T3/B1. Typen bloedsomlopen

(1)

T3. Transport

B1. Typen bloedsomlopen B2. Het bloed

B3. Het hart

B4. De bloedvaten B5. De bloeddruk

B6. Weefselvloeistof en lymfe

EB7. Leren onderzoeken: Conditietests EB8. Leren en werken: Cardioloog

V1. De bouw van een zoogdierhart V2. Hart- en vaatziekten

V3. Leren en werken

V4. Ideeën voor onderzoek V5. Werken met de computer

(2)

T3/B1. Typen bloedsomlopen

• Transport via het bloed  tekening overnemen

Bloed Transport

(rbc)

(3)

T3/B1. Typen bloedsomlopen

• Verschillende soorten bloedsomlopen:

– Open (insecten) – Enkelvoudige

(vissen) – Dubbele

(vogels en zoogdieren)

(4)

T3/B1. Typen bloedsomlopen

(5)

T3/B1. Typen bloedsomlopen

a: open bloedsomloop

b: gesloten bloedsomloop

(6)

T3/B1. Typen bloedsomlopen

(7)

T3/B1. Typen bloedsomlopen

(8)

T3/B2 – Het bloed

(9)

T3/B2 – Het bloed

(10)

• Rode bloedcellen

• Witte bloedcellen

• Bloedplaatjes

T3/B2 – Het bloed

(11)

T3/B2 – Het bloed

Hoe ontstaan bloedcellen?

• Stamcellen:

– Bevinden zich in het rode beenmerg.

• Wervels en platte beenderen.

– Worden ook gebruikt in nieuwe medische ontwikkelingen.

• Stamceltherapie

• Ethisch verantwoord??

(12)

• ontstaan van bloedcellen:

T3/B2 – Het bloed

(13)

T3/B2 – Het bloed

Rode Bloedcellen (erythocyten)

• Vorm: ronde schijfjes, in midden dunner

– Waarom?

• Geen celkern  korte levensduur

• Bevat hemoglobine

– Geeft rode kleur

– Zorgt voor zuurstof en koolstofdioxide transport – Bevat ijzer  afbraak geeft bilirubine

(14)

T3/B2 – Het bloed

Productie Rode Bloedcellen

• Door nieren geregeld

• Hormoon EPO (erytropoietine)

(15)

T3/B2 – Het bloed

Witte Bloedcellen (leukocyten)

• Functie in de afweer

• Bevatten celkern (kern geen vaste vorm)

• Geen vaste celvorm

• Verschillende soorten

– Granulocyt (fagocyteren van bacteriën) – Monocyt (aspecifieke afweer)

– T-lymfocyt (specifieke afweer) – B-lymfocyt (specifieke afweer)

(16)

T3/B2 – Het bloed

Fagocytose

(17)

T3/B2 – Het bloed

Bloedplaatjes (trombocyten)

• Uiteengevallen cellen

• Functie: bloedstolling

• Bloederziekte

– Bloed stolt slecht

– Stollingsfactor in het bloed ontbreekt

(18)

T3/B2 – Het bloed

Proces van bloedstolling

(19)

T3/B2 – Het bloed

(20)

T3/B2 – Het bloed

Genezing van een wondje

• De afbraak van fibrine

(21)

T2/B3 - Het Hart

Schematische tekening van de dubbele bloedsomloop (mens)

(22)

T2/B3 - Het Hart

Bloedsomloop

(23)

T2/B3 - Het Hart

(24)

T2/B3 - Het Hart

(25)

T2/B3 - Het Hart

Werking van het hart

Systole: samentrekking van het hartspierweefsel Diastole: ontspanning van het hartspierweefsel

(26)

T2/B3 - Het Hart

Werking van de kleppen:

Hartkleppen: tussen boezem en kamer

Halvemaanvormige kleppen: tussen kamer en slagader

(27)

T2/B3 - Het Hart

Impulsgeleiding in het hart

Sinusknoop: pacemaker van het hart  bepaalt ritme Autonoom geregeld: parasympathisch /orthosympatisch

(28)

T2/B3 - Het Hart

ECG: Elektrocardiogram

P: samentrekking van de boezems QRS: samentrekking van de kamers T: diastole (rustfase)

(29)

T2/B3 - Het Hart

84D3

(30)

T2/B3 - Het Hart

• Hartslagfrequentie: het aantal hartslagen per minuut gem. volwassen persoon: 70x per minuut

gem. baby: 130x per minuut

• Slagvolume: hoeveelheid bloed dat per hartslag wordt weggepompt.

Tussen 70-100 ml per slag.

• Minuutvolume: hoeveelheid bloed dat per minuut door het hart wordt weggepompt.

Minuutvolume = hartslagfrequentie x slagvolume

• Let op!

links en rechts wordt evenveel bloed uit de kamers gepompt

(31)

T2/B4 – De bloedvaten

• Slagaders:

Bloed stroomt vanaf het hart naar een orgaan.

Heeft een stevige en elastische wand met spieren.

Meestal zuurstofrijk, behalve:

Longslagader en navelstrengslagader

• Aders:

Bloed stroomt vanaf een orgaan naar het hart.

Bevatten kleppen zodat bloed niet terug stroomt.

Meestal zuurstofarm, behalve:

Longader en navelstrengader>

• Haarvaten:

Kleine bloedvaatjes in organen met hele dunne wand.

– Snelle uitwisseling van stoffen d.m.v. diffusie

(32)

T2/B4 – De bloedvaten

De bloedstroom door een orgaan (schematisch)

(33)

T2/B4 – De bloedvaten

Ader:

(34)

T2/B4 – De bloedvaten

Het bloedvatenstelsel van de mens (schematisch)

(35)

T2/B4 – De bloedvaten

De poortader met vertakkingen

(36)

T2/B5 – De bloeddruk

Regeling bloeddruk:

(37)

T2/B5 – De bloeddruk

84D3

(38)

T2/B5 – De bloeddruk

De bloeddruk in verschillende typen bloedvaten.

(39)

T2/B5 – De bloeddruk

Het verband tussen de stroomsnelheid van het bloed en de totale diameter bij verschillende typen bloedvaten

(40)

T2/B5 – De bloeddruk

Beïnvloeding van de bloeddruk:

(41)

T2/B5 – De bloeddruk

Constante bloeddruk: (negatieve terugkoppeling)

(42)

T2/B5 – De bloeddruk

= afb. 26

Bloeddruk in de verschillende vaten

Oppervlakte dat wordt bereikt door de bloedvaten

Snelheid van het bloed door de bloedvaten

Rood: Slagaders/arteriolen Paars: Haarvaten

Blauw: Venulen/Aders

(43)

T2/B5 – De bloeddruk

Meting van de bloeddruk

(44)

T2/B5 – De bloeddruk

(45)

T2/B5 – De bloeddruk

(46)

T2/B5 – De bloeddruk

(47)

T2/B5 – De bloeddruk

Meting van de bloeddruk.

(48)

T2/B5 – De bloeddruk

Hart- en vaatziekten:

• Aderverkalking: Dichtslibben van de slagaders

• Hartinfarct/Herseninfarct: bloedpropje (trombose) sluit het bloedvat af.

• Hersenbloeding (beroerte): uitgestroomde bloed vormt stolsel

• Behandelmethoden infarct:

– Dotteren

• Ballonnetje

• Plaatsen stent (buisje) – Medicijnen

• bloedverdunners – Operatie (Bypass)

(49)

T2/B5 – De bloeddruk

Risicofactoren:

(50)

T2/B5 – De bloeddruk

Het tuintje als model voor de doorbloeding van het hart

• Gezonde situatie.

• Goed bewaterd en groen grasveld.

• Gedeeltelijke blokkade (angina pectoris).

• Gras wordt bruin maar weer water geven helpt.

• Volledige blokkade (hartinfarct).

• Gras gaat dood, weer water geven helpt niet meer.

(51)

T2/B5 – De bloeddruk

Dotteren van de bekkenslagader:

(52)

T2/B5 – De bloeddruk

Bypass:

• Omleiding om het

afgesloten deel van de kransslagader.

• Animatie van Bypassoperatie

Hartmodel met bypasses

(53)

T5/B6 – Weefselvloeistof en lymfe

(54)

T5/B6 – Weefselvloeistof en lymfe

84G

(55)

T5/B6 – Weefselvloeistof en lymfe

84G

(56)

T5/B6 – Weefselvloeistof en lymfe

(57)

T5/B6 – Weefselvloeistof en lymfe

(58)

T5/B5 – Bloeddruk (herhaling)

84D3