Filmfestival Scorend vermogen I

1

O

se

pt

e

m

be

r

1

9

9

4

I

_{DOCUMENTATIECENTRUM}

NEDERLANDSE POLITIEKE

PARTIJEN

Scorend vermogen

Nu de VVD in de persoon van Erica Terpstra de staatssecretaris voor sport levert, is het aardig daar eens wat dieper op in te gaan. Liberalen hebben competitie nooit een vies woord gevonden.

De afgelopen weken is het nieuwe voetbalseizoen van start gegaan. Een competitie met nieuwe kansen, waarin gescoord moet worden en ieder punt telt. Diverse clubs hebben hun selectie uitgebreid met veelbelovende aanwinsten. Het publiek verheugt zich op mooie duels en wacht met spanning af hoe de club van hun keuze zich opstelt.

Zo bekeken is het een kleine stap van politiek naar sport. In de maand september begint het nieuwe parlementaire jaar, Prinsjesdag staat voor de deur. De Kamerfracties tellen vele nieuwe leden, evenals het nieuwe kabinet. De VVD-fractie heeft met zijn 16 aanwinsten kwantitatief en daarmee kwalitatief een flinke impuls gekregen. Onze achterban volgt nauwlettend hoe de club van keuze zich opstelt. Ook in de politiek geldt dat er moet worden gescoord.

Deze vergelijking kent verschillende treffende overeenkomsten. Voor het bedrijven van topsport is niet alleen een uitgebalanceerde opstelling van het team voldoende. Er komt strategie, tactiek en techniek bij kijken. Balvaardigheid moet doelgerichtheid ondersteunen. 'Alle neuzen moeten dezelfde kant uit wijzen, dat kenmerkt een professionele mentaliteit', hoor je coaches vaak zeggen.

W anneer ik vanuit die invalshoek naar onze partij kijk, heb ik alle vertrouwen in het komende seizoen. De VVD is een politieke club die haar ideeën afstemt en visie richt op de lange termijn. Natuurlijk is de krant van morgen belangrijk, Maar we hechten meer belang aan het resultaat van overmorgen. Wanneer we een akkoord sluiten met andere partijen, dan voeren we dat uit naar de letter en de geest. W e gaan vervolgens niet chicaneren. Tegelijkertijd kennen we

verantwoordelijkheid die een Tweede Kamerfractie heeft als onafhankelijk controleur van het regeringsbeleid. De fractie is immers niet de ballenjongen van het kabinet.

W anneer de VVD die lijn vasthoudt, dan verheug ik mij op het komend seizoen en weet dat we aan het eind goed zullen scoren. W ant scorend vermogen is er voldoende, zowel in de fractie als in het kabinet.

Benk Korthals

Filmfestival

Het is de laatste jaren regelmatig voorgekomen, dat het Openbaar Ministerie en de media samenwerkten bij het invallen van banken of het ophalen van verdachten door Justitie. Dat gebeurde vorige week weer toen in Limburg voor het oog van de camera - zo dacht men tenminste - de hoofdverdachte van een koppel­ bazennetwerk werd afgevoerd. Echter, later verscheen het bericht dat de zaak in scene was gezet door het O M . De man die zich onder zijn jasje onherkenbaar verschuilde was niet de verdachte, maar een rechercheur.

VVD-woordvoerder Jos van Rey gebruikte het vragenuur afgelopen dinsdag om van de minis­ ter van Justitie, Sorgdrager (D66), te weten te komen of de berichten over die enscenering juist zijn. De VVD heeft daar ernstige bezwaren tegen. De woordvoerder wees er op dat burgers er op moeten kunnen vertrouwen dat dergelijke beelden en berichten overeenkomen met de werkelijkheid. Een dergelijk "toneelstuk” tast bovendien de waardigheid en het gezag van de burger jegens de overheid ernstig aan.

Samenwerking tussen O M en de media kan eenvoudig te ver gaan. Meerdere malen werden opgepakte verdachten later vrijgesproken. Dan is het aangebrachte leed niet meer goed te maken.

De minister antwoordde niet precies te weten wat er in Limburg was gebeurd. Maar deed de toezegging een onderzoek in te stellen. Ze wees

erop dat de richtlijnen uiterste terughoudend­ heid voorschrijven als het gaat om filmen e.d. De woordvoerder herhaalde nogmaals dat er "meer boeven moeten worden gevangen in plaats van tijd te besteden aan het opvoeren van theaterstukken.” Hij sloot af met de vraag: "Het is toch niet de bedoeling dat wanneer het onderzoek is afgerond, de film naar het festival van Montreux wordt gezonden?"

Inlichtingen:

Jos van Rey, 070-3182899.

C o lo f o n

VAN B IN N EN H O F

Kamercommissies VVD-Fractie

KAM ERCIE. LID PLV.Lid

NED.ANT/ ARUB.Z. Te Veldhuis Korthals Remkes Van Rey v.d.Stoel Weisglas Blaauw Verbugt Rijpstra Van den Doel BUZA Blaauw

Weisglas Van Heemskerck Hessing

Van den Doel

Bolkestein Korthals V.d.Stoel Voute Hoogervorst EG Blauw Weisglas Voute Plessing Ploogervorst De Korte Blaauw Van Heemskerck Verbugt Vos DEFENSIE Korthals Dees Van Floot Voute Van den Doel

Van Rey Weisglas Van Heemskerck Hessing

Keur BIZA Van Erp

Te Veldhuis Remkes Essers Cornielje Korthals Van Hoof Van der Stoel H.Kamp Klein Molekamp JUSTITIE Korthals

Van der Stoel B. de Vries M. de Vries Vos Dees Weisglas Te Veldhuis Rijpstra Van den Doel O / W + C U LTUU R M.Kamp Cherribi Rijpstra Cornielje M. de Vries Dees Van Erp Korthals Van Heemskerck Essers W V + SPO RT Dees M.Kamp De Korte Van Fleemskerck Cherribi Voute Rijpstra Essers Cornielje M.de Vries FINANCIËN De Korte Van Rey Fl.Kamp Floogervorst B. de Vries M.Kamp Van Hoof Voute Hessing Hofstra RIJKSUITGAVEN De Korte Van Rey Fl. Kamp Floogervorst Flofstra Van Erp Verbugt Remkes B. de Vries Hessing EZ Van Erp Blaauw Remkes Voute Hessing De Korte Van Rey Weisglas Verbugt Klein Molekamp

KAM ERCIE. LID PLV.Lid

SO ZA W E M.Kamp Hoogervorst Van Hoof Cherribi Van der Stoel B. de Vries Essers M. de Vries Klein Molekamp Hofstra V R O M Van Erp Blauw

Te Veldhuis H.Kamp Verbugt Hoogervorst Klein Molekamp Vos

Hofstra Keur LNV Blauw Te Veldhuis M.Kamp Verbugt Rijpstra Remkes Vos H.Kamp Keur Cornielje V & W Blaauw Blauw

Verbugt Te Veldhuis H.Kamp Korthals

Keur Remkes

Hofstra Klein Molekamp PRESIDIUM Dees

Weisglas

Van Erp

W ER K W IJZ E Dees De Korte Van Erp Blauw

Cornieije Van Heemskerck M.de Vries Klein Molekamp - Van den Doel VERZ. Van Hoof M .K am p SCHRIFTEN B. de Vries Cherribi GELOOFS- Te Veldhuis BRIEVEN INL.VEILGH.D. Bolkestein GEM.CIE. Blauw STENOGR. IPU Verbugt TAALUNIE Te Veldhuis Van Heemskerck RvE/WEU Dees Blaauw

BENELUX Dees Van Rey Te Veldhuis Verbugt Van Heemskerck Voute NAA Van Heemskerck

A O W

De gevolgen van het Regeerakkoord van het nieuwe kabinet voor de A O W hebben de laatste tijd nogal wat aan­ dacht gekregen. Dat was ook zeer begrijpelijk. Helaas heeft dat er ook toe geleid dat er nogal wat voorbarige en mogelijk mede daardoor verkeerde infor­ matie werd gegeven. Daarom is het goed om een aantal zaken hier nog eens op een rij te zetten.

Op de eerste plaats gaat het daarbij om de koopkracht van de ouderen in 1995. In ons verkiezingsprogramma hebben wij aangegeven de A O W intact te willen houden en de hoogte ervan niet te willen beperken. Bovendien was niet alleen de hoogte van het AOW-bedrag van belang, maar ook de inkomens­ gevolgen in de vorm van de koopkracht. W anneer we nu naar die beloften in het verkiezingsprogramma kijken, dan zien we dat de hoogte van de A O W op zichzelf niet aangetast wordt. En met betrekking tot het koopkrachtbeeld zal blijken dat dit er voor het merendeel van de AOW-ers voor 1995 alleszins redelijk uitviel. Anders dan velen verwachten of vermoeden zorgt de in het paarse regeerakkoord opgenomen ouderen­ aftrek in de belastingssfeer er voor dat het koopkrachtbeleid voor ouderen in het algemeen een zeer wel aanvaardbaar resultaat leidt. Omdat die ouderenaftrek zal gaan gelden voor iedere 65-plusser die in de eerste belastingschijf zit, wordt voor 9 0 % van de 65-plusser voor 1995 in werkelijkheid hetzelfde bereikt als bij een volledige koppeling van de A O W het geval zou zijn geweest. Daarmee heeft de V V D voor 1995 bereikt wat we reeds lang willen en dus ook in het verkiezingsprogramma hadden opgeno­ men. Een bevriezing van alle uitkeringen behalve de A O W , omdat de A O W moet worden gezien als een basispensioen en niet als een arbeidsmarkt-gerelateerde uitkering.

Een tweede onderdeel van de afspraken in het regeerakkoord betreft de toeslag op de AOW-uitkering van een AO W -er met een partner jonger dan 65 jaar. In het regeerakkoord is opgenomen dat vanaf 1 januari 1996 - dus alleen voor nieuwe gevallen - deze toeslag afhanke­ lijk zal worden gemaakt van het inko­ men van de AO W -er zelf.

Dit paarse beleidsvoornemen is direct op veel verzet gestuit. Zo wordt het als onbillijk ervaren dat men -na vaak vele jaren pensioenpremie te hebben betaald om op de 65-jarige leeftijd 7 0 % van het eindloon (A O W + aanvullend pensioen) te ontvangen- ineens met een korting wordt geconfronteerd die tot zo'n duizend gulden per maand kan oplopen. Men is er immers van uitgegaan dat de toeslag voor de jongere partner volle­

dige tot uitbetaling zou komen; dit was dan ook als franchise in het 70%-eind- loon-pensioen verwerkt.

Ook wordt gewezen op de rechtsonge­ lijkheid die ontstaat ten aanzien van alleenstaande AOW-ers met eenzelfde aanvullend pensioen. Zij ontvangen 7 0 % A O W , terwijl de AO W -er met een part­ ner jonger dan 65 jaar, slechts 5 0 % A O W zal krijgen.

In het kamerdebat over de Regerings­ verklaring heeft Frits Bolkestein weerge­ geven dat ook de VVD-fractie kritiek heeft op het omstreden AOW-voorstel. Van onze kant is dan ook aangegeven dat wij over dit voornemen van het kabi­ net nog een open discussie willen voeren. Tegelijkertijd hebben wij gesteld ons wel gebonden te achten aan de budgettaire opbrengst ad 450 mln. van dit wetsvoorstel die hiervoor is voorzien in 1998. De VVD-fractie heeft bij de bespreking van de Regeringsverklaring aangedrongen op een nadere beschou­ wing van de financiële gevolgen van de maatregelen voor de betrokken ouderen. Daarbij zal ook rekening moeten worden gehouden met andere inkomenseffecten, zoals die ten gevolge van de W e t Van Otterloo.

Het is duidelijk dat de VVD-fractie moeite heeft met dit onderdeel van het regeerak­ koord. Dat is niet alleen gebaseerd op de hiervoor genoemde redenen, maar ook vanwege het feit dat de maatregel kan worden omzeild door de uitbetaling van het aanvullende pensioen uit te stellen totdat de jongere partner zelf 65 jaar wordt waardoor de AOW-toeslag ondertussen wel volledig tot uitbetaling komt. Wij sluiten allerminst uit dat mede gezien de uitkomsten van het gevraagde onderzoek, andere maatregelen dan het ingrijpen inde AOW-toeslag als alter­ natief kunnen dienen.

Ook speelt een belangrijke rol dat er in het regeerakkoord een samenhang bestaat tussen de voornemens met betrekking tot de toeslag enerzijds en de verlenging van de tweede belastingschijf anderzijds. Dit aspect zal bij de verdere afweging betrokken moeten worden. Het is duidelijk dat er over dit onderdeel van het regeerakkoord nog de nodige discussie zal plaatsvinden. Dat de VVD daarbij zeer zorgvuldig zal opereren was voor het A O V dusdanig vertrouwenwek­ kend, dat een door die partij ingediende motie, waarin deze AOW-maatregel werd verworpen, door hen niet in stem­ ming werd gebracht.

Inlichtingen:

Henk van Hoof, 070-3182885, Rudolf de Korte, 070-3182890.

Spreekverbod

Een van de hoofdrolspelers, hoofdcom­ missaris Nordholt, haalde vorige week flink uit in de media naar de commissie- Wierenga die de zaak begin dit jaar onderzocht. Ook betichtte hij de politiek er van zich niet aan beloften te houden wat betreft de bestrijding van de misdaad. Het was niet de eerste keer dat de hoofdcommissaris via de media van zich deed spreken. Vandaar dat de VVD bij monde van Jan Kees Wiebenga diens publicitair optreden al meermalen aan de kaak stelde.

Een andere hoofdrolspeler in de IRT- affaire, procureur-generaal Van Randwijck, besloot vorige week de hoofdcommissaris op zijn verantwoorde­ lijkheden te wijzen. Hij vroeg de hoofd­ commissaris zich voortaan te onthouden van commentaar aangaande zaken op justitieel beleidsterrein.

GroenLinks veronderstelde na uit­ latingen in de media verschil van opvatting tussen de minister van Justitie en de minister van Binnenlandse Zaken, die respectievelijk wel en niet een spreekverbod voorde hoofdcommissaris zouden steunen. Tijdens het mondelinge vragenuur afgelopen dinsdag werd de bewindslieden hierover om opheldering gevraagd.

De minister van Binnenlandse Zaken, Dijkstal (VVD), verklaarde zich geen voorstander van spreekverboden in het algemeen. Vervolgens wees hij naar de bestaande regels. Er zijn voor ambtena­ ren beperkingen wat betreft de vrije meningsuiting, indien die zou leiden tot een niet goed vervullen van de functie of de openbare dienst.

De minister van Justitie schaarde zich inhoudelijk achter de brief van de procu­ reur-generaal. M aar zei er tegelijkertijd bij dat de brief niet zo in de openbaar- heidheid had mogen komen. Daarom had ze afgesproken dat ook de PG niet meer in de publiciteit treedt over de affaire. VVD-woordvoerder Benk Korthals wees op recente misstanden (afluisteren van en inbreken bij hoge politie- en justitiemensen) en vroeg de bewindslieden beter leiding te geven aan de bestrijding van de zware criminaliteit. Inlichtingen:

1 4 0

OPINIE

O p m aandag 5 septem ber jl. verzorgde Frits B olkestein een in le id in g te r gelegenheid van de op en ing van h e t Academ isch ja a r van de Technische U n iv e rs ite it in Twenthe. De sam e nva ttin g van deze rede m et als t ite l ,H e t pe rspe ctief van de meerkeuze- generatie, w a arin h e t belang van o p le id in g e n g e ric h t op technologische vern ie uw inge n w o rd t onderstreept, v o lg t hieronder.

"De naoorlogse periode wordt geken­ merkt door een ongekende sociale mobi­ liteit en emancipatie. Onze manier van leven is enorm veranderd. W a t een verzuilde gemeenschap was, is in betrek­ kelijk korte tijd een geïndividualiseerde samenleving geworden. Vrijheid en ongebondenheid, binnen tamelijk alge­ meen aanvaarde morele en fatsoens­ grenzen, zijn vanzelfsprekendheden geworden. Vrijheid en ongebondenheid vindt men ook terug in de politiek. Het tijdperk van gewoonte-stemmen is voor­ bij en de zwevende kiezer is een gevleu­ geld begrip geworden. Vroeger was een winst of verlies van twee zetels al een hele verschuiving. Nu heeft de

verkiezingsuitslag van 3 mei jl. - met een zetelverlies van twintig voor een van de partijen - keihard de veranderde werke­ lijkheid laten zien. De huidige burger is in staat zelf de ideeën en daden van politieke partijen te beoordelen en zelf zijn keuze te maken, niet gehinderd door een traditie van verzuiling. Het huidige kabinet telt zelfs een aantal ministers die ooit van partij zijn veranderd.

Ook in het onderwijs is die toegenomen vrijheid terug te vinden. Passend onderwijs is in beginsel vrij toegankelijk. Wetenschappelijk onderwijs is niet meer het trefpunt van de maatschappelijke bovenlaag.

Maar het is niet alleen rozegeur en maneschijn in dit tijdperk van relatieve vrijheid voor jong en oud. Een aantal onvermijdelijke en groeiende problemen dient zich aan.

Zo stuit huidige generatie twintigers op de grenzen van de sociale mobiliteit. Talent bezitten, je best doen en hard werken worden niet zonder meer be­ loond. Studeren - dit geldt tegenwoor­ dig voor de meeste studierichtingen - levert niet langer vrijwel automatisch een goede baan op. De arbeidsmarkt, die al langer een groeiend aantal laag opgeleide langdurig werklozen kende, is tegenwoordig voor iedereen minder toegankelijk door een tekort aan banen op ieder niveau.

Volgens de O ESO zijn vooral een te geringe flexibiliteit in de arbeidsverhou­ dingen en de relatief hoge loonkosten binnen het Nederlandse bedrijfsleven daar debet aan. Deze leiden er toe dat per saldo de loonkosten en dus ook de produktiekosten relatief hoog zijn. De conjunctuurcycli laten zien dat als de economie zich herstelt, er weliswaar ook banengroei is, maar dat beslist onvol­ doende banen ontstaan om werk te bieden aan allen die zich op de arbeids­ markt aandienen. De werkloosheid stabi­ liseert zich dus op een steeds hoger niveau.

Onze economie wordt bovendien in

toenemende mate bedreigd door de concurrentie van opkomende nieuwe economische centra, zoals in Zuid-oost- Azië of van onze buren in de voormalige Sovjet-landen, de zogeheten lagelonen­ landen.

Door sommigen wordt wel beweerd dat de groei van hun concurrentiekracht op korte termijn geen bedreiging zou vormen. Die mensen menen - en nu richt ik mij verontschuldigend tot de buitenlandse wetenschappelijk

onderwijsdelegaties uit China en Rusland hier vanmiddag aanwezig - ik herhaal, die mensen menen dat de infrastructuur in die landen, zowel de fysieke als de kennis- en onderwijs-infrastructuur, hopeloos zou achterlopen bij de onze. Maar laten we niet denken dat men daar wat onderwijs betreft zo vreselijk op ons achter is. W a t betreft Rusland, ook daar vandaan zijn mensen in de nabijheid van de maan geweest. Ook daar is men met computers bezig en slaagt men erin om op het gebied van bewapening de rest van Europa naar de kroon te steken. De vooronderstelling dat het overgrote deel van de beroepsbevolking in voormalige Oostblok-landen ongeschoold is, is pertinent onjuist. W el zal hun wijze van denken geleidelijk aan plaats gaan maken voor een meer Westerse en een meer sociaal-kapitalistische wijze van denken. Maar het schoolsysteem in Rusland laat niet zo veel te wensen over en dat leidt er toe dat na een periode van maatschappelijke stabilisatie de Russische concurrentiekracht flink zal toenemen.

In de huidige steeds verder globalise- rende economie worden produktprijzen steeds belangrijker. De prijzen van verschillende buitenlandse produkten - die veel landen dankzij hun lage loon­ kosten tegen veel lagere prijzen op de markt kunnen aanbieden dan wij, als gevolg van onze sociaal-economische structuur - ondermijnen dan ook langzaam maar zeker onze concurrentie­ positie. Een oproep uit de jaren dertig 'Koopt Nederlandsche Waar, dan helpen we elkaar', heeft slechts tot gevolg dat iedereen zich van pret op de knieën slaat. De consument, ook internationaal, handelt precies zoals de producent: waar en waarmee kom ik het goedkoopst aan mijn trekken.

W elke conclusies zijn uit deze ontwikke­ lingen te trekken met betrekking tot opleidingen ? Naar het oordeel van de V V D is in het geschetste perspectief het belang van technische studies niet te onderschatten.

W ij zijn van mening dat voor de groei van de werkgelegenheid en de noodza­ kelijke structurele versterking van de Nederlandse concurrentie-positie op

(middel-)lange termijn vooral econo­ mische activiteit met toekomstkansen moet worden gestimuleerd. Die kansen liggen op het gebied van hightech- produkten en -diensten, vooral op het gebied van toepassingen van de infor­ matica en telecommunicatie. De stijgers in de Fortune Top-500 zijn vooral in deze branches te vinden. Gegeven de westerse voorsprong op het terrein van de informatica en telecommunicatie kan de globalisering van economische activiteit bovendien op die manier van een bedreiging worden omgezet in een voordeel. De opkomende

welvaartsstaten, opkomend dankzij hun concurrerende prijzen, krijgen immers steeds meer te spenderen en zijn te benaderen als 'emerging markets'. Ook in het Regeerakkoord wordt het belang onderstreept van deze nieuwe econo­ mische activiteiten, zoals telematicatoe­ passingen.

W a t de VVD-benadering betreft - de maatschappelijke liberale agenda - moeten we nieuwe definities geven van basisrechten en verdeling van

verantwoordelijkheden. Niet alleen in de sociale zekerheid waar de laatste tijd vooral de aandacht naar uitgaat, maar ook op het gebied van onderwijs. Op dit gebied moet worden gekomen tot een andere verantwoordelijkheid voor de student en een andere vorm van studie­ financiering. De indruk bestaat - ook al wordt er vaak hard gewerkt - dat te veel jonge mensen langer studeren dan nodig is. Het beginsel van de prestatiebeurs waarin meer tegenprestaties worden gevraagd van de student, spreekt onze partij daarom aan. Hierin ligt immers de nadruk op individuele verantwoordelijk­ heid, een liberaal grondbeginsel. Die verantwoordelijkheid komt in de door het huidige kabinet voorgestelde pres­ tatiebeurs naar voren in de mogelijkheid door eigen inspanning en het voldoen aan de studie-eisen de aanvankelijke studielening althans ten dele om te zetten in een beurs.