NIEUWSBRIEF
PROTESTANTSE GEMEENTE ROZENDAAL
maart 2021
2
inhoud
ter overweging: Peter de Génestet pag. 3
kerkdiensten pag. 4
gang van zaken kerkdiensten
pag. 4bij de diensten van maart 2021 pag. 5
prijs Jaap van Dijkhuizen pag. 9
vanuit de Diaconie: Diaconiecollectes maart pag. 10
vanuit de Kerkvoogdij pag. 11
vanuit de Tuincommissie pag. 11
schrijfactie Amnesty International pag. 12
wereldgebedsdag 5 maart pag. 13
presentatie boekje bezieling pag. 14
even iets helemaal anders pag. 14
ziekenhuisopname ds. Frans Ort pag. 16
wijziging beltijden ds. Frans Ort pag. 16
inleverdatum nieuwe kopij pag. 16
slotakkoord: het zeven stemmengebed pag. 17
* * * * * * *
3
ter overweging
In 1863 overleed de predikant en dichter Peter de Génestet. Het huis waar hij stierf aan de gevolgen van tuberculose staat aan de naar hem genoemde laan in Rozendaal. De Génestet behoorde tot de groep dichters die wel onder de naam dominee-dichters bekend staan.
Diverse dichtende dominee kan niet worden ontzegd dat zij in hun werk de sterke neiging tot moraliseren hadden. Een bekende dichter in dit genre is Hiëronymus van Alphen, waarvan het Jantje zag eens pruimen hangen nog immer na-echoot. Ook De Génestet
schreef regelmatig stichtelijke gedichten. Maar wie zijn verzameld werk opslaat, komt daarin ook een aantal aforismen tegen. Deze korte puntige poëzie laat zich (ruim 160 jaar na dato!) nog steeds lezen als frisse en klare taal. In de bundel Bezieling heb ik dan ook vier van dergelijke dichtsels opgenomen. Zij troffen mij vanwege hun korte en bondige karakter, vanwege de onmiskenbare humor en taalvaardigheid én vanwege het vrijzinnige karakter van de woorden. Hoewel hij ze al eerder schreef, reken ik ze tot typisch Rozendaalse spiritualiteit.
een voorstander
‘k Ben voor de waarheid!’ Goede man, ‘k geloof het graag;
maar zijt gij er achter? dat’s de vraag!
leekegebedjen
Verlos ons van den preêktoon, Heer!
Geef ons natuur en waarheid weêr!
idealisme
Doe ik mijn oogen toe, Dan wil ik ‘t wel gelooven;
Doch als ik ze open doe, Komt weêr de Twijfel boven.
verschil en vrede
Uw richting is mij wel - mits zij naar boven streeft, En schoon de mijne niet, mij wat te denken geeft.
Peter de Génestet
* * * * * * *
4
kerkdiensten
7 maart, 10.00 uur
kerkdienst vanuit de kerk van Rozendaal
voorganger: ds. Deodaat van der Boon, Hummelo
bereikbaar via www.kerkdienstgemist.nl, verder zoeken op Rozendaal 14 maart, 10.00 uur
kerkdienst vanuit de kerk van Rozendaal voorganger: ds. Frans Ort
bereikbaar via www.kerkdienstgemist.nl, verder zoeken op Rozendaal 21 maart, 10.00 uur
kerkdienst vanuit de kerk van Rozendaal voorganger: pastor Janneke Bron, Velp
bereikbaar via www.kerkdienstgemist.nl, verder zoeken op Rozendaal 28 maart, 10.00 uur
kerkdienst vanuit de kerk van Rozendaal voorganger: ds. Sytze de vries, Schalkwijk
bereikbaar via www.kerkdienstgemist.nl, verder zoeken op Rozendaal
* * * * * * *
gang van zaken kerkdiensten
In verband met de maatregelen rondom de inperking van de verspreiding van het
coronavirus zullen wij in de komende periode tot en met 9 maart 2021 onze kerkdiensten alléén digitaal verzorgen. Het is in het licht van de huidige ontwikkelingen en de
aangekondigde derde golf nu niet mogelijk om een datum aan te geven waarop wij de kerkdeuren weer kunnen openen voor de zondagse erediensten. Dat betekent dat er in de diensten op de zondagen géén kerkgangers fysiek zullen kunnen deelnemen aan onze kerkdiensten. De bemensing van de diensten zal louter bestaan uit degenen die de dienst verzorgen. Gelukkig zijn wij digitaal goed bereikbaar via www.kerkdienstgemist.nl
(Rozendaal). En wij prijzen ons gelukkig met de bijdrage van onze musici en cantor! U kunt (ook naderhand!) inloggen op de diverse diensten. Hoe vervelend het ook is én hoe goed wij allemaal begrijpen dat wij elkaar en de vieringen missen, we hopen ons er zo goed mogelijk doorheen te slaan… Mochten er zich nieuwe ontwikkelingen voordoen dan zullen wij u via de mailgroep daarvan zo spoedig mogelijk op de hoogte stellen. Tot die tijd wensen we elkaar wat al een hele tijd op de kerkmuur hangt: houd moed, heb lief.
* * * * * * *
5
bij de diensten van maart 2021
Zondag Oculi, 3e van de 40-Dagentijd 7 maart 2021
Vg: Ds. Deodaat van der Boon Lezingen: Exodus 20:1-17; Johannes 2:13-25
We zijn al twee zondagen onderweg in de 40-dagentijd, de voorbereidingstijd op Pasen. De reeds voorbije weken verbleef Jezus 40 dagen in de woestijn en lazen we van zijn ontmoeting op de berg met Mozes en Elia. De laatste ontmoeting eindigt ermee dat Jezus tegen Petrus, Jakobus en Johannes zegt dat zij niemand moeten vertellen wat ze hebben gezien ‘behalve wanneer de mensenzoon uit de doden zal opstaan’. ‘Dit woord houden zij vast, bij elkaar er samen naar zoekend wat het is, dat ‘uit doden opstaan’. Mij verbaast het niet als dat voor de meesten van ons nog altijd de meest prangende vraag van ons bestaan is gebleven. Op de afbeelding van vandaag bevinden we ons in het heiligdom, de Tempel van Jeruzalem. Een buitengewoon belangrijke plaats, waarvan Rabbijn Jonathan Sacks in zijn commentaar op ’Leviticus’ 1 o.a. zegt dat in de Tempel de afstand wordt overbrugd tussen de alles overweldigende G’d en de (beperkte) mens. Maar voor het kunnen overbruggen van die afstand betekent het reine, zuivere, in de offercultuur dat het onderscheid tussen de oneindigheid van G’d en de eindigheid van de mens helder moet blijven. Jezus treft op het Tempelplein een levendige handel aan in offerdieren, waarbij omzet en winst belangrijker geworden zijn dan de rituele offercultuur. Het schoonvegen van het Tempelplein is dus bepaald geen uiting van zijn persoonlijke ‘frustratie’ of het afreageren van ‘opgekropt’
testosteron. De afbeelding is gemaakt door de Italiaan Bernardino Mei (1612-1676). Geen zoetsappige, ‘lievelige’ Jezus. Er staat te veel op het spel. Bezorgd en boos, met in zijn rechterhand de ‘geseltouwtjes’ probeert hij de duiven op de rechterarm van een verkoopster aan te sporen om weg te vliegen? De vrouw is duidelijk in verwarring, met haar te fors uitgevallen linkerarm en hand beschermt ze nog haar geldtas. Heeft ze een lange dag achter de rug? Houdt ze er ook nog ‘het oudste beroep ter wereld ’op na? Haar kleding zakt van haar schouders af, haar hoofdtooi hangt in een losgeraakte sliert langs haar gezicht. Jezus, gekleed in het hartstochtelijke rood, staat centraal afgebeeld. De lange omslagdoek, in het blauw van
‘de hemel’, lijkt bewaakt te worden door een kleine, mollige engel, rechts beneden op het schilderij. Verder is het hele schilderij in beige en vaal groengele tinten geschilderd. Achter de vrouw staat een man geld te tellen, bovenin, aan beide kanten figuren die manden met brood hoog boven de hoofden tillen en min of meer verstoord kijken: ‘Wat kan hier in ’s hemelsnaam aan de hand zijn?’ Met de Tien Woorden uit Exodus 20 vandaag in de rug ziet Jezus als geen ander dat er ‘dood’ aanwezig is in de relatie tussen G’d en mens en omgekeerd! Dus moet er
‘uit doden’ worden ‘opgestaan! En wel direct, er is geen tijd meer te verliezen. Daarom grijp hij in. ‘Hij had het niet nodig dat iemand hem iets betuigde over de mens, want zelf heeft hij gekend wat er in de mens geweest is.’
We beginnen de dienst met Psalm 25 a, een berijming van het lied voor zondag ‘Oculi’ door Willem Barnard. Na de lezing uit Exodus wordt gekozen uit Gez. 312 ‘Wij geloven met hart en ziel.
6
Na de verkondiging klinkt Gez. 557: ‘Naam van Jezus die ten dode’ en als slotlied Gez. 653:
‘U kennen, uit en tot U leven’ kunnen zingen. ( 1 ‘Leviticus -Boek van het heilige’- Jonathan Sacks, uitg. Skandalon - Middelburg 2020)
Zondag Laetare, 4e van de 40-Dagentijd 14 maart 2021
Vg: Ds. Frans Ort
Lezingen: Jozua 4:19 – 5:1. 10-12 Johannes 6: (1) 4-15
Op het palet met de liturgische kleuren is vandaag door het paars een beetje wit gemengd. De paarse tijd mag niet vastlopen in de somberheid van het diepgaande, collectieve en/of persoonlijke, zelfonderzoek. Deze periode draait immers om het feest dat komt.
Twee lezingen vandaag met ‘maaltijden’. Is er in het evangelie naast de gastheer ook sprake van een ‘butler’ in de gedaante van ‘er is een jochie hier, - dat vijf gerstebroden en twee visjes heeft’? In de lezing uit Jozua wordt het ritueel van de Sedermaaltijd voltrokken. Toch staat er op de voorkant van de orde van dienst een plaatje van ‘stenen’. Stenen voor brood? In tegendeel: de beide lezingen willen kennelijk iets van ons dat anders is, meer, dan het verorberen van voedsel. Er wordt in beide lezingen aan de ene kant niets nagelaten om duidelijk te maken dat de mens niet zónder kan: voor wie er langdurig niet zelf voor kan zorgen, komt er midden in de woestijn manna, geregend uit de hemel. Goed slechts voor één dag. (op de dag vóór de Sabbat zelfs voor twee dagen). De priesters doorwaden de Jordaan.
Tussen de draagstangen hangt de Ark. Daarachter volgt het volk. Aan de andere oever, weer op het droge, worden de stenen waarop de voeten van de priesters hebben gerust uit de rivier gelicht en rechtop gezet als teken van wat zowel in Exodus bij de Schelfzee, als ook hier, is gebeurd. Dan breekt de tijd aan dat er gegeten kan worden van aangeplant gewas. “Zij eten van wat het land Kanaän opbrengt in dat jaar.” Er staat ten overvloede: ‘De volgende morgen houdt het manna op’ De evangelielezing bevindt zich in eenzelfde periode: ‘Pesach is nabij geweest, het feest van de Judeeërs.’ Allemaal nazaten van ‘de zonen Israëls’ die zich in Jozua
‘legerden in de Gilgal’ De schare om Jezus heen heeft hónger! M.i. is het geen vraag voor Jezus of de gedenkstenen uit Jozua nog aan de oever van de Jordaan staan. Uit de handen van
‘dat jochie’ neemt Jezus de vijf broden en de twee visjes. ‘Zeven was voldoende, vijf en twee’
zingen we vandaag in Gez. 383. Waar ‘5’ genoemd wordt in de Schriften. zijn de vijf boeken van Mozes, de Thora, zelden ver weg en waar ‘2’ nadrukkelijk wordt genoemd een hele reeks duidingen van tegenstellingen zoals o.a.: hemel en aarde; G’d en mensen; een mens in twee gedaanten, Adam en Eva; de schepping met wat van elkaar gescheiden wordt: het licht van het donker; het water van het land; de boom met twee gezichten, goed van kwaad. Vijf en twee maakt bovendien zeven: het getal van de voltooiing. Dat ‘jochie’ uit het evangelie draagt dus niet zomaar wat naar Jezus! Daarvan eet de schare en wat ervan overblijft wordt weer geteld: 12 manden vol. Net zoveel als de stenen aan de oever van de Jordaan: ‘opdat gij ontzag zult hebben voor de Ene, uw God, al de dagen!’
We beginnen de dienst met Psalm 122. Na de lezing uit Jozua zingen we Gez. 811: ‘Zoals een moeder zorgt’ en na de verkondiging Gez. 383 ‘Zeven was voldoende’. We besluiten de dienst
7
met het speciaal door Willem Barnard en Willem Vogel voor deze zondag gemaakte gezang
‘Klein Pasen’: Gez. 546: Wees blijde nu, in ’t midden van het lijden’
Zondag Judica, 5e van de 40-Dagentijd 21 maart 2021
Vg.: Pst. Janneke Bron
Lezingen: Jeremia 31:31-34; Johannes 12:20- 33
Vandaag begint de eigenlijke ‘lijdenstijd’. Ja nu al, en niet pas volgende week op Palmpasen.
M.i. is het in de geschiedenis van Jezus’ leven en werken zover gekomen: letterlijk ‘lijden aan de tijd’. Zo laat ook Jeremia de stem van de Eeuwige klinken: ‘het verbond dat ik met hun vaderen smeedde (..) want toen hebben zij mijn verbond verbroken’ Er gaat een nieuw verbond gesmeed worden ‘met het huis Israël’. Jeremia laat de Eeuwige eraan toevoegen: (…). ik zal mijn onderricht geven in hun binnenste en in hun hart schrijven’. Niemand hoeft iemand de maat te nemen: ‘en te zeggen: ge moet de Ene kennen!’. Eeuwen later heeft misschien ook deze passage bijgedragen aan de opvatting dat Jezus de menselijke incarnatie van de Eeuwige zelf is? De lezing van Johannes laat Jezus schriftcitaten rijgen, als kralen aan een lange ketting van inzicht. Middenvoor hangt het citaat uit Ps 8:2-10: ‘Vader, verheerlijk uw Naam!’ De schare hoort dan als een donderslag (bij heldere hemel), een stem uit de hemel: ‘ik heb hem verheerlijkt en zal hem wéér verheerlijken!’ Waar komt dat laatste citaat vandaan? Het is opgebouwd uit 2x een regel uit een psalm (7 en 8) en één vers uit I Samuel (2:30). Bij elkaar genomen staat er de bevestiging dat de Eeuwige bij zijn belofte blijft, hoeveel ‘ontvangers’ er ook zullen zijn die menen te moeten afhaken: ‘nee: wie mij eren, zal ik eren en wie mij geringschatten worden gekleineerd’ Mensen om Jezus heen verstaan de tijd veel minder goed dan hij: ‘een engel heeft tot hem gesproken!’. Jezus blijkt m.i. strenger dan wij doorgaans over zijn liefde voor mensen denken: ‘niet om mij is deze stem geschied, nee, om u!’. Hij denkt in het beeld van een korenaar. Als daarvan ook maar één graankorrel in de aarde valt en ‘sterft, draagt hij overvloedig vrucht’. En dan maar dromen dat het niet bij die ene korrel blijft. Wat hij begonnen is, wordt door alle molens van de wereld tot meel gemalen, om er ‘brood’ van te bakken voor wie ‘hongert en dorst naar gerechtigheid’.
Op deze zondag ‘Judica’ (‘Verschaf mij recht’ – ps. 43:1) zingt cantor Anita Nibbelink na de inzameling ‘Piëta Signore’, (‘Wees mij genadig, Heer’) een aria (het Italiaanse woord voor
‘lied’) die waarschijnlijk onterecht toegeschreven is aan Alessandro Stradella (1639-1682). De tekstschrijver blijft anoniem. Op de melodie zijn andere teksten bekend, door even anoniem gebleven dichters, en daarbij worden dan andere componisten genoemd, maar wel uit een of twee eeuwen later. De tekst van ‘Piëta Signore’ is een tamelijk smartelijk gebed, zoals in een van de andere teksten even zwaarmoedig gezucht wordt vanwege groot liefdesverdriet. Of de melodie overbleef van een verloren geraakte cantate, motet of zelfs een opera dan wel oorspronkelijk tot het Italiaanse volksliedrepertoire behoorde, is niet bekend, maar evenmin vreemd aan het ontstaan van kerkliederen. Vanwege het smekende karakter van de melodie kreeg ‘Piëta Signore’ dan ook een ondertitel: ‘Aria di chiesa’: kerklied. In de orde van dienst staat een enigszins vrije vertaling van de Italiaanse tekst.
We beginnen de dienst met Psalm 43. Na de lezing uit Jeremia kiezen we uit Gez. 318: ‘Het woord brengt de waarheid teweeg’, Gez. 319: ‘Alles wat er staat geschreven’ of Gez. 792: Kom,
8
God en schrijf uw eigen naam’. Na de verkondiging zou het mooi zij om ‘De korrel sterft ‘t.
Sytze de Vries, mel. Andries van Rossem te zingen, een Avondmaalsgezang juist in een tijd dat we de Maaltijd des Heren niet feitelijk kunnen vieren, of anders Gez. 625: ‘Groen ontluikt de aarde’ of uit Gezangen voor Liturgie: ‘Het lied van alle zaad’. Als slotlied wordt gedacht aan Gez. 767: ‘De toekomst van de Heer is daar’ of hier eventueel ‘Het lied van alle zaad’ (zie na verkondiging).
Zondag Palmarum,
6e zondag van de 40-Dagentijd, 28 maart 2021
vg: Ds. Sytze de Vries
Lezingen: Jesaja 50:4-7; Marcus 11:1-11 Vreemde zondag, deze jubelende intocht van Jezus in Jeruzalem. Wordt het vorige week begonnen ‘lijden aan de tijd’ hier bijna carnavalesk onderbroken? Integendeel. Er is eerder sprake van een verheviging, een grotere concentratie op het middelpunt van dat lijden.
Het ‘lijden aan de tijd’ is allerminst voorbij, ook niet in de profetie van Jesaja. De derde stem van dit profetenboek maakt duidelijk dat
‘profeteren’ bepaald niet voor watjes is: het woord van de ENE moeten communiceren betekent niet alleen uitputting maar ook het ondergaan van ‘beschimping en bespuwing’. Toch zegt de profetische stem zich beschermd te weten door Ene. Dat hoge woord heeft hem zo
‘kiezelhard’ (wat een prachtig woord!) gemaakt dat hij niet zal versagen en zal blijven zeggen wat de wereld, de tijd, móet horen. De Schriften zijn weliswaar oud maar worden voortdurend geactualiseerd, ook op de afbeelding van vandaag. Pietro Lorenzetti (1280-1348) laat Jezus Jeruzalem naderen, gekleed in een gewaad waarover weer de blauwe omslagdoek is geschilderd. Om zijn hoofd een uitgewerkte, meer versierde, aureool dan om de hoofden van de discipelen achter hem. Zijn rechterhand-gebaar is dat van de Pantocrator: het verwijst naar de Almachtige G’d. Jezus is gezeten op twee ezels: moeder en kind? Heeft Lorenzetti de versie van de intocht verteld, gezien door de ogen van Mattheüs? Mattheüs haalt de profetie van Zacharia aan:
Zacg.9:9 Jubel luide, dochter Sion, schal het uit, dochter Jeruzalem:
zie, je koning komt naar je toe, een rechtvaardige, een redder is hij, - een ootmoedige, rijdend op een ezel, op een veulen, het jong van een ezelin.
Het is de Bijbelse verteltrant van de herhaling waardoor Mattheüs een ezeltje te veel telt. De rechtvaardige rijdt op een ezel die….nog een veulen is. Een veulen dat…het jong is van een ezelin. Zacharia laat de rechtvaardige niet voor niets op een ezel Jeruzalem binnenrijden, want van een koning op een paard heeft een mens meestal heel andere dingen te verwachten dan ootmoedigheid. Lorenzetti werkte voornamelijk in Siena. Dat is te zien aan de achtergrond van
9
het schilderij, boven van links naar rechts: de klokkentoren (campanile), van de Kathedraal, het Baptisterium, het Stadhuis en de Romeinse toegangspoort. Aan de rechterkant van de poort lijkt een gouden reliëf zichtbaar met daarop Adam en Eva? Een stoet mensen komt van binnen de stad naar buiten. De mensen achter, onder de poort, zijn beduidend groter dan wie daarvoor staat of kleden op de grond legt. Heeft Lorenzetti al met perspectief geworsteld of geeft het de status van het publiek weer? Voorop staan vrouwen, bedienden, kinderen die kleden op de grond leggen? Achterop zijn mensen met een variëteit aan hoofddeksels te vinden die misschien verwijzen naar hun positie of hun ‘beroep’: een man met een Romeinse soldatenhelm op, baarden, een tulband, een vrouw met een kunstig gedraaide vlecht op het hoofd, een ander met iets dat meer op een diadeem lijkt. De stoet achter Jezus is gevuld met de discipelen, die een aureool om het hoofd hebben. Vlak achter Jezus zijn twee discipelen druk met elkaar in gesprek: in het geel gekleed Petrus, verwijzend naar het geel van de rijkdom en de traditie van de kerk? Een commentaar zegt dat de ander, gehuld in de rode mantel, Judas is omdat hij géén aureool om het hoofd heeft. Maar dan loopt Lorenzetti op de gebeurtenissen vooruit: het zal ook in het evangelie van Mattheüs nog vier, in Marcus nog twee hoofdstukken duren eer Judas zich als verrader zal ontpoppen. Jezus heeft met zijn discipelen al een reis achter de rug vertellen de talrijke takken die al onder de voeten van de discipelen knerpen. Linksboven en rechtsboven worden nog nieuwe takken van de bomen geplukt.
We beginnen de dienst met een berijming van psalm 24 door Willem Barnard, Na de lezing uit Jesaja kiezen we misschien uit Gez. 548:’Het heeft de Heilige behaagd’ of Gez., 556: Alles, wat over ons geschreven is’. Na de verkondiging moet er ook gekozen worden, vermoedelijk tussen
‘Tegen het donker’ 43:’ Zie, wij gaan op naar Jeruzalem’ t. Sytze de Vries, mel. Willem Vogel of uit ‘Tussentijds’ 154: ‘Driewerf een gloria’ t. Maria de Groot, mel. Herman Strategier. Tot slot hoort u wellicht uit “Op Vleugels’ nr. 73, ‘Ach Hoofd, bebloed, vol wonden’, de nieuwe vertaling door Sytze de Vries van het koraal ‘O Haupt vol Blut und Wunden’ uit de Matthäus Passion van Johan Sebastian Bach.
Ada Waalboer
* * * * * * * prijs Jaap van Dijkhuizen
Zondag 21 februari was een bijzondere dag voor Jaap van Dijkhuizen. Op die middag om 12.00 uur werd in de Martinikerk te Doesburg de prijswinnaar bekend gemaakt van de gedichtenwedstrijd van de (burgerlijke) gemeente. We kunnen er lang en kort over doen:
Jaap bleek daarbij uitgeroepen te zijn tot de winnaar van de wedstrijd die het thema Broze aarde kende, ontleend aan een gedicht van de Zuid-Afrikaanse dichter Antjie Krog. Uit de ruim zeventig inzendingen werd Jaaps inzending als beste uitverkoren. De jury sprak over de titel Omkering. In de thematiek uit de mythologie en soms de psychologie zijn het vaak de ouders die de kinderen ‘eten’. Jaap keert dat motief om: de slotregel ontsluit wat dat
betreft, het gedicht. En de bewuste keuze voor het woord ‘consumeren’ is een teken aan de wand: onze consumptiedrift is de dood voor moeder aarde. Maar de omkering is ook te zien in de vorm: in wezen is het gedicht een omgekeerd sonnet (twee keer drie regels aaneen, twee strofen van elk vier regels, waarbij de laatste regel ‘uit het gedicht valt’). De prijs was onder meer een oorkonde en een bos bloemen, maar het mooiste was dat het gedicht van Jaap de komende tijd (de één bericht ‘een jaar’, de ander bericht ‘enkele maanden’) aan de
10
koorzijde van de Martinikerk zal worden opgehangen. Mocht u in Doesburg komen, aarzel dan niet nog eenmaal langs de kerk te gaan… Wij wensen Jaap van harte geluk met deze erkenning van zijn werk. Zelf sprak hij over het gedicht als over ‘een geschenk uit de hemel’;
het geheel viel hem bijna letterlijk toe… Wilt u de prijsuitreiking nog eens bekijken: u kunt het op YouTube vinden onder het kopje kerk Angerlo-Doesburg, gedichtenwedstrijd. Dit is de link: https://www.youtube.com/watch?v=4mw5U13AAjw
Neem alleen wel de matige geluidskwaliteit voor lief. want de microfoon haperde enkele malen. Gelukkig was het gedicht van Jaap, dat hij zelf voordroeg, goed verstaanbaar. Met zijn toestemming neem ik het hier op.
Omkering
Het onbegrijpelijk begin -een oerknal of een woord- maar hoe dan ook begin van tijd van wat begin en einde heeft wat groeien wil en sterven zal wat eigen groei en bloei creëert zo bracht de moederaarde voort de mens als missing link
tussen het scheppen en verval van haar die hem het leven gaf hij wroette los wat samenhield verslond zijn moeder vrat haar kaal haar tere huid nu onbeschermd kind dat zijn moeder consumeert
* * * * * * *
vanuit de Diaconie: diaconiecollecten maart
Zondag 7 maart : KIA voorjaarszending: een jarenlang gewapend conflict in Colombia heeft ervoor gezorgd dat miljoenen mensen getraumatiseerd en verjaagd zijn. Wat betekent dit voor predikanten in hun pastorale en diaconale taak? Daarvoor heeft KIA Jeannet Bierman uitgezonden als docent theologie, om met studenten te onderzoeken of hier een (uit)weg in is te vinden.
Zondag 14 maart : voor jeugddorp De Glind bij Barneveld: al jaren steunen wij De Glind, dat inmiddels bij de kerkleden bekend is. kort geleden gaven wij als diaconie een grote gift voor een gezinshuis, waarvan we in de Nieuwsbrief ook melding maakten.
11
Zondag 21 maart : KIA werelddiaconaat: een landbouwproject op Java. Met steun van KIA helpt de kerk om boeren en boerinnen een coöperatie op te zetten, zodat ze minder afhankelijk zijn van tussenhandelaren. Er wordt hun ook geleerd om minder chemicaliën te gebruiken.
Zondag 28 maart : Voor De Herberg in Oosterbeek, die een plek is om geestelijk op adem te komen met bijvoorbeeld retraite, gesprekken, wandelingen.
OPROEP
Wij vragen u om in deze tijd waarop geen 'gewone' collectes kunnen worden gehouden, uw giften die anders in de collectezak zouden belanden liefst royaal over te maken op de bankrekeningen van de diaconie: de diakenen bekijken dan voor welke diaconale doelen uw giften het best kunnen worden aangewend. U kunt natuurlijk ook zelf aangeven voor welk specifiek doel u uw gift het liefst ziet aangewend.
voor de diakenen Ans van Dijkhuizen
* * * * * * *
vanuit de Kerkvoogdij
In de Aktie Kerkbalans kunt u ook opgeven welk bedrag u in dat jaar wilt bestemmen voor 2
%-Ontwikkelingssamenwerking. Het totale jaarbedrag wordt in de maand januari van het volgende jaar overgemaakt naar Kerk in Aktie van de PKN. Over 2020 was dat: € 8.387.00.
Het eindbedrag voor de Vrijwillige Bijdragen bedroeg in 2020: € 60.984,00.
Namens de Kerkvoogdij en natuurlijk ook namens de Kerkenraad hartelijk dank voor uw getoonde betrokkenheid bij de Kerk van Rozendaal!
De Aktie Kerkbalans van dit jaar eindigde officieel op 30 januari jl., maar…er ontbreken nog een 23-tal antwoordenveloppen in mijn brievenbus. De heersende epidemie heeft een andere procedure tot gevolg gehad waarbij er t.a.v., de beantwoording meer actie van u moest worden verwacht.
Langs deze weg hartelijk dank aan de 8 “semi-postbodes” die de enveloppen bij onze leden in Velp en Rozendaal door de brievenbus hebben geduwd.
Tenslotte berichten wij u dat op 23 februari het orgel is gestemd.
Namens de Kerkenraad, Hans Rexwinkel, Leo Blokland, Frits van der Togt
* * * * * * *
van de tuincommissie
De kerktuin heeft de winter goed doorstaan. De eerste lentebodes bloeien al. Ook uw tuincommissie is ontwaakt uit haar winterslaap. Er is weer veel werk te doen: de
uitgebloeide stengels van vorig jaar afknippen, planten scheuren, verplanten, bemesten.
12
Vanaf nu zijn we elke donderdagochtend, ijs en weder dienende, in de tuin van de kerk te vinden. We kunnen nog wel wat versterking gebruiken, dus als u zin heeft in een uurtje of twee gezonde beweging per week in een prachtige omgeving, of als u iemand in uw omgeving weet die daarvan houdt, houden we ons aanbevolen. Nadere informatie en opgave bij erik.kool@kpnmail.nl.
foto: Niesje Verheij
* * * * * * *
schrijfactie Amnesty International
In verband met de coronamaatregelen wordt u maandelijks de mogelijkheid geboden een online petitie (of een e-mail) te versturen. Net als bij de papieren petitie vult u uw
(voor)naam en woonplaats in.
Ook wordt gevraagd naar uw e-mailadres. Dat wordt alléén gebruikt ter bevestiging van uw deelname en komt dus niet bij derden terecht. Via onderstaande link komt u op de pagina van de schrijfactie.
Iran
De 66-jarige Nahid Taghavi heeft de Duitse nationaliteit en woont jaarlijks enige maanden in Iran. Op 16 oktober 2020 is zij gearresteerd om ‘veiligheidsredenen’. Ze is ondervraagd over haar acties die ze als student voerde en bevraagd over haar bezoek aan Iran. Gezien haar leeftijd loopt ze ernstig risico ziek te worden of zelfs te overlijden omdat ze diverse
gezondheidsklachten heeft en er corona heerst in Iraanse gevangenissen. Via e-mail kunt u de Iraanse autoriteiten verzoeken om haar onmiddellijk vrij te laten. Zie
https://www.amnesty.nl/forms/urgentaction-iran-nahid
13
* * * * * * *
Wereldgebedsdag vrijdag 5 maart
In verband met de beperkingen vanwege het heersende coronavirus kan de gezamenlijke viering van Wereldgebedsdag in zorgcentrum Vreedenhoff helaas niet plaatsvinden.
Op de eerste vrijdag in maart gaat het gebed de wereld rond, ieder jaar opnieuw.
Honderdduizenden vrouwen en mannen voelen zich door gebed verenigd en bemoedigd in de 173 landen die meedoen aan de viering van Wereldgebedsdag. Wereldgebedsdag begon in 1927 in Amerika. Nederland doet sinds 1929 mee met de jaarlijkse viering. De hele dag zullen er overal in de wereld gebedssamenkomsten plaatshebben, waardoor er 24 uur lang wordt gebeden. Het wordt een ketting van gebed de hele wereld door! Vanouds wordt de viering voorbereid door vrouwen, deze keer bewoners van Vanuatu. Dit is een republiek die bestaat uit talrijke eilanden in de Stille Zuidzee. Het thema van de viering is het ‘rotsvast’
bouwen van een huis, gebaseerd op het standvastig geloven in Jezus Christus. (Mattheus 7:
24-27) Het zou heel jammer zijn als de mensen in Vanuatu na drie jaar voorbereiding geen geld zouden ontvangen voor hun projecten voor kinderen met een handicap en voor een betere gezondheidszorg. Gelukkig kunt u hen wel steunen door een bijdrage over te maken op bankrekeningnummer: NL48 TRIO 039 02248 39 t.n.v. Stichting Nederlands Comité Wereldgebedsdag onder vermelding van: collecte afd. Arnhem (fiscaal aftrekbaar omdat de Stichting ANBI-status heeft).
Als alternatief voor de plaatselijke bijeenkomsten is in Lelystad een viering opgenomen die vanaf 25 februari beschikbaar komt op You Tube via:
Wereldgebedsdag; https://youtu.be/zCktlQZ75Mo
Meer informatie kunt u vinden op: Website www.wereldgebedsdag.nl en Facebook:
Wereldgebedsdag Nederland.
14 Het Wereldgebedsdag comité Arnhem,
Ida Eldering en Tjitske Oosterbaan
* * * * * * *
presentatie boekje Bezieling
Nadat ik u een aantal malen heb geteisterd met berichten rondom de voortgang van het boekje dat we in onze gemeente willen verspreiden rondom de bezieling van Rozendaal, is het eindelijk zover. Op het moment dat ik dit schrijf, staat er in mijn studeerkamer een forse hoeveelheid dozen met enveloppen en boekjes. In de komende tijd zullen wij ze gaan
verspreiden: deels per post, maar ook deels door een aantal kerkenraadsleden en
vrijwilligers. Het stemt bijzonder dankbaar dat onze burgemeester, mevrouw Weststeijn, bereid is gevonden de eerste exemplaren in ontvangst te nemen. Dat zal gebeuren op maandag 8 maart, tussen 12.00 en 12.30 uur in onze kerk aan de Kerklaan. Deze datum is niet toevallig gekozen. U weet dat het boekje tevens een klein eerbetoon is aan Gerda van den Bijllaardt, onze overleden scriba. Zij vierde haar verjaardag op 8 maart. Om haar
herinnering te eren, kozen we daarom juist deze datum uit om het boekje te presenteren. U kunt daarbij meekijken (of het later terugzien) op www.kerkdienstgemist.nl. U zoekt op Rozendaal en op 8 maart…
Na 8 maart zullen wij het geheel zo spoedig mogelijk rondbrengen bij allen die het besteld hebben. Dat het op voorhand al mijn stoutste verwachtingen heeft overtroffen, blijkt uit het aantal dat we tot nu toe hebben gedrukt: ruim 200 exemplaren worden er de komende tijd gedistribueerd. Ik hoop van harte dat u het resultaat meermalen ter hand zult nemen. Het is geweldig om te zien en te lezen hoeveel creativiteit en spiritualiteit er in en om onze
gemeente leeft!
* * * * * * *
even iets helemaal anders
Vanwege de coronacrisis en alle beperkende maatregelen ontstaat er bij mij ook ruimte en tijd om bepaalde zaken te overwegen en voor te bereiden. Zo is er een serie voordrachten én foto’s ontstaan die uitgangspunt vormen voor een viertal avonden over fotografie.
Wanneer we de crisis te boven zijn en we weer kunnen samenkomen in de Serre hoop ik u in een viertal avonden bij te praten over de fotografie. Ik hield mij in deze context de afgelopen maanden bezig met de invloed van de schilder Edward Hopper op de fotografie, met
Christusbeelden in de hedendaagse fotografie, met UrbEx fotografie en met de vraag rondom de paradox van de foto. Bij dat laatste schreef ik een serie korte gedachten, die ik als afsluiting met u deel. Ik voeg er een foto bij die ik onlangs maakte. De foto is onderdeel van een reeds bestaande serie foto’s over Arnhem. Het ligt in de bedoeling die ooit in enige vorm het licht te doen zien...
interferenties: werkelijkheid, waarneming, de tijd en het licht
Iedere foto is de plaatsbepaling van het betrapte ogenblik. Een fractie van een seconde valt alles samen: de waargenomen werkelijkheid zoals die tot dan toe is ontstaan, met
15
de sporen van mensen: wegen, wanden, flats, industrie, reflecties, graffiti, posters. De foto toont de vanzelfsprekende aanwezigheid van het tijdelijke in combinatie met het voorbij gaan van alles en iedereen die erlangs ging.
En dan passeert de fotograaf. Wanneer hij of zij de zoeker richt en de sluiter laat klikken, voegt de ontwikkeling van de maker zich bij het moment. Zijn of haar aanwezigheid juist dan, juist daar, stomtoevallig of zorgvuldig gepland, valt samen met de fascinatie van de fotograaf voor dat wat het voor hem/haar de moeite van het vastleggen waard maakt. Zo lijkt de tijd tot staan gebracht in dat ogenblik van interferentie tussen werkelijkheid en waarnemer.
Maar de foto is ook een paradox. Het afgebeelde is de hoeder van het moment dat toen en daar is vastgelegd. Het ogenblik is daarbij losgetrokken uit het stromen van de tijd. Het beeld kan de eeuwigheid trotseren. Feitelijk is dat ene moment dan echter ook verdwenen. Zo gauw de camera klikt, is het vastgelegde verleden tijd. Zo wordt iedere foto een bewijsstuk van het ooit waargenomen heden. Niet meer, niet minder:
gestolde interferentie van tijd en eeuwigheid.
Het instrument waarvan de fotograaf zich bedient, is trouwens níet de camera. Deze is slechts hulpmiddel om te schrijven met het waargenomen licht. Dat licht is het werkelijke instrument, bestaand uit deeltjes en golven tegelijk. En deze existeren alleen bij de gratie van interferentie. Interferentie alleen.
Wanneer alles samenvalt, lijkt alles gestold in een beeld. Dan begint het echter: de foto zoekt nieuwe relaties, namelijk met de toeschouwers. Hun blik op de foto’s vormt een nieuwe werkelijkheid, al was het alleen maar vanwege de verstreken tijd tussen de druk op de knop en het moment van kijken naar de foto’s. Het lijkt hier stil te staan maar uiteindelijk beweegt alles altijd. Het heden van toen is verleden van het nu. Zo blijft het: interferentie. Heraclitus van Efeze koestert nog immer zijn gelijk: panta rhei!
Frans Ort
interferenties in tijd: de Noormannen (2019)
* * * * * * *
16
ziekenhuisopname ds. Frans Ort
Diverse malen ben ik de afgelopen weken gebeld met de vraag, hoe het met mij gaat. Dit werd altijd ingegeven door mijn bericht dat ik ‘de komende tijd’ geopereerd moet worden.
Welnu, ik kan u het volgende berichten. Op de valreep van de verzenddatum van de
Nieuwsbrief werd ik gebeld door de afdeling Opname van Rijnstate. Ik zal op dinsdag 9 maart worden geopereerd door een van de urologen. Het ligt in de lijn dat ik dan twee dagen in het ziekenhuis moet blijven. Daarna zal er een genezingsperiode van vier tot zes weken zijn.
Probleem is dat ik een aantal zaken in die periode niet mag, waaronder fietsen, tillen én autorijden. Het ziet ernaar uit dat de zaken per telefoon en via internet moeten
plaatsvinden. Ik zal u in elk geval op de hoogte houden van de vervangingen die in de genoemde periode zullen plaatsvinden.
* * * * * * *
wijziging beltijden ds. Frans Ort
Na mijn bericht in de vorige Nieuwsbrief over mijn beltijden, bleek al snel dat velen van u daarover gelezen hadden. Ik werd regelmatig gebeld op de aangegeven tijden. Ik vermeld ze nog een keer. U kunt mij telefonisch het beste bereiken tussen 12.30 en 13.00 uur én tussen 17.15 en 18.00 uur. Maar laat één ding wel gezegd en geschreven zijn, u kunt het ook altijd op een ander tijdstip proberen: beltijden zijn een indicatie, geen wet van Meden en Perzen...
* * * * * * *
inleverdatum nieuwe kopij
Ik zou graag in de laatste week van maart de volgende Nieuwsbrief opmaken. Willen degenen die regelmatig kopij aanleveren, mij voor maandag 22 maart hun bijdragen toezenden? Mochten er ontwikkelingen zijn rondom corona dan kunt u van ons een tussentijdse briefing verwachten.
* * * * * * *
De kerkenraad vraagt uw aandacht voor het volgende. Bij het maken van de Nieuwsbrief wordt nogal wat werk verricht. Het opstellen ervan is deel één, maar daarna wordt het ook geprint en bij een aantal gemeenteleden bezorgd. Deze service is kosteloos. Wij zouden u echter willen vragen om uw waardering voor de Nieuwsbrief mogelijk vergezeld te doen gaan van een gift aan de diaconie: de diaconie zal het geld daarvoor bestemmen voor het project dat we dit jaar (samen met Velp) ondersteunen: de Stichting SOS Kayamandi. Deze stichting zet zich in om kinderen in de township Kayamandi op school van een deugdelijk ontbijt te voorzien. U kunt uw gift overmaken op
bankrekeningnummer NL16 INGB 0000 933 939 t.n.v. de Diaconie Protestante gemeente te Rozendaal. Dank u wel!
17
slotakkoord: het zeven stemmengebed
zoveel woorden, zoveel stemmen, Heer, die vechten om gehoord te worden:
de stem van het missen, de verloren moed
de fluistering in de eenzaamheid, in stilte die maar duurt de schreeuw uit de onzekerheid over hoe nu verder, die berichten van het doelbewust verdraaien, de kwade krachten, het vals gerucht -
wij bidden U: geef richting
aan wat door onze hoofden, harten doolt doof uit wat ons benauwt
en schenk ons rust, vertrouwen in de toekomst, in elkaar en boven al in U
laat dan ons hart de bron zijn van dat teruggevonden woord:
over brood, dat kracht geeft
over de deur die zich opent naar troost
Uw stem die fluistert: dat U onze Herder bent - noemt u ons ranken die opbloeien door uw liefde?
leid ons dan door de tijd, door deze tijd,
doe ons opstaan, wijs ons wegen van uw waarheid:
dat er licht is, licht blijft
en dat wij paden hervinden naar de toekomst, naar elkaar en boven al naar U
amen
* * * * * * *
