VRiffiEID EN DEMOORATIE Zaterdag 2 september 1001 - No. M'f
SCHEVEN I GEN 9 SEPTEMBER
'VRIJHEID EN DEMOCRATIE I SEPTEMBER 1961- l'AGINA Z
Thorbecke al6liberaal6taat6man
"Alleen die kennis ts etgen
~nspanntng •van
macht, die men door denken de geest verkregen heeft''
en door
\Eeuwenlang is er "politiek" gevoerd tussen de volkeren onderling en "het volk op zichzelf''.
Nu kunnen wij met hulp van het Grieks en amdere talen allerlei betekenis aan dit overbekende woord geven, maar m.i. betekent dit woord of begrip strijd. Want de aller- zwaarste strijd en het allergeweldigste pogen om klaar te komen met de allermodemstè vragen en problemen worden in en door de politiek uitgestreden, met of zonder geweld.
Het laatste ja.a.r hebben de steden Parijs, Tunis, Moskou en Berlijn daar frappante voorbeelden van gegeven.
Daarom is het van het grootste belang voor een volk, wie en welke personen hun politiek voeren en dit geldt bovenal voor een volk als wij, Nederlanders, voor wie de vrijheid en de democratie ingeboren begrippen zijn. Zij zijn inhaerent aan onze volksaard
Langs allerlei wegen heeft men in de loop der eeuwen geprobeerd dit aan te tasten, maar het is niet gelukt.
Na de Franse Revolutie hebben wij ge- lukkig weer een staatsman gekregen, die begreep wat vrijheid en democratie, en wat recht en rechtvaardigheid voor een volk als wij, betekenen.
Deze staatsman was Thorbecke, hoog- leraar in de staatswetenschappen, die staatsrechtelijk gesproken zoveel heeft bijgedragen tot herziening en verande- ring van de totaal verouderde Grondwet, dat wij er heden ten dage nóg de vruch- ten van plukken, ondanks de betogen van. sommige "modernen" onder ons, die beweren, dat "de negentiende eeuw voorbij is en het geen waarde heeft over het liberalisme en zijn voorgangers van die tijd te spreken".
Mijn antwoord op die uitspraak is: Een volk, dat zijn geschiedenis niet kent en uit zijn historie niet wil leren, is verloren in zichzelf. En dit geldt ook voor ons, V.V.D.-ers van 1961.
Willen wij werkelijk iets voor elkan- der betekenen en samen proberen de de- mocratie in stand te houden - in Neder- land en West-Europa in het bijzonder - dan zullen wij allen onze bijdrage moe- ten leveren, alles in eenvoud en ieder naar eigen gave en talent. Thorbecke heeft dit ook gedaan, zowel in zijn par- lementaire als in zijn huwelijksleven.
In het boek "Thorbecke, brieven aan zijn verloofde en vrouw", destijds ver- schenen in de serie: "Brieven van grote Nederlanders", onder leiding van dr. N.
Japikse (1931), kan men over het laatst- genoemde veel leerzaams lezen, want leven en leer gingen bij deze grote en edele staatsman samen. Vandaar dat Thorbecke niet alleen als staatsman en - officieel leider der regeringspolitiek ge- slaagd is, maar ook als mens en vader,
ondanks dat hij als politicus veel str'ijd en ook wel teleurstelling heeft ondervon- den.
14 januari 1798
Johan Rudolph Thorbecke werd op 14 januari 1798 te Zwolle geboren als zoon uit een koopmansgeslacht.
Thorbecke heeft zijn eerste schrede op het terrein van de praktische landspoli- tiek pas in 1839 gedaan. Tot zijn 16e jaar bezocht hij de Latijnse school te Zwolle.
Een van zijn leermeesters, de hooglei'aar David Jacob van Lennep (vader van de latere romanschrijver Jacob van Len- nep) wist Thorbecke tot zich te trekken en te bezielen. Het was onder zijn lei- ding, dat Thorbecke een door de letter- kundige faculteit te Leiden uitgeschre- ven prijsvr•aag: "De principio philoso- phiae möralis secundum Ciceronum" be- antwoordde, waarvoor hij op 8 februari 1818 met goud werd bekroond.
Na nog twee maal - te Utrecht en te Leiden - een zelfde succes te hebben be- haald, promoveerde hij op 19 juni 1820 te Leiden met de hoogste graad tot doc- tor in de Letter•en, op een dissertatie, getiteld: "Disputatio historica critica in- auguralis de C. Asinio Pollione", welk proefschrift zelfs in het buitenland werd opgemerkt en met waardering ontvan- gen.
Op voordracht van minister Falck wer- den hem verschillende reisbeurzen ver- leend tot het bezoeken van Duitse univer- siteiten en bibliotli.eken. Hij heeft daar wijsbegeerte gestudeerd en is nog een paar jaar werkzaam geweest als privaat- docent in Giessen en in Göttingen.
Veel heeft Thorbecke daar geleerd van het Duitse volkskarakter en de omgang met deze mensen.
In 1825 schreef hij zijn eer'Ste Neder- landse werk met als titel: "Bedenkingen
PLEZIERIG GOED
D
e gecombineerde vrou~
wengroep van Schiedam en Vlaardingen heeft een actief seizoen ach- ter de rug, zoals blijkt uit een ontvangen jaarverslag.
Vlaardingse dames gelegen- heid, soms wat met de Rot- terdamse vrouw.engroep sa- men te doen, zoals discus- siegroepjes ter bestudering van boeken, een lezing over Ned. Nieuw Guinea en een cursus over staatsinrichting.
aangaande het recht en de Staat". Dit werk was gericht o.a. tegen de rechts- leer van Bilderdijk. In 1825 nam hij zijn benoeming aan als hoogleraar in de staatswetenschappen te Gent.
Na de Belgische opstand in 1830 keer- de hij naar het noorden terug. Vanzelf- sprekend wer•den op deze jonge profes- sor allerlei vragen afgevuurd betreffen- de de afscheiding van België van de Noor- delijke Nederlanden. Er verscheen een vlugschrift van hem met als titel: "Een woord in het belang van Europa bij het voorstel tot scheiding tussen Belgi~ en Holland". En aan zijn vrienden gaf hij als antwoor'Cl.: "Tot dusverre heb ik zelf·
nog weinig aan mijn toekomst gedacht.
Elk moet thans zijn groter of kleiner aan- deel dragen in de algemene ramp".
Hoogleraar te Leiden
Gelukkig heeft deze onbestendigheid niet lang geduurd. Kort daarna volgde zijn aanstelling als buitengewoon hoogleraar te Leiden, later veranderd in een gewoon professoraat en op 14 juni 1831 gaf de Leidse Senaat hem "honoris causa" de ti- tel van doctor in de rechten.
Vijf jaar later, de 15e juli 1836, trad Thorbecke te Thorand bij Dresden in het huwelijk met Adelheid Solger, een doch- ter van prof. Solger. Deze begaafde jon- ge vrouw heeft Thorbecke steeds terzijde gestaan, in het openbar'e en het parle- mentaire leven.
In 1839 verscheen, inslaande als "een schot in een slapend woud", zijn "Aante- kening op de Grondwet", een heldere, scherpe, tevens opbouwende kritiek op het regeringsbeleid van Koning Willem L Uit die uiteenzetting der liberale beginselen is de Grondwetsherziening van 1848 voort- gekomen; door haar wer'd Thorbecke al- lengs het hoofd van de liberale partij of groepering.
In 1840 kozen de Staten van Holland hem tot lid der Dubbele Kamer voor de tweede lezing van de Grondwetsherzie- ning. In 1844 vaardigden de Staten van Zuid-Holland hem naar de Kamer af. Op 10 december doet Thor1becke dan het be- kende "Voorstel der Negen Mannen" en dan, na veel moeite en strijd, treedt op 3 november 1848 de nieuwe Grondwet in werking, waarvan hijzelf de hoofdont-
werper was.
In 1849 werd hij belast met de vor- ming van een ministerie. Thorbecke nam
de por'tefeuille van Binnenlandse Zaken voor zijn ·rekening. Zijn tweede Ministe- rie duurde van 31 jan. 1862 tot 10 febrüari 1866. In de tussengelegen jaren was Thor- becke voortdurend lid van de Tweede Kamer en door zijn overwicht als staats- man, was hij, als volksvertegenwoordiger in werkelijkheid ,,'s lands eerste minis- ter". Want in aanleg, wetenschap en re- geerkracht zelden geëvenaard, gaf hij, of hij nu hoofd was van het bestuur of van de oppositie, door de overmacht van zijn rijk begaafde geest en karaktervastheid leiding en wet.
Zelfs zijn gr'Ootste tegenstander in de Tweede Kamer en academievriend Groen van Prinsterer, gaf als antwoord toen men hem zijn mening vroeg over Thorbecke:
"Altijd onmisbaar". Mijns inziens spreken deze woorden voor zichzelf en zijn zij een voorbeeld vooi' de parlementsleden.
Als officieel leider der regeringspoli- tiek is deze hard werkende liberale staats- man, midden uit zijn werk, op 74-jarige leeftijd, overleden. Dit onverwachte ver- scheiden gebeurde op 4 juni te 's-Graven- hage. Op de Algemene Begraafplaats heeft men hem onder grote verslagen- heid ter ruste gelegd.
De boekwerken, die door mr. J. R.
Thorbecke en ook over hem zijn geschre- ven, zijn omvangrijk en houden een grote bron van kennis in zich verborgen.
En om te eindigen laten wij nog even minister Thorbecke zelf aan het woord.
Op 73-jarige leeftijd werd hem de vraag voorgelegd of "kennis macht is".
Minister Thorbecke antwoordde: "Ken- nis is macht, zo zegt de wereld. Ik zou dat niet zo onbepaald durven nazeggen.
Ingeprente kennis is geen macht. Alleen die kennis is macht, die men door denken en door eigen inspanning van den geest verkregen heeft".
H.TOLSMA
"DE DEN", LUNTEREN.
ALGEMEEN SECRETARIAAT
Y.V.D.
Koninginnegracht 61 's-Gravenhage
Tel. 0 70 • 111768 • 114375 Giro 67880
Schiedam en Vlaardingen bijgewoond.
22 oktober, weer op de Pie~
tersberg in Oosterbeek. Er zijn maar weinig conferen~
tieoorden, die voer ons ge~
schikt zijn en wij menen, dat men over het algemeen aan de Pietersberg de voor~
keur geeft.
En op de voorjaarsverga- dering van de Centrale Dor- drecht waren uit de afdeling Schiedam 5 vrouwelijke le- den aanwezig tegen 4 man- nelijke ... !!
Onder de leiding van me- :vrouw Schade van We~trum
... Uytenbogaart als voorzit- ster en mevrouw Moll-Lips als secretaresse ... penning- meesteresse heeft men er een prettige mengeling van ge- maakt, gezellig en nuttig, :van algemeen maatschap- pelijk en politiek belang.
Dit werkt stimulerend, wat o.a. blijkt uit het aantal van elf leden, dat on- ze landelijke conferentie vo- rig jaar bijwoonde; welke andere vrouwengroep doet dat na?
Enkelen woonden ook de feestelijke bijeenkomst ter viering van het 12.Yz-jarig bestaan van de naburige vrouwengroep bij.
Copie voor de:z:e rubriek te zen- den aan: Mej. Joh. H. Springer, Alexanderstraat 16, Haarlem.
Van alle activiteiten wer- den artikeltjes geschreven en geplaatst in de plaatse- lijke bladen.
In het bovengenoemde verslag schrijft mevrouw Moll-Lips over de vorige confer·entie: ,.het daar ge~
hoorde gaf aanleiding tot levendige gedachtenwisse~
ling onder elkaar en tot doorgeven van het gehoorde aan medeleden en geestver- wanten".
De nabijheid van Rotter- elam geeft de Schiedamse en
Maar ook zelfstandig werd door Schiedam-Vlaardingen een en ander ondernomen.
Zo werd een bezoek ge- bracht aan· de nieuwe geheel machinaal werkende bakke- rij van de geestverwant M.
Vlug te Vlaqrdingen en was er een excursie naar het Edelambagtshuis in Schoon~
hoven en het. Glasmuseum in Leerdam: een tocht die bijzonder zorgvuldig door
de voorzitster zelf was voor- bereid.
V er der waren er Koffie- uurtjes. Er werd van ge- dachten gewisseld over een koopavond en over de toen pas opgerichte bond van ge- scheiden vrouwen; het vrou- welijk raadslid vertelde over een enquête onder bej aar- den en vragenlijst IV over arbeidstijdverkorting en de vrouwen werd besproken.
Ook de Provinciale dag in Leiden werd door dames uit
"U ziet, het gaat ons ple- zierig goed", zo eindigt de secretaresse haar verslag.
Zo is het. Kunnen andere plaatselijke vrouwengroepen die soms een kwijnend be- staan leiden, zich door deze werkwijze niet laten inspire- ren?
ONZE JAARLIJKSE BIJEENKOMST . Deze is dit jaar op za ...
terdag 21 en zondag
Wij hoorden trouwens van verscheidene plaatselijke vrouw.enbijeenkomsten, die aan verslagen en napraten over de landelijke bijeen- komsten gewijd werden.
J. H.S.
VRIJHEID EN DEMOCRATIE 2 SEPTEMBER 1961 - PAGINA I
HOOGTEPUNT V.V.D.-DAG IN CIRCUSGEBOUW
Het hoogtepunt van onze V.V.D.-dag 1961 zal dit keer plaats vinden in het Circusgebouw te Scheveningen. Van daaruit zal in een grote directe radio-uitzending van 3-5 uur het gehele programma over de zender Hil- versum 11 (298 m.) worden uitgezonden.
Muzikale medewerking aan dit programma zal worden verleend door 11The Skymasters" onder leiding van Bep Rowo!d.
Om het alle deelnemers aan de V.V.D.-dag 1961 mogelijk te maken bij deze radio-uitzending tegenwoordig te zijn, zullen zowel de witte als de blauwe kaarten toegang geven tot het Circusgebouw. Het Circusgebouw is reeds om 2 uur voor de bezoekers geopend. Vanaf half 3 tot 3 uur (de aanvang der uitzending) wordt een aantrekkelijk muziekprogramma aan- geboden. Wanneer het Circusgebouw vol is kunnen houders van witte èn blauwe toegangsbewijzen een plaats vinden in de Kurzaal, waar dezelfde sprekers als in het Circusgebouw zullen optreden en waar de muzikale omlijsting verzorgd wordt door Jos Carpay aan het 1!-!ammond-orgel.
Hier geldt dus: Wie het e.erst komt, het eerst maalt !
Zij, die het middagprogramma van onze V.V.D.-dag willen meemaken in de vorm, waarin dit via de radio aan het Nederlandse volk wordt gepre- senteerd, dienen dan ook zo vroeg mogelijk in het Circusgebouw aanweoz:ig te zijn.
N.B. - In verband met de radio-uitzending is het absoluut noodzakelijk, dat niet alleen in het Circusgebouw maar ook in de Kurzaal de bijeen- komst om precies 3 uur aanvangt. Onze sprekers en andere medewerken- den zijn aan een stipt tijdschema gebonden.
Wij verzoeken daarom alle be:zoekers van on:ze V.V.D.-dag 1961 vooral tijdig aanwe:zig te zijn.
PROGRAMMA V.V.D.-DAG
11.30 uur: Kranslegging op het graf van mr. J. R. Thorbecke op de Algemene Begraafplaats aan de Kerkhoflaan te 's-Graven- hage. In de aula van de begraafplaats zal door onze Partij- Voorzitter, prof. mr. P. J. Oud, een kort herdenkingswoord worden gesproken, terwijl het orgel in de aula zal worden bespeeld. Daarna kranslegging op de begraafplaats.
N.B. Toegang tot de Algemene Begraafplaats heeft men uitsluitend op uitnodiging. In verband met de plaats- ruimte is slechts een beperkt aantal uitnodigingen voor deze plechtigheid beschikbaar. Aanvragen tot het bij- wonen van de kranslegging :zullen worden behandeld in volgorde van binnenkomst.
15.00 uur: OPENBARE VERGADERING IN HET CIRCUSGEBOUW Voor:zitster: mevrouw mr. J. M. Stoffels-van Haaften, vice-presidente van
de Tweede Kamer der Staten-Generaal.
Sprekers: prof. mr. P.J. Oud, mr. H. van Riel, Z.Exc. drs. H. A. Korthals, vice-premier en minister van Verkeer en Waterstaat en Z.Exc. mr. E. H. Toxopeus, minister van Binnenlandse Zaken.
Zang door Christine Spierenburg, pianobegeleiding door Co van der Heide Wijma.
Door de Organisatie "Vrouwen in de V.V.D." zal aan het Dagelijks Bestuur der Portij een geschenk worden aange-
boden. '
Het Hoofdbestuur van de J.O.V.D. zal aan het Hoofdbestuur der Partij bij monde van haar voor:zitter, de heer E. T. Hoven, een geschemk aanbieden.
Muzikale medewerking: 11The Skymasters" onder leiding van Bep Rowold.
15.00 uur: OPENBARE VERGADERING IN DE KURZAAL
Voon:itter: D. W. Dettmeijer, Voor:zitter van de Landelijke Voorberei- dingscommissie V.V.D.-dag 1961.
Sprekers: prof. mr. P. J. Oud, mr. H. van Riel, Z.Exc. drs. H. A. Korthals, vice-premier en minister van Verkeer en Waterstaat, en Z.Exc. mr. E. H. Toxopeus, minister van Binnenlandse Zaken.
Zang door Christine Spierenburg, pianobegeleiding door Co van der Heide Wijma.
Door de Organisatie "Vrouwen in de V.V.D." zal aan het Dagelijks Bestuur der Partij een geschenk worden aange- boden.
Het Hoofdbestuur van de J.O.V.D. zal'aan het Hoofdbestuur der Partij bij monde van haar voorzitter, de heer E. T. Hoven, een geschenk aanbieden.
Muzikale medewerking: Jos Carpay, Hammond-orgel.
EINDE BEIDE MIDDAGBIJEENKOMSTEN 17.00 UUR.
20.30 uur:
FEESTAVOND
Medewerkende artisten zijn o.a.: Ageeth Scherphuis, Jules de Corte, The Spotlights, Frans Rexis, Leedy Trio, The Hot~
cha's, The Retlems, Gino Manelli, Co van der Heide Wijma, Jan Oradi, Charles and his Boys, Drie Matla's, Crochet en Assistent en Jos Carpay.
Na afloop van deze feestavond wordt tot 2 uur 's nachts een groot bal georganiseerd. De dansmuziek wordt verzorgd door "The Skymasters" · o.l.v. Bep Rowold en door het uit :z:es personen bestaande dans-orkest van Harry de Groot.
WITTE EN BLAUWE TOEGANGSBEWIJZEN VOOR DE FEESTAVOND GEVEN TOEGANG TOT HET KURHAUS.
Toegangsbewijzen VVD-dag
De toegangsbewijzen voor de middagbijeenkomst :z:ijn bij alle afdelings- secretariaten verkrijgbaar à f 1.- per stuk. De toegangsbewijzen voor de feestavond ad f 2.50, alle rechten inbegrepen, kunnen door de afde~
lingssecretariaten bij het Algemeen Secretariaat worden aangevraagd.
PARKEERGELEGENHEID
Met de Haagse verkeerspolitie is een regeling getroffen, waarbij alle auto's en bussen toegang krijgen tot de verschillende parkeerterreinen in de onmiddellijke nabijheid der vergader:zalen. Deze auto's en bussen die- nen dan voorzien te zijn van de lichtblauwe autowimpel met het Partij~
embleem, welke tegen betaling van f 1.- per stuk bij het Algemeen Secretariaat verkrijgbaar is.
ORDE- COMMISSARISSEN
Ten dienste van de bezoekers aan on:ze V.V.D.-dag :z:al in beide :zalen een aantal orde-commissarissen voor een vlotte gang van :zaken :zorgdra- gen. Zij :zijn kenbaar aan een lichtblauwe armband, gedragen om de linker bovenarm, met daarop de letters V.V.D. Voor inlichtingen wende men :z:ich op 9 september tot de:ze orde-commissarissen.
De leiding van de orde-commissarissen berust bij de heer C. Niermeier, wijkbestuurder van on:ze afdeling Den Haag.
Ook niet-leden der !Partij hartelijk welkom
Van verschillende zijden bereikte ons de vraag of ook aan niet~Ieden der Partij toegangsbewijzen voor de V.V.D.-dag konden worden verkocht.
Vanzelfsprekend zijn niet-leden even hartelijk welkom als degenen, die lid van onze Partij :z:ijn. leder Partij-lid brenge minstens enkele niet-leden
mee naar Scheveningen! ·
RAAMBILJETTEN EN AFFICHES
Talloze afdelingen vroegen reeds raambiljetten en affiches voor de V.V.D.-dag bij het Algemeen Secretariaat aan.
De:z:e affiches en raambiljetten, welke GRATIS ter beschikking van de afdelingen en Centrales worden gesteld, kunnen zolang de voorraad strekt nog bij het Algemeen Secretariaat worden aangevraagd.
In verband met het feit, dat het onmogelijk is gebleken een landelijke afficheringscampagne te organiseren, wordt de afdelingen dringend ver- zocht :zoveel mogelijk grote affiches op z.g. "vrije ruimten" in hun ge- meenten te laten aanbrengen.
SLUITZEGELS: Van de affiche, ontworpen voor on:z:e V.V.D.-dag, zijn op voorstel van de Landelijke Voorbereidingscommissie sluitzegels ver- vaardigd. De:z:e sluitzegels zijn bij het Algemeen Secretariaat verkrijgbaar tegen de prijs van f 2. 75 per 1 00 stuks.
BUMPERSTRIPS
GRATIS zijn bij het Algemeen Secretariaat verkrijgbaar in lichtgevende verf uitgevoerde bumperstrips, welke het opschrift dragen: V.V.D.-dag Scheveningen - 9 september 1961.
Wie maakt de beste smalfilm van de VVD-dag?
Door het Werkcomité en de Landelijke Commissie ter voorbereiding van de V.V.D.-dag is een filmwedstrijd uitgeschreven, waaraan alle Partij- leden en geestverwanten kunnen deelnemen.
Het is de bedoeling, dat van alle evenementen op 9 september opnamen :zullen worden gemaakt, welke door een deskundige jury :zullen worden beoordeeld. Als hoofdprijs wordt beschikbaar gesteld een bedrag van
f 250.-, door de winnaar naar keu:ze te besteden aan artikelen op film- gebied. Aan de deelnemers aan de:ze smalfilmwedstrijd zullen alle mog~
lijke faciliteiten worden verleend, zodat :z:ij. behoorlijk in de gelegenheld zullen zijn filmopnamen te maken.
Aanmeldingen voor deelneming aan de:ze wedstrijd in te dienen bij het Algemeen Secretariaat.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~·~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~_,~~~
!I CIRCUSGEBOUW EN KURZAAL ZIJN OM 2 UUR GEOPEND I
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
VRIJHEID EN DEMOCRATIE 2 SEPTEMBER 1001 - PAGINA 'I!
~aar een wetsontwerp.
~aardevolrapport
V. y. D.-commissie bijstand levensonderhoud
(Van onze sociale medewerker)
De commissie Vervanging Armenwet der Volkspartij voor Vrijheid en Democratie heeft een rapport uitgebracht onder de titel: Op weg naar een wetsontwerp bijstand levensonderhoud. In. dit ·rapport komt de commissie, die geleid werd door professor mr. c. W. de Vries tot de conclusie, dat een nieuwe wet ter vervanging van de bestaande Armenwet noodzakelijk is.
De commissie wil in de nieuwe wet de plicht van de overheid tot materiële bijstand vastleggen, zij wijst echter een recht op bijstand af. Wel wil de commissie do mogelijkheid van beroep in administratieve rechtspraak in geval van een verzoek om bijstand. Het rapport is ondertekend door alle zeven leden van de commissie, maar er is een minderheidsnota aan toegevoegd van mevrouw mr. E. A. J. Scheltema- Conradi, wier voornaamste bezwaa•r is het formuleren van de sociale bijstand als rechtsplicht van de overheid, waa.rtegenover - volgens haar.- onafwendbaar een individueel recht op onderhoud ontstaat. Zij meent, dat met een redactie-verandering van enige artikelen van de Armenwet zou kunnen worden volstaan.
Dit is in het kort samengevat het voor- naamste van het rapport. We zouden een ieder willen opwekken, kennis te nemen van. de gehele inhoud. Op beknopte, zij het zeer degelijke wijze wordt hier name- lijk een materie behandeld, waarvan ve- len zullen zeggen, heeft die in deze tijd nog wel enige betekenis.
In een tijd van hoogconjunctuur met zoveel vraag naar arbeidskrachten en met zoveel sociale voorzieningen, moet het toch voor vrijwel ieder mogelijk zijn aan een boterham te komen, aldus zul- len velen redeneren. De commissie maakt echter duidelijk, dat hier 13prake is van - een grensgebied, dat ook in tijden van hoogconjunctuur blijft bestaan. Armoede- verschijnselen vloeien mede voort uit maatschappelijke verschijnselen en niet
alleen - zoals men vroeger Jneende - uit individuele oorzaken.
Zo moet men denken aan de migratie van het platteland naar de steden en van het oosten, zuiden en noorden naar het westen van Nederland, waarbij niet iedere beroepsverandering slaagt. Zelf- standigen- deze figuur doet zich vooral op het platteland voor- die jarenlang op een bestaansminimum leven kunnen door be- paalde oorzaken buiten hun wil onder dit mimimum komen.
Staat of Kerk
Het rapport wijst er op, dat de kerken, die vanouds op het terrein van de sociale bijstand een . belangrijke taak hebben daar lang niet altijd in kunnen voorzien.
Door de bevolkingsverdubbeling zijn zij op zo hoge lasten gekomen, dat van haar efficiënte zorg voor bijstand levens- onderhoud niet meer mag worden ver- wacht. Daarbij komt nog het gevaar van
ongelijke bedeling door de grote diversi- teit van kerkgenootschappen in Neder- land. Het Nederlandse volk is ook geen religieuze groep, doch een etnografische, georganiseerd in een democratisch staats- verband.
Dat de commissie, de noodzaak van bij- stand levensonderhoud vast stellende, er toe komt aan de staatsoverheid de be- langrijkste taak toe te bedelen, is na het voorgaande vanzelfsprekend. Dit is trou- wens ook in overeenstemming met de toepassing van de Amenwét, al bevat die nog wel de grondslag van het sub- sidiaire karakter van de burgelijke ar- menzorg.
Kwam in 1912 nog slechts (!) 57 pro- cent van de netto-uitgaven voor armen- zorg uit overheidskassen, in 1954 is dit ruim 82 pct. Het belang van de uitspraak van de commissie lijkt ons vooral, dat zij tegen een voortgezette stijging van dit percentage geen bezwaar wil aante- kenen, als blijkt dat anderen niet in staat zijn de nodige gelden te fourneren.
Bovendien wordt hiermede duidelijk ge- maakt, dat de commissie de overheicts- hulp ook in de wet primair wil stellen, terwijl vooral van confessionele zijde men het graag doet voorkomen of deze hulp aanvullend is, omdat de hulp van kerkelijke en particuliere charitatieve in- stellingen primair zou zijn.
Een belangrijke kwestie in deze mate- rie is of de wetgever een individueel, subjectief recht op materiële bijstand moet scheppen. Dit is bijvoorbeeld in Duitsland het geval. Men denke i:n dit verband aan de sociale verzekering, de ongevallenwetten, de kinderbijslagwet- ten, de verplichte ziektekostenverzeke- ring, de a.o.w., de weduwen- en wezen- verzekering, die ook individuele rechten
op uitkeringen garanderen mits uiteraard aan zekere voorwaarden is voldaan, b.v.
met betrekking tot betaling van premie, aanmelding, in acht nemen van de voor- schriften enz. De commissie wijst het overnemen van dit individuele recht af, we kunnen moeilijk aannemen, dat veel liberalen daar anders over denken. De sociale verzekering is in veel grotere mate te zien als een aanvulling van de arbeidsvoorwaarden voor de werkne- mers en, voor zover het gaat om volks- verzekeringen, als een voorziening op basis van betaalde premies.
Bij de sociale bijstand is de figuur ge- heel anders. Men kan moeilijk verwach- ten, dat de overheid iemand, die weigert te werken, al is hij daartoe zeer goed in stäat, het recht op ondersteuning kan ge- ven. Ongetwijfeld zullen er groepen zijn, die wel voor een dergelijk recht in aan- merking zouden komen, dunkt ons. Men denke aan gerepatriëerden, aan hen die door bepaalde overheidsmaatregelen bro-
deloos worden. Maar dat zijn toch meer de incidentele gevallen waarvoor geen algemene regel te maken is. Moch daar beboete aan bestaan, aan een subjectief recht, dan kan altijd nog bij incidentele wet een regeling worden getroffen, zoals in het verleden trouwens ook wel is ge- beurd.
We zouden er bovendien op willen wij- zen, dat het ontbreken van een indivi- dueel recht een belangrijk voordeel voor de betrokkenen kan betekenen. Bij de so- ciale verzekering is leder aan vaste re- gels gebonden. De werkloosheidswet bv.
geeft ~echt op 127 dagen uitkering, geen uur meer en voorts is de hoogte van de uitkering nauwkeurig bepaald. Ontbreekt echter een individueel recht, dan is een veel soepeler regeling mogelijk. De erva- ring leert, dat veel mensen daar beter mee af zijn dan met een mager indivi- dueel recht.
Onderhoudsplicht van de overheid
Wijst de commissie het individuele recht af, zij erkent wel het vage recht op on•
dersteuning in het algemeen, wat neer- komt op een onderhoudsplicht van de overheid. Wijst de overheid een aanvra- ge af, dat is beroep mogelijk bij admi- nistratieve colleges en uiteindelijk bij een door de Kroon in te stellen centraal col- lege. Het is op dit punt dat wel enige bedenkingen denkbaar zijn, gelijk ook blijkt uit de minderheidsnota van me- vrouw Scheltema.
We hebben ook de indruk, dat de door
ERELIJST V N DE AFD
Afdelingen Schoorl en Krommenie gezamenlijk
Deze week prijken bovenaan onze erelijst twee afdeling·en, beide 4110 % boven hun minimum streefg·etal. Het zijn de afdeling·en Schoor! en Krommenie, die dit opmer- kelijl<e resultaat hebben weten te bereiken. Deze week zullen er dus twee nylon Partij- ,·lag·g·en aan deze beide af<lelirigen worllen uitg·ereikt.
Voorts werden ook hijzondere prestaties g·eleverd door de afdelingen:
's-Heer Arenllskerl<e nwt 3011 % 's-Gravendeel
" 227 %
\'I' onseradeel
" 133 t;lo
Sommelsdijk 83 'Jh
f, Voorschoten Gorssel ,, " -83 75 % %
Epe 33 %
Havelte :l3 ?b
Avereest 25 %
N.B. Afdeling·sbesturen opgelet! Nog slechts één week scheidt ons van zaterdag 9 sep- tember, en wij doen een laatst en dringend beroep op U in deze weel< nog zoveel mogelijk kaa.rten voor de middag·- en avondbijeenkomst bij Uw leden of andere belangstellenden te plaatsen. Nog· steetls kunt U kaarten voor alle hijeenkomsten bij het Algemeen Secretariaat der Partij aanvragen.
1. Schoor! en Krommenie
2. 's-Heer Arendsk<>rl<e 3. 's-Gravemleel 4. Wonseradeel 5. Sommelsdijk 6. Voorschoten 7. Gorssel 8. Epe 9. Havelte 10. Avereest
de commiSSie geformuleerde grondslagen ener wettelijke regeling weinig speelruim- te laten tussen de overheidsplicht en het individuele recht, dat de commissie niet wil toekennen. Hier ligt voor degenen die tot de wetgevende macht behoren zeker een taak de zaken wat scherper te stel- len, bv. door beperken van het beroeps- recht, opdat de overheid de nodige speel- ruimte krijgt om malafide gevallen op
andere wijze te kunnen bestrijden en te voorkomen, dat het gilde der klaplo- pers niet groter wordt dan het al is.
De commissie heeft o.i. een zeer nuttige bijdrage verstrekt voor een beter begrip van het moderne democratische liberalis- me zoals dat gestalte heeft gevonden in de VVD. Er blijkt een zeer vergaande bereidheid tot hulp aan degenen, die zich in financiele moeilijkheden bevinden, uit De commiSSie maakt duidelijk, dat daarbij een groot liberaal beginsel in het geding is. Door te helpen, maakt men het mogelijk, dat de mensen hun zelfstandigheid behouden, cq later weer terugwinnen.
Degene, die een eigen bedrijfje heeft, behoeft bv niet terug te vallen in de fa- briek, veelal in de figuur van de losse arbeider. We vragen ons in dit verband overigens wel af, of in de grondslagen ener wettelijke regeling niet met wat meer nadruk andere vormen van steun- verlening naar voren gebracht kunnen worden. We denken bv aan het verkrij-
gen van een grotere kennis, inrichting van een boekhouding, verlening van ere- dieten met gedeeltelijke terugbetaling e.d.
Wel is er in dit verband een uitspraak van de commissie, waar we een vraag- teken bij plaatsen. Ergens wordt gezegd,
"de bestaanszekerheid voor allen zien we als een onmisbare voorwaarde voor de door de liberalen zo gewenste gewetens- vrijheid voor allen. Deze vorm van pro- gressiviteit behoort tot het wezen van
het liberalisme". Dit is o.i. wel wat sterk gezegd. We menen dat het om twee geheel verschillende zaken gaat. Is het overigens niet zo, dat bestaanszekerheid te velen verleidt het met hun geweten op een akkoordje te gooien?
De commissie werd geïnstalleerd door de algemeen secretaris van de partij, de heer D. W. Dettmeijer op 27 april 1960.
Voorzitter was prof. mr. C. W. de Vries, leden mej. mr. J. J. Th. ten Broecke Hoekstra, 's-Gravenhage, mr. F. Doel- man, Utrecht, J. van Mill, Rotterdam, mevrouw mr. E. A. J. Scheltema-Conra- di, Haarlem, dr. K. van Dijk, Groningen, N. F. Hartland, Arnhem. Mej. mr. A.
G. Ohr trad als secretaresse op.
LINGEN
aan de I< op
~~-y~~~~~~~~~~~~..:><J~~ .. ~~:.:::_.,..--.... __ -::--_y~-<::::"..--ot~-..::,~~~~f~~!Y~....:.~~Y""-~/S~....-~~~~..::.:,...<::::.-~~j
' t ~
11
1/?Juuu~
[E[J[ID~[~lliJ\JJ[~ ~~~q~~~u:m~iJJ
I(J@@IT'J liDl?:[::JulliJ[l).[:,0l~~\~~lf:G:~J~;,l:JiJ'"J~:qJ
r;Ljl~;
u·uUI:dt'.JN'4lll~h~•u
u"(0~J:!::G: ~
; ®~Wil:~~ 11@ ~ilM!I'il@ 1J@1i' ©a~ ©IJ!
i\)@!?:liil@ IJ! \J'J ~h~
[!:l!il mJ&:gM[L I W~'eJJo[[lJ/C\<ffi n
\ll$11/~ü"'
[Jllar.;örn:,. :li~
~~~~·~~~~~-~~_:~~~~~.._,~..ç~>~".A~~~~~~~~-~~~~~~~~~~-ç~~~
VRIJHEID EN DEMOCRATIE
I, r
' MEDEDELING ALGEMEEN SECRETARIAAT
Vanaf maandag 4 september tjm vriidag 8 september.
zal het Alg. Secr. der ,Partii ook des avonds van half 8 tot .1 0 uur geopend zijn.
Het vragen van inlichtingen en het bestellen van toe- gangsbewijzen voor middag-bijeenkomst en feestavond kan dan ook telefonisch geschieden. ( 0. 70 • 1117 68 • 114375).
Voorbereidingscommissie Kamer-Centrale Haarlem
Woensdag 23 augustus kwamen in het Victoria Hotel te Amsterdam de afgevaardigden van de verschillende plaatselijke en regionale voorberei- dingscommissies in de Kamer-Centrale Haarlem onder voorzitterschap van de secretaris dexer Centrale, de heer J. van Holten, bijeen.
Uitvoerig werd van gedachten gewisseld over een zo groot mogelijke opkomst uit het ressort van dexe Kamer-Centrale op de V.V.D.-dag 1961.
De organisator-propagandist der Partij, de heer L. van Vlaardingen, die mede ter vergadering aanwexig was, sprak een woord van opwekking tot xo groot mogelijke deelname.
Voorbereidingscommissie afdeling Den Haag
Onder leiding van de heer F. Jutte, voorxitter van de voorbereidingscom- missie van de afdeling Den Haag, had op donderdag 24 augustus op het afdelingssecretariaat aan het Prins Hendrikplein 13 een vergadering van dexe commissie plaats.
Door de organisator/propagandist der Partij, de heer L. van Vlaardingen, werd de hulp en de medewerking van het Hoofdbestuur en het Algemeen Secretariaát aangeboden om in de afdeling Den Haag te komen tot een waarlijk indrukwekkend aantal bexoekers aan on%e V.V.D.-dag 1961.
Plaatse I ij ke voorbereid i ngscomm issies
Wij ontvihgen nog de mededeling, dat de in de afdeling Gorssel ingestelde plaatselijke voorber-eidingscommissie bestaat uit: Ir. L. de Roo de la Faille, Mevr. H. B. Tjeenk Willink, B. Klein Lebbink en H. Bollaert.
BINNENGEKOMEN GIFTEN
Van de onderstaande afdelingen ontvingen wij giften ter bestrijding van
de onkosten van de V. V.D.-dag: -
Dokkum f 6.-; Laren (Gld.) f 1 0.-;. Dwingelo f 20.-; ldaarderadeel f 25.-; Gorssel f 25.-; Ruinerwold f 50.-; Huixen f 25.-; Maarssen f 40.-; Vledder f 1 0.-; Alphen a. d. Rijn f 50.-,
Van partijgenoten en geestverwanten ontvingen wij voorts de volgende bedragen: P.R. B.v. d. B. te Velsen, f 25.-; J. G. H.S. te 's-Gravenhage, f 10.-; Mevr. W. B.-M. te Voorburg, f 10.-; A. C. V. te Kedichem, f 1 0.-; F. P. te Rotterdam, f 1 0.-; J. H. te Rijsoord, f 5.-; B. J. N. te Slikkerveer, f 5.-; Ph. S. G. te 's-Gravenhage, f 2.50; Mevr. J. H.-W.
te Groningen, f 5.-; T. H. te Zandvoort, f 5.-; Mr. W. C. W. te 's-Gra- venhage, f 25.-; J. F. te Amstelveen, f 1 0.-'-; A. v. S. te 's-Gravenxande, f 10.-; L. M. A. R. te Amsterdam, f 5.-; R. B. te Zwartsluis, f 10.-;
Mej. H. A. H. M. te 's-Gravenhage, f 1..50; L. B. te Lochem, f 25.--;
Mevr. A. J. N.-v. d. H. te Eefde, f 10.-; Mr. J. E.P. te Vught, f 10.-.
Onze hartelijke dank voor al deze bijdragen aan onxe Partij-kas !
ER WORDEN FOUTEN GEMAAKT
In dexe laatste week vóór de negende september zal op het Algemeen Secretariaat der Partij een maximum aan werk met een minimum aan personeel moeten worden verxet.
De mogelijkheid bestaat dus, dat er fouten worden gemaakt. Wilt U ons bij voorbaat verontschuldigen? Een telefoontje kan veel in orde maken !
MEDEWERKING J.O.V.D.
Teneinde de vriendschappelijke verhoudingen tussen de J.O.V.D. en de V.V.D. nogmaals te onderstrepen werd van de xijde van het Hoofdbestuur der J.O.V.D. een verxoek ontvangen om ter gelegenheid van de V.V.D.- dag 1961 een geschenk aan het Hoofdbestuur der Partij aan te bieden.
Dit geschenk xal in het Circusgebouw en in de Kurxaal namens de J.O.V.D worden aangeboden door de voorxitter, de heer E. T. Hoven.
WIJ HOPEN • • •
dat velen de V.V.D.-dag xullen bijwonen. Maar wij hopen tevens, dat er nog belangrijke bedragen gestort zullen worden op giro 67880 van de V.V.D., met vermelding "V.V.D.-dag, :z-aterdag, 9 september, Scheveninge~t". Wij wachten in spanning af, hoeveel het totaalbedrag aan giften xal worden.
D. W. DETTMEIJER
:? SEPTEMBER 1961 - PAGINA 5
V. V.D.-DAG IS* I
De beide au.to's, weLke thans teT propageTing .van de V.V.D.-dag 1961 cioor Den Haag TUden, gefotogmfeeTd voor het ALgemeen SecTefaTiaat deT Partij.
: I ,
Het bestuur van de I<arrteJ:-Cenil·&Ie Noorü-BrabL1l1t: onder vorJr"litterschap van ir. Ch. Lugt, en de propaganda-commissie van deze Kamer-Centrale hebben in het leven geroepen de Stichting "Van Ma<ts tot Schelde". Deze Stichting geeft uit een pocketboek, getiteld "Leven en later::. leven'', wwwin bijdragen van talloze vooraanstaande Nederlanders, het geheel verlucht n"let tekeningen. De omslagtekening van dit pocketboel' Wèrà Yel·zorgd dom· Eppo Doeve.
De dag van uitgifte van dit voor propaganda-doeleinden w hijzonder ~;·eslaag
de pocketboek is zaterdag, 9 september 1961.
Aan 3.000 bezoekers van onze VVD-dag zal dit pocketboek grati~ ter hand worden gesteld.
Het zal tevens aan stands in de hal van het Circusgebonw en van het Kur- haus te koop zijn.
Om het onze afdelingsbesturen zo gemakkelijk mogelijk te maken, zal dit pocketboek ten verkoop worden aangeboden in pakjes van drie stuks tegen de prijs van f 2.50 per drie stuks. Enveloppen om deze pockets naar vrienden, relaties of andere geïnteresseel'Clen te zenden, zijn reeels bijgcslote;,.
Wij wensen het bestuur en de propaganda-commissie van- de Kamer-Centl·ale Noord-Brabant van harte geluk met dit uitzondedijk gelukkige initiatief en spreken daarbij de hoop uit, dat deze pocketboek-uitgave niet alleen voer onze Zuidelijke Centrales, maar voor alle Partij-afdelingen een goed pro- paganda-middel zal zijn in de start van onze verkiezingscC!mpDf:DP.S voor de Provinciale Staten en de GcnwE'nt<OrnrlPn in J9G2.
Hendrik .. ldo • Ambacht, wirmaar van de vorige week
Ten huize van de voorzitter van de afdeling Hendrik-Ida-Ambacht de1· Partij, de heer P. de Jong, heeft de organisato1·-p1·opagandist de1· Pa1·tij, de heer L. van Vlaa1·dingen, de blauwe nylon Pa1·t~jvlag uitgereikt. Van rechts 1wa1· links: de heer P. de Jong, voorzitte1·; de heer J. Ve1·schoor, secretaris; mevr. De Jong, de heer A. N. den Hartog, penningmeester en de heer L. van VLam·dingen.
N I E U W E H A V E N 5 9 • 7 1 • T E L • 6 9 0 9 5 *. 6 4 7 7 5~
