ADVIESCOMMISSIE VOOR RUIMTELIJKE KWALITEIT HEILOO

(1)

ADVIESCOMMISSIE VOOR RUIMTELIJKE KWALITEIT HEILOO

JAARVERSLAG 2016

(2)

ADVIESCOMMISSIE VOOR RUIMTELIJKE KWALITEIT HEILOO JAARVERSLAG 2016

Heiloo is een mooi, groen dorp. Een

aantrekkelijk en levendig dorp, ook voor jonge gezinnen. De ontwikkeling van de

nieuwbouwlocaties Zuiderloo en Varne-Buiten levert hieraan een belangrijke bijdrage. In 2016 is op constructieve wijze door de Adviescommissie voor Ruimtelijke Kwaliteit Heiloo (ARKH) gewerkt aan de behandeling van een groot aantal plannen.

In 2016 was er tevens sprake van een flink aantal kleinere bouwplannen. Deze zijn in goede samenspraak met het gemandateerde lid van de Commissie (Maarten Overtoom) behandeld.

Voor Zuiderloo zijn ook dit jaar weer een groot aantal bouwplannen gepasseerd. Ook is op een aantal momenten van gedachten gewisseld over de aanpak van nieuwe deelfasen in het plangebied Zuiderloo. De definitieve plannen voor het Melco-terrein zijn door de commissie goedgekeurd.

De positieve samenwerking met de

gemeentelijk stedenbouwkundigen (Jacqueline van Latum en Janwillem Snieder) is verder geconcretiseerd. De goede en vakkundige relatie met de plantoelichters, de heren Hopman en Twint, is in 2016 voortgezet.

In februari 2016 is Marleen van Driel toegetreden tot de ARKH als vervanger van architect-lid Egon Kuchlein. Op 27 september 2016 heeft de ARKH afscheid genomen van het burgerlid Wil Barendse. Medio 2016 is na een selectieprocedure als nieuw burgerlid

geïnstalleerd de heer Bon Hoetjes (vervangend burgerlid is Ingrid Völcke).

ir. Robbert Jan Wijntjes, voorzitter

Adviescommissie voor Ruimtelijke Kwaliteit Heiloo

Voorwoord

'We willen mensen bewust maken van de kwaliteit van hun omgeving en om bij elke ingreep te bedenken hoe het kan bijdragen aan nieuwe kwaliteit, om Noord-Holland nog mooier te maken.'

JEF Mühren, directeur MOOI Noord-Holland adviseurs omgevingskwaliteit

(3)

1. Het jaar 2016 6

2. Commissie 8

BIJZONDER PLAN bedrijf en woning, Kanaalweg 14

3. Adviezen 16

GROOT PLAN 2 appartementengebouwen, Nieuw Varne 20

4. Beleid 23

HERBESTEMMING Oostweide 24

5. Op weg naar de Omgevingswet 26

KLEIN PLAN gevelwijziging, Kennemerstraatweg 28

6. Conclusies en aanbevelingen 30

Colofon 32

Inhoud

(4)

WELSTANDS- EN MONUMENTENCOMMISSIE ALKMAAR JAARVERSLAG 2016

1.1 Advisering

De leefomgeving is de plek waar je woont, werkt of wandelt. Als je geluk hebt, is dat een mooie plek. Een mooie buurt heeft

economische waarde en is gezond, veilig en duurzaam. Mensen houden van zo’n plek en gaan er zorgvuldig mee om.

In 2016 mochten we voor uw gemeente weer de advisering over welstand, cultureel erfgoed en ruimtelijke kwaliteit uitvoeren. Het groeiende inzicht in wat ‘mooi’ gevonden wordt en hoe we dat zichtbaar en bespreekbaar maken, speelt daarbij een belangrijke rol. Zo heeft medio 2016 de jurering van het mooiste bouwwerk van Heiloo plaatsgevonden

georganiseerd door architectuurcentrum AiA. In het juryrapport werd onder andere gerept over de ruimtelijke en woonkwaliteit van het dorp, die onder andere tot uitdrukking komt in de nieuwbouw van “bijzondere particuliere woonhuizen in Heiloo van mensen, die kennelijk hun droomplek hebben gevonden in het dorp”.

1.2 Wat is jouw mooiste plek in Noord- Holland?

Die vraag stelden we dit jaar aan honderden Noord-Hollanders. Iedereen kon (en kan nog steeds) zijn foto’s van mooiste plekken in Noord-Holland uploaden in de collectie MOOI in Noord-Holland. Van bankje, brug, voordeur, huis, kantoor, stal, tot plein, erf en landschap.

Alle inzendingen worden op de website www.

collectiemooi.nl geplaatst. We maken met deze collectie nieuwe vormen van participatie bij ruimtelijke processen mogelijk en de beeldbank biedt inspirerende praktijkvoorbeelden voor vormgevers en bouwers. Wij nodigen u van harte uit uw mooiste, opvallendste of interessante plek in de gemeente Heiloo te delen via www.collectiemooi.nl.

1.3 Manifest over mooi

We stelden de mooi-vraag ook aan de bezoekers van het festival OVERMOOI,

waarmee MOOI Noord-Holland in september 2016 zijn eeuwfeest vierde. Met een

reuzenkaart van Noord-Holland trokken we door de zes karakteristieke landschappen van de provincie. We hebben met veel, heel veel betrokken mensen gesproken over wat zij mooi vinden. Hoe zij hun omgeving zien en

waarderen. We hadden het niet over regels, toetsingscriteria en vergunningen maar over bezieling, verbondenheid, waardering en vakkundigheid. We zagen hoe mensen op de reuzenkaart ineens beseften wat de waarde en de kwaliteit van hun leefomgeving is. Bruikbare en technisch verantwoorde gebouwen

neerzetten is niet moeilijk, maar gebouwen en openbare ruimten maken die de plek en het leven verrijken, wel. Uit al die gesprekken hebben we tien agendapunten gefilterd die zijn gevat in het manifest 10 OVER MOOI. In 2017 zullen we deze agendapunten breed uitdragen en hopen u en veel Noord-Hollanders hierin te ontmoeten.

1.4 Verrijkende projecten

De mensen die mooie projecten voor elkaar krijgen verdienen lof. Daarom reiken we om de twee jaar de Arie Keppler Prijs uit aan personen of organisaties die een bijzondere prestatie hebben geleverd op het gebied van architectuur, stedenbouw, landschap of ruimtelijke ordening en cultuurhistorie in de provincie Noord-Holland. Voor de editie 2016 ontvingen we 89 inzendingen, waaruit de jury 12 nominaties en uiteindelijk 4 winnaars heeft geselecteerd. Het zijn stuk voor stuk verrijkende projecten die een bezoek waard zijn. Voor de gemeente Heiloo werd het PCC schoolgebouw als project in de categorie Utiliteitsgebouwen ingezonden.

Kortom; er is zeer veel om over door te praten.

Dat doen we graag met u. Ook in 2017!

Hoofdstuk 1

Het jaar 2016

Inzending collectie MOOI: Ronde O laan Hoogzomerse beschutting door de natuur middenin een steeds hectischer en drukke omgeving rond Alkmaar. Eric- Oudorp

PCC, Arie Keppler inzending 2016

(5)

2.1 Samenstelling

De Adviescommissie voor Ruimtelijke Kwaliteit Heiloo is één van de 34 gemeentelijke

adviescommissies op het gebied van ruimtelijke kwaliteit georganiseerd door MOOI Noord- Holland. Het gaat om een geïntegreerde Welstands- en Monumenten commissie. In opdracht van de gemeente Heiloo is de

commissie samengesteld uit ervaren adviseurs die onafhankelijk zijn ten opzichte van het gemeentebestuur en de gemeentelijke

organisatie. De commissieleden zijn benoemd door de gemeenteraad.

Robbert Jan Wijntjes

Stedenbouwkundige en voorzitter van de commissie. Als ervaren stedenbouwkundige heeft hij verschillende grote projecten begeleid. Zeker bij grootschalige projecten als Zuiderloo en de Zandzoom komt zijn expertise van pas. Voor MOOI Noord-Holland is hij ook voorzitter van de commissie Kennemerland.

Maarten Overtoom

Architect. Geboren en getogen in Heiloo. Als gemandateerde van de commissie kent hij alle in’s en out’s van de gemeente. Maarten heeft een eigen ontwerpbureau dat een breed pakket aan opdrachten uitvoert, van woningbouw tot aan ruimtelijke onderbouwingen. Hij is ook lid van de commissie Kennemerland.

Marleen van Driel

Architect, is in 2016 aan haar eerste jaar begonnen als commissielid van de Adviescommissie voor Ruimtelijke Kwaliteit Heiloo. Na ruim tien jaar als architect bij Benthem Crouwel Architects te hebben gewerkt heeft zij haar eigen bureau opgericht en is zij betrokken geweest bij diverse projecten in binnen- en buitenland. Marleen is ook lid van de commissie Kennemerland.

Hoofdstuk 2 Commissie

Bon Hoetjes

Sinds mei 2016 burgerlid van de Adviescommissie voor Ruimtelijke Kwaliteit Heiloo.

Hij is geboren en getogen in Heiloo en altijd werkzaam geweest in de bouw.

Begonnen als timmerman en met de jaren doorgegroeid naar hoofduitvoerder bij Heijmans Bouw. In 2013 is Bon gestopt met werken. Hij zet zich nu in voor ruimtelijke kwaliteit van Heiloo.

Ingrid Völke

Is reserveburgerlid na een aantal jaren burgerlid te zijn geweest bij de

Adviescommissie voor Ruimtelijke Kwaliteit Heiloo. Zij heeft architectuurgeschiedenis gestudeerd. In opdracht werkt Ingrid voor het Stedelijk museum in Alkmaar. Als vrijwilligster geeft zij rondleidingen op de buitenplaats Nijenburg te Heiloo.

Emmy Kanon

commissiecoördinator MOOI Noord-Holland

Jim Hopman (foto) en Gerwin Twint plantoelichters gemeente Heiloo Cees Hooyschuur

Restauratiearchitect. Heiloo kent een geïntegreerde welstand- en

monumentencommissie. Cees is het erfgoedlid van deze commissie. Hij is tevens lid van de erfgoedcommissie Heiloo, die toeziet op het beleid ten aanzien van cultureel erfgoed. Zijn bureau specialiseert zich in restauratiewerk. Voor MOOI Noord- Holland heeft Cees zitting in diverse commissies, o.a. Velsen en Kennemerland.

De commissie wordt ondersteund door:

(6)

2.2 Werkwijze

De commissie adviseert op basis van het beleid van de gemeente (zie hoofdstuk 4 Beleid). De plannen worden digitaal of analoog

gepresenteerd door de plantoelichter van de gemeente. De plantoelichter maakt daarbij gebruik van een omgevingsinformatiesysteem waardoor de commissie de inpassing van het plan in de omgeving goed kan beoordelen.

Indien nodig gaan de commissieleden ter plekke kijken. Bij de grotere plannen wordt zo vroeg mogelijk overlegd met de

stedenbouwkundigen van de gemeente.

Van elke planbehandeling maakt de

commissiecoördinator een kort advies. Als er meerdere behandelingen nodig zijn, is het voorgaande advies steeds het uitgangspunt.

Daardoor verloopt de advisering consistent en efficiënt. Alle adviezen worden verwerkt in een door MOOI Noord-Holland ontwikkeld planregistratiesysteem. Zowel de

commissiecoördinator als de plantoelichter heeft toegang tot dit systeem en kan te allen tijde de geschiedenis van de planbehandeling raadplegen. De plantoelichter draagt zorg voor het openbaar maken en verspreiden van de adviezen richting het college, de aanvrager en eventuele andere belanghebbenden.

Gemandateerde commissie

Niet alle plannen worden door de voltallige commissie behandeld. Een architectlid van de adviescommissie is gemandateerd voor het behandelen van de kleinere plannen. In 2016 gebeurde dat in 54% van het aantal

planbehandelingen, een stijging van 8% ten opzichte van 2015. De gemachtigde van de commissie komt eens in de veertien dagen op locatie voor de planbehandeling. Een

plantoelichter van de gemeente legt kleine plannen voor zoals verbouwingen,

dakkapellen, schuttingen, kleine wijzigingen in eerdere aanvragen.

Eventueel kunnen plannen door de gemandateerde van de commissie aangehouden worden en in de volledige commissie behandeld worden.

Ambtelijke behandeling

Sinds een paar jaar kan ook een toetsing door de ambtenaar plaatsvinden. Ambtelijke toetsing vindt plaats:

• Bij aanvragen voor plannen die positief beoordeeld kunnen worden op basis van de (sneltoets)criteria, zoals omschreven in de welstandsnota.

• Bij alle aanvragen gelijk aan een

aangewezen trendsetter of standaardplan of gelijk aan een eerder op of bij hetzelfde bouwblok goedgekeurd plan

• Bij alle aanvragen die door of namens de commissie eerder een ‘niet akkoord, tenzij’

advies hebben gekregen en conform de opmerkingen (absolute objectieve criteria) zijn uitgewerkt

• Bij alle aanvragen die door of namens de commissie eerder een ‘akkoord op hoofdlijnen’ advies hebben gekregen en identiek aan de tekeningen van de conceptaanvraag zijn uitgewerkt

• Bij toezicht van welstandsaspecten die vallen binnen de sneltoetscriteria bij eerder afgegeven omgevingsvergunning

• Bij toezicht van welstandsaspecten die vallen binnen vergunningsvrij bouwen bij eerder afgegeven Omgevingsvergunning

• In 2016 zijn 23 aanvragen ambtelijk afgehandeld.

Openbaar

De vergaderingen van de Adviescommissie voor Ruimtelijke Kwaliteit Heiloo zijn openbaar.

De commissie stelt het zeer op prijs dat initiatiefnemers de vergadering bezoeken om hun ideeën toe te lichten en gaat graag het gesprek aan over optimale inpassing in de omgeving. Dat gebeurde in 45% van het totaal aantal behandelingen. Planbesprekingen in een vroeg stadium leveren de meest constructieve gesprekken op. Juist dan is er ruimte om te zoeken naar mogelijkheden zonder dat de initiatiefnemer reeds uitgewerkte wensen moet bijstellen.

Gemandateerde commissie

Burgerlid Wil Barendse (links) met commissieleden Maarten Overtoom en Robbert Jan Wijntjes

(7)

Excursie

Wethoudersgesprek

Niet alleen initiatiefnemers maar ook

belanghebbenden en geïnteresseerden zijn van harte welkom. De Adviescommissie voor Ruimtelijke Kwaliteit komt op maandag in de [oneven weken van het jaar bijeen in Heiloo.

Op de laatste maandag van de maand vindt een geïntegreerde commissievergadering plaats. Als er erfgoedplannen zijn, schuift het monumentenlid van de commissie aan. Voor het vergaderschema zie de gemeentepagina van Heiloo op www.mooinoord-holland.nl / gemeenten

2.3 Contacten en activiteiten in de gemeente

Selectieprocedure

Heiloo kent twee burgerleden die zitting hebben in de Adviescommissie voor Ruimtelijke Kwaliteit. Voor Wil Barendse kwam in 2016 een einde aan zijn termijn als (reserve) burgerlid.

Robbert Jan Wijntjes, de voorzitter van de Adviescommissie heeft deelgenomen aan de selectieprocedure om een nieuw burgerlid te benoemen.

Excursie

Op 27 september organiseerde de commissie een excursie in verband met het afscheid van Wil Barendse als burgerlid van de commissie.

Anita van Breugel, ambtenaar Erfgoed van de gemeente, had een prachtige tocht

georganiseerd langs een aantal kerken. Op een aantal locaties werd een toelichting binnen in de kerk gehouden.

Overleg met

Op 18 april had de commissie overleg met wethouder Opdam over de werkzaamheden van de Adviescommissie in 2015.

2.4 Evaluatiegesprek portefeuillehouder Op 8 mei 2017 vond het jaarlijkse

evaluatiegesprek met de portefeuillehouder plaats over het jaar 2016.

De wethouder laat weten dat hij waardering heeft het werk van de ARK en de prettige wijze waarop de samenwerking met het College plaatsheeft.

§Aan de hand van het jaarverslag komen ook lopende zaken in de gemeente aan de orde.

De commissie is verheugd met de zorgvuldige manier waarop de gemeente met de

omgevingskwaliteit omgaat. In dit kader is het goed om als bestuurder na te denken over het gemeentelijk beleid in BUCH verband. MOOI Noord-Holland kan desgewenst hierin een rol spelen. Een presentatie over de Omgevingswet behoort ook tot de mogelijkheden.

Het erfgoedlid van de commissie doet het verzoek om de ambtelijke capaciteit voor de afdeling erfgoed, intussen ook werkzaam voor de overige BUCH gemeenten, te vergroten. Er is een inventarisatie gemaakt is gemaakt van potentiële gemeentelijke monumenten. Bij het plan aan de Kanaalweg is de stolp na een gezamenlijke inspanning van gemeente, commissie en provincie behouden gebleven.

De commissie wijst echter op het gevaar dat de stolp nog steeds gesloopt kan worden. In het toekomstige Omgevingsplan kunnen

bepalingen komen te staan die het gevaar van sloop kunnen vertragen.

Het aantal plannen dat in één keer wordt geaccordeerd, is gedaald. Dit heeft onder andere te maken met het feit dat de commissie de grotere en meer complexe plannen te beoordelen krijgt. Het is de commissie opgevallen dat een aantal grote projecten meerdere behandelingen nodig hadden om de beoogde kwaliteit te waarborgen. De

stedenbouwkundigen onderschrijven dit. De cijfers geven ook niet de ambtelijke

afhandeling weer.

Het stimuleren van het bewustzijn van de inwoners van de gemeente ten aanzien van de omgevingskwaliteit en het algemeen belang vormt nog steeds een uitdaging. Het bestuur kan hierin het voortouw nemen. MOOI Noord- Holland heeft bij het 100-jarig bestaan middels een kaart van 30x60m inwoners van

gemeenten laten meepraten over de ruimtelijke kwaliteit van hun gemeente."

Jim Hopman, plantoelichter commissie

'In samenwerking met burgers,

bedrijven en de commissie blijft

Heiloo een dorp met een mooie

ruimtelijke kwaliteit'.

(8)

Westdijk

Bij de aanvraag voor een potstal constateert de commissie, dat een markant agrarisch bouwwerk zal worden gesloopt, dat als beeldbepalend erfgoed kan worden beschouwd van het oorspronkelijke gebruik van de Boekelermeer polder. In samenspraak met de aanvragers en de gemeente wordt besloten om een ervenconsulent in te schakelen. Het overleg leidt er toe dat op een tweede kavel achter het betreffende kavel een ontwikkeling mogelijk wordt

gemaakt voor bedrijfswoning en agrarische schuren. Hierdoor zal aan de Kanaalweg de stolp behouden kunnen worden. Een win-win situatie dus.

De aanvraag voor de potstal is inmiddels weer beoordeeld

situering eerste plan eerste aanvraag

PROJECT

BIJZONDER PLAN

HEILOO

Bedrijf en woning

Kanaalweg

(9)

3.1 Cijfers

In 2016 heeft de Adviescommissie voor Ruimtelijke Kwaliteit Heiloo 135

vergunningaanvragen behandeld, waarvan 19 betrekking hadden op aanvragen van

voorgaande jaren. In verband met plannen die meerdere behandelingen nodig hadden, was het totaal aantal planbehandelingen 213.

Bij 34% van de aanvragen kon in één keer een positief advies gegeven worden.

Bij 45% van de planbehandelingen was de initiatiefnemer of ontwerper aanwezig.

In 2016 is eenmaal een beoordeling geweest voor een monument, in dit geval een

gemeentelijk monument, het voormalig zaadpakhuis aan de Holleweg dat

gerestaureerd wordt. Het betreft aanvullende werkzaamheden. Het monumentenlid van de commissie is op locatie geweest en is

enthousiast over de zorg die besteed wordt aan de overige werkzaamheden aan het pand. Er zijn geen bezwaren tegen de aanvullende werkzaamheden.

3.2 Effect van de adviezen De adviezen zijn openbaar en worden uitgebracht aan het College van B&W. In het jaar 2016 zijn alle adviezen van de commissie overgenomen door het College van B&W.

In de beeldende pagina’s van dit jaarverslag wordt een aantal opvallende plannen uit de commissievergaderingen van het vorige jaar toegelicht: voorbeeld stellende plannen van hoge kwaliteit, plannen waarbij de commissie een duidelijke rol heeft gespeeld of plannen met een interessant proces.

De commissie wordt ook ingezet als klankbord voor grote en beeldbepalende ruimtelijke ontwikkelingen, beeldkwaliteitsplannen en cultuurhistorische opgaven binnen de gemeente. Voordat aanvragen door planontwikkelaars aan de commissie ter beoordeling worden voorgelegd, legt de

stedenbouwkundige zijn of haar uitgewerkte plan- en beeldkader formeel aan de commissie voor. Door de samenwerking en tussentijdse rapportages kan daarover snel en efficiënt tot consensus worden gekomen en de aanvragers een goed en helder ontwikkelingskader worden geboden. In 2016 zijn 9 van dit soort

ruimtelijke plannen aan de orde geweest. Het ging met name over het ondersteunen van de stedenbouwkundigen van de gemeente. Er is een advies gegeven over het masterplan met bijhorende welstandscriteria op het voormalige industrieterrein Oosterzij en er zijn overleggen geweest met de ontwikkelende partijen in de gebieden Nieuw Varne en Zandzoom.

3.3 Kwaliteitsgesprekken,

procesbegeleiding, beleidsontwikkeling Naast welstandsadvisering ondersteunde MOOI Noord-Holland de gemeente Heiloo ook op andere manieren in het behouden en ontwikkelen van goede omgevingskwaliteit.

In 2016 gebeurde dit in het geval van een ervenconsulent voor de Kanaalweg 21. Om zorgvuldige landschappelijke inpassing van nieuwe ontwikkelingen te bevorderen werkt de gemeente samen met MOOI Noord-Holland en Landschap Noord-Holland bij de inzet van een ervenconsulent. Een ervenconsulent is niet een vast persoon, maar is de juiste (proactieve) adviseur, op het juiste moment, op de juiste plek om een richtinggevend advies te geven in het geval van erfinrichting en architectuur. In een keukentafel gesprek, vaak op locatie, worden de mogelijkheden besproken. Dit is in 2016 het geval geweest voor Kanaalweg 21 in Heiloo. U heeft hier over kunnen lezen op bladzijde 15.

Hoofdstuk 3 Adviezen

Uit het masterplan Oosterzij

Nieuw Varne vogelvlucht

(10)

Hoe vaak behandeld?

Erfgoedaanvragen

Hoe vaak behandeld?

Tabel 4

ADVIEZEN AAN B&W 2016 2015 2014

Totaal nieuwe aanvragen* 115 66 50

Bij eerste behandeling akkoord 34 % 42 % 58 %

Bij eerste behandeling niet akkoord tenzij (kleine aanpassing nodig)

9 % 2 % 0 %

Bij tweede behandeling akkoord

(of niet akkoord tenzij) 19 % 11 % 10 %

Bij derde of verdere behandeling

akkoord (of niet akkoord tenzij) 9 % 14 % 8 %

Nog in behandeling of definitief niet akkoord of aanvraag ingetrokken

12 % 24 % 16 %

Plan wel akkoord op hoofdlijnen maar nog geen aanvraag voor vergunning

17 % 8 % 8 %

* Dit zijn alle nieuwe aanvragen exclusief beleidsadviesaanvragen en handhaving aanvragen.

Erfgoedaanvragen

Tabel 5

ERFGOEDAANVRAGEN 2016 2015 2014

Totaal aantal 2 4 3

rijksmonumenten 0 1 1

gemeentelijke monumenten 1 0 1

karakteristieke panden 1 1 1

gebied met cultuurhist. waarde 0 2 0

Hoe vaak behandeld?

Tabel 4

ADVIEZEN AAN B&W 2016 2015 2014

Totaal nieuwe aanvragen* 115 66 50

Bij eerste behandeling akkoord 34 % 42 % 58 %

Bij eerste behandeling niet akkoord tenzij (kleine aanpassing nodig)

9 % 2 % 0 %

Bij tweede behandeling akkoord

(of niet akkoord tenzij) 19 % 11 % 10 %

Bij derde of verdere behandeling

akkoord (of niet akkoord tenzij) 9 % 14 % 8 %

Nog in behandeling of definitief niet akkoord of aanvraag ingetrokken

12 % 24 % 16 %

Plan wel akkoord op hoofdlijnen maar nog geen aanvraag voor vergunning

17 % 8 % 8 %

* Dit zijn alle nieuwe aanvragen exclusief beleidsadviesaanvragen en handhaving aanvragen.

Erfgoedaanvragen

Tabel 5

ERFGOEDAANVRAGEN 2016 2015 2014

Totaal aantal 2 4 3

rijksmonumenten 0 1 1

gemeentelijke monumenten 1 0 1

karakteristieke panden 1 1 1

gebied met cultuurhist. waarde 0 2 0

Op www.mooinoord-holland.nl/cijferbijlageheiloo2016 kunt u meer cijfers vinden.

Aantal planbehandelingen

Tabel 1

SOORT AANVRAAG AANTAL AANVRAGEN AANTAL BEHANDELINGEN

Omgevingsvergunning 102 159

waarvan een monument 1 1

waarvan nieuwbouw 36 75

waarvan verbouwing 65 83

Preadvies* 21 30

Reclameaanvraag 1 2

Adviesaanvraag handhaving 1 1

Overige vergaderonderwerpen 10 21

Totaal 135 213

* Dit zijn de preadviezen waarvoor nog geen omgevingsvergunningaanvraag is ontvangen. Het totaal aantal preadviesaanvragen was 40.

Aantal planbehandelingen ten opzichte voorgaande jaren:

Tabel 2

SOORT AANVRAAG 2016 2015 2014

Nieuwe aanvragen 116 116 93

Aanvragen van voorgaande jaren 19 17 11

Herhalingen 78 76 58

Totaal behandelingen 213 209 162

Vorm van behandelingen

Tabel 3

VERDELING AANVRAGEN 2016 2015 2014

Totaal behandelingen 211 205 159

Gemandateerd behandeld 54 % 46 % 66 %

In de welstandscommissie

behandeld 45 % 51 % 32 %

In de geïntegreerde commissie met monumentenleden behandeld

1 % 3 % 2 %

Aantal planbehandelingen

Tabel 1

Preadvies* 21 30

Reclameaanvraag 1 2

Totaal 135 213

Tabel 2

SOORT AANVRAAG 2016 2015 2014

Vorm van behandelingen

Tabel 3

behandeld 45 % 51 % 32 %

1 % 3 % 2 %

Aantal planbehandelingen

Aantal planbehandelingen ten opzichte van voorgaande jaren

Vorm van behandelingen

Aantal planbehandelingen

Tabel 1

Preadvies* 21 30

Reclameaanvraag 1 2

Totaal 135 213

Tabel 2

SOORT AANVRAAG 2016 2015 2014

Vorm van behandelingen

Tabel 3

behandeld 45 % 51 % 32 %

1 % 3 % 2 %

(11)

Aan de noordrand van de nieuwbouw wijk Varne Buiten zullen 3 appartementengebouwen worden gerealiseerd. Voor het gebied geldt een beeldkwaliteitsplan, maar gezien de locatie is het voorstelbaar om een meer eigentijdse architectuur toe te passen en daardoor aan te sluiten bij appartementen aan de Omloop. Daarvoor heeft de stedenbouwkundige een initiatief genomen om de beeldkwaliteit in overleg met de aanvrager en de ARKH te herdefiniëren. De commissie vraagt om een ontwerp met uitzonderlijke kwaliteit. Samen met de stedenbouwkundige van de gemeente worden randvoorwaarden opgesteld, als aanvulling op de criteria uit het beeldkwaliteitsplan.

In de eerste schetsen voor 2 appartementengebouwen wordt nog teveel een traditioneel villa-achtig concept getoond zonder een duidelijk architectonisch thema. De wens is om de gebouwen in een meer eigentijdse vormgeving te ontwerpen. Met name de door de aanvrager gewenste royale balkons dienen bij te dragen aan de beeldkwaliteit van de gebouwen door afrondingen en een vrije ruimtelijke belijning. De bouwwerken krijgen hiermee een eigen expressie die recht doet aan de bijzondere positie van de gebouwen aan de rand van Nieuw Varne. Inmiddels zijn daarvoor de eerste schetsvoorstellen van beoordeeld, waarbij deze bijzondere ambitie tot verbeelding komt. De commissie ondersteunt de aanvraag met gerichte kennis en ervaring, zodat een balans kan worden gevonden in de ruimtelijke kwaliteit en de belangen van aanvrager en bewoners.

PROJECT GROOT PLAN

HEILOO

Nieuw Varne

2 appartementengebouwen

(12)

4.1 Welstandsbeleid

De welstandsnota, vastgesteld in 2013 door de gemeenteraad, vormt het beoordelingskader van de commissie. De adviezen worden gebaseerd op criteria uit deze nota die zijn opgesteld per welstandsgebied en type

bouwwerk. Tevens zijn er algemene criteria voor bijzondere, onverwachte plannen. De

welstandsnota bevat ook criteria voor het handhaven van reeds gerealiseerde bouwwerken, de zogeheten excessen.

4.2 Monumentenbeleid

De adviezen over ingrepen aan monumenten worden gebaseerd op de Nota Cultuurhistorie die op 9 mei 2011 is vastgesteld. De

belangrijkste beleidsvoorstellen zijn er op gericht om bij nieuwe planvorming zoveel mogelijk rekening te houden met de historische kenmerken van Heiloo. In de opgestelde toekomstvisie 2030 wordt ook aangegeven dat de “cultuurhistorische rijkdommen de basis vormen voor het Heiloo van nu”.

Cultuurhistorie is en blijft daarmee een zeer belangrijk uitgangspunt voor toekomstige ontwikkelingen.

4.3 Steunpunt Monumenten en Archeologie Noord-Holland

Op verzoek van de Provincie Noord-Holland geeft MOOI Noord-Holland in samenwerking met Stichting NMF (de rechtsopvolger van Cultuurcompagnie) sinds 1 januari 2017 invulling aan het Steunpunt Monumenten en Archeologie Noord-Holland. De missie van het Steunpunt is om gemeenten te helpen om de waarde van het Noord-Hollandse erfgoed te onderzoeken, koesteren en etaleren, maar vooral te verankeren in de ruimtelijke en maatschappelijke ontwikkelingen die de komende jaren gaan plaatsvinden. Gemeenten kunnen bij het Steunpunt terecht met alle vragen over erfgoed, cultuurhistorie, omgevingswet en archeologie. Zie ook www.steunpunterfgoednh.nl

4.4 Ruimtelijk beleid

Naast de welstandsnota zijn er ook welstandscriteria opgenomen in

beeldkwaliteitsplannen en stedenbouwkundige randvoorwaarden. Hierbij gaat het veelal om meer grootschalige projecten als Zuiderloo, Nieuw Varne en Zandzoom. Ook voor het voormalige Campinaterrein en het oude industrieterrein Oosterzij zijn beeldkwaliteitsplan opgesteld. Deze worden in een vroeg stadium voorgelegd aan de commissie.

Hoofdstuk 4

Beleid

(13)

De commissie heeft een aantal keren het plan voor woningbouw Oostweide behandeld. Het geheel bestaat uit rijwoningen, een vrijstaande woning, twee-onder-een kapwoningen en een centraal carré met appartementencomplexen.

De voornaamste punten die besproken zijn, zijn de tussenelementen die zodanig zijn

vormgegeven dat een aanrijging van kappen ontstaat die niet dorps aandoet, het parkeerdek dat in eerste instantie nog niet een overtuigende verblijfskwaliteit toont en de inrichting van het openbare gebied dat met veel steen en beton dat de dorpse sfeer van het woonbuurtje aantast.

De stedenbouwkundige laat in een volgend overleg zien waar in de openbare ruimte nog aan kwaliteit gewonnen kan worden door groen in plaats van bestrating toe te passen. De commissie adviseert de langsparkeerplaatsen die zich tegen over de haaks parkeerplaatsen bevinden nog niet als zodanig inrichten maar als “reserve” te bestemmen.

De architect heeft bij een aanpassing van het plan de elementen tussen de bouwdelen transparanter gemaakt en meer naar achteren geplaatst. Ze zullen ook zonder kappen worden uitgevoerd. Het verblijfsdek in het binnenterrein van het appartementencomplex komt op het niveau van eerste verdieping en krijgt een gelijkvloerse aansluiting op deze verdieping via bruggen. Daarmee kunnen de parterre woningen tevens van daglicht worden voorzien. Op een voorlichtingsavond bleek dit door de toekomstige bewoners gewaardeerd te worden.

In samenwerking met de stedenbouwkundige, de architect en het gemandateerde commissielid zijn de plannen verder uitgewerkt.

Oostweide schetsplan Oostweide schetsplan

Oostweide parkeerdek gewijzigd plan

PROJECT

HERBESTEMMING

HEILOO

Woningbouw

Oostweide

(14)

5.1 Wat is omgevingskwaliteit?

Welstand en ruimtelijke kwaliteit zijn voor de meesten onder ons bekend terrein: het gaat om de beeldkwaliteit van de bebouwing en de ruimtelijke kenmerken en waarden van erfgoed, landschap, stad of dorp, openbare ruimte en infrastructuur. Integrale

omgevingskwaliteit is de grote uitdaging van de Omgevingswet. Maar wat is dat eigenlijk? In de Memorie van Toelichting wordt uitgelegd dat omgevingskwaliteit duidt op het belang van aspecten als cultureel erfgoed, architectonische kwaliteit van bouwwerken, stedenbouwkundige kwaliteit en kwaliteit van natuur en landschap.

Het gaat daarbij zowel om de menselijke beleving van de fysieke verschijningsvormen als om de intrinsieke waarden die de maatschappij toekent aan de identiteit van gebieden en aan dier- en plantensoorten.’ (MvT p. 63)

Synthese van cultuur en natuur

De wetgever gebruikt omgevingskwaliteit dus voor de synthese van cultuur en natuur. Het is interessant om nog even verder te kijken naar andere omschrijvingen. In 2014 stelde de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur dat omgevingskwaliteit grote gelijkenis vertoont met het begrip ruimtelijke kwaliteit maar dat het ruimer is omdat ook sociale componenten en aspecten als externe veiligheid en

luchtkwaliteit deel uitmaken van de omgevingskwaliteit. Het College van Rijksadviseurs noemde in 2015

omgevingskwaliteit een samengaan van de zorg voor grote publieke nutsvoorzieningen en gebruiksregels daarvoor, van ruimtelijke kwaliteit en milieukwaliteit en van de balans tussen economische concurrentiekracht en leefbaarheid.

Breder dan ruimtelijke kwaliteit

In een essay in het jaarverslag 2015 van de Federatie Ruimtelijke Kwaliteit beschrijft Flip ten Cate drie andere punten waarin het begrip

omgevingskwaliteit verschilt van ruimtelijke kwaliteit: 1) de koppeling van een initiatief met belangen die buiten het primaire doel van de initiatiefnemer liggen; 2) een actief streven naar betekenisvolle betrokkenheid van de omgeving; 3) het gaat altijd over de kwaliteit van de publieke ruimte, terwijl ruimtelijke kwaliteit ook verengd kan worden tot de kwaliteit van het object zelf. Paul Roncken, de kwaliteitsadviseur van de provincie Utrecht, sluit daar op zijn website op aan. “Het strenge begrip ‘ruimte’ wordt verruild voor de veel mildere betekenis van ‘omgeving’. Een ruimte is iets dat uit (blijvende) wanden bestaat, omsloten is en begrensd. Een omgeving is juist bruisend en wordt bepaald door wat erin voorkomt: de natuur, de buren, de bus, het klimaat, de regenbui, de geschiedenis, de griepepidemie.”

Kans voor integrale benadering

We kunnen constateren dat de meningen nog verdeeld zijn maar dat de tendens duidelijk is:

omgevingskwaliteit is nog meer dan ruimtelijke kwaliteit te zien als balans tussen

gebruikswaarde, toekomstwaarde en belevingswaarde. Het zijn nog steeds de eeuwenoude begrippen van Vitruvius, waarbij hij nadrukkelijk zei dat het gaat om synthese van deze drie, waarbij niet het een het ander overheerst. Praten over de gewenste

omgevingskwaliteit biedt een uitgelezen kans om doelstellingen uit verschillende sectoren samen te brengen. Dan kan een integrale benadering ontstaan: een duurzame stad is ook een gezonde stad; in een mooie omgeving zijn mensen gezonder; waterveiligheid kan bijdragen aan belevingswaarde;

herontwikkeling van erfgoed is vaak de motor voor vernieuwd eigenaarschap. Enzovoorts.

5.2 Aanloop naar de Omgevingswet De Omgevingswet wordt van kracht in 2019. In 2016 is er meer duidelijkheid gekomen over de

Hoofdstuk 5

Op weg naar de Omgevingswet

inhoud van de wet en de vier bijbehorende algemene maatregelen van bestuur. Begin 2017 is ook de ontwerp-Invoeringswet gepubliceerd. Het Actieprogramma Aan de slag met de Omgevingswet (www.

aandeslagmetdeomgevingswet.nl) geeft veel nuttige informatie en biedt gemeenten de mogelijkheid om (financiële) ondersteuning te vragen voor implementatieprojecten.

In de gemeente. In Heiloo is na de ambtelijke fusie met de gemeenten Bergen, Castricum en Uitgeest een bouwteam Nieuwe Omgevingswet ingesteld dat zich zal toeleggen op de

implementatie van de Omgevingswet.

De eerste stap op wet naar de Omgevingswet is praten over de gewenste omgevingskwaliteit.

Dat biedt kansen voor een maatschappelijke dialoog op gebiedsniveau. Wat zijn de bestaande kwaliteiten, welke kwaliteiten willen we beschermen en waar is ruimte voor nieuwe kwaliteiten? Deze vragen moeten (op

hoofdlijnen) worden beantwoord in de omgevingsvisie en vervolgens worden

uitgewerkt het omgevingsplan. Gelukkig hoef je niet vanaf nul te beginnen: meestal kan gebruik gemaakt worden van bestaande

beleidsdocumenten.

5.3 Ondersteuning door MOOI Noord- Holland

MOOI Noord-Holland in het algemeen en de commissie in het bijzonder kan een bijdrage leveren aan de implementatie van de Omgevingswet in uw gemeente.

We werken op landelijk niveau actief met de collega-adviseurs en de Federatie Ruimtelijke Kwaliteit aan Mooiwaarts (www.mooiwaarts.nl).

In 2016 hebben we onder meer meegewerkt aan de lobby voor goede kwaliteitsinstrumenten bij de behandeling van de Omgevingswet in de Tweede en Eerste Kamer, de Mooiwaarts cafés en het project Omgevingsplan Op Kwaliteit.

Project OOK

In 2017 zullen we de eerste resultaten van OOK aanbieden aan uw gemeente: een denkmodel met tien principes voor een omgevingsplan waarin de ruimtelijke kwaliteit goed is ingebed en waarmee een stap wordt gezet naar een integrale benadering van omgevingskwaliteit. We nodigen de gemeente uit om de komende jaren samen met ons dit denkmodel verder te ontwikkelen en te participeren in het project OOK.

(15)

De aanvrager en de architect komen in de commissievergadering langs om de plannen te bespreken. Vlakbij het gemeentehuis van Heiloo aan de Kennemerstraatweg zijn er plannen om drie panden aan te pakken. Ooit bevond zich een supermarkt over de gehele breedte van de drie panden. Daarboven waren appartementen De wens is om nu ook op de begane grond appartementen te realiseren. In architectuur wordt aangesloten op die van de bovenverdiepingen. De grote luifel die voor de drie woningen heen liep, wordt verwijderd waardoor een parcelering wordt teruggebracht. De commissie is verheugd om te constateren dat de bouwwerken tot drie onderscheidende woningen worden teruggebracht. Ze geeft mee dat keimen op deze locatie minder kwetsbaar zal zijn dan stuken en ziet een definitieve aanvraag met belangstelling tegemoet.

PROJECT KLEIN PLAN

HEILOO

Gevelwijziging

Kennemerstraatweg

Aanzicht bestaand

Aanzicht nieuw

(16)

6.1 Samenbrengen van publieke en private belangen

De algemene zorgplicht voor een goede omgevingskwaliteit is een van de grote vernieuwingen van de Omgevingswet. Die zorgplicht beweegt zich dus tussen publiek en privaat belang. Om goede omgevingskwaliteit te bereiken moeten private en publieke ambities, wensen en belangen elkaar treffen.

Dat moet je organiseren met een transparant proces waarin gezocht kan worden naar de beste kwaliteit. Een proces waarin

maatschappelijke participatie kan plaatsvinden en waarin kwaliteitsgesprekken met

deskundigen gevoerd kunnen worden, op basis van de wensen van de initiatiefnemer en de democratisch vastgestelde beoordelingskaders.

Als onafhankelijk adviseur van uw gemeente zien wij dat samenbrengen van publieke en private belangen door middel van een constructieve dialoog, als onze belangrijkste opdracht. Het beste resultaat ontstaat als de commissie in staat wordt gesteld vanaf een vroeg moment mee te denken over de ruimtelijke kwaliteit, samen met de lokale ambtelijke specialisten op het terrein van landschap, stedenbouw en erfgoed.

6.2 Aanbevelingen

De ervaringen en inzichten die in 2016 zijn opgedaan, leiden tot de volgende

aanbevelingen:

• In 2016 is op aanvraag van de

stedenbouwkundigen van de gemeente regelmatig ondersteuning geboden door een van de commissieleden bij

beoordeling en kaderstelling van grote planontwikkelingen in de gemeente. De ondersteuning is geen beoordeling als commissie, maar een reflectie en klankbord op de beeldkwaliteit van de stedenbouwkundige kaders en

ontwerpvoorstellen. Deze samenwerking verloopt wederzijds zeer plezierig.

• In 2016 heeft de commissie meermaals een ongevraagd initiatief genomen om de portefeuille houder te wijzen op bijzondere cultuurhistorische waarde van voor sloop voorgedragen monumentaal waardevolle objecten. De commissie is verheugd dat de gemeente hiervoor een luisterend oor heeft getoond en de adviezen van de commissie inhoud heeft gegeven in beleid en nader onderzoek. Zo is de schoorsteen van de melkfabriek behouden gebleven en de stolp aan de Kanaalweg van de sloop gered. De commissie doet de aanbeveling om in samenspraak met de verantwoor- delijk ambtenaar en het monumentenlid van de commissie een shortlist van

objecten en gebieden samen te stellen, die in het kader van cultuurhistorische waarde en ruimtelijk beeldbepalende kwaliteit bijzondere aandacht van de gemeente verdienen, zonder deze direct als monument te willen verklaren. Hiermee kan wellicht een beter beeld worden verkregen van de cultuurhistorisch waardevolle erfenis van Heiloo en het ruimtelijk beleid worden voorgesorteerd op mogelijke consequenties voor deze erfenis.

• Gebruik te maken van de kennis, ervaring en activiteiten van het Steunpunt

Monumenten en Archeologie Noord- Holland.

• De nieuwe Omgevingswet komt steeds dichterbij en de meeste gemeenten zijn al op één of andere manier aan het

warmdraaien. Vanuit MOOI Noord- Holland dragen we hieraan vanuit onze invalshoek en expertise graag bij met informatie en ondersteuning.

Hoofdstuk 6 Conclusies

en aanbevelingen

6.3 Tot slot

Met dit kleurrijke jaarverslag hebben we duidelijk willen maken dat we met veel plezier voor de gemeente werken. De samenwerking met de ambtenaren en het College van B&W is opbouwend en open.

De gemeenteraad stelt het beleid vast op basis waarvan wij adviseren. Met dit jaarverslag geven we inzicht in de manier waarop we uw beleidskader gebruiken bij de advisering. We werken de komende jaren graag met u samen om ook onder de Omgevingswet een goed kwaliteitsbeleid te realiseren.

Graag nodigen we alle belangstellenden uit om in 2017 een vergadering bij te wonen.

(17)

Auteur

Emmy Kanon, coördinator Adviescommissie voor Ruimtelijke Kwaliteit Heiloo Met bijdragen van

Robbert Jan Wijntjes en Maarten Overtoom, leden Adviescommissie voor Ruimtelijke Kwaliteit Heiloo, José van Campen, Woord en Plaats

Basisontwerp

Funcke Creatieve Partners Uitwerking

Toprapport | Merijn Groenhart

MOOI Noord-Holland adviseurs omgevingskwaliteit Alkmaar, mei 2017

Colofon

MOOI NOORD-HOLLAND Emmastraat 111

1814 DP Alkmaar T 072 520 44 59

info@mooinoord-holland.nl www.mooinoord-holland.nl