RAPPORT
KWALITEITSONDERZOEK
STICHTING NEDERLANDS ONDERWIJS SURINAME
School : Stichting Nederlands Onderwijs Suriname
Plaats : Paramaribo
BRIN-nummer : 29WD
Datum schoolbezoek : 4 december 2014 Datum vaststelling : 25 februari 2015
Inhoud
1 Inleiding 5
2 Kwaliteitsprofiel 7
3 Beschouwing 9
4 Vervolg van het toezicht 13
1 Inleiding
De Inspectie van het Onderwijs bezocht Stichting Nederlands Onderwijs
Suriname te Paramaribo in het kader van een kwaliteitsonderzoek (KO). Daarbij heeft een onderzoek plaatsgevonden naar de indicatoren van kwaliteitsaspecten op grond van het door de inspectie gehanteerde Toezichtkader PO/VO 2011.
Bij dit KO doet de inspectie onderzoek naar de kwaliteit van het onderwijs door zich te richten op de kern van goed onderwijs op de school. Het gaat hierbij om indicatoren die betrekking hebben op de kwaliteitszorg, het aanbod, de
onderwijstijd, het pedagogisch handelen van leraren, het didactisch handelen van leraren, de afstemming op de onderwijsbehoeften van leerlingen, het schoolklimaat, de begeleiding, de zorg, de resultaten en de ontwikkeling van leerlingen.
Op grond van het kwaliteitsprofiel van de school dat naar aanleiding van een vorig inspectiebezoek is opgemaakt, op basis van risicofactoren die bij de inspectie bekend zijn of afspraken die met de school zijn gemaakt, of op basis van de informatie die door de school is toegestuurd kan de inspectie besluiten om niet alle indicatoren bij het onderzoek te betrekken. Dit is bij uw school niet aan de orde geweest.
Indien de school in het kader van zelfevaluatie over een bepaalde indicator of over een bepaald kwaliteitsaspect voldoende betrouwbare en valide gegevens heeft verzameld kan in overleg tussen school en inspectie besloten worden om de oordelen uit de zelfevaluatie alleen te verifiëren en deze niet zelf opnieuw te onderzoeken. Doorgaans is dit alleen bij onafhankelijk onderzoek door derden het geval.
Uw school heeft de schoolgids en het schoolplan vooraf toegezonden. Daarnaast heeft u tijdens het bezoek een aantal documenten overhandigd die op uw zelfevaluatie-activiteiten en schoolontwikkeling betrekking hebben. Het betreft hier:
- Verbeterplan NOS scholengemeenschap, april 2014;
- presentatie met betrekking tot scholing toetsbeleid;
- Activiteitenverslag schooljaar 2013-2014;
- Activiteiten stand van zaken per 1 december 2014;
- Jaarplanner en periodeplanners;
- Zorgplan.
De inspectie heeft de informatie uit deze documenten bij de oordeelsvorming betrokken.
De opzet van het onderzoek
Het kwaliteitsonderzoek bestond uit de volgende activiteiten:
Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn;
Analyse van de tijdens het schoolbezoek overhandigde documenten die betrekking hebben op zelfevaluatie-activiteiten en schoolontwikkeling van de school en van de schoolgids en het schoolplan die de school
voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd;
Schoolbezoek, waarbij in nagenoeg alle klassen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen in de verschillende vakken;
Gesprekken met de directie en het bestuur over de kwaliteit van de indicatoren;
Gesprek met de sociaal pedagoog/zorgcoördinator;
Rapport kwaliteitsonderzoek Stichting Nederlands Onderwijs Suriname
pagina 6 van 13
Gesprekken met leerlingen, leraren en ouders.
Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de kwaliteitsoordelen en de conclusies van het schoolbezoek besproken met de directie. Daarbij was een vertegenwoordiging van het bestuur aanwezig.
De inhoud van het rapport
Het onderzoek naar de kwaliteit van het onderwijs levert een kwaliteitsprofiel op van de school (hoofdstuk 2). In hoofdstuk 3 wordt een beschouwing gegeven over de geconstateerde kwaliteit en wordt deze onder andere bezien in relatie tot de context of uitgangssituatie van de school. Indien van toepassing worden in deze beschouwing ook de toegevoegde indicatoren betrokken.
In de rapporten is sinds het schooljaar 2013-2014 voor iedere bezochte school apart informatie opgenomen over de aanpak en de gevolgen van de
bezuinigingen op het Nederlands onderwijs in het buitenland vanaf januari 2014.In hoofdstuk 4 is het vervolgtoezicht aangegeven en worden, indien noodzakelijk, afspraken vermeld met betrekking tot wettelijke bepalingen waaraan de school niet voldoet.
2 Kwaliteitsprofiel
Het kwaliteitsprofiel geeft een overzicht van de waarderingen die de inspectie heeft toegekend aan indicatoren die betrekking hebben op belangrijke kenmerken van goed onderwijs.
In de waardering is tot uitdrukking gebracht in welke mate de indicatoren bijdragen aan de kwaliteit van het onderwijs:
1. draagt niet of nauwelijks bij;
2. draagt onvoldoende bij;
3. draagt voldoende bij;
4. draagt in hoge mate bij;
5. niet te beoordelen (alleen bij Opbrengsten)
Deze waardering is gegeven indien de school over bepaalde
indicatoren geen betrouwbare en valide gegevens beschikbaar heeft.
Het kwaliteitsprofiel van Stichting Nederlands Onderwijs Suriname
Kwaliteitsaspect 1: De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden.
1 2 3 4 5
1.1 * De leerlingen behalen het opleidingsniveau dat mag
worden verwacht. . ●
1.2 * De leerlingen lopen weinig vertraging op in de opleiding.
1.6 De zorgleerlingen ontwikkelen zich volgens een individuele
leerroute ●
Kwaliteitsaspect 2: De aangeboden leerinhouden zijn gericht op de brede ontwikkeling van leerlingen en de voorbereiding op
vervolgonderwijs of arbeidsmarkt en samenleving.
1 2 3 4
2.1 * De aangeboden leerinhouden in de onderbouw voldoen aan de wettelijke vereisten.
2.2 * De aangeboden leerinhouden in de bovenbouw zijn dekkend voor de examenprogramma's.
●
●
2.3 * De school met een substantieel percentage taalzwakke leerlingen heeft bij alle vakken een aanbod aan leerinhouden dat
past bij de talige onderwijsbehoeften van deze leerlingen. ● Kwaliteitsaspect 3: De leerlingen krijgen voldoende tijd om zich het leerstofaanbod eigen te maken.
1 2 3 4
3.1 De uitval van geplande onderwijsactiviteiten blijft beperkt. ● 3.2 Het ongeoorloofd verzuim van leerlingen is beperkt. ● 3.3 De leerlingen maken efficiënt gebruik van de onderwijstijd. ● Kwaliteitsaspect 4: Het schoolklimaat wordt gekenmerkt door veiligheid en respectvolle omgangsvormen.
1 2 3 4
4.1 Ouders zijn betrokken bij de school door de activiteiten die de
school daartoe onderneemt. ●
4.2 De leerlingen voelen zich aantoonbaar veilig op school. ● 4.3 Het personeel voelt zich aantoonbaar veilig op school. ● 4.7 Het personeel van de school zorgt ervoor dat de leerlingen op
een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan. ●
Rapport kwaliteitsonderzoek Stichting Nederlands Onderwijs Suriname
pagina 8 van 13
Kwaliteitsaspect 5: De leraren leggen duidelijk uit, organiseren de onderwijsactiviteiten efficiënt en houden de leerlingen taakbetrokken
1 2 3 4
5.1 * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. ● 5.2 * De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. ● 5.3 * De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. ● Kwaliteitsaspect 6: De leraren stemmen aanbod, instructie, verwerking en onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen.
1 2 3 4
6.1 De leraren stemmen de aangeboden leerinhouden af op
verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. ●
6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in
ontwikkeling tussen de leerlingen. ●
6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen
in ontwikkeling tussen de leerlingen. ●
Kwaliteitsaspect 7: De leraren volgen systematisch de vorderingen van de leerlingen.
1 2 3 4
7.1 * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de
prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. ●
7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de
ontwikkeling van de leerlingen ●
Kwaliteitsaspect 8: De leerlingen die dat nodig blijken te hebben, krijgen extra zorg.
1 2 3 4
8.1 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt
de school tijdig de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. ●
8.2 * De school voert de zorg planmatig uit. ●
8.3 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. ● Kwaliteitsaspect 9: De school zorgt systematisch voor behoud of verbetering van de kwaliteit van haar onderwijs.
1 2 3 4
9.1 De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar
leerlingenpopulatie. ●
9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. ● 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. ● 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. ● 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. ● 9.7 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de
gerealiseerde onderwijskwaliteit. ●
Naleving
ja Nee N1b In de schoolgids is informatie opgenomen over standaard gecontroleerde
onderdelen. ●
N2b In het schoolplan is informatie opgenomen over standaard gecontroleerde
onderdelen. ●
N4a Er is voldoende onderwijstijd geprogrammeerd om te kunnen voldoen aan
de daarvoor gestelde minima. ●
3 Beschouwing
Dit hoofdstuk beschrijft het oordeel van de inspectie over de kwaliteit van het voortgezet onderwijs op Stichting Nederlands Onderwijs Suriname (NOS) in Paramaribo en geeft een toelichting op het kwaliteitsprofiel. Daarbij legt de inspectie zo mogelijk verbanden tussen de verschillende onderzochte indicatoren onderling en - voor zover relevant - tussen de indicatoren en de schoolcontext, de specifieke doelstellingen van de school en eerdere inspectieonderzoeken.
Voor een goed begrip wordt eerst de uitgangssituatie beschreven.
Uitgangssituatie
De NOS Scholengemeenschap is een particuliere school voor vmbo (basis, kader en tl), havo en atheneum. De school leidt op voor Nederlandse staatsexamens en voor het Havo Surinaams (staats)examen. De school telt ongeveer 50 leerlingen; dit aantal is lager dan de jaren ervoor. De groepen zijn klein tot zeer klein. Leerlingen komen deels van Surinaamse scholen, deels van Nederlandse basisscholen. Een deel van de leerlingen heeft eerst onderwijs in Nederland gevolgd.
De school wil toegroeien naar een verdubbeling van het aantal leerlingen, mede om een betere financiële basis te krijgen.
In de tweede helft van het afgelopen schooljaar is de school met een nieuwe directie en een nieuw zorgteam begonnen met een verbetertraject dat zich zowel richt op de opbrengsten als op het onderwijsproces en de zorg en begeleiding. Directe aanleiding daarvoor waren de slechte resultaten en de daaruit voortvloeiende grote uitschrijving van leerlingen en het ontstaan van een minder goed imago. Doel van het verbeterproces is dan ook om een betere kwaliteit tot stand te brengen, mede blijkend uit de opbrengsten, en een beter imago, en daardoor meer leerlingen aan te trekken.
De school heeft 18 docenten in huis, zij werken deels als freelancers op contractbasis. Naast de docenten beschikt de school over een
zorgcoördinator/sociaal pedagoog, een directeur, een onderbouwcoördinator en een examencoördinator, twee administratief medewerkers en een ICT-
coördinator.
De school beschikt over een gebouw dat centraal gelegen is in Paramaribo. Het gebouw is oud, maar wel functioneel en biedt voldoende ruimte. Leerlingen zeggen dat het gebouw relatief luxe is ten opzichte van andere Surinaamse scholen. In het afgelopen schooljaar is een aantal verbeteringen aangebracht, waaronder de bouw van een aantal practicumruimten, een nieuwe
docentenkamer en een boekenlokaal. Ook is de school gedeeltelijk overgeschilderd, er zijn whiteboards en kasten aangeschaft en er is een computerlokaal ingericht.
Het bestuur bestaat uit twee personen, die sinds vijf jaar aan de school verbonden zijn, nadat de oprichters van de school met de noorderzon
vertrokken waren. Een van de twee bestuursleden is tevens financieel manager .
Rapport kwaliteitsonderzoek Stichting Nederlands Onderwijs Suriname
pagina 10 van 13
Aanpak en gevolgen bezuinigingen
De school heeft minimale financiële middelen en elke teruggang in inkomsten hakt er dan ook in. Om de verminderde subsidieopbrengsten vanuit de NOB op te kunnen vangen heeft de school een kleine verhoging van de schoolgelden doorgevoerd, en de groepen iets groter gemaakt. Ook is er, zoals de
schoolleiding het formuleerde , een 'bedeltocht' gehouden, onder meer bij Nederlandse scholen. Dit heeft onder andere een aantal computers opgeleverd, en een aantal lesmethodes.
Algemeen beeld
De NOS is een school die duidelijk in transitie is. De school heeft in het recente verleden flinke problemen ondervonden, het liep niet goed, de opbrengsten waren zeer teleurstellend, en het imago van de school heeft een forse deuk opgelopen. De school heeft dit onderkend en er is sinds midden vorig schooljaar een duidelijk andere koers gevaren. Een aantal docenten is vervangen, er is een nieuwe directie, nieuwe middenmanagers en een nieuw zorgteam. De directie stuurt heel direct en nadrukkelijk, en betrekt en gebruikt haar netwerk (zowel in Suriname als in Nederland) heel sterk bij de verbeteringen die de school nodig heeft. Dit geldt voor beide directieleden. Ook de zorgcoördinator/sociaal pedagoog doet dit. Op allerlei terreinen van het schoolbeleid zijn de touwtjes aangetrokken, of is er een nieuwe koers ingeslagen. Om enkele punten te noemen: er is een nieuwe visie en missie geformuleerd, er zijn functie-
omschrijvingen voor directie en ondersteunend personeel gemaakt, overleggen zijn in het jaarrooster gepland, er wordt gehamerd op schoolregels en de toepassing ervan, er zijn workshops aan docenten gegeven over onder meer het puberbrein, er zijn studievaardigheidstrainingen en sociale
vaardigheidstrainingen opgezet, en er zijn originele en digitale boeken besteld.
Er is ook veel werk gestoken in het aanbrengen van meer continuïteit in de school, bijvoorbeeld door docenten arbeidscontracten te geven, introductiedagen voor personeel te organiseren aan het begin van het schooljaar en
beleidsafspraken goed vast te leggen. Zowel leerlingen, ouders als docenten geven aan dat ze heel goed zien en merken dat er een frisse wind waait en dat de school beduidend beter functioneert dan voorheen. De deskundigheid en voortvarendheid die bij de directie ten toon wordt gespreid geeft er vertrouwen in dat de school tot beter onderwijs dan voorheen zal komen, en leerlingen goed opleidt voor een vervolgopleiding.
De school krijgt dan ook een basisarrangement, dat wil zeggen dat de inspectie in voldoende mate vertrouwen heeft in de kwaliteit en de kwaliteitsontwikkeling van de school. In beginsel volgt over vier jaar opnieuw een kwaliteitsonderzoek.
Hieronder wordt op onderdelen een nadere toelichting gegeven.
Toelichting Opbrengsten
De inspectie beoordeelt de opbrengsten van een reguliere vo-school in Nederland aan de hand van vier indicatoren: het rendement onderbouw, het rendement bovenbouw, de cijfers voor het ce en de verschillen tussen schoolexamencijfers en cijfers voor het centraal examen. Bij de NOS is het bepalen van de opbrengsten echter niet mogelijk. De opbrengsten zijn niet beoordeeld, zoals ook aangegeven is in het kwaliteitsprofiel. De redenen waarom dit niet te beoordelen is:
- Er zijn maar heel weinig leerlingen per onderwijssoort die examen doen.
Voor vwo bijvoorbeeld heeft het afgelopen jaar maar 1 leerling examen gedaan, die dan bovendien niet een volledig examen heeft gedaan, maar een aantal deelcertificaten heeft behaald.
- Veel leerlingen verlaten tussentijds de school, bijvoorbeeld omdat ze naar een ander land vertrekken. In het laatste jaar was er veel uitstroom naar de nieuw opgestarte Surinaamse havo.
- Leerlingen hebben lang niet altijd een advies van de basisschool
meegekregen over hun instroommogelijkheden. Ze komen vanuit allerlei verschillende situaties de school binnen, dat maakt het bepalen van het onderbouwrendement ('zitten leerlingen in het derde leerjaar conform het advies van de basisschool') niet te beoordelen
- Het verschil SE-CE kan niet bepaald worden, omdat leerlingen staatsexamen doen en daar worden geen schoolexamens voor afgenomen.
Onderwijsproces
Het onderwijsproces is over het geheel genomen van voldoende kwaliteit. Dat was eerder niet het geval, maar de huidige directie heeft krachtig ingegrepen en veel zaken in gang gezet die erop gericht zijn de kwaliteit van het
onderwijsproces fors te verbeteren. Zij stuurt hierbij slim aan. Een voorbeeld hiervan is dat de leraren/mentoren over elke les groepslijsten moeten invullen over hoe het gaat in de groep, of er opvallende leerlingen zijn, etc. Dit om ervoor te zorgen dat docenten zich meer bewust worden van de
groepsdynamiek, het hanteren van regels, het voeren van een adequaat klassenmanagement en hun rol daarbij.
De groepen zijn klein, waardoor niet automatisch alle benodigde vaardigheden voor de exameneisen kunnen worden ingeoefend (bijvoorbeeld het leren
discussiëren, dat is heel lastig als de jaargroep maar uit drie leerlingen bestaat).
In een deel van de lessen is sprake van te veel tijdverlies. Het duurt lang voor alle leerlingen aan het werk zijn, en leerlingen geven in een aantal gevallen aan dat zij niet goed weten waar zij mee aan de slag moeten. Dat gebeurt dan ook niet, en dit is een reden waarom de indicator met betrekking tot de taakgerichte werksfeer als onvoldoende is beoordeeld. Ook de wijze waarop in de klassen met verschillen tussen leerlingen wordt omgegaan is nog onvoldoende zichtbaar, leraren (en leerlingen) weten hier nog niet goed vorm aan te geven; ook deze indicatoren zijn dan ook als onvoldoende beoordeeld.
Dit geeft aan dat het klassenmanagement nog wel een verbeterslag kan gebruiken, iets waar de directie en een deel van de docenten zich goed van bewust zijn. In de beleidsontwikkeling wordt veel aandacht geschonken aan de verbetering van de kwaliteit van de lessen, en de directie verricht over de hele linie lesbezoeken, en voert gesprekken hierover met docenten. Ook is een aantal workshops aangeboden over didactische werkvormen en klassenmanagement.
Docenten die dit willen of die het naar de mening van de directie nodig hebben kunnen coaching krijgen.
De school heeft de zorgstructuur het afgelopen jaar anders opgezet. Het zorgaanbod heeft zich uitgebreid met trainingen zoals faalangstrainingen, studievaardigheden en sociale vaardigheden. Ook worden er in het kader van begeleiding examentrainingen gegeven en ondersteuningslessen, en het dyslexieprotocol is nieuw leven ingeblazen. Groepshandelingsplannen zijn geupdated, contacten met de externe zorgverleners zijn geïntensiveerd, er zijn scholings- en ondersteuningsbijeenkomsten voor mentoren. Al met al krijgen leerlingen veel meer dan voorheen de zorg en begeleiding die ze nodig hebben.
De NOS neemt CITO-Vas toetsen af voor taal en rekenen, en brengt in kaart hoe het met de vorderingen van leerlingen staat op deze terreinen. Voor alle
leerlingen worden extra uren taal en rekenen gegeven, maar daarnaast is nog extra bijles en extra begeleiding op maat mogelijk. Dit geldt ook voor andere vakken dan rekenen en taal.
Rapport kwaliteitsonderzoek Stichting Nederlands Onderwijs Suriname
pagina 12 van 13
Het schoolklimaat is over het geheel genomen voldoende van kwaliteit, maar leerlingen geven wel aan, ook in de vragenlijsten, dat zij het schoolklimaat te weinig ondersteunend vinden ('we missen liefde van de docenten'). De schoolleiding neemt dit serieus en onderneemt nieuwe initiatieven om de leerlingen en de school meer aan elkaar te binden. Het vergroten van de betrokkenheid met en bij leerlingen krijgt onder meer vorm door samen met de leerlingen het schoolgebouw op te knappen en gezelliger te maken, door het instellen van een leerlingenraad, en door docenten meer de richting te wijzen van een positieve benadering.
De betrokkenheid van ouders wordt gestimuleerd door het leerlingvolgsysteem goed toegankelijk voor ouders te maken, door een ouderraad in te stellen, en ouderbijeenkomsten te organiseren.
Kwaliteitszorg
De kwaliteitszorg is in zijn geheel als voldoende beoordeeld. Het is een belangrijk punt van aandacht voor de nieuwe directie. Zij heeft veel nieuwe plannen en nieuwe initiatieven ontplooid, en die zijn duidelijk weergegeven in verschillende beleidsdocumenten. De schoolleiding zit er bovenop om de plannen uit te voeren, en om goed in de gaten te houden wat er van de plannen terecht komt en of er eventueel bijstellingen moeten plaatsvinden.
De verbetering van het onderwijsproces krijgt hierbij prioriteit ten opzichte van verbetering van de opbrengsten, omdat de redenering gevolgd wordt dat een verbeterd onderwijsproces altijd leidt tot verbeterde opbrengsten. De wijze waarop dit onderwijsproces gevolgd en gemonitored wordt, en indien nodig van ingrepen wordt voorzien, is ingrijpend: elke les wordt in kaart gebracht en zo nodig besproken, er wordt coaching op maat geboden (met voor sommige docenten niet-verlengde contracten tot gevolg, en dit heeft nu al tot gevolg dat de tevredenheid van ouders en leerlingen met de school veel groter is dan in de voorgaande jaren. Binnen de grenzen van wat mogelijk is wordt de kwaliteit zoveel mogelijk verhoogd, waarbij de directie oog blijft houden voor het
vastleggen van procedures, afspraken, wenselijkheden, en ook oog blijft houden voor het vinden van draagvlak binnen het team. Personeel, ouders en leerlingen waarderen de wijze waarop de school werkt aan verbetering, en zien dit als een goede sprong voorwaarts.
4 Vervolg van het toezicht
Bij dit kwaliteitsonderzoek heeft de inspectie ook de naleving van een aantal wettelijke voorschriften over de door het bestuur vastgestelde schoolgids en het schoolplan onderzocht, zoals die voor scholen in Nederland gelden. Op basis hiervan concludeert de inspectie dat de school aan deze wettelijke bepalingen voldoet.
De bevindingen van dit kwaliteitsonderzoek leiden tot het volgende arrangement voor het vervolg van het toezicht (toezichtarrangement):
De aangetroffen kwaliteit van het onderwijs op de school vraagt geen
aanpassing van de reguliere onderzoeksplanning van de inspectie. In beginsel volgt over vier jaar opnieuw een kwaliteitsonderzoek.
