Proeflessen. Breingeheimen studievaardigheden voor groep 7 en 8 van de basisschool. om uit te proberen in uw klas

(1)

Proeflessen

Breingeheimen studievaardigheden voor groep 7 en 8 van de basisschool

om uit te proberen in uw klas

(2)

Het hoe en waarom van Breingeheimen

Recent hersenonderzoek, maar ook psychologisch en onderwijskundig onderzoek, vormt de basis van de lesmethoden Breingeheimen studievaardigheden en sociale vaardigheden. Breingeheimen bestaat uit een reeks lesmateriaal geschikt voor groep 7/8 van de basisschool, vmbo, mavo, havo, vwo tot en met de laatste klassen van het MBO. Sinds het begin van het schooljaar 2014/2015 zijn de werkboeken en hand- leidingen Breingeheimen studievaardigheden ook digitaal beschikbaar! Meer informatie over al het materiaal, de inhoudsopgaven en voorbeeldpagina’s uit de werkboeken, kunt u lezen op:

www.breingeheimen.nl

Leuker, slimmer, makkelijker en sneller leren, dat is het doel van Breingeheimen studievaardigheden.

Voortdurend verschijnt er nieuw (hersen)onderzoek. Veel onderzoek geeft een verklaring voor hoe we leren en informatie opslaan in ons geheugen. Tegelijkertijd biedt onderzoek meer inzicht in factoren die een rem op leren zetten. Door enerzijds gebruik te maken van inzichten om informatie gemakkelijker op te nemen en te onthouden, en anderzijds remmende factoren uit de weg te gaan of te elimineren, geeft u leerlingen een positieve stimulans.

In vrijwel alle lessen is recent onderzoek verwerkt. In de werkboeken onder meer in de vorm van korte stukjes tekst met de titel Breingeheimen. Leerlingen kunnen daar hun voordeel mee doen.

Proeflessen

Hierna treft u twee proeflessen aan uit de handleiding en het werkboek. De zwart/wit bladen komen uit de handleiding, de gekleurde bladen uit het werkboek. Door de handleiding te lezen en met uw leerlingen de lessen uit het werkboek uit te proberen, ervaart u zelf hoe u met het materiaal kunt werken. De pagina’s van het werkboek in deze proefles kunt u voor hen printen.

Gratis presentexemplaar

Voor uw school kunt u via onze website of per e-mail een gratis presentexemplaar bestellen van het werkboek of de werkboeken waar uw voorkeur naar uit gaat. U kunt kiezen uit de volgende Breingehei- menboeken:

Basisschool Studievaardigheden voor groep 7 en 8

Voortgezet onderwijs Studievaardigheden I (klas 1 en 2 vmbo, bkgl) Studievaardigheden II (klas 1 en 2 mavo, havo, vwo) Studievaardigheden III (klas 3 en 4 mavo, havo, vwo)

101 Geheimen om te slagen voor je examen (examenklassen) Emotioneel intelligent voor het VO (sociale vaardigheden)

MBO Studievaardigheden, beroeps- en omgangscompetenties voor het MBO Emotioneel intelligent voor het MBO (sociale vaardigheden)

(3)

Studiedag

Bij Breingeheimen kunt u een studie(mid)dag volgen. Verplicht is dat niet, maar wel aan te raden.

U kunt meedoen aan een open studiedag samen met docenten van andere scholen of kiezen voor een studiemiddag op uw eigen locatie (minimaal zes deelnemers).

Tijdens de studiedag of studiemiddag:

• krijgt u informatie over recent (hersen)onderzoek in verband met leren

• maakt u (nader) kennis met het lesmateriaal

• oefent u beter en sneller lezen

• leert u mindmappen

Meer informatie over studiedagen leest u op www.breingeheimen.nl in het menu ‘Studiedag’.

Meer weten?

Wilt u meer van Breingeheimen weten of heeft u interesse om met Breingeheimen te gaan werken?

Meer informatie vindt u op www.breingeheimen.nl of neem contact met ons op via info@breingeheimen.nl of telefonisch (0320 850839).

(4)

Les 3 Afkijken mag!

Didactische informatie

In deze les krijgen leerlingen de kans om beter te worden in vakken waar ze matig of slecht in zijn. Klasgenoten die wel goed zijn in die vakken bieden hulp en geven uitleg.

Maar ook krijgen leerlingen in het werkboek een aantal slimme tips over leren en onthouden.

Doel van de les

De leerlingen:

l bepalen voor zichzelf in welke schoolvakken ze niet zo goed zijn

l krijgen tips van klasgenoten die wel goed zijn in de vakken waar zij zelf niet goed in zijn

l geven zelf tips aan klasgenoten om beter te leren voor een vak

l zijn op de hoogte van een aantal snelle leertips en kunnen die toepassen

Materiaal

WETEN: werkboek blz. 16 Inleidende tekst Afkijken mag!

ERVAREN: werkboek blz. 16 Beter worden in vakken waar je niet goed in bent en

Wat vind je moeilijk?

werkboek blz. 17 Tips die je kreeg van klasgenoten en Tips die je gaf DOEN 1: werkboek blz. 18 Snel lange stukken tekst leren

* schrijfpapier per leerling

* per leerling een leerboek met langere teksten (bijv. geschiedenis) DOEN 2: werkboek blz. 18 Maak zelf oefenvragen!

DOEN 3: werkboek blz. 18 Voute andwoorden onthoudt je beeter!

* schrijfpapier per leerling

DOEN 4: werkboek blz. 19 Moeilijk leesbaar lettertype, beter leren * computer om tekst in een moeilijk leesbaar

lettertype te zetten

DOEN 5: werkboek blz. 19 Vertel jezelf wat je geleerd hebt

* per leerling een leerboek met langere teksten (bijv. geschiedenis)

DOEN 6: werkboek blz. 20 Niet gamen na het leren van woordjes, Afleiding vermindert je IQ en

Leren door om te gaan met anderen

Handleiding Breingeheimen Studievaardigheden voor groep 7 en 8 33 © Princep

les 3

thema 1

(5)

Lesvoorstel

WETEN

Lees met de leerlingen de inleidende tekst Afkijken mag! bovenaan blz. 16 van het werkboek.

ERVAREN

Afkijken mag!

De leerlingen beantwoorden de vragen van Beter worden in vakken waar je niet goed in bent en Wat vind je moeilijk? blz. 16 van het werkboek.

Vervolgens zoeken de leerlingen een klasgenoot waarvan ze weten dat die goed is in het vak waar zij moeite mee hebben. De leerlingen die sterk zijn in het vak geven individueel of aan groepjes klasgenoten uitleg en tips. De leerlingen die de uitleg en tips krijgen, noteren die tijdens de uitleg op een kladje en daarna in hun werkboek.

Indien nodig kunt u bepaalde leerlingen, die moeite hebben om een klasgenoot te vinden die tips kan geven, aan elkaar koppelen.

U kunt de klas rondlopen om een idee te krijgen wie aan wie uitleg geeft.

Het kan zijn dat degenen die goed zijn in een bepaald vak, zwak zijn in een ander vak.

Als dit het geval is, moeten ook zij natuurlijk de kans krijgen om tips te ontvangen van klasgenoten die sterk zijn in het betreffende vak.

Vervolgens beantwoorden de leerlingen de vragen van Tips die je kreeg van klasgenoten en Tips die je gaf blz. 17 van het werkboek.

Neem de tijd voor deze activiteit. Geef zo nodig zelf nog eens uitleg over onderwerpen waar veel leerlingen in de klas problemen mee hebben.

Bespreek de opdracht met de klas.

Afronding

1. Wat heb je van je klasgenoten geleerd over het vak waar je moeite mee hebt?

2. Heb je zelf uitleg gegeven over een vak waar je goed in bent? Lukte het om je klasgenoten te helpen?

Handleiding Breingeheimen Studievaardigheden voor groep 7 en 8

les 3

(6)

3. Er wordt vaak gezegd dat als je iets uitlegt aan een ander, je daar zelf het meeste van leert. Hoe verklaar je dat?

(Als je iets uitlegt aan een ander, dan probeer je dat meestal zo goed mogelijk te doen.

Je wilt geen fouten maken, daarom denk je goed na over het onderwerp. Iets uitleggen aan een ander betekent dat je herhaalt wat je zelf al weet. En door herhalen, blijkt uit onderzoek, wordt die informatie beter opgeslagen in je hersenen.)

DOEN

1 Slimme leertips

De leerlingen lezen het Breingeheim Snel lange stukken tekst leren blz. 18 van het werkboek. Vertel de leerlingen dat ze binnenkort een toets hebben over bijvoorbeeld een hoofdstuk Geschiedenis (maak vooraf aan deze les een keuze voor een vak met veel tekst).

De leerlingen lezen drie of vier bladzijden tekst uit hun boek en schrijven vervolgens gedurende 10 -15 minuten op wat ze ervan onthouden hebben. Laat enkele leerlingen voorlezen wat ze opgeschreven hebben.

Tot slot beantwoorden ze de vragen van Snel lange stukken tekst leren bovenaan op blz. 18 van het werkboek.

Bespreek de opdracht.

Afronding

1. Wat vind je van deze manier van leren? Had je veel onthouden?

2. Denk je dat je meer zult onthouden als je de tekst nog eens leest en dan weer opschrijft wat je onthouden hebt? Waarom?

(Herhalen helpt om te onthouden.)

2 Maak zelf oefenvragen

Lees samen Maak zelf oefenvragen! blz. 18 van het werkboek. Daarna maken de leerlingen zelf oefenvragen over de tekst die ze in de vorige activiteit gelezen hebben.

Geef ze er ongeveer 10 - 15 min voor. Laat ze vervolgens hun eigen oefenvragen beantwoorden. Weten ze het antwoord niet dan mogen ze die opzoeken in de tekst.

Hebben de leerlingen binnenkort een toets, dan kunnen ze deze manier van leren gebruiken voor de voorbereiding daarvan. Spreek af wanneer u met de klas terugkomt op hun ervaringen met deze manier van leren.

thema 1

les 3

(7)

Afronding

1. Konden jullie je oefenvragen goed beantwoorden zonder in de tekst te kijken?

Waarom wel of niet?

2. Wat kun je doen als je de antwoorden niet weet? (De tekst nog eens lezen.)

3 Voute andwoorden onthoudt je beeter!

Lees met de leerlingen Voute andwoorden onthoudt je beeter! blz. 18 van het werkboek. Vertel de leerlingen dat u een toets gaat geven over een onderwerp waar ze nog niet voor geleerd hebben. Deel schrijfpapier uit. Geef ze steeds twee minuten de tijd om over de antwoorden na te denken en die op te schrijven.

Bespreek vervolgens de antwoorden die de leerlingen gaven en geef zelf het juiste antwoord. Benadruk dat ze de juiste antwoorden waarschijnlijk beter zullen onthouden omdat ze eerst foute antwoorden hebben gegeven. Laat de leerlingen de vraag bij Voute andwoorden onthoudt je beeter! blz. 18 van het werkboek beantwoorden.

Bespreek de antwoorden met de klas.

Afronding

1. Waarom kan het nuttig zijn om vragen te beantwoorden over een tekst die je nog niet gelezen hebt?

(Als je daarna de juiste antwoorden hoort - of opzoekt - onthoud je die beter.)

4 Moeilijk leesbaar lettertype, beter leren

Lees met de leerlingen Moeilijk leesbaar lettertype, beter leren blz. 19 van het werkboek. Ze kunnen hierna op de computer of tablet een lastig stukje in een tekst kiezen dat ze moeten leren voor een toets. Vervolgens zetten ze dit stukje om in een moeilijk leesbaar lettertype, lezen de tekst twee keer en herhalen daarna uit hun hoofd wat ze ervan onthouden hebben. Ze schrijven hun ervaringen bovenaan op blz. 19.

Bespreek de ervaringen met de klas.

Afronding

1. Hoe zou het komen dat je beter onthoudt als je de informatie in een moeilijk leesbaar lettertype zet?

(Je moet je meer inspannen en bent waarschijnlijk meer geconcentreerd. Maar doe het niet te lang, want dan verlies je je concentratie.)

les 3

(8)

5 Vertel jezelf wat je geleerd hebt

Lees en bespreek met de leerlingen Vertel jezelf wat je geleerd hebt blz. 19 van het werkboek. Laat ze een stuk tekst lezen uit een boek en vraag daarna wie kan vertellen wat hij/zij gelezen heeft.

Hebben ze binnenkort een toets, dan kunnen ze deze manier van leren tijdens de voorbereiding op de toets toepassen. Geef ze de tijd om dit uit te proberen.

Spreek af wanneer u met de klas terugkomt op hun ervaringen met deze manier van leren.

Afronding

1. Leer je wel eens voor een toets door jezelf te vertellen wat je geleerd hebt?

Werkt dat voor jou en kun je daardoor beter onthouden wat je geleerd hebt?

Waarom wel of niet?

6 Niet gamen na het leren van woordjes

Lees met de leerlingen Niet gamen na het leren van woordjes bovenaan op blz. 20.

Vervolgens beantwoorden de leerlingen de vraag die ernaast staat.

Lees en bespreek vervolgens samen met de klas Afleiding vermindert je IQ en Leren door om te gaan met anderen op blz. 20. Daarna beantwoorden ze vraag 2 en 3.

Afronding

1. Waarom kun je beter niet direct gaan gamen na het leren van woordjes?

(Je hersenen kunnen de woordjes dan minder goed opslaan.) 2. Wat is het nadeel van afgeleid worden als je aan het leren bent?

(Je verliest je concentratie en moet moeite doen om je weer te herinneren waar je gebleven bent met leren.)

BEGRIJPEN

U kunt de belangrijkste punten van de les samenvatten door de volgende vragen te stellen aan de klas:

1. Noem de slimme leertips die je in deze les geleerd hebt.

Slimme leertips:

• Snel lange stukken tekst leren (lezen en opschrijven wat je ervan onthouden hebt)

• Maak zelf oefenvragen! (zelf oefenvragen maken en beantwoorden)

thema 1

les 3

(9)

• Voute antwoorden onthoudt je beeter! (vragen beantwoorden zonder te leren en dan de juiste antwoorden opzoeken of krijgen)

• Moeilijk leesbaar lettertype, beter leren (tekst in een moeilijk leesbaar lettertype zetten)

• Vertel jezelf wat je geleerd hebt

• Niet gamen na het leren van woordjes

• Afleiding vermindert je IQ (laat je niet afleiden)

• Leren door om te gaan met anderen)

2. Waarom is het handig om snelle leertips te kennen?

les 3

(10)

Les 3 Afkijken mag!

Jij en je klasgenoten zijn iedere schooldag bezig met leren. Jij bent misschien goed in bepaalde vakken, en je klasgenoten in andere. Van je klasgenoten kun je vast leren hoe je ook goed wordt in de vakken waar zij goed in zijn. Probeer maar eens!

Beter worden in vakken waar je niet goed in bent

Schrijf hieronder op in welke vakken je wel, minder en niet goed bent.

1. Vakken waar ik goed in ben:

2. Vakken waar ik minder goed in ben:

3. Vakken waar ik echt niet goed in ben:

Wat vind je moeilijk?

Kies twee vakken waar je minder goed in bent.

1. Wat ik moeilijk vind aan (vul hier het vak in).

Schrijf op wat je moeilijk vindt:

2. Wat ik moeilijk vind aan (vul hier het vak in).

Schrijf op wat je moeilijk vindt:

Zoek klasgenoten die goed zijn in de vakken waar jij minder goed in bent.

16 © princep 2014

les 3

thema 1

(11)

Tips die je gaf

Gaf je zelf tips aan klasgenoten? Schrijf dan op welke tips je gaf.

1. Tip(s) die ik gaf voor het vak:

2. Tip(s) die ik gaf voor het vak:

Tips die je kreeg van klasgenoten

Schrijf hier alle tips die je kreeg kort op.

1. Tip(s) die ik kreeg voor het vak

2. Tip(s) die ik kreeg voor het vak

17

© princep 2014

les 3

thema 1

(12)

Slimme leertips

Hieronder zie je een aantal slimme leertips. Probeer ze eens uit en schrijf op wat je van iedere tip vond.

Snel lange stukken tekst leren

Gebruik deze manier van leren eens voor een toets.

Hoe beviel het? Hielp deze leertip? Schrijf het op.

Maak zelf oefenvragen

Doe dit eens om een toets te leren. Hoe beviel het?

Hielp deze leertip? Schrijf het op.

Voute andwoorden onthoudt je beter!

Snel lange stukken tekst leren

Moet je een stuk tekst leren? Bijvoorbeeld voor Geschiedenis?

Lees de tekst goed en schrijf daarna ongeveer 20 minutenlang zoveel mogelijk dingen op die je gelezen hebt.

De leerlingen die dit gedaan hadden bleken in een onderzoek 50% meer te onthoudden dan de groep die ingewikkelde schema’s had getekend om de verbanden in de gelezen tekst aan te geven.

Maak zelf oefenvragen!

Heb je een toets? Lees dan de tekst goed door en maak zelf een lijst met oefenvragen. Je hebt hierna vast geen moeite met de toets!

Voute andwoorden onthoudt je beeter!

Vraag je juf of meester een toets te geven over een onderwerp waar je nog voor moet leren. De kans is groot dat je veel fouten maakt! Je juf of meester kan daarna vertellen wat de goede antwoorden zijn. Je zult waarschijnlijk - doordat je foute

antwoorden gegeven hebt - veel beter onthouden wat de goede antwoorden zijn! Dat blijkt tenminste uit een onderzoek.

18 © princep 2014

les 3

thema 1

(13)

Moeilijk leesbaar lettertype, beter leren

Vertel jezelf wat je geleerd hebt

Moeilijk leesbaar lettertype, beter leren

Zit er een moeilijk stuk in de tekst die je moet leren? Wat kan helpen:

• Lees de tekst nog eens goed door terwijl je je wijsvinger onder de regels meebeweegt (je kunt er dan beter je aandacht bij houden).

• Typ de tekst over en zet die in een moeilijk leesbaar lettertype.

Lees de tekst een aantal keren door tot je die in je hoofd hebt.

Doordat je meer moeite moet doen om het te lezen en de informatie op te nemen, worden je hersenen actiever en slaan de informatie beter op. Dit bleek uit een onderzoek.

Tip! Heb je dyslexie? Dan lees je makkelijker op je telefoon. Dat komt omdat de zinnen op een klein beeldscherm korter zijn.

Vertel jezelf wat je geleerd hebt

In een onderzoek moesten twee groepen een tekst bestuderen. De eerste groep moest uit het hoofd proberen te vertellen waar de tekst over ging. De tweede groep las de tekst net zo vaak als de eerste, maar hoefde niet te vertellen waar de tekst over ging.

Twee dagen later en een week later herinnerde de groep die uit het hoofd moest navertellen wat ze gelezen hadden, zich nog zo’n 60% van de lesstof. De tweede groep die niet hoefde na te vertellen wat ze gelezen hadden, maar 40%.

Jezelf of een ander vertellen wat je geleerd hebt voor een toets, helpt je dus om de informatie beter te onthoudden!

19

© princep 2014

les 3

thema 1

(14)

Breingeheim

Afleiding vermindert je IQ

Probeer afleiding te voorkomen als je aan het leren bent. Zet bijvoorbeeld je telefoon uit (je kunt best even zonder...).

Iedere keer dat je afgeleid wordt, moet je je opnieuw concentreren op de tekst of opdracht.

Zit je er weer ‘in’, dan word je misschien al weer afgeleid door het volgende. Geen wonder dat je moe wordt en zo lang doet over het leren van een toets of het maken van je huiswerk!

Maar afleiding kan ook vanuit jezelf komen. Als je bijvoorbeeld te laat begint met het leren van een toets, dan kan het gevoel dat je haast hebt steeds door je hoofd spelen en je afleiden van het leren.

Of misschien heb je andere zorgen die je

concentratie op het leren verminderen. Dat leidt er niet alleen toe dat je langer over leren doet. Je bent in zo’n situatie ook nog eens minder intelligent, blijkt uit onderzoek.

Maak een goede planning! Zijn er dingen die je nog moet afmaken? Laat ze niet liggen, maak ze af. Je krijgt daardoor rust in je hoofd.

1. Waarom is het niet verstandig om te gamen na het leren van woordjes?

2. Noem twee manieren waarop je afgeleid kunt worden als je aan het leren bent.

3. Hoe helpt omgaan met anderen je bij het leren?

Breingeheim

Niet gamen na het leren van woordjes?

Heb je net woordjes geleerd en wil je nu gaan gamen? Denk even na voor je dat gaat doen, want door games waar je veel energie voor nodig hebt, kunnen je hersenen minder goed woordjes opslaan.

Lees de Breingeheimen op deze bladzijde en beantwoord de volgende vragen:

Breingeheim

Leren door om te gaan met anderen

Als je omgaat met anderen dan gebruik je niet alleen je sociale vaardigheden maar ook je leervaardigheden. Leervaardigheden hebben te maken met je verstand en de kennis die je hebt.

Bijvoorbeeld logisch denken als je je vriend of vriendin iets uitlegt. Of als je een ruzie probeert op te lossen door argumenten te noemen voor jouw mening.

20 © princep 2014

les 3

thema 1

(15)

Handleiding Breingeheimen Studievaardigheden voor groep 7 en 8 109 © Princep

Thema 6 Eindtoets? Geen probleem!

thema 6

(16)

(17)

Les 1 Stress voor de eindtoets?

Didactische informatie

Omgaan met stress is belangrijk als leerlingen voor een belangrijke toets staan. Een beetje stress kan helpen om alerter te zijn en beter te presteren, blijkt uit onderzoek.

Maar teveel stress is nadelig. Daarom is het van belang om het met leerlingen over dit onderwerp te hebben.

Bij deze les vindt u kopieerbladen met oefenopdrachten voor de eindtoets. U kunt die gebruiken om leerlingen te laten wennen aan de vraagstelling. Stress neemt meestal af als leerlingen weten wat hen te wachten staat.

Doel van de les

De leerlingen:

l geven met behulp van een vragenlijst aan of ze gestresst zijn voor de eindtoets

l vergelijken hun antwoorden met een klasgenoot

l oefenen een aantal voorbeeldvragen om vertrouwd te raken met de vraagstelling van de eindtoets

Materiaal

WETEN: werkboek blz. 75 Inleidende tekst Eindtoets? Geen probleem! en

Waarom de eindtoets?

ERVAREN: * kopieën van het oefenblad voor de eindtoets, handleiding blz. 115 DOEN 1: werkboek blz. 76 Inleidende tekst Stress voor de eindtoets? en

Vergelijk je antwoorden

DOEN 2: werkboek blz. 77 Je voorbereiden op de eindtoets en

Een paar voorbeelden: Taal

werkboek blz. 78 Een paar voorbeelden: Rekenen en Let op! en Oefenen voor de eindtoets DOEN 3: * kopieën van het oefenblad voor de eindtoets, handleiding blz. 116

thema 6

les 1

(18)

les 3

thema 1

Lesvoorstel

WETEN

Lees samen met de leerlingen de inleidende tekst Eindtoets? Geen probleem! op blz. 75 van het werkboek en Waarom de eindtoets? onderaan de bladzijde.

ERVAREN

Weten wat je kan verwachten

Uw leerlingen oefenen waarschijnlijk al voor de eindtoets met toetsen van vorige jaren.

Vertrouwd raken met de vraagstelling en opdrachten maken, geeft leerlingen het gevoel dat ze weten wat ze kunnen verwachten en kan een flink deel van de spanning wegnemen.

Aan het eind van deze les vindt u een Oefenblad met vragen in de stijl van de eindtoets. Kopieer het Oefenblad eindtoets blz. 115 van deze handleiding voor uw leerlingen en laat ze de vragen 1 t/m 3 beantwoorden.

Vervolgens bespreken ze hun antwoorden in groepjes van vier. Ook geven ze aan wat ze eventueel moeilijk vonden aan deze opdracht.

Bespreek daarna de opdracht met de hele klas.

De antwoorden zijn: 1d, 2b, 3b.

Wat vonden ze eventueel moeilijk?

Afronding

1.Waarom is het belangrijk dat je weet hoe de eindtoets er ongeveer uit ziet?

(Je weet dan beter wat je kunt verwachten en vindt het meestal minder spannend.)

les 1

(19)

thema 6

DOEN

1 Stress voor de eindtoets?

Lees met de leerlingen de inleidende tekst bij Stress voor de eindtoets? bovenaan op blz. 76. Vervolgens lezen de leerlingen de uitspraken en zetten een kruisje in de hokjes vóór de zinnen die voor hen gelden. Daarna bespreken ze de zinnen die ze aangekruist hebben met degene die naast hen zit.

Voor het vormen van paren kunt u bijvoorbeeld de leerlingen een klasgenoot laten kiezen die een kledingstuk in dezelfde kleur draagt als hij/zij. Of iemand die in dezelfde maand jarig is.

De paren bespreken de zinnen die ze aangekruist hebben en vergelijken hun antwoorden. Ze kunnen elkaar vragen stellen over de zinnen die ze aangekruist hebben, bijvoorbeeld:

Waarom ben je bang dat je tijdens de eindtoets opeens niets meer weet?

Tot slot volgen de paren de aanwijzingen onder Vergelijk je antwoorden blz. 76 van het werkboek.

Bij vraag 2 kan het zijn dat leerlingen al met personen gesproken hebben die in eerdere jaren de eindtoets hebben gedaan. Mogelijk hebben ze op internet ook ervaringen gelezen van leerlingen die eerder de eindtoets deden. Hebben ze dit niet gedaan? Geef dan eventueel het advies om dit in de komende tijd alsnog te doen.

Bij vraag 3 onderaan de bladzijde schrijven ze een aantal ervaringen op die ze onder punt 2 gehoord hebben.

Afronding

1. Hoe vond je het om met een klasgenoot te praten over stress voor de eindtoets? Wat was het voordeel ervan?

(Je hoort dat anderen er misschien ook tegenop zien en voelt je geen uitzondering als jij dat ook hebt, daardoor voel je je mogelijk meer ontspannen.)

2. Wie van jullie heeft totaal geen last van stress voor de eindtoets? Hoe komt dat?

(Deze leerlingen kunnen misschien goed leren en halen meestal hoge cijfers of er kan een groep in de klas zijn die het mogelijk onverschillig laat, omdat ze toch al weten dat ze naar bijvoorbeeld vmbo-basis gaan en dat prima vinden.)

les 1

(20)

2 Voorbereiden op de eindtoets

Lees met de leerlingen Je voorbereiden op de eindtoets blz. 77 van het werkboek.

Vervolgens maken de leerlingen van Een paar voorbeelden de opdracht Taal op blz. 77 en de opdracht Rekenen op blz. 78.

Bespreek de gemaakte opdrachten en lees daarna samen met de klas Let op! en Oefenen voor de eindtoets op blz. 78.

Voor het oefenen van de vraagstelling van de eindtoets kunnen leerlingen gebruik maken van de link naar de website die onderaan blz. 78 van het werkboek staat aangegeven. Bekijk zo mogelijk samen met de leerlingen de website op het digibord en wijs ze op de aandachtspunten voor de eindtoets.

Afronding

1. Noem een aantal oorzaken waardoor je fouten kunt maken op de eindtoets.

(Bijvoorbeeld niet goed lezen wat er gevraagd wordt of teveel haast hebben/te gespannen zijn en daardoor een denkfout maken.)

3 Oefenen voor de eindtoets om stress te verminderen

U kunt blz. 116 van deze handleiding kopiëren voor de klas. De leerlingen maken vraag 4 en 5. Bespreek de antwoorden. De antwoorden zijn 4c, 5a.

In de eindtoets kunnen leerlingen soortgelijke opdrachten verwachten. Een beetje oefenen vermindert stress en leidt tot betere resultaten.

Afronding

1. Hoe vond je het om de opdrachten te maken? Makkelijk, moeilijk, of iets daar tussenin?

BEGRIJPEN

U kunt de belangrijkste punten van de les samenvatten door de volgende vragen te stellen aan de klas:

1. Hoe kan oefenen voor de eindtoets je stress verminderen?

(Je voelt je meer ontspannen als je weet wat je ongeveer te wachten staat.) 2. Welke voordelen heeft oefenen nog meer?

(Als je geoefend hebt en je weet hoe je bepaalde opdrachten moet maken, haal je vaak een hoger cijfer.)

les 1

(21)

OEFENBLAD EINDTOETS

In de eindtoets kun je vragen verwachten die er ongeveer zo uitzien:

1. Pim moet een werkstuk maken over de schilder Leonardo da Vinci, die de Mona Lisa schilderde. Zijn internet werkt niet, maar zijn ouders hebben gelukkig nog de encyclopedie die je hieronder ziet in hun boekenkast staan. Hij wil informatie over de schilder opzoeken in die encyclopedie. In welk deel van de encyclopedie kan hij het beste zoeken?

Omcirkel het juiste antwoord.

A In deel 1 B In deel 4 C In deel 8 D In deel 10

2. Een woordenboek ligt open. Het eerste woord op de linkerbladzijde is ‘dromenland’.

Het eerste woord op de rechterbladzijde is ‘droogbloeier’.

Welk woord kun je zeker op de linkerbladzijde vinden?

A dringen B dronkaard C droogschuren D droevig

3. Isa heeft gespaard en wil een mooie nieuwe lamp kopen voor in haar kamer. Ze heeft een catalogus van een woonwinkel. In welk deel van de catalogus kan zij het beste zoeken?

A opbergmeubelen B verlichting C keukens D slaapkamers

thema 6

les 1

(22)

4. In de tabel hieronder kun je van drie jaren zien hoeveel leden iedere sportclub in het dorp Groensendam had.

Welke conclusie over de tabel is zeker juist?

A Bij elke sportclub stijgt het ledenaantal ieder jaar.

B De voetbalclub heeft ieder jaar de meeste leden.

C Het gemiddelde aantal leden stijgt ieder jaar.

D In 2013 zijn twee mensen weggegaan bij de handbalclub.

Ledenaantallen sportclubs Groensendam Sportclub Ledenaantal

1 januari 2015

Ledenaantal 1 januari 2014

Ledenaantal 1 januari 2013

voetbal 140 129 118

hockey 85 90 93

tennis 124 131 110

handbal 66 68 64

zwemmen 45 40 39

basketbal 78 60 64

Gemiddelde aantal leden (afgerond)

90 86 81

5. Joost en Bernadet zijn met hun caravan op een camping aangekomen. Joost wil dichtbij het zwembad staan. Bernadet vindt het juist belangrijk dat ze dichtbij het restaurant staan.

Bekijk de plattegrond van de camping goed. Op welke plaats kunnen ze het beste gaan staan, zodat ze allebei tevreden zijn?

A plaats B plaats C plaats D plaats

les 1

Plaats voor tent Plaats voor caravan Receptie Restaurant Douche en toilet Speeltuin Wasmachines Zwembad

*

^ ^ ^ ^

^

*

C SRRe

{

_W

W

Re

R

^ ^ ^ ^

C C C C

^ ^ ^ ^

{ S

II

IV

III I

I II III IV

(23)

Wat zijn jouw engste dromen? Dat je achterna gezeten wordt door levensgrote spinnen met harige poten? Dat de tandarts met een grote snerpende boor op je afkomt?

Of… dat je de eindtoets moet maken en je ineens helemaal niks meer weet?

Als dat laatste voor jou geldt, dan heb je geluk! In dit thema leer je hoe je ervoor kunt zorgen dat de eindtoets niet meer zo spannend voor je is.

Maar ook als jij de eindtoets fluitend tegemoet ziet, kun je in dit thema veel leren. Niet alleen voor de eindtoets, want je krijgt allerlei tips en oefeningen die je ook in andere (spannende) situaties kunt gebruiken.

Waarom de eindtoets?

De eindtoets is er voor je juf of meester om een goed advies te geven aan je ouders over de middelbare school waar je heen kan.

Je juf of meester kent je langer dan vandaag, daarom heeft hij/

zij daar al een idee over. Maar voor de zekerheid doe je nog de eindtoets om te kijken of dat wel klopt.

Dus probeer het zo goed mogelijk te doen, maar maak je er niet al te druk om.

Thema 6 Eindtoets?

Geen probleem!

75

thema 6

(24)

Les 1 Stress voor de eindtoets?

Het kan zijn dat je op de eindtoets net zo reageert als op andere toetsen of taken.

Maar misschien vind je de eindtoets wel extra spannend.

Een beetje spanning voor een toets is heel normaal. Het is zelfs nuttig: een beetje spanning helpt om je beter te concentreren.

Hieronder staan een paar uitspraken. Zet een kruisje in het hokje ervoor als de uitspraak voor jou geldt.

1. Ik maak me zorgen of ik de eindtoets wel goed zal maken.

2. Voor andere toetsen maak ik me geen zorgen, voor de eindtoets wel.

3. Ik ben bang dat ik door de eindtoets niet naar de school kan gaan waar ik heen wil.

4. Ik ben bang dat ik met mijn score voor de eindtoets mijn ouders teleurstel.

5. Ik denk dat ik niet goed zal slapen voor de eindtoets.

6. Ik ben bang dat ik tijdens de eindtoets ineens niets meer weet.

7. Ik word zenuwachtig voor de eindtoets omdat anderen zich er druk om maken (bijvoorbeeld ouders, klasgenoten).

Als je een aantal kruisjes hebt gezet, is het tijd om ervoor te zorgen dat de eindtoets niet zo spannend meer voor je is.

Vergelijk je antwoorden

1. Is je klasgenoot meer of minder zenuwachtig? Leg aan elkaar uit hoe het komt dat je wel of niet zenuwachtig bent voor de eindtoets.

2. Ken je iemand die de eindtoets vorig jaar of eerder gemaakt heeft? Misschien een oudere broer of zus, neef of nicht, vriend of vriendin. Vraag dan eens wat hij of zij ervan vond.

Je kunt ook op internet zoeken naar ervaringen van andere kinderen. Misschien helpt dat je al een beetje om er minder tegenop te zien.

3. Schrijf hieronder een aantal ervaringen van anderen op die je nuttig vindt.

les 1

thema 6

(25)

Je voorbereiden op de eindtoets

Om de eindtoets goed te kunnen maken is het belangrijk dat je weet wat je te wachten staat. Want iets wat je kent, levert je minder spanning op.

In de eindtoets krijg je in ieder geval vragen over taal en rekenen. En als jouw school dat wil, dan kun je ook een toets krijgen over wereldoriëntatie.

In de eindtoets worden vragen gesteld over wat je hebt geleerd op school. Dat is dus niets nieuws.

Voor de eindtoets hoef je dan ook niet speciaal te leren. Wat wel anders kan zijn dan je gewend bent, is de manier van vragen stellen. Hoewel je vast op school vragen voor de eindtoets oefent, laten we je er enkele zien.

De eindtoets bestaat uit meerkeuzevragen.

Onderaan deze bladzijde en op de volgende

bladzijde zie je een voorbeeld.

Een paar voorbeelden Taal

1. Wanneer zeggen we dat iemand nauwgezet werkt?

A. Als iemand zenuwachtig werkt.

B. Als iemand precies werkt.

C. Als iemand met tegenzin werkt.

D. Als iemand op vaste tijdstippen werkt.

Wat kun je oefenen voor dit soort taalopdrachten?

77

les 1

thema 6

(26)

Rekenen

2. Agnes koopt een schooltas voor 20 euro. Myra wil dezelfde tas hebben. Ze gaat een week later naar de winkel. Nu is de tas in de aanbieding. Myra krijgt 25% korting. Hoeveel betaalt Myra voor de tas?

A. 5 euro B. 10 euro C. 15 euro D. 16 euro

Wat kun je oefenen voor dit soort rekenopdrachten?

Bij een rekenopgave is het slim om eerst zelf het antwoord te berekenen, en dan pas te kijken of dat antwoord erbij staat.

Let op! De makers van de eindtoets denken na over welke denkfouten je kunt maken en welk antwoord je dan zou geven. Dat antwoord zetten ze er ook bij. Zoals in de rekenopgave op deze bladzijde. Je rekent uit hoeveel 25% van 20 euro is. Dat is 5 euro.

Als je vergeet wat er precies gevraagd wordt, dan zou je kunnen denken: 5 euro is het antwoord. En dit antwoord staat er ook bij! Maar je moet natuurlijk niet vergeten de 5 euro af te halen van 20 euro. En dan kom je op een ander antwoord!

Oefenen voor de eindtoets

Hoewel je op school vast oefent met eindtoetsen van vorige jaren, kun je ook nog eens kijken op:

www.centraleeindtoetspo.nl/leerlingen-en-ouders/doe-het-zelf/eindtoets Je kunt deze website gebruiken om gewend te raken aan de manier waarop vragen gesteld worden tijdens de eindtoets.

Eindtoets

les 1

thema 6