GEHEIM EN

en.

GEHEIM EN

NIETGEHEIM

Plo,bse1in,g i!s er in Nederland onrust onts,baan omtrent de onaantastbaarheid van het telefoon- én van het briefgeheim. Met name de gedachte déllt te,Ilefoongesprek!k:en ,.,z;o ma:a•r" zouden kunnen wo1rden afge,tapt, is zee1r ve·len - en ook ons- ondra.ge,1ijk. Nederl!and is eten democratie en ge,en politie-Sba1at.

Dies behoo11t men ook door de veie- foon vrijuit te kunnen spreken, Z'On- der de argwaan of er wellicht iern<md a:an het afluisteren 1s.

De onrust concenbre.erde zich vom·al ron:d de Binnenlandse Ve·i- ligheids Dienst. Min1rs:ter Toxopeus he·ef't een op di1t gebied totnogmoe ongehoorde, p11ijZJenswarard!ig1e open- helid betmCil"Lt. Hij gaf tijdens de dtis- cussies in de Tweede :K!amer- commissi·e voor Binnenlandse Za- ken r:u;ilberwijk toe, diat "de BVD in uiltZJonderlijke ge,vtahlen bij direoLe bedreigi,ng v:an de veiitigheid v·an de Staat gesprekken lt:an afluis- teren". TeV'oren had de VVD-fl"actl1e- lei:der, mr. Geer'tlseina, er terecht op aan:ge-d rongen,. dat de ongerusthe1id omtrent de veiligheidsdiensten zou worden weggenomen. De he'er Geer:tsema zag als ju1st hulpmiddetl hrertoe, met .red'Em de InsCill!akelling van de V'RIS'te Kamercommissie voor de BVD. De MJi,nis:ber gin,g akkoord.

En de Kamercommissie zal zich ·nu grondig met de "aftapperûj" en de omvang daarv1an bezighouden.

Dwavna kian zij d'e Kamer in haar ge<heel op de hoog1te stJellen v~an

haar bevindingen.

Komt de Commissie tot een be- vredigende conclusie, dan zal een bron van onrust zlijn we,ggenomen.

Da~arme1e is echter de kous niert; af.

En dit om de eenvoudige redJen dtat de BVD door de aard van zijn taak grotendeels in het geheim moet we,r- ken. Doet hij d~t niet, dan ~an deze ta:ak - beveHi:gin.g van de siba•a't - eenvoudig nti:et worden vervuld. Die beveiliging behelst on1der meer, dat men ervoor waakt, dat hett over- heidsappama.t nie·t door ondemoor'a- tische, de sta,at vijandig·e, elemen- ten wordt geïnfiltreerd. Trouwens, welk een misbaar zou er onts11Jaan als te eniger tijd zou blijken, dat de Regering juist op dit netelig gebied de veiligheid zou hebben verwaar- loosd. Een veiligheidsdienst is dan ook in onze ogen - helaas - onont- beerlijk.

De kous zal daarom noo1t af zijn, omda.t er in e•en bepaa•ld deel der publi:eke opinie aLtijd wordt door- gebreid. Wa.nnreer de nu geschapen onrust haar o-or s p r on g v>indt 1n/·en gevoed wordt door vva,gen v'an ui:terStt 11nks en uiterst rechts, is ,d1t niet toevällig. Die kr1ngen hebben er immers be1ang bij, hoe dan ook, de staat _ih een kwaad daglicht te stellen. Ziehier dus een prachtige springplank voor een wantrouwens- offensief.

NietJtemin is het pots~enLijk, dat het jurist he,t commurui,stisohe Twee- de Kamerlid de heer Bakker was, dtie meende hier de ~at de bel te moetien aanbÏ>nden. De persoo<n~ijke

vrijheid in door hem beminde srta-

Donderdog 31 oktober 1963 - Ho. 7SO

Op bezoek b.ij C. A. Kammeraad

ten wordt nog door wel iets anders bedDe1gd dan door wantJasb1ng v1an het telefoongeheim. Vool"a.l ook in öost-Duttsland aan de zonegrens is het .met die vrijheid fnuikend slecht gesteld.

* * *

·overigens heeft ook Minister- . · President Marijnen op monde- linge vragen van de P.v.d.A.-fractie dr. Vondeling over deze zaak zijn licht laten schijnen. Ieder mens, die zijn verstand gebruikt, kàn, dunkt ons, inzien, dat bij mededelhigen over aangelegenheden, die de staatsveilig- heid betreffen, een · zekere reserve moet worden betracht. Hoe dit ook zi.t_ afluisteren van telefoongesprek- ken - aldus de Premier - "slechts in zeer uitzonderlijke gevallen" en dan "om redenen van staatsveilig- heid" plaats vinden. Dit schijnt ons aanvaardbaar. Verder heeft het Ne- derlandse volk inderdaad de waar- borg, dat de fractie-voorzitters van de vijf grote partijen dit alles kun- nen controleren.

Het feit, dat in ons goede vaderland 'n drenst ails de BVD onder controle staat V'an een conuniss1ioe ui1t de volksver1tegenwoordiging achten wij -· vergeleken bij het buiten:l!and - in 1e1Jberlijke zin ui;tzonderlijk. En van een uj.tzon.del'lijk be:lang.

* * *

G eheünzinni.gheid is - aan- vankelijk - ook betracht bij het "strikt vertrouwelijk" over- leg, dat de vertegenwoordig,e.rs van de organis·aties V'an werkgevers en van werknemers hebben gehouden.

Zij hebben, zo lazen wij, "in het

d~epsl:ie gehe1m" vergaderd te Noo,l"dwijk in he1t c-on.feren1tie-oord De Baak van het OenJtraa,l Socia1a]

Werkgevers Ve.rbond. D1t · diepste geheim is pubHek geworden. Of dat een roorde·el was? Men kan in het

a~gemeen v·oorSibander zijn van een zo groot mogelijke openheid en er boch begl'ip voor hebben, da:t men, gezien de deliowte aard der ond~r­

hande1inJg'e·n diJt aJ1Les ni'et aan de grote klok wilde hangen.

In ieder geval hebben. wij dinsdag- avond vernomen, dat er in de Stich- ting van de Arbeid een accoord is be- ·

<Zie pag. 3l

reikt. Dat dit slechts kon geschieden na een Marathon-zitting van in to- taal acht uren. wijst erop, dat ook ditmaal de laatste loodjes zeer zwaar zijn geweest. Men moet bij deze zwa- re loodjes slechts hopen, dat een to- tale loonsverhoging van ruim twee miljard het Nederlandse volk niet al te "zwaar" op de economische maag zal liggen. "Wij nemen grote risico's", zei voorzitter Bölger van het CSWV.

Zelfs de (links)-:Katholieke Volks- krant stelde in een overigens zonnig hoofdartikel de vraa,g "of onze eco- nomie het rukken zal". Voorlopig kunnen wij niets anders doen dan, onder reserve, verheugd zijn, dat een breuk in de Stichting van de Arbeid werd vermeden.

* * *

Geenszins geheim tenslO'!ile zijn de nnrmen, die gelden voor hel gebruik van diensLauto's door hoge amb~ena,ren, alsook door }e- den va.n het Kabine•t. De so- cialisbische heer Peschar hee·ft het onlangs nodig geoordeeld de Mini,s- ter-Pt·e:;iden.t hierove·r vragen te stellen. De a.anle•iding da,a,r:toe was de aanschaffing destijds van een dienstauto van f 27.000.- ten be- hoeve van de toenmalige Premier, dr. De Qu.ay. Minist:er Madjnen heeft nu de Kamer een l:ijst met no•rmen en cij fe·rs omtrent dit auto-gebruik verschaft. Dat is natuurlijk prachtig.

Ma.a.r he:t ne¹emt niet weg, dat de ge-

he~e vra.ger.ïj voot• ons in de sfe:er ligt van Hol.land-üp-z'ijn-sm:alst.

Wanneer een Minist·er of de Mi- nister-President zich in funcbie nra1ar een of andei'e plechtoighe:id begee'iit, kan diL toch moeilijk geschieden in een onder de maat's vehikeL Te- meer, délia·r de in ons land g,e,accre- diree.rde vertegenwoordi:gers . van vreemde mogendheden zich laten voortbewegen in "sleeën",. d~e som- migen - niet ons - een doorn in het oog moeten zijn. Blijkbaar had de vraagsteller u.i.t het oog verloren, da1t een hoge vevtegenwoordigoer van de OV'erheid ook éllan bepa!éllde u~ber­

lij~e normen moet voldoen. Dat die- naren van de Staat een. zeker deco- rum behoren op te houden was voor hem blijkbaar een "geheim".

L.M.

RE A-H

BIJEE LTE

KOMST

OTTERDAM

OP ZATERDAG 9 NOVEMBER A.S. DES MIDDAGS OM J UUR.

In deze bijeenkomst treedt prof. mr. P.J. Oud af als voorzitter van de V. V.D.

Alle leden der Partij en hun introducè"s zijn van harte welkom.

Gratis toegangsbewijzen voor deze bijeenkomst kunnen worden aangevraagd bij het

ALGEMEEN SECRETARIAAT KONINGINNEGRACHT 61 DEN HAAG

Na afloop van 'deze bijeenkomst wordt in de Rivièra-hal een receptie gehouden, waar een ieder in de gelegenheid wordt gesteld persoonlijk van Prof. Mr. P. J. Ou'd afscheid Ie nemen.

l

t _I,

YRIJHEID EN DEMOCitATIE 31 OKTOBER 111GS - PA GIN A 2

Rapport Herziening Omroepbestel

DOZEN

uit Massief Carton

door Dr. P. Gros

Van het ene uiterste in het andere. Dat geldt voor de VPRO. De rappol"- ten die de kleinste der milroepen de laatste jaren heeft uitgegeven hebben ste~ds uitgemunt in een· zwevende betoogtraat; . g:oede bedoelingen, die ver- loren gingen in een veelheid van woorden en ten slotte suggesties; die wel aantrekkelijk leken, maar die· steeds We« getuigden van . een gebrek aan

realiteitszin. · . ·

Toen in 1960 een schets voor een natiemale onvoep d~ de VPRO werd gepubliceerd, nadat ze er jarenlang over had ~udeerd, blekea de kan~n tot verwezenlijking zo miniem, dat het plan Dl de kast verdween ell nte- inand er eigenlijk nog aan dacht. In regeringskringen, die toch niet wars waren. van een doorbreking van het bestaande omroepbestel heeft men er zelfs nauwelijks eeat. goed woord vOor over gehad.

Op vragen van het sooioa1~ische Tweede Kamerlid mr. Maarten Vro- lijk, hoe de regering nu wel d·aeht over de VPRO-VQOrst-ellen, ant- woordde de toenmalige sta-atssecre- taris van O.K. en W. mr. Scholten zo vernietigend, dat het iedereen wel duidelijk is geworden, dat · de VPRO een andere richting moet in- slaan. Het voornaamste bezwaar te- gen die plannen hgt in het bijna volstrekt afwijzen van een plaats, een redelijke plaats van de bestaan- de omroepen in een nieuwe con- structie. Het plan was kortgezegd revolutionnair in plaats van evolu- tionnair. De VPRO heeft toen be- loofd de suggesties, die haar van al- le kanten hadden bereikt ter harte te nemen. Dat heeft ze gedaan.

Breed overleg

. Ze is nret zelf aan het studeren ge- gaan, ma•ar re heeft een reeks van mensen bijeen weten te brengen, die gezamenlijk over het onderwerp hebben gesprolren en hun conclu- sies, aanvaardbaar, .ceali.s-tisch, CQit1-

structief en beknopt in een geschrift van maar zeven pagina's hebben neergelegd. Liberalen en socialisten, protestanten en katholieken zijn het gezamenlijk eens geworden.

Het belang hiJervan is, daJt mensen uil. politieke kring komende, al- thans gedeeLtelijk, deswege kunnen bogen op politiek gezag en daardoor is een conceptie voor de dag geko- men, waarmee in de politiek resul- taten kunnen worden bereikt. AUe eer aan culturele voorvechters, maar het is duidelijk, da·t wanneer men wezenlijk iets wil bereiken de politiek erin moet worden betrok- ken omda..t het s1echts door de poli- tiek 2Jclf doorbroken kan worden.

· De VPRO blijkt door de ervarin- gen wijs geworden, door niet relf weer aan het werk te gaan, maar a.Jideren het te lalten zeggen; men rou overigens bijna zeggen, dat er een infl<lltie heerst onder de aèademici, want de VPRO kan het niet la:ten, van de 23 commissieleden zijn er maJa.r vieJ.· niet-academici.

Politiek Teëel

roep, di.e zelf pJ.'C>grall1ID3.'s ga.at produceren, met een eigen directie en een eigen program.:rna.staf, dan is bereikt wat vel>en rouden wen~,

nl. dat er naast de bestaande om- roepen, en dus niet in de plaats daarvan, ni.euwe mogelijkheden worden geopend.

De hele opzet van het nieuwe plan,' dat de naam draagt van ,,.I:aJ2.-

P.2:-·t herzi.ening omroepbestel" doet denKen aan de constructie van de meeste regionale omroepen in W e&t- Duitsland, waar een Aufsichtsgre- mium de overkoepelende raad is, maar daar direct onder een Verwal- tungsrat en vervolgens een Inten- dant, de algemeen directeur van het bedrijf. In dit plan is sprake van een Raad voor de Nederlandse Om- roep, waarin de omroeporganen (de huidige concessionaris.sen, dus ook .bv, het !KOR en de RVU), cultu- rele- en maatschappelijke organisa- ties vertegenwoordigd zuilen zijn en kroonleden zitting zullen hebben.

Deze Raad doet aan de regering voorstellen voor de benoeming van het Bestuur van het Omroepbedrijf, dat op ha·ar beurt een di:recteur-ge- neraal aanstelt.

Fifty-fifty verhoudinCJ

Er zirt in de samenstelling een zwakke karut - dat is ook de be- langrijkste kr~tiek op het plan - nJ.. da!t de Raad en het Bestuur zo moeten worden samengesteld, dat e1· evenveel omroepmensen Îln moe- ten zitten als niet-omroepmensen en

daarin .schuilt het gevaar, dat de omroepmensen in fei1.e, d()()r hun veel grotere zakelijke kermis van radio en televisie toch de dienst blij- ven uitmaken, doch toch zoveel in- vloed kunnen blijven u;;~.?fenen op directie en programma .s van het openbaar lichaam en de Nederland- se Omroep, dat die programma's niet veel meer worden dan een gepolijst NRU (radio) programma of NTS (televisîie) programma. Maar dit was het maximum, waartoe de bij- na unanieme commissie kon komen, het evenwiehtspunt tussen de krach- ten voor meer omroepinvloed en c1ie voor meer ona.fhanilrelijkheid.

Er is met verve in de coJ:Ilinis&ie

geple~t voor een verdel.i:ng van één derde kroonleden en één derde des- kundigen. uit culturele en maat- schappehljke organi:sa·ti.es. Hun plei-

ATTENTIE!

dooi is mislukt, maar dat duidt er wel op, dat de bestaarrOe omroepen bij onze voormannen en vrouwen een veel grot~r-e verdedi.gin.g cvinden dan verondersteld W'Qrdt.

Herziening

Wann.eer het rapport spreekt van meex mogelijkheden voor anderen, dan staat de samenstellers de vrije :meningsuiJtûng v·oor ogen, die een garantie moet vinden in een wette- lijke regeling. Een wettelijlre rege- ling heeft altijd dit bezwaar, dat wann'€er · die er eenma,al is, het enorm veel moeite kost om daarin enige verandering te brengen.

Vandaar, en de commissie heeft kennelijk naar Engeland gekeken, dat een clausule wordt opgenomen, dat steeds om de tien ja·ar onder- zocht moet worden in hoeverre de wettelijke regeling nog past bij dat ogenblik en of verschillende punten geen. aanpassdng of vernieuwing no- dig hebben. Zoals in Engeland de commissie Pilkington haar omstre- den rapport heeflt gepubliceerd, dat richtsnDer zal worden voor een nieuwe regeling van de omroep in 1964.

Onder de vele brochures, rappor- ten en studies, die de laatste jaren zijn verschenen vinden we hier be- paald een verademing waarin op een nuchtere harllteerbare wijze de hoofdlijnen voor een toekomstig herzien Nederlands omroepbestel

*

Speciaal voor export.

*

l'f. V. Stroocarronf.Driek v /b

E. Free & Co.

OUDE PEKELA

Telefooa 05978- uas. % lijrlell

Eigen modern ingericht laboratorium.

zijn getrokken. Dan, zoals gezegd, te bedenken, dat alle politieke groe"'- peringen aan de opstelling van dit rapport hebben meegewerkt, er ilijn socialisten onder als mr. dr. van Hhijn en ds. Ruitenberg en prof.

Idenburg; liberalen als mevrouw Schouwen.a-ar-'FransSien en mevrouw van Someren-Downer. katholieken als mej. dr. de Waal en Leo Han.e- kroot, dan maakt rut, dat het ge- schrift juist in de politieke sfeer zijn

uitwerk~ng waarschijnlijk niet :llal

mis~-en.

Over één ding heeft de commissi.e met geen woord gerept en dat is de financiering. Een essentiële zaak uiteraard, ma.ar door er het zwijgen toe te doen heeft men een. uitspraak over de al of niet wenselijkheid van invoering van reclame in de radio en (of) televisie omzeiJ.d. Ande!l's zou dit rapport er wellicht nu niet

zijn.

J.O.V.D. congresseerde

Prof.

van de

De Vries: handhaaf . vrijheidsgedachte

de geest

In drommen waren het afgelopen weekeinde de liberale j9ngeren naar Groningen gekGmen om er het veertiende congres van de JOVD te "vie- ren". Ze deden dat in aanwezigheid van o.a. mr. dr. H. K. de Langen, namens het hoofdbestuur van &nze partij, dr. P. G. van de Vliet, Eerste Kamerlid en mr. dr. KI. van Dijk, Tweede Kamerlid. Ook de Deut- sche JungdemGkraten hadden een representant gezonden.

Het congres mag geslaagd en le- ven-dig heten, een bewijs V()()r de dy- namiek van het liberalisme in onze tijd.

De besproken o>nde·rwerpen wa- ren: "de1noplan", de ideologie van het communisme, Spanje en Portu- gal in de EEG en fluoridering van het drinkwater. Voor en op het vol- gende - lustrum - cung; c:; (tra- d11lioneel in Amsterdam) zal men zich bezinnen op de be-stuursvorm van de onderneming, de democra~i­

sering V'an de s,taatsinstellingoo en het bevolkingsvraagstuk.

ATTENTIE!

,.De grote- sprong vooruit"

Er kwam vom·Ls een groots plan·

over de uitbouw van de organisatie ter s-prake ondet· de n3!am "de grote sprong vooruit". Het gaat dus niet

· zo goed? Zeker wel, de JOVD is al jarenlang. de actief~ p()llt,ieke jon- gerengroep in ons land, maar, ZQ zei voorzitter dt·s. Erwin Nypels het, de aanvang is te klein in wrhouding tot de taak, die het liberaliisme heeft.

Die taak is het bevorderen van eea vrije ontplooiing, g.ee;stelijk en ma- terieel, van a lle :rnenser1.

De congres-redenaar, prof. mr. C.

W. de Vries, die de verlûnderde Bel- gische ~verwant Vandenouden- hove verving, sloot daaJ"op aan.

"Handhaaf dle geest van de vrij- heidsgedachte", aldus de hoog beja·arde, maar vitale spreker, die met jeugdige speelsheid de sociale kanten V'lm het 1ibeval~sme belichdlte.

Nu eens nicl een bij VQOrbaat oo- vruchtbare kr1tiek op het falen van de omroepen, maar een constateren van de grote positieve betekenis van de omroepen met daarnaast tevens vastgesteld, dat al wat Nederland cultureel en maatschappelijk te bie- den heeft, verdiscont-eerd is .Îin de omroepen. Daarom moeten nieuwe impulsen de gelegenheid krijgen, maar op zo'n manier, dalt ze niet bdj de omroepen terecht kom.en, maar dat die nieuwe uitingen ook moge- lijkheden krijgen via een oonitrata>l omi'!?eiRQ.rgaan. Komt er :OO'iï ··om- roepllidlaam,. een N-ederlandse om-

Luistert op woensdag, 13 november a.s. over de zender Hilversum I (402 m) van 18.20-18.30 uur naar

Hij wees er op, dalt de liberalen in het verled<&~. een zeer belangrij- ke stoot ll'ebben gegev.en aan de so- ciale zekerheid. Er is geen reden voor ons om zich V'OOr het verleden

te excuseren. dBo

"DE STEM VAN DE V.V.D."

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

Op bezoek bij

C. A. Kammeraad

,.,Haz~rsw~ude in Zuid-Holland

" 1S nllJn geboorteplaats, maar

sedert 1919 woon ik in Middelburg en nergens anders zou ik willen wonen."

Cornelis Ad,rianus Kammel'atad kijkt, terwijl hij dtit met een tevre- den glimlach zegt, tersluiks door het venster. De Lange Vielesingel lig=t in het stille licht van de la te herfstmorgen. Achter de bijna ont- bl!aderde bomen van het parltje aan de oveTkan,t steken Lange Jan en de stadhuispagode respecttievelijk de keizerskroon en de vergulde zee- meermin omhoog.

"Middelburg heeft zich na de oor- i.og moo,i hersteld; het is ruimer ge- worden dan het vroeger was, het oude ZeeuwS"e h'ó~l't gaat met zi,in tijd mee en toch heeft het zoveel dierbaars weten vast te houden; de intimiteit is gebleven."

Links rij&t een molen fier boven de Vest uit. Aan diezelfde Vest, :maar de andere richting uit, staat èen tweede molen, zo mogelijk nóg

fièrder.

"Ja, die molens. Er zijn e.r hier

·nog vier. Waarvan drie e.igendom :van de gemeente." Een beter a~an­

knopingspunt voor een gesprek me·t ons Zeeuwse Kamerlid K,ammeraad ls moeilijk denkbaar. Zijn kla- re grijze ogen delen duidelijk mee:

,.u weet toch wel, dat mol€ns voor mij veel méér betekenen dan alleen versierselen van een oude stad?"

Als directeur van een bloeiende graanmaalderij en als voo·rzi.tter van de Nederlands<= Molen,aarsbond is zijn leven nauw verbonden met dit typische vaderlandse fenomeen:

de molen. Merkwaa1·dig, dat z.ijn persoonlijkheid dezelfde eigen- schappen, die de molen kenmerken, vertoont - nàmelijk stoere standvas- tigheid en beweeglijkheid.

Over enkele maanden, om precies te zijn op 14 januari 1964, zal hij 62 jaar worden, maar er is nog nau- welijks enig spoor van levensver- stilling in deze zeer actieve man te bèspeuren. Zijn levensloop laat een samenvloeiing van een groot aantal :fÎ.tnc·ties zien.

Agrarische sector

· Reeds als JOngen - toen hij de 3- járige hbs in Den Haag bezocht - wist hij, dat hij voorbestemd was om zijn werkkracht aan een bedrijf in de agrarische sectór te wijden.'

Een broer van zijn stiefvader, de heer Schrier, was eigenaar van een graanmaàlderij 1n Koudekerke, op enkere k;ilometers van Middelburg gelegen. Deze oom had zelf geen kinderen en meende, d·a.t hij geen betere opvo}ger koo krijgen da·n de jonge Cornelis Kammeraad. Na de hbs te hebben afgelopen, ging de jongeman - reeds met het oog op wat hem te waohiJen stond - na.a.r het rijkskiaon.toor van de zgn. kunst- mestcommi.ssie. De eerste wereld- oorlog WI)S ·nog in volle gang, maar

zodra deze afgelopen was ve·rtrok hij - begin 1919 - na·ar Ze:eland. Tot 1923 werkte hij als volontair bij zijn oom Schrier, die hem volledig met het bedrijf ve-rtrouwd maakte.

"Was er ook een molen bij dat be- drijf?" vragen we onwillekeurig, omdat de heer Kammerta:ad no,g eens naar de molen op de Vest kijkt.

"Neen, de molen, die er oorspron- kelijk .bij hoorde werd al in 1909 afgebroken. Alle:en een klein onder- deel is ervan overgebleven. Overi- gens is het bedrijf, da:t ik in 1923 overnam en dat op mijn n·a,am kwam, nog a1tijd op dezelfde plaats, met dit verschil, dat het tegenwoor- dig geen Koudekerke meer is. Mid- delburg heeft indertijd een deel van Koudekerke geannexeerd; daar vie- len wij óók onder.

Vijf jaar 1ang, van 1935 tot 1940, ben ik nog lid van de Koudekerkse gemeenteraad gewe•est; dat was het begin van mijn politieke loopbaan.

Al veel eerder had men mij daar- voor aangezocht, maa-r ik voelde er

. . g voo,r, omdat ik ten eerste , da.t ik er nog te jong voor. was en ten tweede alle aandacht op mijn bedrijf wilde concentreren. Ten slotte ben ik toch gezwicht en ik heb er eerlijk geen spijt van gehad.

Later, in 1958, werd ik tot gemeen- teraadslid van Middelburg gekozen en ook in die functie heb ik heel Wat kennis kunnen opdoen, mensen- kennis óok natuurlijk, en ach ... zó moeilijk is ·da-t niet, ik ben geen scherpslijper, geen fanaticus ... "

Actieve rol in

Kamer van Koophandel

Nog tijdens de tweede wereldoor- log, in 1943, nam de heer Kamme- raad zilting in het dagelijks bestuur van de Kamer van Koophandel en Fabrieken voor de Zeeuwse Eilan- den. Zeven jaar later bleek men zijn verdiensten in die functie derma<te hoog te schatten, dat hij tot voor- zitter werd benoemd - een ambt, dat hij. nu bijna veertien jaar heeft vervuld.

Hij zegt ervan: "Een bijzonder veelzijdig ambt, dat mij in de loop van al die jaren een goed in:zAcht heeft gegeven in wat er in deze pro- vincie leeft. Deze erv·aring beboort tot de in.teressantste van mijn leven, dàt is zeker. De Kamer heeft be- langrijk werk kunnen doen. Zeeland is een provincie,· die de laatste tien jaren, voo·ral na de watemnood, grote veranderingen te zien heeft gegev>en. De Deltawerken, het machtige Sloe-p1an, de bouw . v·an de reuzenbrug over de Oostersehel- de - waaraan mijn zoon een werk- zaam aandeel heeft - het ûjn alle- ma:al <lingen, die Zeeland een ander ge:mcht g•a:an geven. Da.t alles ^op het gebied van indust.rialisa,tJie en wat daarmee ;;~amenhan~t van een leien dakje ZJal lopen - om u de waarheid te 2:eggen: ik vool mij niet oolemaal

happy, we leven in een tamelijk moeüijke iijd, maar onze Kamer van Koophandel is diligent en zal dat ook zeker blijven ook na de re-

·organis1atie van 1 januat'i a.s. U

\veet: tot nu toe benoemde de ene helft van de Kamer de andere helft, maar daarin komt nu verandering doordat de S.E.R. een organisatie heeft aangewezen, die de samenstel- ling z,al regelen zodat voortaan meer geledingen van het bedflijfsle- ven aan hun trek komen."

Ook V•an het dagelijks bes•tuur van de S.E.R. is de heer Kamme·raad lid geweest; thans heeft hij zitting in enkele commissies van dit lichaam.

De opsomming van zijn functies is hiermee nog lang niet ten einde. Hij is lid van het Economisch-Techno- logisch Instituut voor Zeeland en sedeflt 1961 ma<akt hij deel uit van Zeelands Provinciale St:aten. In '48 werd hij tot vak- en daarna tot hoofdbestuurslid van de Kon. Ne- derlandse Middenstandsbond geko- zen. Voorts is hij lid van het dage- lijks bestuur van het Station voor

· Maalderij en Bakkerij te Wagenin- gen, lid van de Landbouw- en Mid- denstandscommissie van de VVD.

Bijzonder verdienstelijk heefit hij zich gemaakt als hoofdbestuurslid vah de Nederlandse Molenaarsbond - nu ál. 32 jàar lang, eerst als pen- ningmeester en daarna als v•oorzit- tër - en het is vooral deze functie, die ertoe leidde, d·a.t de heer Kam- meraad een koninklijke onderschei- ding ontving: hlj L<> officier in de or- de van Oranje-Nassau.

"Dank zij al die funeties", aldus merkt hij met een glimlach van te- vredenheid op, "beschik ik in heel Nederland over heel wa·ardev'Dlle contacten, die natuurlijk voor een parlementariër onontbeerlijk zijn.

Dit alles helpt mij, mijn politieke standpunt te bepalen dat ik in d-e Tweede Kamer wil verdedigen."

"Is het niet een ontzaglijk druk leven 7 Zoveel contacten onderhou- den en dan telkens naar Den Haag? ... "

"Het is zekler druk. Ik ga liefst ro- veel mogelijk natar Den Haag, naar de Kamer om van alles wat daar

31 OKTOBER 1963 - PAGINA 1

gebeurt op de hoogte te zijn. Regel- matig contact is heel nodig, wil men de ontwikke·lingen, die zich op al- lerlei terrein voordoen, volg•en.

Vooral openbare commissieverga- deringen zijn zeer belangrijk. Er worden heel wat moeilijke vragen gesteld, die de minister in sta•at moeten stellen, lik op stuk te geven.

We leven op he't ogenblik in een bij- zonder gevaadijke periode, nu blijkt, d&t de vakcentrales hun greep op de werknemers hebben verloren. Niemand kan voorzien wat er het g'e'V'olg van is. Een grote sprong terug misschien? Het ergste van alles is, dat we moe•ben zien hoe de productivitei.t en de arbeidslust geleidelijk afnemen ... "

Een bijzonder druk leven V'OOr.

het Kamerlid Kammera·ad. Veel rei- zen, op en neer naar vergaderingen, vooral telkens naar Den Ha,ag vice versa.

Geen auto

"Melde auto?"

"Geen sprake van, ik heb geen auto, ik ben altijd op de fiets, van hier langs de Vest, langs de molen gi11ds, naar het station en da•n in de trein - altijd ee·n betrouwbaar ver- voermiddel. Onlangs ben ik nog met ee~ collega per aU.to uit Den Haag creicomen. Het . was al laàt · in de :-v·ond, en een buien! Slecht zicht en d3.n op die rüeuwe weg van de Moerdijk naar Roosendaal, neen er was geén aardigheid ·aan, ik geef niets om autotochten, je voelt je heus veiliger in de trein - hoewel er ook nadelen aan verbonden zijn"

(oen jongensachtige glimlach is op het gezicht van de heer KammePaad gekomen).

"Nadelen? U kunt in de trein rus- tig stukken doorlezen en ..

Dàt is het nu juist, dat kan ik m~'estal niet, want door al die func- ties die ik bekleed, ontmoet ik in de treir. altijd kennissen, met wie ik praten moet... 0, ik zou wel eens graag alleen in een coupé z~llten,

helemaal incognito, maar dat schijnt nu eenmaal onmogelijk voor iemand, die overal "in" zit!"

Bslr

VRIJHEID. EN DEMOCRATIE

LEERZAME CIJFERS ⁽¹¹⁾

In een vorig artikel gaf ik enkele cijfers over de produkt·ie, de afzet en het prijsverloop van enkele artikelen, alsmed·e over de daling van het aan- tal bedrijven en werkers in de landbouw.

Nu iets over het verloop van de consumptie in eigen land. Al deze cij- fers staan vermeld in de Memorie van Toelichting op de begroting van Landbouw en Visserij van 1964.

Het verbruik neemt toe

Gel'iien de snell:e toeneming van de produkit1~e in de ve•elhouderij is het Vlan bella·ng een inziehit tt! krdj- gen tn de consumptie van de u1t de- ze seoûor afkomstige pmdukiben. Op- gemerkt moot worden, dart: de rund- veestapel in mei 1962 met 4'h % was geste1gen ten opzichte van meli. 1961.

172.000 ton. In 1962 was dez;e ges:te- ge:n tot 239.000 ton. He,t 1aa1tst•e }aar nam die v!'laag ze1lfs met 30.000 ton toe.

De rundivleesprodukltie hee:flt deze sneUe stijging nliiet kunnen bijhou-

den. Zelfs in hett jaar 1962, toen er in de herfst een grote u~tsboott p~a.albs

vond, was e'r een te,kJo,I'It van 24.000 ton. D~t mo:est door impo·r'ten wor- den opg'evan:g:en.

De uiJbSitO'Oit bLijkt du1derHjk u1t de c.ij:flevs. l!n 1962 werd nJ. 26.000 t1on rundvLees meer geproduceerd dian in 1961. Doovdat de impm'ten. ech- ter niet t1jdmg genoeg konden wo,r- den a·:flg·eremd, daaLden de veeprltj- Z!en sterk. Hi·ervan me.rklt de cons·u- men:t eohte'r wein1ig of Jlliets. Dat kan dus ni;e,t v¹an'" 1nv1o·ed zlijn gewe•est op de toen;em:in,g v1an de consumptJie.

Ge:zJien de sterkie daLing Vlan het aan¹tal werkers in de Landbouw moet wel op e1en toeneming van de rundv1ee•sproduk:ll1e wovden gere- kend. De melkproduktie kost n.l.

veel me;er arbeid en bindt de boer veel meer aan ~ijn bedrdjf dian d'e

rundvreesprodukltJ~e. Een ve,rsohui- vi.ng van melkveehoudertij na1ar run:dveewed:derij is dan ook wei te verWiaohiten.

Dit is met het oog op het over- schot aa;n me;lkpl'lodukben en be1t te-

3{ OKTOBER 1911!- PAGINA I

BUREAU

"EURO. TYP"

Het Rotterdamse ·uitzend.

bul"eau voor geselecteel"de Kantoorkrachten

Type- en Stencilwerk

Nieuwe Binnenweg 58, Rotterdam 2 Telefoon 51763 en 59146

ALGEMEEN SECRETARIAAT V.V.D.

Koninginnegrac:ht 61

"s-Gravenhage Telefoon (070) 60 48 03

(3 liinen) Giro 67880

kort aan rundvlees guns1tig voor de natlJionlati'e economd;e.

L. G. OLDENBANNING.

In de hedst Vlan 1962 moe~t ech- te.r veel vee worden get"uimd, gez:ien de knappe we:dS'eilposiJt,~e en n.og me·e·r 1:Jen ge·volge Vlan de :fîin1anc!iële moeilijkheden, W1a,anin ve[e beddj- ven wa:11en ger1aakit. Momenrt:eeil 1s de rundveestape•l ki'e,iner. Da1ardoor daa1lde de me1kpno:dukJtï.e in 1963 en het is de vmag of de stijg•ende me,lk- produkitie v1an de voràg:e j¹aren zkh in de to·ekomst zal voortz•elbten. Het gebr'ek a1an a.rbed:dskvachten 1aart zich voomil in de veeihoud:e.rlijs'eCito'r gelden.

Stalen- en Raadsleden in Drenthe, Gelderland bespraken diverse actuele vraagstukken

en Zeeland

Helt vel'bruik V'an me1kprodukJten n:am snetl. t1oe. De bo,te,rcon.sumptie steeg Vlanaf het jla,ar 1959 veg·elma- 1li·g en wel van 4,2 tot 5,6 kg. pe.r hoo:fld der berv•oll~ing. Ook he:t katas- vevbruik bl~.e·f s:IJij.gen en w1el van 7,3 kg. in 1959 tot 7,8 kg. per hoofd in 1962. Bedenkt men nog, dat ook de bev'olking to1enam,. dan s:te·e,g de bin- nenlandse atfzet van botter en lt1aas f1ink. Het verbru[k van consump:tüe- melk en mel:kprodukiten blre•ef pe.r hoofd geiLijk, doch de totale a·fzet nam toe.

Elierbij trad een ve,rschuiving op in de richting van flessenmelk, maar V'GornJ. n1aar roo·m en oveTti:ge melk- produk:ten. De roomvevkoop nam zelfs to:e me1t 7%, W1elil.iclltt diator de grOIIJe,I'Ie vraa.g natar de k:o.ff1i:emelk.

De meerde.re W1ehnaal'1t letildlt er toe, da1t men V1an losse me[k na1a•r de in :flleSISen of kiarltlon verpakite ar'tliketlen gatart:.

MelJ{Jautûoma,ten op de sch.oJen, de sbatti:ons en op ander•e pla;a1tsen zul- len hiecr.1op ook wel en:ige invloed hetbben uliltgeoefend.

Het rundvlees

Ook het verbruik v•an rundvlees gaf e·en Slttij,gi,ng te zien. In 1959 be- dt"oeg de consumptie in N ededa,nd

De· bijeenkomsten van de Staten- en Raadsleden van de VVD in de loop van oktober gehouden respectievelijk te Hoogeveen, Arnhem en Middel- burg en onderscheidenlijk onder voorziHtrschap van de heren mr. dr. H. K.

de Langen, M. Visser en K. H. Brandt, hadden een animerend verloop. In deze vergaderingen kwamen voor een deel dezelfde vraagstukken ter tafel, t.w.: de grondpolitiek, het gemeentelijk belastinggebied en de recreatie.

De in Drenthe wonende raadsleden zouden gaarne een speciale bijeenkomst wensen over het eerstgenoemde onder- werp onder leiding van een tex zake des- kundige. De heer De Lalllgen gaf de toe- zegging te trachten aan deze wens spoe- dig gevolg te geven.

Wat het gemeentelijk belastinggebied betreft, mede gezién in het licht van het wetsontwerp tot voorlopÎige verruiÏIIlling van het gemeentelijk belastinggebied, kon worden medegedeeld, dat op verzoek van een aantal leden uit Grotningen en Friesland pogingen worden aangewend een commissie te vormen, welke tot taak zou krijgen een rapport ter zake uit te brengen. Dit voornemen vond ook dn deze vergadeTingen algemene b1jval.

In de Middelburgse bijeenkomst ves- tigde mr. J. Drijbex speciaal de aandacht op de moeilijke positie, waarin verschei- dene gemeenten vertoeven. Het sluitend maken van de begrotin.g-1964 moet vaak

zeer kunstmatig geschieden; er komen di- verse verzorgmgsgebieden m de klem.

Het is te betreuren, dat de zg. verfijnin- gen tot heden nog weillig resultaat heb- ben. gehad. In dit verband werd er op ge- wezen, datt de gemeenten, die veel in Den Haag aan de bel trekken, vaak meer be- reiken dan de andere gemeenten.

Kamperen op eigen terrein

De besprekingen in Hoogeveen betrof- fen o.a. ook het kamperen van eigena- ren van bosgrond op hun eigen terrein.

Dit onbeperkt toelaten zou, zo was men van oordeel, het ontstaan van chaotische toestanden kunnen bevorderen. In Mid- delburg kwam op dit punt de kust-recre- atie in het westelijk deel van Zeeuws- Vlaanderen ter sprake, waa.r vijf gemeen- ten voor dat doel een stichting hebben gevormd.

Gezien de ervaringen, waren enkele Ie-

150 JAAR KONINKRIJK Mevrouw M. C. E. Kloosterman-Fort- gens, vice-presidente van het NVC en presidente van de CJVF, zal de kwestie behandelen, hoe wij tot een meer daad- werkelijke gezamenlijk optreden van de vrouwenverenigingen kunnen komen. Dit alles zal "artistiek omlijst" worden;

daar wordt aan gewerkt.

De presidente van het Nederlandse . Vrouwencomité, mevrouw mr. J.

M. Stoffels-van Haaften, heeft officieel zitting in het Comité Nationale Herden- king. Het NVC is van mening, dat ook de Nederlandse vrouw een bijdrage zal moeten leveren aan deze herdenking.

Daartoe heeft het het volgende program- ma ontworpen, waarbij alle in de Neder- landse vrouwenwereld bestaande scha- keringen betrokken zullen worden.

Terugzien. Pogingen worden gedaan tot een pocket-herdruk van het in 1948 verschenen boek "Van Moeder op Doch- ter". Deze zal worden aangevuld met een map, waarin de historie van de vrouwenorganisaties sinds 1945 verza- meld zal worden. Iedere organisatie zal haar eigen geschiedenis schrijven. Verder zal het NVC een boekje uitgeven, waar- in de positie van de vrouw aan de hand van de wijzigingen van wettelijke maat- regelen sinds 1945 wordt behandeld.

Vooruitzien. Een poging daartoe zal worden gedaan in een grote bijeenkomst in de Stadsschouwburg te Utrecht op 14 maart 1964. (Kosten per persoon ver- moedelijk f 2.50). Mejuffrouw mr. A. E.

Copie voor deze rubriek te zen- den aan: Mej. Joh. H. Springer, Alexanderstraat 16, Haarlem.

Ribbius Peletier, lid van de Raad van State, is bereid gevonden in een korte toespraak onze toekomst te verbinden met het verleden. Mejuffrouw dr. M. A.

M. Klompé, oud-minister van maatschap- pelijk werk, zal in een inleiding een ant- woord zoeken op een aantal vragen, die aan de "vrouwen-organisaties" voorge- legd zijn en waa.rop de resultaten vóór 31 december 1963 bij het NVC verwacht worden.

ONS EIGEN AANDEEL

w a t zal ons eigen aandeel in een en ander zijn? Want natuurlijk doen wij mee. Daar is ten eerste onze geschiedenis; daarvoor zal het secreta- riaat in de oude papieren het materiaal vinden.

Dan zijn er de vragen, die het NVC gesteld heeft.

Het bestuur van onze organisatie heeft een klein comité aangewezen om deze vragen grondig te bestuderen en te be- antwoorden.

Dit comité bestaat uit de dames: mr.

Dettmeye'I:-Labberton (als voorzitster), Sicman-Hardeman (secretaresse), van Brink-Poort, Fortanier-de Wit, mr. J. Hef- ting, Kappeyne van de Coppello en mr.

Scheltema-Conradi, die allen haar mede- werking hebben toegezegd.

Maar dit vindt het bestuur niet genoeg.

den uit dat gebied van oordeel, dat het wellicht efficiënter zou zijn hier één ge- meentte te vormen. Daarentegen waren andere leden van mening, dat langs de weg van gemeenschappelijke regelingen veel te bereiken is.

In Arnhem kwam o.m. te:r tafel het af- sluiten van electriciteit bij huurschuld in gemeentewoningen. Juridisch werd zulks wel aanvechtbaar geacht, maar men vond het toch een mogelijke praktische

oplossing. '

Ook het clandestien bouwen van nood- woningen vormde een punt van discus- sie. Algemeen was men van oordeel, dat dit niet te tolereren .is, al kan het treffen van maatregelen wel eens erg pijnlijk zijn.

De soms moeilijke pos.!lties van "eenlin- gen" in de raden kwam in alle vergade.:.

ringen aan de orde, alsmede de grootte vim de verschillende raadscommissies.

De opmerkingen, die omtrent deze kwesties werden gemaakt, kunnen voor velen van nut zijn.

De onderwerpen, zoals contributie voor leeszalen, de inwerkingtreding van de Algemene Bijstandswet, het ombouwen van gastoestellen bij overgang van z.g.

stadsgas naar aardgas en de financiering van de vorstschade, stonden in deze ver- gaderingen volop in àe belangstelling.

Geen ombudsman

Gevraagd naar het nut van de ~ombuds­

man", was men unaniem van gevoelen, dat deze voor de Nederlandse gemeenten zeker van weinig of geen nut zou zijn.

Men betwijfelde zelfs in hoge mate of het in het leven roepen van deze instel- ling ten behoeve van het Rijk te ver- antwoorden is.

Het wil ook graag weten hoe de gewone leden erover denken en heeft daartoe uitgestuurd:

VRAGENLIJST X

o p deze vragenlijst zijn de vrageri van het NVC zodanig opgesteld, dat zij geschikt zijn om in . onze plaatse- lijke vrouwengroepen of in andere libe- rale vrouwenbijeenkomsten behandeld te worden.

Deze vragenlijsten worden weer ver- spreid door de centrale-vertegenwoordig- sters en zijn misschien al op hun be- stemming.

Meer exempla.ren zijn kosteloos ver- krijg,baar bij het NVC. Antwoorden aan het NVC graag vóór 15 december a.s. De tijd is krap, dat weten wij. Maar het NVC wil graag antwoord vóór 1 ja- nuari en U moet bedenken, dat decem- ber eigenlijk maar drie weken heeft!

NED. VROUVIEN COMné

Het NVC zoekt een nieuwe secreta- resse in het centrum van het land.

De gehonoreerde functie omvat een klei- ne halve dagtaak. Welke liberale vrouw voelt er wat voor?