University of Groningen
Biomass pyrolysis for chemicals de Wild, Paulus
IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version below.
Document Version
Publisher's PDF, also known as Version of record
Publication date:
2011
Link to publication in University of Groningen/UMCG research database
Citation for published version (APA):
de Wild, P. (2011). Biomass pyrolysis for chemicals. Rijksuniversiteit Groningen.
Copyright
Other than for strictly personal use, it is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), unless the work is under an open content license (like Creative Commons).
Take-down policy
If you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediately and investigate your claim.
Downloaded from the University of Groningen/UMCG research database (Pure): http://www.rug.nl/research/portal. For technical reasons the number of authors shown on this cover page is limited to 10 maximum.
Download date: 27-04-2021
159
Dankwoord / Acknowledgements
Dit proefschrift is het resultaat van ruim 4 jaar promotieonderzoek op het gebied van thermochemische conversie van lignocellulosische biomassa voor de productie van chemicaliën. Iedereen –en in het bijzonder ECN en mijn collega’s binnen ECN- die op enigerlei wijze aan de totstandkoming van dit boekje heeft bijgedragen, wil ik hierbij alvast hartelijk bedanken.
Het onderzoek is mogelijk gemaakt door mijn werkgever ECN en begeleid door Prof. Dr. Ir.
H.J. Heeres (Erik) als mijn promotor aan de Rijksuniversiteit Groningen. Als “promovendus op afstand” heb ik het contact met Erik altijd als bijzonder plezierig en stimulerend ervaren.
Erik, heel erg bedankt voor je enthousiaste en deskundige bijdrage aan mijn promotiewerk.
Ik hou graag contact en zie uit naar verdere samenwerking.
Ik heb mijn promotiewerk uitgevoerd binnen de inspirerende omgeving van de ECN unit Biomassa, Kolen en Milieuonderzoek (BKM) in de groep Transportbrandstoffen en Chemicaliën (T&C). Mijn unitmanager Jan Willem Erisman heeft het onderzoek geïnitieerd en samen met mijn groepsleider Herman den Uil en biomassa programmacoördinator Jaap Kiel kon ik mij geen betere klankbordgroep wensen, bedankt! Op deze plek wil ik ook graag Yvonne Vriendjes, Ilona Kaandorp en Marloes Krijnen, de dames van ons BKM secretariaat, bedanken voor al hun bijdragen ‘achter de schermen’. Altijd als er een vergadering, congresbezoek, afspraak etc. geregeld moet worden staan ze klaar. Petje af!
In het kader van het afronden van het proefschrift wil ik hierbij de leescommissie Wolter Prins, Dietrich Meier en Gerrit Brem hartelijk bedanken voor het kritisch doornemen van het manuscript. Ook collega promovendus aan de RUG, Arjan Kloekhorst wil ik bedanken voor het ‘last-minute’ doorlezen van het proefschrift. Al met al is het er veel beter van geworden, bedankt!
Het promotieonderzoek is voortgekomen uit het bij ECN lopende torrefactie-onderzoek en een idee van Patrick Bergman om via getrapte ontgassing, chemicaliën uit biomassa te maken. Ik ben Patrick hier dan ook zeer erkentelijk voor. Volgens afspraak is het promotiewerk zoveel mogelijk binnen bestaande (ECN) projecten uitgevoerd. Hierbij is de steun van mijn directe collega’s binnen T&C erg belangrijk geweest. Vooral mijn paranimfen (en coauteurs) Hans Reith en Wouter Huijgen, mijn praktische steun en toeverlaat (en coauteur) Ron van der Laan en mijn kamergenoot Ruud Grisel hebben een flink aandeel in het promotieresultaat gehad. Maar ook mijn andere collega’s hebben – altijd in een prettige en stimulerende sfeer - bijgedragen.
160 Samenvatting
Arjan komt op gezette tijden met interessante ideeën voor experimenten en dankzij Raimo, Herman, Claudia en Jaap van Hal zijn mijn vooroordelen aangaande technische- en sociaal- economische evaluaties veranderd in waardering. Allemaal heel erg bedankt!
Het onderzoek is sterk toegepast en experimenteel van aard geweest en had niet uitgevoerd kunnen worden zonder veiligheidsadviezen van Henk Deuling en de hulp van deskundige operators en analisten.
Lex Bos en Peter Heere weten alles van de Pyromaat en daar heb ik vooral in het begin van het onderzoek veel aan gehad. Dankzij Ruud Wilberink (ik zal je enthousiaste inbreng heel erg missen Ruud, kan ik je nog inhuren?) en Herman Bodenstaff (jij blijft gelukkig nog!) kan nu vrijwel elke lastige biomassa aan de WOB gevoed worden; een basisvoorwaarde voor een geslaagde pyrolyse. Voor analisten als Marco Geusebroek, Gert Jan Herder, Arnold Toonen en Cor van Egmond is geen gas/vast/vloeibare monstername te moeilijk en ik sta nog steeds verbaasd over de efficiëntie en flexibiliteit waarmee de experimenten uitgevoerd worden, o.a. ook dankzij de planningen van Johan Kuipers. Bedankt mannen!
Jasper Lensselink, Alex Adell en Gert Jan Herder ben ik dank verschuldigd voor diverse thermische karakteriseringsproeven.
Bij de ontwikkeling van gecombineerde natte en droge thermochemische conversie van biomassa (aquathermolyse–pyrolyse), heeft Petra Bonouvrie een centrale rol gespeeld in het uitvoeren van diverse autoclaafexperimenten. Petra, je bent een topper, bedankt!
Experimenten leveren monsters op die geanalyseerd moeten worden, een cruciaal aspect bij het werk. Chemische analyse is bij de groep Materials Testing & Consultancy van Jaap Hooijmans altijd in goede handen. Ben van Egmond’s kennis van chromatografie is indrukwekkend en naast Ben wil ik ook Karina Vogelpoel speciaal bedanken voor al het analysewerk de afgelopen jaren.
Binnen de biomassagroepen van BKM wordt naast aan thermochemische bioraffinage ook volop en met succes gewerkt aan vergassing en verbranding. De gesprekken en discussies met o.a. Hubert Veringa (Helsinki!), Johan Beesteheerde (tomaten!), Bram van de Drift, Luc Rabou, Michiel Carbo, Christiaan van der Meijden (Milena flash pyrolyse ), Berend Vreugdenhil (Rio!), Lex Bos, Robin Zwart (Lille!), Rian Visser (autobanden!), Mariusz Cieplick, Jana Kalivodova (Riga!) en Jan Pels (Biochar!) hadden en hebben voor mij veel waarde. Dankzij Jan had ik in een vroeg stadium van mijn promotiewerk al wat stellingen.
Het promotieonderzoek is voor een groot deel uitgevoerd in het kader van het Nederlandse EOS-LT project “LignoValue” (2007 – 2010, partners WUR-FBR, WUR, RUG, Aston University) en in het kader van het thermochemische werkpakket 2 van het Europese 6e kaderproject “BioSynergy” (2007 – 2010, WP2 partners ECN, BTG en Aston University). Ik heb altijd prettig samengewerkt en veel geleerd van de discussies en presentaties tijdens projectbijeenkomsten. Veel heb ik goed kunnen gebruiken bij het promotieonderzoek.
Dankwoord / Acknowledgements 161
Van ‘ligninespecialist’ Richard Gosselink van FBR en van de ‘snelle pyrolyse specialisten’ van BTG, Bert van de Beld en Evert Leijenhorst heb ik het nodige opgestoken en zo ook van mijn collega’s binnen de RUG, Erik Heeres, CB Rasrendra en Arjan Kloekhorst en binnen Aston University, o.a. Tony Bridgwater, Daniel Nowakowski, Antzela Fivgaa, Elma Gyftopoulou en Elektra Papadopoulou.
Gedurende de laatste jaren is er, op het gebied van de toepassing van vaste stof NMR bij de karakterisering van biomassa, een prettige samenwerking ontstaan met de Radboud Universiteit Nijmegen, waar ik ooit mijn doctoraal heb behaald. Hierbij wil ik Arno Kentgens, Ernst van Eck, Anton Lunshoff, Carlijn Hendriks en Sander Habets hartelijk danken voor het interessante NMR werk dat de laatste jaren is uitgevoerd en wat ik ook goed heb kunnen gebruiken voor mijn proefschrift.
Een ander waardevol contact is dat met het “Latvian State Institute for Wood Chemistry” in Riga, Letland. Samen met Jana Kalivodova heb ik het LSIWC vorig jaar een bijzonder inspirerend bezoek gebracht in het kader van het Europese “WoodNet” project. Herewith I would like to thank Aivars Zhurinsh and Galina Dobele for their incredible hospitality and many interesting discussions about biomass valorisation. I am looking forward to our next meeting!
Gedurende enkele jaren neem ik deel aan het overleg binnen de IEA BioEnergy Taken 34 (Pyrolysis of Biomass) en 42 (Biorefineries), stimulerende internationale fora op het gebied van bioraffinage en de toepassing van pyrolyse voor energie en materialen. Ook hier zijn de discussies van grote waarde geweest voor mijn promotiewerk. Hierbij wil ik Doug Elliott van Pacific Northwest National laboratory (VS) als taakleider van T34, Kees Kwant van AgentschapNL als de Nederlandse afgevaardigde in het IEA-BioEnergy Executive Committee, Renë van Ree van Wageningen University Research – Foof and Biobased Research en Ed de Jong van Avantium als respectievelijk taakleider en assistent taakleider van T42 hartelijk bedanken voor hun uitnodiging en toestemming deel te nemen aan beide taken.
Herewith I would like to thank all the partners within IEA-T34 and IEA-T42 for their positive input to my PhD thesis work. Especially, I owe a lot to Tony Bridwater of Aston University, Dietrich Meier of vTI-Hamburg, Doug Elliott of PNNL, Anja Oasmaa of VTT, Renë van Ree of WUR-FBR, Ed de Jong of Avantium and Gerfried Jungmaier of Joanneum Research. Their positive feedback on my work has been of great value. Thank you so much and let’s keep in touch!
Renée de Lange wil ik hierbij hartelijk bedanken voor haar sportieve bijdrage aan de realisatie van dit proefschrift. Een promotieonderzoek is soms afzien en daar heb jij als geen ander ervaring mee!
Lieve Mariska, dank je wel voor alle liefde en geduld, zonder jou was dit proefschrift er nooit gekomen!
Paul
162
