PEIL.NATUUR EN TECHNIEK

(1)

PEIL.NATUUR EN TECHNIEK

TECHNISCH RAPPORT

Utrecht, 2017

(2)

INHOUD

1 1. Inleiding ... 3

1.1 Doel 3

1.2 Opzet en methode 4 1.3 Steekproef 4

2 Het onderwijsaanbod Natuur en Techniek ... 6 2.1 Inbedding in het curriculum 6

2.2 Methodegebruik en volgsystematiek 9 2.3 Faciliteiten en ondersteuning 14 2.4 Opleidingskenmerken leerkrachten 20

2.5 Speciale N&T-activiteiten op en buiten school 23

3 De resultaten Natuur en Techniek ... 26 3.1 Prestaties kennistoets 26

3.2 Prestaties praktische opdrachten 26 3.3 Resultaten attitude-schalen 27

3.4 Vrijetijdsbesteding 28 3.5 Effecten van hulp 29

3.6 Verschillen tussen scholen en tussen leerlingen 32 3.6.1 Verschillen tussen scholen: onderwijsaanbod 32

3.6.2 Verschillen tussen leerlingen: geslacht vrijetijdsbesteding en attitude 33 3.7 Verschillen verklaard 33

3.7.1 Multi level analyses kennistoets 34 3.7.2 Intraclasscorrelatie 36

3.7.3 Regressie analyses praktische opdrachten 36 Literatuurlijst 42

(3)

Pagina 3 van 42

1 1. Inleiding

In dit technisch rapport worden de gegevens geanalyseerd van het

peilingsonderzoek Natuur en Techniek 2015. Daarnaast zijn er twee andere

technische rapporten: het technisch rapport van Cito (2016) en van ITS (Mommers, van Langen, Mulder, Netten & Lamers, 2016)１. In het technisch rapport van Cito worden de analyses met betrekking tot de instrumentkwaliteit van de kennistoets en de praktische opdrachten weergegeven. In het technisch rapport van ITS staan een aantal analyses met betrekking tot de school- en leerlingvragenlijst (waaronder attitude).

1.1 Doel

Het doel van de peiling Natuur en Techniek was om het niveau te bepalen van de kennis en de vaardigheden op dit leergebied van leerlingen in groep 8 van het basisonderwijs. De kerndoelen 40 tot en met 46 (Besluit vernieuwde kerndoelen WPO, 2005) waren het centrale uitgangspunt voor de constructie van het toetsinstrumentarium:

40. De leerlingen leren in de eigen omgeving veel voorkomende planten en dieren onderscheiden en benoemen en leren hoe ze functioneren in hun leefomgeving.

41. De leerlingen leren over de bouw van planten, dieren en mensen en over de vorm en functie van hun onderdelen.

42. De leerlingen leren onderzoek doen aan materialen en natuurkundige verschijnselen, zoals licht, geluid, elektriciteit, kracht, magnetisme en temperatuur.

43. De leerlingen leren hoe je weer en klimaat kunt beschrijven met behulp van temperatuur, neerslag en wind.

44. De leerlingen leren bij producten uit hun eigen omgeving relaties te leggen tussen de werking, de vorm en het materiaalgebruik.

45. De leerlingen leren oplossingen voor technische problemen te ontwerpen, deze uit te voeren en te evalueren.

46. De leerlingen leren dat de positie van de aarde ten opzichte van de zon leidt tot natuurverschijnselen zoals seizoenen en dag-/nachtritme.

De kerndoelen 40 en 41 hebben betrekking op het domein Biologie, de kerndoelen 43 en 46 op het domein (Natuurkundige) Aardrijkskunde en kerndoel 42, 44 en 45 op het domein Natuurkunde en Techniek. Kerndoel 42 verwijst tevens naar

vaardigheden in het kader van onderzoeken, kerndoel 45 naar vaardigheden op het gebied van ontwerpen. In de ‘Domeinbeschrijving Wetenschap en Technologie bij het leergebied Oriëntatie op jezelf en de wereld’ (SLO, 2015) krijgt deze

vaardighedenkant - naast de traditionele onderdelen – nadrukkelijk ook aandacht.

１ Cito heeft de instrumenten ontwikkeld voor de Peiling Natuur en Techniek. ITS heeft de vragenlijsten ontwikkeld en de dataverzameling gedaan.

(4)

Pagina 4 van 42

1.2 Opzet en methode

Wat leerlingen kennen en kunnen op het gebied van Natuur en techniek is

onderzocht door middel van een schriftelijke kennistoets en praktische opdrachten met aanvullende vragen (interesse leerling). Ook hebben de leerlingen een

leerlingvragenlijst ingevuld en hebben de schoolleiders een schoolvragenlijst ingevuld.

Met de kennistoets is de kennis over de vier kerndoelen 40, 41, 42 en 44 en de combinatie van de kerndoelen 43 en 46 in kaart gebracht. De opgavenbank bestond uit 180 opgaven die verdeeld waren over 14 toetsversies. Alle leerlingen in een klas kregen dezelfde toetsversie. De toets bestond uit 25 of 26 meerkeuzevragen inclusief een paar korte open vragen (gemiddeld 3).

De resultaten op de praktische opdrachten geven een beeld van de praktische beheersing van kerndoel 42 en 45. Kerndoel 42 komt dus zowel in de kennistoets als in de praktische opdrachten terug. Elke leerling voerde één praktische opdracht uit.

Er zijn zes betrouwbare praktische opdrachten, drie behorend bij kerndoel 42 (ontwerpen) en drie opdrachten behorend bij kerndoel 45 (onderzoeken). Bij zowel kerndoel 42 als kerndoel 45 waren twee van de drie opdrachten een individuele opdracht (Brug en Fietsbel respectievelijk Knikkers te koop en Knikkerbaan) en één van de drie opdrachten een groepsopdracht (Uilenpost en Knikkerbaan). Deze praktische opdrachten zijn door een toetsleider beoordeeld, met behulp van een observatieformulier. Op het observatieformulier noteerde de toetsleider in rubrieken de kwaliteit van het proces, de kwaliteit van het eindproduct en de mate waarin de leerling met adviezen is ondersteund (hulp). De leerlingen zelf noteerden op een werkblad de vorderingen en antwoorden op vragen over zaken als eigen interesse, de inschatting van de moeilijkheid van de opdracht en het eigen oordeel over de kwaliteit van het eindproduct.

Ook beoordeelden de leerlingen zichzelf. Dit betrof in totaal maximaal tien vragen over de productkwaliteit, de kwaliteit van de samenwerking, en de beleving van de opdracht (eigen oordeel).

Hiernaast is een leerlingvragenlijst afgenomen bij de leerlingen waarin vragen over attitude, motivatie en percepties met betrekking tot Natuur en Techniek en vragen met betrekking tot vrijetijdsbesteding werden gesteld.

Tot slot is er een schoolvragenlijst ingevuld door de schoolleider. Daarin kwamen vragen aan de orde over het aanbod van Natuur en Techniek in het curriculum en andere relevante kenmerken van de organisatie.

1.3 Steekproef

In totaal zijn 130 scholen bereid gevonden mee te doen aan het peilingsonderzoek, waarmee het gewenste aantal deelnemende scholen in de representatieve

steekproef is bereikt (Mommers et al., 2016). Het gaat om een totaal van 2570 leerlingen. Met behulp van de Chi-kwadraattoets is nagegaan of er sprake is van significante verschillen (p<.01) tussen de feitelijke verdeling, de steekproefverdeling en de populatieverdeling voor vijf selectiekenmerken; die bleken zich nergens voor

(5)

Pagina 5 van 42

te doen. De 130 scholen uit de representatieve steekproef worden in het vervolg van dit rapport aangeduid met de term ‘representatieve scholen’.

Naast de middels steekproeftrekking geselecteerde scholen, dienden ook nog 20 voorhoedescholen te worden opgenomen in het onderzoek. Voorhoedescholen zijn scholen waarvan verwacht mag worden, of reeds is aangetoond, dat het

aangeboden curriculum voor Natuur & techniek meerwaarde heeft voor (cognitieve) resultaten op dit vakgebied. De voorhoedescholen op het gebied van Natuur &

techniek zijn geworven uit scholen die hadden deelgenomen aan het onderzoeksprogramma ‘TalentenKracht’. Er hebben volgens planning 20 voorhoedescholen deelgenomen aan het onderzoek, 436 leerlingen.

(6)

Pagina 6 van 42

2 Het onderwijsaanbod Natuur en Techniek

De resultaten van de schoolvragenlijst zijn verdeeld naar die van de representatieve scholen en van de voorhoede scholen.

2.1 Inbedding in het curriculum

Onder inbedding in het curriculum valt de mate waarin de lesinhoud wordt

geïntegreerd in het curriculum, de aandacht voor de kerndoelen in het curriculum en de ingeroosterde lestijd per week.

Vraag 1; Het domein Natuur & techniek wordt vaak samen met de domeinen Ruimte (aardrijkskunde) en Tijd (geschiedenis) aangeboden, in de praktijk ook wel samengevat onder de noemer Wereldoriëntatie (of ‘Zaakvakken’). Welke van de volgende situaties is op deze school het meest van toepassing?

• De school biedt de leerinhouden voor Natuur & techniek, Ruimte en Tijd overwegend als aparte vakgebieden aan.

• De school biedt de leerinhouden voor Natuur & techniek, Ruimte en Tijd overwegend als aparte vakgebieden aan, behalve in enkele

thema’s/projecten waarbij de leerstof geïntegreerd/in samenhang aan de orde komt.

• De school biedt de leerinhouden voor Natuur & techniek, Ruimte en Tijd overwegend geïntegreerd aan.

• Anders, namelijk…

Tabel 1. Mate van integratie leerinhouden

Representatieve

scholen Voorhoede scholen

N % N %

Welke van de volgende situaties is het meest van toepassing

De school biedt de leerinhouden overwegend als aparte vakgebieden aan

57 46,7% 1 5,9%

De school biedt de leerinhouden overwegend als aparte vakgebieden aan, behalve in enkele thema’s/projecten

35 28,7% 7 41,2%

De school biedt de leerinhouden overwegend geïntegreerd aan

30 24,6% 9 52,9%

Er zijn zes scholen die ‘Anders, namelijk …’ hebben aangekruist en waarvan de antwoorden zijn gehercodeerd. Hieronder worden de antwoorden weergegeven met daarbij de categorie waarin wij de antwoorden hebben geplaatst.

(7)

Pagina 7 van 42

• De leerinhouden zijn geïntegreerd in ons curriculum van kernconcepten  De school biedt de leerinhouden overwegend geïntegreerd aan

• De zaakvakken worden in thema’s aangeboden. Natuur en techniek vragen om specifieke aanpak daarom gaan kinderen naar de techniekklas om te ontwerpen en uit te voeren  De school biedt de leerinhouden overwegend geïntegreerd aan

• En projecten  De school biedt de leerinhouden overwegend als aparte vakgebieden aan, behalve in enkele thema’s/projecten

• Groep 7 en 8 gaan vier keer per jaar naar een technieklokaal  De school biedt de leerinhouden overwegend als aparte vakgebieden aan, behalve in enkele thema’s/projecten

• Leerinhouden voor natuur en techniek, ruimte en tijd maar in projectvorm geen methode  De school biedt de leerinhouden overwegend geïntegreerd aan

• Vanaf volgend schooljaar geïntegreerd  De school biedt de leerinhouden overwegend als aparte vakgebieden aan

Vraag 12; Hoeveel lestijd voor Natuur & techniek is er dit schooljaar (2015/16) gemiddeld per week ingeroosterd in elk van de jaargroepen op uw school?

Tabel 2. Aantal ingeroosterde minuten lestijd per jaargroep

Representatieve scholen Voorhoede scholen N Min P10 Gem. P90 Max N Min P10 Gem. P90 Max Hoeveel lestijd

voor Natuur en Techniek is er dit schooljaar gemiddeld per week

ingeroosterd?

jaargroep 1/2

97 0 10 44 60 480 15 20 26 76 204 240 jaargroep

3

102 0 11,5 41 60 320 15 20 26 65 168 240 jaargroep

4

107 0 15 41 60 240 15 20 26 70 168 240 jaargroep

5

111 0 30 55 88 440 15 20 26 79 204 240 jaargroep

6

111 0 30 57 87 440 15 30 30 78 204 240 jaargroep

7

115 10 30 57 81 330 15 30 30 82 204 240 jaargroep

8

115 10 30 57 90 330 15 30 30 84 204 240

Vraag 13; Kunt u bij benadering aangeven hoeveel procent van de lestijd voor het onderwijs Natuur & techniek er dit schooljaar in groep 7 en in groep 8 aan elk van deze kerndoelen wordt besteed?

(8)

Pagina 8 van 42

Tabel 3. Percentage van de lestijd dat besteed wordt aan de kerndoelen (groep 7 en groep 8)

Representatieve

scholen Voorhoede scholen N P10 Gem. P90 N P10 Gem. P90 Groep

7

De leerlingen leren in de eigen omgeving veel voorkomende planten en dieren

onderscheiden en benoemen, en leren hoe ze functioneren in hun leefomgeving (kerndoel 40)

108 5 14 23 17 4 12 28

de leerlingen leren over de bouw van planten, dieren en mensen en over de vorm en functie van hun onderdelen (kerndoel 41)

108 10 19 30 17 4 10 16

de leerlingen leren onderzoek doen aan materialen en natuurkundige verschijnselen, zoals licht, geluid, elektriciteit, kracht, magnetisme en

temperatuur (kerndoel 42)

108 5 15 21 17 4 18 42

de leerlingen leren hoe je weer en klimaat kunt beschrijven met behulp van temperatuur,

neerslag en wind (kerndoel 43)

108 5 14 20 17 9 15 27

de leerlingen leren bij producten uit hun eigen omgeving relaties te leggen tussen de werking, de vorm en het materiaalgebruik (kerndoel 44)

108 5 12 20 17 9 19 40

de leerlingen leren oplossingen voor technische problemen te ontwerpen, deze uit te voeren en te evalueren (kerndoel 45)

108 0 12 20 17 7 18 27

de leerlingen leren dat de positie van de aarde ten opzichte van de zon leidt tot natuurverschijnselen zoals seizoenen en dag-/nachtritme (kerndoel 46)

108 5 12 20 17 0 11 20

Groep 8

de leerlingen leren in de eigen omgeving veel voorkomende planten en dieren

onderscheiden en benoemen, en leren hoe ze functioneren in hun leefomgeving (kerndoel 40)

106 3 14 22 17 0 9 17

(9)

Pagina 9 van 42

de leerlingen leren over de bouw van planten, dieren en mensen en over de vorm en functie van hun onderdelen (kerndoel 41)

107 10 19 30 17 4 12 24

de leerlingen leren onderzoek doen aan materialen en natuurkundige verschijnselen, zoals licht, geluid, elektriciteit, kracht, magnetisme en

temperatuur (kerndoel 42)

106 5 15 26 17 4 20 42

de leerlingen leren hoe je weer en klimaat kunt beschrijven met behulp van temperatuur,

neerslag en wind (kerndoel 43)

106 5 13 20 17 4 12 23

de leerlingen leren bij producten uit hun eigen omgeving relaties te leggen tussen de werking, de vorm en het materiaalgebruik (kerndoel 44)

106 5 12 20 17 9 17 31

de leerlingen leren oplossingen voor technische problemen te ontwerpen, deze uit te voeren en te evalueren (kerndoel 45)

107 0 13 25 17 7 18 27

de leerlingen leren dat de positie van de aarde ten opzichte van de zon leidt tot natuurverschijnselen zoals seizoenen en dag-/nachtritme (kerndoel 46)

105 5 13 20 17 0 11 20

2.2 Methodegebruik en volgsystematiek

In deze paragraaf wordt beschreven of een lesmethode leidend is voor het aanbod Natuur en Techniek.

Vraag 2; Welke situatie is dit schooljaar in groep 8 op uw school van toepassing op het onderwijsaanbod voor Natuur & techniek? En hoe was dat vorig schooljaar in groep 7?

• Bestaande methode(n) zijn/waren leidend voor het aanbod

• Thema’s/projecten zijn/waren leidend voor het aanbod

• Methode(n) en thema’s/projecten zijn/waren in gelijke mate leidend

• Anders, namelijk…

(10)

Pagina 10 van 42

Tabel 4. Methodegebruik groep 8 en groep 7

Representatieve scholen

Voorhoede scholen

N % N %

Welke situatie is dit schooljaar in groep 8 op uw school van toepassing op het onderwijsaanbod voor Natuur & Techniek?

Bestaande methode(n) zijn/waren leidend voor het aanbod

72 66,1% 0 0,0%

Thema's/projecten zijn/waren leidend voor het aanbod

21 19,3% 11 68,8%

Methode(n) en thema's/projecten zijn/waren in gelijke mate leidend

16 14,7% 5 31,3%

Welke situatie is dit schooljaar in groep 7 op uw school van toepassing op het onderwijsaanbod voor Natuur & Techniek?

Bestaande methode(n) zijn/waren leidend voor het aanbod

77 70,0% 1 6,3%

Thema's/projecten zijn/waren leidend voor het aanbod

19 17,3% 10 62,5%

Methode(n) en thema's/projecten zijn/waren in gelijke mate leidend

14 12,7% 5 31,3%

Er zijn drie scholen die ‘Anders, namelijk …’ hebben aangekruist, en waarvan de antwoorden zijn gehercodeerd. Hieronder worden de antwoorden weergegeven met daarbij de categorie waarin wij de antwoorden hebben geplaatst.

• Zie vraag 1 deel 1 (de leerinhouden zijn geïntegreerd in ons curriculum van kernconcepten)  Sysmiss

• Geen specifieke methode voor techniek  Thema's/projecten zijn/waren leidend voor het aanbod

• Wij werken thematisch met methode  Methode(n) en thema's/projecten zijn/waren in gelijke mate leidend

Vraag 3; Hieronder staat een alfabetische lijst van bestaande methoden. Wilt u a.u.b. aangeven welke methode(n) voor Natuur & techniek dit schooljaar in groep 8 en vorig schooljaar in groep 7 van deze school zijn gebruikt?

Tabel 5. Percentage scholen dat een bepaalde methode gebruikt in roep 8 en groep 7

Groep 8 Groep 7

Voorhoede scholen

N % N % N % N %

Alles-in-1 Nee 117 95,1% 17 100,0% 117 95,1% 17 100,0%

(11)

Pagina 11 van 42

Ja 6 4,9% 0 0,0% 6 4,9% 0 0,0%

Argus Clou Nee 114 92,7% 15 88,2% 116 94,3% 17 100,0%

Ja 9 7,3% 2 11,8% 7 5,7% 0 0,0%

Binnenstebuiten Nee 120 97,6% 17 100,0% 122 99,2% 17 100,0%

Ja 3 2,4% 0 0,0% 1 0,8% 0 0,0%

Blits Nee 105 85,4% 15 88,2% 107 87,0% 15 88,2%

Ja 18 14,6% 2 11,8% 16 13,0% 2 11,8%

Da Vinci Nee 122 99,2% 17 100,0% 122 99,2% 17 100,0%

Ja 1 0,8% 0 0,0% 1 0,8% 0 0,0%

De Techniek Torens Nee 100 81,3% 14 82,4% 100 81,3% 14 82,4%

Ja 23 18,7% 3 17,6% 23 18,7% 3 17,6%

In Vogelvlucht Nee 119 96,7% 16 94,1% 119 96,7% 16 94,1%

Ja 4 3,3% 1 5,9% 4 3,3% 1 5,9%

JeeLo Nee 121 98,4% 16 94,1% 121 98,4% 16 94,1%

Ja 2 1,6% 1 5,9% 2 1,6% 1 5,9%

Leefwereld Nee 101 82,1% 15 88,2% 97 78,9% 15 88,2%

Ja 22 17,9% 2 11,8% 26 21,1% 2 11,8%

Natuur Anders Nee 123 100,0% 17 100,0% 123 100,0% 17 100,0%

Ja 0 0,0% 0 0,0% 0 0,0% 0 0,0%

Natuur Nee 123 100,0% 17 100,0% 123 100,0% 17 100,0%

Ja 0 0,0% 0 0,0% 0 0,0% 0 0,0%

Buiten-Gewoon Nee 123 100,0% 16 94,1% 122 99,2% 16 94,1%

Ja 0 0,0% 1 5,9% 1 0,8% 1 5,9%

Natuurlijk Nee 118 95,9% 17 100,0% 116 94,3% 17 100,0%

Ja 5 4,1% 0 0,0% 7 5,7% 0 0,0%

Natuurzaken Nee 119 96,7% 16 94,1% 121 98,4% 16 94,1%

Ja 4 3,3% 1 5,9% 2 1,6% 1 5,9%

Natuniek Nee 110 89,4% 15 88,2% 110 89,4% 15 88,2%

Ja 13 10,6% 2 11,8% 13 10,6% 2 11,8%

Naut Nee 100 81,3% 14 82,4% 99 80,5% 14 82,4%

Ja 23 18,7% 3 17,6% 24 19,5% 3 17,6%

Op Expeditie Nee 123 100,0% 16 94,1% 123 100,0% 16 94,1%

Ja 0 0,0% 1 5,9% 0 0,0% 1 5,9%

Samen op Aarde Nee 123 100,0% 17 100,0% 123 100,0% 17 100,0%

Ja 0 0,0% 0 0,0% 0 0,0% 0 0,0%

Spectrumbox Nee 123 100,0% 16 94,1% 123 100,0% 16 94,1%

Ja 0 0,0% 1 5,9% 0 0,0% 1 5,9%

T-WORLD Nee 122 99,2% 17 100,0% 122 99,2% 17 100,0%

Ja 1 0,8% 0 0,0% 1 0,8% 0 0,0%

Techniek Coach Nee 121 98,4% 16 94,1% 120 97,6% 16 94,1%

Ja 2 1,6% 1 5,9% 3 2,4% 1 5,9%

Techniek onder de Loep

Nee 123 100,0% 17 100,0% 123 100,0% 17 100,0%

Ja 0 0,0% 0 0,0% 0 0,0% 0 0,0%

TechnieQ Nee 123 100,0% 17 100,0% 123 100,0% 17 100,0%

Ja 0 0,0% 0 0,0% 0 0,0% 0 0,0%

Themaplein Nee 123 100,0% 17 100,0% 123 100,0% 17 100,0%

Ja 0 0,0% 0 0,0% 0 0,0% 0 0,0%

TopOndernemers Nee 116 94,3% 17 100,0% 116 94,3% 17 100,0%

Ja 7 5,7% 0 0,0% 7 5,7% 0 0,0%

Toptechneut Nee 122 99,2% 17 100,0% 122 99,2% 17 100,0%

(12)

Pagina 12 van 42

Ja 1 0,8% 0 0,0% 1 0,8% 0 0,0%

Wetenlab Nee 123 100,0% 17 100,0% 123 100,0% 17 100,0%

Ja 0 0,0% 0 0,0% 0 0,0% 0 0,0%

Wijzer! Nee 101 82,1% 17 100,0% 108 87,8% 17 100,0%

Ja 22 17,9% 0 0,0% 15 12,2% 0 0,0%

Anders, namelijk Nee 106 86,2% 13 76,5% 103 83,7% 13 76,5%

Ja 17 13,8% 4 23,5% 20 16,3% 4 23,5%

Anders, namelijk (2)

Nee 117 95,1% 17 100,0% 118 95,9% 17 100,0%

Ja 6 4,9% 0 0,0% 5 4,1% 0 0,0%

Anders, namelijk

(3) Nee 123 100,0% 17 100,0% 123 100,0% 17 100,0%

Ja 0 0,0% 0 0,0% 0 0,0% 0 0,0%

N.v.t., alleen eigen lesmateriaal

Nee 118 95,9% 15 88,2% 118 95,9% 15 88,2%

Ja 5 4,1% 2 11,8% 5 4,1% 2 11,8%

Een aantal scholen heeft: ‘Anders, namelijk …’ aangekruist en de vraag ingevuld.

Hieronder worden de antwoorden weergeven. Deze antwoorden zijn niet gehercodeerd omdat de antwoorden niet passen bij de bestaande categorieën.

• Bij de tijd

• In de tijd

• Blokboek

• De grote reis

• Eigen methode

• Eigen techniekdozen

• Projectmiddagen Techniek

• Nieuw uit de natuur de buitendienst

• CNME

• JPC

• Kernconcepten (2x)

• Lespakketten

• NME schooltuin

• Ontdekkasteel

• Schooltv

• Steni

• Techniek en wetenschap eduforc

• Techniekkast Albers

• Techniekkast DSM

• Techniekkluis

• Techno promo

• Vier technieklessen WP

• Wereld van verschil

Vraag 4; Hoe worden dit schooljaar de vorderingen van leerlingen op deze school op het gebied van Natuur & techniek getoetst?

Tabel 6. Percentage scholen dat de vorderingen Natuur en Techniek van leerlingen op een bepaalde wijze toetst?

Voorhoede scholen

N % N %

Leerlingen worden getoetst aan de hand

van portfolio, spreekbeurt, werkstuk e.d. Nee 17 20,2% 2 12,5%

Ja 67 79,8% 14 87,5%

Leerlingen worden getoetst met methodegebonden toetsen

Nee 16 14,8% 3 27,3%

Ja 92 85,2% 8 72,7%

Leerlingen worden getoetst met zelf ontworpen toetsen

Nee 46 73,0% 4 44,4%

Ja 17 27,0% 5 55,6%

(13)

Pagina 13 van 42

Een aantal scholen heeft ‘Anders, namelijk …’ aangekruist. Hieronder worden de antwoorden weergegeven. Deze antwoorden zijn gehercodeerd in de bestaande categorieën.

• Feedbackgesprek evaluaties  Leerlingen worden getoetst met zelf ontworpen toetsen

• Begeleidingsmodel en e portfolio mevolution  Leerlingen worden getoetst aan de hand van portfolio, spreekbeurt, werkstuk e.d.

Tabel 6a. Percentage scholen dat de vorderingen Natuur en Techniek van leerlingen toetst of volgt (bewerking vraag 4*)

Voorhoede scholen

N % N %

Leerlingen toetsen of volgen door minimaal portfolio, spreekbeurt, werkstuk,

methodegebonden toetsen of zelfontworpen toetsen.

Nee 6 4,9% 0 0,0%

Ja 116 95,1% 17 100,0%

* Van de oorspronkelijke variabele zijn de antwoordcategorieën ‘portfolio, spreekbeurt, werkstuk’, ‘methodegebonden toetsen’ en ‘zelfontworpen toetsen’ samengenomen tot de categorie ‘ja’.

Tabel 7. Prestaties op de kennistoets van leerlingen op scholen waar N&T- vorderingen wel en niet getoetst/gevolgd worden (representatieve scholen)

Toetsen Niet toetsen

N N 2298 149

Missing 4 0

Gem. 55,4 53,0

Std. Deviation 11,9 11,4

Minimum 19,6 29,1

Maximum 96,3 81,0

Percentiles 5 36,0 36,0

10 40,2 38,6

15 43,4 40,5

20 45,4 42,9

25 47,5 44,4

30 48,7 45,5

35 50,8 47,1

40 52,4 48,7

45 54,0 50,8

50 55,0 51,9

55 56,6 54,8

60 58,7 56,6

65 59,8 57,7

70 61,4 59,3

(14)

Pagina 14 van 42

75 63,0 60,9

80 65,6 63,0

85 68,3 65,6

90 70,9 69,3

95 75,1 71,4

Vraag 5; Krijgen leerlingen met achterblijvende prestaties op het gebied van Natuur

& techniek extra ondersteuning?

Tabel 8. Percentage scholen dat Extra ondersteuning biedt aan leerlingen met achterblijvende prestaties

Representatieve

N % N %

Krijgen leerlingen met achterblijvende prestaties op gebied van Natuur &

Techniek extra ondersteuning?

Nee 101 83,5% 14 82,4%

Ja, namelijk

…

20 16,5% 3 17,6%

Antwoorden bij vraag 5 ‘Ja, namelijk …’

• Coachende rol van de leerkracht

• Ondersteuning bij werkstukken

• Tutor of individuele begeleiding

• Werken in leergroepen community

• Ouder inzet en leerkracht

• Extra oefenstof mee naar huis

• Extra

ondersteuning/uitleg/instructie (10x)

• Feedback koppelen aan een kundiger maatje

• Herhalingsopdrachten

• Na de toets extra lessen en hertoetsing bij onvoldoende

• Open boek toetsen of toetsen t

• Toets mondeling afnemen

• Pre teaching (2x)

• Thema werk

2.3 Faciliteiten en ondersteuning

De schoolleider heeft aangegeven over welke faciliteiten de school beschikt voor het onderwijs in Natuur en Techniek. N&T-faciliteiten zijn de materialen en ruimtes waarover een school beschikt. Ondersteuning heeft betrekking op het al dan niet hebben van een vakleerkracht, coördinator of werkgroep. Maar ook of er sprake is geweest van bij- of nascholing, de samenwerking met externen (ouders, andere scholen en Pabo of universiteit).

Vraag 6; Zijn de volgende uitspraken betreffende de huidige faciliteiten voor het onderwijs in Natuur & techniek van toepassing op uw school?

(15)

Pagina 15 van 42

Tabel 9. Percentage scholen dat over bepaalde faciliteiten voor het onderwijs in Natuur en Techniek beschikt

Representatieve

N % N %

De school heeft aparte ruimte/werkplaats die is toegerust op N&T onderwijs

Nee 91 76,5% 8 50,0%

Ja 28 23,5% 8 50,0%

De school beschikt over voldoende moderne materialen/gereedschappen

Nee 73 62,4% 4 25,0%

Ja 44 37,6% 12 75,0%

De school beschikt over een apart computerlokaal

Nee 80 69,6% 7 43,8%

Ja 35 30,4% 9 56,3%

Bij een computerles heeft elke leerling een computer (laptop/tablet) tot zijn/haar beschikking, die niet of hooguit met één andere leerling hoeft te worden gedeeld

Nee 55 46,2% 6 37,5%

Ja 64 53,8% 10 62,5%

De leerkrachten gebruiken moderne media (bv. internetfilmpjes)

Nee 2 1,7% 0 0,0%

Ja 117 98,3% 17 100,0%

Tabel 9a. Aantal N&T-faciliteiten op een school (bewerking vraag 6*) Representatieve scholen Voorhoede scholen

N % N %

Aantal N&T-faciliteiten 0 27 22,3 0 0,0

1 41 33,9 4 25,0

2 33 27,3 5 31,3

3 16 13,2 3 18,8

4 4 3,3 4 25,0

Total 121 100,0 16 100,0

* Van de oorspronkelijke variabele is geteld over hoeveel van de 4 genoemde faciliteiten (‘aparte ruimte/werkplaats, voldoende moderne materialen/gereedschappen, apart computerlokaal en één computer per 1-2 leerling’) een school beschikt.

Vraag 7; Beschikt de school op dit moment over een of meer speciale

vakleerkrachten voor Natuur & techniek, en zo ja, hoeveel uren geeft/geven deze per week les op de school en in welke jaargroepen?

Tabel 10a. Percentage scholen dat over een vakleerkracht beschikt Representatieve

scholen

Voorhoede scholen

N % N %

Beschikt de school op dit moment over een of meer speciale vakleerkrachten voor Natuur & Techniek?

Nee 117 95,1% 16 94,1%

Ja 6 4,9% 1 5,9%

Tabel 10b. Aantal vastgestelde taakuren vakleerkracht per week Representatieve scholen Voorhoede scholen

(16)

Pagina 16 van 42

N N

Aantal uren vakleerkracht 1 1 1

2 2 0

3 1 0

7 1 0

32 1 0

Tabel 10c. Percentage scholen met een vakleerkracht per jaargroep Representatieve scholen Voorhoede scholen

N % N %

Groep 1 Nee 123 100,0% 17 100,0%

Ja 0 0,0% 0 0,0%

Groep 2 Nee 123 100,0% 16 94,1%

Ja 0 0,0% 1 5,9%

Groep 3 Nee 122 99,2% 16 94,1%

Ja 1 0,8% 1 5,9%

Groep 4 Nee 121 98,4% 16 94,1%

Ja 2 1,6% 1 5,9%

Groep 5 Nee 120 97,6% 16 94,1%

Ja 3 2,4% 1 5,9%

Groep 6 Nee 119 96,7% 16 94,1%

Ja 4 3,3% 1 5,9%

Groep 7 Nee 118 95,9% 16 94,1%

Ja 5 4,1% 1 5,9%

Groep 8 Nee 119 96,7% 16 94,1%

Ja 4 3,3% 1 5,9%

Vraag 8; Heeft uw school een coördinator en/of een werkgroep Natuur & techniek, die de groepsleerkrachten bij dat onderwijs ondersteunt, en zo ja, hoeveel

(taak)uren heeft deze coördinator/werkgroep daarvoor?

Tabel 11a. Percentages scholen dat over een coördinator en/of werkgroep beschikt

Representatieve

N % N %

Beschikt school over coördinator en/of werkgroep N&T?

Nee geen van beide 83 68,6% 2 11,8%

Ja, coördinator N&T 28 23,1% 10 58,8%

Ja, werkgroep N&T 5 4,1% 1 5,9%

Ja, beide N&T 5 4,1% 4 23,5%

Tabel 11b. Aantal vastgestelde taakuren coördinator

Representatieve scholen Voorhoede scholen

N % N %

(17)

Pagina 17 van 42

Aantal uren coördinator 0 1 3,1% 0 0,0%

5 1 3,1% 0 0,0%

10 7 21,9% 2 15,4%

15 3 9,4% 1 7,7%

16 1 3,1% 0 0,0%

20 11 34,4% 1 7,7%

25 0 0,0% 1 7,7%

30 1 3,1% 0 0,0%

32 1 3,1% 0 0,0%

36 0 0,0% 1 7,7%

40 3 9,4% 1 7,7%

48 0 0,0% 1 7,7%

50 1 3,1% 0 0,0%

72 0 0,0% 1 7,7%

78 1 3,1% 0 0,0%

80 1 3,1% 1 7,7%

104 0 0,0% 1 7,7%

200 0 0,0% 1 7,7%

320 0 0,0% 1 7,7%

Tabel 11c. Gemiddeld aantal vastgestelde taakuren coördinator Representatieve

scholen

Voorhoede scholen N Min Gem. Max N Min Gem. Max Totaal aantal taakuren coördinator

N&T

32 0 23,31 80 13 10 75,38 320

Tabel 11d. Aantal vastgestelde taakuren werkgroep

Representatieve scholen Voorhoede scholen

N % N %

Aantal uren werkgroep 10 1 14,3% 0 0,0%

20 3 42,9% 0 0,0%

40 2 28,6% 0 0,0%

60 0 0,0% 2 66,7%

65 1 14,3% 0 0,0%

100 0 0,0% 1 33,3%

Tabel 11e. Gemiddeld aantal vastgestelde taakuren werkgroep Representatieve

scholen

Voorhoede scholen N Min Gem. Max N Min Gem. Max Totaal aantal taakuren alle leden

werkgroep N&T samen

7 10 30,71 65 3 60 73,33 100

(18)

Pagina 18 van 42

Vraag 9; Hoeveel van uw leerkrachten hebben in de afgelopen twee jaar bij- of nascholing (incl. masterclass, workshop) gevolgd op het gebied van schoolbeleid, vakdidactiek of andere onderwerpen rond Natuur & techniek?

Tabel 12. Aantal en percentage leerkrachten per school dat bij- of nascholing heeft gehad op het gebied van N&T

Representatieve scholen (n=130 )

Voorhoede scholen (n=20)

N % N %

Hoeveel van uw leerkrachten hebben in de afgelopen twee jaar bij- of nascholing gevolgd?

0 91 70,0% 4 20,0%

1 3 2,3% 0 0,0%

2 13 10,0% 2 10,0%

3 5 3,8% 3 15,0%

4 5 3,8% 2 10,0%

5 2 1,5% 0 0,0%

6 2 1,5% 0 0,0%

7 1 0,8% 1 5,0%

9 1 0,8% 0 0,0%

10 1 0,8% 0 0,0%

12 0 0,0% 1 5,0%

14 1 0,8% 1 5,0%

15 1 0,8% 0 0,0%

18 1 0,8% 0 0,0%

21 1 0,8% 1 5,0%

24 0 0,0% 1 5,0%

25 0 0,0% 1 5,0%

30 0 0,0% 1 5,0%

32 1 0,8% 0 0,0%

39 1 0,8% 0 0,0%

50 0 0,0% 1 5,0%

70 0 0,0% 1 5,0%

Antwoorden bij vraag 9 ‘Overig, namelijk …’.

• 5 jaar geleden techniek leraar tussen meerdere scholen nu niet meer gehad

• Aanbod N en T

• Coaching techniek

• Energy challenge project

• Excellente leerkracht social media ICT

• Hbo W en T Helmond

• Net van de PABO

• Praktijkgericht onderzoek

• Schoolbeleid ontwikkeling

• Snappet

• Spectrumbox

• Verbeterteam

• Vier jaar geleden VTB certificaat

• Visie op wetenschap en techniek

• Voorbereiding op jeelo

• Wetenschap en techniek en ontw

• Workshops

(19)

Pagina 19 van 42

Vraag 10; In hoeverre zijn de volgende situaties dit schooljaar van toepassing op uw school?

• De leerkrachten op deze school werken samen in en aan het onderwijs in Natuur & techniek.

• De leerkrachten op deze school werken zelfstandig aan het onderwijs in Natuur & techniek.

• Eén of meer leerkrachten van deze school werken samen met collega’s van andere scholen voor basis- of voortgezet onderwijs in en aan het onderwijs in Natuur & techniek.

• Eén of meer leerkrachten van deze school krijgen voor het onderwijs in Natuur & techniek ondersteuning/begeleiding van Pabo of universiteit.

• Eén of meer leerkrachten van deze school laten ouders gastlessen geven bij het onderwijs in Natuur & techniek.

• Andere vormen van samenwerking bij Natuur & techniek, namelijk:

Tabel 13. Percentage scholen dat samenwerkt met interne of externe partijen

Voorhoede scholen

N % N %

De leerkrachten op deze school werken samen in en aan het onderwijs in Natuur &

Techniek

Nee 19 16,1% 0 0,0%

Ja 99 83,9% 17 100,0%

De leerkrachten op deze school werken zelfstandig aan het onderwijs in Natuur &

Techniek

Nee 5 4,2% 2 12,5%

Ja 115 95,8% 14 87,5%

Eén of meer leerkrachten van deze school werken samen met collega’s van andere scholen voor basis- of voortgezet onderwijs in en aan het onderwijs in Natuur & Techniek

Nee 83 69,7% 7 41,2%

Ja 36 30,3% 10 58,8%

Eén of meer leerkrachten van deze school krijgen voor het onderwijs in Natuur &

Techniek ondersteuning/begeleiding van pabo of universiteit

Nee 100 84,7% 9 52,9%

Ja 18 15,3% 8 47,1%

Eén of meer leerkrachten van deze school laten ouders gastlessen geven bij het onderwijs in Natuur & Techniek

Nee 39 32,5% 5 29,4%

Ja 81 67,5% 12 70,6%

Andere vormen van samenwerking bij Natuur

& Techniek, namelijk:

Nee 19 28,4% 2 25,0%

Ja 48 71,6% 6 75,0%

Antwoorden bij vraag 10 ‘andere vormen, namelijk…’.

• Gastlessen externen (6x)

• Bedrijfsleven/bedrijven (6x)

• NME (Natuur en Milieueducatie) (4x)

• Excursies (4x)

• Instanties die natuur en techniek onderwerpen aanbieden Maatschappelijke organisaties

• Meedoen aan een project

(20)

Pagina 20 van 42

• Techniekcoach (4x)

• Andere onderwijsinstellingen (4x)

• Werkgroep (2x)

• Aanbod van lespakketten

• Als vindplaatsschool

samenwerking met universiteiten hogescholen en platform w en t

• beroepen contact tata steel

• Bezoek aan TCCN

• Bezoek boswachter musea ed

• Bijv workshop Groninger landschap

• Buitenschoolse activiteiten

• Deelname first lego league

• Gebruik gemaakt van VTB

• Het techniek project wordt gegeven door 2 personen die een bijstandsuitkering hebben

vrijwillig

• Natuurpodium

• Netwerken experience stedelijk museum bedrijven

ondernemend den bosch etc

• Ouders helpen kinderen in groep

• Project NDCE gemeente

• Show wetenschap en techniek

• Spectrumbox als onderdeel wo w

• Techniek kratten

• Technieklessen groep 7 en 8 op

• Technieklokaal

• Uitstapje gaan kijken elders

• Via ateliers majeur c cultuur

• Voorheen MEC natuurmuseum

Tabel 13a. Percentage scholen dat ondersteuning van ouders, andere scholen en/of pabo/universiteit krijgt (bewerking vraag 10*)

Representatieve

N % N %

Ondersteuning van ouders, andere scholen en/of pabo/universiteiten

0 29 24,2 2 11,8

1 55 45,8 6 35,3

2 28 23,3 3 17,6

3 8 6,7 6 35,3

* Van de oorspronkelijke variabele is gekeken hoeveel scholen gebruik maken van ouders en/of andere scholen en/of pabo’s of universiteiten. Scholen konden op de samengestelde variabele maximaal een drie scoren (ze maken gebruik van alle vormen van ondersteuning) en minimaal een 0 (ze maken van geen enkele ondersteuningsvorm gebruik).

2.4 Opleidingskenmerken leerkrachten

Er is informatie verzameld over de leerkracht die in het lopende schooljaar lesgeeft aan de leerlingen van groep 8 die in het onderzoek zijn getoetst. Ook zijn er gegevens verkregen van de leerkracht die het jaar daarvoor (de meeste van deze leerlingen) lesgaf in groep 7. Het gaat om de leerkracht voor het onderwijs in Natuur en Techniek; vrijwel altijd zijn dit groepsleerkrachten.

Vraag 15a; Wat is het geslacht van de leerkracht die in 2015/16 Natuur & Techniek geeft in groep 8 en van de leerkracht die in 2014/15 Natuur & Techniek gaf in groep 7?

(21)

Pagina 21 van 42

Tabel 14. Geslacht van de leerkracht in groep 8 en groep 7 Representatieve

N % N %

Geslacht leerkracht die in 2015/16 N&T geeft in Groep 8

man 46 39,0% 7 46,7%

vrouw 72 61,0% 8 53,3%

Geslacht leerkracht die in 2014/15 N&T gaf in Groep 7

man 34 31,5% 5 35,7%

vrouw 74 68,5% 9 64,3%

Geslacht leerkracht die in 2014/15 N&T gaf in Groep 7/8

man 80 35,4% 12 41,4%

vrouw 146 64,6% 17 58,6%

Vraag 15b; Is er in de vooropleiding van de leerkracht die in 2015/16 Natuur &

Techniek geeft in groep 8 en van de leerkracht die in 2014/15 Natuur & Techniek gaf in groep 7 in de vooropleiding aandacht geweest voor Natuur en Techniek?

Tabel 15. Percentage leerkrachten in groep 8 en groep 7 met N&T in vooropleiding

Representatieve

N % N %

Is er in de vooropleiding van leerkracht die in 2015/16 N&T geeft in Groep 8 specifiek aandacht geweest voor techniek

(kerndoelen 42, 44 en 45)?

Nee 88 77,2% 11 64,7%

Ja 26 22,8% 6 35,3%

Is er in de vooropleiding van leerkracht die in 2014/15 N&T gaf in Groep 7 specifiek aandacht geweest voor techniek

Nee 82 78,1% 12 75,0%

Ja 23 21,9% 4 25,0%

Is er in de vooropleiding van leerkracht die in 2014/15 N&T gaf in Groep 7/8 specifiek aandacht geweest voor techniek

Nee 170 77,6% 23 69,7%

Ja 49 22,4% 10 30,3%

Vraag 15c; Heeft de leerkracht die in 2015/16 Natuur & Techniek geeft in groep 8 en de leerkracht die in 2014/15 Natuur & Techniek gaf in groep 7 een aanvullende academische opleiding gevolgd?

Tabel 16. Percentage leerkrachten in groep 8 en groep 7 met een aanvullende academische opleiding leerkracht groep 8 en groep 7

Voorhoede scholen

N % N %

Heeft de leerkracht die in 2015/16 Natuur Nee 108 87,8% 13 76,5%

(22)

Pagina 22 van 42

& Techniek geeft in groep 8 een aanvullende academische opleiding gevolgd?

Ja 15 12,2% 4 23,5%

Heeft de leerkracht die in 2014/15 Natuur

& Techniek gaf in groep 7 een aanvullende academische opleiding gevolgd?

Nee 111 90,2% 15 88,2%

Ja 12 9,8% 2 11,8%

Heeft de leerkracht die in 2014/15 Natuur

& Techniek gaf in groep 7/8 een aanvullende academische opleiding gevolgd?

Nee 219 89,0% 28 82,4%

Ja 27 11,0% 6 17,6%

Tabel 16a. Kruistabel leerkrachten met een aanvullende academische opleiding en NT in vooropleiding (groep 7 en 8) (representatieve scholen)

Is er in de vooropleiding van

leerkracht die in 2014/15 N&T gaf in groep 7 specifiek aandacht geweest voor techniek (kerndoelen 42, 44 en 45)?

Total

Nee Ja

N % N % N %

Heeft de leerkracht die in 2014/15 Natuur &

Techniek gaf in groep 7 een aanvullende academische opleiding gevolgd?

Nee 152 69,4% 41 18,7% 193 88,1%

Ja 18 8,2% 8 3,7% 26 11,9%

Total 170 77,6% 49 22,4% 219 100%

Tabel 16b. Kruistabel vrouwen met een aanvullende academische opleiding en NT in vooropleiding (groep 7 en 8) (representatieve scholen)

leerkracht die in 2014/15 N&T gaf in groep 7/8 specifiek aandacht

geweest voor techniek (kerndoelen 42, 44 en 45)?

Total

Nee Ja

N % N % N %

Techniek gaf in groep 7/8 een aanvullende academische opleiding gevolgd?

Nee 83 66,9% 22 17,8% 105 84,7%

Ja 12 9,6% 7 5,7% 19 15,3%

Total 95 76,6% 29 23,4% 124 100,0%

(23)

Pagina 23 van 42

Tabel 16c. Kruistabel mannen met een aanvullende academische opleiding en NT in vooropleiding (groep 7 en 8) (representatieve scholen)

leerkracht die in 2014/15 N&T gaf in groep 7/8 specifiek aandacht

geweest voor techniek (kerndoelen 42, 44 en 45)?

Total

Nee Ja

N % N % N %

Techniek gaf in groep 7/8 een aanvullende

academische opleiding gevolgd?

Nee 65 73,1% 17 19,1% 82 92,1%

Ja 6 6,7% 1 1,1% 7 7,9%

Total 71 79,8% 18 20,2% 89 100,0%

2.5 Speciale N&T-activiteiten op en buiten school

Instellingen en organisaties bieden speciale producten en diensten aan ten behoeve van Natuur en Techniek in het basisonderwijs. Ook bestaan er diverse projecten en subsidies.

Vraag 11; Van welke van de onderstaande heeft uw school in het huidige en/of het vorige schooljaar gebruik gemaakt?

Tabel 17. Percentage scholen dat Gebruik maakt van producten en diensten in huidig en/of vorig schooljaar

Representatieve

N % N %

Techniektalent.nu Nee 112 93,3% 12 70,6%

Ja 8 6,7% 5 29,4%

VHTO (voor meisjes) Nee 114 95,0% 16 94,1%

Ja 6 5,0% 1 5,9%

Regionaal wetenschapsknooppunt Nee 106 89,1% 7 41,2%

Ja 13 10,9% 10 58,8%

Project VTB (Platform Bèta Techniek) Nee 95 79,2% 9 52,9%

Ja 25 20,8% 8 47,1%

Project Talentenkracht (Platform Bèta Techniek)

Nee 112 94,1% 10 58,8%

Ja 7 5,9% 7 41,2%

Nemo (tentoonstellingen/lesmateriaal) Nee 103 85,8% 11 64,7%

Ja 17 14,2% 6 35,3%

Jetnet (bedrijfsbezoek) Nee 109 94,8% 15 88,2%

(24)

Pagina 24 van 42

Ja 6 5,2% 2 11,8%

Anders, namelijk Nee 77 63,6% 14 82,4%

Ja 44 36,4% 3 17,6%

Antwoorden bij vraag 11 ‘anders, namelijk …’.

• Projecten (5x)

• Bedrijfsbezoek (4x)

• Botss (3x)

• Excursies (2x)

• Bliksemstage (2x)

• Mad science (2x)

• NME (2x)

• Techniekdag (2x)

• Technopolis

• Brainpoortaanbieders

• Cinop

• Denken voelen doen

• Tentoonstellingen

• Eems delta techniek ochtend

• Espeq Heerhugowaard

• Technopromo

• Gastles bedrijf

• Groene poort Boxtel

• Huygenslab en q3 chemie

• Kinderboekenweek

• Kwto

• L3lo

• Milieu educatie

• MZD sdena

• NDCE weiterkwartier

• Organisatie via leerlingen oud

• Pabo

• Sabic en FLL

• Saxion

• Science center Delft

• School aan zet

• Shell energy lab

• Subsidies versterking regionaal

• Talent in zicht EU

• TCCN vanaf groep 5

• Techniek coach

• Techniek is troef

• Techniekfabriek

• Verduurzaamheidspremie beta

• Via ateliers majeur

• Winterschool Nijmegen

• Www proefjes nl raar maar waar Tabel 17a. Aantal producten en diensten waarvan de school gebruik maakt (bewerking vraag 11)

Representatieve

N % N %

Aantal producten en

diensten waarvan gebruik is gemaakt

0 42 34,7 1 5,9

1 43 35,5 4 23,5

2 26 21,5 7 41,2

3 9 7,4 2 11,8

4 1 ,8 0 0,0

5 0 0,0 1 5,9

6 0 0,0 1 5,9

7 0 0,0 1 5,9

* Op basis Van de oorspronkelijke variabele is geteld van hoeveel van de genoemde diensten een school gebruikt maakt.

Vraag 14a; Organiseert uw school Natuur & techniek-activiteiten na of buiten de reguliere lestijd?

(bijvoorbeeld in het kader van de brede school of verlengde schooldag)

(25)

Pagina 25 van 42

Tabel 18. Percentage scholen met een aanbod Natuur & Techniek na of buiten de reguliere lestijd

Representatieve

N % N %

Organiseert uw school Natuur &

Techniek-activiteiten na of buiten de reguliere lestijd?

Nee 96 78,7% 10 62,5%

Ja 26 21,3% 6 37,5%

Vraag 14b; Welk percentage leerlingen van groep 8 maakt daar gebruik van?

Tabel 19. Percentage leerlingen dat gebruikmaakt van N&T na/buiten de reguliere lestijd

Voorhoede scholen N Min Gem. Max N Min Gem. Max Welk percentage leerlingen maakt gebruik

van Natuur & Techniek-activiteiten na of buiten de reguliere lestijd?

44 0 17 100 7 0 8 25

(26)

Pagina 26 van 42

3 De resultaten Natuur en Techniek

In dit hoofdstuk worden de leerresultaten van het Peilingsonderzoek Natuur en Techniek weergegeven. De prestaties vallen uiteen in twee onderdelen: een peiling van het niveau van de kennis en van de praktische vaardigheden van groep 8 leerlingen. Vervolgens worden de scores op de attitude schalen gepresenteerd.

3.1 Prestaties kennistoets

De resultaten op de Kennistoets worden uitgedrukt in beheersingsscores per leerling. De beheersingsscore is een score tussen de 0 tot 100 en betreft het percentage goede antwoorden (Cito, 2016).

Tabel 20a. Beschrijvende statistieken beheersingsscore kennistoets (0- 100) totaal en naar kerndoel (representatieve scholen)

Totaal Kd 40 Kd 41 Kd 42 Kd 43 Kd 44 Kd 46 N N 2576 2576 2576 2576 2576 2576 2576

Missing 4 4 4 4 4 4 4

Gem. 55,1 56,7 54,6 54,8 53,0 61,4 54,5 Std. Deviation 11,84 18,34 17,88 19,87 17,75 18,38 18,23

Minimum 19,6 5,3 7,7 5,9 4,8 5,7 4,6

Maximum 96,3 100,0 97,4 100,0 100,0 100,0 100,0 Percentiles 10 40,2 34,2 30,8 29,4 33,3 37,1 31,8 50 55,0 57,9 56,4 52,9 52,4 60,0 54,6 90 70,9 79,0 79,5 82,4 76,2 85,7 77,3 Tabel 20b. Beschrijvende statistieken beheersingsscore kennistoets (0- 100) totaal en naar kerndoel (voorhoedescholen)

Totaal Kd 40 Kd 41 Kd 42 Kd 43 Kd 44 Kd 46

N N 437 437 437 437 437 437 437

Missing 0 0 0 0 0 0 0

Gem. 54,9 55,8 55,0 55,1 52,6 61,9 54,2 Std. Deviation 11,80 19,04 17,37 20,75 16,68 18,09 17,43

Minimum 14,8 5,3 2,6 5,9 4,8 5,7 4,6

Maximum 87,3 100,0 89,7 97,1 100,0 100,0 100,0 Percentiles 10 39,7 33,7 33,3 26,5 33,3 37,1 31,8 50 55,0 55,3 56,4 52,9 52,4 62,9 54,6 90 69,4 79,0 79,5 85,3 76,1 85,7 77,3

3.2 Prestaties praktische opdrachten

Bij de praktische opdrachten is door Cito voor de P10, P50 en P90 een p’waarde berekend op elke deelopdracht van de praktische opdracht. Deze p’waarden geven aan hoeveel procent van de betreffende groep leerlingen (P10-, P50 of P90-leerling) de betreffende deelopdracht goed heeft gemaakt. De p’waarden van de praktische

(27)

Pagina 27 van 42

opdrachten per deelopdracht, staan in het technisch rapport van Cito (2016) gepresenteerd. In het huidige technisch rapport worden alleen de beschrijvende statistieken van de praktische opdrachten weergegeven.

Tabel 21a. Beschrijvende statistieken beheersingsscore praktische opdrachten (0-100) (representatieve scholen)

Knikkers te koop

Knikker- baan

Knikker-

baan (grp) Brug Fietsbel Uilenpost

N N 278 227 397 311 339 368

Missing 2302 2353 2183 2269 2241 2212

Gem. 64,26 85,10 66,85 56,47 81,27 74,27

Std. Deviation 18,44 10,06 10,97 26,71 20,05 11,69

Minimum 3,7 343 36,2 6,3 25,0 35,0

Maximum 100,0 100,0 94,0 100,0 100,00 100,0

Percentiles 10 37,7 73,7 52,8 18,8 58,3 57,5

50 66,7 85,7 67,2 56,3 91,7 75,0

90 88,9 97,1 79,6 87,5 100,0 87,5

Tabel 21b. Beschrijvende statistieken beheersingsscore praktische opdrachten (0-100) (voorhoedescholen)

Knikkers te koop

Knikker- baan

(grp) Brug Fietsbel Uilenpost

N N 47 33 65 50 57 66

Missing 390 404 372 387 380 371

Gem. 59,5 85,2 66,4 52,5 77,9 73,6

Std. Deviation 20,92 7,78 10,90 23,82 21,77 14,72

Minimum 18,5 65,7 39,7 12,5 25,0 45,0

Maximum 92,6 100,0 83,6 87,5 100,0 100,0

Percentiles 10 25,9 75,4 51,8 18,8 40,0 55,3

50 63,0 85,7 67,7 50,0 83,3 75,0

90 85,3 94,3 80,2 87,5 100,0 91,6

3.3 Resultaten attitude-schalen

De leerlingen konden op een 4-punts-Likert-schaal aangeven in hoeverre zij het eens waren met de stelling die betrekking had op belang, plezier, moeilijk en toekomst. Leerlingen konden maximaal een 4 en minimaal een 1 scoren op de attitude-schalen. In het technisch rapport van het ITS (Mommers et. al., 2016) is een uitgebreide analyse van de attitude-schalen opgenomen.

Tabel 22a. Beschrijvende statistieken attitude-score (representatieve scholen)

N&T Belang N&T Plezier N&T Moeilijk N&T Toekomst

(28)

Pagina 28 van 42

N N 2473 2415 2332 2402

Missing 107 165 248 178

Gem. 3,0 3,1 2,2 2,1

Std. Deviation ,52 ,71 ,45 ,85

Minimum 1,0 1,0 1,0 1,0

Maximum 4,0 4,0 4,0 4,0

Percentiles 10 2,0 2,0 2,0 1,0

50 3,0 3,0 2,0 2,0

90 4,0 4,0 3,0 3,0

Tabel 22b. Beschrijvende statistieken attitude-score (voorhoedescholen) N&T Belang N&T Plezier N&T Moeilijk

N&T Toekomst

N N 407 403 383 408

Missing 30 34 54 29

Gem. 3,0 3,0 2,3 2,1

Std. Deviation ,52 ,72 ,47 ,84

Minimum 1,0 1,0 1,0 1,0

Maximum 4,0 4,0 4,0 4,0

Percentiles 10 2,0 2,0 2,0 1,0

50 3,0 3,0 2,0 2,0

90 4,0 4,0 3,0 3,0

3.4 Vrijetijdsbesteding

Hoeveel van de volgende Natuur en Techniek activiteiten heeft de leerling ondernomen/gedaan?

• Bezoek aan Museon, Nemo, Naturalis, Corpus of een ander museum over Natuur

& Techniek

• Nieuwe uitvindingen doen die te maken hebben met Natuur & Techniek,

• Spelen met Natuur & Techniek speelgoed (bijvoorbeeld bouwplaat, bouwdoos, (technisch) Lego, robot, scheikundedoos/proefjes doen, modelauto,

modelvliegtuig, microscoop),

• Knutselen met materialen (bijv. hout, metaal, karton),

• De natuur in of natuurfilms kijken om meer te leren over Natuur & Techniek,

• Boeken of tijdschriften lezen over Natuur & Techniek.

Tabel 23. Beschrijvende statistieken scores op vrijetijdsbesteding Representatieve

scholen

Voorhoedescholen

N N 2525 425

Missing 55 12

Gem. 1,7 1,5

Std. Deviation 1,41 1,41

(29)

Pagina 29 van 42

Minimum ,0 ,0

Maximum 6,0 6,0

Percentiles 10 ,0 ,0

50 1,0 1,0

90 4,0 4,0

3.5 Effecten van hulp

De toetsleiders registreerden de hulp die de leerlingen bij de uitvoering van de praktische opdrachten nodig hadden. Er werden vier soorten hulp onderscheiden;

leeshulp, proceshulp, inhoudelijke hulp en modelling.

Het zelfbeeld van de leerlingen is gebaseerd op een zelfbeoordeling van de eigen onderzoeks- of ontwerpvaardigheden na afloop van de praktische opdracht.

De zelfbeoordelingsscores zijn in verband gebracht (pearson correlatie) met de prestaties op de praktische opdracht (somscore) en met de prestatieverbetering na hulp (Roelofs, 2016). In dit technisch rapport worden alleen de correlaties tussen de eigen oordelen en de prestaties op de opdrachten weergeven. Voor een

uitgebreidere analyse van de geboden hulp verwijzen wij naar Roelofs (2016).

Tabel 24. Pearson correlatie eigen oordelen en somscore Knikkers te koop (representatieve scholen)

Knikkers te koop Eigen oordeel – gegevens verzamelen Pearson Correlation ,287

Sig. (2-tailed) ,000

N 280

Eigen oordeel – gegevens verwerken Pearson Correlation ,289 Sig. (2-tailed) ,000

N 279

Tabel 25. Pearson correlatie eigen oordelen en somscore Knikkerbaan (individueel) (representatieve scholen)

Knikkerbaan (individueel) Eigen oordeel - verkennen Pearson Correlation ,206

N 220

Eigen oordeel - opzetten Pearson Correlation ,233

N 220

Eigen oordeel – gegevens verzamelen Pearson Correlation ,259

(30)

Pagina 30 van 42

N 219

Eigen oordeel – gegevens verwerken Pearson Correlation ,227

N 218

Eigen oordeel - concluderen Pearson Correlation ,261

N 220

Tabel 26. Pearson correlatie eigen oordelen en somscore Knikkerbaan (groep) (representatieve scholen)

Knikkerbaan (groep) Eigen oordeel - verkennen Pearson Correlation ,176

N 385

Eigen oordeel - opzetten Pearson Correlation -,066

N 386

Eigen oordeel – gegevens verzamelen Pearson Correlation ,194

N 383

Eigen oordeel – gegevens verwerken Pearson Correlation ,162

N 372

Eigen oordeel - concluderen Pearson Correlation ,156

N 383

Tabel 27. Pearson correlatie eigen oordelen en somscore Brug (representatieve scholen)

Brug Eigen oordeel - verkennen Pearson Correlation ,414

N 314

Eigen oordeel - ontwerpen Pearson Correlation ,440 Sig. (2-tailed) ,000

N 314

Eigen oordeel - uitvoeren Pearson Correlation ,488 Sig. (2-tailed) ,000

N 307

Eigen oordeel - testen Pearson Correlation ,358 Sig. (2-tailed) ,000

N 314

(31)

Pagina 31 van 42

Tabel 28. Pearson correlatie eigen oordelen en somscore Fietsbel (representatieve scholen)

Fietsbel Eigen oordeel - uitvoeren Pearson Correlation ,443

N 336

N 335

Tabel 29. Pearson correlatie eigen oordelen en somscore Uilenpost (groep) (representatieve scholen)

Uilenpost (groep) Eigen oordeel - verkennen Pearson Correlation ,131

N 356

Eigen oordeel - ontwerpen Pearson Correlation ,173 Sig. (2-tailed) ,001

N 365

Eigen oordeel - uitvoeren Pearson Correlation ,181 Sig. (2-tailed) ,001

N 358

N 359

(32)

Pagina 32 van 42

3.6 Verschillen tussen scholen en tussen leerlingen

De verschillen tussen scholen en tussen leerlingen zijn geanalyseerd door middel van een Independence T-test. Hierdoor kon het gemiddelde van de ene groep vergeleken worden met het gemiddelde van een andere groep. Deze statistische analyses zijn alleen uitgevoerd voor de representatieve scholen omdat het aantal voorhoedescholen te laag is.

3.6.1 Verschillen tussen scholen: onderwijsaanbod

Tabel 30. Bivariate analyses schoolaanbod Natuur en Techniek

Kennis Onderzoeksopdrachten Ontwerpopdrachten

Knikkers te koop

Knikker- baan

Knikker-

baan(grp) Brug Fiets -bel

Uilen- post Gedeeltelijke integratie

vs. geen integratie

56,4* 18,1 30,1 40,9* 9,6 9,8 30,2

54,8* 17,0 29,8 38,2* 8,7 9,6 29,7

Lestijd N&T > 60 min per week

54,8 18,2* 29,3 38,9 9,3 9,7 29,8

55,5 16,5* 30,2 38,7 8,3 9,5 29,6

Bestaande methode leidend

55,3 17,4 29,4* 38,4 9,0 9,5 30,0

56,4 17,9 31,8* 39,8 8,6 9,8 29,8

Toetsen van leerlingen (ongeacht toetsvorm)

55,4* 17,3 29,6* 38,7* 9,1 9,7 29,8

53,0* 17,4 34,5* 42,3* 7,2 9,4 30,2

Extra ondersteuning achterblijvers

55,5 17,3 30,1 37,7 8,3 9,6 28,8

55,2 17,4 29,8 39,2 9,1 9,7 30,0

Ten minste één faciliteit２

55,3 17,4 29,6 38,0* 9,0 9,6 29,7

55,1 16,9 30,4 41,4* 8,9 9,9 30,2

Ten minste één lokaal voor NT３

55,4 17,9 30,0 37,5* 9,2 9,5 29,8

55,1 16,7 29,5 39,9* 8,7 9,8 29,8

Voldoende materiaal/

gereedschappen４

55,3 17,2 29,6 38,0* 9,1 9,6 29,5

55,0 17,4 30,2 40,2* 8,7 9,9 30,3

Apart computerlokaal５ 56,0* 17,4 30,4 37,7* 9,9* 9,5 29,8

54,7* 17,2 29,6 39,4* 8,7* 9,7 29,8

Computer per 1-2 leerling６

55,3 17,6 29,9 38,5 9,4* 9,6 29,4

54,9 16,9 29,5 38,9 8,4* 9,7 30,2

(Externe)ondersteuning (pabo's en uni's)

55,7* 17,2 30,0 38,8 8,6* 9,8 29,8

54,1* 17,7 29,2 38,9 9,8* 9,3 30,1

N&T vakleerkracht 54,1 13,6* 27,7 38,2 9,4 10,5 27,9

55,3 17,5* 29,9 38,9 9,0 9,6 29,9

Coördinator NT en/of Werkgroep NT

55,1 18,4* 31,2* 39,0 8,6 10,0 29,9

55,4 17,0* 29,4* 38,9 9,1 9,5 29,8

Ten minste één lk N&T nascholing

55,4 17,8 29,9 39,2 8,6 9,7 29,5

55,0 17,0 29,6 38,6 9,0 9,6 29,9

Ten minste één externe 55,4 17,7 29,8 38,4 9,1 9,8 29,6

２ De school maakt gebruik van ten minste één faciliteit voor het onderwijs in Natuur en Techniek ３ Op de school is ten minste één lokaal aanwezig voor Natuur en Techniek

４ Op de school is voldoende materiaal/gereedschap aanwezig voor het onderwijs in Natuur en Techniek ５ Op de school is een apart computerlokaal aanwezig

６ Op de school heeft elke leerling een computer (of laptop/tablet) tot de beschikking die niet of met hooguit één andere leerling hoeft te worden gedeeld.

(33)

Pagina 33 van 42

dienst/product７ 54,7 16,7 29,8 39,6 8,8 9,5 30,1

NT buiten reguliere lestijd８

56,3* 18,2 29,5 39,2 7,7* 10,2 29,9

54,9* 17,1 29,9 38,8 9,4* 9,5 29,8

Academische opleiding leerkracht

56,9* 16,5 32,5* 40,2 8,8 9,9 29,5

55,1* 17,4 29,6* 38,7 9,0 9,6 29,8

Mannelijke leerkracht vs.

Vrouwelijke leerkracht

55,7 17,6 30,0 39,5 9,2 9,6 29,7

54,8 17,0 29,4 38,2 9,0 9,6 29,8

Aandacht NT in vooropleiding lk

54,5 17,0 29,8 37,8 8,9 9,4 29,1

55,5 17,5 29,5 38,7 9,0 9,6 29,8

Note: * p < .05.

3.6.2 Verschillen tussen leerlingen: geslacht vrijetijdsbesteding en attitude Tabel 31. Bivariate analyses leerlingkenmerken

Kennis Onderzoekopdrachten Ontwerpopdrachten

Knikkers

te koop

Knikker- baan

Knikker-

baan(grp) Brug

Fiets- bel

Uilen- post

Jongens 56,7* 17,3 29,6 38,3 8,6 10,0* 29,9

Meisjes 53,5* 17,2 30,0 39,1 9,2 9,3* 29,3

Vrijetijds- besteding N&T

55,6* 17,8* 29,6 39,2 8,9 9,8 29,6

53,6* 15,7* 30,3 38,2 9,0 9,2 29,9

N&T Belang 55,3 17,7 29,8 38,9* 9,0 9,6 29,7

54,0 16,0 29,9 35,0* 9,4 9,4 29,1

N&T Plezier 55,8* 17,9* 29,7 39,0 9,1 9,7 29,8*

52,5* 14,5* 29,9 37,2 8,1 9,3 27,4*

N&T Moeilijk 53,1* 16,8 29,7 39,4 7,9* 9,1* 29,5

55,9* 17,4 29,8 38,6 9,5* 9,9* 29,6

N&T Toekomst 58,6* 17,6 29,8 38,9 8,9 10,2* 29,2

53,5* 17,0 29,6 38,7 8,9 9,5* 29,9

Note: * p < .05.

Tabel 32. Bivariate analyses jongens en meisjes met kerndoelen van de kennistoets

Kd 40 Kd 41 Kd 42 Kd 43 Kd 44 Kd 46

Jongens 56,9 55,1 57,2* 54,5* 63,5* 56,2*

Meisjes 56,5 54,2 52,2* 51,5* 59,2* 52,9*

Note: * p < .05.

3.7 Verschillen verklaard

Om de verschillen nader te onderzoeken zijn multilevel-analyses en regressie

analyses uitgevoerd. De multilevel-analyse is uitgevoerd voor de kennistoets. Omdat bij de praktische opdrachten het aantal leerlingen per school per opdracht te laag was, is bij de praktische opdrachten gekozen voor een lineaire regressie

vergelijking.

７ De school heeft in het afgelopen schooljaar gebruik gemaakt van ten minste één externe dienst/product ８ De school biedt Natuur en Techniek activiteiten aan buiten de reguliere lestijd

(34)

Pagina 34 van 42

Er zijn vijf multilevel modellen geschat voor de kennistoets. Model 0 is een leeg model, hierin wordt niet gecorrigeerd voor school- of leerlingkenmerken. In model 1 zijn de variabelen die een significant effect bij de bivariate analyse bleken te hebben opgenomen. Vervolgens is in model 2 ook gecorrigeerd voor twee andere schoolkenmerken (percentage geen gewichten leerlingen en schoolconcept). In het derde model zijn daaraan toegevoegd leerlingkenmerken die in relatie staan met Natuur en Techniek (vrijetijdsbesteding N&T en de attitude-schalen) In het vierde en vijfde model zijn tot slot nog enkele achtergrondkenmerken van leerlingen

toegevoegd (geslacht, leerlinggewicht, vertraging, thuistaal en

verwachtbrugklasniveau). Omdat deze achtergrondkenmerken mogelijk ook van invloed zijn op de prestaties van Natuur en Techniek, is het vijfde model, het meest eerlijke model.

De regressie analyses zijn vergelijkbaar met model 5 van de multilevel analyse. Bij de regressie analyses wordt echter geen rekening gehouden met de geneste structuur van de data (leerlingen op scholen).

3.7.1 Multi level analyses kennistoets

Uit tabel 33 is op te maken dat in het vijfde model, het percentage ‘geen gewichtenleerlingen’ een significant effect heeft op de kennistoets Natuur en Techniek. Ook is er nog een aantal leerlingkenmerken dat een significant effect heeft; geslacht, Nederlands als thuistaal, vertragers, verwacht brugklasniveau, vrijetijdsbesteding N&T, N&T moeilijk en N&T toekomst.

Tabel 33. Multilevel analyse beheersing kennistoets

Model 0 Model 1 Model 2

B９ P１０ B P B P

Leerlingniveau fixed effecten

Constant 55,036 0,000 57,294 0,000 36,959 0,000

Jongens

Leerlinggewicht

Nederlands als thuistaal

Vertragers (>12jr)

Verwacht brugklasniveau

Vrijetijdsbesteding N&T

N&T Belang

N&T Plezier

N&T Moeilijk

N&T Toekomst

Schoolniveau fixed

effecten

Integratie vs. geen

integratie 0,085 0,949 -0,180 0,876

Gedeeltelijke integratie vs.

geen integratie 1,280 0,297 0,330 0,762

Toetsen van leerlingen 1,929 0,395 0,449 0,819

９ B staat voor coëfficiënt １０ P staat voor p-waarde

(35)

Pagina 35 van 42

(ongeacht toetsvorm)

Apart computerlokaal 1,755 0,112 2,004 0,039

(Externe)ondersteuning

(pabo's en uni's) 1,433 0,187 0,589 0,540

NT buiten reguliere lestijd 0,852 0,520 1,287 0,270

Mannelijke leerkracht 0,972 0,363 0,336 0,720

Academische opleiding lk 0,836 0,600 0,709 0,612

N&T in vooropleiding lk -1,838 0,142 -1,215 0,269

% geen gewichtenlln 0,226 0,000

Random effecten

Schoolniveau variantie 15,312 0,000 13,502 0,000 8,760 0,000 Leerlingniveau variantie 125,635 0,000 125,555 0,000 125,593 0,000

Model fit

-2log likelihood 19912,50 14399,43 14382,06

Model 3 Model 4 Model 5

B P B P B P

Leerlingniveau fixed effecten

Constant 32,237 0,000 32,106 0,000 39,550 0,000

Jongens 2,800 0,000 2,199 0,000 2,265 0,000

Leerlinggewicht -2,545 0,009 2,280 0,030 1,461 0,160 Nederlands als thuistaal 3,911 0,000 2,720 0,016 2,359 0,038 Vertragers (>12jr) -3,584 0,000 -4,237 0,000 -1,867 0,024

Verwacht brugklasniveau 6,458 0,000

Vrijetijdsbesteding N&T 0,501 0,017 0,492 0,018

N&T Belang 1,182 0,188 0,549 0,531

N&T Plezier 1,424 0,091 1,139 0,171

N&T Moeilijk -2,290 0,001 -1,961 0,003

N&T Toekomst 3,329 0,000 3,024 0,000

Schoolniveau fixed

effecten

Integratie vs. geen

integratie -0,838 0,487 -1,128 0,368 -1,405 0,253

Gedeeltelijke integratie vs.

geen integratie 0,123 0,911 0,197 0,865 0,071 0,950

Toetsen van leerlingen

(ongeacht toetsvorm) 2,851 0,235 3,608 0,155 3,310 0,189 Apart computerlokaal 1,996 0,040 1,924 0,056 1,563 0,113 (Externe)ondersteuning

(pabo's en uni's) 0,651 0,504 0,323 0,751 0,381 0,706 NT buiten reguliere lestijd 0,955 0,421 1,304 0,291 0,791 0,514 Mannelijke leerkracht 0,009 0,992 0,288 0,771 0,148 0,879 Academische opleiding lk 1,718 0,235 1,821 0,228 1,672 0,257 N&T in vooropleiding lk -1,059 0,351 -1,225 0,300 -0,925 0,428

% geen gewichtenlln 0,167 0,001 0,179 0,001 0,156 0,002

Random effecten

Schoolniveau variantie 8,843 0,000 9,260 0,001 8,983 0,001 Leerlingniveau variantie 119,319 0,000 111,831 0,000 101,250 0,000

Model fit