Stageverslag
Bachelorstage bij de Eems Dollard Regio
Inleiding
Van 15 maart tot 27 juni 2017 heb ik stage gelopen bij de Eems Dollard Regio (EDR) in Bad Nieuweschans. Deze organisatie zet zich in voor regionale samenwerking in het grensgebied van Noord-Nederland en Noordwest-Duitsland. In deze periode heb ik een historisch
onderzoek gedaan naar het beleid van de EDR in de periode 2000 tot 2013 (zie bijlage). Naast deze opdracht heb ik diverse andere taken volbracht, waaronder deelname aan
adviesgesprekken en conferenties en het helpen organiseren van een conferentie. Ik heb voor deze stage gekozen omdat ik geïnteresseerd ben in Europese
samenwerking en betrekkingen. Ik was op zoek naar een stageadres waar ik in deze context te werk kon gaan. De Eems Dollard Regio is een Euregionale organisatie die hoofdzakelijk gestuurd en gefinancierd wordt uit Europese initiatieven. De stage beloofde daarmee een goede inkijk te geven in de praktijk van Europese samenwerking. Tegelijkertijd was het regionale aspect van deze samenwerking zeer belangrijk, een kant van Europese
samenwerking waar ik in het voorgaande semester veel over kwam te leren bij het kernvak
Europe of Regions.
Ik kwam bij het stageadres via de stagedocent. De stageorganisatie had een tijdelijke functie te vervullen die een onderzoek naar overheidsverschillen aan weerszijden van de grens omving. In een eerste gesprek werd echter geconcludeerd dat mijn vaardigheden als
geschiedenisstudent beter benut konden worden in een onderzoek naar de recente
beleidsgeschiedenis van de organisatie, in het kader van het veertigjarig bestaan ervan. De hieruit volgende stage bestond daarmee voor een groot deel uit zelfstandig onderzoek, waarbij ik slechts een paar keer per week contact had met de toegewezen stagebegeleidster.
Desalniettemin ben ik wel bij de organisatie betrokken en was het personeel erg behulpzaam wanneer ik vragen had.
De leerdoelen van de stage bestonden uit het leren functioneren binnen een
organisatie, zelfstandig onderzoek te kunnen verrichten voor een organisatie, de Duitse taal actief leren beheersen en leren een netwerk op te bouwen. Tijdens de stage kwamen
medewerkers beide talen kunnen verstaan. Ik ben in deze gewoonte meegegaan en heb daarom vooral Duits beter leren verstaan en in mindere mate beter leren spreken. Ook het opbouwen van een netwerk vond slechts beperkt plaats, aangezien ik veel op het kantoor was en daarom meer met het personeel van de EDR sprak dan met partners van de organisatie. Desalniettemin heb ik wel degelijk diverse betrokkenen bij grensoverschrijdende regionale samenwerking gesproken.
Voor het werkschema van de stage is in overleg gekozen voor een driedaagse werkweek met om de week een tweedaagse week. De stage liep zo tot na de
jubileumconferentie door, zodat ik betrokken kon worden bij de voorbereidingen.
Organisatie
De Eems Dollard Regio is een grensoverschrijdende organisatie die zich inzet voor grensoverschrijdende samenwerking binnen het Noord-Nederlandse en Noordwest-Duitse grensgebied. De EDR heeft de Nederlands-Duitse samenwerking hoog in het vaandel staan, wat verklaard waarom er evenveel Duitse als Nederlandse medewerkers zijn en waarom het kantoor precies op de Nederlands-Duitse grens ligt in Bad Nieuweschans. De samenwerking begon in 1977 en viert daarmee dit jaar haar veertigjarig jubileum. Hoewel de EDR
aanvankelijk een regionaal initiatief was is de organisatie vanaf de jaren negentig onderdeel geworden van het Europese INTERREG-programma en is deze een zogeheten Euregio
geworden. De Euregio is daarmee onderdeel geworden van een Europees grensoverschrijdend programma dat gericht is op het inlopen van de achterliggende sociaaleconomische positie van Europese grensgebieden en op het wegnemen van grote verschillen aan weerszijden van de grens om de zichtbare overblijfselen van de vroegere scheiding van deze gebieden te verminderen.
Sinds een aantal jaar is de EDR beleidsmatig opgenomen in het INTERREG-programma voor het gehele Nederlands-Duitse grensgebied. De Euregio is daarmee onderhevig aan Europese directieven voor de beleidsvorming. Dit is terug te zien in de organisatie van de EDR, die in verhouding met haar verzorgingsgebied zeer slank is. Er zijn dan ook minder dan twintig medewerkers. De meeste medewerkers verzorgen de allocatie van INTERREG-subsidies en managen vanuit de EDR de particuliere projecten waar deze
binnen de organisatie te behartigen. Het bestuur van de EDR kent naast de directeur ook uit een raad, waar gemeenten, Landkreisen, Städte en Industrie- und Handelskammern
vertegenwoordigd zijn.
De EDR steunt op veel verschillende vlakken grensoverschrijdende samenwerking. Er zijn grote economische projecten zoals grensoverschrijdende infrastructurele verbindingen en het stimuleren van het kustgebied van de regio om de belangrijkste LNG-hub (vloeibaar aardgas) van Europa te worden, maar ook veel kleinschaligere projecten zoals een
schoolorkest dat bestaat uit leerlingen en docenten van een Duitse en een Nederlandse school.
Werkzaamheden
Tijdens de periode bij de EDR heb ik verschillende werkzaamheden verricht. De belangrijkste daarvan was het historisch onderzoek naar de beleidsgeschiedenis van het Nederlands-Duitse grensgebied, met de EDR als casestudy. Naast dit project heb ik verschillende
adviesgesprekken bijgewoond, waarbij overlegd en onderhandeld werd over subsidiëring van particuliere grensoverschrijdende projecten, maar ook over de vormgeving ervan. Zo vroegen de organisatoren van een cultuurwetenschappelijke bijeenkomst met Nederlandse en Duitse gasten om subsidie voor deze bijeenkomst, maar was er onenigheid over de
grensoverschrijdende waarde hiervan, aangezien er beduidend weinig Nederlandse
genodigden waren. Ik heb mij hierbij aanvankelijk passief opgesteld, omdat ik eerst meerdere adviesgesprekken wou meemaken om een beter inzicht in deze gesprekken te krijgen. Later heb ik mij er wel in gemengd, bijvoorbeeld bij een brainstormgesprek over mogelijke toekomstige grensoverschrijdende schoolprojecten in de regio. Ik kwam met het idee een wedstrijd te organiseren waarbij er teams gemaakt werden die elk bestonden uit een Nederlandse en een Duitse school, om samenwerking te stimuleren en het voor leerlingen interessant te maken.
van mijn kant bestond vooral uit de registratie van de gasten, het opstellen van de gastenlijst en op de dag zelf het opzetten en afbreken van een projectenbeurs op de bijeenkomst. Tijdens de conferentie heb ik werkzaamheden verricht als het ontvangen van gasten ontvangen en het afgeven van naamplaatjes. Daarnaast heb ik op de projectenbeurs veel standhouders benaderd over de projecten waar zij bij betrokken waren. Het uiteindelijke product van de stage was het onderzoek, waar ik veruit de meeste tijd aan gespendeerd heb.
Evaluatie
Ik heb me aanvankelijk vrij passief opgesteld bij gesprekken en werkoverleggen, maar was wel overal bij. Ik heb naarmate ik een beter idee kreeg van de gang van zaken in de
organisatie me meer betrokken bij werkzaamheden en kon daarmee mijn leerdoelen beter vervullen. Ik heb met de zelfstandigheid die mij gegund werd op de stage succesvol een onderzoek weten te doen, wat ook benadrukt werd in de evaluatie van de stagebegeleider. Deze zelfde zelfstandigheid heeft er echter toe geleid dat ik op andere punten minder in de organisatie deelgenomen heb. Het onderzoek was veelal deskresearch en ik heb dus in mindere mate contact gehad met mensen buiten de organisatie en ben er naar mijn mening nog niet in geslaagd het Duits meester te worden.
De stagebegeleiding was beperkt, maar dit was van tevoren al besproken. Toch kwam de stagebegeleidster regelmatig poolshoogte nemen van de stand van zaken rond het
onderzoek, hoe ik de stage ervoer en vroeg ze of ik vragen had. Ik heb naar mijn idee vooral een zelfstandig onderzoek gedaan voor de stagegever, waarbij de rest van de taken secundair waren. De dagelijkse werkzaamheden bestonden dan ook vooral uit het onderzoek, waarbij de andere werkzaamheden weinig constant waren. De enige werkzaamheid die naast het
onderzoek wel elke dag terugkeerde was het bijwerken van het bezoekersregister voor de jubileumconferentie. Dit gebrek aan werkzaamheden buiten het onderzoek moet wel gezien worden binnen de context van de organisatie, die vrij klein is. Op een gemiddelde dag werken er rond de tien mensen op het kantoor en de meesten werken aan hun eigen projecten. Er waren dan ook relatief weinig werkzaamheden die ik buiten het onderzoek om kon doen. In overleg met de stagegever werd voor aanvang al vastgesteld dat de stage in de eerste plaats om een onderzoek ging en dat deelname aan de organisatie in de vorm van extra
eindproduct van de stage: het onderzoek. Ik werd dan ook uitgenodigd om in de toekomst na mijn studie in een bepaalde vorm terug te keren bij de organisatie.
Wat ik uiteindelijk geleerd heb van de stage is in de eerste plaats zelfstandig functioneren binnen een organisatie en het in de praktijk brengen van de
onderzoeksvaardigheden die ik geleerd heb tijdens mijn studie. Behalve voor mijn onderzoek bleek de kennis van Europese integratie die ik tijdens mijn studie heb opgedaan van groot belang voor het begrijpen van hoe de organisatie in elkaar stak. Tegelijkertijd heb ik geleerd mij actief in te zetten bij adviesgesprekken en contactlegging met collega's. Toch denk ik dat ik deze instelling te weinig heb weten te vertalen in deelname aan de werkzaamheden.
Bijlagen
Stageonderzoek: Grenzeloze samenwerking: De ontwikkeling van regionaal
samenwerkingsbeleid aan de noordelijke Nederlands-Duitse grens 2000-2013.
Tjeu Semmekrot EDR
