CONCEPT Leefstijl en gedrag Hoe steun je de patiënt in blijvende gedragsverandering

(1)

CONCEPT

Leefstijl en gedrag

Hoe steun je de patiënt in blijvende gedragsverandering

Huisarts en Leefstijlarts

Voorzitter Vereniging Arts en Leefstijl

(2)

Huishoudelijke mededelingen

• Interactie is leuk: vragen kunnen via de chat worden gesteld.

Uw naam is dan zichtbaar voor de andere deelnemers.

• Het kan zijn dan het webinar tijdelijk stopt of dat het geluid even wegvalt.

In dat geval: knop bovenin uw scherm indrukken:

’opnieuw aansluiten’

• Bij aanhoudende storingen een email sturen naar info@artsenleefstijl.nl

• Na afloop webinar, ontvangt u een email met (check ook uw spambox):

• Link om terug te kijken

• Presentatie

• Evaluatieformulier

• Toets voor artsen

(3)

Disclosure

• Geen potentiële belangenverstrengeling

• Geen aandeelhouder

• Geen sponsoring

(4)

Hoe verlaat je straks de scholing?

• Modellen van gedragsverandering

• Belang van intrinsieke motivatie (gedragslenzen)

• Hoe pas je dit zelf toe

• Hoe pas je dit morgen in je praktijk toe bij patiënt

(5)

Leerdoelen, wat leer je vandaag?

• Gedrag en gedragsverandering:

verklaren van gedrag, hoe zit het motivatie?

• 3 manieren om gedrag te veranderen

• Wat kan ik daar nu mee? Hoe pas ik dit toe in de praktijk?

(6)

Verschillende soorten gedragsmodellen

• ASE-model (de Vries et al)

• Attitude, Sociale invloeden, Eigen Effectiviteit

• COM-b (Michie et al)

• Capability, Opportunity, Motive, Behaviour

• B-MAP ^(Fogg)

• Behaviour, Motibility, Ability, Prompt

(7)

ASE-model

de Vries, H., Dijkstra, M., & Kuhlman, P. (1988). Self-efficacy:

the third factor besides attitude and subjective norm as a predictor of behavioural intentions. Health education research, 3(3), 273-282.

(8)

COM-b

Michie, S., et al (2011). The behaviour change wheel: a new method for characterising and designing behaviour change interventions. Implementation science

(9)

B-MAP

Fogg, B. J. (2019). Tiny Habits: The Small Changes That Change Everything. Houghton Mifflin Harcourt. ISO 690

(10)

B-MAP

(11)

Wat hebben deze modellen met elkaar gemeen?

• Onderscheiden verschillende aspecten

(12)

Willen, kunnen en omstandigheden

Willen Waar zit de

motivatie?

Kunnen

Kan de patiënt het makkelijk

implementeren?

Omstandigheden Hoe zijn de

omstandigheden en de omgeving?

(13)

(14)

Modellen voor gedrag en motivatie

• AIMS-model

• 5 Gedragslenzen

(15)

AIMS model

Determinanten gedrag - Kennis en bewustzijn - Motivatie – intern

- Planning en eigen effectiviteit

Adherence Improving self-Management Strategy (AIMS)

(16)

Hermsen, S., van Amstel, D. P., Van Eijl, T., & Renes, R. J.

(2019). From User Insights to Evidence-Based Strategy Selection. Designing for Behaviour Change with the Behavioural Lenses Approach. The Design Journal

(17)

5 Gedragslenzen

• Weten en Vinden - Kennis, houding en weerstand

• Gewoonten en Impulsen - Automatisch gedrag

• Zien en Beseffen - Zelfinzicht en zelfregulatie

• Willen en Kunnen - Motivatie en vaardigheden

• Doen en Blijven Doen - Volhouden en sociale omgeving

Handboek Leefstijlgeneeskunde, De Weijer en De Vries, 2020

(18)

Hoe ontwerp je gezond gedrag?

• Doe elke dag iets anders

• Begin met kleine dingen

Fletcher, B. C., Hanson, J., Page, N., & Pine, K. (2011). FIT–Do Something Different. Swiss Journal of Psychology.

Fogg, B. J. (2019). Tiny Habits: The Small Changes That Change Everything. Houghton Mifflin Harcourt. ISO 690

(19)

Implementatie intenties

Het formuleren van een concreet plan van aanpak: wanneer, waar en hoe ze hun doel gaan bereiken: ‘Als ik in situatie X terecht kom, dan doe ik Y’.

→ Hoe concreter, hoe beter

→ Tiny habits*

• Verandering moet klein en simpel zijn

• Verbinden aan bestaande gewoonte

• Maak het langzaam groter

Fogg, B. J. (2019). Tiny Habits: The Small Changes That Change Everything.

Houghton Mifflin Harcourt. ISO 690

(20)

Tiny habits- blijvende verandering begint heel klein

• Anchor: als ik door de voordeur binnen kom

• Behavior: drink ik eerst een glas water

• Celebrate en turf dit: zo kom ik aan 2 liter per dag!

(21)

Tiny habits- blijvende verandering begint heel klein

• Anchor: als ik ‘s avonds eet

• Behavior: Neem ik eerst een bord salade

• Celebrate en turf dit: zo kom ik aan mijn extra groente!

(22)

Anchor Behaviour Celebrate

Als gevolg van

(23)

Personen

• Vaardigheden aanleren

• Kennis vermeerderen

Taak

• Opknippen in kleine stapjes

• Beginstap aanbieden

Omgeving

• Gereedschap aanbieden

• Hulp van anderen

(24)

Je leert door te ervaren en verandering moet klein en simpel zijn

Anders denken

Anders doen

Andere resultaten

Anders doen

Andere resultaten

Anders denken Gewoontes

Begin klein

(25)

Doe iets anders: voorbeelden

• De trap in plaats van de lift

• Drink water in plaats van frisdrank

• Vergader staand in plaats van zittend

• Wandelend bellen in plaats van op de bank

(26)

In de spreekkamer

Aan de slag met het AIMS model

Gesprek

(27)

Leefstijlgesprek - eerst jijzelf

• Ga een stapje terug! Reflecteer op jezelf

• Kijk eens in de spiegel…hoe omarm ik zelf leefstijl?

• Waar ligt mijn kracht? zwakte?

• Wat kan ik zelf doen?

• Wat houd mij tegen?

• Leer van patiënten

Gesprek

(28)

Huisartsen die het vertrouwen hebben in hun eigen bekwaamheid van leefstijlbegeleiding en die geloven dat leefstijlbegeleiding nuttig en motiverend is, en geloven dat patiënten van hen verwachten leefstijl te bespreken, zullen waarschijnlijker leefstijl begeleiding geven.

(29)

5A model

5 A’s Behavior Change Model Adapted for Self-Management Support Improvement, 2002 Glasgow et al, Whitlock et al

(30)

Kennis en bewustzijn

Methoden om dit te beïnvloeden

• Sluit aan

• Spoor misconcepties op

• Vergroot bewustzijn

• Maak visueel

(31)

Gesprekstechnieken

• Stel open vragen: Wat vindt u van uw gewicht? Hoe denkt u over leefstijl? Wat zou voor u beter kunnen?

• Open vragen geven ruimte om breed te antwoorden en zelf na te denken!

(32)

Leefstijlroer

• Zes pijlers voor een gezonde leefstijl

• Ontwikkeld voor in de praktijkkamer

• Tool om vast te stellen wat goed gaat en waar verbetering nodig is

• Zoek waar grote winst te behalen is

Leefstijlroer

(33)

Leefstijlroer

• Patiënt heeft regie

• Geeft start voor gesprek

• Helpt “OEN” te zijn in het gesprek

• Helpt intrinsieke motivatie op te zoeken

• Helpt te bepalen waar kleine verandering meeste effect heeft

Leefstijlroer

(34)

Motivatie (intern)

• Feedback

• Cognitieve dissonantie

• Zelf-evaluatie

• Omgeving – sociaal en steun

(35)

Planning en eigen effectiviteit

• Doelen stellen

• Stimulus controle

• Implementatie intenties

• Facilitatie

(36)

Samenvatting

Willen, Kunnen en Omstandigheden

(37)

Voorbeeld casus

• Een patiënt met beginnend DMT2 en een laag budget heeft voedingsadvies nodig

• Verzin 3 kleine nieuwe gewoonten..

(38)

Voorbeeld casus

• Een patiënt zou wat meer kunnen bewegen, heeft laag budget en de sportscholen zijn dicht

• Welke veranderingen zou iemand kunnen aanbrengen?

• Laat ze het zelf bedenken en begin klein!

(39)

Hoe kun je dit voor jezelf toepassen?

• Welke 3 veranderingen maak je vandaag zelf?

(40)

(41)

Bedankt voor uw aandacht!

Iris de Vries Huisarts

voorzitter Vereniging Arts en Leefstijl