Bijlage 6B: Numerieke onderbouwing verwachting volume ontwikkeling

Bijlage 6B: Numerieke onderbouwing verwachting volume ontwikkeling

Deze bijlage beschrijft de numerieke onderbouwing van de volume aantallen ontwikkeling die het college redelijk acht als beschrijving van de markt van ontbundelde lijnen van 2003 tot en met 2005. Tevens is in deze bijlage een Europese benchmark van de MDF tarieven opgenomen.

De onderbouwing van de volume aantallen is opgebouwd uit een overzicht van de verschillende

prognoses die door KPN en onderzoeksbureaus zijn opgesteld, de overwegingen van het college waaruit blijkt dat het merendeel van de prognoses reeds door de werkelijkheid zijn achterhaald en een

berekening van de prognose gerelateerd aan de door KPN opgevoerde projectkosten.

1. Overzicht van de door KPN en onderzoeksbureaus opgestelde prognoses

Tabel 1 geeft in een overzicht de numerieke waarden van de verschillende KPN prognoses die in deze bijlage zijn gebruikt.

Bron 2001 2002 2003 2004 2005 KPN EDC-IV XXX XXX XXX KPN EDC-V XXX XXX XXX XXX XXX KPN EDC-VI 29 april 2003 XXX XXX XXX XXX XXX KPN EDC-VI 15 juli 2003 XXX XXX XXX XXX XXX KPN Businessplan CS 2002

KPN "mxstream to the most" XXX XXX XXX XXX

Totale markt "MxStream to the most" XXX XXX XXX XXX Tabel 1: Verschillende in EDC-VI door KPN gebruikte prognoses en de bijbehorende waarden in duizendtallen.

KPN heeft in het kader van EDC-VI twee prognoses aan het college doen toekomen, te weten de prognose in de EDC-VI rapportage van 29 april en een, naar aanleiding van de dieptesessies, door KPN aangepaste prognose in de vernieuwde prognose van 15 juli 2003.

Vanuit het “MxStream to the most” scenario heeft het college, met behulp van de door KPN zelf verwachte marktaandeel van MxStream, een totaal aantal lijnen voor de gehele markt afgeleid. Dit is weergegeven als de ‘Totale markt obv. “Mxstream to the most”’. Hierop wordt verder ingegaan in hoofdstuk 2. Het college heeft gebruik gemaakt van de prognoses van de Yankee Group. Volledigheidshalve geeft het college in tabel 2 ook deze prognoses (gepubliceerd in 2002 en 2003) weer. Tevens beschikt het college over het OVUM rapport. Het college heeft de waarden uit dit rapport verrekend naar de aantallen voor de Nederlandse markt. Ook deze zijn in tabel 2 weergegeven. De grafische uitwerking hiervan volgt in de grafieken 7 en 9. Bron 2001 2002 2003 2004 2005 Yankee 2002 152 276 455 707 1027 Yankee 2003 152 348 567 817 1053 Ovum xxx xxx xxx xxx OPTA prognose 217 630 1200 1800

Tabel 2: Verschillende in EDC-VI door het college gebruikte prognoses en de bijbehorende waarden in duizendtallen.

2. Conclusies ten aanzien van de prognoses

2.1 Prognoses MDF-access in EDC-IV en EDC-V te laag

KPN heeft in de voorgaande EDC rapportages (EDC-IV in 2001 en EDC-V in 2002) prognoses opgeleverd voor het verwachte aantal lijnen voor MDF-access tot 2005.

De grafiek in onderstaande figuur 2 laat de prognose door KPN uit EDC-V zien, afgezet tegen de prognose die KPN dit jaar in EDC-VI heeft gedaan (waarbij het jaar 2002 inmiddels de werkelijke realisatie was). Zoals uit deze grafiek kan worden afgeleid heeft KPN in EDC-V een prognose gebruikt voor het jaar 2003 die nu XXX% te laag blijkt te zijn. KPN heeft het aantal voor het jaar 2003 dan ook in het EDC-VI venster met XXX% opwaarts bijgesteld. Tevens heeft KPN nu de prognose voor 2004 en 2005 daarom met respectievelijk XXX procent en XXX procent omhoog bijgesteld. Het gevolg van deze te lage

volumeprognoses is echter geweest dat aanbieders in 2002 substantieel te veel hebben betaald voor iedere ontbundelde aansluitlijn.

Figuur 1: Prognose EDC-IV versus prognose EDC-V

2002 2003 2004

Jaren in volume venster

aantallen ontbundelde lijnen (dzd)

2.2 Prognoses Line Sharing in EDC-IV en EDC-V te laag

KPN heeft in de voorgaande EDC rapportages (EDC-IV in 2001 en EDC-V in 2002) tevens prognoses opgeleverd voor het verwachte aantal lijnen voor Line Sharing tot 2005.

De onderstaande grafiek in figuur 3 laat de prognose uit EDC-IV zien, afgezet tegen de prognose die KPN het jaar daarop in EDC-V heeft gedaan. Zoals uit deze grafiek kan worden afgeleid heeft KPN de prognoses voor Line Sharing met circa XX procent omhoog moeten bijstellen.

Figuur 2: Prognose EDC-V versus prognose EDC-VI

2003 2004 2005

Jaren in volume venster

aantallen ontbundelde lijnen (dzd)

Onderstaande figuur 4 toont een grafiek met de prognose van KPN uit EDC-V, afgezet tegen de prognose die KPN dit jaar in EDC-VI heeft gedaan, waarbij de waarde van EDC-V in het jaar 2002 de werkelijke realisatie was. Zoals uit deze grafiek kan worden afgeleid heeft KPN in EDC-V een prognose gebruikt voor het jaar 2003 die nu XXX% te laag blijkt te zijn. KPN heeft het aantal voor het jaar 2003 dan ook in het EDC-VI venster met XXX% opwaarts bijgesteld. Tevens heeft KPN nu in haar voorstel van 29 april 2003 de prognose van 2004 en 2005 daarom met respectievelijk XXX procent en XXX procent omhoog bijgesteld. Het gevolg van deze te lage volumeprognoses is echter geweest dat aanbieders in 2002 substantieel te veel hebben hebben betaald voor iedere Shared Line.

Figuur 3: Prognose EDC-IV versus prognose EDC-V

2002 2003 2004

Jaren in volume venster

aantallen ontbundelde lijnen (dzd)

2.3 De prognoses uit de onderzoeksrapporten uit 2002 zijn reeds ingehaald door de werkelijke realisatie

De prognoses zoals door KPN gemaakt in EDC-IV, EDC-V en EDC-VI kunnen worden afgezet tegen de prognose van het onderzoeksbureau ‘Yankee Group’ en een interne prognose van KPN uit 2002 getiteld “MxStream to the most”, die de meest optimistische prognose van KPN weergeeft. Van deze laatste prognose kan, gecombineerd met het door KPN verwachte marktaandeel van KPN zelf (dat oploopt naar XX% van de totale xDSL markt in 2005), de verwachting van de totale marktontwikkeling worden vastgesteld. Deze verwachting is dus gebaseerd op gegevens van KPN zelf.

De grafiek uit figuur 5 toont de verschillende prognoses in vergelijking tot de werkelijke realisatie. Zowel de optimistische interne KPN prognose uit 2002 als de prognose van de Yankee Group voorspelden een lager aantal lijnen dan nu al geleverd zijn. De prognose in EDC-V was dus ten tijde van indienen al ingehaald door de werkelijkheid.

Figuur 4: Prognose EDC-V versus prognose EDC-VI

2003 2004 2005

Jaren in volume venster

aantallen ontbundelde lijnen (dzd)

2.4 Ook onderzoeksrapporten uit 2003 worden reeds door de werkelijke realisatie ingehaald.

In 2003 heeft de Yankee Group opnieuw een prognose gepubliceerd. Deze ligt hoger dan de prognose uit 2002. De grafiek in onderstaande figuur 6 toont deze prognose.

Tevens zijn in deze grafiek de EDC-VI prognose van KPN van 29 april 2003 (“1e _{prognose”) en 15 juli 2003}

(“2e _{prognose”) uitgezet. De 2}e _{prognose baseert KPN op een rapport van Forrester. Zoals uit de grafiek in}

figuur 6 blijkt, liggen beide prognoses reeds in juli 2003 onder de werkelijke realisatie. Tevens hanteert KPN een veel lagere groei (helling) in haar prognose dan de werkelijke realisatie laat zien.

Er kan geconcludeerd worden dat zelfs KPN’s 2e _{prognose te behoudend is omdat het onderliggende}

rapport reeds door de werkelijkheid achterhaald is.

Figuur 5: Volumeontwikkelingen MDF - middellange termijn scenario's per medio 2002 0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 1800 jan-0 1 apr-0 1 jul-01_okt-0 1 jan-0 2 apr-0 2 jul-02_okt-0 2 jan-0 3 apr-0 3 jul-03_okt-0 3 jan-0 4 apr-0 4 jul-04_okt-0 4 jan-0 5 apr-0 5 jul-05_okt-0 5 jan-0 6 jaren

aantallen mdf ontbundelde lijnen (dzd)

KPN EDC V

KPN Mxstream to the most Yankee 2002

Totale markt MxStream to the most Werkelijk

KPN prognosticeert in EDC-V lager dan de overige prognoses Werkelijke realisatie

2.5 Lange termijn scenario’s : ontwikkeling tot 2007

In het OVUM rapport “DSL: Business models for exploiting the local loop” uit 2002 wordt een voorspelling voor de ontwikkeling van het aantal DSL lijnen in Europa en de andere werelddelen gegeven voor het jaar 2002 tot en met 2007. Uitgaande van de realisatie medio 2003, te weten 610.000 lijnen, en geschaald met de prognose van de groeicurves voor Europa leidt dit tot een aantal van xxx lijnen in 2005. De grafiek in figuur 7 laat het verloop van deze prognose van 2002 tot en met 2007 zien.

Figuur 6: Volumeontwikkelingen MDF - huidige middellange termijn scenario's

0 200 400 600 800 1000 1200 1400 jan-0 1 apr-0 1

jul-01okt-01jan-02apr-02 jul-0

2 okt-02jan-0 3 apr-0 3 jul-0 3 okt-03jan-0 4 apr-0 4 jul-04okt-04jan-05apr-0 5 jul-0 5 okt-05jan-0 6 jaren

aantallen mdf ontbundelde lijnen (dzd)

KPN EDC VI

KPN Mxstream to the most yankee 2003

KPN 15 juli 2003 (forrester) Werkelijk

2.6 Prognose OPTA

De prognose van OPTA is gebaseerd op het continueren van de groei in het aantal aansluitlijnen tot 2005. Deze prognose is de grafiek in figuur 8 uitgezet.

Figuur 7: Ovum prognose

2.7 Overzicht

De grafiek in figuur 9 toont als samenvatting de prognose van KPN van 15 juli 2003, de door OPTA opgestelde prognose en de prognose uit het Ovum rapport. Uit deze grafiek blijkt dat het college een prognose heeft bepaald die de prognose van Ovum nuanceert.

Figuur 8: Volume ontwikkelingen MDF - Lange Termijn prognoses

0 500 1000 1500 2000 2500 jan-0 1 apr-01 jul-01 okt-01jan-0 2 apr-0 2 jul-0 2 okt-02jan-03apr-0 3 jul-0 3 okt-03jan-04apr-0 4 jul-0 4 okt-0 4 jan-05apr-05 jul-05 okt-05jan-0 6 jaren

aantallen mdf ontbundelde lijnen (dzd)

KPN EDC V

3. Prognoses in relatie tot de projectkosten

Een andere wijze om naar de prognose voor de volume aantallen te kijken is een berekening aan de hand van de door KPN opgevoerde projectkosten. Deze kosten dienen in verhouding te staan met de te verwachten aantallen lijnen.

KPN voert jaarlijks projectkosten op ten behoeve van MDF-access en Line Sharing. Een gedeelte, circa XXXX miljoen euro (XXXX miljoen vanuit MDF-access en XXXX miljoen vanuit Line Sharing), wordt gebruikt voor verbeteringen van de eenmalige levering. Tevens heeft KPN aangegeven voor ieder project een businessplan te maken om de kosten en baten af te wegen.

Momenteel wordt 80% van de orders automatisch verwerkt. De projectkosten kunnen slechts dienen ter verbetering van 20 % van de orders. Een maximale verbetering is het volledig automatiseren van de resterende orders wat ongeveer een besparing van XX minuten per order oplevert en daarmee een besparing van XX euro.

Dit zou inhouden dat KPN minimaal XXXXXXXXX lijnen per jaar efficiënter moet gaan leveren om de kosten-baten afweging te kunnen rechtvaardigen. Aangezien slecht 20% van de orders hiervoor in aanmerking komen dient KPN minimaal totaal XXXXXXXXXX orders per jaar te gaan leveren om de projectkosten te rechtvaardigen.

Het college heeft dan ook in haar oordeel aangegeven dat dergelijke projectkosten slechts redelijk geacht kunnen worden (en derhalve acceptabel zijn) in het licht van een dergelijke volumegroei als bovenstaand door het college ingeschat.

4. Europese benchmark MDF tarieven

Om de door het college vastgestelde tarieven te toetsen kan tevens naar een Europese benchmark gekeken worden. In dit hoofdstuk wordt een benchmark tussen de Europese tarieven van januari 2003 gepresenteerd. Opgemerkt dient te worden dat in de meeste Europese landen de tariefbeoordeling eveneens halverwege het jaar plaatsvindt en daarom niet meegenomen konden worden in deze vergelijking. Dit betekent dat de nieuwe 2003 tarieven van KPN vergeleken worden met de ‘oude’ 2002 tarieven van operators uit het buitenland (EU).

Tevens dient opgemerkt te worden dat de diensten die vergeleken worden niet volledig vergelijkbaar zijn omdat de tarieven niet dezelfde aantal onderdelen bevatten. Als voorbeeld kan Frankrijk genoemd worden waarin het tarief van Line Sharing de splitter gehuurd wordt van de incumbent. Het tarief zonder de huur van de splitter is slechts 0,61 cent. In andere landen worden geen aparte, of veel lagere tarieven gerekend voor de bijkomende faciliteiten, zoals collocatie en zijn de kosten daarvan veelal in de

lijntarieven meegenomen.

Tarieven MDF-access

Figuur 10 toont de grafiek met de tarieven van de xTL dienst. De verschillende tarieven zijn gesorteerd de totale kosten van 1 jaar, oftewel twaalf maal het maandelijks tarief opgeteld met het eenmalig levering- en opheftarief.

Figuur 11 toont de grafiek met de tarieven van de Line Sharing dienst. Deze tarieven zijn eveneens gesorteerd op de totale kosten van 1 jaar, oftewel twaalf maal het maandelijks tarief opgeteld met het eenmalig levering- en opheftarief.

Figuur 10: Prices per full unbundled loop yr. 2002

45,40 54,50 20,00 33,89 78,70 70,60 79,90 82,90 123,40 91,40 165,20 79,01 121,50 140,30 185,60 216,00 8,30 10,90 12,60 9,89 10,50 12,50 13,30 13,80 11,50 11,10 11,30 13,50 16,80 16,20 15,80 14,70 0,00 50,00 100,00 150,00 200,00 250,00 DK A E NL-2003 F D B P EL I S NL-2002 IRL UK L FIN Countries Eur os

Uit de grafiek kan afgeleid worden dat de Nederlandse xTL tarieven vorig jaar bij de 30% hoogste tarieven in Europa behoorden. De in dit besluit opgelegde tarieven horen bij de 25% van laagste tarieven,

alhoewel opgemerkt moet worden dat de huidige Nederlandse tarieven vergeleken worden met Europese tarieven van afgelopen jaar.

Uit de grafiek kan afgeleid worden dat de Nederlandse Line Sharing tarieven vorig jaar bij de 30% hoogste tarieven in Europa behoorden. De in dit besluit opgelegde tarieven horen bij de 10% van laagste tarieven, alhoewel opgemerkt moet worden dat de huidige Nederlandse tarieven vergeleken worden met Europese tarieven van afgelopen jaar.

Figuur 11: Prices per Shared Access yr. 2002

27,00 44,05 86,50 81,00 78,70 109,00118,00 74,90 141,90 178,40 160,00 89,19 173,80 196,20 123,40 186,50 4,80 2,25 3,20 2,80 2,90 5,50 5,40 4,80 6,90 _4,10 7,00 5,60 7,90 7,50 9,00 _7,00 0,00 50,00 100,00 150,00 200,00 250,00 E NL-2003 B I F A S D EL DK FIN NL-2002 P L IRL UK Countries Eur os