Foto plaatsen

(1)

Foto plaatsen

Referentie-architectuur voor de

Informatiehuizen

Danny Greefhorst

versie 0.20

13 december 2016

(2)

De referentie-architectuur voor de Informatiehuizen...

• biedt een gemeenschappelijk raamwerk waarmee informatiehuizen in de context van de Omgevingswet met

elkaar en met anderen kunnen communiceren en samenwerken.

• geeft een beeld van de inrichting van een ‘standaard’ informatiehuis in de context van de Omgevingswet en welke

functies en rollen hierin relevant zijn.

• is een handreiking; informatiehuizen kunnen de eigen plannen en voorgestelde inrichting confronteren met het

raamwerk en daar (gezamenlijke) inzichten uithalen voor verbetering.

• is opgesteld door vertegenwoordigers van informatiehuizen.

• is ontwikkeld naar aanleiding van de behoefte aan meer zicht op samenhang, gemeenschappelijkheid en mogelijk

hergebruik.

(3)

Totstandkoming van de referentie-architectuur

• Bij de totstandkoming van de referentie-architectuur is goed gekeken naar wet/regelgeving, visie en

doelarchitectuur:

• Begrippen zoals “informatieproduct” en “validatie” zijn maximaal in lijn gebracht met deze documenten.

• Bedrijfsfuncties zijn gebaseerd op taken waarover in documenten wordt gesproken als verantwoordelijkheid van een

informatiehuis.

• Rollen zijn afgestemd op de rollen zoals in de visie benoemd (zoals huismeester, kwaliteitsbewaker, beheerder).

• Daarnaast is ook expliciet gekeken naar meer algemene raamwerken zoals:

• de Data Management Body of Knowlegde;

• het Europese competentieraamwerk e-CF;

• referentie-architecturen voor de overheid.

(4)

Scope van de referentie-architectuur

• De onderdelen die zijn beschreven zijn:

• Bedrijfsfuncties – dat wat een informatiehuis doet;

• Rollen – de rollen die daarvoor noodzakelijk zijn;

• Informatieproduct – een globale beschrijving van wat een informatiehuis oplevert.

• Alleen de verantwoordelijkheden van een informatiehuis:

• Verantwoordelijkheden van bronhouders of andere partijen in de keten zijn niet uitgewerkt.

• Op hoog niveau is de relatie met rollen met andere partijen in de keten wel benoemd.

• Focus op dat wat een informatiehuis specifiek maakt:

• Bedrijfsvoering (incl. IT) is niet uitgewerkt

• Heeft een sterke relatie met:

• GAS Aansluiten Informatiehuizen (vanuit programma DSO)

• Position paper gegevenskwaliteit (vanuit de informatiehuizen)

(5)

Een Informatiehuis...

• is toegewezen aan een bestuursorgaan of rechtspersoon, en vormt een schakel tussen bronhouders en afnemers, zoals het

Digitaal Stelsel Omgevingswet.

• biedt meerwaarde door het verbinden van ketenpartijen, het betekenisvol combineren van brongegevens tot informatieproducten

en het zorgen voor een kwaliteitsniveau dat past bij het gebruik van de omgevingswet.

afnemers

bron houders

• Verbinden van ketenpartijen

• Maken informatieproducten

• Borgen kwaliteitsniveau

Informatiehuis

bron gegevens informatie producten

(6)

Informatieproducten

• Een informatieproduct is in visie 1.0 gedefinieerd als: “een door het informatiehuis samengesteld digitaal product met informatieve waarde dat

voldoet aan de daarbij gestelde kwaliteitseisen en standaarden”.

• Wij interpreteren dat als een gevalideerde, bewerkte of gecombineerde verzameling gegevens voor een bepaald gebruik binnen het kader van de

omgevingswet, die voldoet aan een bekend en overeengekomen kwaliteitsniveau.

• Informatieproducten kunnen meerdere vormen aannemen:

Brongegevens - Een informatieproduct kan een gevalideerde 1-1 weergave zijn van gegevens in een bronadministratie.

Bewerkte gegevens - Een informatieproduct kan het resultaat van één of meer bewerkingen (transformaties) van brongegevens zijn. In termen van het MDIAR model kan dat op het niveau van Informatie, Analyse of Rapportage liggen. Het resultaat van het gebruik van een toetsingsinstrument valt ook in deze categorie.

Toetsingsinstrument – rekenmodellen of meetmethoden die gebruikt kunnen worden om een toets mee uit te voeren.

Documenten – documenten met ongestructureerde gegevens zoals een onderzoeksrapport, bestemmingsplantoelichting, plan MER.

• Daarnaast leveren informatiehuizen ook referentiegegevens: een verzameling stamgegevens (zoals een waardelijst) die door een bronhouder wordt

onderhouden.

• Informatieproducten kennen meerdere verschijningsvormen zoals gestructureerde gegevens, kaart, foto, tekst, grafiek / tabel, software (in geval van

toetsingsinstrumenten).

(7)

DSO overige afnemers bron houder Informatie productie Toetsing Gegevens beheer Terugmelding 2e lijns dienstverlening Productontwikkeling Vaststelling gebruikers behoefte Informatie product ontwikkeling Product management Sturing Sturing

Strategie en ketensturing Kwaliteits management Standaarden beheer Beheer en ondersteuning Validatie Uitvoering Verstrekking Ontvangst Uitwisseling Toetsings instrument ontwikkeling Verantwoording Wijzigingsbeheer en doorontwikkeling

Bedrijfsfunctiemodel

(8)

Sturing

Informatiehuizen zullen een vorm van sturing op strategisch en tactisch niveau moeten inrichten.

Strategie en ketensturing: Het ontwikkelen van een visie en het inrichten en sturen op de samenhang op procedureel,

relationeel, cultureel en inhoudelijk niveau van het informatiehuis in relatie tot haar omgeving.

Kwaliteitsmanagement: Het ervoor zorgdragen dat de producten en diensten van het informatiehuis voldoen aan gestelde

kwaliteitseisen.

Standaardenbeheer: Het borgen dat relevante standaarden zijn benoemd en beschreven.

Verantwoording: Het rapporteren naar belanghebbenden

binnen en buiten het informatiehuis over de mate

waarin deze voldoet aan verplichtingen en afspraken

Productontwikkeling Sturing Sturing Beheer en ondersteuning Uitvoering Uitwisseling

(9)

Productontwikkeling

Informatiehuizen zullen informatieproducten en toetsings-instrumenten tot stand brengen en deze beschikbaar stellen.

Vaststelling gebruikersbehoefte: Het bepalen welke informatieproducten ontwikkeld zouden moeten worden.

Informatieproductontwikkeling: Het ontwerpen van een informatieproduct.

Toetsingsinstrumentontwikkelinig: Het ontwikkelen van toepassingen voor geautomatiseerde uitvoering van

rekenmodellen of meetmethoden.

Productmanagement: Het borgen dat een bestaand informatieproduct conform afspraken wordt geleverd.

(10)

Uitwisseling en uitvoering

Informatiehuizen zullen gegevens moeten ontvangen van bronhouders, deze omvormen tot informatieproducten en

verstrekken aan afnemers.

Ontvangst en validatie: Het ontvangen van gegevens en het toetsen toetsen of ze voldoen aan de gestelde kwaliteitseisen

en standaarden, waaronder in ieder geval vormvereisten.

Toetsing: Het verifiëren of iets of iemand voldoet aan bepaalde voorwaarden door het gebruik van een toetsingsinstrument.

Informatieproductie en verstrekking: Het maken van een informatieproduct door gegevens te transformeren en het

resultaat verstrekken aan afnemers.

Terugmelding: Het beoordelen van een melding van

gerede twijfel aan de juistheid van een gegeven en

het desgewenst routeren van de melding naar de

verantwoordelijke bronhouder.

(11)

Beheer en ondersteuning

Informatiehuizen zullen moeten zorgen dat het informatiehuis kan functioneren.

2e lijns ondersteuning: Het uitvoeren van, meestal complexere activiteiten, voor alle contacten die door de eerste lijn niet

afgehandeld kunnen worden.

Wijzigingsbeheer en doorontwikkeling: Het aanpassen van bestaande informatieproducten en toetsingsinstrumenten.

Gegevensbeheer: Het ervoor zorgen dat er kwalitatief hoogwaardige gegevens beschikbaar zijn.

(12)

bron houder DSO overige afnemers Productontwikkeling Beheer en ondersteuning Uitvoering Uitwisseling Sturing Sturing Strategie en ketensturing • Strategie-ontwikkeling • Beleidsontwikkeling • Organisatie-inrichting • Kennismanagement • Waardemanagement • Risicomanagement • Ketenregie • Productportfoliomanagement Kwaliteitsmanagement • Gegevenskwaliteitmanagement • Proceskwaliteitsmanagement Standaardenbeheer • Standaardenidentificatie • Standaardendefinitie Vaststelling gebruikersbehoefte • Vraagarticulatie • Vraagbundeling

• Business case ontwikkeling

Informatieproduct ontwikkeling • Definitie informatieproduct • Bronidentificatie • Definitie dataverzamelplan • Aansluiting DSO Productmanagement • Budgettering • Resourceplanning • Definitie gegevensafspraken

• Service level management

• Borging naleving standaarden

• Relatiebeheer Informatieproductie • Selectie • Aggregatie • Transformatie • Verrijking • Outputgeneratie Toetsing • Berekening • Analyse • Interpretatie • Oplevering toetsresultaat Verstrekking • Verzoekontvangst • Verzoekafhandeling • Tijdreizen • Zoeken • Informatieproductverstrekking Ontvangst • Gegevensontvangst • Gegevensopvraag Validatie • Gegevensvalidatie • Gegevenskwaliteitsinzage • Accordering 2e lijns dienstverlening • Informatieverstrekking • Advies • Begeleiding • Incidentafhandeling Terugmelding • Terugmeldingcreatie • Terugmeldingontvangst • Terugmeldingroutering • Terugmeldstatusroutering • Terugmeldingstatusinzage Gegevensbeheer • Metadata beheer • Toegangsbeheer • Opslag • Archivering • Logging Toetsingsinstrument ontwikkeling • Instrumentontwikkelplanning • Instrumentontwerp • Instrumentrealisatie • Instrumenttest • Instrumentimplementatie Verantwoording • Kwaliteitsverantwoording • Financiële verantwoording

• Service level rapportage

Wijzgingsbeheer en doorontwikkeling

• Wijzigingsbeheer

• Doorontwikkeling

Bedrijfsfuncties (detail)

(13)

Informatiehuizen zullen allerlei rollen moeten invullen om hun taken te ondersteunen.

Productontwikkeling

Sturing

Uitwisseling, uitvoering, beheer en ondersteuning

huismeester keten regisseur kwaliteits manager product manager functioneel gegevens beheerder business analist informatie manager _domein specialist functioneel beheerder

Rollen

(14)

Rollen informatiehuis in de keten

inrichten richten

verrichten

informatiehuis huismeester keten regisseur kwaliteits manager product manager domein eigenaar DSO stelsel meester bestuurlijk niveau bevoegd gezag beheer organisatie DSO eind gebruiker

Chief Data Officer DSO

bronhouder DSO

gebruiker

tactisch niveau bevoegd gezag beheer organisatie DSO functioneel gegevens beheerder business analist informatie manager domein specialist bestuurlijk niveau bronhouder tactisch niveau bronhouder gegevens leverancier bronhouder functioneel beheerder

(15)

Rol Verantwoordelijkheden

Huismeester

•

opdrachtnemer voor het informatiehuis

•

eerste aanspreekpunt voor het informatiehuis

•

bepaalt strategie, beleid en governance in afstemming met buitenwereld

Ketenregisseur

•

tot stand brengen van samenwerking met partijen in de keten

•

borgen van samenwerking door afstemmen en maken van afspraken

•

sturen op de samenhang van het informatiehuis i.r.t. haar omgeving

Domeinspecialist

•

kennis inbrengen van specifieke domein van informatiehuis

•

borgen van domeinkennis in informatiemodel

•

borgen van domeinkennis in toetsingsinstrumenten

Kwaliteitsmanager

•

borgen van kwaliteit van processen en afstemming hierover in de keten

•

borgen dat gegevens en informatieproducten voldoen aan kwaliteitseisen

•

verantwoorden over kwaliteit aan afnemers en DSO

Productmanager

•

verantwoordelijk voor het leveren van de producten en diensten

•

vertalen van externe afspraken naar benodigde interne middelen

•

aansturen IT-supply om afspraken te realiseren

Informatiemanager

•

identificeren relevante standaarden en bijdragen aan ontwikkeling ervan

•

helder maken en bundelen van informatiebehoeften

•

opstellen business case voor nieuwe informatieproducten

Business analist

•

opstellen informatiemodel

•

identificeren relevante gegevensbronnen en opstellen dataverzamelplan

•

opstellen functioneel ontwerp voor toetsingsinstrument

Functioneel beheerder

•

ondersteunen van het primaire proces en beantwoorden vragen erover

•

afhandelen wijzigingsverzoeken en doorontwikkelen informatieproducten

•

aansturen van IT-supply op operationeel niveau

Functioneel gegevensbeheerder

•

operationeel ondersteunen verbetering kwaliteit van gegevens

•

zorgen dat goede meta-data beschikbaar is voor alle gegevens

•

vaststellen en borgen autorisaties en archivering van gegevens

(16)

Strat egie en kete nstu ring Kwal iteit sma nage men t Stan daar denb ehee r Vera ntwo ordi ng Vas tste llin g geb ruik ers beh oeft e Info rma tiep rod uct ont wik keli ng Toe tsin gsin stru me nt ont wik keli ng Pro duc tma nag em ent Ver stre kki ng Ter ug mel din g Ont van gst Info rma tiep rod ucti e Toe tsin g Vali dati e 2e lijns die nst verl eni ng Wij zigi ngs beh eer en doo ron twi kkel ing Geg eve nsb ehe er Huismeester X X Ketenregisseur X X Domeinspecialist X X Kwaliteitsmanager X X X X Productmanager X X X X Informatiemanager X X Business analist X X Functioneel beheerder X X X X X X X X X Functioneel gegevensbeheerder X X X