepen de grens van de solidariteit belangrijk is overschreden."
ONS is een politieke partij in den lande b:kend, die _ditzelf~_e. betoog e_veneens al ··
jarenlang houdt. Het algemeen secretaraaat van d1e partiJ IS gevesttgd te Den Haag, Koninginnegracht 61. Men verstrekt aan katholieke technici en anderen. ·die door de woorden van de heer De Wit aan het denl'l:en zijn gezet, ook gaarne telefo-
nisch inlichtingen: 070-604803. ,
·-~·· ---·--"---·-·~·--~---.'?~~ 4:5-:::·:.~~~;:>:;;;~'
2 - vrijdag 20 met 1966 VRIJHEID EN DEMOCRATIE
UIT. DE PAR TIJ N.V. AANNEMERSBEDRIJF v/h. J. STAM
KORTENAERSTRAAT 3 te ZWIJNDRECHT TELEFOON (01850) 2 86 63
• Warmond
Op 9 mei werd te Warmond een nieu- we, afdeling van de VVD opgericht. On- d'e'r de talrijke aanwezigen bevonden zich de heren drs. J. ;ph. van Oostrom, secretaris van de Kamer-Centrale Lei- den, H. G. Roodhuyzen, regionaal pro- pagandist voor Zuid-Holland, alsmede af- gevaardigden van de afdelingen Leiden, pe:gstgeest en Noordwijk.
, De avond werd geleid door de heer H. W. Nijman. Als ·spreker was uitgeno- digd mr. F. Portheine, lid van de Twee- de Kamer, die een inleiding hield over de doelstellingen van de VVD en over de liberale visie met betrekking tot de gemeentepolitiek.
De heer mr. M .• T. van Emde Boas, V{)Orzitter .van de afdeling Oegstgeest, waarvan tot dusver Warmond deel uit maakte, wenste het voorlopig bestuur váiJ de nieuwe afdeling veel succes toe.
Dit bestuur is als volgt samen ge- steld: H. W. Nijman, v{)Orzitter; mevr.
E. C. v. Vloten-Ie Conge Kleyn, secreta- r;esse; G. · B. Crommelin, pennin~mees
ter.
• Maassluis
De verkiezingscampagne werd in Maassluis op Z9 april gestart met een f}penbare vergadering, tijdens welke de heer M. Visser, lid van de Tweede Ka- nJer, een rede hield over de gemeente- politiek van de VVD.
De eerste drie plaatsen op· de kandi- datenlijst voor de gemeenteraadsverkie- zingen worden bezet door: A: Ouwen- broek, mevrouw · W- van Eck:Grootveld en R. E. D. Barmen 't Loo.
V{)Or de Tweede Kamer stèlde de Maassluise afdeling kandidaat de heer E. Dierssen, die ondermeer door zijn activiteiten in de petroleumindustrie be- langrij].[e inzichten verworven heeft met betrekking tot de problematiek van.nieu- we industriële vestigingen in Nederland.
• Voorburg
Maandag 23 mei om 20.15 uur houdt
d~ afdeling Voorburg va,n de VVD een OPENBARE VERGADERING in de gro- te zaal van de nieuwe Gereformeerde Kerk, Br. Ingenhoeslaan hoek Juliana- laan te Voorburg.
De heer drs. Th. H. Joekes, lid van fle Tweede Kamerfractie der VVD, zal in deze bijeenkom~t een uiteenzetting ge- ven van de VVD-visie op de huidige :politieke situatie in het algemeen en op de gemeentepolitiek in het bijzonder.
Daarna zal een forum van VVD-ge- meenteraadsleden o.l.v. de heer Joekes vragen uit de vergadering beantwoor- den. Vragen kunnen ook vooraf schrifte- lijk bij het secretariaat der afdeling (Queridostraat 141, Voorburg) worden ingediend.
• Zeist (I)
In Zeist is door de VVD een kan- didattmlijst voor de gemee'nteraadsver- kie7.ingen ingediend, waarop de eerste tie.t1 plaatsen bezet worden door 1. J. D.
Lebret, 2. W. Altink, 3. mevrouw mr.
S: M. Kruyt-Ferman, 4. H. H. Prinsen, 6'. mevrouw W. Kalis-Slavenburg, 6.
L. W. L. F. van Heugten, 7. E. van lJast- gra:af, 8 ir. Tj. P. Storm van Leeuwen,
9~ mevrouw I. F. R. M. Goudswaard- Martin, 10 A. van der Most van Spijk:
• , Zeist (I i)
In de op 3 mei gehouden ledenvergade- ring van de VVD in Zeist werd de JOVD in de gelegenheid gesteld daar
~Vrijheid en~~
I .Q~!:12K~~~!!~OD<Kp<~RAm!
Weekblad van de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie.
Adres van de administratie (zowel vooJ abonnementen als voor advertenties) :. Witte de Withstraat 73 te Rotterdam (postbus 824 te Rotterdam).
TeL 010- 11 10 00, abonnemen·
ten toestel 219. advertenties toestel 224, Postgiro: 40, t.n.v.
Nieuwe Retterdamse Courant N.V.
Hoofdredacteur:
Ph. C. la Chapelle jr.
Adres van de redactie:
Nieuwe Herengracht 89 B te Amsterdam-C.
•
een afdeling op te richten.· Na een in- leiding door de voorzitter van de afde- ling, drs. J. G. Staal, zette het hoofd- bestuurslid der JOVD, de heer R. Meijer de doelstellingen uiteen. Vijftien aanwe- zige jongeren meldden zich aan en zo werd de 54ste afdeling der JOVD spon- taan opgericht. Het ledenaantal is in- mi{ldels gestegen tot Z1.
Samenstelling bestuur: meyrouw A. C.
de Graaf-Spaarkogel, voorzitster, mej.
M Kalis, vice-voorzitster, E. van de Lustgraaf jr.; vice-voorzitter, P. C. van Wermeskerken, secretaris, P. Grol, penningmeester. Het secretariaat is ge- çestigd: 1e Hogeweg 63, Zeist, -tel. 0340i-
t4491.
WONINGBOUW
• Vlaardingen
Op verzoek van het bestuur heeft de secretaris van. de VVD-afd~ling Vlaar- dingen, de heer. H. · M. J. Dubbeldam, met een aantal jongeren enkele gesprek- ken gevoerd teneinde de JOVD plaatse- lijk nieuw leven in te blazen. Door al- lerlei oorzaken - waaronder inactitivi- teit van het bestuur - was de JOVD in een · sluimertoestand geraakt. Dat is nu anders. Een nieuw bestuur is gefor- meerd. Van dit bestuur mag veel ver- wacht worden, omdat het dat onmisba·
re "heilige wur" heeft. De Jeugdge- meenteraadsfractie, die geslonken was tot twee leden bestaat thans weer uit zes jongeren. Een program van actie wordt thans opgesteld. V er schillende jon- geren zijn ingeschakeld bij de verkie- .zingsactiviteiten.
Het aanhtl vrouwelijke leden in Vlaar- dingen neemt gestadig toe en in voor- bereiding is de. oprichting van een afde- ling Vlaardingen van de vrouwen in de VVD. Enkele dames hebben zich r-eeds bereid getoond deze afdeling op "poten"
te zetten.
Een propagandabrief met vragenfor- mulier is opgesteld door de propaganda- commissie, met het doel leden te win- nen. Aan vierhonderd geselecteerde adressen zal deze brief worden gezonden.
De propaga:nda;commissie heeft reeds vijf maal vergaderd. Onderwerpen: ge- meenteraadsverldezing en ledenwerfac·
tie. Teksten voor advertenties werden opgesteld', alsmede de teksten voor de
geluidswagen, _welke op de band zullen worden vastgelegd. Op 28 mei zal de geluidswagen de gehele middag door Vlaardingen . rijden, vergezeld van de eerste twee kandidaten van de lijst, H. M. J. Dubbeldam en mevrouw H. A.
Bleeker-Van Styrum. Aan passanten zal een kaartje met naam, telefoonnummer en tekst worden_ afgegeven. De Vlaar- dingse slogan zal zijn, "Stemt positief, kiest -VVD."
• Den Haag
De agenda van VVD-activiteiten in Den Haag luidt :
24 mei: Openbare debatavond tussen de heren mr. E. 'H. Toxopeus en dr. A.
Vondeling, in het Ze Vrijzinnig Christe·
lijk Lyceum, Goudsbloemlaan, te 20 uur, onder leiding van de heren mr. A. J.
Dankeiman en Th. J. A. M. van' Lier, georganiseerd in samenwerking met de
PvdA. .
25 mei: Openbare debatavond van de J.O.V.D. in Pulchri Studio te ZO uur, tus- sen de heren H. Wiegel (alg. _voorz.
JOVD) en R. A. H. Schipper (Haagse voorz. P.S.J.W.).
26 mei: Open bare bijeenkomst van de afd. 's-Gravenhage van de VVD en de JOVD in Pulchri Studié te 20 uur: Dan·
keiman en zijn politieke elftal stellen zich voor.
Interviews met de kandidaten door mevr. Haya van Someren-Downer.
1 juni: Uitslag-avond verkiezingen in Pulchri _studio te ·zo uur. Radio en tele- visie aanwezig.
N .B. Wij herinneren er aan, dat be-
SPREEKBEURTEN
periode 2S mei tot en met 24 juni 1966
23 mei Pij>naek~ e. o.
Z3 mci Moo,rssen (Voohtstr~ek)
23 :inei Le,€>Uwarden 23 meri Zeist 23 mei V oorourg 23 mci Mijèrecht
· 23 mei Kampen 23 mei
23 mei 23 mei 23 mei 24 me~
24 mei Z4 med
24 mei 24 mei 24 mei 25 me~
Z5 mci 25 me>i 25 mei 25 mei 25 mei 25 mci 2ü mei
26 med 26 mci 26 mei 2ii me1 26 mei 26 mei 27 me:i 27 mei 28 mei
W oudenbel'g . Ba.renoreclht Uden Laren (N.H.)
Den Haag (V.V.D. e9J P.v.d.A.) Doesburg· (St. C. Do€tinclhem) Tiel (V.V.D. en J.O.V.D.) Deventer
Anna Paulowna Zandvoort Amsterd!am Ha.re:n Elburg
Mijnstreek (Geleen of Heerlen) Rotterdlam
Hattum Surhuisrterveen Harmelen Utrecht Heemstede LoeiOen/Vreeland Groningen Monni.ciken>dam Den H•a;a:g 's-He~·rto•ge>nbosch
Bun10l!k
Zeist (J.O.V.D. en V.V.D., teaoch
2 jun1 Rotterdam (L.S.V.R.) 3 jund Haar'lem (J.O.V.D.) 13 juná AmsJterdam
24 juni Hilversum(J.O.V.D., 't Go'()IÏ)
in)
H. J. L. V<00'hoff Mr. E. H. To-xopeue Mr. W. J. GeertS>ètma Prof. d:r. H. J. Witterveoo Drs. Th. H. Joekes Mr. F. Portheïne Mt;vr. mr. J. M. Stoffe~s-
van Haaften M. Visler
M~. G. V. van So<meTen-Down€'1' Dr. K. van Dijk
Mr. F. Korthals Altee :Mr. E. H. Toxopeus
(debat met minister V<OOdeling) R. Zegering Had>de-rs
Drs. Th. H. Joekes Dr. K. van Dijlk
Mevr. mr. J. M. Stoffels-
. van Haaften
M-e<Vr. G. V. v·an Someren-Downer ':r.5r. E. H. Toxopeus
Dr. K. vim Dij!k Ir. D. S. Tuynman Mr. W; J. Geertsema
· Prof. dr. H. J. Witteveen R. Zegering Hadde•rs M. Visser
H. J. L. V<mhod'f
Prof. dr. H. J. WiJtteveen Mr. W. J. Geertserna Mr.· F. Korthals Altes R. Zegering Haikiers Drs. Th. H. Joe>kes Mr. dr. C. Be<r<kh<YUwer
lVI€1VT. G. V. van Someren-Downer Mr. E. H. Toxopeus
J. H. Couzy
Mevr. mr. E. Veder-SJruit W. Alti'llg
H. Jacobse H. Wiegel
Mevr. G. V. van Somere!D-Downer Prof. dtr. H. J. Wlitteve-en
MeVT. G. V. van S()iffieren-Downer Mr. E. H. Toxo~us
N.B. Jin deze opgave zijn niet verwerkt die spreekbeurten, welke door onze Kamer- leden en aadere Hpl'eke.rs buitèn het verband van onze partij gehw«en worden.
jaarden en minder-validen op 1 juni a.s.
(stemdag) per auto kunnen worden af- gehaald . en naar het stembureau ge- bracht.· Bel hiervoor óp het secretariaat:
tel. 393052. ·
• Heemstede
Op donderdag 26 mei zal mr. W •. J.
Geertsema voor de afdeling Heemstede spreken over de politieke ·situatie van het ogenblik. De bijeenkomst wortlt ge- _houden in Nieuw Berkenrode, Herenweg 101 te Heemstiede.
• Rijswiik
De afdeling Rijswijk van de VVD be- legt op 23 mei een openbare bijeenkomst waarop de VVD-kandiàaten voor de ge·
meenteraad het woord zullen .vóerén. Er zal gèlegenheid zijn · tot vragen stel- len en tot het houden van een uitgebrei- de discussie. Ook de groeiende afdeling van àe JOVD zal zich ter b:ijeetJk~mst
manifesteren. Gebouw IRENE, Heren- straat, 2û.OO uur.
Socia.al-economiscbe commissie
Op 10 mei vergaàerde de Sociaal- Economische Commissie van de VVD in Den Haag. Voor de derde maal was de vergadering gewijd aan de .vraag- welke punten op sooiaal-economiscll terrein in het Verkiezingsmanifest en Urgentie- program 1967- dienen te worden ·opgeno- men.
De Commissie zal haar ontwerp - voor zover dit gereed gekomen is - aan het Hoofdbeshmr aan bièden. Zij hoopt op korte termijn met het gehele ontwerp gereed te komen. ·
Leden van de werkgroep van de Li- berale Kring te Brussel belichtten ten aanzien van de door de Commissie ge- stelde punten het Europese aspect.
Culturele commissie
De Culturele Commissie van de VVD kwam op 11 mei bijeen in Schevenin- gen. De Commissie beraadde ziel:! uit- voerig over de opzet van het Holland Festival. Zij besloot op korte termijn een nota op te stellen met de eisen waaraan· volgens haar mening ·het Hol- land Festival moet voldoen.
Vervolgens had het subsidiebeleid ten aanzien. van · de opera alle aandacht.
De voor- en nadelen van de Neder- landse Operastichting, waarover de toe- lichting op de Rijksbegroting spreekt werden diepgaand ·behandeld. '
Liberale Internationale
lapport ruimtelijke ordening
!Op bet congres dat de Liberale linternationale in september 1965 te Saltsjöba.den in Zweden beeft gehouden is een rapport · vastge- steld over rmmtelijke ortlen~ng,
dat voorbereid was door een com- missie, bestaande uit vertegen- woordigers van Jiberale partijen uit verscbillenll!e landen.
Voor ons land was lid - en te- vens voorzitter van deze commis- s-ie. - de beer ]l), W. Detbneijer.
Exemplaren van àit rapport (in het Engels) zijn verkrijgbaar bij het secretariaat van de Groep Nederland van de Liberale Inter- nationale, van liAroja!enlàan 14, Dt)n Haag, na toezendiHg van 35 cent aan postzegels voor verzend- kosten.
VRIJHEID EN DEMOCRATIE vrijdag 20 mei 1966 - 3·
DE ACHTERGRONDEN VAN EEN "PROEVE''
OUD-MINliSTER TOXOPEliTS hooft bepaald geen spijt van de tot dat ogenblik ongebnákelijke weg, wellke hij in november 1963 is ingeslagen.
Hij verklaarde dat desgewaagd aan het "Algemeen Handelsblad", toon hij op de dag van de verschijning van de "Proeve van een nieuwe Grondwet" het resultaat van zijn toen genomen initiatief voor zich zag.
De heer Tox:opeus voelde zich integendeel zeer voldaan over dit resultaat, want wanneer er op de gebruikelijke wijze weer een staatscommissie was ingesteld, zonden we wederom zonder enige twijfel een voorstel met tenminste· zes of zeven minderheidsnota's hebben gekregen.
Nu ligt er een duidelijk, positief stuk voor ons, dat juist door. zijn concreetheid prachtig a~s basis voor discussie kan dienen en - wal!lDeer men inderdaad de behoefte blijkt te hebben om tot een geheel nieuwe grondwetstekst te komen - tevens t.z.t. de regering de bouwstenen daartoe verschaft.
Geheel overeenkomstig de bedoeling destijds van minister Toxopeus heeft zijn opvolger, minister Sma!lenbroek, die b~j zijlil optreden een reeds bijna gerood werk- stuk aantrof, het nu als "discussiestuk" doen publiceren. _
Dat de beer Toxopens zich destijds heeft voorgesteld, dat men er zó'n fraai uitgevoerd boekwerk van zou maken, dat in de boekhandel dan ook negen gulden kost, waag ik te betwijfelen. Maar inmiddels hooft mr. Geertsema in een schrifte-
l~jke vraag aan minister Smallenbroek de suggestie gedaan, er ook een goedkope uitgave van te doen verschijnen, waarop de minister reeds positief heeft gerea..
g-ee~d.
VAN ONZE LEESTAFEL KVP en opposmtie
In het maandblad ,.PoMtie!k", Uirtigave van de KVP, schrijft dr. L. A. H. Al- bering, lid van de Tweede Kamer, al- gemeen secretaris van de KVP en lid van de Kiesraad, in verband met het verlies van de KVP bij de jongste Statem- verkiezingen o.a.:
nDe verzwa7,;king als gevolg van deze verkiezingen is op zichzelf niet veront- rustend, maar het is zeker nuttig na te gaan welke factoren haar hebben ver- oorzaakt en welk optreden van de par- tij voor de toekomst gewenst is. De ene fa.ctor is het verlies aan de VVD, met na.me in het zuiden. Deze partij zag haar stemmenpercentage in Brabant sedert 1962 stijgen van 3,4 naar 4,1 in 1963 en nu 5,2 in dit jaar. In Limburg waren deze percentages resp. 1,6, 2,3 en 3,5.
N atu1~rlijk is het aantal niet-katholieken in het zuiden belangrijk toegenomen, maa.r de VVD-winst komt toch hoofdza- kelijk uit katholieke kringen.
En deze stemmen kunnen en moeten beschouwd worden als afkomstig van kiezers die bewust het huidige beleW afwijzen, immers zij hebben gestemd op een echte oppositiepartij. Dat betekent dan ook, dat zij grote bezwaren hebben tegen het beleid van de vertegenwoor- digers der KVP in het parlement en in het kabinet.
In het belang van onze partij, van een politiek in k'A,tholieke geest, zal de par- tij zich, moeten inspannen om de kie- zers ervan te overtuigen dat haar beleid juist is. Ervan te overtuigen, dat de synthese der . deelbelangen, die de KVP nastreeft, noodzakelijk is voor het al- gemeen welzijn, dat meer is daM. de som van ·deelbelangen. Voor die synthe- se is de steun van alle groeperingen van de grootste betekenis, zoals in het verleden b'!/ herluûing gebleken is. Van- daar de plicht van partij en fractie om deze steun van alle zijden d;;wr overtui- ging te verkrijgen.
Aldus dr. Albering, die voordien in hetzelfde artikel reeds had geschreven, dat het verlies, dat de KVP aan de VVD heeft geleden, in Brabant en Lim- burg aantoonbaar is ; dat dit in andere provincies moeilijlt exact is aan te wij- zen, maar dat hij toch wel aanneemt, dat ook daar de VVD stemmen heeft gewonnen op de KVP.
IN zijn ,. Ten Geleide" schrijft minis- ter Smallenbroek o.a. :
.,Het huidige Kabinet werd na zijn op- treden gesteld voor de vraag, wat met het hierbedoelde werkstuk, dat vrijwel gereed was, diende te geschieden. Zon- der te treden in een beoordeling van de voorgeschiedenis meende het Kabi- net, dat het aanbeveling verdiende het op dit punt gevoerde beleid, indien mo- gelijk, af te ronden. Aan de afdeling Grondwetszaken werd derhalve opgedra- gen, haar advies te voltooien."
Deze wat duistere woordkeus heeft een verklaring; Toen minister Taxapoos zijn plan had bekendgemaakt om aan zijn Departement van Binnenlandse Za- ken een speciale afdeling Grondwets- zaken in te stellen, welke (mogelijk bij- gestaan door een aantal niet-ambtelijke deskundigen op het gebied van het staatsrecht) een .,proEl!Ve" voor een - nieuwe Grondwet zou vo-orberèiden en ontwerpen, keken velen - onder wie ook het toenmalige Kamerlid de heer Smallenbroek - daar nogal vreemd . tegenaan.
Was het niet iets heel ongewoons, dat een aantal (hoofd) ambtenaren (zij het heel bekwame en competente en boven- dien dan nog bijgestaan door het ad- vies van buitenstaande deskundigen) een proeve zouden ontwerpen, voor welker inhoud eigenlijk niemand de verant- woordelijkheid droeg?
Ongebruikelijk was dat inderdaad. En dat men tegen iets ongebruikelijks wel eens wat vreemd opziet, is evenzeer verklaarbaar. Maar tenslotte kon toch eigenlijk niemand daar werkelijk door- slaggevende bezwaren tegern inbrengen.
En zo ligt het stuk er dan ~u.
Aan het slot van zijn .,Ten Geleide"
schrijft minister Smallenbroek: .,Noch het Kabinet, noch de ondergetekernde heeft reeds een standpunt bepaald om- trent de in de proeve ·rervatte voor- stellen. Zij zijn echter van mening, dat door publikatie van dit stuk een vrucht- bare discussie over de omvang en de richting van eem eventuele Grondwets·
herziening kan worden bevorderd. Daar- om wordt deze proeve thans openbaar gemaakt."
Zo is het precies en zo is ·het ook de bedoeling van de heer Toxopeus ala initiatiefnemer geweast, die zijn stand·
punt over de i n h o u d van de voor- stellen evenmin reeds zal hebben beo paald.
IedereeJn staat volkomen vrij tegen- over deze proeve, hetgeen uiteraard ook geldt voor de vijf staatsrechtsgeleerden, die over een aantal onderwerpen zijn geraadpleegd. Er staat dan ook, dat deze proeve is opgesteld ,.na overleg"
met de heren: mr. A. M. Donner, oud- hoogleraar aan de Vrije Universiteit te Amsterdam, thans lid van het Hof van Justitie der Europese Gemeenschappen;
mr. J. van der Hoeven, hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam; mr.
H. J. M. Jeukens, hoogleraar aan de Katholieke Hogeschool te Tilburg; mr.
P. J. Oud, minister van staat en oud- hoogleraa,r aan de Nederlàndse Econo- mische Hogeschool te Rotterdam en mr.
J. V. Rypperda Wierdsma, hoogleraar aan de Rijksuniversiteit te Leiden.
.,Na overleg" dus. Dat zijn de woor- den, die prof. Oud altijd placht te ge- bruiken in verband met Kabinetscrises, waarbij hij· een duidelijk onderscheid maakte tussen .,na overleg" en "in over- leg."
.--<'
ER is van verschillende ·zijden in de pers terecht geschreven, dat het voorstel wel een geheel nieuwe formele opzet brengt, · een stuk bekorting, ver- eenvoudiging en modernisering van onze hoogste staatswet, maar dat het over het algemeen weinig .,revolutionair" is.
Ook dat is juist en dat kan ons slechts verheugen, want wanneer het dat w e l wtts geweest, zouden de voorstellen bij ons zeker ernstig bezwaar ontmoeten.
Aan een wijziging van de eigenlijke grondslagen van ons constitutioneel be- stel hebben wij P.n heeft ook de over- grote meerderheid van ons volk geen enkele behoefte.
Tot die grondslagen meen ik dan wel te mogen rekenen : het erfelijk koning- schap van het Huis van Oranje; de
koninklijke . onschendbaarheid en minis- teriële verantwoordelijkhèid; een door het gehele volk gekozen volkSvertegen- woordiging, als mede-wetgevend en de regering controlerend orgaan; een on- afhankelijke rechterlijke macht en een aantal grondrechten, als kern van de iedere staatsburger binnez. zo ruim mogelijke grenzen gewaarborgde rech- ten en vrijheden.
In bovenbedoeld gesprek verklaarde de heer. Toxopeus dan ook, dat ook hij nooit een ,.revolutionaire" wijziging. voor ogen had gehad. Daar werd ook in de publieke opinie nooit om gevraagd.
Wel was er, zoals hij. het uitdrukte, in ons volk een irritatïe over de herhaal- delijk gebleken noodzaak van wijzigin- .gen in· de Grondwet. En die wijzigingen
waren een gevolg van het feit, dat de Grondwet in vele opzichten verouderd was geworden, te veel in details af- daalde en door de talrijke wijzigingen in de loop van anderhalve eeuw, een ware ,.lappendeken" is geworden.
Een. nieuwe Grondwet, in de g e e st van de thans bij wijze van proeve ont- warpene (hetgeen dus bepaald afwijkin- gen in een later officieel ontwerp zeker niet uitsluit). zou echter stellig jaren mee kunnen zonder dat na korte tijd wederom behoefte aan wijziging zou ont- staan.
Op afzonderlijke onderwerpen, waar de proeve al dan niet wijziging in zou willen aanbrengen, komen wij in de loop van de weken zeker nog terug.
A. W. ABSPOEL
Radi.o-uitzemll.ng maandag 23 swn rr (298 m) :
mei, van 18.20-18.30 uur, over de zender lllilver-
VraaggespJrelk met de heren J. M. van de Ven, llijstaanvoo8rder gemeenteraadsverkiezingen Venlo en Joh. D. van Dijk, lijst- aanvoerder gemeente:raadsverki•eziingen Gouda.
Kopij voor deze rubriek te zenden aan:
mej. Joh. H. Springer, Alexanderstraat 16, Haarlem.
Nationale Vrouwen Raad
OP dinsdag 7 en woensdag 8 juni zal een algemene vergadering van de Nationale Vrouwen Raad worden gehou- den op Woudschoten. Alle leden van de aangesloten organisaties zijn welkom, dus ook wij. Aanvang dinsdag om 14 uur. Kosten van beide dagen samen f 21.
De dinsdag alleen kost f 10,85, de woens- dag alleen f 8,95. Aanmelden vóór 1 juni bij het seuretariaat van de NVR, Ko- ninginnegracht 1c, Den Haag.
Uit de agenda noemen wij de onder- werpen: ,.De vrouw in de overgangsleef- tijd in het arbeidsproces" en ,.Het nieu- we profiel van de vrouw".
Voor de dinsdagavond zijn de presi- dentes van de aangesloten organisaties uitgenodigd. Er zal dan een gedachten- wisseling zijn over wederzijdse contacten van de Nationale Vrouwen Raad en de
BODEGOM
SPUKENmSSlE
Gebouwen van gewapend betonnen prefabs voor verschillende doeleinden.
Vloerplaten in normale afmetingen of pasplaten volgens opgegeven maten.
Broeibakken en alle onderdelen voor de tuinbouw.
organisaties. Een van de vragen is na- tuurlijk: Raken wij langzamerh::tnd niet over-georganiseerd en over-overkoepeld?
Voor wie in deze problematiek niet thuis is, zal genoemde gedachtenwisseling zeer verhelderend kunnen werken.
Provin(iale Dag Utrec:ht
DE voorjaarsbijeenkomst van de vrou.- wen in de provincie Utrecht, die in het Berghotel in Amersfoort is gehou- den, is een succes geworden. Aanwezig waren dames uit Amersfoort, Baarn.
Doorn, Driebergen, Scherpenzeel, Soest, Utreoht, de Vechtstreek, Woudenberg en Zeist. Mevrouw Engelberts was er na- mens de Centrale Utrecht en mejuffrouw Springer namens het Landelijk Bestuur van de· Vrouwenorganisatie van de VVD.
Na de lunch werd de vergadering of- ficieel geopend door mevrouw Huese-La- ming, die daarna het woord gaf aan me- juffrouw Springer. Deze noemde de pr()- ViJicie Utrecht een van de meest actieve provincies.
Mevrouw Veder-Smit vertelde over haar ervaringen bij de Verenigde Naties.
Als afgevaardigde, aangewezen door het Ned. Vrouwen Comité, woonde zij vorig jaar de zitting van de Assemblee bij.
Ernstig, maar ook humoristisch gaf zij een zeer duidelijk overzicht over de gang van zaken.
Na de thee sprak mevrouw Sicman- Hardeman over haar werk als gemeente- raadslid. Zij maakte melding van een experiment, waarbij jongeren, die voor het eerst stemmen, ontvangen worden op het stadhuis. Deze jongeren houden dan zelf een raadsvergadering en werken een raadsagenda normaal af. Na a-floop zijn de raadsleden aanwezig, die vragen van de jongelui beaJ!ltwoorden.
Mevrouw Huese sloot de vergadering met de opmerking dat de lezing van me- vrouw Sicman juist voor de toekomstige vrouwelijke gemeenteraadsleden zo be- langrijk was. Zij dankte beide spreeksters voor hun medewerking aan een zeer leer- zame middag.
G. G. A. Alting-Ambrosius
Nog even de landdag
In het verslag over de Landdag is vori- ge week een zetfoutje geslopen; omdat het een naam betreft, willen wij die thans herstellen. Het was mevrouw Vriesman- Gerde, de ijverige centrale-vertegen- woordigster van Middelburg, die voor de geslaagde Landdag zoveel heeft gedaan.
