Opzet van verhaal. Het meten van melatonine, een slaapverwekkend verhaal. Nieuwe test in laboratorium. Melatonine RIA

(1)

Het meten van melatonine, een slaapverwekkend verhaal

Leontine Mulder Klinisch Chemicus

Opzet van verhaal

• Achtergronden bij de melatonine bepaling

• Welke overwegingen bij een laboratoriumbepaling

• Focus op zaken die van belang zijn voor de interpretatie van de uitslag

Nieuwe test in laboratorium

• Bestaat de test al? Welke methode

• In welk materiaal kun je meten en wil je meten?

• Welke concentraties gaan we verwachten?

• Met welke factoren dienen we rekening te houden?

• Wat betekent de uitslag?

• Wat heeft invloed op de uitslag?

Melatonine

• Verzoek slaapcentrum ZGT om melatonine te bepalen.

• Commerciele melatonine assays beschikbaar

• Op dat moment in Nederland twee andere laboratoria met lopende assay

Melatonine RIA Melatonine RIA

• ¹²⁵I

• Minder nauwkeurig bij hoge en lage concentraties

• Kruisreactiviteit

(2)

Melatonine LC MS/MS Melatonine LC MS/MS

• Specifiek

• Geen kruisreactiviteit

• Lineariteit goed

In welk materiaal?

• Melatonine zit in bijna alle lichaamsvloeistoffen

• Concentratie is verschillend

Welke concentraties gaan we verwachten

• Literatuur

• pg/ml = 10^-12g/ml

Met welke factoren rekening houden?

• Betrouwbaar meten?

• Reproduceerbaar meten?

• Reproduceerbaar in de patient?

• Stabiel na afname?

• Condities voor verzamelen?

Betrouwbaar meten?

• Weerspiegelt het getal dat we rapporteren echt die hoeveelheid melatonine?

• Traceerbaar tot internationale standaard.

(3)

Internationale standaard: de waarde die je toekent is “echt”

Geen standaard: alleen maar vergelijken met anderen mogelijk. Je geeft de meetwaarde hetzelfde getal, maar je weet niet of dat echt zo veel is.

Geen melatonine standaard

• Vergelijking andere methodes

• Vergelijking laboratoria zelfde methodes

• Inwegen van melatonine

• Goed overwegen of jouw getal vergelijkbaar is met klinische beslisgrens

Vergelijk met andere laboratoria

Betrouwbaar meten (2)

• Kruisreactie of interferentie is afhankelijk van methode. Bepaling die gebruik maakt van antistoffen (RIA) kan hier last van hebben.

Reproduceerbaar meten

(4)

Reproduceerbaar in de patient?

• In de patient reproduceerbaar mits afname condities reproduceerbaar zijn

Stabiliteit na afname

• Tenminste 4 dagen bij kamertemperatuur

• Tenminste 7 dagen in koelkast

• Tenminste 3 maanden bij -20C (volume!!)

Condities voor verzamelen

• Houding, activiteit, licht exposure, voeding – Liggend lager dan staand

– Na lichamelijke inspanning hoger dan voor – Na blootstelling aan licht lager dan voor

Voeding

(5)

Tijdstip van verzamelen Seizoensinvloeden

• Retrospectief onze database op checken!

• Klok en kalender

Klok en kalender Leeftijdsafhankelijk?

Verschillen in leeftijd wat betreft hoogte van de nachtelijke piekwaardes

Jonge kinderen het hoogst.

Hormonale invloeden? Rapportage en interpretatie

• Getallen rapporteren

• Grafieken rapporteren?

• Curve-fitting en DMLO berekenen?

(6)

Take home

- Betrouwbaar meten melatonine is mogelijk - Niet gestandaardiseerd, wel goed

vergelijkbaar in Nederland

- Pre-analytische condities van groot belang bij melatonine

- Nog heel veel niet bekend