Drie tinten energie KEV 2020 (PBL) CO 2 -reductie : 2/3 e bij elektriciteit. -> verduurzaming vraag cruciaal

OLOF VAN DER GAAG

4

Drie tinten energie

KEV 2020 (PBL)

CO ₂ -reductie 2015 – 2030: 2/3 ^e bij elektriciteit

-> verduurzaming vraag cruciaal

Finaal energieverbruik 2019 1924 PJ

5

6

2030 is ‘morgen’

Coördinatie vraag, infra én aanbod

NB plaatje is illustratief, niet feitelijk

7

Energiescenario’s 2050

Elektriciteit 20% -> ~50%

(finaal)

Waterstof 9% a 21%

8

Elektriciteitsproductie stijgt

Capaciteit nog veel harder

9

Werk in uitvoering

10

Nieuwe werkelijkheid

11

Industrie

Netten nodig voor :

• Elektrificatie (~20 TWh)

• Waterstof

• CCS

5,9

4,1 1,6

2,8 CCS

Elektrificatie

Procesefficiency

Overige

PBL effectschatting Klimaatakkoord, 2019

Gebouwde omgeving

13

Mobiliteit

14

Volop Kamerbrieven & overleggen

Kamerbrieven

- Visie verduurzaming basisindustrie 2050; de keuze is aan ons (15 mei 2020) - Afbakening Programma Energiehoofdstructuur (20 mei 2020)

- Rijksvisie marktontwikkeling voor de energietransitie (22 juni 2020)

- Samenhang en sturing Programma Energiehoofdstructuur en Regionale Energiestrategieën (23 juni 2020)

- Kabinetsreactie op het advies van de Taskforce Infrastructuur Klimaatakkoord Industrie (TIKI) (16 oktober 2020)

Overleggen, rapporten etc

- Werkgroep power-to- Industrie & stuurgroep elektrificatie industrie - Integrale infrastructuurverkenning 2030 – 2050

- Ambtelijke studiegroep invulling klimaatopgave GreenDeal - Systeemintegratie Energie in Nederland

- Regionale energiestrategie - Industrieclusters

- Transitievisies warmte

- Etc

15

Team energietransitie

✓ Doelen halen. Geld, regie, keuzes.

✓ Planning, feiten, precisie.

✓ Samenwerken,

afstemming, draagvlak

✓ Flexibiliteit, snelheid

16

Bingo

PEH TIKI II3050

PIDI CES IBO

RES NAL

MIEK

CAROLIEN GEHRELS

Investeringen gaan hun geld opbrengen via tarieven, uitgaande van rendabele business cases, conform het principe “de gebruiker betaalt”.

Een nieuw

gestructureerd proces, voor investeringen en ruimtelijke

reserveringen, met als doel stap voor stap,

modulair een integrale

hoofdinfrastructuur te

ontwikkelen.

In het MIEK komen voortschrijdende geplande investeringen in de

hoofdinfrastructuur samen, gevoed door de zes clusters en data uit safe houses.

De ontbrekende radar bleek het MIEK.

DAAN SCHUT

70%

Onze wereld in 2030

30%

uit zon of wind op land. Uit onze netten dus! Dat is zo'n 35 TWh.

100%

1.5 mln

2 GW

Het energiesysteem

2400

960

0 500 1000 1500 2000 2500 3000

Kosten

Maatschappelijke kosten [mln €]

600

240

0 100 200 300 400 500 600 700

Ruimte

Ruimte-impact

60% besparing mogelijk aan maatschappelijke kosten en ruimte

De energietransitie versnellen door efficiënt gebruik van het net

Goede gezamenlijke belangenafweging nodig in RES om tot maakbaar plan te komen.

Systeemefficiëntie draait om het zo efficiënt mogelijk gebruiken van energie-infrastructuur

Evenwichtiger verdelen van opgesteld vermogen wind en zon

Technische oplossingen, zoals gebruik storingsreserve (redundantie verlaten)

Clusteren van duurzame opwek projecten

Energievraag en –aanbod combineren: minimaliseren van transport van energie

Beter benutten van de restcapaciteit op de bestaande netten (bv. aftoppen en cablepooling)

En dus het beperken van infrastructurele uitbreidingen

BERT DEN OUDEN

Minder piekbelasting per woning, minder netverzwaring

Onderzocht voor bestaande woningen

① Hybride WP versus all-

electric WP: sterke vermindering piekbelasting en congestie

② Slimme Hybride WP : extra flexibiliteit, minimale congestie

Bron: Berenschot, DNV GL, BDH, Gasunie:

“Flexpotentieel hybride warmtepompen”

Ondersteund door Topsector Energie

Minder netcongestie door benutten flexibiliteit van (hybride) warmtepompen

①

②

Groei Piekbelasting in all-electric scenario’s Warmtepompen bij een extreem koude winter:

17 GW hoger dan de huidige piekvraag bij All Electric Warmtepompen

8 GW hoger dan de huidige piekvraag bij hybride Warmtepompen + flexibiliteitssturing

Extra elektrische

piekvraag (GW)

2035 2050

Huidig + all-electric

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20

Huidig + all-electric Visie 1 (Electric lineair) Visie 2 (Hybride mix) Visie 3 (Electric ingroei)

Visie 4 (Hybride i.p.v.

HR)

Flexpotentieel

Simulatie koudste winter (1987)

Flexpotentieel

Bron: Berenschot 2017

Klimaatneutrale scenario’s 2050

28 45

16 17

35 39 41

0

11

20

72

42

6

11

43

15

15

38 15

15

0 20 40 60 80 100 120 140 160 180 200 220 240

1

3 4

2 KA 2030

8 2015

10

1

156

7 9

0

Internationale sturing Regionale

sturing

6 6

Nationale sturing 6

10 GW

0

7

Europese CO2-sturing

3 0 5

41 7

208

229

160

79 Schakelbare centrales gedimensioneerd op totale piekvraag; door slimme inzet van warmtepompen kan een deel hiervan worden

vermeden (het omlijnde deel)

125* 106*

59* 53*

2050

Geimporteerde elektriciteit Wind op land

Wind op Zee

Grootschalig zon-PV*

Zon-PV op daken*

Waterstof

AVI + WKK en overig Gas (In 2050: Groen gas) Kolen

Leveringszekerheid door:

• Korte termijn (dag): batterijen of equivalent

• Bijv. auto’s + “Vehicle to Grid””

• Lange termijn: (weken):

- Back-up vermogen op H2 of groen gas

- Slim stoken & sturen (hybride) warmtepompen

Bron: Berenschot, Kalavasta 2020

Prijsdaling accu’s

Kostendaling wind op zee

Prijsdaling accu’s

Kostendaling wind op zee

Klimaatakkoord.nl

Platform klimaatakkoord

#klimaatakkoord