VRIJBEID EN DEMOCIATIE
Zaterdag 1 decem&er 195.6 .. No. 4M
Goede start van het Liberaal Gesprekcentrum
(Zie pag. 4)
WEEKBLAD VAN DE VOLKSPARTIJ VOOR VRIJHEID EN DEMOCRATII
PARTIJVOORZITTER OUD
Het is wat treurig een artikel te moeten schrijven over de springlevende voorzit·
ter onzer politieke partij, en zulks vooral wan- neer men zelf tot de partijgenoten behoort.
Beziet men alléén de zonnige kanten, dan heet het dadelijk - zo zijn de mensen - dat de schrijver blijkbaar iets van de man moet hebben.
Wie daartegenover probeert het blanke wit regen de natuurlijkerwijs gemêleerde achter·
grond te doen uitkomen, ontstemt het slacht- effer of tenminste zijn aanverwanten, en dat acht ik onpassend op de jaardag van de grote kindervriend Sint-Nicolaas.
Het verzoek van de hoofdredacteur is noch- tans "oor eEm bestuurslid van de stichting, die ons partijblad uitgeeft, ee:J?. quasHnstructie. Ik moest daarom wel.
Mr. P. J. Oud verjaart dus op de Sint-Nico- laasdag 1956; zeventig jaren is het dan ge-
••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
Zeventig jaar worden is geen kunst;
althans geen persoonlijke verdienste, zo meent de heer Oud zelf en we kunnen het ook daarover weer met onze partij- voorzitter eens zijn.
Wanneer we zijn zeventigste verjaardag nochtans niet zomaar willen laten passe- ren, dan ligt het accent daarvoor dan ook anders.
Dan willen we getuigen van onze blijd- schap en onze dankbaarheid, dat de heer Oud, ondanks die zeventig jaren, nog de onbetwiste leider is van het Nederlandse liberalisme, zoals dit zich in zijn moderne, na-oorlogse gestalte heeft geopenbaard;
dat hij dat leiderschap op zo voortreffe- . lijke wijze vervult en dat hij ons allen
steeds weer weet te bezielen door zijn on- verzwakte strijdlust en ons weet te verrij- ken uit de schatkamer van zijn kennis en ervaring.
Deze gevoelens dragen we dagelijks met ons, maar bij een enkele gelegenheid willen we die toch o 'è' openlijk, naar buiten, uit- dragen.
Zulk een moment nu mag de zeventigste verjaardag zeker zijn.
De vice.voorzitter van onze partij, mr.
&. v a n R i e I, tevens voorzitter van de stichting "Vrijheid en Democratie", deed
· dit op ons verzoek in het hierboven afge- . dmkte sprankelende woord.
De redactie van ons weekblad is hem daar erkentelijk voor en sluit er zich met overtuiging bij aan.
ABSPOEL.
...
leden da{Îtij in Purmerend werd geboren. Toen stond het Nederlands liberalisme nog in het zenith.
Dat dit liberalisme in Nederland meedoet, zelfs veel in het midden te brengen heeft, is •
voor een aanzienlijk deel het werk van Oud.
Zijn persoonlijk aanzien bij de brede lagen van middenstanders, ambtenaren en boeren gaf ons een sterke grondslag in het kiezers- corps, zijn slagvaardigheid, kennis, beeldend vermogen en op ervaring gebaseerd zelfver- trouwen bepalen de plaats van Oud in de Tweede Kamer en daarmede in de grote lijn de plaats der fractie aan wier hoofd hij sta~t.
Beeldend vermogen en leiderschap, twee fa- cetten ener opvallende persoonlijkheid, die mij steeds weder bijzonder treffen. "De profeten- mantel van Troelstra, die te wijd om eens an- ders schouders gleed". Voortreffelijk en niet kwetsend, door de grootheid van Troelstra, het vergelijkingsobject, Oud's leiderschap in grote en kleine vergaderingen.
Onweerstaanbaar herinnert hij mij op die ogenblikken met zijn witte kuif en de strenge mond aan een ouderwetse H.B.S.-directeur, die een aantal ongezeggelijke knapen en spinnige meisjes deels met straffe hand regeert, deels met voor hen boeiende noviteiten bezighoudt.
Volledig is die typering echter stellig niet, want deze paedagoog heeft een veldheersblik en arendsogen, die de menigte niet slechts tot stilzijn dwingen, maar daarnevens over de me- nigte heen ontwikkelingen vóórzien en situa- tiès zien aankomen, die ook aan gróte kinderen niet zijn geopenbaard. Dat is de basis van zijn overwicht. Verder een felle wil, een geheugen als een elektronische rekenmachine en een heel
reële kijk op de waarde van anderen. Wel reël, niet cynisch. Daar is Oud te eenvoudig voor, teveel de man die het leven van alle kanten mede heeft ondergaan.
Tenslotte ligt Oud's kracht in de daad meer dan in de reflectie. Hij is eetl. positivist, geen speculant, en zo heeft ieder zijn beperkingen.
Maar het kenmerk van de grote man is nim- mer alzijdigheid, slechts dat hij met zijn talen- ten heeft· gewoekerd in de ware en goede zin.
Slechts zeer weinigen komen zover, en één van die zeer weinigen is gelukkig onze voorzitter.
Wij zijn daarom te benijden.
Zo staat Oud in de lijn Kappeyne - Tak - Goeman Borgesius - Cort van der Linden. De 1aatste, rationalist als Oud, maar toch weer heel anders; is nu erkend als een van de be ..
langrijke figuren uit onze recente staatkundige geschiedenis. Dat eert het liberalisme, en men trekke deze gedachtengang eens door wanneer men zich soms aan de scherpe kanten van Oud's persoonlijkheid stoot.
Oud is een heel knap man. Ook een wijs man.
Sterk voelde ik dat toen hij mij te kennen gaf geen festiviteiten te willen ondergaan. Zeven- tig jaar worden immers is geen kunst. Maar in 1957 is het veertig jaar geleden dat Oud Kamerlid werd. Dan is er reden voor ons om langer bij de mijlpaal stil te staan en om te zien. Tot zolang.
VAN RIEL.
LANDBOUWCONGRES 2 IN 3 MAART TE
WOUDSCHOTEN
Zoals reeds eerder werd bericht, zal op zaterdag 2 en zondag 3 maart 1957 in het Conferentie-oord Woudschoten te Zeist een Landbouwflougres van de Partij wor- den gehouden.
Het lid onze Tweede Kamerfractie, de heer F. den Hartog, heeft zich inmiddels bereid verklaard het voorzitterschap op zich te nemen van het Congresbestuur en van een landelijke organisatie-commissie, welke op zaterdagmiddag 8 december ,a.s.
te Utrecht hun eerste bijeenkomst zullen houden. Als secretaris zal fungeren ons Tweede-Kamerlid mr. F. G. van Dijk.
Na 8 december zullen nadere mededelin- gen volgen.
'VRIJHEID EN DEMOCRATIE 1 DI!XJEMBEB - - PAG. I
Mr. Dr. C. Berkhouwer te Alkmaar het jongste
lid van onze Tweede-Kamerfractie
Bijzondere belangstelling voor internationaal recht
r Afspraak Berkhouwer, Nieuwlandersin-
" gel 4 7, Alkmaar", zo stond het eigen- lijk meer zakelijk dan eerbiedig in onze agenda, die wij nog even raa.dpleegden toen wij van Amsterdam komende op de "Provinciale weg"
te Wormerveer voor een verkeersopstopping moesten stilhouden.
Welnu, het adres waarvan we ons nog even wilden vergewissen, was sneller gevonden dan we hadden gedacht. Dus ook voor ons begon in Alkmaar een beetje de victorie.
Toen we aanbelden bleek al spoedig, dat het kantoor- en privé-adres van mr Berkhouwer hetzelfde waren, hetgeen, naar later bleek voor een ongedwongen onderhoud in vele op- zichten voordelen bood, omdat men zich letter- lijk en figuurlijk snel van de zakelijke naar de persoonlijke (huiselijke) sfeer kon verplaatsen.
Toen wij de werkkamer van de heer Berk- houwer binnenkwamen, was ons nieuwe Twee- de Kamerlid in een levendig telefonisch ge- sprek gewikkeld. We hadden aldus nog even gelegenheid om ons op het komende vraagge- sprek te bezinnen.
We wisten eigenlijk wel van te voren, dat dit gesprek vlot zou verlopen. We hadden mr.
Berkhouwer n.l. reeds enige malen op onze Al- gemene Jaarlijkse Vergaderingen ontmoet en hem aldaar horen spreken, waarbij wij de in- druk opdeden, dat hij vlot en '8.micaal in de omgang is, wars van elke stijf aandoende en overdreven conventie.
Deze indruk werd thans wel op een zeer dui- delijke wijze bevestigd.
In korte, puntige zinnen, met hier en daar een kwinkslag, vertelde onze nieuwe volksver- tegenwoordiger over zijn levensloop.
Hij werd in 1919 te Alkmaar geboren. In de- zelfde stad bezocht hij het Gymnasium. Daar- na studeerde hij rechten te Amsterdam. Na zijn studies te hebben beëindigd, vestigde hij zich in 1942 in zijn geboortestad als advocaat.
Typerend voor zijn energie is wel, dat hij, ondanks zijn veelal drukke werkzaamheden toch nog tijd wist te vinden om een proef- schrift te schrijven, waarop hij in 1946 aan de Universiteit te Amsterdam promoveerde.
Mr. Berkhouwer vermeldt dit laatste even terloops om dan met enthousiasme te spreken over zijn advocatenpraktijk, die menigmaal een internationaal karakter draagt.
Vooral de groente- en zaadhandel doen in dit verband een beroep op hem, met het ge- volg, dat mr. Berkhouwer vaak in het buiten- land vertoefde.
Naast de advocatuur is hij belast met enige commissariaten in het bedrijfsleven. Tevens is hij juridisch adviseur van de Koninklijke Ne- derlandse Athletiek Unie en van het Konink- lijk Genootschap Heilgymnastiek en Massage.
* * *
Maar nu wederom de politiek!
Ook aan mr Berkhouwer stelden wij de welhaast onvermijdelijke vraag, hoe hij met de politiek in aanraking kwam.
Het ging ook hier, zoals het velen is gegaan.
Toen de .Partij van de Vrijheid vlak na de be- vrijding zich in een manifest tot het Neder ..
landse volk wendde, was mr Berkhouwer een van de eersten, die aan deze oproep gehoor gaf.
Niet door zijn aanmelding alleen, maar door een sprankelende activiteit, die hij met zijn in- middels overleden vriend Holzmüller vorm gaf door de oprichting van een Partijafdeling te Alkmaar. Dit was de eerste stap, die weldra door meerdere stappen werd gevolgd.
In 1949- toen de gemeenteraad van Alk- maar. slechts één libe~ale vertegenwoordiger telde - werd mr Berkhouwer lijstaanvoerder voor de V.V.D.
De plaatselijke verkiezingsstrijd werd voor de V.V.D. een groot succes, want het zeteltal van onze Partij steeg toen van één tot drie!
Een inderdaad verrassend resultaat, waar- van de heer Berkhouwer ons met veel enthou- siasme vertelde.
Bij de laatst gehouden gemeenteraadsver- kiezingen kon de V.V.D. haar zeteltal behou- den. Ook in die verkiezingen trad mr Berk- houwer als lijstaanvoerder op.
* * *
Nader ingaande op zijn werkzaamheden in de gemeenteraad, was ook mr Berk- houwer van oordeel, dat de routine, die men in de raad opdoet, toch wel van belang moet zijn voor het werk in de Kamer.
"Democratie", zo formuleerde mr Berkhou- wer het ongeveer, "is een groot woord. De be- tekenis ervan leert men echter in eerste in- stantie in de plaatselijke gemeenschap kennen.
"En het raadslidmaatschap? Houdt U dit a.-, of houdt U daar thans mee op?" zo wilden wj graag weten.
Mr Berkhouwer zette een bedenkelijk ge- zicht. Voorlopig wil ik de ~ad aanhouden. Ik wil het althans proberen. De praktijk zal verder moeten uitwijzen in hoeverre dit moge- lijk is.
"Als fractieleider in de gemeenteraad heeft U uiteraard steeds de algemene politiek moeten be- handelen. Zijn er echter onderwerpen, die spe- ciaal Uw aandacht hebben? zo vroegen wij vel\- der.
Ja, aldus mr Berkhouwer. Het internatio- naal recht heeft mijn bijzondere belangstelling, zowel het internationaal privaatrecht, als het volkenrecht.
We kunnen in dit verband nog opmerken, dat mr Berkhouwer diverse rechtsvergelijken- de verhandelingen heeft gepublicee:rd en als pleitbezorger voor Ambon ook in de praktijk de beginselen van internationaal recht heeft
verdedigd. •
* * *
Het is voor Kamerleden, die betrekkelijk ver buiten Den Haag wonen, een pro- bleem of zij in verband met hun parlementaire werk, al dan niet in de residentie zullen gaan wonen. Ook voor de heer Berkhouwer bestaat dit probleem.
Hij neemt zich evenwel voor Alkmaar als woonplaats aan te houden en de veelvuldige reizen van en naar Den Haag per auto af te leggen.
"En liefhebberijen?". zo vroegen wij.
Mr Berkhouwer heeft er vele. Vooral in zijn studententijd deed hij yeel aan sport en hij kwam als zodanig als officiële vertegenwoor- diger in veel takken van sport naar voren.
Tennissen, hockeyen en zwemmen houdt hij nog steeds bij als welkome verfrissende af- leiding voor vaak ingespannen en langdurige geestelijke arbeid.
Ook de bibliophilie heeft zijn grote belang- stelling.
* * *
Zo praatten wij nog, nadat wij van het kantoor naar de huiskamer waren ge- gaan, geruime tijd gezellig met mr Berkhou- wer, diens echtgenote, dochter en jongste zoon, tijdens een voortreffelijke maaltijd, die mevrouw Berkhouwer ons voorschotelde.
Het is juist in deze huislijke sfeer, dat men elkander beter leert kennen en begrijpen.
Zo ook leerden wij mr Berkhouwer nader kennen als een vooral dynamische figuur, die de kunst verstaat door een bepaald organisa- . torisch talent zijn veelzijdige belangstelling
over een groot aantal onderwerpen te verdelen.
Het zijn vooral zijn levendige stijl en zijn energieke aanpak van dit jongste lid van onze Tweede Kamerfractie, die voor de toekomst ook voor het parlementaire werk, ongetwijfeld
vele beloften inhouden. S.
VRIJHEID· EN DEMOCRATIE
Christendom boven geloofsverdeeldheid:
EEN VEROUDERDE GEDACHTE
In zijn artikel ,.Naar Eenheid van Levensbeschouwing?" (V. en D. van 20 okt.) stelt de heer G. A. de Ridder:
,.Méér dan eenheid in metaphysische levensbeschouwing is gemeenschappe- lij·ke erkenning van geestelijke waarden en zedelijke normen een algemeen mens.
heidsbelang". Met deze uitspraak stem ik volledig in. In het vervolg van zijn artikel merkt schr. op: ,.Geen humanis- tisch denkend liberaal heeft onoverko- melijk bezwaar tegen hetgeen het Be- ginselprogramma van de V.V.D. in Thor- beckiaanse zin stelf omtrent de christe- lijke grondslagen, waarop een samenle- ving als de Nederlandse behoort te be- rusten." Als religieus-humanistisch den.
kend liberaal heb ik wel degelijk be- zwaar tegen deze uitspraak van ons Be- ginselprogramma, en wei om de volgen- de redenen:
1. Ons Begdnselprogramma spreekt in Thorbeckiaanse zin van een op christe- lijke grondslagen berustende Neder- landse samenleving. Bij de behandeling der Schoolwet van 1857 heeft Thorbecke gezegd: ,.Het Christendom is niet ge- bleven binnen de kerk: het is ene bur- gerlijke kracht geworden: een stroom, die zich door alle aderen der maat- schappij heeft uitgestort". Opgemerkt moet. worden, dat in de maatschappij nog meer krachten zich doen gelden dan het christendom Daar is allereerst d·e Griekse geest, waaruit de democratische gedachte is voortgekomen. Daar is ook de Romeinse geest, die ons niet slechts het Latijnse alfabet maar ook het juri- dische denken heeft overgeleverd. Be- . halve deze krachten uit een ver verle- den zijn er ook meer actuele krachten
Cople veor dese rul>""'" N ••nclew •••r~
Mejuffr. Joh. H. Sprinter, Alexell<iler- ttreet 16, Heerl••·
Allerlei materiaal
Naar de centrale-vertegenwoor- digsters is ter verspreiding het volgende materiaal verzonden, waar- in men allerlei wetenswaardigs vindt l:'n veel stof voor discussies:
a. jaarverslag zomer 1955-zomer 1956.
(8 pagina's folio brengen volledig op de hoogte van de Organisatie
"Vrouwen in de V.V.D.", haar samenstelling en haar doen en laten).
b. verslag conferentie op 6 en 7 ok- tober j.I. (ter herinnering voor wie er waren en ter voorlichting voor wie er niet waren).
c. lezing van de heer Wisselink over ,.de belastingen en de vrouw".
(zeer de moeite waard).
d. syllabus van mevrouw mr. Stof- fels-van Haaften over de nieuwe handelingsbekwaamheid van de gehuwde vrouw. (actueel en be- langrijk; de wet treedt 1 januari 1957 in werking).
e. gegevens verstrekt bij de lezing van de heer mr. van Leeuwen over "lonen en prijzen".
(interessant en leerzaam).
Er is van alles nog een restantje over, ter beschikking van degenen, die geen exemplaar krègen, maar er wel prijs op stellen.
J.H.S.
Nog niet afgehaald
Nog niet afgehaald zijn:
1e .. grijs blauw mutsje, gevon- den na afloop van de conferentie.
2e. het prijsje, dat viel op lot nr.
92 van de verloting, die tijdens de conferentie is gehouden.
Beide zijn bij ondergetekende op te
vragen. J. H.S.
buiten het christendom, die het voelen en denken van de moderne Nederlander beïnvloeden. De grote ontdekkingen op biologisch terrein (Darwin en Mendel) en psychologdsch terrein (Freuct en Jung), op astronomisch terrein (Coper.
nicus en Einstein) en technisch terrein (Edison en Benz) hebben zozeer het mo- derne denken beïnvloed, dat vastgesteld moet worden, dat in onze tijd het chris.
tendom slechts één van de bestanddelen is, waaruit het geestelijke bloed, dat
· door de aderen der maatschappij stroomt, is samengesteld. Ik acht het dan ook onjuist, dat ons Beginselpro- gramma spreekt van de christelijke grondslagen onzer samenleving, met deze uitspraak suggerende, dat het christendom de enige grondslag onzer samenleving is. leder, dde op onpartijdi- ge wijze de bestanddelen onzer cultuur analyseert, zal tot de conclusie komen, dat op deze wijze geen recht is gedaan aan de samengesteldheid en veelzijdig- heid onzer cultuur met haar complexe grondslag.
2. ,.Christendom boven Geloofsver~
deeldheid" acht ik een verouderde ge- dachte, ook al zou volgens de heer De Ridder deze Thorbeckliaanse gedachte nog actueel zijn, gezien de oecumenische beweging, die ,.immers wordt gedragen door het besef, dat er inderdaad een christendom boven geloofsverdeeldheid bestaat." Ik zie echter in de oecume- nische bew~ging het bewijs van de stel- ling, dat een dergelijk christendom niet bestaat. ~oomsen en principieel-vrijzin- nige protestanten staan immers buiten de Wereldraad van Kerken, evenals streng gereformeerd" ;roepen. De We- ·
Vrouwehik Hoofdbestuurslid
Een van onze vrouwelijke hoofd- bestuursleden, daardoor tevens bestuurslid van onze organisatie, me- vrouw C. Stemler-Tjaden, is aan de beurt van aftreden, maar heeft zich niet herkiesbaar gesteld.
Zij heeft vele jaren de politiek haar belangstelling en medewerking gege- ven, voor de oorlog bij de Vrijzinnig Democraten en nu al weer lange tijd bij ons. Al zullen wij dan thans haar medewerking moeten missen, dat haar belangsj;elling zal verflauwen kunnen wij Óns niet voorstellen.
Wij hopen haar in elk geval steeds op onze bijeenkomsten te ontmoeten.
Daarbij willen wij haar nu ten zeer- ste danken voor alles wat zij ten be- heeft.
Haar terugtreden brengt de vraag naar een opvolgster naar voren.
Zoals gewoonlijk onthoudt ons be- stuur zich van het aanbevelen van een bepaalde persoon, maar het wil alleen aanraden, wanneer men o')r prijs op stelt, dat er een andere vrouw in het H.B. zitting krijgt, onderling te overleggen, wie er voor in aan- merking komt en dit overleg niet te lang uit te stellen. Voorkomt ver- snippering door coördinatie.
Candidaten moeten door de partij- afdelingen gesteld worden en wèl vóór februari. De afdelingen moet~n
daarover in december of januari ver- gaderen. Door de feestdagen gaat er veel tijd verloren, dus wacht niet te lang en zorgt dat U zo nodig op Uw afdelingsvergadering met een wel- overwogen voorstel kunt komen, ge- staafd door een schriftelijke bereid- verklaring van de· candidate.
De andere vrouwelijke H.B.-leden zijn:
Mevr. S. A. Th. Goudswaard-Knip- scheer te Leiden en
mej. mr. J. L. M. Toxopeus Pott, te Oterdum (Gron.).
Onze presidente, mevr. mr. E. A.
J. Scheltema-Conradi, is lid van het Dagelijks Bestuur van de partij.
J. H.S.
Vrouwengroep Driebergen
Men schreef ons:
Dezer dagen openden wij ons winterseizoen met een voordracht ge- houden door mej. Hardeman uit Den Haag over Algemene beschouwingen op onderwijsgebied.
In een vlotte prettige causerie wer- den diverse onderwijssystemen onder de loepe genomen en werd veel aan- dacht gegeven aan het vernieuwings- onderwijs. Een goed begin van het nieuwe seizoen. M.H.-A.
---~
reldraad van Kerken zoekt geen con- tact met Islaam, Hdndoeïsme en Boed- dhisme. Daarom blijft deze organisatie in mijn ogen bij de eisen van onze tijd ten achter. Op politiek, cultureel, eco- nomisch en sociaal terrein zoekt men tegenwoordig internationaal contact via de Verenigde Naties en· langs vele an- dere wegen. Doch de grote wereldgods- diensten doen hieraan niet mee. Tijdens . het grote Boeddhistische Congres bij Rangoon n.a.v. de 2500-jarige sterfdag van de Boeddha ontbraken delegaties van Christenen en Mosliims. Dit is een bewijs van de stelling, dat de grote we- reldgodsdiensten - ook het christen- . dom - uit de tijd raken. Wanneer wij
ons liberalisme koppelen aan het chris- tendom, koppelen wij ons aan een reac- tionaire macht. Wat onze tijd behoeft is niet: Christendom boven Geloofsver- deeldheid maar: religie, die uitrijst bo- ven de verdeelde wereldgodsdiensten, m.a.w. universele religie.
3. De heer De Ridder heeft in zijn ar- tikel de weg gewezen naar een betere formulering in ons Beginselprogramma, 'n formulering, waarmee ook humanis.
tisch denkende liberalen zich zonder reserve kunnen verendgen. Deze formu- lering vindt men in het eerste citaat, dat ik uit het artikel van de heer De Ridder aanhàa.Ide. In plaats van te
sprek~n over "een op christelijke grond- slagen berustende Nederlandse samen- IeVling" spreke ons Beginselprogramma over "gemeenschappelijke erkenning van -geestelijke waarden en zedelijke normen binnen onze Nederlandse samenleving, waartoe de V.V.D. het hare wil bij- dragen."
Men late de woorden ,.christelijk" en ,.Christendom" uit ons Beginselpro- gramma weg, gedachtig aan een uit- epraak van Krishnamurti, die luidt:
,.Wij zijn grootgebracht ais gelovige en practiserende leden van enigerlei orga- nisatie: de Communistische of de Chris- telijke, de IslamiÎ.ische, de Hindoeïsti- sche, de Boeddhistische of de Freudi- aanse. Als ge op de uitdaging van het leven antwoordt als een Kètholiek of als een Communist, dan a.ntwoordt ge - is het soms niet zo? - volgeilil een sjablone. Daarom is Uw antwoord zon- der betekenis. Daarom is het nOdig, dat men zichzelf volledig van zijn geestelijke kleding ontdoet en zich geheel en al losmaakt van zijn achtergrcnd, om de uitdaging fris tegemoet te treden".
(,.First and Last Freedom", p. 13).
Als liberalen zijn wij mensen, die de
· politieke, economische en sociale vraag- stukken onbevooroordeeld en fris tege- moet willen treden. Daarom moeten wij·
in ons Beginselprogramma ons niet bin- den aan het Christendom.
Beilen. P. D. VAN ROYEN.
Geestelijke achtergronden
Op onze reeks artikelen, tegen een waarvan de schrijver van het hierboven opgenomen stuk zich keert, mochten wij verblijdend veel reacties ontvangen.
Van de enkele, waarin bezwaren te- gen hetgeen wij stelden ontwikkeld wer- den, was dat van dr. Van Royen het uit- voerigst en het meest principieel. Wij plaatsen het gaarne en zullen in een volgend nummer onze zienswijze nader toelichten in de hoop dat ook andere brief8chrijvers hun opvattingen voldoen- de weergegeven zullen achten en zich bevredigd mogen gevoelen door onze
repliek. de R.
Alg. Assurantiekantoor van Asbeck
* Beroepsfinanciering
* Hypotheken
* Levensverzekeringen Offerte z o n d e r verplichtingen.
Diepenheimseweg 31, Goor (Ov.) Tel. K 5470-816, b.g.g.: boodschap.
pendienst.
Ons Kamerlid mr. Toxopeüs spreekt te Soestdiik ·
Ons Tweede Kamerlid mr. Toxopeüs zal op maandagavond 10 dec. om 8 uur voor de afdeling SoesUSoesterbetg spre- ken in het Oranjehotel te Soestdijk.
Onderwerp: geestelijke vrijheid.
Vanzelfsprekend zijn ook leden en geestverwanten uit andere afdelingen welkom.
1 DECEMBER 1958 - PAO. I
Weet U 't nog?
1946
4 DECEMBER
De Tweede Kamer heeft het wetsontwerp tot het aanga&n van geldleningen ten laste van het Rijk, ter conV'ersie van uitstaande schuld, aangenomen met 61 tef'en 20 stemmen. Tegen stemden de A.R., de C.H. en de Staatk.geref.
Tijdens de stemming, te ruim vier uur, ontstond een ogenblik grote constematJie :In de Kamer doordat voorzitté\-mr. Van Schaik plotseling onwel werd en, onder- steund door ijlings toegeschoten leden van de Kamer en een bode, moest worden weggeleid. Later kwam de geruststellende medede- ling door, dat mr. Van Schalk door een heftige niersteenaanval was getroffen, maar dat gehoopt mocht worden, dat hij binnen en- kele dagen zijn werkzaamheden zou kunnen hervatten.
5 DECEMBER
In afwachting van de behande- liing van de basis-overeenkomst van Linggadjati in de Staten-Ge- neraal, is een stroom van publi- katiesen adressen, pro en contra, los gekomen.
6 DECEMBER
Minister Drees heeft in de Tweede Kamer een overzicht ge- geven van de stand der volksge- zondheid in ons land. Bedroeg de sterfte in de maanden Januari- september 1939 8, 7 pct., in janu- ari van dit jaar bedrÖeg zij 11,4 pct., doch het gemiddelde van dit jaar is alweer gedaald tot 8,8 pct.
Ook met de t.b.c. is dit het geval.
In januari-September 1939 be- droeg d·e sterfte daaraan 3,3 pct.
en thans is zij, na een scherpe stijging, alweer gedaald tot 3,4 pct.
De normale zuigel!ingensterfte in de eerste negen maanden van 1939 bedroeg 37,9 per duizena. In januari van dit jaar (1946) be- droeg zij nog 69.1 per duizend, doch het jaargemiddelde is op het ogenblik ai weer gedaald tot 38,4 per duizend.
7 DECEMBER
Tot 15 november zijn bijna 73.000 evacué's uit Ned.-Indië naar Nederland gerepatrieerd.
De laatste Britse en Brits-Indi- sche soldaten van een leger, dat 92.000 man telde, zijn op 29 no- vember uit Batavia en Padang vertrokken.
Officieel wordt gemeld, dat de Regering in verband met het ver- trek van het geallieerde bezet- tingsleger heeft bepaald, dat met ingang van de datum van vertrek (29 november) de AMACAB (Al- IIÏed Military Administration Civil Affairs Branch) voor Java met Madoera en voor Sumatra ver- vangen wordt door een burgerlijke organisatie, genaamd ,.tijdelijke bestuursdienst". De organisatie zal dezelfde · bevoegdheden bezitten als de AMACAB.
8 DECEMBER
Op 1 oktober 1946 bedroeg het aantal officieren, onderofficieren en manschappen der zich in ODB
land, Engeland, Duitsland, Neder- lands-Indië, Suriname en CUracao bevindende Nederlandse onder- delen: 6617 officieren, 19.438 on- derofficieren en 91.333 minderen.
~9a~IIU~~np~w:~ii~o~IDf~. ~D~~~~MKN~~~ORA~~--~~~---~~~~ ~ -- ~ •
GOEDE START VAN HET LIBERAAL GESPREKCENTRUM TE LUNTEREN
Drs. H. A. Korthals en Ds. Joh. P. van Mullem spreken tijdens het eerste week-end
Hotel "De Boeokhorst" te Lunteren was zaterdagavond, 23 november j.l., stampvol, toen om 8 uur mr. H. P. Ja- ger, voorzitter van de K3!mer-Centrale Arnhem, het eerste weekend van het Liberaal Gesprekcentrum opende.
De heer Jager wees er in zijn ope- ningswoord op, dat dit Gesprekcentrum een voortzetting is van het vroegere Studdecentrum te Epe, waarvoor des- tijds het initiatief dOOr het bestuur van d·e Kamer-Centrale Arillhem werd ge- nomen. Het Liberaai Gesprekcentrum in
zijn huidige vorm, aldus de heer Jager, werkt thans onder auspiciën van het Hoofdbestuur in nauwe samenwerking met het bestuur van ~ Centrale Arn- hem. Namens het Hoofdbestuur der Partij dankte de heer L. van Vlaardin- gen het bestuur der Centrale Arnhem voor het genomen initiatief en hij sprak daarbij de wens uit, dat de prettige sa-
menwerking, waarlfan dit eerste week- end het resultaat is in de toekomst zal m:ogen voortduren.
Vervolgens sprak de heer Van Vlaar- dingen een woord van dank tot drs. H.
A. Korthals, die speCii·aal voor de ope- ning van het Liberaal Gesprekcentrum uit Parijs was overgekomen.
Openingsrede van drs. H. A. Korthals
Drs. Korthals begon zijn openings- rede met een kort historiSICh overzicht van de organisatie der politdeke par- . tijen. Hij wees er op, dat het de libera- len in Engeland zijn geweest, die begon- nen zijn een partij-organisatie in het leven te roepen. Sprekende over het feit, dat wij .Pij de laatste Tweede Ka- merverkiezingen hebben gestaan als een rots <in de branding, doch niet ons per-
*!entage hebben weten te vergroten, zei- de de heer Korthals, dat het een aller- eerste eis zou zijn te streven naar het verkrijgen van radio-zendtijd. Ais voor- naamste taak van het Liberaal Gesprek- çentrum zag de heer Korthals het be- wust meedenken over allerlei actuele politieke vraagstukken. Het kweken VllJl vrijwillige . propagandisten voor de liber,ale beginselen en het IÏn en buiten de Partij uitdragen van de gedachten, die leven in onze kringen. Wij zijn zeer beslist geen partij van ontevredenen.
Wij moeten constructief werken, doch kunnen dit slechts ·doen wanneer wij vast staan in onze beginselen. In dit verband wees spreker ook nog op het tijdschrift "Liberaal Réveil" dat dOOr de J.O.V.D. wordt uitgegeven.
Sprekende over de Kabinetsformatkl zeide de heer Korthals, dat wij ook daarin constructief zijn geweest. Ook in het verleden hebben liberale bestuurders grote dingen gedaan. De heer Korthals zeide op het standpunt te staan dat wij er nimmer bezwaar tegen mogen heb- ben met andersdenkenden in een Kabd- net te zitten en dat wij de moeilijkheden niet uit de weg wi·lden gaan.
Sprekende over de buitenlandse poli- tiek zeide de heer Korthals, dat Noord- West-Europa het villadorp van de we- reld is, terwij:l het overige Europa er
politiek, economisch en sociaal bezien zeer slecht voorstaat. Wij kunnen de Russen niet uit Hongarije houden, want dat zou de hel bij ons brengen. Wij helpen nu wel met geld, kleding en sohoeisel, maar dat is zo weiÏnig. Heb- ben wij dit wel met de nodige ernst be•
zien? Of waren wij met onze · eigen problemen bezig?
Spreker wees vervolgens op de grote sooia!le revolutie, die in Azië aan de gang !Is. De ontwaakte Aziatische vol- keren hebben een drang naar ontwikke- ling. Wij moeten daar begrip voor heb- ben. Hun onstuimigheid, aldus de heer KortJlals, baart ons echter grote zorg, mede omdat hun gevoelens door het Kremlin worden misbruikt.
Hier in het Gesprekcentrum te Lun- teren, aldus de heer Korthals, moet men kunnen zien, wlie karakter heeft en het vertrouwen van de Partij ver-
Mullem, dat hij in de buurt van Reeuwijk was gestrand.
De daardoor ontstane leemte in het pro- gramma werd gevuld door een forum onder voorzitterschap van mr. S. Wil- linge Gratama en waann verder zitting hadden mejuffrouw mr. J. L. M. Toxo- peus Pott en de heren B. C. .Mgra jr,.
mr. F. G. van Dijk en mr. F. Portheine.
Om half vier k·reeg ds. Van Mullem het woord, die sprak over het onde:r- wevp: "Is doorbraak iets ndeuws ?"
Ds. Van Mullem begon met te zeg- gen, dat hij als motto boven zijn rede de uitspraak zou willen plaatsen:
"Ik heb de ziel van een democra- tisch liberalist". Wat zeggen de li- beralen eigenlijk van de doorbraak, vroeg ds. Van MuHem zich af. In feite, aldus spreker is doorbraak voor de libe- ralen niets nieuws, het is een teruggaan aohter de renaissance. Spreker citeert
Drs. H. A. Korthals in gesprek met de oud-gezant, de heer A. J. Schrikke'l'.
dient. De werkers aan de top van onze Partij moeten hier kunnen discussiërea met de afgevaardigden van de afdelin- gen uit het gehele land, en zij moeten hier vooral ook de jongeren inlichten.
Na een korte paUZe ontstond een zeer geanimeerd debat, waaraan o.a. werd deelgenomen door de beren PortheiÏne, Van den Berg en Hall. ·
Aan het slot van deze eerste dag bracht de voorzitter van de Kamer-Cen- trale Arnhem dank aan drs. Korthals voar zijn boeiende openingsrede.
Ds. Joh. P. van Mullem spreekt over:
.. Is doorbraak iets nieuws?"
Tijdens de koffiemaaltijd zondagmid- dag kwam het telefoontje van ds. Van
vervolgens dr. Nord:lohne, wanneer deze in een brochure zegt: "Lang voordat de P. v. d. A. aan doorbraak deed, was de doorbraak in de liberale · partij veran, kerd". Bij ons, aldus ds. Van Mullem, ligt de doorbraak in on.ze beginselen.
Het ds bij ons een fundamentele grond- slag, terwijl het bij deP. v.d. A. slechts een politiek doel is. Wij hebben ons steeds verzet tegen de antithese en wH- len daarom ook geen werkverbanden mnnen de partij. Is er een crisis in het burgerlijk kapitalisme, vraagt spreker cich af. Neen, er is een groei naar het volkspapitali:sme. Spreker citeert hier mr. W. H. Fockema Andreae, die op het J.O.V.D.-congres te Eindhoven zei: "Wij moeten onze beginselen laten mee- groeien".
Wij wensen geen eenheid, aldus ds.
Van Mullem, wij willen eendracht. In het Iiberaldsme moet spanning blijven.
Drs. H. A. Korthals in gesprek m~
Mr. H. P. Jager, OOOTZitter van de Centrale Arnhem en de heer L. v.
V·laa'l"dingen, Organis~tor-Propagandise der Partij.
Het is volkomen onjuist als de P.v.d.A.
.zegt: Wij zijn de vernieuwers. Door de werkyerbanden in de P. v. d. A. heeft men de verzttHing in deze partij ge- bracht. "Zuiligheid bedriegt de wijshelid"' zegt mevrouw Ploeg-Ploeg, het socia- listische Kamerlid. Ik zou daaraan wil- len toevoegen, aldus ds. Van Mullem:
Laten wij alle zuilen bijzetten.
Aan het debat, volgende de ·rede van Ds. Van Mullem, werd deelgenomen door mej. mr. 'l'oxopeus Pott en de heren Canté, Wesseling, Smedes, Portheine, SIÏebers, A;lgra en N ord1ohne.
Vertrek deelnemers
Tijdens de laatste maaltijd werd door verschillende sprekers het woord ge.
voerd. De heer M. D. Scheer uit Heem- stede bracht dank aan de organisatoren voor de uitstekende regeling, voor dit weekend getroffen. In het bijzonder richtte de heer Scheer zich tot de heer Th. J. de Rijk directeur van Hotel "De Boeckhorst", diens echtgenote en perso- neel, voor de uitmuntende verzorging~
die de ga&ten van de zijde. van de faJni.
1ie De Rijk hebben mogen genieten.
Namens het bestuur van de Centrale Arnhem sprak de heer Joh. K. Fre- drikze secretans van deZe Centrale.
Ook hij bracht hulde en dank aan de familie De Rijk en aan de heer D. Bos, die namens de afdeling Ede de plaatse- lijke organisatie had geregeld.
Namens het Hoof<lbeotuur der Partij.
sprak tenslotte de heer L. van Vlaar- dingen, die l!'Jich gaarne bij de woorden van dank, gericht tot de heer De RiJk en zijn echtgenote, aansloot.
Vervolgens dankte spreker de deel- nemers voor hun komst, waarbij hij dé hoop uitsprak, dat ook de komende weekends in het jaar 1957 een even.
groot succes mogen worden.
Wegens nijpend plaatsgebrek moest dit verslag van het Li- beraal Gesprekcentrum dras- tisch worden ingekort. De re- dactie biedt hiervoor haar verontschuldigingen aan.
V-ier deelnemers in een geanimeerd onderling gesprek. V.tn.r. de heren l l 1L d. Be1'{J, fiW. F. G. ~ Dijk. --.. F. Portneme Em 1M.. J. Dr\1b6$o.
De Friese afgevaardigden. V.l.n.r. Mevr. Went, mr. F. Went, voorzitte-r afd.
LeeuwardEm cm B: e. Atgra, voorzitter Centrale Friesland.
