ïiS^p^S ^: d r ï : p a l ; : f L^S.uL?i : ^:\eriSge^.n.else .acht

B i j l a g e .

REDE VAII H.il. DE KOl-ilNGIS OP ? DECEMBER 1942.

-, ^^.^ A^f T-iTian 70^der voorafftaande o o r - Heden i s h e t een J^'^^^ f ^ ^ f ^ . ^ ^ ^ ; J / ; f - " „ / , : \ ; ^ a ^ e n o t e n t e g o n . Wi^j l o g s v e r l c l a r i n g ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ J ^ ^ ^ ^ ^ i t n i . in Se s t r i j d t e werpe«, ,^ri de

he^\^en t o e n geen ogenToli^ g e a c . r z . i c ur^ >)e^-poedigen.

h u l p aan onze ^oondgenoten, w i e r zaak ^ ^ ^ ^ f r / ' l - g f . ^ ^ o / d e z e o o r l o g en ,

^ J a r e n l a n g had Janpan - - ^ ^ - ^ ^ ^ ^ h u f a l d u s door h e t eene l a n d ^ voor de v e r o v e r i n g van ^'; O ' I " ' ^^'^^J^^,^^^^^^ van de As

na h e t a n d e r e aan t e v a l l e n , h e t g e d r a g van z i j ^^^^ ^ ^^^

na t e v o l e e n . Wij waren in s t a a t d i t ^ ^ J " ^'^„^^^''^^

? e i t , d a t ^ w i j o n m i d d e l l i j k ^ ^ ° ° f ° / . r ^ f ^ t l k e ; r t , en d a t de a a n v a l - L een j a a r o o r l o g ^ - ^ • % ! ; ; \ f ^ . ; , ^ ^ ^ / f e i e f d e d i . ^ i n g gedwongen w o r d t ,

^ l e r , d i e z u l k e g r c t e v o o r d e l e n h ^ z a t i ^ J- ^ ^ ^ ^ ^ 'Na z i c h zo ^ e l d h a f t i g ^ t e ^ h e o h e n ^ ^ f ^ l ^ ^ ^ ^ ' ^ - p ^ a . e i . e v e n -

voor h e t groot.GQ g e d e e l . e ^ d o c - [^^^^^^^ ^-.^^^er h i j de g r e n s van wel s l e c h t s een ^oo^^I^^^ ' . r ^ t ; " , . ° tecd'-- toenemende macht van a l l e •

z i j n m o g e l i j k h e a . n t e r w i , . o n z t ^ s t e . u t o e n ^ _^ ^^^^^ ^^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ , k a n t e n in z i j n r i c h t i n g o y r u . U . ..-.^jan ..a - k r a c h t e n tegemoet

^ ^ i - . ^ ^ ' ^ - ^ ^ " ^ ! \ ï : ï ! ^ f . i f e i : ' o ' v k L i n g Se^^nnen i s , en d i e z'ien in een o o r l o g a i e n e t u i x eié"_J '^^

met z i j n ^^olkomen ondergang z . l e i n d i g e n ^^^ ^ ^ . ^ ^ ^ . . ^ ^^^^

Op d i t o g e n h l i k : ^ J " / f f ^.,-^:^'-^^2 ;:;^ eeuwenoude h i s t o r i s c h e a a n - en h i 5 mijn l a n d g e n o t e n . n ^^! 9 ' ^ ; ^ , ^ ; ^ ^ ; \ ^ ^ \ i j doerk van k o l o n i a l e e e n s e s l o t e n h e i d , d i e l a n g e o . , a g . l o a n ne j ^Q^^avond van een v e r h o u d i n g o v e r s c h r e d e n - - . ^^onaen ^ ^ ^ ^ ^ l ^ " , ^ , , , ^ b i d e t e g e n -

samenwerking op v o e t van g e l i j k h e i d , ^°®" ' ^ - i ^

over de t e g e n w o o r d i g e 'oeproc^nm^rf^en^t^^y^^- ^^^ ^^. ^^^^^^

De v e r r a d e r l i j k e a a n v a l op dè ''^'-l'^''^fl^ll^Jtige s t r i j d van o n d e r b r e k i n g in een o n t w i k k e l i n g s p r o c e s De n e l d ^ ^ ^ ^^.^ ^ 3 , ^ e - N . O . I . , eevolffd door de he z e t t i n g Vcin net ,,IÜÜ .

h i e d in 1942, was de t w e e d e . '^ iJedprland z e l f h e z e t w a s , werd

T o e n i n d i ë n-og.vTij was en a l x e e n N e d e r l a n ^ ^ o n t w i k k e l d e de k r a c h t van onze e e n h e i a a u i d c l . j k , en - ; • v r e d e s t i j d h e t z i c h een g e v o e l - ^ n a u w e r e verwan s c h p s e U ^ ^ ^ ^ . ^ ^ ^.^_

s e v a l had kunnen z i j n . •I.u e c h t c i i s _^^^ • ^-^ Yinav s m a r t e n g e - p e r geworden, omd.t een en ? f ^ ^ f J ° ^ ; J ^ ^ S ^ e z i e n i s , zowel in de

d e e l d i s , d e z e l f d e nooa m - a l z i j n b i t t c i . . . . ..

N e d e r l a n d e n a l s in 1T.0,I. ,..,^A^ .^nrr dp zoeenaamde Nieuwe Orde De v i j a n d l i e t met - ^ J ^ P ^ ^ P ^ ^ P Ï vol - t e v e i l o k k e n , en z i j n t y r a n - n i e t s onheproefd om de g e e s t v . n ^^^ ,^ ^^^ J^_ ' ^„ ^e lof'ten voor de t o e - . n i e en o n d e r d r u k k i n g te vermommen ^^^f^^,^ ^ , , g e h a a t , d a a r h i j n a komst.. Deze l e u g e n s en a i t ^-'Serog h..öDen e _ v i j a n d e n

i e d e r e e n ze h e e f t d o o r z i . n , ^^^^^'^^!i^t^^l,^%r. e r , z o l a n g z i j _ s l e c h t s u i t h u i t i n g en s l a v e . , n . , oot ao - ' s p r a k e kan z i j n . , n i e t u i t g e d r e v e n en v e r s l a g e n z i j n l^^;^^;^f'Lt Y^t mijn h e d o e -

In v o o r g a a n d e toes.praken heh ^^•.:;':::^"^v ^'-°g 3^^^' pen v : o o r _ . e e i L . £ e ^ ^

; l i n g i s , B . 4 ^ , - ^ - n : , j d ^ ^ ^ ^ ^ ^

li^nde.^ejj^jl_e:n ze__aan d ^ ^ r ^ ^ ^ voor Het idee Vatl ^e^ c o n f e r - ^ n t . e v.in r e ,^ „ g ^ ^ e r omschreven i n de

d i t d o e l b i j e e n g e r o e p e n - « ^ " ^ ^ ' - ' i - ^ ? De ^ o o r h e r e i d i n g van d e z e c

R e t r e r i n g s v e r k l a r i n g van 2 / '^-'•f:^^-^^'^'^,^'.^^^^ van de d r i e Overzeese f e r e T l t i e , w a a r i n v o o r a a n s t a a n d e ^ ' ^ ^ ' ^ ; ^ f J ^ | ^ ^ i . , „ d aan een ronde t a f e l

G e h i e d e n ' v a n ^«^^ K ° " ^ " ^ " i " , ^ ! j : - ^ ^ : , o n n e n in O ^ s t - I n d i ë , Suriname en z i t t i n g z u l l e n heohen •^^; ^ ^ I ^ ' - ^ 7 | ° \ oen nog hun v r i j -

C u r a c a o , d e l e n va.n h e t K o n i n k r i j k a i . toer. L

con-

t ^v

.2

held genoten. In Oo.t-IndiS wa^.et dit oogmerk -««d. g-f^^^jj^trdei

gen, die wij slechts dan ^•^n^'iu ucxy^.u^

zal zijn vrijelijk zijn mening te uiten. ^ , .^^g^^e reconstructie Het is hoven elke twijfel verheven, ^ f ^^^^f,,^'^3n^rrzeese gehie- van het Koninkrijk als geheel en van de ^^f°^^^^.^^3°^^, ig.

den als delen daarvan, een "^t^"^l;J^^ °"J,^^^fi''Sf voïl, wlarin

Het zou onjuist en onmogelijk zijn, •^^^^;^^"'^'^/%^\g; i^ii er van deze wederophouw zal plaats vinden ^/.«^f^^^^^J^^elt ondanks'de druk hewust dat veel groots - ^ - f ^ J ? , f f,f,rtoor Ooet-Indië, waar

f^PT h p y p t t i n e . Ik weet dat netzeiiae {^cxuu , . .. i^^^ov^ np nnt-

o^zee^nheid^versterkt wordt door S - - ! ; - ^ ^ ^ / ^ ! ^ ' j S ^ o L ^ ï ï i j ^ wikkeling van deze ^ - ^ f / ^ ^ ^ ^ ^ ^ ' ^ ^ ^ ^ ^ L n v^n"et Koninkrijk ken- gen in de vrije discussie, ^^^^^^.^^i mpnineen Bovendien heeft de Sis zullen willen nemen van el^f^^^.%"^"^'^P^-lieden en verzet he-

^evolking - n Nederland en van J^^^-.f ^ ^ J ^ L Ï de heslis^-^ingen he- wezen, dat zij het recht neeft ^®^^^J^^"^^" ^^1 als natie tegenover treffende de vorm van °"^\^^f^"^^°f,J"!;i^^s'roepen individueel en de wereld, en van de verschillende hevolkingsgroepen ^^^^.^^^^ ^^^

wederzijds. Als wij nu oegonnen ^^-^ f f,^' ^^^icht dat mijn volk dit recht veronachtzaamd f^^^en, en zou het inzicht a

door hittere ervaring verkregen heeft genegeerd ^^^ ^^ ^^^

Ik hen overtuigd - en de g^^^f ^^^"^^' f',^ de oorlog mogelijk zal de hezette gehieden oewijzen dit - ^^Jj^®; -''t volledige deelgenoot- zijn ^et Koninkrijk op de ^ - h e g.ond lag^va^^ |^^^^ ^^

^chap weder op te ^°^7f'^'/^^!! ^ ^pl^ke oen. Ik weet dat geen politie- i. het verleden o^-^-^^f ^f^^ "^^ ^lilfen Wstaan, wanneer deze niet ke eenheid of nationale hand üan ^lijv ., ' ^^t vertrouwen .vrijwillig wordt '^-genomen en gesteund wordt^door^^^^^^ ^^^^ ^^^

v ^ het overgrote deel der hurgers ,^i^w j^^ ^^^ige groei der ooit de verantwoordelijkheid voelt ^°5^. f " ™ ^^eeds toenemende overzeese gehieden, en dat de ^^f^^^^fj^^^te^stel van hun vrede samenwerking de heste g^^^"^?;^/^^" 1°°^ dat feïde volkeren de wil en geluk. De oorlogsjaren hehhen ^^wezen dat beiae g^menwer- -en het vermogen hehhen tot een eendrachtige en vrijwixi,è<

" ' E I ; politieke eenheid die steunt op ^ - ^ / ^ - f / . ^ / f i L ^ J ^ r strijden ^ verwezenlijking van het doel waarvoor de Verenigde Vol

zoals dit hijvoorhecld helichaamd ^^°f *,;" ^^et heheïst onze eigen waarmee wij terstond konden ^ " f ^^^^^' ^ ^ f waarvoofwij in de loop

opvatting van vrijheid en ^^«^^^^^^^J^T^^'^'J^C geofferd,

van onze geschiedenis hloed ^JJ^^^.^^^^^^f^^f de toekomstige confe-

^ Zonder vooruit te lopen op de f {^^f/ T^^^^jy ^^-L^^^ g^an van een rentie, stel.ik mij voor ^^^^^^f/^^'/''^J-^Ine en Curacao deel gemenehest, waaraan Nederland, ^^^onesie Suriname ^^ ^ ^^^^^^

bullen kehhen, volkomen vertrouwend °y^//^^^^^'f t'^ .^ eigen hinnen- vrijheidvanhandelen v o o r e l k d e , wathet^^^^

landse aangelegenheden, terwijl zij ^o mening dat een derge- wederzijds-Ve hulp te ^^rlenen. Het is mijj ^^^^J^ ^.^^-^^^^.^^ ^n zijn lijke comhinatie de k^-^^^^^^^" ï^^'^^^^^J^en, zoweï naar hinnen als

delen om hun ^^rantwoordel jkheid te dragen onderscheid naar naar huiten. ^r zou geen plaats meer zij^n^^.^ ^^^ g^ ^^^^^^^ ^

derli l."en'drh:ro:f\;n'v:fde verschillende bevolkingsgroepen zul- len de politiek van de Regering hepalen.

•s'

Zowel In 'indië als In Nederland regeert nu een onderdrukker, die, terwiil hij de bëcinsele^. venverpt-,-waarvan hij m het verleden

zeide ze'te erkennen,, vreedzame hurgers interneert, en vrouwen en kinderen ontneemt wat zij nodig hehhen voor hun levensonderhoud.

Hij heeft dat s.chone vredige land ontworteld en ontwricht. Zijn Nieuwe Orde hrengt slechts ellende, en feehrek. Niettemin kunnen ^ij verzekeren dat hij er niet in is geslaagd ons te onderwerpen, en terwijl de steeds toenemende macht van de Verenigde ^^l^^ren uit alle richtingen op hem aanrukt, weten wij dat hij er nooit m zal

'^^^'"in de toekomst zullen Oost>Indië en Nederland ^'^l^l^^'J.^'^^

vechtend te land, ter zee en in de lucht, met waakzame en ^ ^ ^ ^ zeelieden, en met,hun koppig nooit verzwakkend ^^f^^^'^^^^^? gemeen SGha^T5eli ke overwinoine, in zware strijd hevoohten, hun offers en hun ^^^eisa^gd^eid hekröJnd zien met >^^^ ^ - ^ f ^ I - J f i f ^^'^ ^ ^ voor hun land en hun volk in een nieuwe wereld. Nadat zij ^un vrij he?d herwonnen hehl^en, zullen zij in staat zijn,'een nieuwe en Isetere toekomst op te "bouwen. -

Rede van Z t . Prof. Dr. J. H. A. Logemann, Minister va^ Overzeese OehielsLlên op 17 Jui i 1945, gehouden in het wereldprogramma van Herrijzend S;de?land, heruitg^zonden door Herrijzend Nede.land-Lon- den over de golflengten van de B.B.C.

Luisteraars in alle Landen, • • ^ T^^ -n,.V+c.p onderdrukker • Sinds halfMei is Nederland bevrijd. De Duitse onderdrukKer en plunderaar is dank zij de edelmoedige °°^l°f ^"^^^^^"J^oofd onde^ ' honden naties'uitgedreven. Het Nederlandse volk, nog ^ ^ f ° ° ^ ^ °^^^^

de harde slagen van den vijand, richt zich weder °P- « f , "^^^^„^^^^

weder op, verzwakt, ontkleed, en ontwa-pend, maar n i e t g^hroicen :In n i e t ontmoedigd. Indien het wankelt, het is_m de poging op

eigen heenen te staan. Indien het hulp vraagt, het is slechts voor het onmishare om zelf iijn eigen:herstel te kunnen gaan hewerken.

•ïïn daarnaast om onverwijld de historische taak te kunnen aanvaarden, die het in de wereld wacht. ^ ' , A ^ ^ ^ -irnivn

Want voor Nederland, in tegenstelling tot zovele andere Euro- pese naties, is de oorlog nog n, i e t fgalopen. Het heeft nog een hkrde en toch met geestdrift aanvaarde plicht tegenover het

hondgfenootschap der vere nigde volken..Het heeft nog een roeping m

de wefreld, die het aan anderen niet mag en niet "^^^^''^%l\llll'^.^.

De- plicht om zich in de weg te plaatsen van de Japanse vredes- verstoorder heeft het in December 1941, na Pearl Harhour zonder

aarzelen aanvaard. Ongevraagd, zwak bewapend, maar moreel gereed Tot die plicht rust het zich t]ians weor toe, nauwelijks herrezen, met éen geestdrift, die ons Nederlanders zelf een openbaring is.

Onze. jonge mannen stromen naar 'de wervingsbureaux. Het is-^niet • o'n z e schuld na vijf jaren van overheersing en ^J;^Pj"^f ^^"f^^^^^

Duitse grondigheid, na onze marine grotendeels geofferd te hebben m

• de gemeenschappelijke strijd, dat wij onze soldaten "^^^^^^^^^^^^^^^^^^

kra'ht kunnen kleden, bewapenep, oefenen, vervoeren. Daarvoor vragen wii met aandrang de voortdurende hulp onzer bondgenoten. Zonder

schroom, want wij menen, door wat wij in de oorlog gaven van onze zwakheid, het recht te hebben verdiend, om onze plicht te doen.

In de strijd tegen Japan ging het Oosterse deel van het

Koninkrijk der Nederlanden, ging Indonesië tijdelijk verloren. Wij willen vechten en wij gaan vechten voor de bevrijding daarvan. Daar

ligt Nederlands roeping, waarover ik zoeven sprak. Het woord is niet te groot, het is geen holle phrase. Want het zijn feiten,

uiterst belangrijke feiten, dat..zowel onze vorstin, als onze .regering, als ons volk alleen bereid zijn om Nederlands bloed te doen storten voor een zelfstandig Indonesië en niet tot herstel van een koloniale

/

-4

elf- overheersing. Wij ^^hhen het wocrrd van - ^ ^ / ' ^ f ^ ^ ^ ^ ^ ^ W ^ f J^^rn'hft"

se Tolk pleegt met ^ ^ ^ ^ / ^ ^ f ^ ^ J f .^^^^Jor te stain. Wij hehhen woord onzer regering en zij is ^lill'\ l^fll^^ ^^t het niet w i 1

de uitgesproken eis van ons ^^^«'^^^^^^^^"Tische doeleinden,

vechten voor kapitalistische en ^^Pe^^j|f^^""°^Lgilleest is Nederland In de eeuw van stout avontuur ^" ^ ^ ^ ^ f , f ^^f^staven van dien koloniale mogendheid geworden, naar ^^ .^^^J^i^^nermlJele opvattin- tijd. Het is sedert - J ^ f ^f/^.^^^^^i^rt^jd "ofdaan aan de l?herale, gen steeds meegegaan. Het heelt op zijn uij „u hereid en in de humanitaire de ethische --^^^ ^ - / f , , ^ : / ? ^ Lndelen. Nederland staat de geest des tijds te oegrijpen bevriiding van het

gaat geen kolonie ^^-«^^^^".'.^^^^Jf^^t ^le'deelglno'ot in het Konink- millioenenvolk der Indonesiërs, dat het ais aee ^

rijk van Koningin Wilhelmina wil ontvangen. worsteling. De la de stalen oorlog ^^<=l^^°"^^^-"/^®f^ti^en voor de zelfstan-

nieuwe verantwoordelijkheid, die WIJ op ons nemen voor^^^^^ ^^^_

digheid van Indonesië is niet vervuld met ^en lo ^^^^^

gen we; met een democratische g^°"^f,^^°5^|f^^^f:^le?, ontluisterd Indonesië is - i - ^ - ^ f ^^' ^^^^^^^i? i L d Het " S e l e maatschappelijke door Japan dan Nederland door ^'']ll^lf,;Jllt herustte, de hestaans- apparaat, waarop zijn ^^f^^^^l^^iT^ft^^fen zijn moderne admmistra- mogelijkheid van ^ ^ J \ ^ f ^^i^°J^f^-^neSl van die leidende volkslage.n

tie, ook zo goed als het 5'^^^®!%^^^^°"^^^ .^?en o f stilt o f werd is ;es;gevaagd. Zijn onderwijs stond vele jaren o ^^^^^ ^^ ^^

m gehLl onvruchtbare ^ ^ f t^"|,ffi^^^t de Llfstlndigheid van

tranen van de oorlog zullen ^«^ig zijn om armoede van een _ Indonesië te vestigen maar daarna flf^^J^l^^^ ^^^ gezamenlijke, zelf ganse generatie ^^^I^^^ï^'^^^'^^/Laerlanders, die zich thans aanmel- verloochenende, harde arheid. De ^ederlanaer ^ . regering ver- den voor de dienst in het Oosten, I^^J^^^^J^* ^i •, e^ hit sohere, veel- hergt dit niet, maar predikt het. ^f^^^S^^^g^^^^t gaan, is het pand

eisende leven, dat rij v^Meps er, Te iSdonefiërs kSnnen daarop ver- voor de heiligheid van ^ ^ ^ ^ ^ ^ V ^ j J ^ t e ï van een overleefd verleden,

trouwen. Zij gaan m e t ^^^^^^;^^^°^,''",;-^gtn van een of anderp aan de Zij gaan weliswaar evenmin voor ^^^ .-"^^^^f^^/jeugd en kracht geven werkelijkheid vreemde i^^°l°g^^;jij gaan hun J g ^^ Indonesiërs, aan Indië in het vertrouwen ^^^^f^J^^^if^;ƒ^yegen, in nuchtere ernst waarmede zij schouder aan schouder ^^fl^/r^l^ kijken te heschik-

Koningin Wilhelmma. 4.,^c + prdp millioenen, wachten tweemaal Intussen wachten de geteisterde "'^^i^';^' ' • . ^^i^p.. wij denken honderdduizend Nederlanders in Indie op.^un hel-

met angst aan de ballozen, prijsgegeven aan ^ _ ^^^^^

overgeleverd aan slavenjacht en ^^^^^^S^J^^"^' ^e nederlaag van stonde nooit meer zal komen. De f^^^^J-^f^f ^^^ood is in Indië en

Japan, maar w e e t de ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ f ^ "^i^3'Se en Nederlandsche verwanten?

hoe nijpend de ^ngst over onze IndoneBishe.en^^^ ^^^ ^^^^ ^^^^ ^^^_

Het IS geen oude koloniale öege x ^ gigenhaat ais wij vragcn- dringen op hun tijdige f ^%^^^^* ^^'" l^"er is een volk ii nood daar- helpt o"^^^^-P^-^;^/"4";fi °fid "ich dat hewust moge maken,

ginds. Dat de wereld J^^ 7 " ^ ^ ^ ^ pf,!;„cao Gil wilt het wel vergeiJen, Rijksgenoten ^^/uriname en Curacao. Gi ^.^^^^.^^^^ ^et he- dat mijn eerste woord in de -^l^^^^lf/^, bereidheid om daar te helpen, narde Indonesië betreft, ik ^enimuex . .^ ^ Uw prohlemen en

I^ hen U daar warm dankhaar voor Aandacht voo^ ^I ^^ ^^^ ^^^^^

verlangens onthreekt ^-^^^J^^^^^^f^/^^^^t loninkrijk der Nederlanden te kunnen waar maken, dat O O K vooi u

het gemenebest zijner volken zijn. wil en kan.

V

De P£3it2_e_djer^b_ei_de__p_arjt.ij.en,

a De Nederlanders en_d_e Nederlands^ bevo_ik_in_£ 4n_Ind_on^si_e.

De r e a c T i o n a i r - k o I o n i a l e ïiacht en-in Hederland en onder de He- derlandse bevolKing van de ^ r o t e steden in Indonesië i s veel steri-cer dan de p r o g r e s s i e v e , öfseiioon enkele vertegenwoordigers van k a p i t a a l b e l a n g e n de bekrompen k o l o n i a l e p o l i t i e k van de ondernemersgroep veroordelen en t e r e c h t g r o t e en nieuwe moge-

l i j k h e d e n voor deze groep verwacnten van een r a d i c a l e wijziging in de s t a t u s ^an I n d o n e s i ë , . h e e l enkelen van hen zich z e l f s o p t n l i j k aan de p r o g r e s s i e v e kant. scnaren, ia de overgrote meerderheid aan d i t . z a k e l i j ü e i n z i c h t nog m e t t o e . De mono-

p o l i s t i s c h e V.O.C, m e n t a l i t e i t -wa^^raan zov^fel de V.O.C, in Ooat- Indi'e a l s Hieuw Amsterdam te-^gronde z i j n gegaan - de k r u i d e - n e s i s c h e bekrompenhtid b e l e t hen t o t net i n z i c h t te komen, dat

de l i q u i d a t i e v^n de k o l o n i a l e s t a t u s onder de gegeven omstan- digheden OOK v-o'r Nederland nieuwe welvdart ten gevolge z a l heb- ven a l s een r e d e l i j k e oplossing van het p o l i t i e k e c o n f l i c t kan worden g e v o n d e n , . t e r w i j l , de s t r i j d om het handhaven of te r s t e l - len van de k o l o n i a l e s t a t u s e n k t l maar l u i d e n üan t o t enorme v e r l i e z e n en ten s l o t t e t o t v e r n i e t i g i u g van a l i e Nederlandse belangen m I n d o n e s i ë , mede duor i n t e r n a t i o n a l e invloeden,

"Herovering van I - d i ë " , " n i e t ondernaudelen maar inandelen" en ten s l o t t e " e e r s t h e r s t e l van orde en r u s t " zij'-de s t r i j d - en propagandaleuzen v^n f a n t a s i e l o z e , b e g r i p l o z e , n i e t t e m i n mach-

t i g e groepen, die daarmee hun e.igen j^luzen ingooien en zien ' i n toenemende mate in het b u i t e n l a n d beldch e l i j K maken voor

zover ze er geen e r g e r n i s welcicen» Vant het l u & t s t e woord m deze 13 n i e t aan hen, maar aan de wereld, die om. p r a c t i s c h - p o l i tieice, i d e ë l e of z a k e l i j k e redenen d i t c o n f l i c t zo s n e l mogelijk en langs redelijice weg t o t g e s c h i e d e n i s wenst te zien.worden.

Reeds nu z i t t e n de z a k e l i j k e n o . a . in het Baijviast; Hotel des Indes vol ongeduld te wachten op een s n e l l e a f l o o p , die hen in

s^tadt z a l s t e l l e n m een vreedzaam land,hun wericzaamheden te beginnen.

Intussen ontwiiikelt deze reactionnairü'groepm beide landen een geweldige activiteit, openlijü -in de pers en door overal verkrijgbare goedkope publicaties- en minder openlijk door

andere middelen»

Deze groep vindt steun m Nederland bij veel repatrianten en tracht steun te krijgen bij prominente figuren, bij wie zij hun streven als. nationaal afficheren, in Indonesië taij een belangrij

deel van de militaire en ambtencarawereld.

Daar tegenover staat het meer of min.der^^vooruitstrevende groep- je Europeanen, in Nederland en Indonesië, die officieel en on- officieel een polit^eü voordragen en bevorderen Vcin progressief karakter, maar daarbij zeer zwaar gehandicapt zijn door de on- ot^houdelijke tegenactie der reactionairen, door een matig ver- trouwen m de eigen mogelijKheden-en door hun europeaansctjö p, dat hen als regel belet even vuri^ op te treden^vóór een nieuwt verhouding als de reactionairen dat doen voor hun standpunt. De eenzijdigheid der reactionairen verleent hen ee'n i.racht, die de progressieven onthouden bli.jft door hun relativisme, hun twee- zij digheid: het behoren tot de ene kant ondanks alles én het begrip voor de andere i-cant,-

Dit veri-claart hun al te grote passiviteit, hun zwaxvke officiële voorlichting, hun aarzeling, hun houding van laissez faire, hun moedeloosheid, hun "fc^tsoen", waardoor zij vele door de anderen gebruikte middelen niet aanjwenden.

- 2 -

1 . t . i ^ e n l i j i ^ een no\)ele, maar PO^^^^, . ^ Deze k l e i n e groep ol..at ^ ^ f ^^"^ ^^^^et ^xen, dat isij b e t te<,en

figuur en ^ e l f s de ^ ^ ^ ^ ^ f ' : : " ^ , 7 t L a l s t e . e i een stormloop z a l ^ de meerdere f e l h . i d van f ^ / ^ ' ^ f ^ \ f , ^ f v L do neodzai.elijr.- \ n^oeten aflegden, t . n z i j ^^'J^Jj^^-^;^^te redden v . n de ondergang

h e l d , t w e e ' l a n d e n , tw.e ^^^^^^^^i^^^? nandeTen torunet.

Saar to.t Xcrachtiger en, P " " " ^ f ".^^a^o^ï- Indoneaxe onder a l l e De Indo-europeanen ^^«^^^^'^ "•''^.;^^^^^^" ^eren ^t^ - 1 ^ ^ " ° " - om.fa-ndigheden voor -/^^2 .^^'g "^;^,,^^^,?f ^ r i n d o n e a i ë , ooicde p r o -

p l a a t s , a l B v a d o r l . n d De ^ o l i ^ n d e r a ^^^^ ,^^^ e i g e n l i j k e v a - g r e a s i e v e n , kunnen ^ l ^ i j d op ^^^J^^^ .^^^^^n dat n i e t . Hun I e r l a n d t e r u g v a l l e n de lndo--e.uxopo.nen ^ , 3 , , , , . t dan

• p o l i t i e k e o r g a n i s a t i e , de ^^ '^^^^^ ^•am.clt lüet de k.nsen mee, ..

„ook over meer d.n éen ^'^^f^.f^^^^^^.^fdie Indonesië of xied.ladie Zij moéten .wel meegaan met de P^^^^J'

, , e n al3 woonplaats kan v . x l i . s t . i l e ^ ^^^^^^^ ^ „ , , , . rDè macht en. '^^.^^^j^*^^'"^^V.^Vrr aooaraat d t e v i ê ^ r wordt,

mate net Nederlandse ^^^^l^^^^.J^ d i r m i l x t a i r e !pparc.at nominaal Het- zonderlinge h i e r m i s dat d i t ^^^l een pro^ress:eve p o U -

a t a a t onder de L t , ^ouv Generaal, d i . z ^^^^^^ ^^^

t i e k v e r d e d i g t en met f ^^'^^^ ^"^"^'"^"^f t zich te i s o l e r e n , a l t n a n s ds gegeven omstandxgneden "-^i^"^^,/^^.^^.,j^eren van de vele hem

^ich g e ï s o l e e r d te voelen, ^^^^^^^^^^^^^t, l d s t e e d s minder m omrinSende tegen i^^^^^^f^,,,^" ^ " ^ . ^ ' . ^ ^ l e r e n en te l e i d e n , Hoe meer 3 t a o t 13, deze te °y^^^f ;^.^' f ^^^^''^es t^ g e r i n g e r wordt z i j n

de L t . G.G. a l l e e n komt ^mfl' ^ " h e e r s e n . ,In die mate ook c a p a c i t e i t , de t o t a l e ^ ^ ^ ^ f J f ^ J ^ ^ . f toS van "onderhandelingen, neemt h e t f i c t i e v e , ^ ^ ; ; ^ ^ i % f ^ J " ; \ ' f , . ' t c o n f l i c t moeten voeren,

die t o t een vreedzame ° P l ° - ^ ^ ^ ^ ^ J ^ i t z i c h t s l o c s i s " .

omd.t een gewelddadige oploosing u i t z i e t ^ ^ g e l i j k h e i d . a n i n die mate ook neemt l ^ f J_^^^^^^^'^^",, zozeer h e t vertrouwen Indonesische z i j d e cf ^n ^^-'T:^•^^^^^^^ ,,aar wel i n haur macnt.

in de r e g e r i n g , r e s p . de l e i d e r ^-^-^^J^' ^ ,i^e.ueen er.-ende onze conclusie- i s , ? ^ ^ , ^ ^ , f ^^^l.xng n ^ a f U e r t a l r i j i ^ e r e c h t a - . Nederlandse, ^^^'P' ^ f ^ " ' ^ f ^ ^ / ^ ^ ^ a S^'^ft. en telx.èns weer g e -

e x t r e m i s t e n n . u w e l i j k . ^^. ^^^^'^^^^ïien, wa^rv^n de s t r e k i a n g 3 t e l d wordt.tegenover ucutu ^ ^ / ^ ^ ^ ^ i ^ ' ' . -^^^rx n g a b e l e i d .

n i e t verenigbaar '^^ '^::^ " f ° J ^ ' " e n ^ . e r verzwaivt door de De regering h . e f t zichzelf ^^.^^^"^t^ -. ^ u c u l i e r e ondernemers, , import i n . o f f i c i e e i a u c a v e r b . - n d v ^ n p ^ r t i c u i ^^ ^^.^^^

, . v a n a l s h c o f d o f f x Q x e r e n . g e i a e d f d i r e c T i e u i e 5^P,k,' geëmployverden, e t c . • ,

b . De indonesi-ërsj,- _ , , , ^ , t , ' . v^h de duüieus-encende r e - HieTtegënoVer i.omt ons J^^ ^ ^ ^ ^ U r l e ï voor. I n toenemende mate ., publ...exnse r e g e r i n g " ^ f ^ ^ ' f ^ ^ ' ^ ^ e ^ e L r i n g gevormde, . 1 of

Behoren zich onafhan..k.«.a,ij-k ^-«;,f^^^,J^^^3chter de figuur van

m e t gewapende groepen ^^^^^^^t;;^ f v ! m de toel^den van

^.--,..„: .^ Er z i j n t e r r o r i s t i s c h e Denaen, u . v . J." ^^^ ^^_

dusver, dot h*t - " " ^ P ^ ^ ^ ' ^ t ^ S ^ k t v.eïd . n de pemoeda-a .«.-er h e l feod.,li3me i n ' - , ^ ^ - " ; f ' r . ^ ^ t d ^ v L ï ï g u i S n a l a Tan ï a l a t t a

g e d l s o x p l i n e e r d werden De ^^^^^;^^^^ „ „ i , „ , , „ o e i l i j . e : ^ ï * o i : ' : h e ' i n p o l x i f e " : o . a t . n d . e h . . . n «nel b e t e r .

~3-

7

E. n enorme mocili ji^hex d i s de ^ i j v v e l het binnenland en de grotu Kuatatc^der^^

De Europeanen in de k u . t s t . d e n ont3na,.pen zelden bo-èld. d„it "de oude t o e s t a n d m f e i t e

volüomen scheldinfe tubsen

in Batavia

ƒ' .-

.^,,n het droom h e r s t e l d i a " , s p e c i a a l

^aar men Êemaki.elijk die ^ f ^ ^ \ f ^ j / ^ ^ i ^ ^ ^ ^ ^ d e r t '

^^^'i^ - f - f ^ ? iéd^dL^^i^t ^iib?ióv:rïai1n"l3e

ïiS^p^S ^: d r ï : p a l ; : f L^S.uL?i : ^:\eriSge^.n.else .acht

'^^^"^'nle^'repubnerbir-rsihiil^nd^

g e ï l i l to? de i o ' o è L r d ' e k a , gedachte. De r e p u b l i e k e i n s e r e g e r i n g r e g e e r t , maakt wt-tten en

b e e l d , dat men d i t a l l e s weer zou

ll\ ^ : r t r o ™ " - i n de r . p u W . e . » ^ n n e n a l a n d a t o « g - „ . . n . vertrouwen in het v,rr.rijefcn v . n een J^"J"^!»Jf j^^ij°°^f,"^

Sederlund, van een a l g e h e l e l ^ * " ^ * ^ J " .^'^" *^ tolonialc

^JSgr"r=!a"3torntfarerd:ir=.2/de"l^ooSre;.efd;n.

-^r3t:^rv!:^:ït::;^^n^erae;"^:ïn.tg.Xe^er.o.^

pn 71 in overtuigd, dat een samengu^n in vrijneia me u i^o

landL e^oAomisch en cultLeel. ^ ^ ^ \ : ^ l ' ^ ^ ^ ^ l , ^ ^ , , t ^ yen'definitieve opbouwpolitiek ontwiiikaen zolang ae U I L slag "der besprekingen onzeker ^f* ^. . , ^ _ ^iahrir ia het, Eei uitermate moeilijke en ondankbare t.^k ^;^" ^ ^ f J^^ "^^^^e^

binnenland steeds weer te overtuigen, dat de ondernanae moeden worden voortgezet», het binnenland "uit den

dé ietwat cavricieuzt erken- ' 'ten doet ze uitvoeren. Het denk- moeten loslaten, wekt gener^

het tot verhou- kennen ze maar niet zonder

beide kan

anderzijds vast te houden aan gerecht- droom" te hel pen, en

vaardigde nationalistische eisen, -u ^^,, De beifizen zijn er, dat het binnenland steeds meer begrip ..?oontvoor3jahrirs'realisme en gematigdheid Men is over-

d s u h e t

er zeker van, dat h i j nooit men i s g e t r o f f e n door z i j n

door eigenschappen, die de

Van Mook p r i j z e n -en I n d o n e s i ë r s p e r s o o n l i j k e z i j d e - . Dit heeft t u i g d van z i j n . i n t e g r i t e i t , i s

n a t i o n a l e i d e a a l z a l verkopen, p e r s o o n l i j k e belangen-looaneid, I n d o n e e i ë r s ook 'in de Lt,-G,G„

z i j n hoogst gevoelig voor-deze S i a h r i r s , invloed doen toenemen.

Drie i e r e n moest h i j naar Goekarno ^[;. ^ ^ ^ ^ ^ ^ / f ^V^.^Vaftre l i i k e boodsshap. Telkens weer moest h i J g e a l l i e e r d e maatre-

geien en Nederlandse p r o p o s i t i e s , die in n a t i o n a l i s t i s c h e ogen fe ^ o r t schoten, t o e l i c h t e b , moest h i j een v e r o n t r u s t en t e - if.nropqtpld binnenland de t o e s t a n d v e r k l a r e n .

D Ï Ï e ' k e r e i w a r e S S e ^ f s z i j n b e s t e vrienden bang voor z i j n pol.-^

t i e k e b e s t a a n , soms z e l f s .voor z i j n l e v e n .

Maar s t e e d s kwam h i j s t e r k e r t e r u g . u f^ r.r. .mnprtinr.

De conclusie moet z i j n , dat 3 j ^ r i r meer kans ^ f " ° P , ^ ° ^ ^ ^ ^ ; ^ "

c o n t r o l e van z i j n l i n k s - e x t r e m i s t i s c h e landgenoten op Java dan de Nede?lInSse a u t o r i t e i t e n t . a . v . hun r e c h t s - e . c ê r e m i s t e n .

En dot h i j ? met inachtneming van g e s t e l d e grenzen a l l e s z a l doen om'tot een r e d e l i j k e en vreed.^me oplossing van het geschM t e

f ? i n ^ s t r i i d -en die- van Goekarno- gaat tegen het Nederlandae koloni

•al " i m p ^ r i a l i a S e ' e n n i é t tegen Nederland of Nederlanders^ Ve^ ma- len 13 d i t tezegd en van r e p u b l i e k e m s e z i j d e ia g e t r a c h t d i t te bewijzen d o o f N i d e r l a n d e r a . die men kende a l s a n t i - k o l o n i a a l om hulp te vragen in verantwoordelijke f u n c t i e

_ 4 -

I r ^ a ^ r l l M eS ae ^ - t ^ ' ^ f ",^-;„^f^;r/hét ™a... vredelievend en

doneaiér en dat i s t r e f f e n d J " ; « ^ - ^,^J J^^"''"'^^" J e mogeliji-nexd van

„,aar ontdeKfcn . 0 vaak dat het u a a p l a a t a t « 3 Be^^^^

llederlandae z i j d e a c h u i l t h i e r i n , d f i t a e v ^ vreed- daar meer dan o o i t de ' ^ ^ ^ " " W o l i t i e i . -de p o l i U e i . v n ^^^ ^^^^

h-r.^d^rfaiale "xr^aft^ è^^i^rn "d^ een ewelddad..e 0^

ztïfvfndrer«rt-'rvaird^zor«rrdrirr rer.°4i|;^i-. J -

fen r l d e u S S e o p l o s . m s , Nederland i n Indoneaie een kans K r i j g t ,

wachten ongeduldig en geërgerd m Hotel des Indea,

De Commissie-Gjene_raal. , , , ^ /lo-ps n-i tipve. wending l e ï ï C,G.-i:an-ondër deze omstandisheden « " f ^ ' ^ ^ ' ^ " ^ ^ ' • ^ " a e ï ï e n .

brengen i n de ° " t « ^ = l - " " f , - f ^ ^ ^ ^ r p e ^ a J n e n en ?an SSn v ? " L d : : f h a S d e ï e : ! êii^^ptS:'^!^, - - 3 t | / a r . e e r d « r d e n a i s h e t

-fd:n!-.r:e?rtrL:rzk-irenijrj iej arvertroa.e^^

want h e t toegenomen wantrouwen ^ ^ ^ ^ ^ ^ / % ^ ^ ^ J ^ , ^ ^ ^ e i t te L v e n aan-

^ ::Siri\TaStre^eïrnf dL^ !ë^r^^aê n^re:;.r^iderh*liLlinrerhe.in- S:raa%i:ren,'"r:rp? !L:a^ii:n^:arer„^olledige «penetilatand

S : J la^va^fd^n^^Sn^^r d ? : r ? n d S S ë a.naewezen vertegen.oordi- r e e r d L e " t a ! f ? a r d e ' o ! a ! ' ^ r 3 - . i t e r . a t e verzwaard door recente

a e b e u r t e n i s s e n i n Nederland. H I - T ^ van T hPtinterview-Joniiiaan.,van 7 ^ug. J . I . ; n i e t oy de ba^ia v^n

' h e ï s t e l vin o?de en r u s t e e r s t " Top deze b a s i s die ^^^^^]^f^l^^^

^taïSenboroha e i s en z e l f s doet 'denken aan de ^ " l ° " ^ f ^,/^^J^^^^f J ^ ^ Trouw komt men z e l f s aan onderhandelen m e t toe) 7 / ^ , ^ ^ 3 ^ ; ^ ' l ^ ^ ! " '

maar op ^ e ^ - - J - ^ f - ^ ^ ^ l ^ . i ^ ^ L T i n r " A w^J oS^e? '^S'iJ^truc Ürv^Sr^de^'^^G^ d i f l ; ' t ó o n ^ i a r i a a r d ^ o r het herstel van vertrouv kan worden voorbereid. 4. de pogmgei. om de vrijheid van handelen

v^n de C G van te voren u i t te achakelen. Van d i t a l l e a z a l de C.G«

7ich U i t d r u k k e l i j k moeten d i s t a n c i ë r e n , mede door de bovengenoemde r a a ? r e i e l e n t e nemen. Nederland z a l , zo handelend nu de Nederlandae p s u l in I n d o n e s i ë ' b e l a n g r i j k s t e r k e r i s dan V ^ ^ J ^ ' v ^ o m e n ' ' I winnen Vrees voor p r e è t i g e v e r l i e a door toegevendheid lo volkomen

m s S l * t ! t Het B p r L k t vanzelf, dat t e n s l o t t e h e t h e r s t e l v m v e r - trouwen b e ^ e f t i g d z a l moeten worden door de concrete v o o r s t e l l e n die de C : G ! zal^doen t . a . v . de verhouding Nederland-Indoneaie D.t men van ^ e p u b l i e k e m s e z i j d e - g e h e e l open s t a . t ^^^^^^^^^.^^f ^ f J^,^_

van " m n i g e sumenwerking" s t a a t v a s t en er z i j n l^f^f-'fj^l^^l ^ J ^ ^ den aan te voeren om deze n o o d z a k e l i j k , en ^^«^^^^^'^^^J^^^^^^^S vorm wenste samenwerking t e symboliseren ^"^ ;^^^/;^"5^,^^^^ f o r v e e l I n -

n'c 'h^r\(^Vin i s h i e r b i i . dat de e i s van 100 % mcrdeiv.. v^ or veex l u d o n e s f i r s de eS ge mogelijkheid l i j k t om t o t ^ e l i ^ k w a a r d i ^ h e i i t e k r Pn Maar dei^e g e l i j k w a a r d i g h e i d i s d . e l , de 100 % merdeiva 1 . mi d- d e ï t ^ e n m i d d e l ' dat door ,een ander, even zeker werkend zou vervan- gen kunnen worden.

; a^^^ - ^ - ^•^•'•'- ''^ ' — ^ " - * ~ / (

CL-*^

^ -

9

^

Si"r

(7 „ a-i^/t-xA. >

"/• l/i-

\/^. ua.. ic.^ j.r ^du^ M^/^

/i^-c

/ ^

/ ^ J ^ *-i-<i_ ^ t - ^ ^ t - * ^ *^?-w

-Au.^

^ j

:^''- (Lu^Uu^, 'W-^' _^y^ • ''^•- V A—__-:— — — ^

/ ' fyU^

^ ^ ^ / '

^^, / / ^^^ - - ^ A ^ '^-^ l^.^J^

- ' /

/ t - , ÖKJt/t

M'-O

/ ^ -

• M - V v ^ ; A ' - r v ' . 4 ; « e ^ ^ ' • -•*• I--'-

' aiiu^

^ ^

'if.ol

/>'<-/'

UU, \

l-t,<^P—' •i/L^i'-^

7

'O^

•Li

/

j . '^t/u/ha^.^ '--fA-''' ^"^ '~

Co ' / ^

^

*(«#

/

J i , 3 ^ ^ i ^ | | i ^ ^ ^ ^. , bs^-j-v' - -ö'.'Ji.'^W-.s*»

e^uiljl ^ZIJ^ ^^'-^ • - '^^^•' "^-^ ,^ ^ ^ _ .

i^^fcUcl i.t^/f^'-'Ti >^^"^^^r 7 , /y / / y-/ /

, — . — - ^ 1 ^ , -

z^vL ^.^jr.^.J^^ rz^jZflnTi uZC^f-^-

w!4

^-i^!-»*'"-*''^^?^—

/ /

^^^ ^^ ^^ •"• ^^ -"^ "^ ^ 1^^ E D L R L A K D E R S , w a t w i l t g i j ? Het conflict tusschen Höderland en Indonesië is nu reeds een ^aar hangende, zonder dat het tot een oplossing gebracht is.

Kansen die vandaag nog gelden, zijn vaak morgen vervlogen en wi^

IthfenvZie S S s I n ^ n b l n S t g e l a t e n . Nog s l e c h t s een k o r t e t i j d r e s t o n a . Indien wij thnas niet een duidelijke beslissing nemen, zal er over ono en zonder ons beslist worden.

H I E R Z IJ N O N Z E M O G E L IJ K H E D E N ; H e t t o e p a s s e n v a n g e w e l d .

Dit b e t e e k e n t o o r l o g . Een o o r l o g , d i e door ^e I n d o n e s i s g e vo^^^^

p e z i e n wordt a l s een s t r i j d voor v n a h e i d en r e c h t en d i e daarom gevoerd z a l worden met de g r o o t s t e v e r b i t t e r i n g en meedogenloosheid.

Vi/ni- hptpekert oorloR voor Nederland:' . . , . , Voorneen toen wij rijk en onafhankelijk waren, konden wi^ met moeite

en tegenzin een klein leger onderhouden plus een kleine vloot. Ihans z ï j n ' ë r a r m eS vSor ons\erstel afhankelijk van adderen Om een oor- Ine teèen het ontwaakte en goed bewakende Indonesië te voexen zullen i?i een leeer vele malen gSooter dt • toen moeten onderhouden en in het f4vecht brelgen. De weleld zal e.n intetnationale stakingsgolf t e g e f N^derlanrteS^egbrengen. Een occlog is een flagrante -nending

^ -u +- AH-1 a-r,+--; r> Phai-t-pT en het Hand/est van de VereeniSC-e waoies, ux*.

van het Atlantic onarT:ei en xie. o ncmu . K^-HT,^-^^^.-! i nr ann 7.ich zuilen zoodra het conflict dezen vorm aanneemt de beBaandeLmg aan zien zu...

trekken. . ^ m t i B o ^ ^. B t w e e d. e m o p e IJJUUUi-X-i.. ' E e p i„B_

t a r n a t l o a_aJ_a_Ii-X-°-^-S-a n r » v o o r d_eJL,e.JLX,i;-n_j^

d e N a t i e s .

geheele_wereld ^^^^^t. Niet wi3, anderen ^uii ^ ^^^^^^ ^^^ ^^^

Indonesië bouwen en wij zullen voor nou uub bekwaam en onmachtig worden afgewezen.

_De..J„^_ÏLj._e__iiL_Q_£I_^lJ.^

m 1 n g.

S l e ' ^ S i l n B t a l n i e ^ o a S i i n s e n a l s oadeugdellók a f w i j s t en n u c h t e r de ë r e : / ? o e ' . o i * s f ' i f ^ ? e i ; en - i - d s c h a p met I n d o n e s i ë w i l , voor hOM

i s s l e c h t s één o p l o s s i n g •''OseUak «^ï, ^ / ^ e l x j k v|Pantwuurd ^^

Een overeenkomst met een geliokw&>»rui.g I n a o n e s i e j ™='^"" . ^ . . g ^ ^ j , - S ë m e n t e n van de demooratie g e w a a r o o r g d v ^ r g n n de I M

i n f i r t o r L ^ m o l S kiltirbeSulten!%am.efr zió weet-hierin de over-

g r o o t e m e e r d e I h e l d ^ a n h e t volk a c h t e r zxcn t e hebben.

D B K ü U Z B I b SV A A N H ü T M E D i S R L A K D b C H E V O I E •:.'•'

Het zal niet mogen zegi_en: rpwlld."

^ -;i^ri^i?eS^o^eira^Sk:^i.^iM^^

ïij hlb.en onzen weg gekozen, wij willen overeenstemming.

K E D E R.L A N D E R S , W A ï K I ^ S T G XT-

Het Landelijk' Bestuur van de _ ,.

Vereeniging Nederland-Indonesie.

^ . fi/ •'•' - / / /