Goed Gemerkt
Een Nederlandse variant van Operation Identification
VOORKOMING MISDRUVEN
Een zaak van de politie èn u.
BUREAU LANDEWK COORDINATOR VOORKOMING MISDRLIVEN.
POSTBUS 20301. 2500 EH ·S-GRAVENHAGE. TELEFOON 070-600426. TELEX 34554 MVJ NL.
"GOED GEMERKT"
Een Nederlandse variant van Ope rat ion Ident if icat ion
~
Waarschuwing:
ons bezit is Goed Gemerkt.
LBVM, augustus 1 982 .
Teks t en c ijfers in de in juli 1982 op beperkte schaal verspre ide eerste vers ie van dit rapport zijn nader
geactual iseerd en gecorr igeerd.
BUREAU LANDELUK COÖRDINATOR VOORKOMING MISDRUVEN.
SCHEDELDOEKSHAVEN 100, POSTBUS 20301, 2500 EH S-GRAVENHAGE, TELEFOON 070-600426, TELEX 34554 MVJ NL.
VOORKOMING MISORLNEN
ONDERWERP Goed Gemerkt.
L . S .
AAN: Geadresseerde .
ONS KENMERK 1 5 6 VM 82
DATUM 3 1 augustus 1 982
DOORKIESNUMMER
Hierbij heb ik het genoegen u ter informat ie een exemplaar aan te b ieden van he t rapport "Goed Gemerkt ": een Nederlands e var iant van Operat ion Ident i f icat ion , naar d e inhoud waarvan
ik moge verwijzen .
De bedoe l ing van het rapport �s om te dienen als bas is voor bespreking van de vraag of de Nederlandse pol i t ie d it systeem wil invoeren , en of aan de f inanc iële voorwaarden kan worden voldaan .
Indien be ide vragen bevest igend worden beantwoord zou , reke
ning houdend met de inz ichten die een in okt ober 1 98 2 te
s t arten proef met Goed Gemerkt te Deventer e . o . , zal opleveren , lande l ijke invoer ing e ind 1 983 of begin 1 984 kunnen aanvangen . Indien het rapport u aanle iding tot commentaar of kr it iek geeft , moge ik u verzoeken mij daarvan dee lgenoot te maken .
De Lande l ijk Coördinator Voorkoming Misdr ijven ,
R.��
INGESTELD BIJ BESCHIKKING VAN DE MINISTERS VAN JUSTITIE EN BINNENLANDSE ZAKEN, D.D. 21 DECEMBER 1979.
- I -
INHOUD
======
VOORWOORD
I. INLEIDING
2. HOE GAAT GOED GEMERKT IN ZIJN WERK?
3. ALS GOED GEMERKT GOEDEREN TOCH WORDEN GESTOLEN 4. DE DOELEN VAN GOED GEMERKT
5. VOORWAARDEN EN BEPERKINGEN 5. 1. Het registratienummer
5. 2. Invoeren en op gang houden van het systeem 5. 3. Noodzaak van follow-up
5.4. Noodzaak van politiële samenwerking 5.5. Noodzaak van evaluatie
5.6. De voorwaarden samengevat
6. WAT KOST GOED GEMERKT EN WAT LEVERT HET OP?
6. 1. Kosten
6. 2. Inbraak-prognose zonder Goed Gemerkt 6.3. Inbraak-prognose met Goed Gemerkt 6.4. Verge lijking van de inbraak-prognoses 6.5. Besparings-prognose bij invoering
van Goed Gemerkt
6.6. Verge lijking van kosten en be sparing bij invoering van Goed Gemerkt
6. 7. He t net t o besparingseffect
pagina
3 4 5 6 6 7
1 2
7. ARGUMENTEN TEGEN GOED GEMERKT EN COMMENTAAR DAAROP 2 1
8 . SAMENVATTING 25
vervolg blz . 2
Tabe l len:
I II
Inbraakprognose 1 983- 1 990 zonder Goed Gemerkt Inbraakprognose 1 983- 1 990 met Goed Gemerkt
111 Verschil werke l ijke aantal len inbraken b ij wè l en niet invoer ing van Goed Gemerkt
IV V
Verschil ter kennis van de pol i t ie komende inbraken b ij wèl en niet invoer ing van Goed Gemerkt
Verwachte mater iële be spar ingen b ij invoer ing van Goed Gemerkt
VI Verwachte persone le bespar ingen b ij invoer ing van Goed Gemerkt
VII Overz icht totale be spar ingen 1 983- 1 990 b ij invoer ing van Goed Gemerkt
VIII Overz icht kosten en bespar ingen b ij invoer ing van Goed Gemerkt in miljoenen guldens , van 1 983- 1 990 IX Net to bespar ingse ffect bij invoer ing van
Goed Gemerkt voor de per iode van 1 983- 1 990
Voe tnoten b ij
§
I t /m 8.Bijlage A: Opzet van het projec t te Deventer Bijlage B: Uitspl it s ing kosten
Bijlage C: Inbraakprognose zonder toepass ing van Goed Gemerkt
Bijlage D: Inbraakprognose me t toepass ing van Goed Gemerkt
pag ina
1 4 1 4 1 5 1 5 1 7 1 8 1 9 20 2 1
2 7 28 36
38 40
- 3 -
�
VOORWOORD�
Al enkele j aren wordt uit de kr ing van lokale- en dis tr ictsamb tenaren V.M . een beroep op h e t lande l ij k bureau V . M. gedaan o m onde rsteuning en hulpmidde len te vers t rekken voor een Nederlandse var iant van de in Amer ika ontwikkelde "Opera t ion Iden t i ficat ion" . D i t is een vorm van inbraakpreven
t ie waarb i j po tent iële s lachtoffe rs worden aangespoord hun waardevolle be z it t ingen te voorz ien van een reg is t ra t ienummer. He t lande l ij k bureau heeft onderzoch t onder T-Telke cond it ies een dergel ijke act iviteit in
Nederl�nd kans van s lagen zou h ebben.
De neers lag h iervan tre ft u in h e t voorl iggend rapport aan .
M. b. t . he t te geb ruiken merk-nummer e n d e toe te pas sen hulpmidde len b ij het merken van goederen z ijn reeds voorbere idingen ge tro ffen.
Voorts bez iet het landelijk bureau V .M . hoe de f inancier ingsvoorwaarue kan worden vervuld . Mede me t he t oog op laa t s t genoemde voorwaarde is h e t van be lang na te gaan we lke wij ze van recruteren van dee lnemers het mee s t e fficiënt is. Derhalve worden vana f najaar 1 982 i n Deventer een aantal moge l i jke invoer ings s trategieën u it geprobeerd. Zo vervult het Deventer
pro j e c t - in b ij lage A tre ft u de opz e t van d i t proj ect aan- een tes t
functie b i j het voorb e re iden van een eventue le landelijke introd uct ie van Goe d Gemerkt.
O f er e ch ter sprake kan z ijn van lande l ij ke invoer ing is in hoge mate a f
hanke l i j k van de s ch aa l waarop h ie raan door de ondersche iden plaatse l i j ke pol i t iekorps en, -groepen of -posten wordt ingehaakt .
Zoals in paragraaf 5.4. is beschreven vormt de s amenwerking een doors lag
gevende factor b ij het kunnen s lagen van een landel ijk Goed Gemerkt sys- teem.
He t voornaams te doe l van het voorl iggende rapport is het verscha ffen van kennis ove r de we rking van h e t systeem, de p rob lemen , voorwaarden , kos ten en opbrengs ten, waarmee de d iscus s ie over al o f nie t s amenwerken kan wor
den gevoerd.
In het naj aar van 1 982 zal vervolgens via de regio-bureaus worden geinven
tariseerd o f de te verwach ten deelnamemoge l ij kh eden voldoende bas is b ieden voor lande l ij ke invoering van Goed Gemerkt.
A . G . van D i j k J . G . Jonge Poer ink R . J . Vader
- 4 -
Goed Geme rkt :
EEN NEDERLANDSE VARIANT VAN OPERAT ION IDENTIFICATION
1. INLEIDING H)
In 1 963 werd in Monterey Park , Ca l ifornië , de eers te "Ope rat ion Ident i f i
ca t ion" geïn troducee rd .
H ie rb i j werd he t principe van brandmerken , zoals dat trad itioneel b ij vee word t t oegepas t , gehanteerd voor het merken van d ie fs talgevoel ige goe
de ren 1). Door he t aanbrengen van een persoonl ij k nummer op zulke goederen werd een grotere weers tand tegen inbraken beoogd , alsmede het verbeteren van opspor ings- en terugbezorgmoge l i j kheden van ge s tolen goede ren en he t verbe te ren van vervolgingsmoge l ij kheden voor de openbare aanklage r.
T ien jaar l a te r , in 1 973 , b e r ich t h e t Consumers I nsurance Inforrnat ion Bureau te New York dat plm. 50% van de 1 1 . 000 huishoudens in Monterey Park meedoet aan de opera t ie , en dat er in d ie per iode 2 5 aang i ften van in
braak b ij deelneme rs z ij n gereg istreerd tegenove r 2 . 100 inbraken b ij niet
dee lnemers 2 ) .
Toch b l i j ken de honderden Operat ions Indent ifica t ion , zoals d ie inmiddels in ve le landen z i jn geïntroduceerd , geen onverdeeld succes .
Een LEEA-rapport van 1 97 5 cons tateert n . a . v . een stud ie onder 99 lopende proj ecten onder mee r dat s lech ts weinig proj ec ten meer dan een minimale deelname hebben we ten te verwerven , dat , hoewe l de dee lnemers aan de pro
je cten inderdaad een beduidend lage re inb raak-kans hebben , er geen noemens
waard ige verlag ing van h e t totale inbraak-niveau of ve rhog ing van de pak
kans van inbrekers is opgetreden , en dat er geen toename was van opsporing of terugbezorging van ges tolen goede ren 3 ) .
In 1 97 9 noteert Kevin Kra j ick in een ar t ike l in het Pol ice Magaz ine dat e r op een enkele uitzonder ingen na , i . c . het Kentucky-project , we inig in deze s i tua t ie is verb e te rd . Vertw i j fe ld geeft hij z ij n a r tikel dan ook de onde r
t ite l mee "So far the mil l ions spent on programs l ike Operat ion Ident i f i
cat ion
(
. • • • ) have bough t only unful filled promises" 4).Een jaar eerd e r beschrij ft de korps che f van Krimpen aid Ijs sel in h e t Al gemeen Pol it ieb lad h e t New Yorkse Operat ion Identif ica t ion-pro j e c t e n beve e l t aan i e t s derge l ij ks ook voor Nede rland op te zet ten 5 ) . En i n 1 980 worden in h e t blad S t ip bemoed igende resultaten beschreven van Operat ion
Iden t i f ication in Kentucky . H) voetnoten op pag . 2 7 .
Hoop en vertwijfel ing wis se len e lkaar 1n de b e s ch r ij v ing van Ope rat ion Ident i f ica tion proj ecten a f.
Reden voor het Lande l ij k Bureau Voorkoming Mis d r ij ven om, alvorens de reeds vaak ve rzoch t e onde r s teuning te geven aan ve le Operat ion Ident if ica t ion
ach t ige ini t ia t ieven d ie in de a fgelopen paar j a ren her en der in he t land onts tonden , de zaak eens grond ig op een r ij tj e te ze t ten.
He t onde rs taande vormt h ie rvan de weers lag en laat z ich samenvat t en me t de s t el l ing da t invoe r ing van Goed Geme rkt , mit s goed voorb ere id , begele id en geëvaluee rd , a l le s z ins te verantwoorden is.
HOE GAAT GOED GEMERKT IN ZIJN WERK?
Op burgers en beheerders van moge l ijke andere inbraakobjécten dan woningen wordt een beroep gedaan om op d ie fs tal gevoe l ige bez i t t ingen met een gra
veerpen een nummer aan te b rengen dat bes taat u i t de pos tcode aangevuld met het huisnumme r. Na numme r ing a f ficheert men ind ividueel (per pand ) en/ of collect ie f ( b.v. per woone r f , flat of wijk) dat het be tre ffende pand of de be tre ffende panden meedoet ( n) aan de act ie. D i t kan ges ch ieden door het , aanbrengen van s t ickers ( b i j woonhu izen) , pos ters ( s cholen , bedr�ven) en borden ( flat , wijk).
Twee centrale deelname-voorwaarden z ijn dat men n ie t a f f icheert zonder ge
regis treerd te hebben , en dat men - me t verme ld ing van het regis tra t ienum
me r- aang ifte doe t ind ien de be tre ffende goe de ren toch onverhoop t worden ge s t olen.
Een aantal goede ren leent z ich nie t o f moe il ijk voor het ingraveren met een graveerpen. He t b e t re ft b ijvoorbeeld kuns tvoorwerpe n. H ie rvoor bes taat een alterna t ie f. Bepaalde (organ i s che -al thans absorberende ) kuns tvoorwerpen kunnen me t behulp van een u . v.- vilts tif t van onz ich tbare numme rs worden voor
zien. Deze hebben evenwe l een beperkte houdbaarh e id en z ijn b ij op spor ing moe il i j ke r te cons t a te ren. Het is omw ille van de opspoorbaarhe id van kuns t
voorwerpen dan ook noodzakel ijk om naas t he t zo moge l i j k regis treren me t een u.v.-v il t s t ift de be tre f fende voorwerpen te fotogra fe ren en nauwkeur ig te oms ch r ijven. Voor d it laats te is de Kuns t- en Antie1:regis trat iekaart ontworpen.
Voor de (potent iële ) inb reke r en d ie f houdt de a f ficher ing van deelname de boods chap in dat de ter p lekke te s telen goederen moe il�ke r verkoopbaar
zullen zijn , eventuee l minde r zul len opb rengen en gemakke l�ker tot he t b�
elkaar brengen van opgespoord goe d en aangifte zul len le iden.
- 6 -
Dit primair beoogde e ffect van Goed Gemerkt n . l. de verlag ing van s lach t
offerkans is ove r igens h e t enige e f fe c t waarvan op grond van de besch ikbare l itera tuur mag worden aangenomen dat het zeker zal opt reden. Voor de overige beoogde e f fecten moe t nauwgeze t aan een aantal voorwaarden z ij n voldaan , zoa l s uit h e t onders taande nog zal bl i j ken.
3. ALS "GOED GEMERKTE" GOEDEREN TOCH WORDEN GESTOLEN
Wat gebeurt e r , wannee r gemerkte goederen toch worden ges tolen? Ten eers te vindt aangi fte plaats me t verme l d ing van he t aangebrachte nummer . Goederen d ie door de pol i t ie in het a lgemeen of in het kader van ge richte helingbe s trij ding onder "ve rdachte" oms tand igheden worden aange tro ffen zullen, ind ien ze van een numme r z ijn voorzien, te rug te voe ren z i j n tot h e t aang i fte
bes tand van de pol i t ie in de plaats die correspondeert met het pos t code- numme r .
Om tenmins te twee redenen kan z o ' n eers te zoekronde zonder gevolg b l ij ve n . T e n e e r s t e kan h e t s lach to f fe r in e e n andere dan de me t h e t nummer corres
ponderende plaats aang ifte hebben gedaan en ten tweede kan aangi fte achter
wege z ijn gebleve n , b ijvoorbeeld omdat men z ich niet real iseert dat h e t be
tre f fende goed ontvreemd is .
Ind ien aang ifte in een andere dan de met h e t nummer corresponderende plaats ges ch ie dt en dit in een regionaal of landel ij k sys t eem wordt ingebrach t kan bevraging van dit bes tand in tweede ins tant ie alsnog le iden tot koppe l ing van goed en aangi fte .
Indien dit ook niets oplevert moe t worden aangenomen dat er geen aang ifte hee ft plaats gevonden en kan - ind ien h e t bel ang van de z aak daar aanle iding
toe gee f t- in laatste ins tant ie nog via het me t het nummer corresponderende adres naar het b e trokken s lachto ffer worden gezoch t .
4. DE DOELEN VAN GOED GEMERKT
Samengevat worden me t Goed Gemerkt de volgende doelen beoogd :
� verlaging van de kans op diefs tal en inbraak onder deelnemers
�
remming van h e t a l gemene n iveau van inbraken en d ie fs tallen c het terugbrengen van ges tolen goederend h e t verhogen van de aangi fte-bere idhe id
e h e t verhogen van de bere idhe id tot h e t t re ffen van ( andere) p revent ieve maatrege len
f verb e tering van de re lat ie pol i tie-pub l iek
Be t real iseren van deze doe l s tell ingen kan worden verwach t op grond van de volgende overwegingen.
ad . a
ad . b
ad. c ad . d ad. e
ad . f
De potent iële inb reker/die f wordt a fges ch r ikt omdat - genumme rde goederen moe i l i j ker verkoopb aar z ij n - d e opb rengs t ger inger i s
- h e t r is ico van pak- e n vervo l gingskans wordt vergroot Remming van he t a lgemene niveau van inbraken en d ie fs ta l len kan worden bereikt door een h oge graad van deelname en door collect ieve a f f icher ing
V ia de b e s ch reven zoek-activite iten kan een aange tro ffen
"verdach t" goed worden teruggevoerd tot het slach t o f fer . Dee lnemers zullen in principe b e re id moe ten z ijn aang ifte te doen.
Dee lnemers aan Goed Geme rkt z ij n door hun b e t rokkenheid b�
de b e tre ffende act ivite iten waarsch ij n l i j k ontvanke l i j k voor adviezen m . b . t . over ige prevent iemaa tregelen.
Naas t de t rad it ione le oploss ingspe rcentages en de we lhaas t ob l igate cons tate ring dat c r imina l it e i t sbes trijd ing l ijkt op
"dwe ilen me t de kraan open" kan de po l it ie me t Goed Geme rkt een aantoonb aar e ffe ct ieve diens tve rlening aan h e t pub l iek leve ren.
VOORWAARDEN EN BEPERK INGEN
De in de inl e id ing aangehaal de l itera tuur gee ft al aan dat h e t b i j Goed Geme rkt nie t zonder meer botertje tot de boom zal z ij n .
Gelukkig wordt i n d e betref fende s tudies o o k aange geven waarom vele pro
je cten niet tot h e t gewens te resultaat voerden.
Pun t s gewi j s worden de mees t voorkomende van de prob lemen h ier behande ld . 5.1. De kwa l i te it en h e t gebruik van he t reg is trat ie-nummer .
In h e t algemeen worden aan te gebruiken nummers de volgende eisen ges teld :
- ze moeten un iek z i jn voor e en dee lneme r - ze moe ten h e rkenb aar z i j n
- opsporende ins tanties d i enen goed te we ten wa t d e b e tekenis van he t nummer is
- 8 -
het nummer d ient herle idbaar te z ij n tot het s lachtof fer
er d ie n t , in aangrenzende geb ieden zovee l mogel ij k eenheid van gebruikte nummers te bes taan .
Op gebreken in al de ze aspecten van het te gebru iken nummer z ij n veel pro j e cten s tuk ge lopen.
Gebru ikt z ij n o . a . , s oms door en vee lal naas t e lkaar : r�bewijs nummers , ken
tekennummers van motorvoertuigen, tele foonnummers , geboorteda t a met t oe
voeg ingen, door de po l it ie z e l f u itgere ikte (volg-) nummers , s oc ial s ecur ity
numme rs en, las t b� t not leas t - pos tcode nummers .
He t mees t s torende geb rek aan een nummer is dat het niet herle idbaar 1S.
D i t deed z ich recent voor in Canada waar een grootschal ige Operat ion Iden
t if icat ion een e rns t ige terugs lag opl iep toen -na introduct ie van de campagne- duidel ij k werd dat de vigerende pr ivacy-wet geving geb ru ik van het s ocia l-s ecurity-nummer bes tand nie t voor d i t doe l toe l ie t .
H e t gebruik van pos tcode + hu isnummer voldoe t aan d e es sentiële e is en .
5.2. H e t invoe ren en op gang houden van h e t sys t eem
Ind ien, zoals in vee l projecten h e t geval is gewees t , he t aan het ini t ia t ie f van de burge r s wordt overgelaten om te re ageren op een be trekke l i j ke pass ieve aankond iging van de moge l ijkh e id tot deelname o f , indien een enke le po l i t ie func t ionaris h ieromtrent in z ij n ge
meente persoonl ijke advie zen aan ind ividuen of groepen ve rs trekt , dan zal de dee lnamegraad betrekke l ij k laag b l ijven en z ich s lech t s zeer langzaam ontwikkelen.
H ierdoor ont s taat niet de cumulat ieve we rking d ie de voorbeeldwe rking van de ene deelnemer op de andere kan hebben.
Ook bes taat onde r d ie oms tand ighe id het gevaar van een averech ts e ffe c t .
D e inbreker , aannemend dat deze kennis draagt van h e t proj e c t , zal van de enkele deelnemer in een s traat juis t kunnen denken : " daar val t wat te halen , anders had men n ie t aan het proje c t meegedaan" .
Deze overweg ing voer t tot de s te l l ing dat het s lagen van Goed Gemerkt a fhangt van de snelhe id waarmee een minimaal werkbare dee lnamegraad wordt b ere ik t . Gedacht moe t daarb ij worden in de orde van grootte van 40%. De be s te garant ie h ie rvoor wordt geboden door een intens ieve ,
kl e inschal ige en nauwkeur ig ges tuurde "bewerking" van doe lgebieden.
In vee l geëvalueerde projec ten is , mede door he t ins chake len van vrijwil
l ige maar moe i l i j k s tuurbare hulp troepen als s e rvice c lub s , verzeke rings
tus senpe rsonen, middens tand , padvinde r i j e tc . , aan deze voorwaarde n ie t voldaan .
Veronde rsteld moe t worden dat eventuele ins chakel ing van zulke hulptroepen b e te r kan ges ch ieden na de e ers te recruter ings gol f . Dan name l ij k moe ten op langere termij n , maar minder intens ie f , a c t iv ite iten worden ontwikke ld om het sys teem in gang te houden.
Voor die eerste go l f is een nauwkeur ige contro le op en bes tur ing van het recruteringsgebeuren door de pol i t ie een mus t . Ook een ger ich t e pub l ic i
taire onders teun ing via advertent ies, brochures , free pub l ic i ty en voorlich t ingsb ij eenkoms ten, is ter bere iking van deze recrute ringsdoe len geboden . Tevens d iene n , voorafgaand aan op de doe lgroepen ger ichte voor
l ich t ing, alle " intern be trokkenen" ( korps l e de n , bestuur - waaronder afd e l ing voor l icht ing van een gemeente- en openbaar m in ister ie) terdege te z ijn geInformeerd .
Deze pub l ic i taire onders teuning vervu l t bovend ien een twe ede e lementaire funct ie : he t breng t de poten t ië l e dader op de hoogte van het bes taan en de werking van het sys t e em. Pas dan kan h i j worden a fgesch r ik t .
5.3. Noodzaak van follow-up
Veronders tel dat u hebt dee lgenomen aan Goed Geme rkt , dat u onverhoopt toch bent b e s tolen en dat u -me t verme ld ing van de aangebrach te nummers
aangi f te komt doen b ij de pol it ie . Ind ien de func t ionar is d ie uw aan
gi fte opneemt , door we lke oorzaak dan ook , nie t b e re id o f in s taat is ie ts me t deze nummers te doe n , be tekent dat de doods teek voor de act ie .
Beha lve we rkdruk en pr ior ite its te l l ing hangt h e t al o f n ie t " in s taat z ijn" van de func t iona r is a f van de technische moge l ij kheden d ie hem t erzake worden geboden.
Ten eers te d ient e r een aang i ftebes tand te z i j n waar in h ij (het be
t re f fende nummer van) de aang ifte kan onderb renge n . Indien h e t geen p laats e l i j k nummer b e tre ft moet de aang ifte b ovendien regionaal of
lande l ij k in e en bes tand kunnen worden ingevoerd .
Soortge l ijke moge l ijkheden d ienen e r te bes taan voor he t invoeren en natrekken van nummers die worden aangetroffen op "verdachte" goederen . Daarmee krijgt de recherche de mogel ijkhe id tot mee r ger ich te hel ing
bes tr ij d ing; een be langr i j ke s chake l omdat h e l ingbes t r�ding e rtoe bij
draagt dat genumme rde goe de ren onaantrekkel ijk z ij n voor de (potent iële ) inbreke r .
- 1 0 -
Kort s amengevat is een noodzake l ijke voorwaarde voor het kunnen func t io
neren van Goed Gemerkt de b e s ch ikb aarhe id van een lokaal en bovenlokaal aangiftebes tand , en van een idem bes tand van ges tolen genumme rde goederen . Te �ner tijd zal h e t - naarP1a te de betreffende bes tanden toenemen- noodzake lijk z i j n e . e . a . te automat iseren.
He t n iet voorz ien in de moge l ijkhe id voor deze fol low-up , b ij voorbee l d door het opze tten van e en Opera tion I dent i f i ca t ion pro j ect door een P . R . - of prevent ie a fde l ing van een Korps zonder overleg me t een recherche-
a fde l ing, is in een aantal gevallen de oorzaak gewe e s t van h e t vols lagen mis lukken van zulke proj ecten.
Wezenl ijk is , dat deze fol low-up deel u itmaakt van de rout inema t ige afh an
de l ing van inbraken en d ie fs tallen.
5.4. N oodzaak van pol i t ië l e s amenwerking
De e f fect ivite it van Goed Geme rkt h angt s terk samen met de mate waar in de onde rsche iden korpsen bereid z i j n s amen te werken. Het niet me edoen van een Korps of landgroep be tekent in fe i te dat ter plaats e een ver
h oogd inbraak/die fs tal r is ico bes taat door de aanwez igh e id van verhou
dings gew i j s vee l nie t-genumme rde "buit" .
Eovend ien bes taat h e t gevaar dat plaatsen waar de pol it ie de noodzake
li jke follow-up n ie t vers trekt , in verhoogde mate een a fze t geb ied voor ges tolen goede ren kunnen vormen.
Ter il lus t ra t ie moge het vol gende f ic t ieve voorbeeld d ienen. E rvan uit
gaande dat vee l goe de ren d ie in Kr impen aId Ijs s e l worden ges tolen t erecht komen in het Rot terdamse " zwarte circu it" , hee ft het geen z in de bewone rs van Kr impen aId Ijs s el op te roepen me t Goed Geme rkt mee te doen , ind ien Rot terdam z i j n aandeel in de noodzake l ij ke foll ow-up niet kan o f wil leve ren.
Samenwerking van d e Nederlandse pol it iekorpsen is derha lve een nood
zake lijke voorwaarde voor het s lagen van Goed Gemerkt .
Ook het niet voldoen aan de ze s amenwerkingsvoorwaarde was , het wordt eenton ing , de ach te rgrond van het mis lukken van vee l Amerikaanse pro
jecten Operat ion Ident i ficat ion.
5.5. Noodzaak van evaluat ie
Om een aantal redenen is het geb oden h e t p roject Goed Gemerkt perio
d iek te evalueren.
Ten eers te voor de noodzakelijke bes tur ing van het recruter ingsgebeuren.
Dit is reeds onder punt 2 van deze paragraa f aangegeven.
Ten tweede is evalua tie noodzake l ij k om te bepalen in welke ma te de beoogde e ffec ten worden bereikt , en wat eventueel ter b�s tur ing daar
aan nog dient te worden ondernomen.
Ten derde lever t evalua t ie belangr i j ke informa t ie op omtrent moge l ij ke vers chu iv ingen qua inbraak/d ie fs tal ob jec ten en plaatsen of qua s oor t del i c t . H oe meer informat ie over deze verschuivingen wordt verkrege n , d e s t e ger ich ter kan een beleid wor den gevoerd me t b e trekking t o t deze door Goed Gemerkt "vers choven" cr im inal i te it.
5 . 6 . De voorwaarden s amengevat
De noodzakel i j ke voorwaarden en de h ierboven b e s chreven beperkingen z�n kor t al s volgt samen te vatten:
Voorwaarden :
J. ges ch ikt nummer
De pos tcode me t huisnummer is voldoende uniek voor koppeling naaI: asngi.ften.
2. invoeren en op gang houden
In deelnemende gemeenten moet ernaar worden ges tree fd om snel ( tus s en een hal f en é�n j aar ) een h oge ( tenminis te 40% ) deel
namegraad te bere iken. D i t vraagt intens ieve bewerking van rela t ie f kle ine doelgeb ieden.
3. pub l ic ite it
Zowel ten b ehoeve van recruter ing van deelnemers als ter in
format ie van potent iële inbr ekers is intens ieve publ iciteit noodzakel ijk.
4 . follow-up
Aangiften van inbraak o f diefstal moeten worden opgenomen in een bes tand dat h e t goed-gemerkt-nummer t o t ingang heeft . Aang i ften me t niet-plaatsel�ke nummers dienen t. z . t . boven
dien te worden ingevoerd in een landel�k te bevragen bes tand . Deze b eide b e s tanden dienen tevens al s basis voor gerich te hel ingbes tr i j d ing.
5. samenwerking
Maximale s amenwerking aan Goed Gemerkt door alle poli t iekorp
sen , dis tr i c te n , groep en en pos ten is geb oden. Geen deelname kan namel�k tot verhoogde inbraakris ico's en c ircuits van ges tolen genummerde goederen uit wel deelnemende plaa tsen leiden .
- 1 2 -
6. evaluatie
Nod ig ter bepaling van beoogde e ffe c ten en eventuele ongewen
s t e nevene ffecten (vers chuivingen).
WAT KOST GOED GEMERKT, EN WAT LEVERT HET OP?
De vraag naar kos ten en b a ten voor een actie als Goed Gemerkt voe rt tot een speculatief gebied .
Nie t omdat de theore t ische berekeningswij ze hiervan ingewikkeld zou zijn , maar omdat er nogal wat veronders tell ingen moeten worden gemaakt. De be
langrijks te daarvan zijn de verwachte ontwikkelingen van inbraken als Goed Gemerkt niet zou worden ingevoerd, en de verwachte effecten van Goed Gemerkt als het wèl zou worden ingevoerd. Het gemakke l ijkst in te schat ten is de kosten-kant .
Voor elk van deze elementen is aange geven op welke veronders tellingen de s chatt ingen zijn gebas eerd. Ges t ree fd is naar een real is t is che aanduiding van de orde van grootte van een en ander voor de per iode vanaf 1983 (waar
in een begin me t Goed Geme rkt zou kunnen worden gemaakt) tot en me t 1 990, wanneer naa r scha t t ing 4 0% van de doelgroepen aan Goed Gemerkt deelnemen.
6. I. Kos ten
Ve ronderstell ing I. : tus s en 1 983 en 1991 word t bij de plm. 4 , 5 mil
j oen hu ishoudens en 0 ,5 milj oen over ige inbraak-objecten in Nederland , een deelnamegraad van 4 0 p rocent b ere ikt.
Veronde rstell ing 2. : Van deze 40 procent zal 15 procent ó6k gebruik maken van de kuns t-antiek-registrat iemogelijkheid.
Ve ronders tell ing 3 . : Onbe taalde publicite it zal z ich vooral concen
t reren rond he t begin van het introduceren van Goed Gemerkt ( vgl.
bijlage B punt 3 ) . Op de be taalde public ita ire inspanningen , waarmee op langere termijn het moe ilijker tot deelname te brengen deel van de doelgroepen "bewe rkt" moe t worden , wordt de we t van de verminderende mee ropb rengsten v an toepassing geach t.
Veronders tell ing 4. : B i j de introduct ie van Goed Gemerkt zal ext ra inz et van pol i t iepers oneel nod ig zi j n , op l okaal en regionaal niveau.
Naarmate Goed Geme rkt geïntegreerd raakt in het to tale pakke t poli t ie
diens tve rlening zullen de ze ex tra inspanningen ove rbodig worde n , c. q.
gaan vallen onder normale lokale o f reg ionale werkzaamheden.
I
- 13 -Op bas is van deze veronders t e l l ing kan worden berekend ( z ie bijlage
B)
dat e r voor de gehele pe r iode nod ig is : - aan u itgaven voor materialen 8, I I
)
- aan u i tgaven voor pub l ie i te i t 12 2 )
" " " personeel 12 3 )
32 , I mil j .
I ) Inflat iécorrect ie h ierop is nie t toe gepas t omdat de prijscalcu
l a t ie door grotere aantal len naar ve rwach t ing aantre kke lijke r kan worden en compensatoir zal we rken. Bovend ien word t een groot deel van de mate r ialen in de "goedkopere" begin j aren aange s cha f t . 2 ) H ierb i j is rekening gehouden me t een inflatiecorre ctie van 5%
pe r jaar , n ie t cumula t ie f .
3 ) Op de personele kos ten i s geen inflatiecorrec t ie toe gepas t , z ie ook noot 4 op bij lage B .
Voor de goede orde zij verme ld dat d e persone le kos ten niet reëel zijn in de z in van n ieuw op te voeren kos ten.
Bedoe ld zijn de manuren van reeds aanwez ig persone e l d ie , door ze aan Goed Gemerkt te bes teden , niet voor andere z aken kunne n worden inge- z e t .
Aan reële kos ten, waarin aanvullend moe t worden voorz ien, is tuss en 1983 en 1991 derhalve een bedrag nod ig van naar s cha t t ing 2 0 ,1 mil joen.
6 . 2. Inb raak-prognose a l s Goed Gemerkt nie t wordt ingevoerd .
Ook h ier worden een aantal veronderstellingen t oegepast . Op de voornaa�
s te hiervan, name lijk dat beha lve Goed Geme rkt al h e t over ige gelijk blij ft , wordt s le ch t s ten aanz ien van de ontwikke l ing van de bevolkings
s amenstell ing een u i tzonder ing gemaakt .
Veronders t e l l ing I. : De trendmatige ontwikkeling van inbraken (zowel ter kennis van de po l it ie gekomen als ges ch a t werke lijk aantal) van de j aren 70 ze t z ich in de j aren 80 voort , zij h e t met een correc t ie voor de verhoud ingsgewijze a fname van het aantal s tra fre ch telijke min
derjar igen op he t to taal van de bevo lk ing .
Veronders te l l ing 2. : Behalve de demografische ontwikkel ing word t de invloed van andere moge lijke fac toren veronders teld ge lijk te b lijven.
- 14 -
Op grond van deze veronders te l l ingen val t te berekenen ( z ie bUlage C ) da t voor de per iode 1 983 - 1990 de vol gende inbraakcij fers te verwachten zijn . Tabel I ------- INBRAAKPROGNOSE 1983 - 1 990 ZONDER GOED GEMERKT
Verwach te werkelijke inbraak- waarvan ter kennis van
c ij fers : de pol i t ie :
1983 300.000 24 9. 900
84 344.4 00 286.900
85 395.400 329.300
86 453.900 378. 1 00
87 52 J. 1 00 434.000
88 598. 200 4 98.300
8 9 686.700 572.000
90 788.300 656.700
6. 3. Inbraak-prognose als Goed Gemerkt wél wordt ingevoe rd
Veronders te ll ing I.: He t gemidde lde s tijgingspe rcentage van 14 ,8 uit de jaren 70 zal in 1 9 90 tot nul zijn gereduceerd ( bij een deelname
graad van 4 0% en op t imale toepas s ing van collect ieve a fficher ing ) . Veronde rs tell ing 2 . : De gemidde lde aangi f tebere idh e id van 83 , 3% uit de jaren 70 za l toenemen tot 92 , 5% in 1 990.
Op grond van deze veronders te l l ingen val t te berekenen ( z ie bij lage D ) , dat bij invoer ing van Goed Geme rkt , de volgende inbraakcij fe rs te ver
wachten zijn .
Tabel Ir : -------- INBRAAK-PROGNOSE 1983 - 1990 MET GOED GEMERKT
Verwach t e werkelijke inbraak- waarvan ter kennis van
cij fers : de pol it ie :
1983 300.000 24 9.900
84 344.400 29 1.400
85 386.800 332.200
86 4 25.100 370.600
87 456.500 4 04.500
88 478.900 430.500
89 4 90.800 447.200
90 4 90.800 454.000
6.4. Verge li jking van inbraakprognoses me t en zonde r Goed Gemerkt.
De hiervoor gesche t s te verwachte ontwikke lingen kunnen thans , onder voorbehoud van alle gemaakte veronder s t e l lingen , als volgt worden vergeleken:
Tabe l 111: VERSCHIL WERKELIJKE AANTALLEN INBRAKEN B IJ WEL EN N IET INVOERING VAN GOED GEMERKT
Verwachte inbraken zonder Verwachte inbraken Verschi l :
Goed Gemerkt me t Goed Geme rkt
1 983 300.000 300.000 0
84 344.400 344.400 0
85 395.400 386.800 8.6 00
86 453. 900 4 25. 1 00 28.800
8 7 5 2 1. 1 00 456.5 00 64.600
88 5 98. 200 4 78.900 1 1 9.300
89 6 86.700 4 90.800 1 95.900
90 788.300 4 90.800 297.500
Totaal 4.088.000 3.3 7 3.300 7 14. 700
Tabe l IV : VERSCHIL TER KENNIS VAN DE POLITIE KOMENDE INBRAKEN BIJ WEL
1 983 84 85 86 8 7 88 89 90 Totaal
EN NIET INVOERING VAN GOED GEMERKT Verwacht ter kennis
van de politie : zonder Goed Gemerkt
24 9.900 286. 900 329.300 3 7 8. 1 00 434.000 4 98.300 5 72.000 6 5 6. 700 3.4 05.200
Verwacht ter kennis van de poli tie : met Goed Geme rkt
24 9. 900 29 1.400 3 3 2. 200 3 70.6 00 4 04.500 430.500 44 7. 200 454.000 2.980.300
Verschi l :
o - 4.500 - 2.900 7.500 29.500 6 7.800 1 24.800 202. 7 00 4 24.900
- 1 6 -
6 . 5 . Besparingsprognose m.b . t. inbraken bÜ invoering van Goed Gemerkt.
Hoe dichter we naderen tot des poedels ke rn , des te noodzakelijker wordt het ( nogmaals ) te wijzen op het speculatieve van deze exercitie.
Bedach t dient te worden dat , zelfs als al de gemaakte veronders tellingen opgaan , de te cons tateren dalingen nooit me t harde cij fers tot
Goed Gemerkt is te herleiden.
Als Goed Gemerkt he t e ffec t h e e ft dat hie r wordt veronders t eld , ligt he t in de orde van grootte van één-zesde van de totale problematiek.
He t bewijs dat j uis t Goed Gemerkt en nie t een toevallige o�lstandigheid tot een eventuele beteugeling van de problematiek zal hebben geleid , zal niet uitpu t tend te leveren zi j n . O ok op dA t terrein zullen we t . z . t . met veronders tellingen moe ten werken.
Als we ons door di t soort overwegingen nie t laten weerh ouden, kunnen de door Goed Gemerkt te bereiken besparingen als volgt worden benaderd . 6 . 5. ]. Materiële besparingen voor slachto ffers van inb raken.
Een inbraak kos t al tijd gel d . Een deel hiervan komt voor rekening van h e t slach to ffe r zel f , een ander deel voor rekening van zijn verzekerings
maatschappi j ( als hij verzekerd is ) . Maar ook dan betaal t hij au fond via de premies toch (mee aan) de schade.
De materiële kos ten van een inb raak zijn als volgt onder te verdelen : waarde van h e t ges tolene
- schade aan inboedel schade aan ops tal
De gegevens die omtrent deze elementen konden worden verzameld zij n onvolledig .
Volgens de W.O .n . C . �slach toffe renqu�tes van 1977 bedroeg de waarde van h e t ges t olene in woonhuizen gemiddeld plm. f 2 60, --
Rekening houdend me t de inflatie mag voor de periode van ] 983- 1 990 voor deze g�oep , die plm. 37% uitmaakt van he t totaal aan inb raken (vgl . 1978 - aantallen inb raken en aandeel van woonhuizen daarin) een bedrag van f 3 60,-- worden aangehouden .
Voorts i s bekend van e en drie tal grote verzeke ringsmaats chappijen in Nederland, dat zij in 1 980 en 198 1 voor ] 7 .972 inbraak-claims een bedrag ui tkeerden van f 47 . 823 . 4 92,-- d.w . z. f 2 . 66 ],- per claim.
Hie rin is begrepen de s chade aan inboedel . Nie t inb e grepen daarentegen is de schade aan opstal en de eventuele onderverzekering van h e t ver
zekerde goed . De inflatie verdisconterend , zoals dat ook voor de
W.O . D . C .-cij fers werd gedaan, komen we uit op een bedra g voor 1 983 - 1 990 van f 3 . 32 6,-- per claim.
Op basis van deze gegevens val t een ruwe s cha t ting te maken van de gemiddelde t o tale s chade t . g . v. inbraak bij woonhuizen en nie t woon
huize,n. Deze s cha t ting komt uit op f 2 . 500,-- per inbraak.
Op basis van dit gemiddelde zij n nu de materiële besparingen op te stellen volgens het onders taande s chema :
Tabel V VERWACHTE MATERIELE BESPARINGEN BIJ INVOERING VAN GOED GEMERKT.
1 983 84 85 86 87 88 89 90
Verwach te daling inbraken bij toepassing van Goed Geme rkt
o o 8. 600 28 . 800 64 . 600 1 1 9 . 300 195 . 900 2 97 . 500 7 14. 700
"Bespaarde" materiële schade voor slach toffe r s in mil joenen guldens
o o 2 I ,5 n,oo 1 6 I ,50 298, 25 4 89,75 /18,75 1.7 61,75
6 . 5 . 2 . Imma teriële "besparingen" voor slach toffers .
Hie rover kunnen we kort zijn . Deze vallen nie t in g eld uit te drukken.
Bedacht dient te worden dat het binnendringen door een inbreker op zichzel f een trauma tis erende ervaring is voor veel slachtoffers . De kwe tsbaarheid van he t "eigen te rri torium" blijkt , op andere wijze nie t of nauwelij ks b edreigd , voor velen groter te zi j n dan verwach t .
Ook dient de , nie t in geld ui t te drukken , gevoelswaarde in aanmerking te worden genomen die veel slach toffers van inbraken hechten aan ge
s tolen zaken.
- 1 8 -
6 . 5 . 3 . Bespar ingen in pe rsone le z in m.b . t . opspor ing van verdach ten
Evenals b ij de kos ten-raming van Goed Gemerkt zijn bij de besparingen personele kos ten op te voeren . Ook h ie r betre ft h e t kos ten in de z in van het niet kunnen bes teden van ( po l itie- ) manuren aan andere zaken
door reeds aanwez ig personeel .
Ervan u itgaande dat de gemiddelde t ijd d ie de pol i t ie aan de adminis t ra
t ieve verwerking en he teventuee l oplossen van een inbraak bes teedt , ge l ijK is aan de 10,67 uur die door een departementale werkgroep in het rapport "Normering Recherche S terkte" 7) werd gecons tateerd , z ij n hier de volgende bespar ingen t e berekenen.
Tabel VI: VERWACHTE PERSONELE BESPARINGEN BIJ INVOERING VAN GOED GEMERKT . Verwach t minder
van inbraken bij Goed Gemerkt
1983 0
84 - 4.500
85 - 2.900
86 7.500
87 29.500
88 67.800
89 124.800
90 202.700
Totaal 424.900
aantal aang i f ten
toepass ing van Be spaarde persone le kos ten à 10,67 uur per inbraak en à f 50. 000 , per man/jaar van 1 84 0 uur = f 27,17 per uur .
o
- 1.304.567 8 )
840.721 2.1/4.279 8.552. 165 19.655.484 36.180.006 58.763.520
123.180.166
Bij deze ins cha t t ingen zijn niet begrepen de "bespar i ngen" bij he t openbaar min is te r ie voor minder te vervo lgen zaken, bij de z it t ende magis tratuur voor minder te vonnissen zaken , bij het gevangeniswezen voor minder ten u i tvoer
te leggen gevangenis s t ra f fen , en bij de reclassering voor minder te reclas- s e ren personen .
N ie t alleen zijn h ie rvoor geen gemakkelijk toegankelijke gegevens voorhanden, bovend ien zouden , voor toepass ing van e lk der genoemde besparingsgeb ieden wederom een aantal veronders tell ingen moet en worden gemaakt die bu i ten h e t
gez ichtsve l d val len van d e ops te l lers van d i t rapport .
7) en 8 ) z ie pag . 27
--- ------�
g.5.4. Samenva t ting van de verwacht e besparingen .
Samenva t t end kan worden ges teld da t de te bereiken besparingen bij in
voering van Goed Gemerkt, onder voorbehoud van de gemaakte veronder
stellingen en onbewijsbaarheid van de causalitei t en in ach t nemende da t geen rekening is gehouden me t imma te riële kos t en , met onderverz e
kering en me t overige pers one le kos ten bij repressieve afhandeling, h e t vol gende b eeld te zien geve n :
Tabel VII : OVERZICHT TOTALE BESPARINGEN 1983 - 1990 B I J INVOERING VAN
1983 84
8 5 86 8 7 88
89 90
GOED GEMERKT
Materiële besparingen voor slachto ffers
0 0 2 1.500.000 72 .000 .000 16 I .500.000 298.250.000 489.750.000 718.750.000
pers onele besparingen totaal in mi l
bij politie joenen guldens (a fge rond )
0 0
- 1.304.567 - 1,3
840.721 20,7
2.174.279 74,2
8.552.165 170,0
19.655.484 317,9
36.180.006 525,9
58.763.520 777 ,5
totaal afgerond
J. 76 1.750.000 123.180.166 1.884,9
6 . 6 . Vergelijking van kos ten en besparingen bij invoe ring van Goed Geme rkt . Op basis van h e t b ovens taande kan nu voor de pe riode 1983 t/m 1990 he t volgende kos ten/be spa ringen-over zicht worden opge s teld :
- 20 -
Tabel VII I : OVERZICHT KOSTEN EN BESPARINGEN BIJ INVOERING VAN GOED GEMERKT· IN
--------
Jaar 1983 84
85 86 87 88 89 90
totaal :
MILJOENEN GLD . VAN 1983 T/M 1990.
Kos ten ( a ) bespar ingen ( b ) net t o
bespar ingen:
mat . publ . pers . to·t. mat . pe rs . tot . (b-a ) :
2,4 1,5 7 1 0, 9 0 0 0 - 10,9
1,6 1 2,5 5,1 0 -1,3 -1,3 - 6,4
1 , 2 1 l,S 3,7 21,5 -0,8 20,7 17,0
0,8 l,S 0,5 2,8 72 2,2 74,2 71,4
0,8 2 0,5 3,3 161,5 8,6 170,0 166,7
0,5 2 p .m. 2,5 298,3 19,7 318,0 315,5
0,4 ] , 5 p .m. 1,9 489,8 36,2 526,0 524, 1
0,4 ],5 p . m. ],9 718,8 58,8
7U
,6 775,78,1 ] 2 ] 2 32 , 1 1.761,9 123,3 1.885,2
=J=��J.!J=
Dit over z i ch t gee ft aan dat in totaal bij invoering van Goed Geme rkt , en onder voorbehoud van elk h ie rvoor gemaakte veronders tell ingen en beper
kingen, ne tto bespar ingen in de orde van grootte van ],8 mil j ard kunnen worden bere ikt .
Wordt uitslu itend rekening gehouden me t de reëel te ver� ich ten inves te-( r ingen en te verkr i j gen bespar ingen , dus met weglating van de personele las ten en baten, dan bed ragen de inves te r ingen 20,] mil joen en de ne t t o
bespar ingen afgerond 1 ,7 mil j ard . 6.7 . He t ne t to-be spar ings e f fe c t .
Ter a fsluit ing van deze paragraa f over kos ten en bespar ingen d ient he t ne tto-be gr ip nog nader te worden v e r f i jnd .
In tabel VIII is het begrip "netto" ontleend aan uit sluitend financiële grootheden. Bij het invoeren en func tioneren van Goed Gemerkt moet echter nog een andere "verliespost" in aanmerking worden genomen .
Wanneer h e t preventieve e ffect op inbraken toeneemt , neemt nameli j k ook de kans tee dat een deel van de cr iminal ite itsdruk z ich r ich t op andere vermogens del icten.
Als het v erl iespercentage van deze v ers chuiv ing voor Nederland tus sen 1 983 en 1 990 word t inges chat op 70% , dan kan he t res tant , i . c . 30% w or
den gehanteerd als bas is voor de berekening van de herz iene ne tto
besparing na inv oer ing van Goed Gemerkt . Dez e zal worden aangedu id als he t ne t to-bespar ings-e ffect .
Tab e l IX : REEELE INVESTERINGEN EN NETTO BESPARINGSEFFECT BIJ INVOERING VAN GOED GEMERKT VOOR DE PERIODE VAN 1 983 - 1 990 .
periode kosten
mat er ialen
totaal reëele
pub l ic it e it kosten bespar ing mater ieel
net to-bespa
r ings-e ffe ct
1 983 - 1 990 8, I 12 20, I 30% v . 1.76 I , 9 =
5 28,6 508, 5
He t verwach te net to-bespar ings-e ffect l igt derhalve in de orde van groo t te van 500 mil j oen gld., tegenover een reële inves ter ing van 20, 1 mi lj oen .
ARGUMENTEN TEGEN GOED GEMERKT EN EEN COMMENTAAR DAAROP
De ervar ingen d ie e lders met h e t invoeren van "Opera t ion Ident ificat ion"
werden opgedaan leren, dat er een aantal veel-gehanteerde argumenten bes taan tegen invoer ing ervan .
H i eronder worden deze puntsgew i j s kor t besproken.
a) "Als een inbreker persé w il inbreken komt h ij er tóch wel in" .
Toege geven, maar deze u itspraak hee ft s lech t s op een kle in dee l van de in
braken b e trekking . De mees te inbraken worden me t eenvoud ige hulpmidde l en of zel fs zonder gepleegd door l ieden d ie noch over de spe c ia l is t ische kennis en apparatuur besch ikken om " overal in te kunnen komen" , noch hebben z ij doorgaans de mo t iver ing om persé op een bepaald adres in te breken .
Voor de zeer grote aantallen z gn . gelegenh e ids inbraken ge ld t , en de prak
t i jk bew i j s t d i t , dat e en rede l ij ke beve i l i g ing in comb inat ie me t deel
name aan sys temen als Goed Gemerkt , een goede a fs chr ikking van potent iële inbrekers opleveren .
- 22 -
b ) "Waarom zou een inbreker nie t in een Goed Gemerkt huis inbreken : de barri�re is alleen maar psychologis ch ?
Deze opva tting i s gebaseerd op de mening dat inbrekers ove rwe gend op emo tionele in plaats van op rationele gronden handelen . Deze mening word t weersproken door d e feiten. Inb reken en h e t handelen i n ges tolen goed is doorgaans een ui ters t zakelij ke bezigheid waarin elementen als wins tver
wach ting, risico en inves teringen wel degeli j k een rol spelen.
c) "Een aangebrach t nummer kan gemakkelij k worden gewij zigd of onleesbaar wor
den gemaakt" .
Da t klop t tot op zekere hoogte . Toch is h e t in het algemeen nie t interes
s ant voor e en crimineel om di t te doen . B� �zigingen die verhoudings
gewijs onopvallend z�n , b�voorbeeld door een ] in een 4 te veranderen bl� ft via de computer een redel�k opzoekbaar nummer bes taan (vergel�k h e t achterhalen van onvolledige kenteken-nummers van motorvoe rtuigen ) . Bovendien worden dez e wijzigingen bemoeil�kt door he t type van aanbevolen letters en c� fers . Tenslotte kunnen b� deze ve randeringen nie t-bestaande pos tcodes onts taan . Deze z�n b� heling-controle gemakkel�k te cons tate ren . Het voorwerp is daarmee "verdach t" en "verdach te" goederen b rengen , z o leert wede rom de prakt�k, minde r op ; z�n dus minde r aantrekkel�k. He t
zel fde geld t in nog meerdere mate voor "weggewerkte" nummers. Zulke goederen z�n al op he t eers te ge zich t "verdach t" en geven b� helingcon
trole snel aanleiding tot het s tellen van v ragen die voor de handelaar vervelend z�n. De kans om toch via Goed Gemerkt een voorwerp me t een numme r waarmee is geknoeid terug te leiden tot een inbraak en een aan
gi fte is ui teindel�k vele malen groter dan b� een voorwerp dat nie t Goed Gemerkt is .
Naspeuringen beh oeven dan niet in de bes tanden plaats te vinden waarin jaarli j ks vele honderd-duizenden ge s tolen voorwe rpen worden aange tekend die ongenumme rd z�n. Het zoeken kan worden beperkt tot he t vele malen kleiner en centraal toegankel�ke aangi f tebes tand van ges tolen Goed Ge
me rkt voorwerpen.
d ) "Affich e r ing van deelname kan juis t aantrekkend we rken op inbrekers die dan menen dat dáár j ui s t wat te halen val t . Anders had men nie t meege
daan" .
Di t kan een p robleem van t�del�ke aard z�n .
Door nadruk te leggen op collectieve affichering e n een invoerings s t ra
tegie op te ze t ten zoals bes chreven in paragraaf 5.2. kan di t probleem in aanzienlij ke mate worden beperk t .
e ) "Goed Gemerkt lost h e t inbraak-prob leem nie t op , h e t verschui ft h e t alleen maar" .
Di t is h e t las tigs te van de te genargumenten.
Het bes taat uit een combinatie van twee e l ementen; de verabsolutering van het vers chuivingse ffect en de negatieve bij klank die geïmpliceerd wordt indien symptomen en nie t oorzaken worden bes treden . In he t verlengde van deze eQementen wordt vaak nog een volgende aange troffen , namelij k dat op deze wij ze jui s t d e s lach to f fe r-kans van nie t-deelneme rs word t ve rgroot .
Deze e lementen verdienen a fzonderlijke b espreki ng. De bewering "he t ver
s chuift alleen maar" veronders t e l t een 1 00% verlies van de net to-bespa
ringen door de ve rs chuivingen zoals beschreven in
§
6 .Dit is geen realis tis che veronders tel ling omdat lang nie t voor iedere in
b reke r opgaat dat de toegepas te drempelverhoging gemakke lij k wordt ove r
wonnen . Al zij n e r wel groepen inbreke rs v oor wie dit in hoge mate opgaat , in di t ve rband val t o . m. te denken aan drugsvers laafden.
In termen van financiering zou Goed Gemerkt al verdedigbaar zijn indien 98 , 7 5% van het e ffect door vers chuiving weer ver loren ging .
Voorshands is di t inges chat op 7 0 % .
Symp toom-bes t ri j ding is geen uiteinde lijke oplos sing voor d e inbraak-pro
blematiek. Dat is een terech te cons tatering . Daarmee bevindt Goed Gemerkt zich in h e t gezelschap van alle ove rige bekende bes t ri j dingsme thoden, zoals mechanis che en/of e lectronische bevei liging, manbewaking , preventie
ve poli tie-surveillance en intensieve s tra frech t e lijke opsporing , verba
lis e ring en vervol ging .
Het algemene bezwaar is nie t zozeer dat Goed Geme rkt een vorm van symptoom
b es tri j ding is ; veeleer moe t worden erkend dat een uitvoerbare b e s t rijding van de oorzaken van inbraken , voorzover men he t al e ens kan worden over wat die oorzaken zijn , nog moe t worden ui tgevonden . Te betwij fe len valt o f dat mogelijk i s e n o f da t dan een poli tie-activi tei t zou moe ten zijn . Het lijkt , een en ander ove rwe gende , nie t terech t o m me t di t algemene be
zwaar Goed Gemerkt bij te ze tten in he t archie f van onwerkbare ideeën.
He t derde element in deze tegenwe rping , de verhoging van de s lach t o f fer
kans bij niet-dee lneme rs , verdient e rkenning . Zeke r voor e en deel - namelij k voorzOver het nie t door collecti eve affiche ring wordt onder
vangen - is di t e ffect verwachtbaar .
- 24 -
Behalve da t dit extra reden tot deelname kan vormen -he t bespar ingsnut van deelname ne emt onder d ie oms tandigh eden toe- is he t mees t gerede antwoord h ie rop een planma t ig , proa c t ie f en ger ich t b es trijd ingsbe l e id van de plaatse lijke po l it ie t . o . v . de "vers choven" cr imina l i te i t .
f ) "Alweer een b eroep op h e t ( potent ië l e ) s lach toffer , waarom pakken z e de daders n ie t aan? " .
Een veelgehoorde hartekreet , maar voor Goed Gemerkt ha l f onte rech t . Goed Geme rkt vraag t inderdaad medewerking van h e t poten t iële s lach t o f fe r . Maar zijn u itwerking is mede gerich t op het b e te r kunnen opsporen van daders
en het beter kunnen rondmaken van de bewijsvoer ing bij s tra frech te lij ke ver
volg ing door de o ff�cier van j us t it ie .
Voor de tere chte eers te he l ft van d it argument : "alweer een beroep op het potent iële s lach to f fe r" va l t aan te voere n dat de gevraagde medewe rk ing s l echts zeer gering is ten opz ich te van h e t te verkrijgen nut .
Bovendien gaat prevent ie van mis drijven in zijn a lgemeenh e id niet all een de pol i t ie aan , maar de gehe le samenleving .
g ) "He t aanb rengen van merktekens ont s ie r t waardevolle goederen , is s oms on
gewenst , en wat te doen bij verhuizen o f als h e t goed legaal van e igenaar w is s e l t " .
A l s d e ins t ruct ies bij d e Goed Gemerkt-se t worden opgevolgd 1 S de kans op ont s ie r ing minimaal . Bij verhuiz ing o f vervreemding kan men 1n pr inc ipe kiezen tus sen opn ieuw merken en onge ld ig maken van he t oude nummer en/o f
ind ien d i t bezwaarlijk is , h e t onveranderd laten van h e t oude numme r . E s sent iëe l b lij ft dat het op het goed aanwez ige geld ige nummer bij onver
hoopte aang ifte wordt opgegeve n . He t " terugz oeken" vind t name lijk in pr in
c ipe n ie t p laats via de bewoners van de midde ls de merktekens geïdent i f i
ceerde adressen maar via de aangifte-re g is t ra t ie b ij de pol i t ie .
Tens lotte res teren e r een aantal goederen waarop het n ie t mogel ijk o f n ie t gewens t is om e r merktekens op aan t e b rengen .
D i t hoeft evenwe l niet tot h e f t ige vreugdegevoe lens bij het inbreke rs g ilde te le iden. Immers de deelneme rs aan Goed Gemerkt zul len toch in s taat zijn b ij eventu ele aangifte informa t ie me t opt imale aanknop ingspunte n voor opspor ing te vers tre kken .
En bovend ien zul len z ij , j u is t me t betrekking to t deze goederen , weten hoe een zorgvuldig beheer en een aangepa s te beve il iging de mogel ij kh eid van die fs tal beperkt .
- 25 -
8 . SAMENVATTING
Operation Ident i f icat ion , een regis tra t ie sys teem waarbij ter a fschr ikking van inbrekers me rktekens op d ie fs talgevoel ige goederen worden aangebrach t e n vervolgens h e t fe it van deelname word t gea f fichee rd , werd in ] 963 in Cal i forn i ë , U . S .A . geïntroduceerd . Hoewel h e t prima ir beoogde e ffec t , een verlaging van de kans op inbraak b ij de deelnemers , vr ijwel s teeds word t be reikt , z ij n d e e rvaringen me� h e t sys teem ook problema t isch .
Getrach t is aan te geven hoe deze problemen in de Nederlandse variant , Goed Geme rkt genaamd , kunnen worden ondervangen . In een beschr ijv ing van de werking van Goed Geme rkt , worden als doelen samengevat :
- verlag ing van de kans op inbraak onder deelnemers
- remming van het algemene n iveau van inbraken en d ie fs tallen h e t terugbezorgen van ges tolen goederen
- h e t verh ogen van de aangi fte bere idhe id
- het verhogen van de bere idhe id tot h e t tre ffen van ( andere ) prevent iemaatregelen
- verbe tering van de relat ie pol i t ie-publ iek.
Er is beargumente e rd waarom en in welke ma te het real i s e ren van deze doel
e inden verwach tbaar is .
Vervolgens is u i teenge z e t onde r welke voorwaarden Goed Gemerkt kans van slagen hee f t . Essent ieel is dat gebruik wordt gemaakt van een ges ch ikt num
mer ; dat de voorges tane invoer ings s t rategie van het sys teem in een gemeente goed wordt b e s tuurd ; dat er ru ime publ ic itaire aandach t aan Goed Geme rkt wordt bes teed ; dat e r , indien Goed Geme rkt goederen toch worden ges tolen ,
een adekwate ( geautoma t is eerde ) react ie mogel ijk i s en dat op bas is daar
van gerich t aan hel ingb e s t r ijd ing wordt gedaan ; dat de pol it iële s amenwer
king m.b . t . Goed Geme rkt maximaal is ; en dat invoer ing en het eventueel opt reden van ongewens te nevene ffe c ten door evaluat ie t ijd ig kunnen worden ontdekt , zodat b ij s turen mogel ijk is .
Omdat he t van belang is te we ten of de voor Goed Gemerkt nodige inves te r ingen in geld en arbe id wel te verantwoorden z ij n is een overz ich t van te ver
wach ten kos ten en baten opges teld . De vergel ijking tus sen de inge s chatte kos ten en besch e iden inges chatte bespar ingen val t in h e t voordeel van het proj e c t u i t . Tegenover de verwach te totale inves te r ingen van ru im 32 miljoen gld . in de periode van ] 983 - 1 990 s taan voor dezel fde pe riode ges chatte bespar ingen in de orde van groot te van 1 , 8 miljard gld .
Zel fs wanneer uits luitend de reëe le f inanciële o f fers worden vergeleken me t de mat eriële bespar ingen verminderd me t 70% voor eventuee l naar andere vermogens del icten "verschoven" c r imina l it e it s druk, dan vormen de rnacro
e conomis che bespar ingen naar verwacht ing nog meer dan h e t twint igvoudige van d e inve s te r ing. ( Vg l . � 6 . 7 . : 20 , I mi lj oen aan invester ing versus 508 , 5 milj oen aan be spar ingen ) .
Bij deze b e schouw ingen is geen rekening gehouden me t de -eveneens in h e t voordee l van Goed Gemerkt werkende- besparingen m . b . t . immaterië le kos ten, met onderverzeke ring en me t de kos ten van s t ra fre ch t e lijke vervolging en s anc t ie toepass ing .
Ze l fs als de met a l l e terugh oudendhe id inge s cha tte res ul taten van Goed Gemerkt in f inanc iële z in zouden t egenva l len moe t he t beeld plm. 2 0 kee r z O s omber z ij n a l s verwach t, voor h e t b reak-even-po int wordt b e re ikt .
De conclus ie l ijkt dan ook gerech tvaardigd dat aan de financ ië le a fwe gingen geen argument kan worden ont leend om Goed Geme rkt niet in te voeren .
Toch b l ij ken e r in de d is cuss ies ove r sys temen als Operat ion Identif icat ion een aantal vee l-voorkomende argumenten te worden gehanteerd die remmend kunnen werken op h e t invoeren c . q . funct ioneren van he t sys teem. De meeste van deze argumenten b l i j ken bij nadere beschouwing niet s teekhoudend . Een aantal van dez e argumenten is, in
§
7 opgesomd en becommentar ie erd . Het oogme rk van dit rapport is, z oals in h e t voorwoord is aangedu id, het vers cha ffen van kennis over Goed Gemerkt, op bas is waarvan de vas t s t el l ing van lokaal, regionaal en lande l ij k b e l e id terzake van inbraakbes trij d ing desgewens t mede kan p laatsvinden .De taak van h e t l ande l i j ke b ureau Voorkoming Misdrijven is a fgele id van he t b e le id van de minis ter ies van B innenlandse Zaken en Jus t it i e .
H ie r in s taan onders teuning e n a fs temming voorop .
Na s tud ie en een aantal voorbere id ingen op he t land e l i j k bureau is h e t thans aan de p laatse l i j ke overheden e n d e reg ionale s amenwerkingsve rbanden om vas t t e s tel len o f men voor Goed Gemerkt onde rs teuning en afs temming wens t . B i j de voorbe re iding van deze vas t s te l l ing moge d it rapport een b ru ikbaar document z ij n .
- 2 7 - Voe tnoten b ij � I t/m 8
I ) Voor een gede tailleerde h is toris che beschouwing vgl : Hans W . Mat tick e . a . ; Chapter I : A b r ie f h is tory o f the Operat ion Ident if ica t ion Program, in : An Evaluat ion o f Operat ion Ident ificat ion as implemented in I l l ino is . Univers ity o f I l l ino is a t Ch icago C ircle, 1 974 .
2 ) "Facts about Operat ion Iden t i f ica t ion" .
Consumers Insurance Informat ion Bureau, november 1 973, New York .
3 ) Nel s on B . He ller e . a . ; Operat ion Ident i ficat ion Projects : assessment of e ffe ct ivenes s, U . S . Department of Jus t ice, 1 975 .
4 ) Kevin Kraj ick: prevent ing Cr ime : so far the mil l ions spent on programs l ike Opera t ion Ident ificat ion and Blockwatchers have bough t only un
ful f il led promis es, art . in : Pol ice Magaz ine, november 1 97 9 .
5 ) P . W . Th . Euijen . We serve and protect ( s lo t ), a r t . in Algemeen Pol i t ie
blad, nr . 22 , 28 oktober 1 97 8 .
6 ) "Merken en re gis tre ren werkt ! "
art . in STIP, 1 9-6- 1 980 p . 2 0
7 ) Norme r ing Recherche werkzaamheden ter vas tstel l ing van d e Re cherche
s te rkte ; s tud iecommiss ie normering recherche werkzaamheden, 1 97 0 .
8 ) Omdat d e verminder ing van de geschat t e werke l i j ke inbraken in 1 984 en 1 985 ger inger is dan de ge schat te toename van me ldings
bere idhe id , zul len de bespar ingen in die j aren negat ief z i j n .
- 28 -
B ijlage A
GOED GEMERKT IN DEVENTER EN OMGEVING
Omvang van h e t geb ied : De gemeenten Deventer, Gorss e l, Diepenveen en Bathmen . Init ia t ie fnemers : De plaats e l i j ke pol it ie, onders teund door h e t Regionale
en Lande l i j ke Bureau Voorkoming MIsdrijven.
S tart : 1 4 oktober 1 982 .
I ONDERZOEK EN ANALYSE .
Van de gemeenten tot 1 00. 000 inwoners in Nederland neemt Devente r voor wat b e treft de hoogte van cr imina l i t e i t s c ij fers van h e t C . B . S . al s inds
drie j aar de derde p laats in. Dat is des te opmerke l ijker, daar Deventer s lechts 65 . 000 inwone rs tel t .
Devente r gee ft een belangri j ke uitstral ing te z ien na.ar z ijn kle ine rand
gemeenten. Van de te Gorssel in 1 97 9 , 1 980 en 1 98 1 aangehouden verdach ten terzake inbraak b leek 50% uit Deventer a fkoms t i g .
Ervar ingen van d e recherched iens ten leren dat he t gekozen geb ied inte res s ant is voor een pro je c t als Goed Gemerkt, omdat men naas t de s l ach tof fers z owe l de s te l ers als de h elers h ier kan aan tre ffen.
Telkenj are vindt e en behoor l ij ke s t ij g ing van h e t aantal inbraken plaats . Een overz ich t h ie rvan gee f t dit wee r .
Deventer Aantal inwoners : 64 . 500
Jaar Woninginbraken Auto inbraken Ove r ige inbraken Totaal Opge los t
1 97 6 1 2 2 63 2 9 9 4 1 4 90
1 97 7 1 69 87 2 64 520 1 08
1 97 8 1 6 1 1 09 248 5 1 8 1 2 1
1 97 9 2 7 3 1 2 5 2 7 5 673 1 3 1
1 980 254 1 66 3 1 7 737 138
1 98 1 248 223 4 98 969 1 53
Diepenveen en Bathmen Aantal inwoners : 2 1 . 700
1 97 8 1 6 1 0 23 49 15
1 97 9 1 9 1 1 1 6 4 6 1 0
1 980 2 6 1 0 2 0 56 1 7
1 98 1 2 5 1 5 2 0 60 1 8
Gors s e l Aantal inwoners : 1 4 . 500
Jaar Woninginbraken Auto inb raken Over ige inbraken
1 978 35 6 1 8
1 97 9 3 7 6 2 1
1 980 1 9 1 0 1 6
1 98 1 4 0 8 24
(N . B . Be rekening nog zonder dorpen Ee fde en Almen . )
T o taal 59 b4 4 5 72
Opge los t 1 7 20 1 5 1 6
Ongeveer 8% van de inbraken b innen het Goed Gemerkt -geb ied b leken pog ingen te z ij n .
I n h e t kader van het pro j e c t i s he t tevens van be lang t e weten o f b i j dez e inbraken en d ie fs tal len goederen werden ontvreemd , d ie reg is treerbaar z�n . He t navolgende c i j fe rma te r iaal we rd gevonden .
REGISTREERBAARHEID ONTVREEMDE GOEDEREN Diepenveen
Deventer Gors s e l
b2%
24%
3 1 % Be t ro f he t al l een woning inbraken dan : 52%
De geregis tree rde vermogens del icten ( d ie fs tal en inbraak maken momenteel 96% h iervan u i t ) a fgezet op het l andelijke beeld geven het vo l gende te z ien . In de periode van 1 97 6 tlm 1 980 s teeg het aantal vermogensdel icten in Nederland me t ongeveer 30% . In h e t proj ectgeb ie d s teeg het aantal in d ie per iode me t ongeveer 4 0% .
Tot s lo t in deze analys e nog een beschouwing op grond van d e W . O .D . C . s l ach tof ferenquê tes . In 1 97 6 verklaarden 6 , 8% van de geênque teerde inwoners
van
de regioOver i j s s e l-we s t , waar het pro j e c tgeb ied voor een b elangr�k
dee l in -gel e gen is , dat z i j h e t s lachto ffer waren geworden van een ver
mogens del ic t . In 1 980 was d i t aantal 8% . Dus 8 op de 1 00 inwoners in de ze regio kregen in 1 980 me t die fs tal of inbraak te maken� De indruk bes taat dat h e t proj ectgeb ied bovendien iets criminogener is als het over ige deel
van de regio .
