bEESBOEK
SC
H
E JEU
G
.
n::aux:.
ll
FONDAMENTSTEENEN.
N°. III.
LEESBOEK
'(()Ill{DE AFR
I
KAANSCH£ JEUGD»
ONZE
TWEE- EN DRIEKLANKEN
.
Nommer
lilt
Zie eens, Zuster,
nom-mer drie!
lk
heb er wei lang op
gewacht. Wat zal ik nu
weer vlijtig leeren!
En
gij
helpt
mii zeker,
niet
waar lieve Zus P
Gij
weet tach, dat dit Pa en
zijn.
Pa zegt im-mers
:al-toos: "Leer, mijn
jon-gen, dan wordt gij groot,
.dan zijt
gij
haast een
man." Nuja,ik zal wakker
zijn, en flink leeren. En
niema~d
mag mij
hin-de-ren.
Het zal wei
< ,gaan!
Elk
blaadie brengt
-
~ii
verder ; we
.
er een
lesje, weer wat anders,
en zoo kom ik voort.
r .nom-"nu weer weet:
Met i e schrijft men drie,
Met
je wie ... en die
!
Met i e heb ik
't
mis
?
· 0 neen, het is ge-
~isUw
naam, mijn beste Mie,
Mijn lie-ve zus, JVIa-rie
!
II.
'am ·ar aa1 001 ver-draai-en
w
aar fr aai m 001 ont-plooi~en.
kaf-maai-en
z
aa1 zw aa1 001kr aai l
.
be-strooi-enm aa1 001
Waai-en,
zaa1-en
.
en
maa1-en
.
Ka-rel-tje ;
hij her-haalde
ze dik-"\·djls
.
.
W aar-on1
?
0, dat zal ik u
zeg-g·en.
Hoor maar.
J{arel
'Yoonde
·
in
het ho-ven-land,
waar
het in
den
wintel'
veel
reg
·e
nt.
Als
het
nu
hij
gc ..
d
u-l'ig op naar de lncht,
eu
d:tn
riep
hij
"
N
oor-de-,vind,
noor-de-wind,
stuur~:;chhcortjc,
booren ;
w
·
:-uti
toch
hard,
en
wani
toch
lang·.
Koor-de-wjnd,
uoor-de-wind,
norsch
hocrt~ie,
drijf
voor ons de \volkjes
toch
aan-;
waRi
toch
hard,
en
waa1
toch
lang."
Dan
gebood
baas
Noor-cleu
de wo
lkj
eH
om voor
heni.
heen
to
w
·
an
-
de-len
,
hij
c
b:e
e
f
ze
ann,
e
n d
roe
f
ze
aan, to
t
-d
at
z;ij
dik
op
elk-aar
gepakt
·
waren,
eu
dau
r
egen
rtc
het
!I
at
hct
stroo1n<le
.
HVader,"
~prakJ{nrol
clau,
~' llllknnnou
"'~I..
:=
u
n-
.
en;
dnt
nuta.kt
onzc
veld
·
1 lllOOl,.
onzc
akkers
al::-;
tn-pj
dan
zingen
er
vog·el-
tjes,
kl
e
n cr
kwar-tel
-
t:ics,
en
lntor
in
den
oogst
-t.ijd,
danseu
·
en
huppe-len
cr
<le
vroo-l~jken1nai-er
s."
III.
oe k1 oek koe-kuek zon-ue-l1' '"ill m 00 vr oe<r
"
0 croctl-blootl hloc<l-ver-\v:.ut t oe k bl oed krijgs-roL•m kloa k -ruoc-cli ... 0oe o· ~w oeg zoctt-doocl l>loc-mell-krau~
h
l\fnar
\Vat
is
to
ch
~ani-eu,kiu-der
-tjeR?
En
,
hoc
knn
h
et
zaai
-
e
n de
ve
l-den
n1ooi
1nakcn, en
het
land.
iu
ecn
g
roen
ta
-
pijt
ver
-an-de-ren ?
Zal ik
bet
u ver-tellen?
dan
za
l
ik be-g·in
-
uen.
De
groote
:t;aa.
1-
er
s
m ons
htn
d
n
oe
-
1nen
wjj
ko-r
o
n-bo
e
-r
c
u.
~\.Ishet
nn
zaai
-tij
(
l
i~,
ziet
g
ij den
h
oo
1·
n1et
een znk
ko
-
n•n
•ro
:0o
·
'bo·arst
of
hn.
ver,
over
zjjn
h
tull
:-;tappen
.
Tclken:-:~ne
en1.t
hij
c
r
een
hn.n<l-Yol
,~m1,en
.
::;tro
o
i
t
het
over den
nkkcr ;
dat
strooi-e
n
nu,
noemt
1nen
.%at-ti
-
en.
Daar-na
ko1nt
d
e
knecht 1net
<l
e
11
ploeg,
en 'verkt
dicn
akker
o1n, hoo
-da
t
h
et
zn<ttl o
n
dcr
rnakt
.
Dau
gaat
o
r
'tlc
cg
nog
over h
ce
n
on1
d
en
grond
gc
lijk
to ma
-k
en,
en daar-me-de
is
het werk van
den boer af-g
·c
-d
aan
.
De
zaad-kor-rel-tjes
lig
gen
nu
stil
-on-der de aar-de.
Maar er is
Een
die ze niet vergeet. \Vie is Hij ?·
'Vie doet de korrel-t,jos
zwellen,
"\Yie
doet ze wortel-tjes
schie-teu,
en wio
1naakt dot
zij
hunne
groe-ne
blaacl-jes naar bo-ven
zen
-den
on
het land vcndcrcn?
,J
a,
1nijn
kind,
zoo
iR
hct.
liet
is do lleer ! de licvo I-Ioor, die
voor
al-les
zorgt.
Hij
geeft regen,
zoodnt
<lc
hocr
zaai
-
en,
plo<·-g·t)n
en
bra-ken
kan.
lijj
geoft
J.~Jon-ncsch\iu,
<1<~nnrdo . w
·
nrdt wanu <)n
brcnp;t
hanr
ge-vnu.;
voort.
1~ngaa.t
gij
dnu
,
over
ccni-ge
\v<.~ln~uunar
d
e boer met ZIJnen zaad-zak stapte,
waar
-
over gis
-
te
-
ren ploeg en egge
h
con
-
gi
n
g·en,
"\Vat vindt,
wat ziet
g
\
j
daar?
0 ja!
Dat dor
-
re land, al
die
do
rre akkers,
zijn
in
een
groot,
prachtig· green tapjjt her-scha-peu
.
IV.
".
oe._l ge-loei bloei-encl af-ge-snoeid
f oe 1 ge-stoei bloei-se1 on-ver-moeiJ
b oe i ge-boeid ver·knoeid op-ge-groeid
kn OS i snoe1-cn groei-kracht ont-gloei e11
bl oe i knoei-en snoei-maand af-brot:li-en
Mijn oom heeft geeu koreu-plaats. Oom
to zaa1-eu en to ploegcH, oo ·( niet tc bra. ken~
Hij hc-hoeft ook, iu deu win-ter, r.oo vroeg nict op tc stu.tuJ alr.; oum \Yillcm.
b\i
Oom Jan is mijn pcct-oom. Ik hen gattt'lll'
hem, cu l>rctw 0 ~OlllS llllJUC vacu.n-
tie-<lag<'n bij hem door. Oom i8 cen knappe
unm, ZIJLlC plant~ is nltoo~ in f.rOe-uc <mle. Rij ht'Cf~ vecl tc tlocn. 'l'ocn ik cr laat:4
wa:-;. lict hij hoo-mcu snDCl-t'D. Z~j 1l
Wl.)ll-gn.~tl'1l 111\l!:!t ie-dcr janr gc-~llOCi<1. gc-~pit, l'lt wonleu. Dat
Smntijus laat ltij t\q:e, of clrie m:Lnl selto
r-fel<>n. Dat illoet bij docn (lJJ1tln.t hct gra~ ct· zoo "\·e-li g gwcit. Hlil' ft ua.t. ( ' <Tl'a!:) ~ttL<tll. ' clnn
komen cr mpsl'll 111 hij11c stok-kl'u, cu tlau
kan hi1' • '''l't:b ll 0 uoe-dcu ' <IO~Ht ,, ver-wuehtca .
Dan is hij Incest 'hij hrt volk: en Tan-te-zit in den kel-der, ow tc zien dat daar alles gocd toe-gaat. Z~j lweft het clan ook nog al moei-e-lijk. Zij moet voor vee I zorgen: want
(:'1' ~~ dan vcel \'Olk l11 hct werk,
en
(·rmoet vccl gckookt en tlik-wijl~> <rebak-ken
wor-b '
d<>u. Zij i~ ech-tcr til-too:; eveu vrien-rlclijk~
('ll Y0(Jl' Oll~ is het Cl' da,U 01 7,()() prcttig ! N n eellH roept xjj OllH om most te proe-vcn, tlan Wl'l'l' om most-bol-lc11 tc eten. En
vrnch-h•n ~ 0, -rr1.tehteu Jn<~geu wij nemcn zoovecl
"ij li"UW.r lu~-teu!
H(lC' heet tnch <le vrucht die wij Yttll tlcu
'r~ju-stok Hnij<lcn, Dn.nic ?-Li-ze W1e1nt V.t.•
en gij ?-Zoo, dat is JllOOi ) 0 If('
Wl'l zoo ~lim a.l:-; Li-ze !- En wec•t. gq ock,
most-bol-letjes gcmaakt worden ?-Wei, die •noemt Lizc kra-kcr-tjm~, omclat ze zoo onder .de ta.nden kra-ken kunnc11. Aar-diO' lief e•
clin-,ge-tje! Zij wcet er den rechtcn naam nog
.niet van.
v .
. b m be-schuit ei-eren om-lei-den
1 Ul tui-nier lei-en ver-sprei -den
.dnif brni-loft rein reis-ge-nc.o.ten
ibruid ha-gel-bui brein vcr·lei-dend
·druif ge-brui-ken trein on-rein-heid
V<m morgen kwam Em-ma tlc ka-mer m. ·" lYrocder,'' Y.Ci ;r.e, "Moeder, Aj<th vraagt ecn ei." \Vat wil %ij cr mec <loen?" vroeg hare
mocder.
" Maar l\Ioe-der-tje, '' an t-woo)'(l-de het kind," he~ft u dan wo even uiet ,.., uczectd 0 ' da.t A]. ah
eeu citjc lit het ~toof-vleesclt moc:·;t snijdeu '? ·r
... A.eh, ki11d-li~f," r.ei moe1lcr, een ui-tje, ~cuo ui: un ver-Hta ik u eerst ! \ V:w-uecr r.ult gij
tod1 lec-n.·n tla.t ~ •toe<l l'll <lui-deliJ'k tt• l6ecrrrc00 u?
Gis-tc-ren wa~ ltd ook: •· VmiL·r iH eit-g<'gmm; ., en "gcef mij todt eon t1tk-:ic 1lrei-YL'lt.··
'· U ver-Mant 111ij ttwh: ){ol·-~je; eu .Aja.h
Kla-m vcr~taat mij ook;, rit•p Eut-ma la-chewl
uit.
·· Zd,er uid .. infi·L·r-f.il'," Zt·f illlJ,\.t,!l: \TIIt~lijk, '' lhtt ill::•{
.
•.:·i. 1' . J.II~Ht lltl '''""' '"L'Zjl!ll. I: 1 . rlt:b. . ·:: j-
~'l'lll' lltl .1 ll.l1 Ill• llttiTtL
l •• '
drnif.- Zu••, •lat i::; goe•l, ltll lwl>t
c-n
J
lwt!])auk u, lief ~Ioet-jl·, nn mcrk ik ltet rer -sehil, boor nu!
r~ell ci, lm:ugt :;teeds l1UJn lcipje ml.J ;
De ui komt uit Ilea groncl. )lid waar 'M<lllta,
Nn zeg 'k het goed '?
Hcr-ilHJ~r
m\i
maar altoosVnJ
:
··Trek tueh uvv motH1-jc· ron d .. ,
VI.
Kom; l'll Bram wn-re11 twL·c· lit'-\'C klcino JOn-gclls. .%~i kou-cleu wo l'C('ht :wet sa.-nH·n :;pe-lcll, sa-lllcn lec-rct1 ook. U-tl'll la11g thmr-tle clat soms voort. Ld-tt.'r-tje:; :;,l't-tcn, was hun groot-ste \'tW-maak. Zi.i luul-clen l'CUe dous met
let-tl'r-bluk-jcH, en cln~u·-nit zd-tetJ 'l.1J woor-cleu sa-11\eu. Die het ece:;t (le rochte let-ter:-: Yoor
het woord had, kret•g L'~ll l1oon nit <.len pot. W as het uur om, cla.u wcr-den de 1 •oo.ncn geteld, om to zien wie de rijk-ste w~uo;: Koos
won het altooR, wu,ut Bram wa1; wat 1ang-zaam. Dut gaat wo niet. daL"ht J3ram. \Vie niet vlug is, n1oet met orer-lecr wedwn u.n-tlers
0 '
komt hct nict rccht. ·' Kom Koor;," 7>ei hjj
"hicr geef ik u aeht let-ter1'. maa1< 1l<t;tr twee ·
woor<lcn va,n. 'l\vce woor-<len clie el!n-rler, <'n io~h ook niet cc11·der zi,iu."' ·' Keen," ~ci Koos, ~: :t:oo kun-st.ig hl'll ik 11irt, lloe g~j llat wuar· ~elf."-" .Ju., uutar tlau mu~t ,ie <lnb-lJc·l be-ta-len," riep llntm. '· U·oecl," r.ei Koo"i, .( voot·
jc-dere twec woor-cle11 1lie et'Jl-tler, en toch ook nict ceu-tler ~iju. krUg je ticu bocmcn."-" Dan r.et ik acllt. paar znl-ke woor-lleu necr," ril\p Bram; " hie dtt1tr ! ''
zeil en ziel Mei en Mie ver-bei·den en ver-bie-den heir en hier hei-den en bie-den be-drei-gen en be-drie-gen
neil en hiel rei-ken en rie-ken lei-den en lie-den 2*
Daar! nog
cen
mcer dan ik beloofde, ne-gcn l" "Goec1 ge-claan !... Mau, daaJ" vcr-dicn je clcn M·C-lea pot voor!" zei Koo::;. "Twce woor-dcuh.01J-lH'll dt'-zelf-de let-ter::;, tlus ziju ze (•on-der.
Docl• (lie twcc woor-dcll hcb-bcn nict dc-~clf-de
bc-tec-kc'-·1iR, en dnn.r-om zijn ze, toch ook uid
ccu-der. ~1:tar, weet je, Bram, met de ic et1 oi :r.it ik ttog aJ-ioOI:) itt de war.''-'· Daar WC'l'i
ih; Wl'l wat llp," :~.ci Braill; Jeer tlit r~rs-je: <lnu
<tt1akl gij 11011ii meer in clu wnr:
.Stuo.tt 1ll· i er cer:-;L 1lau ll'l'l'\t Jllvll 1,
Zoo tlllt'l gij ook, :\Iaril·!
Km.,; tlt- u t1~t ccr-,l, dnu 1~ lH.'t ij ..
VII.
ie·n
Nieu-won Kieu-won Hieu-wen
menw kienw hieuw
Ber-tha..-
-
Ee
n
lttcu-we man-tel, <>en mcuwhoetl-je cu een nier:.w kleed-je, dat. x.al Floor
-tjc wel :ttm-stmm ! Kom Auuu, WlJ gau.n Floor-tje lw.-lcn ett dan gaan wij juf·fcr-~jc,
jnt~fcl'·tje Bpclcu.
Anna.-1\{et pl<}7.ier Bertha.
ldei-ne Tn1i zd\:Cl' me<:.
\Ve HeH'H::ll
Bert. 0 ja, clnt H1oet! Als wij h<tar pop nc-mcn, blUft 7.l.J Illl't wr,g, clat spi'eckt.
Wnebt, <lau.r boor ik hau.r! rrrui, Anna Cll ilr willcn uwc pop heh-ben om te gactn Rpc-le~. Trui.-Goed zus, ik ga ook mee; ik i'M kin·der-meid-je ziju hoor zus Ber-tha.
Bert.- Hch ik lwt uiut
gc
-
zegu
An-na?Nu
}t,
lic.f krullc-kop-je. gc· ruoogt .L\.jah-~jeZIJ u. E11
ki
.i
k hil'1" wd-kr· moui -jr· klc·t'r-~jes ZHs ' onr uw Flonr-tjl' g('mnn.kt IH'l'tt. Ko111,WIJ znl-h:11 !mar (liL' Zc"IO met ct31l lJlltat· H,.LTI -docm.
Trui.- 0. hnL' moni ! Ben uJeuw ldPL'Il~ic,
ccn uiell-\n' lll;tu-td. et>\ ('f'll Pit!UW ltc•~,l~je o<lk! ,~.:;<..''' r.us! \rij zi,iH tJn l.::laal'. Laat ndj L{t:ll' <1m-gt·IJ. liai\11 wi.i tHlar 1td lul:-lrlt? (i-Ma
wij ~'-Jil'h•;l \\;utr An-tm al-ion:-. \-i-oul-tje:4 7.th•:d,
Cfl W<tnr <le \'o~d-t.ic;-; i'<N iJel'r-lijk ziugt'JJ '?
Bt:r-t. - Ja, jn ld0iu-tj\'; mrtctr loop 7.1.HI <..la. -clc-lijk uict weg! lllOl'-(h•r wil ook uw kincl-jc ccri't zien. Moe-dcr r.al onR .;ok koek en kton-~jc~ op rc1s mee gG-n.'-n.
zc.ivcr reeds Olll
ge
-
gaan.
Zoo ! ... Nu heh-l>eu wij al-1('s. J(om Ber-tha, kolll An· Tttt,
W 1-Wht, 7.un la11g "-~1 lno-pt:H. r.al ik \'OOr
lmar Zlll-g'Cll.
Hoe df..'fti~ tK Jlll;)ll .Floor-tj(•,
Zit- wat :~,us ller-tlm <kl'tl! \ \'ie kan ltd ooi t ,-er· Yl'-leu,
J\ll·t 1mlk ct·u kind te :;pc lf.~H? .lij<Jtl dc·f.tig- :.d-; mij11 Floor ~!e. :Jh·t lllUll-tf.·l. hof.•d t'll kkc:d.
Jl<'l't. -lllll' 11lolli ltit•J' l1ii ltC't lu1~tli.
.\n-ml! lt~t"1 wt·i·tJi1f \'t'r-<lL·r ltlll<·t dl· plant:-- r.lJU
stN'li ~'pnl'lt. claar p:<tall w~j rusten. hnOI'! l;uop no;,: \ovttt 'Trui, <lnar is ltt't. ik zil• dPn :-;tl'Oom
An.- 0. hoe fruai Bt-rtba I '\Vat een menigte
bier ri.iet aan het woord van den lie-ven Hei-land! J a) die le-lie-en daar, die ar- bei-den
niet, en toch zijn ze zoo schoon, om~dat God :ze al-zoo kleedt. Die bloe-men, die le-lie·en, ·spreken tot ons van Gods zorg. Die vo-gelen, ·die duif daar, de·ze fris·sche· stroom. al-les, al-les roept ons om aan den. Heer te denken
!
Hoe waar is het wat uwe moe-der zei, toen wij haar verlieten : " in het veld ziet uw oog, ,en hoort uw oor, elk oogenblik, wat uw hart he·mel-waarts kan trek-ken." Dat voe-len wij ook, niet waar lie-ve Bertha ? Wij mogen van midt.. .dag wei uws moe-ders ge:liefd yersje samen zingen:
Hoe heer-lijk is de Schep-ping, · W aar de Al-macht al-les tooit! Van berg, nit dal en stroo-men, Door voog'len, bloe-men, boo-men, Roept, als om strijd, die Schep-ping; "' Go4s glq-rie ein-dig n.ooi~!"
VIII.
oud ZOU•den vrou-wen vrouw
goud kou-de tou-wen touw'
zout wou-den schott-wen sohouw
Ei, ei! een brief van Grootrivier. Ze-ker van Frans. Dat noem ik woord hou-den! Zoo heb ik het graag. J a, Frans is een goe-de
ou-cle-~roer, clat heb ik al-toos ge-zegd! hij heeft ons
in-nig lief. Hij ver-laat ons ook niet om-dat hij van ons . weg wenscht te zijn ; cloch het is nu e~n~maal z66, hij heeft er het hoofd op ge-zet om in het on-der-veld te gaan boe-ren. En Pa zegt dat het ver-stan-dig van hem is.
Ko-ren-boer wil hij niet zijn, een wijnplaats be-valt hem ook niet; neen, hij wil vee-boer we-z;en.-" En daar-toe moet ik gaan, waar de wereld wijd is," zegt hij. "Daar ver-re in het
on.der·vclc.1 lm,)p ik llllJ t•eHl' ''l'c-plauts. Dn.ar boer 11< rn<'t groote troe-pen sdta·puu, bokkcn,
llt'eKtCll. L'll paanle11. Da11 ~it ik t•l-k<.•tt <.lag
11-rou ]i\,ltg te pmtnl. eu r1j1l llt\j-leu \'Cr 111 lH:.t l'Olld Olll IIII.Jil ltt'l'll' itoeJ-tjl' te ltt•7.k•ll. JJ;d i::;
11ct lc-vclt dat ik ltl'·g't!l'l". Hi<·r iu ltet lJ••·YL'It
-la u t1 lH hd llllj \C•d tt• l'llg.
.
.
<..iol!d Bl'llCl'. ,~a uutar, ( \ ll a!!.; !.!1.1 <l<rt nlh:s
ec:n:t :/.(Ill l l l t ll'·( ll' l,t•bt. znl t pt~ \ lllk \rt>l \"t 101'
<·t·H uel hni-: ~~·l';.!C'II. e1; l'l'll lil'l' \Tuttw-ije
viu-dt•Jl ultl u g'L'-ZL•I·:-.dwp ll' 111>11-<lvu. E 11
dan kolll ik '-'''1.'- hi.i ll kui-<·-rell. '\Y:u·ltt ~ clit
IX.
Au! dauw klau-wen Blauw-klip
Lanw, is nocb warm noch 1<oud.
Een ganw-dief: lS nog geen gonll-dicf. KolJI hier kl<.~llll'. \Vat ::><:lteelt <:r ann? 1:w
l\aud-je ge·hran<l? Tnt! tnt! tut! 1\.rw halltl-.ic,
udt lto<: rauw! 1·~11 lweft Jnu~-je <.lat al-wt•er
g-l'·daan '? () ! tlie Jnn~, tlie :-.tou·tt·. wil-de
. l'
rnv 11 • .Al-t~jd moct zi.i bnuul I.rou-wvn. al-tijtl wil<l ziju: al-tij1l H)>l'ill·g('ll t'lL klan-tt'-l'VH. Uccu
uogcn-Llik is :t.ij met du klei-111..'11 a.I-Leen
or
CJ'i:-i Wt>Pr wat. \Vie 7.<Jit llll up zoo 'n ge-tlaL"h-te lw-JnCtl, om met <.'I..'Ite bran·demle lump iu lie
}utud, roud te Hprill-gl..'ll?
En nic-man<l ltecft cr nu )';OO erg spijt 'Yttll
a,ls zij. Necn, uiemnn<l heeft meel' l'OUW, uij 't
het gc~bra,ml heoft. Zoo JS bet altnof', hc
-ronw komt als het genta.r nict meer tc k('c·rcn.
is; lllocht zij rr jn h0t vcr-volg maal' nan d.enkcn.
Jam~! .J n.us I wat zul 1k met jc hc-giu-nen !
Met cen wil-lle.hm::. vau ecu JOU·gcn zuu men nog ntad w\'ten, muar met zuo 'n wi.ld JIICis-jc!
0
Io
,
diP J n.n~.X.
en ueugchmam eeuw leeu-we-l'.ik
teug vrcng-dc-vol leonw leon-wen. bek
dour treu-rig-heid .s:preeuw ocn-·wig-heid
Rat.td toeh Cl!ll~, Gruot-moe-llet·, waur kom ik
vu.n UU<tn ? Ik hel1 (hti-zen-dcn, en dni-zcJL·!len cli-a .. man-teu ge2jcu. Hautl un, raad un, waar
kom ik van da.-'l.n ?
ook wd lwt din-mant-graven gc-r.ien, en nog heel wat mcer. Nu moest gij mij
,·an
dat aUes·ta.ar zoo wat komc11 ver-td-lcu.
]Iifl, Groot-moe, rn1s! Necn, die dia-mantcn
wa-rcn niet ge-gra-ven. H.aacl nog ceuH. Toe
Gr<~<>t-moe-del', raad uog l'l'Hs.
K wam m.ij 11 FritH-je dau mis-schiou \'an uit
de <h·ooll1-\\'e-1'el<l terug '? IIeeft hij dau1· ~oms
zoo veel fhmiH gc-z.ieu ·~
Keen. ueeu, nog 11iet rvdn. Kmll, groot- moe-dt>r, kmu :.ra mee. Cil..'<.f 111ij uwc hawl. dau lJ1·~·ug i k n naur 'l<· p lautH wuar ik zun-<·n•u
v:wtlaan kwam. I>aar lttm-gen de tlia-man-teu
bij dui-zelt-tlt·u en dui-r,en-cleu ann l'l"L'lll t·u
au.11 blatl; 1>, r.oo schoou! o: zoo schoou. ~
0! ~ij kk·i-n0 1i>p-per. :Moe~-;t ik ntet u lU<'e,
niet htng. Voor Wl.J er kumcu, ZI.Jll r.e ul-leu
wcg. 7Jou-lh·a, het lief wu-ue-tje ziju hoofd wat
opstcekt., Ycr-tl wij-ucn z~i al-len. lin dan i~
wiju Writ::;-ju nl z\ju ri,ikclom zoo ma,a,r lltt>t een
kwi,it.
Kwijt. en ook uiet kwijt! 1\'[orgen-orhtvntl
zijn ze er allen weer, cn~u l.ht<Li, t\·cn f-wlwun!
Ach gij. met nw danw-tlrop-clia-mtmtj(•s! De
kin-dcrell ;t,ou-den zcgge11: ·•
r·
\\'C Yl'Cilgdt• i-; tearnot' .,
0 .
TcK·h niut, G-root-moe-ller, htis·t~.:r ~ .... \.1') hct
zoo warm 'mr<lt, ja. dau knmt C:L'll lief cugel-tje
V<l.It bo-n:n eu pukt ze ullcu sa<un ell Ylicgt cr
mee weg, daut· nuar de lJlau-we ]ncht; <1a.H.r
berHt hi]. 0 • zc tot<lat het lwei is. ~11 laat in
den TH"teht brcugt hij ze weer. <lau xtn>oit h~i zc weer op blocm en up blatl. l{0os-jc \'Tttagt cl.tn :
"Oeef mij rJok W<l.t, goof mij oc,k wat!"
Ma-<le-lil'f-J'e zc(it · '' Vunrect n J n llliJ. tot·h 11id, n.l ben
ik znn klciul" Lecn-wen-l>ck roept: :c Ik heb
cr Yeel 11oodig, ~<t llllJ nid vourhij!" l~u rtl
tle jeng-1li-ge, · gruc-11e hlMt•l-je:-; ::;clll:Cclt-wen
&tam ; '' Koll1 toe l1 !tier, kom toe It hier! " · Of
mUn eu-gel-~je l1et cla11 nok drnk l1eeft! ~fanr,
bij komt toeh klaar.
vroeg, iH lwt er <"tlles weer. Dni-zc.~-tlen llia
-mn.nteu alwcor op hloem en op hht.l. 0, ~oo e
schol)u! 0, r.oo "cl10ou! Onnit-:-;prC'k<'lijk schuon!
.A.' 1 .
Au!
Ooi!
E., 1 .
XI.
inge-ent ingeent urioen Gocl
gu-crgord geergerd twceen Lelien
onaen -cerd ongoeerd .rr,eeeend ~eecn
\V c 7ijn uu ook, met <le twec-klH.nkt·n ou
dric-klankt'n, gcrccJ. Ji~n dam·mee wenscl1 ik
u gclukl ... O( heb jk l1et mi-;, Hcheelt cr nog wut an.u '? Laa.t hooren I ... Zid cen:::; of o. <•i1' zc goed en du.idc~jk llit-:-;prekell lmut. Toe,
b('·.,iut nmar ;:'> I
' Ul Cl lC t.ll H.IU 001 Oll <\.ll 0(.:' Ll'U
1\[oni! ... 7ieer gnucl. klt•in-lj<·:-:. juist /.WI <tl:-: ik lwt ver-wat:ht had.
1~11. WUHL'nltl ol' ik l'l' Z.IIO i>l~j Plll
u\'tt '! ... D:tt ~a] il·
'
"
l l Zq!~t'll. ll~.·r l :--;~ IIIII -ua1 ik llliJ I Ill llll't tlt> ~II o, I ]I \'lo 'j l; II ltL;l:_!'. tlat c.; 1.] elk \\•U(IJ'd <bt Ynnr-1\oltlll ... "'()('I I IIJt-kH11t.
" Lk l1v11 uok blij tbt 1k le:~.t•IL kan, .. hnnr ik kJcine, le"Ven-tligc PiPt r.cggt•JI, ·' wn11t, nu
behoc•f ik Outa tdet mcer tc n age11 om mLJ
sprookje~ tL' Ycr-tcllcn; ik kau 1111, itt elL' hoek
-jes die Vat1er mij gaf, mooic sprookjcs L'll H·t·
-tcl-seltje~ geuoeg vim1en. eu le(•s ~e. met lust, VO(Il' mij-r.l'h·eu en au<lcn•u." ... Goctl <lat gij er
z66
on·r dL·nkt.. Pil't ! Ik hoop {1nt gij JJogc u k tmp ttUttt hnlt ,,-o t'tlt> 11.
El'tts ltoon1~ ik el'll kkin llll'l~JC' ;~,c•ggen :
nid ·
'
:I.PII ll kiwl ka•t nooit gul'd \'om·nit ktfHll'll. ll\:
]w~tp JHa;n· dat Htijll niC'It-ditHtdjv iu tijtl~
!even lang, wut WlJ ecn "weet-niet " noc-men.
Luistert kinderen ~ "\Vij ga.ven ons vcel moeite,
om u te leeren lezcn. \Vij dcdcll hct om mecr
dau eene rcdcu. Kan ceu kiU<.l lezeu, llau is
hij in st:1.at te verneme,:, hoe ltct tnct zijne vendj-derde vrienclen of t~1milie gaut, Een hrief
of nicmns-hla<l brengt hem soms goc<le tijding uit ven·e hmden. Ook lm11 hij, tloor vcel lezl'n,
de gcn1c-lens tc wcten komeu van geleer-dc manuc1t YtLrt i'Jijneu tijd, eu 'l.Ccr veel kcnui:;
ver-%amc-leu. Of, b\j kau l1oc-keu opne-mL'Il, die hem de gcuach-ten ,·er-tdlvu V<-l.ll uwu:;dwH, die hon-ucnlcn jan!H gc-lc<lcll geleetil hehbell, en altius kan hii groote wijsueitl op<lo<'n. Dit js
echter uiet c.tl. Hct is nog maar hct mindc-rc.
Lr u nu ~cggen zal.
v
Vie
lc;~,cn ku.n, it-i in degelc-gcnbcirl gc~tclu, om gc-du.ehteu Gods te
ver-nemen. Dit is groot en hecrlijk, niet wa.ar?
Een nrm kind, een zondig mensch, k;ln te we-ten komen wn.t 1le Behcppcr vu.u heme] en n.urde
denkt. 0, het i~"> womlerbttc:tr ! Het. i~
onbc-gr\j-pelijk l En toch is het zoo.
IVI.au.r , \\'elk o·el'chrift l j , wclk hoek zult 0 "'IJ uu
op-ucmeu ell lcze11, jnflicn gij met die hooge
gcdac:h-tcn, mot <lc gcthtehtcn Gotls hckeml
wilt worden'? \Vt'Ct g~j hue un,t lJoek hcet '?
Bezit gij het? Hcht gij cr al uoit iet:-; uit ge
-leer<l? Bemint gij ;~,~jn inhnntl '? Of vcrmnakt
Bjj.bel-liaal
Bjj-bel-ken-nis
Scltrift-on-dor-zoek
XII.
Bij-bel-ge-schie-de-nis
Schrift-ge-leer-den
0£-fer-al-ta-ren
Mij1w •mdcr~ l1oud.en zcer vccl va11 den
Eijhel. Vatlcr lrcHt helll 's morg0ns en 't; avolldR, bjj <lell lmi::;-gocl~H.licl\~t, JTI~t 7.ijnt• kin-der(•JI, D<tn t-:preekt ltij f.:OTUH ook 7.('er 111ooi met ow~, en
legt o11s 11it wat hij ~ele-7-cn hec·ft. lk Wt'UHCit
m:t.ar, dat ik rr mcer vau YCI'i:'hwn kou.
Gruut-Y;H1er t•u grc,ot-mc>edl'r hc1)1)('11 <lat 11oek
ool: lid'. O~t-htllg~ :~,ei Groot-1n.oecler Illig': "At:l1,
ac·L! 1ht On-lll<'t 11iet C'l'US C'c·uc kleilt-docltter hcc·ft: die lt1t:u· 11it de1t Dij-Ld yoor-lel'-ett lcm11'' Zij novmt tkll B~ilJL·l : de Heilige :-idn:ift, of ook God..- \Voonl. Zi.i wil ook, •lat ik l'.<'t'r i--til c11 (lp-ll'i tt•ntl 7.ij. al.:-. de DijLt'l ~l'·kzcu Wllrtlt;
Hc61', nls g1J onccr-bicclig ~ijt, WtWJU..!el' Zijn
woor<l ,,·ehoonl I") wonh.
Zij ]weft mij ook t~.l vde lllc>ow gesdlie-dc
-ultiSCil uit tlcu Bijbcl vet'tdl. . ~uc> al~ \'all Ah~l, tlte cc11 ::;dmap-boer wa~->, en t'cllc mc.mig-te
]run-mctjes hncl. Hoe vroom l1ij W!t::l: l1oe hij van 1.ijnc lmnmetjes w.tm, cu zc den HeeJ·e offenle. Da.t hij een boo-zen hroe1· hcul, tlic a~jrli~ up lJCm
wu8, met hem ru-~ic zocht, hem nit:;uhol<l: l'll hem ei n-<k-lijk, met CCJl grootell :-;t11k dcJcHl-~loug.
Uroot·moetlcr vc1·· haaldc mij ook nog Yall ccn
and.eren licvcn dcnl!d·za.mcu J'ou-•reliH·•· · Vtloll
' ' .._. n n '
J ozcf, <lie zijuc moedcr :wo vroeg hacl verlo-ren.
Da.t zijn vader hem zoo teer be·llliudc 011 voo.r
hem ceu fraai-cn, bontcn rok maakte, waar·over
zijne broers zeer afguustig Wctren. Dat zij hem
W<.tar b~j, in huis van ecu hoog~ juf-fi·onw, knceht word. En dat die jntfwuw ccn slccht mensch wa~. clir hem kwaad wou ler-rcn, en
hem d\Yong om zijtt lllCCH-ter gru-wdijk tc bc-dricgen; mtutr;: dn.t hij wo l'Crlijk, r.oo vroom,
en r.oo I'l'lll wa:-:, 011 uaar h<tal' nict won
luiF-te-reu.
Tocn z~j mU <lit vct·-lmulde1 :t.ei-clc 'l.~J nog
jctR, <lat ik uiet l't'Cht ver .. stonrl, ma~tr <lat l111J
toch zoo mooi ,\·a::::. Ik gcloof, \lat ik hct nog weet .... Wncht.. .. U, Ja! Oroot-1noe ~L·i<lc : ··De gc-schie-<leniH V<'tn
.r
ozcf dol't mij de a ken an.uectt ~;c-hoone, zuivt•r-witte blo(•m. ac.~n wil·r :-.tell
-gel con lcc-lijkc: :groote ~pi11 he·gou op te
klau-tt>·ren, tot er ceuc ]icf-de-lw.tHl kwmn, tlie
haa1· nf-~loeg, zoorlnt 'l.ij de bloem uiet. he -sclta.-cligcn kon.''
Ja, dit zeicle Gl'oot-mocdcr, muar ik
ver-stom1 bet nict en Vl'aag-dc lmar om hct uog
eens te zcg-gen. Z\j deed het, doch werd toeu
berlroefrl, trok mij na.der, elt <1rnk-te mij aau
hct lH'I.l't ell ~prak: " 0, HtljO. doch-tertje! Wttak
voor elke oiu.lcugd. Kin-de-reo. zijn tlc hloe4 men der aanl~: k1cinC' mci:sjcs ziju de wit-tc lelien. Als Dltge-dicrte de 1-;choonc, with~ bloem
bcschadigt, wordt z\j vol zmtrtc vlekken ell is
bedorvcu. ~oo wordt ook mijn meis-jc be<lor
-n•n, uls de on-deng<l haar lunt-jc in-ueemt. 0, die lieYc Groot-moede~! Ik r.it wo ga.a.rne
b~i haar, cu ltoor zoo g~.tarue uaar hare woor
-dcn. :Morgen ga ik haar WN~1· be-zoc-keu. Zij heeft zc-kcr al \Veer iets moois om mij tc
ver-tel-len. Eu ik heu oolc om icts gedacht, clat ik haar vra-gen wi.l. Zij zal IIDJ wei
knll-lle·u 7.Cg-gcn, watu·-out of onzc lie,·e Ilecr nic~t ;~,plf llli~l'r mut c)lt:-1 komt ~prekeu. 011
'WU<ll'llltl nf Hij cl<.•n Dijlld 1it't ~<:hrijn•ll. •>ltl ·Oll:; cluarin t<.· zeggl'JI w;tt \\ij Wt>tl•n JILOL'-h•n '? En, uf er meer Zlll-kc IIPl'kt'll Zl,lll waar
-tloor WIJ H~m Jccre11 kell-II~U '?
XIII_
we-ken. Ecnc weok is Zovon dageu.
wee-ken. :\lijn brooLl is hard, ik zal het wee-ken.
we.zen. 'i\Iijn broer~je zei : 11
ik zal zoot wc-zon." wee·7.en. Als ouze ouclers storven zijn wij wce-JT.cn.
vVel, wei, Duch-tertjc ~ ... ~ocm jc clttt
nu,
t.ot we<lcr-zieus '? ...
'1 Tot wc<ler-zicns, 0lm1cl.
r,
was ]Jet imlllC.LStocn jc, cen paar weken gclerlen, mij \!en
dat '? Hn<l )loe<Lr a1 weer zoo vcel vour Je te tlue n ? .... Eu gnf < ll~ j nfti.·nu w in ~choul, ook :1.00
.,11 hod wnk ? .... Xn j'c.t ik knn het n·octl \'el'
-' 0
staan, ~·u l•t:JJ vr llok uiet lJoos out .... K01u. gcef llll' 1111 Jtmar t!l'll morgen-z.oeH~j<:, cu groct
g'il<\.11, ll<lUl' CIIIH I k zal g<tll\\'
llllJII 1,rei-Wl'l'k 110~ hc.Lll'u .... Zoo, hjer is ltet
gol'<l ! .... Brcr1g nn cl..tm tlat kleiu tuirt-:;toeHje, cu kom JWt<ll' :t..•Jn <1ie;ht
hU
mij r.ittcu.lloe lief, h•Je :-;til i:-; lh~t ],it•l', in
1lit
:-;t;hoone morgcn-unr ~ ....Zoo
lief 011 ;;til, uls Ouuw, hct g<t}\1'-l!C lweft, ttlH zij met lta.at tlochtcr-tjc over ict::; goeLi:s spl'ckcu wil.Ge wilt dan wetcn : waarom onze licve
Iieer niet mccr op aarde on<.ler mentiehen wan-delt, maar tot hen door Zijn Woord, tipreekt.
dnt de r.ondt den mcnsuh ~oo Rlecht gcmankt
heeft, dn.t hij voor den licveu Hccr ba11g werd en Hem nict hmgcr wcus<;hte te ontmoe-teu ....
Doch ik hegrijp ua.t mijn klei-nc wcet-graag,
daa.1· niet ll'tt·c tc-vrecleu v.ou x\jn, maar er eeuc
hiEltorio VH.II W<.'ugcht te lwbl)Cn. Dnm·om moot
ik cln.n w<.•l ,·err<.· t<.•1·ng ga~m; ju tot naar hct
p:\l'iHlij~, Wtl~uTan gij r0eus ltct cell cu nuder
wcet. In tlat p'tra-clijH, <.·cncu hof, dien. God cxprr~, voor <len mcllf:lcll. op aar<.le gcplant
hnd, hacltlcn onr.c '"oor-omlcr:s hut uit-111nn-tend
go<'fl ; C'n de Hecr wa.R lm11 vriu11 cl; H\i kwn.m
tot hen i11 rlje11 hof. Mam er kroop ook eenc
:;;laug, ccn di<?r, tla:u hui-tcu van het velcl, <leu
ruooi-en hof biuncn. Die slaug hits-te onze
dat zij Z\jn gcbou ongehoor:~,aam werueu. ZiJ
aten vau den boom, clien God de Heer ver
-boden ~.)had, en waren ter-stond diep ou-ge-·
lnk-kig.
Hoe gmwe
-
li,ik
waren Zlj lllll.{ . 1 . l (!I( ' . . . .'' LniRtert nam· mij! " had de sla.ug gc
-zcg<l, ,, g1j zult niet ster-,·en ; 11een God
wect dit ook wcl heter. Hij weet, clat gt.)
..
dau 'als God zult ~lJll, ken-nendc het
goed eu het kw<.utd. ' " , ... Maar ! .... In
plaats nttt "alR God ' l
I waren 7.1.) ll11 als
de ::;lang. Die kroop wcg; ~lJ duchtten
ook weg.
I
u
phtats Vt\11 "1tL't goed enhct lC\Yaad " tc kcu11en, wisten 7.\] uiet
eens het uut vau vjjgcnboom-blndcrctt, en
man.kteu zich daarvan schor-ten om zich
Eu, tOl'll • lu ~tcul de::; Heeren 111 tlen
hof verJ lO-llll'n wcr<l, c1ic stem welke :Ol
.
J.
tc - \'orell zoo gn.nrne hoortlCll, vlu-tl\!u
Z~J hct •rc buu111 tc
0
(lel:i hofH, OHl ·z.iclt tltLtn' te Vl'I'Htokl'll.
Als of men zieh voor den ~ \l-\\'otl'lH1en
Ood tlo Heer riep Allam, 0111 v;tu ~lJll gc-drag l'Cken-sehn.p te gcwn.
kwam ullg het crg:;tc ! Hij was Z•)O
br11-tanl oJu t1e ~::;<.:lmlcl Y<l.ll zijn kwaau op tleu Hccr te wcrpen.
'
·De
\Touw,die GIJ gegc-vca hcbt, Jweft ffilJ
..
vcrlcid ! " zoo sprnk hij.
schrik-kelijk !
Dat wa::; Yer
-En uu was de schoone Just-hof, hct
rechte plaah~ Yoor dea man dC't; <1ooch:,.
voor Adam. Hoe zon ldj het daar
hw-gcr uit-lwudcn ? Alles l3toHd daar nog
eveu hei-lio· Ol de hand
Boom eu struik, voge -len ea dieren vcr.
K wa.m hij tc 1m, en
mocht
r.ij
u adtm },loe.m of vrucht lle-tler-YClt, clan 7.0U dt~ wind hem. r.iel-door-hol'rucl too-loei-en : " Zic uw vcrderf
'
mcnR<:h ~ ... \Vat ~ijt g\J gewordeu, o. Adam!"
KwmH
Lij h\j clen hoOUl dcf: lC'n·ll!~reu moc·ht
hij
:,ichaan
die nnc:lttYC'l'·gT1j-pe11, da11 lee
fat
•
hjj lnl HI'(' hit' Il voort: altom;YooTt, nwt c·en liehna.m wnm· de dootl in 'l.at.
Yerheclcl eli t iJOU
'n:L•st Z\Jl~ nH>l' hem eJL \·oot· u11~.
.als al die stok-oucle zoudarcn, va.a Auarus
tiju
af, nn nog op ttar<lc rond-dwaalden, met-{len <lood jn hct lich<tam, tcr-wijl ~ij toch
nict ster-vcu koudcn. D<t.arom was het JHcULl'
goed, tlat de lievc Hcer, clcu gcvallcn mensch,
nit het Paradijs wcg
zouu
.
En, nu 7-<tl Omn~t llhl..<U' ophmHlcn, amlers
zal uwc moc-dcr tc h1.ng op n wa.chten.
Ga
nu cerst met llllJ ll<:Lttr lmi~, ,Jau krijgtge ltet geilieht-jc tln.t ik u 1Jdoom hel>.
" Kom, ncc111 <lie vTucbt!" zoo i·qwttk •lo :-;]aug,
Gij znlt <len clood niet stencH !
De l\Iemcl wect,
..AI~ gc cr ntu cet,
Gij
't lwngstc r.nltheencn ;
\Vat kwa.ad is er te vreezen ?
Eca heerlijk lot
- Gclijk aan
Uotl-Zal 't dee] der mensch-heid wezcn !
vV
aurtoc d11u nog te Vl'eezeu ? "De vTouw !'loeg op tle vrucht hct oog,
Hcur hctrt blcef cr aun hangen ...
Zl'i ;) nam I .. .. Z.. lJ at .I ...
De lilu we h<tcl
Huar in het net gcvrmgcn !
GeHpreid voor hare ga.ngcn!
Nog lceft de slang, nog strcelt <lc lis!
W cc ! die zich la.a.t hekoren : :J1ct Boozen •'W.tt
0 '
1\:Ict Zon(laan; 8hLnt, Of, roek'looH :~.it te hoorcn,
\Vat Spotter::; kan belwren !
-Toorn drift
XIV.
k'il•aadhoid
Toren kcrk-toren, een hoog stuk bouw·wC'rk. Toestanu om-stan-d.ig-hejd waarin men is.
Volroaak t wnar niets nan ontbreekt, geheel.
Morgen Omu<~ ! .... Ho0 1\jkt u zoo hlrL·k ?
H('('ft ll nil't goecl gl'rul't '?
Niet zor' ]u.•el goccl, kinrl; UL' lto('st hl'cft mi.i
,.,w
n:wht laug \vnkkl'J' gehon-dett.fk kwa111 IYHt Yl'OC'g, Oulll<l; ik dnl'llt:
clan kunm•n W1J 0en laugt•u lllor;;t'lt ltchlll·n,
maae a1:-: n uid \rt'l is. wil ik u uiet plagL•If. Ilc zal :-.til Yt\01' ht't hell 7.ith·:t, al~ Hlijn On-m:t·tj.~ L' l11U"\~-. '·li]'k • wil ('"! <•·anu li~·-·.,·r l'lt.
'El'ttl' WHI1-tleli u~ ~:nl mi.i liL~u1· ~ol'tl clot•u, li.t•n•. !k l~t•Jt l>li.i, 1bt
gc·
YTne;.; hil'r z~jt;de greene veldcu, \'Cr-kwikt ook al cen oucl mensch... En, vl·rtcl roij tlll eeus : hebt gij
ook nog nn.-gcthwht over hctgren wij gistc-ren_~
ge8pro:<:cn hcbbcn?
0 ju., Ouma ! .... Tk was cr, laat iu <len aYom1, ~n vau morgen vrocg v1:ecr, lllCC bozig. Eu
wcct u waar-ml'tll' voural ? ... Met den toe-sta11<l
\·a11 die armc. ccrst<• lllClJRcheH, clllru·, buitcu het paradijs. 0! tom1 het gistC-J'l'll-a.YOlHl zoo
clonl<cr wcrd, clacht ik : hoe wod hct toch vuor
..tidmn eu Eva, tlt•lt l'Crstcn ua<·ltt g'C\VCest zijn
r
Z~j war •11 <laar. iu hc·t woel)tt.· n ... •ltl, zonder
be-hourlij U' ~laap-p la.ats of ietK ... Ji~u van morgen daeht ik wet'r: l111e on -trclll k-ki 1.r
0 0 mocten 21J
gcvuelcl hebbett, tocu 7.LJ voor hct cerst da£r, bnitcn het ptmulijx wakkcr wt·nl<>n!... Hoe
a-kcli!.r. ., aJ die uc-rlathten '-' aan tlt•n voricren o d._w . Cl
toen zij al~ stou-tt! kinlll'r~. uit <len mooicn
hof gcjaagtl wcrtlcu ! .. , Eu wat J,cbh.•u r.ij tcwh
inuner;-; f.!C~-nc vrm:ht-hoomeu. wttm· r.1.1 11u
de heiuiug van 't. parml~i~', il'ts ,·nor hcu ge
-wm·-pe11. Onuw. ? ... Zorg-tle11 tlr lit'\'l' Engeltjes
m:tllcl lllt•delU<lcu llll't hcu '?
Onr.e lie,·c Hecr! mijll kiHCl. llt.IZl' lit•n· flc(.'l',
hu.cl mrtle-lijclen lllCt tlt•tt e~H-.!.:·l'lnk-ki).!t'll
l 0 '. 111·_,. l
1'\ll'Il!-lC l. I lS F.t 10 ~()('I .
De ·Heere Jnanktc ook voor Adam en Eva
klee-dcreu ntll ~ehapen-vellen en trok IPil'l
<lk• n.a.u. Zuo l<0ndeu ;t,l.), \all de HdttlJ>Cn,
wa~t:o::tn t1it> ,·cl1cn warurt, zek<:r het dcc::c:)l
war 1:1.1 l!oO-dig hatl, en latL•r uok l<in-clerc:n,
Dt•. tw~
De .e<:n . ·;·
WL'l'cl i.'l'll kt~III'IJ·lJClCI' Cll cle aHtlt•l' l'<.!ll :->th..tap-,
bo('r. Die lti..:tnrie hcb 1k ll a.l Vl'llegl'J' \'(~rtdil,
Ja <hmn. en •lie i:-1 mij ook 7.oo mooi; 1\ hcl wa-> todt l't•:.J rronm ki11<l, 11iet W<lar? 'Jif>tc.Lr Zl)ll br11C1' 11id: tlic \\'flS CUll 1'\:c.:htt• l'Ui'il'-lll;t ·kl'I'r • Het l& l'iekc~· cln•trom clat zijn ro"k nit\t '::on
opgan·1, :tb bij oft4.•nle.
-kcrs lief. Had Ka!n met zijneu broed-er in vrcde geleefd, dan kon hij yan zijne lam·me·
tJe
.
;;;
zekerecn
gekre·gen hebbeu om te ofte·ren,eu dan had hij van 1lat lam-me-tje ook kun
-ncn lcercu om zacht-moc-dig te ziju, en dan
liad de Heer zijn offer ook aangcuomen.
De denk het ook Ouma, want zie eeus
Hdc vrie11·delijk de Hcer uog met hem kwuru
'1nckon; hoe Hij bcm r.cidc, uat. nls hij munr
goc~1l wildc
uooll,
hC't hem ook, \\'l'l zou gaan.Dat was tocb rccht gocd Yan clen Hccr om
ZIJ0 'n boo~en Ka,!n uog op te 7,oekcn.
Zoo goetl, zoo vrieu-delijk ltandelt de Heer
.aH lJOS, mijn kind. Zoo ueed Hij ook lllCt Ku'in's
e,Jdcl's, tocn zij zoo groote zoude gedaan. huddt'n.
Hij toomlc medc-lijden met hen, en gaf hun el'n
De moe-dcr-belofte, Oumu?
Ja, juist, gij hebt goccl onthouden, de moc-der-bclofte; zoo genoemtl, orudat hot ccne bc
-lofte is, <lie aan de eer&tc eu oudste mocde.t
gegeven werd.
:Maar wa.t hctec-kent ~:igenlijk die belofte, in Gen. 3 : 15, Ouma '?
Niets miwlcr, JRijn kin,l. dan <lat de Hee<r CCtl pJa.u gcnumkt hall, om den n.rmou menseh ·
weer iu hot
pm·a.uUs
terug tebrcnge11.-Dit was zuker eeu blijde tijding, nict waar '? 1\fa.ar hoe %0U tle Hl'cr .A.de:tlll
en
Ev<1 tcrug brcn''l'l\ Omna '? Ik daeht clat ziJ' tloor de0 '
zon<lc te onrcin W<Lrcn voor ltct para<lijs.
Als Gorl de Heer iets doet, dan rloet Hij het gocd, mij11 kind. Zijn piau was ook goed, volmaakt goe<L Dat plail was, da.t de Hecre
-J
Cl.Uf'\ IHlt\1' de ttar<lc zou komcn. om a1les rech ttc makcll, ,,,rat ~\.<lam 7.00 grn-welijk ~-J.orv~n
haLl, ~~~ voor allL· fieha-cle zou JJeht-Jcu ... Dat
Hij dell mcnsuh tot clcn Hccrc God zou hren~·t:'n:
Olll ver-gitt'c-ui:- tt' vragcu mor aile hc-1ee-digittg
eM !•It-gehoor-zaamheicl... Eu clat Hij den llJI.!l•"eh
d~\tt dt· 7.0tHle 7.un atlce-l'CIJ, om hem rci11 wN·r
h~t Pamd\jK i11 tc hrcngeu.
0, wdkc h~·t·r-Jijh• he-lotte YouJ' Ada111 L'!"!.
Eva!
,Ja. ll11Jll kittfl; Cll YOOI' 011~ uol~; YOOl' <~lit•::.
die wel1~L·1Jt:ll tel'ng te g<t~n: ''Hilt w~i r.ij11 ook
lm.1.tr~ll hl't pa1·ad~js. nC't als A<1UJn. DH.<H'Ullt 1(\\,lUl tlc He<.•1· meer-malen tnt 1uenschcu ulll
0\'cr. clat phtiJ te :-lprckcu. En it•rlcrt' ket•r zei1lc
Hij er wa.t ffiL'Cr \'n.ll, /Wo<lat bd hoe latJg~r
eu wat het al wa1:;, <l<tt de lievc He01· mor ons
a.nue menflchcn doeu wilrl,e.
Ach! · ach !... Dna1· ~laa.t de tOl'CH-kktk elL .
N u moet ik !HUll' Jmlli ... n1ag ik Y:.Lil a vonu
WPei· komen On111a? Ik wil zoo
'
graag meerwet en.
Jtt, doeb-tertje, kom gc111St maar weur. Kom
zoo dikw~jlx ge lu~t hebt. l1aat mij u vccl
Yat1 dil' lwer-lijke (lingcu ver-tcllen1 zoo lang
ik lccf. \Vit· wect hoe kort uoo· Ol eu ik ben
er nict mc<.:r, dan kuut ge er cl.ltoos nog ttau <lenkeu.
Drie wvnt;.jex ,·nor al ln\'l' lirf<.1e. Ou-mo~
U.et·! 1~~~~ 11u ga ik n ganw eerxt. thnis lll\~ngcn. Ou-,·at.ler ziet 7.L'ker 0ok al lla{tr u uit.
xv.
Zondaar. Iema.ud die
ue
zonde <loet.Zonde. On-ge·rech-tig-heid, kwaad.
Goddoloos. Zonder God, een zondig mensch.
Rechtvaa.rdig. Van.rdig of gauw om recht te doen
Zoo door den regen, llll.Jll kind? En
z\
jt
ge in dell donker zoo gchccl aJleen gckn-men ~
)feeu, Onma! Mcid-je il' met
.u..ti.i
g<•komeu.en hccft hct l'L'geu-schct·m (~'<tlll brccl) over
IDIJ gehou-dc11. ?.on bell il· hier <ll'oog m-ge-stapt.
Eu waar 1s ml!id-je nu?
Z~j is weer llHctl' h uis, Onma; M.oedcr heeft
haar noodig. Hct is jc.tm-mcr, want r-1j hoort
ook
zoo
graag. Als ha.ar wcrk 'R :wondsvcrtcl dan wat ik. nit clen bijbel wcct,
.of wat ik pas V<Lll t1 gehoorcl he b.
Dtl.t 18 toch hraitt'! ... J a., WlJ moesten
daal' mcer mm <leu ken, clat: wat de lievc Heet· voor arme 7..< md<t-rcn deed, Hij dat even 7..00 goc<l, ook voor arme bruine lci ll
-ders <leed.
E
11
cla.t, HIS 7..1J bra at' ZlJll, aL'l Abel cu ,J or.l'f: eu Hmnuel, Z~l ooke
e
ns
rmne witte eugel-~jes zullou worden, zoo 0 o·oed als audcn• kincle·ren, 1lie VJ'Oolll ~iju. \lVaHt,
cle lieve Heer heett, in zijn gToot. plctn, uan.
hen llCt ZOO geclitcht a.ls <ta.n blanko
ki11<lcren.
Sprak de Hecr gaarue over dat plan Ouma? Gij hcbt llllJ van morgen ge~egd:
dat ieder keer al~ ffij c1· van sprak, Hij er
alt~j<l naar de aarde, of 7.011<1 Hij so111.s eetr boodschap '?
D l• Hct!t' had <len lllC'HH<:h lief, 11llJU kiud;
om den meu:\clt c0 Yel11kkiu 0 tl' JllHkCll.
Hij
htttl Ziju pll'~iet· in Llut plnu; e11 ,,·il(lc. tlar de mcnsc:h <'r Ctok p1c7.i<'r iu zon hehlwn.\Vant, r.id ln~pt dochtt•r-~je? il••h•r llll'tts~:h.
die cr waarli.il<. \0111'
IHlen· het pamtlijs ... Do<:lt \'<Lil 1mlk,~ lllL'ltsclll'u, Wit!-: cr m:lat· alt<J<>-.., ccn 1dei 11 getal up mtrtlc.
Seth,
Eu
o=-
.
7.1Jl1 \'ll.ll clil'.
o•.,
t'lnk-kin·t·ll ,...gt•wec:-~r. Ook l'C::!l Ht·uo<.:lt, die wo lwmch.vh-g:er.iwl w~tl', dut hij 11it·t Ct'U!-. 14tierf. Eu Ct'H f..;mnceh, <11c ow; ttoeh ecn woon\it hl'l.!ft
op-gc-uomcu hij wag, met het lietae-pla11 des Heereu fn :&1.Jlle dageu w·as de \rereld r.cer sleuht, en toe11 hij sticrf, bleef er nog maar
ecn
man over die <leu Heer lief hud: zijnzoou ~oach ... D~.:: O\'L·rigett wareu r.oo go
dde-loo::>, dat r.ij anti den Heer 11iot eellF: d<t<.:htell, c>11 om
.hU
Ill' lid(le niet gavea.Z\i
~eideu:"'V•tt r.nllen w~j ous clnar·o,·cr l)l'kom-ml'reu! .Laat uns 1uaar lok-ker eteu en tlrilikeu; \\1j
l<n·en toch zov kort !" Zij lecflleu tlns ttll<.\en
clat de Hem· t.len zowl-doc(1 <LeNl komeu, eu
alleu - uito'(~ :HlUllll!ll Nonrh .I' n rrer.iu-liet Vl'l'-dJ'i n-kt"u.
~a. die OVl'l"-f'trun-w.itlg. warcu de nwHs<.:hetL b('neesd om zov, zo11der eenOlL God1 te kn·t1.
iemand hobben, om ons te helpen, als er
weer zoo 'u tijd van uoorl komt. Maa;r
omdat ;.r,ij ook tocu ch~n Hecr niet lief haddcn,
zochtcn ;r.iJ' nn.ar a.ud~rc <liuO'en om hen te
0 '
holpcn; ilie w~\rcu uu hun god, en zoo diem
-den zij n.fgodeu.
Tocn ricp de Heel' ~ell uit hen en zeidc:
"A bt·a-ham vern·ck vuu hier! 1 k zal u eeu
'
Janel WJj7.CI11 WOOll .1,, uue:u· eu
'
11\\C ki ndcrcnr.ullen MIJN volk zijn."
Nn
kwam de Hel.!r dikwijl') tot Abra,h.un, cu b~hn.n..uclclc hemo.]s eett vriond. De Jlt'Cl' spmk ouk Ycel \'1\ll
ZijJt pla11 tot hcil vau zondarcn met dczl'n
Abm-harn, md ZIJncn zoon h!UtC, en ZlJUell
klein-7.oon Ja,coh.
Tocn wm·en e1· toeh mcer mcm~cheu op
aar<le, die God den Hcer lief hadden, niet
Ja, miJn kind. En oYer het heeriiJk Gods-plan, sprak de Heer toen ook zoo duidelijk, als Hij vroege1· nog niet gedaau had. En toch,. lief kind! was hct latt'r weer of de mensch
hoc langer hoe mecr vreemd van z~jneu God
we1·d ... Zond de :Hcer Zijne Enge-len uaar de aardc, dan da.cbten de munschen: 0! hoe hci -lig zijn zij, wij ziju :wo ourein .. ,.En dau warcn zij bang voor die heiligc Engeleu. Sprak de-Heer zclf tot tnenschcu, dan kondeu :r.ij bet ook niet vcruragcn ... Toeu de Hee1~ bij gel
egeu-hcicl tot de h:indcren Yan Abraham, Isaac en
Jacob yan <.len hc·rg 8prak, YcT·schrikten ~ij zoo·
zeer, clat zij uit-ricpen: Aeh! wij ~~;ulleu s ter-ven a.ls God met ons spreekU "1\fozes '' zeidcu ZlJ "laat de Heer toch lllPt U sprekcn, en ver
M~1ru· l~tt Hem toch tot on:-; niet sproken
r
·
mau, Ouma. 1lie mel'r lllet Lieu lie\'Oll
Heer W<Ll:i, nict ~·mar'!
Ja, dcwhtertjc; en gdukki~ wa~ er ook tlaur
-rlCp de Heel' da11. H~j lll:tttktt' ht•u h:kwaat.l
vm Hom h: hoor<:ll, ell ,.L~t·tel<lt• lnm Zi,iu0
groote plaunru omtreut oa~, lne:·l~t·lwll; l'll ;t,:.J
en :wo \\'C'teu vok wij \'<tlllhl<l6 .zjijt~t· g(•tlaei•tt>n. \Vnnt aJ wat Jil! um.nltt'll net•t··:-.L•ltrev<•ll. ····er1l 7.<ll1H~11 Ill l'-.!11 Louk lti.i-t·t·ll-,!.!,'t•blliHLl'lL
E11 dat 1Htl'k it-: (lt•
Bi.i
f,,.~, Onma!Ut~ Hijhd! cht ttu1l1lelijk ~'!"ch<·llk. JH~jll :(il,lll
al yoor ons geBlad1t gc<laan lteeft; eH, ''at Hij
el' nog voor <lnen ~a.l. Hoe de nwnseheu
gclt;tn-dt'lcl hehh~n: en hoe Hij hel1hen wil, <lat. zij
<l<H .. 'll znlle11.. l)p Bijlwl i~ <les Hccr<·n stem die tot n11~ :->pn.•<·kt. omcln,t wij Hem uict nwcr· t
mt-H10l't<'ll Lm,ncll. Ic<l<•J· m<.'l1Hl'h, dk kin<L lwh()ort <laarom e<·n Hijbd, Zl.l.\' EI<H:~ llLitJJ·:L te hfhhc11.
Danr mij11 <lm:h-tertje, <la.ar is er ee11 v< or u!
n'r:-j<·: al-; gij. hij 't lez:l'll cbarhij komt. dt'uk
lln1t. Y<l.ll tlit \\-o<ml heeft 111ijn OuJJJa, 1111 1 t 1lnn,
llCl.L nt<td aau: nlH g\j ecu woor<l vintlt dat 11
11l<'rl~t> hjj : trek on<ler ;.mlk Cl'n tek:,: c<.'ll
nude kenni., tcgeiJ-komt, err uw hart :~.al zich
\erblijden ... N u, lief kiucl! Gu<ls woord zij u,
ecn lamp voor uwcn voct. t>ll c<m licht voor
uw pad. Het zij 11, ceue renk de~ levc11s, ten
k\"en!
Dank, hartel,jk dank, lieve On-moeder !. .. In cut boek, in 1\lT.I~T~:.'\ Bijlrel, get ik flU <J1ken
IHOJ'-gen au clken ~tvOlt<l ccn stuk-je ler.cn. En 7.iju
er somR vn,n m~j11e \Tiew1~jcs of ,·ricndin-11C~jes
hij, zal ik tot ltt>It zeggcH: (,
'N
reP. nu stil,waut
uc
llm·e Hcl'l' sprcl'ld thaw; tot nil~', hoti~;; Z~iu woord, dat 1ticl' \oor onH opeu ligt
!
...
0, wat hcu jk !Ill ltlij. clul•heJ l)lij. <lnt ik