Verkiezingsbijeenkomst Tweede Kamerverkiezingen 2021

(1)

ProDemos – Huis voor democratie en rechtsstaat Handleiding Verkiezingsbijeenkomst 2021 1

V erkiezingsbijeenkomst 

Tweede Kamerverkiezingen 2021

Handleiding voor medewerkers van maatschappelijke organisaties

   

(2)

Over de verkiezingsbijeenkomsten (2021)

Onze democratie leeft: burgers in Nederland zijn kritisch en betrokken − een ideale mix voor een gezonde democratie. Toch zijn er ook zorgen. De WRR is bezorgd over groepen burgers die het vertrouwen in de overheid en in hun eigen vermogen daar invloed op uit te kunnen oefenen, dreigen te verliezen (WRR, 2012). Volgens politicoloog Tom van der Meer zie je vooral bij praktisch opgeleiden, jongeren en bij nieuwe Nederlanders minder politieke betrokkenheid. Maar het zijn ook deze doelgroepen die het meest open staan voor meer kennis over politiek en rechtsstaat.  

ProDemos schuift aan…

‘ProDemos schuift aan’ is een gratis

programma voor mensen die vanuit zichzelf niet zo’n interesse hebben in politiek en rechtsstaat. We stellen onze begeleiders beschikbaar om bijeenkomsten te verzorgen bij maatschappelijke organisaties die deze mensen kunnen bereiken. Tijdens die bijeenkomsten willen we hen laten ervaren dat iedere burger te maken heeft met politiek en rechtsstaat. De opzet is dat deelnemers de bijeenkomst leuk en leerzaam vinden, en dat ze ook het gevoel krijgen dat hun mening er mag zijn, en dat je niet gestudeerd hoeft te hebben om betrokken te zijn bij onze democratische rechtsstaat.  

Doel van deze verkiezingsbijeenkomsten Het doel is dat deelnemers na afloop van de bijeenkomst beter weten waar de Tweede Kamer verkiezingen over gaan, weten waarom het belangrijk is om te stemmen en zich meer toegerust voelen om een weloverwogen stemkeuze te kunnen maken.

Toolbox: doe het zelf!

ProDemos heeft de werkvormen en materialen van de bijeenkomsten verwerkt in een toolbox die u kunt gebruiken om zelfstandig een bijeenkomst te leiden over de Tweede

Kamerverkiezingen, met een groep van 8 tot 30 deelnemers. Per onderdeel krijgt uitleg hoe u het kunt aanpakken. De werkvormen zijn zo opgezet dat alle aanwezigen anderhalve meter afstand kunnen houden van elkaar.

De toolbox in zijn geheel (met de PowerPoint) vindt u op: https://prodemos.nl/toolboxTK21 Welke mensen kunt u uitnodigen?

Deze handleiding is geschreven voor medewerkers van maatschappelijke organisaties die een bijeenkomst willen organiseren voor de volgende twee doelgroepen: 

1. Nederlanders met een

migratieachtergrond. Er wordt rekening gehouden met de mogelijkheid dat deelnemers moeite hebben met het lezen en verstaan van Nederlands. 

2. En eventueel: autochtone Nederlanders die best weten hoe ze moeten stemmen, maar niet goed bekend zijn met de standpunten van de politieke partijen en niet het belang zien van stemmen. Er is rekening gehouden met de mogelijkheid dat deelnemers moeite kunnen hebben met lezen.

Te moeilijk? Nodig ons uit!

Mochten de coronamaatregelen (en het eigen coronabeleid van ProDemos) het toestaan, dan kunt u er ook voor kiezen om een begeleider vanuit ProDemos te vragen. We komen graag naar u toe!

Voorwaarde is dat u beschikt over:

• goedwerkende laptop, scherm en geluid (voor de PowerPointpresentatie)

• toegang tot internet (om filmpjes te laten zien)

NB: En zorg dat de presentatie gereedstaat wanneer de begeleider aankomt!

(3)

Handleiding verkiezingsbijeenkomst

0. Voorbereiding

Neem de handleiding van tevoren goed door en verzamel de benodigde materialen. Zorg ook voor pennen en papier. Per onderdeel ziet u welk materiaal u nodig heeft.  

De handleiding is geschreven voor uw doelgroep. Maar zoals u begrijpt is dit altijd nog een breed begrip. U bent de zelf expert voor het inschatten van het juiste niveau van uw groep. Kijk vooraf hoe u bepaalde vragen of opdrachten eventueel kunt ombuigen.  

  • Inventariseer tijdig wat de technische mogelijkheden zijn in de zaal waar de bijeenkomst plaats gaat vinden. Voor dit programma heeft u een beamer en scherm nodig, met goed geluid. Test deze ook zodat u vlak voor de uitvoering niet tegen gebreken aanloopt 

• Bekijk tijdig de ruimte en check of het programma uitvoerbaar is conform de geldende coronamaatregelen.  

• Promoot uw evenement. U kunt hiervoor gebruik maken van de sjablonen in de toolbox.

• Zorg dat er koffie/thee en wat lekkers is voor de deelnemers van de bijeenkomst. 

• Maak de zaal gereed en zet de PowerPoint presentatie klaar.

Aandachtspunten tijdens het programma 1. Het is mogelijk dat er mensen binnen uw

groep zijn die weinig vertrouwen hebben in de politiek.  Een tip voor u is om mee te geven dat politiek misschien niet perfect is, maar dat het toch bijzonder fijn is dat we in een democratie leven, waar je stem telt

en waar je je mening mag laten horen.

Vertrouwen in de politiek herstel je niet in twee uurtjes, maar deze bijeenkomst kan wel een positieve ervaring zijn.  

2. Iedere burger heeft ervaring met de overheid en de eigen leefomgeving.

Deelnemers hebben er vaak behoefte aan om hun ervaringen te delen. Aangezien de bijeenkomst ook een sociaal aspect heeft, is het belangrijk om hier enige ruimte voor te maken. Het delen van ervaringen is een belangrijke weg naar meer begrip en ook momenten om van elkaar te leren.

Belangrijk voor u is allereerst te luisteren en om toch steeds terug te komen op de kern van de onderdelen. U kunt de voorbeelden dan als illustratie gebruiken.

Regelmatig hebben de ervaringen van deelnemers te maken met het thema: wat voor invloed heb ik als burger? Fijn als u de opdrachten kunt gebruiken om hierin te helpen aan antwoorden.

Overzicht van de onderdelen  1. Algemene introductie

2. Politiek… Waar denken jullie aan? 

3. Tweede Kamerverkiezingen   4. De macht in het land   5. Van probleem tot oplossing   6. Hoe werkt de Tweede Kamer?  

7. Wie beslist wat 8. Mini-test StemWijzer  

9. Wat als jullie het voor het zeggen hadden?  

(4)

1. Algemene introductie

Vertel dat de verkiezingen van de Tweede Kamer eraan komen. Stel de volgende vragen om alvast in het onderwerp te komen:

• Wie weet wanneer de verkiezingen zijn?

(17 maart – evt. toevoegen dat er vanwege corona op 15 en 16 maart ook al gestemd kan worden)

• Waar stemmen we dan voor? (De nieuwe leden van de Tweede Kamer)

• Kan iemand wat politieke partijen noemen?

• De politieke partijen zijn nu op campagne en zijn veel op tv en sociale media. Wie van de deelnemers volgt dit (een beetje)?

• Wie vindt politiek interessant?

• Wie juist niet?

Vertel dat jullie vandaag verschillende opdrachten gaan doen en zo meer leren over de politiek en de verkiezingen. Maar vooral: de deelnemers gaan ontdekken wat zij zelf belangrijk vinden. En dit kan helpen bij het uitbrengen van hun stem. Laat de volgende dia zien:

(5)

2. Politiek… Waar denken jullie aan?

Korte omschrijving

Deze werkvorm is een eenvoudige introductie op het thema ‘politiek’. Welke associaties hebben de deelnemers met politiek? Het geeft u een indicatie van het kennisniveau van de deelnemers en laat deelnemers zien dat ze eigenlijk al veel weten.

Leerdoelen

Deelnemers leren wat politiek is en dat politiek ook dicht bij hen staat.

Duur 10 minuten Benodigdheden

• PowerPointpresentatie slides 3-5

Handleiding

1. Vertel de deelnemers dat het programma zal gaan over politiek. Maar wat is politiek eigenlijk? Welke associaties hebben zij met politiek?

2. Vertel dat je zo op het scherm (met de PowerPoint) verschillende woorden laat zien. Vraag hen allemaal een woord te kiezen dat volgens hen het meest hoort bij

‘politiek’.

3. Als iedereen een woord heeft gekozen, nodig je de verschillende deelnemers uit om te vertellen waarom ze een bepaald woord/afbeelding gekozen hebben. Er zijn geen foute antwoorden: politiek is heel veel tegelijk.

4. Laat de dia’s 4 en 5 afwisselend zien zodat de deelnemers kunnen kiezen

5. Als je de gekozen woorden besproken hebt, geef je een korte conclusie: Politiek gaat over het besturen van de gemeente/de provincie/het land. Daar horen heel veel dingen bij zoals: stemmen, partijen, wetten… etc. Gebruik de gekozen antwoorden als aanknopingspunt om te peilen wat deelnemers al weten, en wat ze interessant vinden.

(6)

ProDemos – Huis voor democratie en rechtsstaat ProDemos Schuift aan – Tweede Kamerverkiezingen 2021 | 6

3. Tweede Kamerverkiezingen

Met behulp van een aantal slides in de PowerPointpresentatie en een kort

animatiefilmpje legt u uit hoe je kunt bepalen op wie je wilt stemmen (zoals: een online stemhulp doen, het nieuws volgen of erover praten met anderen). Daarnaast vertelt u hoe het stemmen zelf in zijn werk gaat.

Leerdoelen

• Deelnemers leren dat er binnenkort Tweede Kamerverkiezingen zijn en weten

hoe ze kunnen bepalen op welke partij ze willen stemmen.

• Deelnemers weten hoe stemmen werkt en wat ze mee moeten nemen naar het stembureau.

Duur

10 - 15 minuten Benodigdheden

• PowerPointpresentatie slides 6-9

• Internettoegang (om het filmpje te kunnen bekijken)

Handleiding

Dia PowerPoint- presentatie

Dit vertelt u of doet u:

U kunt doorklikken op de dia er verschijnen 3 beelden. U kunt dit vertellen:

Plaatje 1:

• U kunt interviews bekijken en lezen van partijleden in de media.

• U kunt op de websites van de deelnemende partijen de partijprogramma’s lezen.

Plaatje 2:

• U kunt in gesprek met familie en vrienden. Wat is ieders mening over verschillende onderwerpen en de politiek? Maar vooral wat vindt u er zelf van?

Plaatje 3:

• U kunt de StemWijzer doen. Wie heeft dit wel eens gedaan? Op de website krijg je verschillende stellingen te zien waar je je mening over kunt geven. Je krijgt aan het einde een uitslag welke politieke partij het beste bij jouw meningen past.

Start het filmpje (Waarom is het belangrijk dat ik stem?) door op spatie te klikken. Vraag aan het einde of iedereen het heeft begrepen.

Het filmpje duurt 1.30 minuten

Het filmpje is ook te bekijken via onze playlist op YouTube:

https://www.youtube.com/playlist?list=PL8yT_kNUNZ6MlKRFUgnKUT 5WHF9pSNBZf [titel in de playlist: ‘Waarom stemmen? (2021’)]

U vertelt dit:

• U laat uw identiteitsbewijs en stempas zien.

• U krijgt een stemformulier.

• U mag naar het stemhokje en met een rood potlood het cirkeltje rood kleuren bij de persoon op wie u wilt stemmen.

• Stemmen doet u alleen. Je mag niet met z’n tweeën in het stemhokje staan.

(7)

• Stemmen is geheim. Alleen als je blind bent, mag iemand met je mee om te helpen.

• Na het stemmen mag u vertellen op wie u hebt gestemd, maar dat hoeft niet. Niemand mag u daartoe dwingen.

• U mag ook ‘blanco’ stemmen. (Vraag wie weet wat dit is. Met een blanco stem (dus als je geen rondje rood kleurt, maar het

stembiljet leeg inlevert) kun je laten zien dat je het met geen enkele politieke partij eens bent.)

Extra maatregelen vanwege corona:

Stempas

• Kiezers die op de verkiezingsdatum 70 jaar of ouder zijn, krijgen een stempluspas, zodat ze gebruik kunnen maken van de mogelijkheid om per post te stemmen. Zie uitleg bij kopje stemmen per brief.

• Iedere kiezer krijgt bij de stempas een ‘gezondheidscheck’

meegestuurd. Hierop staat de check die iedereen voor het stemmen moet doen. De gezondheidscheck zien de deelnemers ook in de presentatie.

• Stempas kwijt? Je kunt tot 12 maart 17.00 uur een nieuwe stempas aanvragen. Ga hiervoor naar het gemeentehuis of vraag schriftelijk een nieuwe stempas aan bij je gemeente.

Wanneer kan ik stemmen?

• De stembureaus zijn open op woensdag 17 maart 2021 van half 8 ‘s morgens tot 9 uur ‘s avonds. Sommige stembureaus gaan al vroeger open, bijvoorbeeld op treinstations.

• Op 15 en 16 maart zijn er maar een paar stemlokalen geopend in de gemeente.

• 15 en 16 maart zijn bedoeld voor kiezers die in een risicogroep vallen. Wat dat inhoudt, kunnen de deelnemers nalezen op de website van de RIVM (https://www.rivm.nl/coronavirus- covid-19/risicogroepen).

In het stemlokaal

• Je mag in elk stemlokaal in jouw gemeente stemmen. Op je stempas staat het adres van een stemlokaal bij jou in de buurt.

Of kijk op: https://waarismijnstemlokaal.nl

• In de stemlokalen houden we 1,5 meter afstand en alles wordt steeds schoongemaakt. Ook is het verplicht een mondkapje te dragen.

Stemmen per brief

• Kiezers die op de verkiezingsdag 70 jaar of ouder zijn ontvangen een stempluspas. Op de achterkant van de

stempluspas staat uitgelegd wat je moet doen om per brief te kunnen stemmen.

(8)

• Twee weken na ontvangst van de stempluspas ontvangen kiezers een tweede envelop met documenten die nodig zijn om per post te kunnen stemmen.

• Briefstemmers kunnen hun briefstem per post versturen of afgeven op een van de afgiftepunten. Twee weken voor de verkiezingen worden de afgiftepunten per gemeente bekendgemaakt.

• Vertel dat deelnemers dan hun identiteitsbewijs moeten meenemen.

Machtigen

• Een kiezer mag voor maximaal drie anderen een volmachtstem uitbrengen. Een kiezer mag de volmachtstemmen alleen tegelijk met zijn eigen stem uitbrengen.

Om iemand te machtigen moet je het volgende doen:

1. Vul de achterkant van de stempas in.

2. Zet samen met de andere persoon een handtekening.

3. Geef aan die persoon je stempas en een kopie van je paspoort, identiteitskaart of rijbewijs.

4. Vertel die persoon op wie je wilt stemmen.

Dit is een ‘onderhandse machtiging’. Dat kan alleen als degene die voor jou gaat stemmen, in dezelfde gemeente woont. Als je iemand wilt machtigen die in een andere gemeente woont, moet je een

‘schriftelijke machtiging’ regelen. Hoe dat werkt, zie je op de website van de Kiesraad: https://www.kiesraad.nl/verkiezingen/tweede- kamer/stemmen/volmacht

(9)

4. De macht in het land

Aan de hand van een simpel schema

bespreekt u met de deelnemers wie de macht heeft in het land.

Leerdoel

Deelnemers leren dat de kiezers bij de verkiezingen bepalen wie er in de Tweede Kamer komen.

Duur 10 minuten Benodigdheden PowerPoint Handleiding

Stap 1 (optioneel)

Geef iedere deelnemer een memoblaadje.

Vraag de deelnemers op te schrijven wie volgens hen de macht heeft in het land.

Stap 2

Projecteer het schema ‘De macht in het land’.

Vul het schema in. Dit gaat automatisch door op enter te drukken/te klikken. Stel af en toe ook een vraag aan de deelnemers, bijv.:

• Wie zijn de kiezers? En wie kiezen ze?

• Wat doet de Tweede Kamer?

• Hoe krijgt Nederland een regering? En een minister-president?

• Wie heeft de macht in het land? (kiezers

→ Tweede Kamer)

Stap 3 (optioneel)

Vraag wie van tevoren op zijn memoblaadje of in de chat ‘het volk’, ‘wij’ of ‘de Tweede Kamer’ hadden opgeschreven. Dat is inderdaad het goede antwoord.

Extra informatie

Toelichting bij de PowerPoint ’De macht in het land (in volgorde waarin ze in beeld

verschijnen)

• Kiezers: iedereen van 18 jaar of ouder met een Nederlands paspoort mag stemmen bij de Tweede Kamerverkiezingen. Dat zijn bijna 13 miljoen mensen.

• Tweede Kamer: De leden van de Tweede Kamer zijn gekozen door de kiezers en nemen besluiten in opdracht van de kiezers. Ook controleren ze het werk van de ministers en de staatssecretarissen.

• Ministers: de ministers maken

wetsvoorstellen over veel verschillende onderwerpen, zoals zorg, werk, geld en veiligheid. De Tweede Kamerleden debatteren en stemmen over de voorstellen van de minister. Pas als een meerderheid van de Tweede Kamer instemt met een voorstel van een minister is de wet goedgekeurd. Na de Tweede Kamer moet de Eerste Kamer het

wetsvoorstel nog in behandeling nemen.

• Staatssecretarissen: de staatssecretarissen vormen samen met de ministers het kabinet. De staatssecretarissen zijn eigenlijk een soort onderministers. Zij maken wetsvoorstellen over hun eigen beleidsterrein.

• Eerste Kamer: als de Tweede Kamer een wetsvoorstel van het kabinet heeft goedgekeurd, moet de Eerste Kamer er ook nog over stemmen. De Eerste Kamer controleert of wetten wel uitvoerbaar zijn en niet in strijd met andere wetten. Pas als de Eerste Kamer akkoord is, kan de minister samen met zijn of haar ambtenaren aan de slag om het wetsvoorstel uit te voeren.

(10)

5. Van probleem tot oplossing

Korte toelichting  

De Tweede Kamer neemt beslissingen over de manier waarop Nederland bestuurd wordt. In andere woorden: de Tweede Kamer maakt wetten en regels. In deze werkvorm ga je met de groep stap voor stap bekijken hoe een wet wordt gemaakt.

  Leerdoel  

Deelnemers weten hoe een wet gemaakt wordt en welke stappen daarvoor moeten worden doorlopen. 

  Materialen  

• Voor iedere deelnemer pen en papier.

• PowerPoint met afbeeldingen van probleem naar oplossing. Kies welke variant: 

o Variant I waarbij je de plaatjes samen met de deelnemers in de juiste volgorde zet.  U kunt de platen eventueel zelf downloaden en op A3 formaat uitprinten: https://prodemos.nl/wp- content/uploads/2021/01/VanProblee mNaarOplossing_A3_digitaal.pdf o Variant II waarbij de deelnemers eerst

zelf (individueel) de stappen in de juiste volgorde moeten zetten. 

Handleiding

1. Leg de deelnemers uit dat de Tweede Kamer wetten en regels maakt voor Nederland. Een nieuwe wet komt er meestal omdat er een probleem is dat opgelost moet worden. Jullie gaan samen kijken hoe zo’n wet wordt gemaakt.

2. Vraag de deelnemers of ze een voorbeeld kunnen noemen van een probleem in Nederland. Het kan een probleem van nu zijn, of een probleem van vroeger.

Als de groep niet zelf op een probleem kan komen, kun je zelf een probleem

inbrengen. Bijvoorbeeld:  

o veel mensen met een rookverslaving (oplossing: op steeds meer plekken een rookverbod) 

o aardbevingen in de provincie Groningen (oplossing: minder gas oppompen en schadeloosstellingen betalen)

o te weinig goedkope sociale huurwoningen (oplossing: woningcorporaties mogen alleen nog maar goedkope huurhuizen bijbouwen en geen duurdere)

o dierenmishandeling van wilde dieren in het circus (oplossing: verbod op het gebruik van wilde dieren in het circus) 

o alcoholschade bij jongeren (oplossing:

alcoholverbod voor jongeren onder de 18 jaar). 

Laat nu de PowerPoint zien met de 7 verschillende stappen van probleem naar oplossing. Je kunt hierbij kiezen uit variant I of variant II.  

Variant I:   

Op de slide staan de zeven stappen van probleem naar oplossing, maar dan door elkaar. Neem de stappen kort met de deelnemers door.  

Als je verder klikt zie je een leeg schema met zeven vlakken. Dit schema ga je in een

gespreksvorm vullen met de deelnemers. Wat komt er eerst? Ga zo verder totdat het

schema is ingevuld.  

Variant II:  

Op de slide staan de zeven stappen van probleem naar oplossing, maar dan door elkaar. Bij iedere stap staat een nummer. 

Vraag de deelnemers om pen en papier te pakken. Daarop kunnen ze de nummers van de stappen in de juiste volgorde zetten.

Degene die denkt dat hij of zij de juiste volgorde gevonden heeft, kan het delen in de chat.   

Bespreek de juiste volgorde met de deelnemers. Concludeer dat de Tweede Kamer beslist over nieuwe wetten. Ze mogen ze goedkeuren, afkeuren, veranderen en zelf bedenken. De Tweede Kamerleden (de mensen die we kiezen) zijn dus heel belangrijk. Een wet wordt goedgekeurd als een meerderheid het ermee eens is. Over een nieuwe wet wordt vaak lang overlegd

(vergaderd) en tot slot gestemd. 

(11)

6. Hoe werkt de Tweede Kamer?

Korte toelichting

In dit onderdeel bekijkt u samen met de deelnemers de korte animatie ‘Hoe werkt de Tweede Kamer’.

Leerdoel

De deelnemers weten hoe de Tweede Kamer en het wetgevingsproces werkt.

Materialen

• PowerPoint, slide 14

• Of de playlist op YouTube:

https://www.youtube.com/playlist?list=PL 8yT_kNUNZ6MlKRFUgnKUT5WHF9pSNBZf

Handleiding

Start de animatie door erop te klikken. Stel na afloop van de animatie een aantal

controlevragen aan de studenten om te controleren of ze het begrepen hebben.

(12)

6. Wie beslist wat ?

Korte toelichting 

Dit onderdeel kun je doen na een filmpje over het werk van de Tweede Kamer of na een korte plenaire uitleg. Zo kun je checken of de deelnemers het filmpje of jouw uitleg

begrepen hebben. Je laat via een PowerPoint een aantal stellingen aan de deelnemers zien.

Door middel van een rode of groene kaart bepalen de deelnemers of de Tweede Kamer hierover de beslissing neemt.  

  Leerdoel 

Deelnemers weten dat de Tweede Kamer beslissingen neemt over veel verschillende onderwerpen, zoals geld, zorg, scholen en veiligheid. En dat andere beslissingen niet door de Tweede Kamer, maar bijv. door de gemeente worden genomen. 

Benodigdheden 

• PowerPoint met stellingen 

• Optioneel: voor iedere deelnemer een rode en een groene kaart.

Handleiding

• Vertel de deelnemers uit dat je een aantal stellingen over de Tweede Kamer laat zien.

Leg uit dat ze bij iedere stelling moeten aangeven of de Tweede Kamer hierover beslist of niet.  

• De deelnemers kunnen antwoord geven door middel van het opsteken van een rode of groene kaart.  U kunt ook met handopsteken werken.

• Start de PowerPoint en laat de stellingen een voor een zien.  

• Licht na iedere stelling het antwoord toe.  

Stellingen 

• De Tweede Kamer beslist hoeveel geld je zelf moet betalen voor je zorgverzekering.

Antwoord: juist. De Tweede Kamer beslist over het eigen risico in de zorg.

• De Tweede Kamer beslist wanneer het vuilnis wordt opgehaald.  

Antwoord: onjuist. De gemeente waar jij woont bepaalt wanneer er in jouw straat vuilnis wordt opgehaald. 

• De Tweede Kamer beslist hoeveel politie er op straat is.

Antwoord: juist. De Tweede Kamer beslist over het aantal politieagenten. Dit is in de wet geregeld. 

(13)

• De Tweede Kamer beslist wanneer iemand een sociale huurwoning krijgt. 

Antwoord: onjuist. De gemeente bepaalt wanneer iemand voorrang krijgt bij een sociale huurwoning. 

• De Tweede Kamer beslist over hulp aan bedrijven die door de coronacrisis in de problemen zijn gekomen. 

Antwoord: juist. De Tweede Kamer beslist over extra maatregelen om bedrijven en sectoren die zwaar getroffen zijn door de coronacrisis extra te steunen.  

• De Tweede Kamer beslist waar nieuwe huizen mogen worden gebouwd. 

Antwoord: onjuist. De gemeente bepaalt waar nieuwe huizen gebouwd mogen worden.  

• De Tweede Kamer beslist hoeveel vluchtelingen er naar Nederland mogen komen. 

Antwoord: juist. De Tweede Kamer beslist hoeveel vluchtelingen er naar Nederland mogen komen.

Hierbij moet Nederland zich ook houden aan Europese verdragen.  

• De Tweede Kamer beslist waar in jouw buurt bomen worden geplant.

Antwoord: onjuist. De gemeente beslist waar er in jouw buurt bomen worden geplant.  

(14)

7. Mini-test StemWijzer

Korte toelichting 

Deelnemers maken kennis met een aantal (versimpelde) stellingen uit de StemWijzer.

Deze variant van de werkvorm ‘Over de Lijn’ is coronaproof gemaakt: deelnemers stemmen door middel van rood-groene kaarten. Zo hoeven de deelnemers niet rond te lopen.  

  Leerdoel 

De deelnemers vormen zich een mening over een aantal actuele stellingen uit de

StemWijzer.

  Benodigdheden 

• PowerPoint met stellingen 

• Optioneel: voor iedere deelnemer een rode en een groene kaart.

Handleiding 

• Vertel de deelnemers dat u ze een aantal actuele stellingen uit de StemWijzer gaat voorleggen. Door middel van een rode of groene kaart (of eventueel met

handopsteken) kunnen de deelnemers laten zien of ze voor of tegen de stelling zijn. Leg de deelnemers uit dat het gaat om hun eigen mening, niet om goed of fout. 

• Bespreek de stellingen na. Vraag

deelnemers waarom ze voor of tegen een stelling zijn. Vertel de deelnemers dat de politieke partijen allemaal anders denken over deze stellingen. Door een online stemhulp te doen, zoals de StemWijzer, kun je erachter komen welke partij bij jouw standpunten past. De StemWijzer is

beschikbaar via www.stemwijzer.nl.

Stellingen 

1. Kinderopvang moet voor alle ouders ten minste drie dagen in de week gratis worden.

2. Asielzoekers met een verblijfsvergunning moeten eerst inburgeren voordat zij een sociale huurwoning krijgen.

3. Nieuwbouwwijken moeten voor ten minste 40 procent bestaan uit sociale huurwoningen.

4. Leraren op de basisschool moeten net zoveel gaan verdienen als leraren op middelbare scholen.

5. Nederland moet meer vluchtelingen opnemen dan het nu doet.

6. Aankomende jaarwisseling moet het weer toegestaan zijn om siervuurwerk af te steken.

7. Er moeten woningen worden gebouwd op grond die nu voor landbouw wordt gebruikt.

8. In plaats van commerciële zorgverzekeraars moet er een landelijk zorgfonds voor iedereen komen.

9. Nederland moet meer geld uitgeven aan defensie.

10. Mensen moeten altijd zelf kunnen kiezen of ze een mondkapje dragen.

(15)

8. Wat als jullie het voor het zeggen hadden…

In deze laatste werkvorm kiezen de deelnemers hoe zij Nederland zelf, in een ideale toekomst, voor zich zien. Dit doen ze aan de hand van stellingen waarover de groepjes gezamenlijk besluiten nemen.

Leerdoelen

• Deelnemers leren hun keuze te

beargumenteren en samen tot een besluit te komen.

• Deelnemers zien in dat er verschillende meningen en belangen zijn, en dat we toch samen besluiten moeten nemen.

Duur 20 minuten Benodigdheden

PowerPoint met stellingen Handleiding

Stap1: Opdracht

• Verdeel de groep in kleine groepjes maar laat hen wel 1,5 meter afstand behouden.

• Vertel dat elk groepje zich mag inbeelden dat zij zelf de baas zijn van Nederland.

• Vertel dat zij straks elke keer een stelling zien op het scherm en dat zij onderling mogen overleggen en besluiten of zij dit wel of niet gaan doen.

• Vertel dat iedereen in het groepje een stem heeft. Niet alleen de mensen die gewend zijn de leiding te nemen. Ze moeten tot een democratisch besluit komen.

• Vertel dat je na elk overleg vraagt of iemand het groepsbesluit wil delen met de rest van de groep.

Stap 2: Bespreking per stelling

• Bespreek de stellingen een voor een en laat elk groepje vertellen wat zij hebben

gekozen.

• Nodig de mensen uit te motiveren waarom zij daarvoor hebben gekozen.

• Nodig daarna een ander groepje uit met andere keuze en daag hen uit de anderen te overtuigen.

• Bekijk per stelling welke keuze de

meerderheid krijgt, als je de uitslagen van alle groepjes bij elkaar zou nemen.

• Leg de link naar de Tweede Kamer: daar gaat het ook om de meningen van verschillende partijen en de uitslagen van stemmingen.

Stap 3: Afronding

• Vat nog even samen hoe het land er uit ziet aan de hand van de keuzes van de hele groep.

• Vertel dat je in een democratie niet altijd je zin kunt krijgen, maar dat iedereen rechten heeft, ook mensen die tot een minderheid behoren. Die rechten beschermen jou, en die rechten beschermen ook de anderen.

dat zorgt ervoor dat er met iedereen rekening gehouden moet worden.

• Vertel dat keuzes ook te maken hebben met geld. Je zou alles wel willen maar wie betaalt dit? Wil je betere zorg? Dat komt niet zomaar uit de lucht vallen. Dat betalen we met elkaar door middel van belasting.

Stellingen

• In ons land van de toekomst gaan we meer windmolens bouwen.

• In ons land van de toekomst gaan we misdadigers strenger straffen.

• In ons land van de toekomst hebben we geen Koning meer, maar een gekozen president.

• In ons land van de toekomst betalen rijke mensen meer belasting dan armere mensen.

• In ons land van de toekomst mag je alles blijven zeggen en schrijven wat je wilt, ook al beledig je een ander.

• In ons land van de toekomst gaan we meer belasting betalen om de zorg te verbeteren.

• In ons land staat de economie en banen op nummer 1. Natuur is minder belangrijk.

(16)

• In ons land van de toekomst mag je vuurwerk afsteken tijdens oud en nieuw.

• Ons land van de toekomst is geen lid meer van de Europese Unie. Wij stappen net als Engeland uit de EU.

• In ons land van de toekomst is er een belasting op ongezond eten zoals hamburgers, chips en cola.