> VLIELAND
ADVIESCOMMISSIE RUIMTELIJKE KWALITEIT
Commissie ruimtelijke kwaliteit Vlieland
2015
VOOR W OORD
VOORWOORD
Met dit jaarverslag van de Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit Vlieland informeren wij u over de advisering ten aanzien van de ruimtelijke kwaliteitsborging in uw gemeente gedurende het verslagjaar 2015.
Deze jaarlijkse verslaglegging vloeit voort uit een verplichting in de woningwet. De Adviescommissie legt hiermee aan de Gemeenteraad verantwoording af over haar advisering aan het college van B&W met betrekking tot welstand en monumenten.
Per 1 januari 2016 is de gemeenschappelijke regeling hûs en hiem, welstandsadvisering en monumentenzorg aangepast aan de gewijzigde Wet op de Gemeenschappelijke Regeling (WGR). Met de wijziging van de WGR wordt tegemoet gekomen aan het bezwaar dat de tot dan toe geldende wettekst zich onttrok aan de Wet dualisering gemeentebestuur van 2002. De nieuwe wet wil het mogelijk maken om te komen tot efficiëntere samenwerking tussen gemeenten met een meer democratisch gehalte. Beoogd is een actievere rol van gemeenteraden en een grotere nadruk op het primaat van het algemeen bestuur van een gemeenschappelijke regeling, dat verantwoording aflegt aan de betreffende gemeenteraden.
In de opmaat naar de Omgevingswet (die in 2018 van kracht wordt, zie ook verderop) heeft het bestuur van de
gemeenschappelijke regeling hûs en hiem in november 2015 besloten de komende twee jaar te gebruiken voor een fundamenteel debat met de gemeenten over een herijking van de waarden van de ruimtelijke kwaliteit en over de wijze hoe deze waarden in de toekomst het beste kunnen worden geborgd.
In dit jaarverslag van de (lokale)
Adviescommissie treft u geen financiële gegevens met betrekking tot de
Gemeenschappelijke Regeling (GR) hûs en hiem aan. Over de algemene financiële- en beleidsmatige kaders voor het volgende jaar en de voorlopige jaarrekening van de GR hûs en hiem wordt jaarlijks aan het Algemeen Bestuur, bestaande uit de wethouders van de aangesloten gemeenten,
verantwoording afgelegd.
Dit verslag bevat naast kwantitatieve gegevens en informatie over de samenstelling en werkwijze van de Adviescommissie ruimtelijke kwaliteit ook een aantal conclusies en aanbevelingen.
Ook wordt nader ingegaan op een aantal bijzondere ontwikkelingen en plannen in de gemeente alsmede enkele landelijke ontwikkelingen.
Graag nodigen wij u uit om eens
vergadering van de Adviescommissie in het gemeentehuis bij te wonen. Dit is een goede manier om inzicht te krijgen in de wijze waarop de Adviescommissie over aanvragen voor een omgevingsvergunning adviseert.
Daarnaast bieden wij ook graag aan om tijdens een gezamenlijke excursie met de raadsleden van gedachten te wisselen over de actuele ontwikkelingen in de ruimtelijke kwaliteit van uw gemeente.
Per 1 januari 2016 vindt de 3-jaarlijkse wisseling van de voorzitter van de
Adviescommissie plaats. Vanaf die datum neemt de heer P. Klimstra het stokje over.
Ir. G. Boschloo,
In 2015 voorzitter Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit Vlieland .
GEMEENTELIJK BELEID
GEMEENTELIJK BELEID RUIMTELIJKE KWALITEIT
Het gemeentelijke beleid maakt deel uit van het totale ruimtelijk beleid van de gemeente Vlieland. De koers wordt bepaald in de Structuurvisie. Daarin zijn o.a. de ruimtelijke ambities van de gemeente verwoord. Deze zijn verder uitgewerkt in actuele bestemmingsplannen, welstandsnota, beeldkwaliteitplannen , erfgoedbeleid en reclamebeleid. De advisering van hûs en hiem vindt plaats binnen de bouwmogelijkheden van de bestemmingsplannen.
Relatie bestemmingsplannen en welstandsbeleid
Het bestemmingsplan regelt onder meer de functie van gronden en bouwwerken alsmede de maximale afmetingen van de bebouwing. Het welstandsbeleid vormt een nadere verfijning van het bestemmingsplan en geeft richting aan de verschijningsvorm van de bebouwing. Het welstandsbeleid (en –advisering) beweegt zich binnen de bouwmogelijkheden van het bestemmingsplan. Echter, in een situatie waarin een bouwplan in overeenstemming is met het bestemmingsplan, kan toch een negatief welstandsadvies worden gegeven als de gekozen architectonische oplossing te sterk afbreuk doet aan de ruimtelijke beleving van het betreffende gebied. Uiteraard moet in zo’n geval de welstandsnota daartoe de argumentatie leveren.
Welstandsbeleid
Het gemeentelijk welstandsbeleid is in 2004 door de gemeenteraad voor het eerst vastgesteld. De vigerende nota dateert van najaar 2012. De welstandsnota bevat het toe te passen toetsingskader voor de welstandsadvisering van bouwplannen.
De kern van de nota wordt gevormd door de gebiedsgerichte welstandscriteria.
Deze toetsingscriteria omschrijven in de verschillende soorten te onderscheiden gebieden per beeldaspect de aanwezige en beoogde kwaliteit van de bebouwing.
Daarnaast zijn voor specifieke typen bouwwerken objectgerichte criteria
opgesteld. De welstandsnota is te vinden op de gemeentelijke website.
Beeldkwaliteitplannen
Een beeldkwaliteitplan is een beleidsnotitie waarin voor de (her)ontwikkeling van een bepaald gebied een meer integrale sturing van de inrichting van de openbare ruimte en van de architectonische uitwerking wordt beoogd. Het beeldkwaliteitsplan kan als aanvulling op de welstandsnota vastgesteld worden door de gemeenteraad en vormt het kader voorde welstandsadvisering.
Erfgoedbeleid
Erfgoed wordt binnen de ruimtelijke planontwikkeling een steeds belangrijker factor. Niet alleen vanwege de wettelijke taak voor gemeenten om al het erfgoed binnen de gemeentegrenzen in ruimtelijke planontwikkeling te betrekken, maar ook vanwege het feit dat erfgoed een positieve bijdrage kan leveren aan de beleving van de eigen woon- en leefomgeving. Erfgoed kan daarom de laatste jaren rekenen op grotere waardering bij de burgers en de overheid.
Erfgoed wordt steeds meer gezien als een smaakmaker die nieuwe ontwikkelingen stimuleert, in plaats van een hindermacht die ontwikkelingen frustreert. Met de provinciale structuurvisie Grutsk op é Romte! uit 2014 wordt verscheidenheid van het Friese landschap en het belang van cultuurhistorie voor de beleving van onze leefruimte, onder de aandacht gebracht.
Ook binnen de gemeente Vlieland bevinden zich plekken en objecten die beeldbepalend zijn voor de omgeving. De ervaring leert dat juist monumenten door hun karakteristieke vormgeving of door hun kenmerkende voorgeschiedenis, de identiteit van de eigen woon- en leefomgeving bij bewoners versterken. Monumenten maken de geschiedenis van of de herinnering aan de plek beleefbaar en afleesbaar.
Identiteit en herkenbaarheid dragen bij aan de aantrekkelijkheid van de plek en kunnen ook in economische opzicht een positieve rol spelen. De aanwezigheid van monumenten speelt bijvoorbeeld een rol bij de overweging om zich binnen de gemeente te vestigen of er recreatief te verblijven.
De gemeente zou deze kracht van erfgoed beter kunnen benutten door in haar beleid hiermee meer rekening te houden.
Idealiter vertaalt de gemeente dit naar een integraal ruimtelijk erfgoedbeleid en legt dit vast in een gemeentelijke erfgoednota.
Overigens kennen slechts weinig gemeenten een dergelijke aanpak.
Vlieland voert de besteltaken met betrekking tot rijksmonumenten naar behoren uit. Tot deze besteltaken behoort het verlenen van vergunningen bij het wijzigen van rijksmonumenten.
Vlieland kent geen gemeentelijk erfgoedbeleid. Omdat op Vlieland voldoende erfgoed is te vinden dat nu onbeschermd is, vragen wij de gemeente Vlieland om meer aandacht te schenken aan erfgoed, en om erfgoed wel te
betrekken bij ruimtelijke planontwikkeling.
Erfgoedbeleid is niet alleen van belang vanwege de wettelijke taak om het erfgoed in ruimtelijke planontwikkeling te
betrekken, maar ook omdat dergelijk beleid de gemeente houvast biedt bij het maken van keuzes hoe om te gaan met het erfgoed en met de inrichting van de eigen woon- en leefomgeving. Omdat gemeenten met de invoering van de Omgevingswet straks meer dan ooit zelf verantwoordelijk worden voor het aanzien van de eigen leefomgeving, is een integraal ruimtelijk- en erfgoedbeleid zeer aan te bevelen.
De ambities op het punt van erfgoedbeleid legt de gemeente vast in een gemeentelijke erfgoednota. Zowel (gebouwde)
monumenten, als archeologie, ruimtelijke ontwikkeling, musea, immaterieel erfgoed en roerend erfgoed kunnen deel uitmaken van een erfgoednota. Bij het opstellen ervan is het belangrijk dat bewoners en belangenverenigingen zich in het voorgenomen beleid kunnen vinden.
Hun bijdrage is van groot belang voor het draagvlak ervan.
Om de kennis over erfgoed en
monumentenzorg binnen de gemeentelijke organisaties te vergroten, bestaat sinds 2015 het Erfgoedcafé dat regelmatig door hûs en hiem en het Steunpunt Monumentenzorg Fryslân wordt georganiseerd. Tijdens een Erfgoedcafé wordt ingegaan op specifieke onderwerpen die spelen in de monumentenpraktijk.
In 2014 is verder het
monumentenspreekuur ingevoerd. Dit spreekuur is bedoeld als vooroverleg voor plannen met betrekking tot rijksmonumenten waarbij meerdere adviespartijen betrokken zijn, en
gezamenlijk overleg tussen zowel hûs en hiem en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE), en eventueel ook de provincie, gewenst is.
Reclamebeleid
Reclame vormt een belangrijke factor in de beleving van het omgevingsbeeld.
Wildgroei is een bekend risico bij reclame en is te voorkomen met het instrument van gemeentelijk reclamebeleid.
Vlieland heeft in de welstandsnota voor het beschermde dorpsgezicht, het bedrijventerrein en het gebied rond de
jachthaven criteria voor het toepassen van reclame opgenomen.
Handhaving
De Wabo vereist dat gemeenten een handhavingsbeleid opstellen. Een krachtig handhavingsbeleid draagt, zo blijkt uit de praktijk van de advisering, bij aan het vergroten van het draagvlak voor de ruimtelijke kwaliteitsborging. De gemeente heeft ten aanzien van welstand een actief handhavingsbeleid.
Percentage naar aard van advies GemeentePercentage naar aard van advies ProvinciaalPercentage naar aard van bouwsom Gemeente
37%
15% 12%
12%
24% Voldoet
Voldoet mits Voldoet niet Aanhouden Vooroverleg
40%
18%
12%
4%
26% Voldoet
Voldoet mits Voldoet niet Aanhouden Vooroverleg
27%
34%
8%
8%
23%
≤ 5.000 5.001 - 25.000 25.001 - 100.000 100.001 - 250.000
≥ 250.001
LANDELIJK E ONTW IK K ELINGEN
ACTUELE LANDELIJKE ONTWIKKELINGEN Omgevingswet
Het voorstel voor nieuwe wetgeving met betrekking tot de ontwikkeling en het beheer van de leefomgeving genaamd de
‘Omgevingswet’ is medio 2015 door de Tweede Kamer aangenomen.
De nieuwe omgevingswet is erop gericht al het omgeving gerelateerde recht te bundelen in één wet. De Omgevingswet integreert de gebiedsgerichte en sectorale onderdelen van de huidige wetten
in één wet met één samenhangend stelsel van planning, besluitvorming en procedures. Dit moet leiden tot betere mogelijkheden voor integraal beleid en substantiële vereenvoudiging van het omgevingsrecht. De welstands-nota en de bestemmingsplannen zullen als zelfstandige instrumenten (en weigeringsgronden) verdwijnen.
Daarvoor in de plaats komt het
‘Omgevingsplan’ waarin de bestaande instrumenten op een moderne manier worden ondergebracht. Deze nieuwe instrumenten voor ruimtelijke kwaliteit moeten bijdragen aan een goede inrichting van onze leefomgeving. Het nieuwe
kernbegrip in de omgevingswet luidt ‘goede omgevingskwaliteit’.
De nieuwe regels zullen niet meer worden vastgelegd in papieren documenten, maar zullen in een digitale kaartstructuur op kadastraal perceelniveau raadpleegbaar worden gemaakt. Gemeenten zullen, hiertoe ondersteund door de rijksoverheid, voorbereidingen moeten treffen om voor een digitaliseringsoperatie klaar te zijn. De wetswijziging betekent ook een cultuurverandering van een regelende en gebiedende overheid, naar een servicegerichte en kader scheppende overheid die initiatiefnemers ondersteunt waar het kan. Hûs en Hiem onderschrijft de noodzaak van flexibiliteit en meer bestuurlijke afwegingsruimte. Het
wetsvoorstel voor de Omgevingswet lijkt die ruimte voor maatwerk te bieden, hoewel er bij de implementatie nog flink gezocht moet worden naar de goede balans tussen vrijheid en rechtsbescherming.
Meer lokale afwegingsruimte betekent echter ook een grotere onzekerheid voor de burgers. Een overheid die aan de ene burger ruimte biedt zal ook aan de andere burger moeten uitleggen dat diezelfde vrijheid niet altijd ook voor hem of haar is weggelegd.
Grotere vrijheid voor de een, geringere rechtszekerheid voor de ander, dat kan bijna niet anders. In dat speelveld zal het (ook voor burgers) steeds belangrijker worden dat ruimtelijke besluiten
deugdelijk worden gemotiveerd op basis van advisering door een onafhankelijke commissie en publieke en private belangen door de gemeente zorgvuldig op elkaar worden afgestemd. Overigens blijft de onafhankelijke adviescommissie voor monumentenaanvragen een verplichting.
Invoering van de wet wordt verwacht in 2018 en het is voor de gemeente dus zaak hierop tijdig te anticiperen. Goede en juiste informatievoorziening is van groot belang om enige grip te krijgen op de aankomende wijzigen en wat dat van de Friese
gemeenten vraagt. Als uw huisadviseur op het gebied van ruimtelijke kwaliteit wil hûs en hiem graag actief bijdragen aan een juiste en duidelijke informatievoorziening.
Uitnodigingsplanologie
Steeds vaker wordt in de Friese gemeenten, naast de gebruikelijke welstandstoetsing, de expertise van de Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit ingeschakeld voor de ruimtelijk complexe situaties. Onder het motto ‘eenvoudig beter’ propageert het ministerie een nieuwe werkwijze waarmee, vooruitlopend op de nieuwe Omgevingswet, gemeenten nu al kunnen gaan werken.
De nieuwe Omgevingswet is er namelijk op gericht initiatieven vanuit de samenleving actief en constructief te faciliteren.
Uitnodigingsplanologie wordt dat genoemd.
Dat betekent niet dat de overheid geen rol meer heeft. Bij uitnodigingsplanologie komt het accent echter meer te liggen op vooroverleg en vroegtijdige begeleiding van initiatiefnemers. Begeleiding en beoordeling door een onafhankelijk en multidisciplinair team van deskundigen, bijvoorbeeld in de vorm van uw eigen Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit van hûs en hiem, is hierbij een onmisbaar element. Deze
schakel van ‘deskundig gezond verstand’
draagt bij aan een meer efficiënte en samenhangende planvorming. Begeleiding en advisering is met name van belang bij afwijkingsbesluiten, maatwerkconstructies en plannen met meer dan gemiddelde betekenis voor de omgevingskwaliteit.
Dit betekent dat het zwaartepunt van de activiteiten van de Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit zullen verschuiven van sec welstandsadvisering en
monumentenadvisering naar een integrale advisering op het gebied van stedenbouw, erfgoed, inrichting van de openbare ruimte, etc. Het grootse rendement ontstaat daarbij als niet aan het eind van het proces wordt getoetst, maar wanneer de adviescommissie in staat wordt gesteld een planproces vanaf een vroeg moment goed te begeleiden. Natuurlijk altijd in samenwerking met de lokale ambtelijke specialisten. Overigens staat het de gemeente vrij de omgevingskwaliteit te blijven bewaken met behulp van advisering over de aanvaardbaarheid van individuele bouwplannen.
Stroomversnelling
In het verslagjaar heeft hûs en hiem alle bij de GR aangesloten gemeenten in het najaar een brief gestuurd naar aanleiding van het project ‘Stroomversnelling’.
Stroomversnelling - een initiatief van vier bouwers en zes woningcorporaties - heeft tot doel in 2050 ca. 4,5 miljoen naoorlogse woningen energieneutraal gemaakt te hebben. Het gaat hierbij in eerste instantie om woningen uit de periode 1960-1980.
Op uitnodiging van hûs en hiem heeft de heer Leen van Dijke, voorzitter van de Taskforce Stroomversnelling, in de AB- vergadering van november jl. in Joure , het project geïntroduceerd en toegelicht.
De hiermee gepaard gaande maatregelen behelzen diverse bouwfysische en installatietechnische voorzieningen en daarmee samenhangend ook drastische uiterlijke aanpassingen van de buitenschil van de woningen. Er zal dus een
omgevingsvergunning aangevraagd moeten worden.
De Taskforce Stroomversnelling heeft aan gemeenten gevraagd te bekijken waar en hoe op het niveau van o.a.
bestemmingsplan en ruimtelijke kwaliteit/
welstand voorwaarden gecreëerd kunnen worden zodanig dat verduurzamingsplannen een zo kort mogelijke proceduretijd en realisatie vergen. Veelal zal een uiterlijke wijziging een heel woonblok betreffen, maar het kan ook zo zijn dat binnen een woonblok slechts een enkele woning verduurzaamd wordt. Dit alles vraagt reflectie op het ruimtelijke beleid, de welstandsrichtlijnen en de daarin gevraagde ruimtelijke samenhang in een woonwijk of straat.
Via het TRKN (Team Ruimtelijke Kwaliteit Nederland) en in samenwerking met de zusterorganisaties van hûs en hiem is inmiddels een overlegplatform in het leven geroepen. Zo hopen we het project Stroomversnelling nog adequater te kunnen faciliteren. In de eerder genoemde brief die ook aan de gemeente Súdwest-Fryslân gestuurd is, heeft hûs en hiem aangeboden hierover met de gemeenten van gedachten te wisselen.
Commissie ruimtelijke kwaliteit Vlieland
2015
OR GANISA TIE EN W ERK W IJZE
DE ORGANISATIE EN WERKWIJZE
De lokale Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit (ARK)
De lokale Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit van de gemeente Vlieland is één van de 23 commissies die in Friesland werkzaam zijn onder verantwoordelijkheid van hûs en hiem.
De samenstelling van de lokale Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit Vlieland was in 2015 als volgt:
- Voorzitter : ir. Gerrit Boschloo - Secondant 1e periode : ir. Johan de Vries - Secondant 2e periode: ir. Tim Brill
- Secondant 3e periode: drs. Gertjan Timmer Monumentendeskundige: drs. Gertjan Timmer Gemeentelijke ondersteuning: mevrouw B. Verheij De lokale werkwijze
De lokale commissie vergadert op het gemeentehuis voor de advisering van de ingediende aanvragen. Deze vergadering is openbaar. In 2015 zijn er drie vergaderingen op Vlieland geweest. Voor de gemeente Vlieland worden de plannen echter doorgaans op het kantoor van hûs en hiem beoordeeld. Indien daarom verzocht is, gebeurt dit in aanwezigheid van de aanvragers en eventueel op locatie.
Aanvragers wordt door de gemeente gewezen op de mogelijkheid een toelichting te geven en aanwezig te zijn bij de openbare behandeling van hun plan. Daarbij zijn belanghebbende van harte welkom. Naast bezoek aan de vergaderingen van de lokale commissie op Vlieland of op het kantoor van hûs en hiem te Leeuwarden geven aanvragers ook wel telefonisch toelichting op hun plannen. De gemeente Vlieland deed in 2015 33 adviesaanvragen, twaalf daarvan werden mondeling of op Vlieland of bij ons op kantoor toegelicht door de vergunningaanvrager of diens ontwerper.
Van elke planbehandeling wordt een kort (geschreven) advies gemaakt.
Vooroverleg en Tussenoverleg
Naast de formele welstandstoetsing biedt de vergadering ook de mogelijkheid tot vooroverleg met de adviescommissie. De aanvrager krijgt daarmee in een vroeg stadium zicht op de aanvaardbaarheid van zijn plannen. Tevens vindt er tijdens de
vergaderingen tussenoverleg plaats. Vaak gaat het over een mogelijke aanpassing van het eerder beoordeelde plan of wordt het uitgebrachte advies verduidelijkt.
De Centrale Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit (CARK)
De Lokale Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit functioneert onder mandaat van de Centrale Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit, die tweewekelijks op het kantoor van hûs en hiem in Leeuwarden vergadert. In de praktijk wordt veruit het grootste aantal bouwaanvragen in de lokale adviescommissie afgedaan (ruim 95%).
Voor de samenstelling van de Centrale Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit, waarvan de leden eveneens door uw raad zijn benoemd, verwijzen wij graag naar het algemeen jaarverslag op onze website.
(www.husenhiem.nl) De centrale werkwijze
Hoewel in de praktijk de lokale Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit veruit het grootste aantal bouwaanvragen van adviezen voorziet bestaat er de
mogelijkheid dat een plan door de Centrale Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit van hûs en hiem in Leeuwarden wordt voorzien van advies. Veelal draait het hierbij om grotere plannen die om wat voor reden dan ook een grote impact op het omgevingsbeeld hebben. Deze plannen worden elke twee weken behandeld in de centrale adviescommissie. Deze
adviescommissie is multidisciplinair
samengesteld en geeft een integraal advies over het bouwplan. Ook deze vergaderingen zijn openbaar. Het vergaderschema is te vinden op onze website. (www.husenhiem.
nl)
Er zijn dit jaar centraal twee aanvragen van de gemeente Vlieland behandeld. Beiden in aanwezigheid van architecten en/of planindieners.
Overige activiteiten -Raadsexcursie
Maandag 22 juni 2015 verkende de wethouder, de betrokken ambtenaren de meeste raadsleden en de commissie zowel op de fiets als deels ook wandelend de gemeente. Wandelend gingen we door de dorpsstraat en over de waddendijk en fietsend langs de vakantiewoningen en de nieuwe school. Enkele onlangs gerealiseerde projecten werden daarbij bekeken. Tijdens en na afloop werd levendig gediscussieerd en het initiatief is zeker voor herhaling vatbaar
AD V ISERING
DE ADVISERING
De welstandsadvisering in de dagelijkse praktijk
Bij bijna alle planbehandelingen dient de door de gemeenteraad vastgestelde welstandsnota als beoordelingskader voor de plannen. De werkwijze van de lokale Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit is erop gericht de toetsing van de plannen zoveel mogelijk in dialoog met de aanvrager te doen. Deze directe communicatie is voor alle betrokkenen niet alleen plezierig maar ook efficiënt: de planbedoelingen worden duidelijker en eventuele kritiek kan doorgaans in tweede instantie worden ondervangen. Gemiddeld werden in 2015 de plannen in gemeente Vlieland 1,75 keer behandeld.
De welstandsnota is een goed bruikbaar document te noemen met over het
algemeen duidelijke en heldere criteria per soort gebied en per object. In 2012 is de geactualiseerde nota vastgesteld door de raad.
Advisering in afwijking van de criteria In de meeste gevallen bieden de criteria van de welstandsnota voldoende houvast voor de beoordeling van de aanvragen.
In de gevallen dat een afwijkend ontwerp van bijzondere kwaliteit is en een extra bijdrage aan het omgevingsbeeld zou kunnen leveren kan de commissie adviseren de hardheidsclausule toe te passen. Aan burgemeester en wethouders wordt dan geadviseerd gemotiveerd af te wijken van de welstandscriteria. Vrijwel zonder uitzondering worden deze gevallen aan de breed samengestelde Centrale Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit voorgelegd. In het verslagjaar heeft de lokale adviescommissie hier geen gebruik van gemaakt.
In afwijking van het advies verleende of geweigerde vergunning
Jaarlijks brengen zowel de Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit als burgemeester en wethouders aan de gemeenteraad verslag uit van de advisering en hoe daarmee is omgegaan. De gemeente heeft ons medegedeeld in 2015 geen enkele keer in afwijking van onze advisering te hebben
gehandeld.
Ambtelijke welstandstoetsing (Kan Bepaling)
De gemeente Vlieland maakt geen gebruik van de mogelijkheid van ambtelijke welstandstoetsing (de zgn. kanbepaling).
Advisering monumentenaanvragen In eerste instantie voert de lokale Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit een ‘quick scan’ uit en beoordeelt zij of ze de aanvraag zelf ter plaatse af kan handelen. Is dat het geval dan schrijft zij een gecombineerd welstands- en monumentenadvies. In de overige gevallen wordt het plan behandeld door de monumentenadviseur, die zo nodig ter plekke gaat kijken en het plan eventueel aan de Centrale Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit voorlegt. Op deze wijze is het mogelijk om de adviesaanvraag zorgvuldig en binnen de gestelde termijnen te behandelen.
In het verslagjaar werden op Vlieland 4 monumentenaanvragen gedaan. Twee betroffen wijzigingen aan het Loodshotel, één de toegang tot de discotheek aan de Dorpsstraat 81 en één een voorstel tot gevelwijziging. Ook bij enkele andere aanvragen gesitueerd binnen het beschermde dorpsgezicht is onze monumentendeskundige bij de advisering
betrokken geweest. 1e Adviesaanvragen Welstand Gemeente
22
35
29
0 5 10 15 20 25 30 35 40
2013 2014 2015
Gemeente Vlieland
1e Adviesaanvragen Welstand Provinciaal
3057
3236
3005
2850 2900 2950 3000 3050 3100 3150 3200 3250 3300
2013 2014 2015
hûs en hiem
Commissie ruimtelijke kwaliteit Vlieland
2015
BIJZ ONDERE ONTW IK K ELINGEN/P LANNEN
BIJZONDERE LOKALE ONTWIKKELINGEN EN PLANNEN
Bijzondere ontwikkelingen
In 2015 werden weer een aantal aardige aanvragen gedaan. En met nog lopende zaken van voorgaande jaren was het een boeiend jaar. Vlieland leeft. Een
voortdurende discussie zijn de almaar groter en luxer wordende vakantiehuizen. Wat is leidend: het landschap of de bebouwing
? Kleine, soms karakteristieke, huisjes worden vervangen door woningen die de grenzen van het bestemmingsplan en de welstandsnota opzoeken. Bijzonder in dit kader is de in 2015 gedane aanvraag voor een aantal zogenaamde boshuizen naast kampeerterrein Stortemelk.
Ook Vlieland is druk in de weer met duurzame energie. Op het militaire terrein worden zonnepanelen gerealiseerd.
Diverse woningen zijn inmiddels voorzien van zonnepanelen. In het beschermde dorpsgezicht is hier een vergunning voor vereist. Vaak blijkt te kunnen worden voldaan aan de welstandsrichtlijn en kan die vergunning vervolgens worden verleend.
Aan de middenweg is geëxperimenteerd met een windenergievanger op de nok. Vooralsnog stellen echter zowel welstandshalve als qua rendement de resultaten teleur.
Bijzondere plannen
Diverse plannen werden in 2015 gerealiseerd. Zo kwam met de realisatie van Vlieduyn een eind aan de lang slepende plannenmakerij aangaande de upgrading van het appartementenpension aan het Duinkersoord 113.
Woonbebouwing aan de Vlaminghweg en de Boereglop is gerealiseerd en ook de Nieuwe School wordt al fasegewijs in gebruik genomen.
Nieuwe SchoolAppartementenpension Vlieduyn
CONCLUSIES EN AANBEV ELINGEN
CONCLUSIE EN AANBEVELINGEN
De Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit Vlieland werkt vanuit de overtuiging dat een constructieve opstelling om te werken aan een ‘mooi’ Vlieland op brede steun kan rekenen, niet alleen onder professionals in de ruimtelijke ordening, maar vooral ook uit de samenleving.
De ervaringen en inzichten die zijn opgedaan brengt de Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit tot enkele conclusies en beleidsaanbevelingen:
t.a.v. actuele landelijke ontwikkelingen Steeds vaker komt het in de Friese gemeenten voor dat, vooruitlopend op de nieuwe omgevingswet, er met uitnodigingsplanogie geëxperimenteerd wordt. De Adviescommissie
RuimtelijkeKwaliteit concludeert dat ze haar grootste meerwaarde heeft in die gevallen waarin het voeren van constructieve gesprekken met initiatiefnemers
noodzakelijk zijn om zowel de private als de publieke belangen bij elkaar te brengen en daarbij de ruimtelijke kwaliteiten te behouden dan wel te versterken. Het grootse rendement ontstaat als niet aan het einde van het vergunningstraject wordt getoetst, maar als de adviescommissie in staat wordt gesteld een planproces vanaf een vroeg moment te begeleiden. Natuurlijk samen met de lokale ambtelijke specialisten op het terrein van landschap, stedenbouw en erfgoed. (De plannen aangaande de boshuizen en vervangende nieuwbouw aan het havenplein zijn een aardige illustratie hiervan.)
t.a.v. welstandsbeleid
Op het gebied van welstandstoezicht staat de wet- en regelgeving niet stil. In het licht van de naderende Omgevingswet (2018) adviseert de adviescommissie de komende jaren de gemeentelijke beleidsregels in bestemmingsplannen, welstandsnota’s en het monumenten- of erfgoedbeleid goed op elkaar af te stemmen. Dit vooruitlopend op de integratie van deze beleidsdocumenten in het nieuwe omgevingsplan. Wij bevelen u aan op de omgevingswet te anticiperen en ruimtelijke kwaliteitsborging en cultureel erfgoed een prominente plek te geven bij het opstellen van het omgevingsplan. Indien gewenst kan hûs en hiem u hierbij van advies voorzien.
t.a.v. erfgoedbeleid
De gemeente Vlieland voert de besteltaken ten aanzien van rijksmonumenten naar behoren uit. Dat neemt niet weg dat op Vlieland naast rijksmonumenten nog voldoende objecten zijn met cultuurhistorische waarde die nog ontoereikend worden beschermd.
Aanbevelingen:
Nu het Rijk gemeenten de verplichting oplegt om het cultureel erfgoed bij de belangenafweging in het kader van ruimtelijke-planontwikkelingen integraal mee te laten wegen, wordt een eigen gemeentelijk erfgoedbeleid, zoals in de vorm van gemeentelijke monumenten wenselijk geacht. Daarmee samenhangend is een allesomvattend gemeentelijk erfgoedbeleid wenselijk.
Met dergelijk erfgoedbeleid kan erfgoed beter worden behouden en ook worden ingezet als troef bij vraagstukken over krimp en bij de versterking van de sociaal economische structuur. Belangrijk is dat men op zijn minst weet heeft van het cultuurhistorisch potentieel binnen de eigen gemeentegrenzen. Juist voor een kleine gemeente als Vlieland is een goed afgestemd erfgoedbeleid van belang omdat dit beleid niet alleen de keuzes eenvoudiger maakt maar ook de inzet van de gemeente financieel beheersbaar houdt.
Voor het vergroten van de kennis op het gebied van erfgoed en monumentenzorg binnen het gemeentelijk apparaat, bevelen wij met name gemeentelijke medewerkers aan om de netwerkbijeenkomsten zoals het Erfgoedcafé te bezoeken.
Verder bevelen wij aan om meer gebruik te maken van het monumentenspreekuur. Wij raden de gemeente ook aan om aanvragers en eigenaren van rijksmonumenten
specifiek op de mogelijkheid van het
monumentenspreekuur te wijzen.
Omdat veel beeldbepalende panden nog steeds onbeschermd zijn en daarom gemakkelijk kunnen worden gesloopt of door ingrijpende wijziging worden aangetast, raden wij aan om voortgang te maken met het tot stand brengen van de gemeentelijke monumentenlijst.
Verder is het zeer aan te bevelen om het draagvlak voor monumenten niet alleen bij monumenteneigenaren maar ook bij de ondernemers en de inwoners van uw gemeente te vergroten.
Bij het vormgeven van nieuw gemeentelijk erfgoedbeleid en het invulling geven aan de ambities op het vlak van de leefomgeving, willen wij uw gemeente graag behulpzaam zijn. Door onze jarenlange verbondenheid met de gemeente hebben wij veel ervaring en expertise ten aanzien van ruimtelijke kwaliteit en erfgoed binnen de gemeente.
Met deze ervaring en kennis kunnen wij de gemeente ondersteunen bij het maken van keuzes uit de mogelijkheden die de nieuwe Omgevingswet de gemeente op het vlak van ruimtelijke kwaliteit en erfgoed biedt.
Bezoekers Welstand Gemeente
32%
5% 5%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
2013 2014 2015
Gemeente Vlieland
Bezoekers Welstand Provinciaal
38%
39%
41%
37%
37%
38%
38%
39%
39%
40%
40%
41%
41%
42%
2013 2014 2015
hûs en hiem
t.a.v. de lokale Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit
De gemeente wordt door de
Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit als een gemeente ervaren, waar de welstandsadvisering tijdens de lokale commissievergadering op een efficiënte wijze wordt gefaciliteerd. De eventuele kritiek op plannen wordt mede door de inzet van de afdeling doorgaans in de tweede aanvraag ondervangen.
Aanbevelingen:
Wij doen de aanbeveling om aanvragers en vertegenwoordigers te blijven wijzen op de mogelijkheid om hun plan toe te lichten in de lokale Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit.
Tot slot nodigen we u van harte uit een zitting van de lokale/centrale
Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit bij te wonen of tezamen met de voorzitter opnieuw op excursie door uw gemeente te gaan.
Namens de lokale Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit Vlieland
Gerrit Boschloo,
In 2015 voorzitter Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit Vlieland.
Totaal overzicht Cijfers Gemeente
Gemeente Vlieland hûs en hiem
TABEL A 2013 2014 2015 2013 2014 2015
1e welstandsadviesaanvragen 22 35 29 3057 3236 3005
behandelingen/welstandsaanvr. 2,09 1,89 1,76 1,65 1,54 1,63
1e monumentenadviesaanvragen 1 6 4 221 275 279
behandelingen/monumentaanvr. 1 1,33 1,75 1,59 1,54 1,5
totaal aantal 1e aanvragen 23 41 33 3278 3511 3284
adviesgelden (x € 1000) 7,0 9,9 10,7 712,0 869,3 784,4
Gemeente Vlieland hûs en hiem
TABEL B 2013 2014 2015 2013 2014 2015
Voldoet 4% 32% 36,5% 38,0% 44,4% 39,9%
Voldoet mits 13% 7% 12,0% 19,4% 17,7% 18,3%
Voldoet niet 0% 15% 15,2% 15,8% 13,1% 12,5%
Aanhouden 4% 7% 12,0% 2,6% 2,4% 3,6%
Vooroverleg 79% 39% 24,3% 24,2% 22,4% 25,7%
Gemeente Vlieland hûs en hiem
TABEL C 2013 2014 2015 2013 2014 2015
≤ 5.000 23,1% 44,5% 26,9% 28,1% 25,3% 25,9%
5.001 - 25.000 7,7% 14,8% 34,6% 27,9% 26,4% 26,1%
25.001 - 100.000 15,4% 18,5% 7,7% 22,6% 22,6% 22,2%
100.001 - 250.000 15,4% 11,1% 7,7% 12,1% 13,4% 14,1%
≥ 250.001 38,4% 11,1% 23,1% 9,3% 12,3% 11,7%
Gemeente Vlieland hûs en hiem
Tabel D 2013 2014 2015 2013 2014 2015
aantal vergaderingen 3 2 3 527 479 492
plannen met toelichters 32% 5% 5% 38% 39% 41%
plannen met bez/vergadering 5,0 2,0 1,0 3,9 4,4 4,5
plannen met bezoek totaal 15 4 3 2045 2086 2200
Johan Willem Frisostraat 1 8933 BN Leeuwarden 058-2337930 www.husenhiem.nl husenhiem@husenhiem.nl
COL OFON
hûs en hiem Ontwerp:
hûs en hiem / Jasper van Zellingen Verslagjaar:
2015
