Diagnose van de Vlaamse arbeidsmarkt

(1)

De Vlaamse arbeidsmarkt uit het dal?

16 december 2010 WSE Arbeidsmarktcongres 2010

Luc Sels

Luc.Sels@econ.kuleuven.be

(2)

Steunpunt WSE

Van welvaart naar crisis … en terug?

1.

(3)

Steunpunt WSE

Procentuele kwartaal- en jaargroei BBP

(België en EU27; 2008-I tot 2010-III)

Bron: NBB, Eurostat (Bewerking Steunpunt WSE / Departement WSE)

1,6

1,9

1,1

-1,3

-3,7

-4,1

-2,7

-0,1

1,7

2,6

2,1

0,8

0,5

-0,4

-2,2

-1,7

0,1

1,0

0,4

0,1

1,0

0,5

-5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3

Jaargroei BE Kwartaalgroei BE Kwartaalgroei EU27 (%)

(4)

Steunpunt WSE

Conjunctuurindicatoren Vlaamse arbeidsmarkt

Bevolking op arbeidsleeftijd

Bron: VDAB, RVA, Graydon, Federgon (Bewerking Steunpunt WSE / Departement WSE)

60 80 100 120 140 160 180

jan/07 feb/07 mrt/07 apr/07 mei/07 jun/07 jul/07 aug/07 sep/07 okt/07 nov/07 dec/07 jan/08 feb/08 mrt/08 apr/08 mei/08 jun/08 jul/08 aug/08 sep/08 okt/08 nov/08 dec/08 jan/09 feb/09 mrt/09 apr/09 mei/09 jun/09 jul/09 aug/09 sep/09 okt/09 nov/09 dec/09 jan/10 feb/10 mrt/10 apr/10 mei/10 jun/10 jul/10 aug/10 sep/10 okt/10

Uitzendactiviteit (BE) Tijdelijke werkloosheid Bedrijfsoprichtingen

Bedrijfsfalingen Ontvangen VDAB-vacatures

(index jan/07=100)

(5)

Steunpunt WSE

Procentuele jaargroei van arbeidsvolume en aantal werknemers

(Vlaams Gewest; 2008-I tot 2010-II)

Bron: RSZ (Bewerking Steunpunt WSE / Departement WSE)

1,9 1,9

1,7

0,6

-0,3

-0,8

-1,3

-0,7

0,2

1,0 2,1

1,5

1,0

-0,2

-2,5 -2,8 -2,7

-1,9

-0,6

1,2

-3 -2 -1 0 1 2 3

2008-I 2008-II 2008-III 2008-IV 2009-I 2009-II 2009-III 2009-IV 2010-I 2010-II (r)

Werknemers VTE

(6)

Steunpunt WSE

Trendevolutie van de tewerkstelling (RSZ) in de hoofdsectoren

(Vlaams gewest, 2008-I tot 2010-II)

94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106

2008-I 2008-II 2008-III 2008-IV 2009-I 2009-II 2009-III 2009-IV 2010-I 2010-II (r)

Secundaire sector Tertiaire sector Quartaire sector Totaal

index: 2008-I = 100

(7)

Steunpunt WSE

Evolutie werknemers en arbeidsvolume naar profielkenmerken

(Vlaams gewest, 2008-I tot 2010-I)

-0,1

-2,4

2,6

-9,0

-1,8

9,9

-2,7

1,6 1,1

-3,3

8,4 -9,8

-18,4

-8,8

9,2

19,8 -3,1

-5,9

0,8

-13,6

-4,3

6,8

-9,6

0,5 0,9

-5,5

8,0 -21,9

-23,7

-13,4

6,0

19,2

-30 -20 -10 00 10 20 30

Algemeen Totaal

Man Vrouw

-25 jaar 25-49 jaar 50+ jaar

Arbeider Bediende Ambtenaar

Voltijds Deeltijds Speciaal

<90 euro 90-109 euro 110-149 euro

>150 euro

Werknemers VTE

(8)

Steunpunt WSE

De arbeidsmarkt snel uitgeziekt?

2.

(9)

Steunpunt WSE

2008 2010 Evolutie nwwz

‘08-‘10

Aantal nwwz (n)

Werkloosheids- graad (%)

Aantal nwwz (n)

Werkloosheids-

graad (%) (n) (%)

Vlaams Gewest 168 200 5,8 210 300 7,2 +42 100 +25,1

Waals Gewest 244 100 15,8 253 800 16,3 +9 700 +4,0

Brussels H. Gewest 91 800 20,7 106 600 23,2 +14 800 +16,1

Evolutie gemiddeld aantal niet-werkende werkzoekenden en werkloosheidsgraad in de gewesten

(2008-2010, gemiddelde januari-oktober)

Bron: RVA en Vlaamse Arbeidsrekening (Bewerking Steunpunt WSE / Departement WSE)

(10)

Steunpunt WSE

Procentuele jaargroei kortdurige en langdurige werkloosheid

(Vlaams Gewest; 2008-jan tot 2010-okt)

Bron: VDAB (Bewerking Steunpunt WSE / Departement WSE)

-30 -20 -10 0 10 20 30 40

Kortdurige werkloosheid Langdurige werkloosheid

(11)

Steunpunt WSE

Evolutie trendniveau kortdurige werkloosheid in drie crisissen

(Vlaams Gewest)

Piek 1990 crisis index 168

t+46

Piek 2001 crisis index 151

t+54 index 121

t+12 = aug '09

index 132 t+18 = feb'10

index 126 t+27 = nov '10

90 100 110 120 130 140 150 160 170 180

t t+2 t+4 t+6 t+8 t+10 t+12 t+14 t+16 t+18 t+20 t+22 t+24 t+26 t+28 t+30 t+32 t+34 t+36 t+38 t+40 t+42 t+44 t+46 t+48 t+50 t+52 t+54 t+56 t+58 t+60 t+62 t+64 t+66 t+68 t+70 t+72

1990 crisis (t=aug'90) 2001 crisis (t=jan'01) 2008 crisis (t=aug'08)

(index maand t = 100)

(12)

Steunpunt WSE

Totale duurtijd werkloosheidsstijging tijdens economische crisis

(in maanden)

Bron: RVA, OECD (Bewerking Steunpunt WSE)

2007 2008 2009 2010

Duitsland (12M)

Oostenrijk (16M) Wallonië (13M)

Vlaanderen (22M) België (22M) Zweden (19M)

VK (22M)

KantelmomentbereiktWerkloosheid stijgt verder

Ierland (41M) Spanje (40M)

Luxemburg (28M) Noorwegen (25M) Portugal (24M) Frankrijk (24M) Brussel (23M)

(13)

Steunpunt WSE

Kans op werk: gemiddelde maandelijkse uitstroom NWWZ naar werk

(Vlaams Gewest; 2007-I tot 2010-III)

08 09 09 10 10 11 11 12 12 13 13

I II III IV I II III IV I II III IV I II III

2007 2008 2009 2010

(%)

1

^ste

helft 2010: gemiddeld 10,5%, maar:

- laaggeschoold: 8,2%

- met arbeidshandicap: 4,4%

- ouder dan 49 jaar: 3,1%

- meer dan 2 jaar werkloos: 2,9%

(14)

Steunpunt WSE

Uitdaging 1

Jongeren in tijden van crisis

3.

(15)

Steunpunt WSE

Werkloosheidsgraad (ILO) in het Vlaams Gewest

(1990 - 2009)

Bron: FOD Economie - Algemene Directie Statistiek - EAK, Eurostat LFS (Bewerking Steunpunt WSE/Departement WSE)

00 02 04 06 08 10 12 14 16 18

'90 '91 '92 '93 '94 '95 '96 '97 '98 '99 '00 '01 '02 '03 '04 '05 '06 '07 '08 '09

Werkloosheidsgraad (15-64) Jeugdwerkloosheidsgraad (15-24)

(%)

(%) Werkloosheidsgraden 15-24 jaar

Totaal Schoolverlaters Niet-schoolverlaters

Vlaams Gewest 15,7 27,9 10,9

België 21,9 34,7 16,5

Nederland 7,8 8,9 5,1

Frankrijk 23,1 27,7 20,4

(16)

Steunpunt WSE

% openstaande vacatures waarvoor werkervaring wordt gevraagd

(Vlaams Gewest, 2008 versus 2010, gemiddelde januari - oktober)

00 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Beroepsgroepen Linear (Bissectrice)

(%)

2008 2010

(17)

Steunpunt WSE

Uitdaging 2

De knelpunteconomie

4.

(18)

Steunpunt WSE

Vertegenwoordiger Technicus

Informaticus Ingenieur Bewaker Boekhouder Tekenaar Economist

Leerkracht 3

^de

/4

^de

gr.

Huisbewaker / schoonmaak Metaalbewerker

Kader privé-sector

Andere hogere bedienden Electricien

Houtbewerker Arbeider voeding Architect-meetkundige Machinist/kraanbestuurder Verkoper

Paramedicus, verzorging Hotel- en keukenpersoneel Andere in de diensten

Andere bureaubedienden Bouwarbeider

Werknemer verkeer Opvoeder

Maatschappelijk assistent Secretaress / dactylografe Havenarbeider, magazijnier Handlanger algemeen Landbouwer, visser

Leerkracht basisonderwijs Kunstenaar, mediaperson.

Leerkracht 1

^ste

/2

^de

gr.

Inpakker

Schilder behanger Drukkerijarbeider Spanning < 3 Spanning ≥ 3 tot < 5 Spanning ≥ 5

Spa nni ng < 3 3 ≤ SP < 5 Spa nni ng ≥ 5

2010

2008

(19)

Steunpunt WSE

Evolutie spanningsratio

(Vlaams Gewest, 2000-2010, gemiddelde januari - oktober)

5,1 5,4

7,5

8,9

8,3

7,8

5,6

4,3

3,6

5,5 5,2

00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10

0 50000 100000 150000 200000 250000

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Spanningsratio (rechteras) NWWZ VDAB-vacatures

(n) (n)

(20)

Steunpunt WSE

Uitdaging 3

De vergrijzing

5.

(21)

Steunpunt WSE

72,2 72,8 72,3

70,9

30 35 40 45 50 55 60 65 70 75

W erkz aam h eid sgr aad ( %)

WZH Mannen WZH Vrouwen

Een blik achteruit: langetermijnevolutie werkzaamheid

(Vlaams Gewest 1983-2009)

Bron: FOD Economie - Algemene Directie Statistiek - EAK, Eurostat LFS (Bewerking Departement WSE / Steunpunt WSE)

(22)

Steunpunt WSE

69,7

71,5

70,5

69,8 73,6

74,1

67 68 69 70 71 72 73 74 75

2004 2009 r2015 r2020

Geobserveerde werkzaamheidsgraad Scenario 1: vergrijzing Scenario 2: vergrijzing + feminisering

(%)

Werkzaamheidsvooruitzichten tot 2020, voor 20- tot 64-jarigen

(Vlaams Gewest)

Bron: Federaal Planbureau, FOD Economie - Algemene Directie Statistiek – EAK (Bewerking Departement WSE / Steunpunt WSE)

(23)

Steunpunt WSE

Bron: DWH AM & SB, Federaal planbureau (Bewerking Steunpunt WSE).

71,7

65,9

62,0

54,8 50,7

36,0

30,3

27,4 24,8

23,5

81,3 79,3

77,3 75,3 73,3

71,9

60,6

54,9

49,7 47,0

47,9

43,9

41,0

35,6

31,9

19,7

15,4 13,5

11,9

7,8 69,7

67,7

65,7 63,7

61,7

49,4

38,6

33,8

29,8

19,5

0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 70,0 80,0 90,0

55 jaar 56 jaar 57 jaar 58 jaar 59 jaar 60 jaar 61 jaar 62 jaar 63 jaar 64 jaar Mannen (nulllijn) Mannen (2030) Vrouwen (nullijn) Vrouwen (2030)

Het huzarenstuk: 60% werkzame 55-plussers in 2030

(België)

(24)