Examen VSBO TKL
2017
2
Mens en Maatschappij
Beantwoord alle vragen in dit opgavenboekje.
Dit examen bestaat uit 49 vragen.
Voor dit examen zijn maximaal 56 punten te behalen.
Voor elk vraagnummer staat hoeveel punten met een goed antwoord behaald kunnen worden.
tijdvak 1 woensdag 10 mei 07.30 - 10.00 uur
Naam kandidaat __________________________ Kandidaatnummer ____________
Meerkeuzevragen
− Omcirkel het goede antwoord (voorbeeld 1).
− Geef verbeteringen aan volgens voorbeeld 2 of 3.
Mens en werk
1p 1 Mensen met een beperking maken ook deel uit van onze maatschappij.
Noem een manier waarop de overheid ervoor kan zorgen dat meer mensen met een beperking aan een baan kunnen komen.
...
...
2p 2 Een uitzendbureau kan erg voordelig zijn voor werkgevers.
Noem twee voordelen die uitzendbureaus voor werkgevers kunnen hebben.
1 ...
2 ...
A B C D
A BC D
B X
(2)
X
(3) X
A B C D
(1)
Werkgevers verwachten dat wij niet veel kunnen presteren.
Daarom krijgen we niet snel werk.
1p 3 Anastasia Zink is eigenaresse van een klein administratiebedrijf. Het bedrijf krijgt steeds minder klanten. Anastasia wil geen van haar vijf vaste medewerkers ontslaan. Om toch kosten te besparen moet ze overgaan tot flexibilsering van arbeid.
Noem een manier waarop Anastasia dat zou kunnen doen?
...
...
1p 4 Per ingang van 1 januari 2016 zal het voor ambtenaren niet meer mogelijk zijn om vervroegde uitkering (VUT-uitkering) aan te vragen.
Tóch was de VUT een goede maatregel om vooral de jeugdwerkloosheid te verminderen omdat
A een baan tussen twee personen wordt verdeeld waardoor er meer werkgelegenheid zal ontstaan.
B oudere mensen eerder gaan stoppen met werken waardoor jongeren aan een baan kunnen komen.
C oudere mensen minder uren per week zullen gaan werken waardoor jongeren die arbeidsplaatsen kunnen krijgen.
D sociale premies en belastingen verlaagd zullen worden waardoor er meer arbeidsplaatsen zullen ontstaan.
1p 5 Op ons eiland is het toerisme een belangrijke economische pijler.
Geef een voorbeeld van een activiteit die de cultuurtoerist tijdens zijn verblijf op ons eiland kan ondernemen.
...
...
1p 6 Carubbian Festival is een activiteit op Aruba. De straten van San Nicolas veranderen in een openluchttheater, met kraampjes met Arubaanse
lekkernijen, souvenirs en andere activiteiten. Ook toeristen, die de cultuur van Aruba willen ervaren, komen naar dit wekelijks festival.
Op welke manier zal de toerist het meeste bijdragen aan de wekelijkse Carubbian?
De toerist zorgt voor
A het behoud van de cultuur van Aruba.
B de uitstroom van deviezen.
C haar aanwezigheid tijdens de festiviteiten.
D werkgelegenheid voor de mensen op Aruba.
1p 7 De Curaçaose Likeur is wereldwijd bekend, vooral de Blue Curaçao.
Toeristen kunnen op Curaçao een kijkje nemen in de fabriek waar de likeur wordt gemaakt.
Hoe kan de overheid ervoor zorgen dat deze fabriek een aantrekkingskracht blijft uitoefenen op toeristen?
Door dit bedrijf
A een extra subsidie te geven.
B extra vaak te controleren.
C meer omzetbelasting te laten betalen.
D meer winstbelasting te laten betalen.
Mike-son probeert werk te vinden in de toeristische sector. Hij heeft een lijst gemaakt van beroepen die onder toerisme vallen. In de lijst staan beroepen en plaatsen die zowel direct als indirect met het toerisme te maken hebben.
2p 8 Mike-son kiest voor de beroepen die indirect te maken hebben met het toerisme.
In welke twee beroepen/plaatsen uit de bovenstaande lijst zal Mike- son geïnteresseerd zijn?
1 ...
2 ...
Brian werkt als gids bij een lokaal hotel. Het is de drukste periode van het jaar. Hij werkt deze periode elke dag van 09.00 ‘s morgens tot 19.00
‘s avonds.
1p 9 Hoe wordt deze drukke periode in de toeristische sector genoemd?
...
1p 10 Door de opkomst van het toerisme heeft de overheid een aantal wetten moeten opstellen om het natuurlijk milieu te beschermen.
Een groot deel van een aantal stranden is ondertussen helemaal opgeknapt.
Noem een punt waar de projectontwikkelaar rekening mee moet houden als hij een strand wil ontwikkelen.
...
...
1p 11 Een van de gevolgen die de opkomst van het toerisme voor ons cultureel erfgoed heeft gehad is
A dat de plantages om de landhuizen nog steeds beplant mogen worden.
B dat een aantal landhuizen tot musea of restaurant is verbouwd.
C dat landhuizen niet als woonhuizen gebruikt mogen worden.
2p 12 Geef in de onderstaande tabel aan met een kruisje welke genoemde begrippen te maken hebben met betaalde arbeid.
Begrippen te maken met betaalde arbeid
hobby
vrijwilligerswerk ontvangen van loon ontvangen van erfenis deeltijdarbeid
1p 13 Steeds meer vrouwen kiezen ervoor om in deeltijd te werken.
Leg uit waarom vrouwen vaker voor deeltijdwerk kiezen.
...
...
1p 14 Op alle eilanden worden windmolens geplaatst zoals hierboven afgebeeld.
In welke van de onderstaande bedrijfstakken wordt gebruik gemaakt van windmolens?
A in de bouwnijverheid
B in de delfstoffenwinning
C in de energievoorziening
D in de groothandel
Jordy Anton
1p 15 Als we kijken naar de maatschappelijke ladder, dan krijgt Anton meer waardering dan Jordy.
Leg uit waarom dit zo is:
...
...
2p 16 In de bovenstaande CAO voor uitzendkrachten worden speciale afspraken gemaakt die voor vijf jaar worden vastgelegd.
Geef twee voorbeelden van afspraken die in een CAO kunnen worden beschreven.
1 ...
2 ...
1p 17 Het kan wel eens voorkomen dat er binnen een bedrijf sprake is van een arbeidsconflict. Op een gegeven moment kunnen werknemer en
werkgever geen oplossing meer vinden voor het conflict.
Wat kan er dan gedaan worden om het conflict op te lossen?
De werkgever
A stapt naar de rechter.
B gaat op zoek naar een nieuwe baan.
C ontslaat de werknemer.
D stopt met werken.
1p 18 Welke leiderschapsstijl wordt in de bovenstaande foto uitgebeeld?
...
...
1p 19 Veel werklozen krijgen een uitkering van de overheid.
Waarom zorgt de werkloosheid ondanks deze uitkering toch soms voor armoede?
Omdat de werklozen
A een lager bedrag krijgen dan een salaris.
B meer kunnen kopen.
C te lui zijn om voor meer geld te gaan werken.
D door de werkloosheid depressief worden.
1p 20 Een gevolg van mechanisering en automatisering is dat de werkgelegenheid
A zal afnemen.
B zal toenemen.
C hetzelfde zal blijven.
Rechten en plichten
\
1p 21 Partij ‘x’ behoort tot de oppositie.
Leg uit waarom Partij ‘x’ tot de oppositie behoort.
Partij ‘x’
A heeft de andere partijen laten regeren.
B heeft geen meerderheid in het parlement.
C wil geen ministers leveren aan de regering.
D wil het werk van de regering controleren.
1p 22 Mevrouw Lucille George-Wout is de gouverneur van Curaçao. Ze is als gouverneur hoofd van de regering van het land Curaçao. Ze maakt geen deel uit van een politieke partij, maar is toch belangrijk bij de vorming van een regering op Curaçao.
Noem een taak van de gouverneur bij het vormen van een regering op Curaçao na de verkiezingen.
...
...
1p 23 Vincent praat met zijn vader over de macht van een burger in een democratie.
Geef aan de hand van een voorbeeld weer hoe de vader van Vincent als burger macht kan uitoefenen op de besluitvorming in de politiek.
...
...
De Nederlands-Turkse columniste Ebru Umar werd in Turkije
gearresteerd. Zij had op Twitter een kritische mening over de Turkse president Erdogan. Na haar
arrestatie mocht ze Turkije enige tijd niet verlaten.
1p 24 Welk democratisch grondrecht ontbreekt er in Turkije?
...
Het onderwijs op Bonaire viel, net als het onderwijs op de andere eilanden, vóór 2010 onder de binnenlandse aangelegenheden van het eiland. Ná 2010 valt onderwijs op Bonaire echter onder de
koninkrijksaangelegenheden.
1p 25 De reden hiervoor is dat Bonaire na 2010
A autonoom is geworden.
B een overzeese gemeente is geworden.
C een waarborgfunctie heeft gekregen.
D zelfbeschikkingsrecht heeft gekregen.
1p 26 We kennen een meerpartijenstelsel op ons eiland. Dat betekent dat er meer dan twee politieke partijen op ons eiland zijn.
Een gevolg hiervan is dat er altijd
A bekwame mensen in de overheid zullen komen.
B corrupte ministers in de regering zullen komen.
C een coalitieregering gevormd zal worden.
D één partij de meerderheid krijgt.
1p 27 Lionel Gomez heeft zijn politieke partij goed geholpen tijdens de laatste verkiezing. “Ik heb op allerlei manieren meegedaan aan de politieke cultuur op mijn eiland”.
Wat wordt onder de politieke cultuur van een (ei)land verstaan?
...
...
1p 28 Sommige functies in de regering kunnen niet door dezelfde persoon uitgeoefend worden.
Volgens de trias politica kan een minister niet tegelijkertijd minister en
A politieagent zijn.
B premier zijn.
C rechter zijn.
D secretaris zijn.
1p 29 Burgers, pressiegroepen en politieke partijen kunnen allemaal invloed uitoefenen op politieke beslissingen.
Op welke manier kan een oppositiepartij invloed uitoefenen op de politieke besluitvorming?
...
...
De “Union di penshonado”, een seniorenorganisatie probeert een manier te vinden om meer invloed uit te oefenen op
besluiten die politici nemen over gepensioneerden.
1p 30 De organisatie vindt dat de beste manier om de politici te laten weten dat zij een belangenorganisatie zijn waarmee rekening gehouden moet
worden, is om
A alleen één keer per week te vergaderen.
B de groep van gepensioeneerden zo klein mogelijk te houden
C een wekelijks informatieprogramma op de radio te houden.
Jamesson werkt bij Best Co N.V. en hij is erg tevreden met zijn baan.
1p 31 Noem twee zaken die Jamesson zou kunnen bedoelen als hij over zijn primaire arbeidsvoorwaarden praat?
1 ...
2 ...
“Als bewoner vind ik dat er echt iets gedaan moet worden om de
dierenmishandeling op Curaçao aan te pakken. Daarom ben ik blij dat het Platform Dierenwelzijn Curaçao een handtekeningenactie heeft gehouden voor een beter dierenwelzijn op het eiland. Binnen twee weken hebben meer dan 11.000 mensen een handtekening geplaatst voor een beter dierenwelzijn. Deze handtekeningen zijn overhandigd aan de voorzitter van de staten van Curaçao.
1p 32 Wat klopt ten aanzien van het Platform Dierenwelzijn Curaçao?
A Het is een actiegroep die door middel van actie invloed uitoefent op de overheid.
B Het is een buurtvereniging die voor dieren in haar wijk een betere opvang wil.
C Het is een politieke partij die opkomt voor een beter dierenwelzijn.
D Het is een vakbond die een handtekeningenactie heeft gehouden voor de dieren.
Wij hebben goede primaire arbeidsvoorwaarden hier bij Best Co N.V.
2p 33 Op school heb je zowel rechten als plichten. Je hebt onder anderen het recht op onderwijs.
Noem twee plichten die tegenover jouw recht van onderwijs staan.
1 ...
2 ...
De directie van de Dr. Jeniel de Castro school heeft de beslissing genomen de kantine op de school te sluiten. De leerlingen zijn het hier niet mee eens en zijn naar de leerlingenraad gestapt om de kantine weer open te krijgen.
1p 34 Noem een manier waarop de leerlingenraad van deze school de beslissing van de directie kan beïnvloeden.
...
...
Mariyuris heeft gesolliciteerd bij een
advocatenkantoor. Ze draagt vanwege haar godsdienst een burka. Na het sollicitatiegesprek krijgt ze van de directie te horen dat ze niet is aangenomen door de burka die zij tijdens het sollicitatiegesprek droeg.
1p 35 Wat is een acceptabel argument voor het advocatenkantoor om geen burka toe te laten op kanoor?
A Het is niet hygiënisch om een burka te dragen.
B Het is niet representatief om een burka te dragen.
C Het is te warm om een burka te dragen.
Massamedia
Zondag 21.50: de laatste episode van season 6 van “Vampire Diaries”.
1p 36 Via welk massamedia werd bovenstaand programma uitgezonden?
...
1p 37 Welk televisieprogramma heeft de functie van amusement?
A de serie Game of Thrones
B het financieel tv programma “Fast money”
C het nieuwsprogramma “CBS evening news”
D het onderwijsprogramma “chopped”
1p 38 Wie beïnvloedt de keuze om een bepaald televisieprogramma uit te zenden?
...
...
1p 39 Het nieuws dat geselecteerd wordt voor dit tijdschrift moet rekening houden met verschillende aspecten.
Noem een aspect waarmee de redactie van dit tijdschrift rekening moet houden bij de nieuwsselectie.
...
...
De bovenstaande verslaggever is bezig met een artikel over “Zwarte piet, ja of nee”. Hij heeft zich daarom van alle kanten voorbereid. Hij heeft de meningen gevraagd van de voor- en tegenstanders van dit onderwerp.
Deze meningen plaatst de verslaggever letterlijk in het artikel. De lezer kan dan zelf zijn mening vormen over dit onderwerp.
1p 40 Een artikel waar de journalist hoor en wederhoor heeft toegepast is een………artikel.
Welk woord hoort op de stippellijn te staan?
A eenzijdig
B objectief
C partijdig
D subjectief
In sommige landen is er geen persvrijheid.
1p 41 Noem een reden waarom de persvrijheid erg belangrijk is voor het goed functioneren van de massamedia.
...
...
1p 42 Super Bowl is de finale van het Amerikaanse Football. Op de linker foto is te zien dat het met de jaren steeds duurder wordt om reclame uit te
zenden tijdens de Super Bowl.
Waarom willen adverteerders geld investeren aan reclame tijdens de superbowl?
...
...
1p 43 Piloot en vliegtuig en Kiddo zijn tijdschriften speciaal voor piloten en mensen die in de kinderopvang werken.
Hoe worden tijdschriften zoals piloot en vliegtuig en Kiddo, die gewijd zijn aan een bepaald vak of beroep, genoemd?
...
1p 44 Op ons eiland is er veel zwerfafval te vinden langs de weg. De overheid wil met behulp van de media de bevolking informeren over deze
problematiek.
Noem een manier waarop de overheid met behulp van de media het volk bewust kan maken over de problematiek van de zwerfafval op ons eiland.
...
...
2p 45 Tijdens de opleiding mediavormgever drukwerk leren de studenten hoe ze flyers en advertenties moeten maken.
Noem twee zaken die belangrijk zijn bij de vorm van een goede flyer.
1 ...
2 ...
1p 46 Leg uit waarom bovenstaande afbeelding eerder in een populaire krant zal verschijnen dan in een kwaliteitskrant.
...
...
...
1p 47 Deze advertentie wordt elke avond vlak voor het avondnieuws uitgezonden.
Op deze manier probeert de media de kijker te overtuigen dat
A het hebben van vooroordelen niet goed is.
B negatieve beeldvorming goed is.
C dat stereotypering goed is.
D Waarden en nomen niet belangrijk zijn.
Op het moment dat ik mijn uniform uittrek ben ik een
burger…en dan word ik door mijn eigen collega’s aangehouden en dan word ik op een brutale, onvriendelijke manier benaderd en dat doet iets met me.
1p 48 Er zijn kranten die speciaal aandacht besteden aan de politiek terwijl andere kranten aandacht besteden aan een bepaalde godsdienst.
Een krant die geen speciale identiteit heeft, heeft alleen als doel
A het beïnvloeden van hun doelgroep.
B het bevorderen van meningsvorming.
C het maken van winst.
De doodstraf moet weer worden ingevoerd.
2p 49 Omcirkel in de onderstaande zin je keuze en maak de zin af.
Ik ben het hiermee eens / niet eens, omdat
...
...
