m id dela r es en ko nin gi n
Goed bezig
Maria’s eigen omroep Een oefening
in verlangen
Verrezen
A
llerheiligen en Allerzielen liggen niet alleen op de kalender dicht bijeen, ook qua betekenis zijn ze nauw verwant. Het hoeft dan ook niet te verbazen dat het verschil tussen beide dagen onduidelijk is voor veel men- sen. In ons land is het hoogfeest van Allerheiligen een van de ‘geboden’ of verplichte feestdagen van het kerkelijke jaar. Op 1 november brengen we een eresaluut aan alle heiligen in de katholieke Kerk. In de praktijk herdenken we dan ook alle andere overledenen die ons na aan het hart lig- gen.Allerzielen, dat we vieren op 2 november, zou te- ruggaan op een eeuwenoude traditie in kloosters en abdijen, waar vanouds wordt gebeden voor alle overleden leden van de gemeenschap. In de abdij van Averbode, bijvoorbeeld, worden elke avond tijdens de vespers de namen voorgelezen van de paters, broeders en andere dierbaren die op die dag gestorven zijn. In de dood is iedereen gelijk: abten en bisschoppen worden in één adem genoemd met knechten en meiden.
Op onze begraafplaatsen is het vaak stil, maar rond deze tijd worden ze druk bezocht. Je merkt het aan de chrysanten in alle kleuren die de gra-
ven sieren. Op veel plaatsen rusten de doden niet meer in de schaduw van de parochiekerk, maar ligt de begraafplaats aan de rand van het dorp.
Dat geeft te denken.
Het maakt het er ook niet makkelijker op voor wie slecht te been is en het kerkhof wil bezoeken.
Maar waarom zou je niet iemand aanspreken om in jouw plaats een bloemetje te leggen op het graf van een geliefde? Je kunt ook thuis een kaarsje aansteken bij de foto van een overledene die een bijzondere plek in je hart heeft: je vader of moeder, je lieve man of vrouw, een jonggestorven kind, een vriend van jaren of een overleden buur of werkmakker.
De dood zullen we wellicht nooit helemaal be- grijpen. Maar, zo schrijft pater Frans Fabry in zijn bijdrage voor dit nummer, sterven is niet het einde van een mensenleven. Het lijkt alleen maar zo. Na dit leven wacht ons immers de ont- moeting met de verrezen Christus. Klinkt dat als een schrale troost voor wie net iemand verloren is? Misschien. En toch raakt het de kern van ons christelijke geloof, want ook wij zullen ooit verrij- zen met de Heer.
De redactie
Inhoud
Goed bezig Frans Fabry
Maria’s eigen omroep Louis Defives
Een schatkist van gebeden Geert Narinx
Met reuzenstappen vooruit Monique Rahier
Dagen van verbondenheid Antoine Rubbens
Heilige boontjes Myriam Vanden Nest
Wees gegroet ...
in Scherpenheuvel
Zijn moslims onze broers?
Louis Defives
Een oefening in verlangen Gerben Zweers
De liturgie, bron van vreugde Jos Vanderbruggen
Uit het leven gegrepen ...
12-13
Montfort en ik ...
28
Heb je vijf minuutjes? ...
29
We bidden voor en met elkaar ...
32-33
Tombola – Lourdes in België – Puzzelpagina ...
34-35
4-5
16-17 10-11
6-7
24-25 14
20-23
8-9
26-27
30-31
Een schatkist van gebeden
A
fgelopen oktobermaand hebben we van- uit Scherpenheuvel dagelijks de rozen- krans gebeden en uitgezonden via Eclips TV. Na iedere uitzending konden mensen bellen naar de pastorie om intenties te formuleren waar we dan bij de volgende rozenkrans voor hebben gebeden. In verbondenheid met veel mensen baden we samen voor al deze intenties. Zoveel intenties, zoveel verhalen, lief en leed werden op deze manier met elkaar gedeeld. Ze openden ook mijn hart en oren.Sinds mijn diakenwijding heb ik beloofd om da- gelijks het getijdengebed te bidden ‘ter wille van de Kerk, ja zelfs voor heel de wereld’. Het getij- dengebed, ook het brevier genoemd, bestaat voor- namelijk uit het bidden van psalmen. En dat zijn oude poëtische liederen of gebeden van dank, lof, woede, smeken enzovoort. Ze tonen ons het hart
van de biddende gelovige uit het Oude Verbond.
Hij uit zijn diepste gevoelens in woorden en richt zich tot God.
DRAGEND EN UITDAGEND
‘Ja maar, Geert, dat zijn zulke oude teksten en bovendien in een taal die niemand nog spreekt of begrijpt. Waarom zouden we zulke oude gebeden nog gebruiken?’ Die opmerking hoor ik vaak wanneer ik vormingen geef over psalmen in de liturgie.
Toen ik op het seminarie voor het eerst in con- tact kwam met het getijdengebed en met de psalmen werd ‘geconfronteerd’, was dat inder- daad vreemd voor mij. In het begin had ook ik het er moeilijk mee, maar door er dagelijks mee te bidden, ging er een schatkist van gebeden open. Vandaag merk ik dat de psalmen me ‘over- vallen’. In de loop van de dag hoor ik psalmver-
De psalmen zijn alomtegenwoordig in de liturgie, en toch kennen we ze nauwelijks.
Als je er dagelijks mee gaat bidden, gaat er een hele wereld open, schrijft Geert Narinx.
Dan klinken er psalmverzen op bij al wat je doet, hoort en ziet.
zen bij de dingen die ik zie, hoor, voel, ervaar.
Ze begeleiden me tijdens de dag, ze dragen mijn doen en laten, ze dagen me uit.
Toen kanunnik Wilfried Brieven in de morgen van 7 maart overleed, was de eerste zin die in mij opkwam: ‘In de ochtend, Heer, schenkt Gij ons uw rijkste zegen’ (naar Ps 90, 14). Kanunnik Brieven verlangde naar de ontmoeting met onze hemelse Vader. Die ochtend ontving hij de rijkste zegen, namelijk God van aangezicht tot aange- zicht te mogen ontmoeten en eeuwig voor zijn troon Gods lof te zingen.
DANKBAAR BIDDEN
Ook wanneer ik aan de telefoon al die intenties voor de rozenkrans hoorde, hoorde ik de psal- mist bidden en zich richten tot God. Iemand die alle moed verloren had en in tranen haar verhaal vertelde en smeekte om te bidden voor haar zoon, dat hij toch maar op het rechte pad mocht blijven. Klinkt dan niet het gebed mee van de psalmist, die bidt: ‘Uit de diepte roep ik, Heer, luister naar mijn stem. Wil aandachtig horen naar mijn smeekgebed’ (Ps 130, 1-2) of: ‘Verhoor mijn bidden spoedig, Heer, mijn Geest is uitgeput’
(Ps 143, 7).
We ontvingen ook vele telefoons van mensen die hun dankbaarheid betuigden voor dit initiatief.
Mensen wier dag goed begon omdat we samen hadden gebeden, die buren en familie opbellen om te vertellen hoeveel deugd ze eraan hebben. Ook hierbij klinkt een psalm: ‘U wil ik danken, Heer, uit heel mijn hart, verhalen wil ik al uw wonderda- den’ (Ps 9, 1).
Wanneer ik al deze verhalen mag horen, bid ik dankbaar: ‘Hoe schoon en hoe weldadig is een- dracht onder broeders en zusters. Hier schenkt de Heer zijn zegen en leven voor altijd’ (Ps 133, 1.3b).
VERBONDENHEID
Door deze psalmen vast te nemen en ermee te bidden, heb ik geleerd hoe actueel deze gebeden zijn. Hoelang geleden ze ook geschreven zijn, we mogen ons met alle generaties verbonden weten die met de psalmen hebben gebeden. Niet alleen met de voorgaande generaties, maar ook met de gelovigen die vandaag samen bidden en de Heer loven. We bidden met de psalmen die ook Jezus heeft gebeden! De oude verbondenheid wordt nieuwe verbondenheid, het wordt ‘altijddurende verbondenheid’ door, met en in Christus!
Misschien mogen we wat vaker een bijbel vastne- men en eens in het boek der Psalmen bladeren en lezen of bidden. In het begin zal het vreemd en moeilijk lijken, maar als we doorzetten zal voor iedereen een verborgen parel getoond worden.
Geert Narinx Wie wil leren bidden met de psalmen verwijs ik graag naar twee boekjes die mezelf hebben geholpen. Van Sylvester Lamberigts is Liede- ren voor onderweg, De bedevaartspsalmen 120-134 (Antwerpen, Halewijn, 2006). (Een heel goed werkje van een heel aimabel man!) Een goede inleiding schreef ook Benoît Stan- daert, In de school van de psalmen, bidden met woorden en voorbij alle woorden (Gent, Carmelitana).
MONTFORTAANSE VORMINGS- EN ONTMOETINGSDAG
Op zaterdag 27 november vindt de volgende ontmoetingsdag plaats in het Heilig Hartinstituut,
Naamsesteenweg 355 in Heverlee
Gebed, onderricht, ontmoeting en eucharistieviering
Picknick meebrengen
Begin: 9.30 uur – einde omstreeks 17 uur Thema: Maria, bid voor ons!
Animatie door pater Frans Fabry
Inlichtingen mevr. Paule Caselli 03 237 76 94
paulecaselli@skynet.be
in Scherpenheuvel Wees gegroet …
www.scherpenheuvel.be november 2021
GA TOT JOZEF!
ons jawoord, bij onze twijfels en bij onze vreugde.
Wat een moeder! Wat een patroon!
Met een dankbaar hart bidden wij het gebed dat paus Franciscus aan dit jaar heeft verbonden:
Wees gegroet, beschermer van de Verlosser, echtgenoot van de Maagd Maria.
Aan u heeft God zijn Zoon toevertrouwd, in u heeft Maria haar vertrouwen gesteld,
met u is Christus mens geworden.
O Heilige Jozef, wees ook een vader voor ons, en leid ons op onze levensweg.
Verkrijg voor ons de genade van tedere liefde en moed, en verdedig ons tegen alle kwaad. Amen.
Luc Van Hilst, pastoor We zouden het in alle corona-aandacht haast ver-
geten – en vermoedelijk zijn velen het vergeten – dat paus Franciscus op 8 december vorig jaar een heel jaar aan Sint-Jozef heeft toegewijd! Op 8 de- cember 2021, op het hoogfeest van Maria-Onbe- vlekt-Ontvangen, wordt het jaar afgesloten. Hoog tijd dus om Sint-Jozef en zijn jaar van onder het stof van de vergetelheid te halen.
Sint-Jozef zelf zal wel niet wakker liggen of hij de afgelopen maanden veel of weinig aandacht heeft gekregen. Zijn rol in het heilsgebeuren vervul- de hij met grote bescheidenheid. Trouwens, de aandacht die hij toen kreeg, heeft hem slapeloze nachten en veel gepieker gebracht.
Bescheiden als Maria, zijn verloofde, heeft hij bij- gedragen aan wat God met de mensheid voorheeft.
In tegenstelling tot de ‘oude mens’ Adam, is hij gehoorzaam geweest aan Gods wil. Waar Adam en Eva de deuren van het paradijs sloten door toe te geven aan de menselijke hoogmoed, hebben Jozef en Maria (‘de nieuwe Eva’) die deuren opnieuw geopend door ja te zeggen aan Gods wil.
Hoewel ze er niets van begrepen en zichzelf alle- bei veel te klein voelden voor wat God met hen en door hen voorhad, hebben ze meegewerkt aan zijn heilsplan om allen tot zijn rijk uit te nodigen.
Het heeft veel moed gekost, veel pijn ook, om dat samen vol te houden. Toch hebben ze zich ook kunnen verwonderen over de heerlijkheid die hun te beurt viel bij de geboorte van Gods zoon.
Ze waren getuigen van de eerste reacties van aan- bidding en lof, maar ook van de eerste woorden en daden waaruit blijkt dat Jezus de Messias is.
Het is dan ook niet verwonderlijk dat Maria de moeder van de Kerk is en dat Jozef haar patroon is. Beiden zijn ze niet alleen voorbeeld voor allen die delen in Gods genade, ze zijn ook voorspre- kers voor allen die het nieuwe leven omhelzen en beleven. Bescheiden en gelovig waken ze ook bij
In de coronatijd was het niet mogelijk om een voetbedevaart naar Scherpenheuvel te organi- seren. Vele bedevaarders hebben daarover hun spijt uitgedrukt. In de eerste lockdown kwamen besturen op bedevaart of vroeg men om de kaars van hun bedevaart aan te steken in de basiliek, om in verbondenheid te bidden. Som- migen kwamen individueel of in kleine groepjes omdat ze het niet over hun hart konden krijgen de jaarlijkse afspraak bij Onze-Lieve-Vrouw te moeten missen.
De voorbije zomer werd er meer mogelijk, maar de ‘vaste datum’ van de bedevaart was al voor- bij. Sommige groepen hielden eraan om toch te komen op een ander moment en organiseerden – ondanks de beperkingen – een bedevaart.
We sommen hier de voetbedevaarders op die in de periode juni-oktober naar Scherpenheuvel kwamen:
12 juni: Hoogstraten, voetbedevaart Wandelclub Noorderkempen
3 juli: Londerzeel, Sint-Jozef
31 juli: Wandelclub Globetrotters Hageland 14 augustus: Attenhoven-Scherpenheuvel;
Humbeek, Broederschap; Turnhout, Graatakker 28 augustus: Berchem, Broederschap
11 september: Leest, voetgangers 18 september: Neder-Over-Heembeek, Broederschap
9 oktober: Maleizen, KSA Sint-Jan Berchmans We vermelden ook graag en dankbaar de andere bedevaarten die bij Onze-Lieve-Vrouw kwamen vieren van juli tot oktober: Hakendover: Samana // Poederlee: OKRA // Hasselt: grauwzusters franciscanessen // Zoutleeuw: Ferm // Hoogstra- ten: Fietsclub De Petjes // Heverlee: Zusters van de Jacht // Tongerlo: Okra // Wersbeek: Samana //
MOEDIGE BEDEVAARDERS
Op vrijdag 10 september organiseerde professor Hans Geybels een studiedag over het gebruik van relieken. Sprekers uit Vlaanderen en Nederland namen het woord. Deze boeiende studiedag
kwam er in het kader van de leerstoel volksreli- giositeit aan de KU Leuven, die mede door het bedevaartsoord wordt ondersteund.
RELIEKEN IN DE KIJKER
Sint-Truiden: zusters augustinessen // Geel: Neos //
Veerle-Laakdal: RVT De Winde // Visse- na-ken: Samana // Blauberg: OKRA // Alken:
Samana // Leopoldsburg: KWB // Hombeek:
OKRA // Duffel: zusters Convent van Bet- lehem // Heist-op-den-Berg: zusters van Ber- laar // Kleine Brogel: OKRA // Leuven: Mont- fort-Bedevaarten // Sint-Stevens-Woluwe: Sama- na // Diest: Samana // Jette: RVT Magnolia //
Antwerpen: kathedraal // Heverlee: Samana Sint-Franciscus // Schaffen: Samana //
Waarloos: Samana, Wandelclub ‘Blijf Jong’ //
Kuringen: Samana // Vichte: Sint-Stefanus //
Mechelen: Samana Sint-Jozef Battel // Huls- hout: Samana // Sint-Lenaarts: OKRA //
Meensel: Samana // Berlaar-Heikant: Samana //
Geel: OKRA // Genk: Samana Termien //
Schriek: Samana // Hever: Samana Oostham //
Huldenberg: zusters annonciaden // Tilburg:
Amarant // Udenhout: ASVZ Vincentius //
Molenstede: Samana // Beringen: Sint-Barbara //
Haasdonk: Samana ...
Naast deze ‘georganiseerde’ bedevaarders, kwamen natuurlijk heel wat ‘individuele’ be- devaarders te voet of op een andere manier naar Scherpenheuvel. Het was deugddoend en hoopgevend om te zien hoe velen in het licht van een kaarsje, in een intentie, in gebed, in een viering hun vreugde en dankbaarheid uit- drukten om na een lange tijd van afwezigheid opnieuw ‘thuis’ te kunnen komen bij On- ze-Lieve-Vrouw van Scherpenheuvel. Volgend bedevaartseizoen zal er weer anders uitzien, volgens sommigen ‘normaler’, maar voor ons blijft het buitengewoon om getuige te mogen zijn van de aantrekkingskracht van Maria hier in Scherpenheuvel. Dat is alles behalve ‘nor- maal’, dat is genade.
Op vrijdag 3 september vond de eerste editie plaats van de ‘101 km door het Hageland’. De organisato- ren hadden ons gevraagd om de deelnemers te zege- nen als ze voorbijkwamen.
We hadden een ander voorstel: een kaars voor iedere deelnemer als een waakvlammetje bij hun tocht. 1201 deelnemers mochten de wandeling aanvatten. ’t Was mooi om van in de vroege uurtjes op zaterdag de wandelaars door de lichtstraat te zien gaan. Ze wisten ervan en ze waren dankbaar. De oud- ste deelnemer, Gaston uit Tielt, wordt in november 89. We weten niet of hij de tocht heeft uitgelopen, maar dat hij ze dapper heeft aangevat, weten we zeker. Proficiat aan alle deelnemers! Moge het licht van Onze-Lieve-Vrouw hen verder begeleiden in hun tocht door het leven.
101 KILOMETER DOOR HET HAGELAND
HET BEDEVAARTSOORD NODIGT UIT
Zondag 7 november
om 10 u.: eucharistieviering in de Mariahal met als voorganger kanunnik Luc Terlinden, vicaris-generaal van het aartsbisdom.
om 15 u.: lof in de basiliek met aansluitend Kaarskensprocessie.
WEDEROPSTANDING EN EEUWIG LEVEN
Op de tweede dag van november, daags na Al- lerheiligen, herdenken we de mensen die ons zijn voorgegaan. Op die dag bidt de Kerk in het bijzon- der voor hen die ons verlaten hebben, opdat ze vre- de en geluk mogen vinden bij God. Allerzielen is niet de ‘dag van de doden’, zoals je weleens hoort, maar wel de ‘dag van de levenden’. Met Johannes zeggen we immers dat wie gelooft in Jezus – de Verrijzenis en het Leven – zal leven, ook al sterft hij (cf. Joh 11, 25). Als we op Allerzielen bidden voor het zielenheil van onze dierbare overledenen, dan vieren we onze blijvende verbondenheid met al wie ons is voorgegaan in de dood. Wat ons bindt met hen, zijn niet alleen de herinneringen, het te- rugdenken aan wat voorbij is, maar ook het leven.
Op 2 november denken we aan onze grootouders, ouders, broers en zussen, vrienden en kennissen van wie we al afscheid hebben moeten nemen. Al die mensen, die we hebben gekend en liefgehad, zijn geen omgeslagen bladzijden in ons levensverhaal. Ze maken ook nu nog deel uit van ons leven. We zijn met hen samen een eind op weg gegaan, ze hebben ons geholpen om te worden wie we zijn. Ze hebben ons hun vertrouwen en liefde geschonken. Ze heb- ben ons gesteund om te groeien en ons de vreugde van het geloof laten ontdekken. Het is in de hoop op de verrijzenis – hoop die nooit tevergeefs is (cf.
Rom 5, 5) – dat we op Allerzielen stilstaan bij onze dierbaren die de aarde hebben verlaten.
De verrijzenis van Jezus biedt ons de zekerheid dat ook wij zullen verrijzen wanneer onze pel- grimstocht in deze wereld ten einde komt. In de woorden van de apostel Paulus: ‘Want als de Geest van Hem die Jezus uit de dood heeft opge- wekt in u woont, zal Hij die Christus heeft opge- wekt ook u die sterfelijk bent, levend maken door zijn Geest, die in u leeft’ (Rom 8, 11).
LEVEN VOOR DE HEER
Als we de doden in ons gebed opnemen, denken we aan de woorden van Paulus aan de christenen van
We bidden voor en met elkaar
Rome. Het zijn gedachten die we het best enkele keren herlezen om ze te laten binnensijpelen: ‘Nie- mand van ons leeft voor zichzelf, en niemand van ons sterft voor zichzelf. Zolang wij leven, leven we voor de Heer; en wanneer wij sterven, sterven we voor de Heer. Dus of we nu leven of sterven, we zijn altijd van de Heer’ (Rom 14, 7-8).
Het is Christus zelf die ons verzekert van onze toe- komstige wederopstanding. Hij voert zo de wil uit van zijn Vader, die Hem naar de wereld gezonden heeft om niemand verloren te laten gaan, maar ieder- een te laten verrijzen op de laatste dag (cf. Joh 6, 39).
We bidden voor en met elkaar
INTENTIES
Opdat ik mijn godsdienstlessen boeiend en mo- tiverend zou kunnen overbrengen – Om een po- sitieve wisselwerking – Om een goede verstand- houding onder collega’s en leerlingen.
VOOR ONZE OVERLEDENEN
Berchem: dhr. Freddy Franck – Gent: mevr.
Godelieve Lambert-Ockerman – Kloosterzan- de, Nederland.: mevr. Marie Louise Schijve- naars-Wentzler – Nieuwerkerken: mevr. Simone Geladé – Reninge: mevr. Julienne Cool-De Witte – Wijtschate: mevr. Giselle Ryckx-Dupont.
Laten we ook bidden voor de zielenrust van mgr.
Aloys Jousten, emeritus bisschop van Luik, on- verwacht overleden in Keulen op 20 september.
Uit dank: Moerbeke.
Lijst afgesloten: 27 september 2021.
Denkend aan onze broers en zusters die ons hebben verlaten, willen we dit jaar op Allerzielen in het bijzonder bidden voor de overledenen in onze eigen familie en ook voor de slachtoffers van de pandemie en van natuurrampen. Moge de verrezen Heer hen in zijn hemelse glorie opne- men. Moge de heilige maagd Maria ons, pelgrims onderweg, opnemen in haar gebed, nu en in het uur van onze dood. Laten we voor en met elkaar blijven bidden.
pater Ghislain Kasereka, s.m.m.
BID JE MEE?
Ook in de maand november bidden we samen. Onze gemeenschap- pelijke gebedsnoveen begint op zaterdag 20 november, aan de vooravond van het hoogfeest van Christus-Koning. Ze eindigt op 28 november, eerste zondag van de advent.
Je deelt ook in de eucharistie- viering die dagelijks wordt opgedragen voor alle abonnees en voor onze overledenen.
Bid jij ook mee?
middelares en koningin
Mariaal tijdschrift van de montfortanen 88ste jaargang – november 2021 Maria, middelares en koningin is een uitgave van de vzw Mariale Werken Diestsevest 55, 3000 Leuven 016 30 82 12
middelares@mariaalcentrum.be www.mariaalcentrum.be btw BE 0416.682.009
We zijn open op werkdagen van 8 tot 12 en van 12.30 tot 16.30 u.
(vrijdag tot 14.30 u.)
Verantwoordelijke uitgever:
pater Frans Fabry, directeur ZIN IN EEN ABONNEMENT?
Maria, middelares en koningin verschijnt tien keer per jaar. Een jaarabonnement kost 23 euro (in België). Tarieven voor het buitenland: 40 euro (EU-lidstaten) of 50 euro (buiten de EU). Voor een steunabonnement betaal je 50 euro.
De nieuwe jaargang begint in april.
Schrijf het bedrag over op rekening- nummer BE12 0000 4099 1792 (BIC: BPOTBEB1) van Middelares en koningin, Diestsevest 55, 3000 Leuven.
Werkten mee aan dit nummer:
Antoine Rubbens, Louis Defives, Karel Evenepoel (taalcorrector), Frans Fabry, Glenn Geeraerts (eind- redactie), Nepo James Raj, Ghislain Kasereka, Geert Narinx, Hilda Poleunus, Monique Rahier, Myriam Vanden Nest, Jos Vanderbruggen, Luc Van Hilst, Eddie Verbist, Gerben Zweers Foto’s in dit nummer:
Tan4ikk/AdobeStock (coverbeeld), Ocskay Bence/
AdobeStock (p. 4), Sergey Nivens/AdobeStock (p. 5), Martina/AdobeStock (p. 6-7), Mariaal Centrum (p. 8, 16, 28, 34b), Ananass/AdobeStock (p. 9), U2M- Brand/AdobeStock (p. 10), Vectorfusionart/Adobe- Stock (p. 11), Wjarek/AdobeStock (p. 12), Svetlana Kolpakova/AdobeStock (p. 13), Archief Scherpen- heuvel (p. 14, 20-23), Rizky Erfiyansyah/EyeEm/
AdobeStock (p. 15), Arno/AdobeStock (p. 18-19), Encierro/AdobeStock (p. 24), New Africa/Adobe- Stock (p. 25), Contrastwerkstatt/AdobeStock (p. 27), Ulza/AdobeStock (p. 29), Bilderstöckchen/Adobe- Stock (p. 30), Shyska/AdobeStock (p. 32-33), Wire- stock/AdobeStock (p. 33), Shutterstock/Alphaspirit (p. 34a), Hilda Poleunus (p. 34c-d), PerfectLazy- bones/AdobeStock (p. 36)
Drukwerk: Van der Poorten nv, Kessel-Lo 100% klimaatneutrale drukkerij
Puzzelbladzijde
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1
2 3 4 5 6 7 8 9 10
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1
2 3 4 5 6 7 8 9 10
K L I N K S T E E K
R G A B R I S P
E B A E L E N E
R O N D R O E I E N E
R A A I E N O
A N B S E R I N G
N O E S T I S E R K
O E L E L P E E
G D T H E S N O G
U L D E N E I R
OPGAVE NR. 261
OPLOSSING NR. 260 OKTOBER 2021
HORIZONTAAL
1. Kantoor voor het regelen van reizen – 2. Vlakte tussen Tel Aviv en Haifa, ook belangrijk politicus van Israël – 3. Symbool voor neodymium – Bijbel- se figuur – Symbool voor Litouwen – 4. Sovjet-economist, lid van de Hong.
Soc. Dem. Partij – Soort lelie – 5. Tijdperk – Weggaan – 6. Beroemde brug in Venetië – Windstreek – 7. Batig saldo – Kwant – 8. Ontken- nend voorvoegsel – In het geheel niet – Symbool voor nikkel – 9. Ontstaan, wording – 10. Repareren.
VERTICAAL
1. In 1806 gestichte statenbond tussen Zuid- en West-Duitse vorsten – 2. Plaats in de provincie Luik – 3. Symbool van IJsland – Kluut – Ge- meentepolitie – 4. Gesneden tabak – Lijn (Lat.) – 5. Gewest door een ban bestuurd – Rivier in Oostenrijk – 6. Tijdmaat – Aankweken – 7. Veel room bevattend – Gemeente in Vlaams-Brabant – 8. Voegwoord – Grens of omtrek van een vlak – Bij- woord – 9. Slingerplanten met houtige stam – 10. Door snoeien verwijderen.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1
2 3 4 5 6 7 8 9 10
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1
2 3 4 5 6 7
K L I N K S T E E K
R G A B R I S P
E B A E L E N E
R O N D R O E I E N E
R A A I E N O
A N B S E R I N G
N O E S T I S E R K
O E L E L P E E
G D T H E S N O G
U L D E N E I R
november 2021 | Maria, middelares en koningin 35
