WEERT TILS t/'}1iur.luv aar(at pagtnarsí 3 GEMEENTE. l!> E IP. to >L. Inleiding. Onderwerp. Voorstel. l juli 2020

E

_IP

>L to

BI l!>

TILS ¹⁶⁰⁷

GEMEENTE WEERT

Onderwerp

Ledenraadpleging VNG rechtzetten van de scheefheid in de achtervang ^bU het Waarborgfonds Sociale Woningbouw ^(WSW)

Voorstel

Niet instemmen met de 3 voorstellen in de ledenraadpleging van ^{de VNG} over de wijziging van achtervangsystematiek bij het WSW

Inleiding

Aanleiding

De financiële problemen bij Vestia waren voor ^een aantal gemeenten aanleiding om het effect van de scheefheid in achtervang op de risicopositíe van gemeenten te bekijken. ^Van scheefheid in achtervang is sprake wanneer ^een gemeente een Schuld-WOZ-verhouding bij een corporatie heeft die niet gelijk ^{is aan} de Schuld-WOZ-verhouding ^op

corporatieníveau. ^{De VNG} heeft in overleg met ^WSW en Rijk een voorstel opgesteld om die scheefheid recht te zetten. Dit voorstel ligt nu in een ledenraadpleging ^voor.

H u i d ig e systemati e k achterva ng

Het WSW staat borg voor leningen van woningcorporaties. ^{Als een} corporatie haar betalingsverplichtingen niet meer ^kan voldoen, spreekt ^ze in

le

instantie het ^WSW aan.

Mocht het WSW onvoldoende buffers hebben ^dan vraagt het WSW renteloze leningen ^op bij Rijk en gemeenten. Het Rijk staat voor ^50o/o in de achtervang.25olo wordt verdeeld over alle gemeenten die borg staan. ^25olo wordt opgevraagd bij de gemeente die in ^de leningovereenkomst ^is genoemd als achtervang. Nu is er per geborgde lening van ^een corporatie één gemeente als achtervang vastgelegd. ^Er is meestal geen ^1op1 relatie tussen een lening en (werkzaamheden in) ^een gemeente. Tenzij de corporatie slechts ⁱⁿ één gemeente werkzaam is. Doordat investeringen van een corporatie per gemeente verschillen en doordat leningen bedrijfsgebonden zijn, is er een scheefheid ontstaan in ^de verdeling van de achtervang over gemeenten. ^{De ene} gemeente staat, gegeven het bezit (nu op basis van WOZ-waarde) van een corporatie in ^deze gemeente, voor hoge bedragen

Afdellng

Naam opsteller voorstel

Portefeuillehouder

F&C - Financlën José Cox (04es-s7s208)

drs. W.P.J. (Wendy) van EUk

DJ-1084011 Zaaknummer:

to6z649 Publicatie:

w

TG W

WvE

w

PS

B w

GG

w

MvdH s

akkoord

bespreken

Soort besluit: Besluit college Weert,

l ^juli 2020

zn te vutlen door het B&w sêctetafiaatt

.X.4ru<oord

tr Akkoord met tekstuele aanpassing door portefeuillehouder tr Andens, nl.:

Beslissing d.d.: 7 juli

2O2O

^{Nummer; I}

tr Niet akkoord tr Gewuzlgde versle

(,

Totaal

De secretaris,

I

^t

t/'}1iur.Luv

aar(at

'-

^pagtnarsí _{Pa_qina} 3

I

in de achtervang, terwijl een andere gemeente juist weinig in de achtervang staat. Het gevolg is dat wanneer het

wsw

een beroep gaat doen op de achtervang, de eerste gemeente híeraan meer moet bijdragen dan de andere. In de bijlage Schuld/WOZ- overzicht is de achtervangpositie van gemeente

weeft

^per 3L-L2-2019 opgenomen.

Er zijn nu drie soorten achtervangovereenkomsten tussen WSW en gemeenten mogelijk:

ongelimiteerd, gelimiteerd en meetekenen per lening. Ongelimiteerd wil zeggen dat de gemeente het bepalen van de achtervanggemeente voor een door WSW te borgen lening geheel overlaat aan de corporatie. Gelimiteerd wil zeggen dat het ^WSW geborgde leningen kan afsluiten tot een bepaalde grens (per corporatie, in de tijd en/of tot een bepaald bedrag). Meetekenen per lening betekent dat naast de bank, de corporatie en het WSW ook de gemeente de leningovereenkomst moet tekenen. Gemeente Weert tekent nu per lening mee. Door het meetekenen per lening heeft de gemeente de mogelijkheid om prestatieafspraken en achtervangovereenkomsten met elkaar te verbinden.

De nieuw voorgestelde systematiek

In het voorstel van de VNG is er enkel nog de mogelijkheid om een ongelimiteerde achtervangovereenkomst met het WSW aan te ^gaan- Gemeenten hebben geen invloed meer op het wel of niet borgen van leningen. WSW toetst aan de algemeen ^geldende financiële

ratio's.

De VNG dient veranderingen in de financiële ratio's van WSW en Autoriteit Woningcorporaties (AW) overigens ^goed te keuren en houdt zo namens alle gemeenten enige grip op de borging.

In de nieuwe systematiek is de verdelÍng niet gebaseerd op de WOZ-waarde, maar op de marktwaarde van het DAEB-bezit (DAfg= diensten van algemeen economisch belang, zoals de bouw/beheer van sociale huurwoningen, maatschappelijk vastgoed en investeren in leefbaarheid). Deze verdeling wil men zowel toepassen voor de obligolening van de woningcorporatie, de nieuwe leningen(inclusief herfinancieringen) als de bestaande leningen. Het hanteren van de nieuwe verdeelsleutel voor de bestaande leningen leidt (in bepaalde gevallen) wel tot grote verschuivingen in het achteruangrisico per gemeente.

Maar consequentie is dat de huidige scheefheid is opgelost, In plaats van 1

achtervanggemeente komen er verschillende achtervanggemeenten

-

tenzij de corporatie slechts in één gemeente werkzaam is. WSW heeft een insch.atting gemaakt over de huidige en de voorgestelde verdeling voor elke corporatie die werkzaam is in een gemeente. In bijlage Impact van de beoogde verdeling voor Weert opgenomen.

Samengevat komt dit hier op neer: In de achtervang van de woningstichtingen Domus en St- Joseph verandert niet veel, omdat het aandeel van de gemeente Weert in Domus relatief laag is en St. Joseph enkel in Weert opereert. Voor Wonen Limburg daalt de achtervangpositie met ongeveer € 54 miljoen, van 262 naar 208 miljoen. Voor Woonzorg Nederland had Weert geen achtervang en krijgt ze een achtervangpositie van 2,2 miljoen t.o.v. 5 miljoen WOZ-waarde. Het is een landelijk corporatie, die veel verzorgingshuizen bezit, die een andere functie krijgen of wegvallen voor de doelgroep. Conclusie: qua omvang neemt het risico van de achtervangpositie af, anderzijds komt Woonzorg

Nederland, een partij met een hoger risicoprofiel door de relatief omvangrijke intramurale vastgoed poftefeui lle erbij.

Beoogd

effect/doel

Controle houden op de achtervangpositie bij leningen van woningcorporaties waarbij WSW borg staat. Door inbreng te houden bij achtervangovereenkomsten, invloed hebben op het daaraan verbonden achtervangrisico.

Mogelijkheid behouden om prestatieafspraken en achtervangovereenkomsten met elkaar te kunnen verbinden. Hierop kunnen de afdelingen F&C en R&E in de toekomst meer ^gaan sturen, om hier meer grip op te krijgen.

Argumenten

Voorgesteld wordt om niet in te stemmen met:

Paglna 2

1. het voorstel om de marktwaarde van het DAEB-bezit aÍs verdeelsleutel voor ^de obligolening te hanteren.

2. het toepassen per ^{1 janua} ri 2O2t van de marktwaarde van het DAEB-bezit als verdeelsleutel voor nieuwe leningen (inclusief herfinancieringen)'

3. het toepassen per 1 januari 2O2I van de marktwaarde van het DAEB-bezit als verdeelsleutel voor bestaande leningen.

Voor het hanteren van de marktwaarde van het DAEB-bezit, als verdeelsleutel is in principe geen bezwaar. Het ^is een reële verdeelsleutel. Het bezwaar ^is dat de nieuwe systematiek enkel uitgaat van ^een ongelimiteerde achtervangovereenkomst met ^WSW. Dit betekent dat het bepalen van de achtervangemeente voor een door ^WSW te borgen lening geheel overgelaten wordt ^aan de corporatie en er ^geen verbinding kan worden ^gelegd tussen prestatieafspraken en achteruang'

Kanttekeningen en

risico's

n.v.t.

Financiële, personele en

juridische

gevolgen n.v.t.

Duurzaamheid

n.v.t.

Uitvoering/evaluatie

n,v.t.

Gom m

unicatie/ participatie

Via link die naar secretaris ^is gestuurd stemming uitbrengen bij de ^VNG Raad informeren.

Overleg gevoerd

met

Intern:

M. Arts

Bijlagen:

Schuld/WOZ-overzicht per ³ 1-12-2019 Impact beoogde verdeling WSW

Ledenbrief VNG raadpleging rechtzetten scheefheid achtervang ^WSW

Open brief gemeenten ^Maasgouw, Echt-Susteren en Roerdalen inzake ledenraadpleging WSW

Paglna 3

.EE

(D!o

-b=c

gf;iE;

.-l

-_olf:ó

€ËE Ë:

EË E=;

;.s5:Ë

gËÈËË sgY€E

_eoc--a

:c(!È-o

á frf;ie

c i:

uo

:--

cr 0)-^L0JN

.q $: #

^E

Ë'--o9ts

!9ab

^bà

3 F Ë ËÈ

ËèRf;PE

_tnorY=c

Hse ^á

₌

-oPc+oJ

EËfl9=

booóorE

E ^{+ il HË Ë}

3 l.e fl'".€

3 ËËËgg

E

_19ocbOO

È 3Ë; ^Ë

>=OJ(ocl!

o io!!:

:

_OOr(ut^bOg

^;=sEHg

E --.-O bo c ^O

Ë

f>,:oJ:=(!

Ès:5;

S ? Ë.rcou

E _b *ËeEi _Ë.su.=g.l Ë

_c6(uo

aË Ë!

^Ë

3 Ë6''t9

^Ë

ë Ë€ ËïË

Ë *xE:+

E ËË È :

^g

Ë _or.=(U-c(U EËËË$

-cQ'rJonnà

Ë ;ËËÊE

EÈ

oI

h

,Í

d E

1.1 q

c;

à,o

t2ê

sl

_Èi

;E

rh

Ëó

.E

*Ën

*.q ï

& F<

fo*5-s*

;rlióeÈ

!!sÈ étEÍi gf;

ii Ë,Ë Ffi&

s?s

:-iB;

EFH

caI 468E ÈE 64F

n,t'ii

"ïEË

3il8

sïE

F=' E. t 9{tjF-il- KLEi'i ^g! +!

,ïi*

5tE

*lh sË ^g

*fiH

c Ë*

3E&

)S

óc

ï

ts

dd diÊ q{_:a1c-

.f,nn'n{

t-d@u6

oi *: rr' ri d srlffa

f J S J àT àFFD€

í.tEdd

uls; & I

':\ \ q ^q

È6ii-dr6

(l-uP1

DUiÓ9 utls

d .J D ,- D

q] 4ll6 M{Ff,€

$nfií*

6do{a FÓÊT'ÓÈ ults.ïqq

IÍ F fi I. N

4uuai4flóq

uuu

F-oËt

ÍiÍ-lt".E

JJod

uw ïi

^&

uF

Ec ts I

I

E

8"

I

a6

Fó

Ifi gè 6o

.-È

E

Ë*

$s

E

í:.

^s

.-; $ ï

^E

HËYrË gI p f;:_ÈO EnF F S s

EÈ€*!

_ItlÍlPi

;Ë'ËË*

?u:-rÈ L(l)

o.t

=

^o

q)q)

í)

fl

*

N Ë Ê

t

êê

,iq!

x

|u Efi

r

It)

c

q, -o È0j

,s o E g

.E (t NT

o3 t= (,(J

siiËsr

?_Ë

GI

;Í

LI

u

{

I

á

(.,

I

sË

Ir

ÊÈ

lr

$i,s

u$

Ëg

oFà!.

rl

iifr

ËïË

N

HT

lïr

È*

4é

V L

suEItÈs':ËË ^g

E$ËËË,E eËgË

^F

ËËEtË**sËËË

iEËËËËÊËgËË

EËË Ig;ËËËË ^Ë

ËHËtËgIËËËE ËEËF$ËggIË Ë

áËiI:ËËËË* ^g

; Ë;* rË;'Ëp Ë ^Ë

ËiEtïÈ;igËtËË

ËË;E:ËËËtg; ^sg

;ËËqÈË:EËËËËË

áËËË;s+,,**Ës

eËËigIËIIËËËË

gËgËFË;

Ëf,iËiïgEiËËgË E ^nË

f, tE

Ë bF

^E

Ë irE

^E

ËEËfig

íËfln$

Ë rE$

^Ë

F Ë$Ë ^' ËËgg,rf;

frËgËËËËË Ëfl ^HËË F ^ËË

ËË ËËËfi ^+g

*i ^{Ëfi eË FE}

Ëm fi#ËË ^ËË

Ë[ËËfiËiH

Hr tËiË ^Ë*

nËíËfiËËfi

ËËfl$f,gËË

*H fi*Ës ^Ëfi Fï ËÊTfr ^gfr fifl3FHËËË ilË ^sEEE

^Í

$ËË$f;ËEËË

[; ^{Ë*ËË EfrË}

E:Ë Ërf;* r*g ËrË ^ËflË i ^Ë$

⁺

Ë

t

v

Ê

s eE

gF Éó

à_

Ek

a

Ë.

Ë

;

ra

E

f

gË

i'

!

Í

É sE

o d

s

!t

F

*

t!

!ifi Ê

g

r

E

I

Ë

$

e

Ès

.ct

Ê

_tr

E

f;

ELr t

Ë

I tri

I

s

_E

Ë$

-ê

'.:trb

ËË qg rE

*f,o :-Ftr

ËEË ËË

^Ë

F Ë.ê Ë F

f d\ àC

êU àlË

_Ë Ëu

EÈ d.0

fË

r*r

Htr FË

^T

ts a.&

È[1 t!

nI

ry

{!

R

\l

&

rt

tl/

d(:

É!

rr

€

fi

n

s

rt

g_

$

E* gH

ËH

Yt Ëtt:

Ét{

rli

í.1t\

ll/

tt1d

d

rí.1 É'l

ràl rll

ít u(!

ÍÊc{

q!

#

b (J

t

cr5

I

È

eÊ o

ts 5 ÍlE

!E Etg

ï;Ë o

fi

-

fl

PE

5s ËË L1

EIc

í{Ë

*

_dJ

H H

f,o

Ëg

t

Ë

I

-E

stl|

uJ

fr

{Jë E

h_o I o fi{

E

bclj

!

dJ

Edl

I

hdl I Ë E

{

E

t

₆

Ë

€ED

Brief aan de leden

T.a.v. het college en de raad

Datum 5 juni 2020 Kenmerk

TLE/U202000386 Lbr.201028

Telefoon 070-3738393 Bijlage(n) 2

Onderuverp

Rechtzetten van de scheefheid in de achtervang bij het Waarborgfonds Sociale Woningbouw

Samenvatting

Woningcorporaties trekken leningen aan om het bouwen en onderhouden van sociale

huurwoningen te financieren. Het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW staat hiervoor borg Als een corporatie niet meer kan voldoen aan haar betalingsverplichtingen, neemt het WSW ^de

leningen over. Er zijn verschillende buffers en vangnetten. Als deze niet toereikend zijn vraagt WSW renteloze leningen op bij Rijk en gemeenten. Het Rijk staat voor 50% in de achtervang.25%

wordt verdeeld over alle gemeenten die borg staan. 25o/o wotdt opgevraagd bij de gemeente die in

de leningovereenkomst is genoemd.

Tot op heden is op de achtervang nooit een beroep gedaan. De financiële problemen bij Vestia waren voor een aantal gemeenten aanleiding om het effect van de achtervang op de risicopositie van gemeenten nader te bekijken. Het blijkt dat de verdeling van de laatste 25o/o leidt tot een scheve verdeling van het risico tussen gemeenten. De VNG heeft in overleg met WSW en Rijk een voorstel om die scheefheid recht te zetten. Dit voorstel leggen we u in een ledenraadpleging ^voor.

Als u instemt met de volgende vragen bereidt het WSW nieuwe afspraken tussen VNG en WSW en tussen individuele gemeenten en WSW voor.

ln de ledenraadpleging vraagt de VNG gemeenten in te stemmen met:

1. het voorstel om de marktwaarde van het DAEB-bezit als verdeelsleutel voor de obligolening te hanteren.

2. het toepassen per 1 januari _{2021 van} de marktwaarde van het DAEB-bezit als verdeelsleutel voor nieuwe leningen (inclusief herfinancieringen).

3. het toepassen per ¹ januari 2021 van de marktwaarde van het DAEB-bezit als verdeelsleutel voor bestaande leningen.

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Nassaulaan 12 Den Haag _I Postbus 30435 _{I 25OO} GK Den Haag 070 - 373 83 93 _| info@vng.nl

vng.nl

G9

Aan de leden ^Datum

5 juni 2020 Kenmerk

TLE/U202000386 Lbr.201028

Telefoonnummer 070-3738393 Bijlage(n)

1

Onderwerp

Rech2etten van de scheefheid ⁱⁿ de achtervang bij het Waarborgfonds Sociale Woningbouw

Geacht college en gemeenteraad,

1.

lnleiding

Woningcorporaties trekken leningen aan om een groot deelvan hun kernactiviteiten, zoals het bouwen en onderhouden van sociale huurwoningen, te financieren. Het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW staat hiervoor borg. Als een corporatie niet meer kan voldoen aan haar betalingsverplichtingen, neemt het WSW de leningen over. Er zijn verschillende buffers en

vangnetten. Als deze niet toereikend zijn vraagt WSW renteloze leningen op bij Rijk en gemeenten Het Rijk staat voor 50% in de achtervang.25o/o wordt verdeeld over alle gemeenten die borg staan 25oÁwordlopgevraagd bij de gemeente die in de leningovereenkomst is genoemd.

Tot op heden heeft het WSW de achtervang nog nooit aangesproken. Tot nu toe konden financiële problemen worden opgelost door de inzet van saneringssteun (een rijksbijdrage die wordt

gefinancierd uit geld dat bij de overige corporaties wordt opgehaald), middelen uit het eigen vermogen van WSW en het innen van obligo bij de overige corporaties door WSW. Zelfs de financiële problemen bij Vestia zijn op deze manier onder controle gekregen.

Per geborgde lening die een corporatie aangaat wordt één gemeente als achtervanger vastgelegd Er is meestal geen een-op-een relatie tussen een lening en (werkzaamheden in) een bepaalde gemeente. Tenzij de corporatie slechts in één gemeente werkzaam is. Doordat investeringen van een corporatie per gemeente verschillen en doordat leningen bedrijfsgebonden zijn, is er een scheefheid ontstaan in de verdeling van de achtervang over gemeenten. De ene gemeente staat, gegeven het bezit van een corporatie in deze gemeente, voor hoge bedragen in de achtervang, terwijl een andere gemeente juist weinig in de achtervang staat. Het gevolg is dat wanneer het WSW een beroep gaat doen op de achtervang, de eerste gemeente hieraan meer moet bijdragen dan de andere.

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Nassaulaan 12 Den Haag _I Postbus 30435 _| 2500 GK Den Haag 070 - 373 83 93 _| info@vng.nl

vng.nl

Zo is door de toedeling van 25o/o van het achtervangrisico aan de gemeente die in de

leningovereenkomst staat genoemd een scheefheid tussen gemeenten ontstaan. De VNG vindt het wenselijk dat het achtervangrisico dat een gemeente loopt een afspiegeling ^is van de waarde van het bezit dat een corporatie in die gemeente heeft. ln overleg met het WSW zijn verschillende oplossingsrichtingen bestudeerd en is een voorstel uitgewerkt.

2.

Voorstellen voor verandering

De VNG kiest voor behoud van de verdeling van de achtervang over alle gemeenten (25o/o van de totale achtervang) en over de in de leningovereenkomst genoemde gemeente (ook25o/o). Op die manier is een middenweg gevonden tussen solidariteit tussen alle gemeenten en

medeverantwoordelijkheid voor de financiële gang van zaken bij een corporatie die werkzaam is in de eigen gemeente. Het VNG-voorstel gaat dus vooral over de verdeling van die tweede 25o/o. Een eerlijke verdeling wil zeggen dat de waarde van de leningen zodanig is verdeeld over de

verschillende gemeenten waarin een corporatie werkzaam is, dat gesproken kan worden van een afspiegeling van de activiteiten van die corporatie ^per gemeente. Daarnaast wordt de WOZ-waarde vervangen door de marktwaarde in verhuurde staat.

De restwaarde van de geborgde leningen kan op basis van de waarde van het bezit worden verdeeld over de gemeenten waar een corporatie bezit heeft. Er komen twee veranderingen aan.

a.

^{WSW gaat nu nog uit van} het totale corporatiebezit (DAEB en niet-DAEB) als onderpand.

Het is onzeker gebleken of WSW voldoende trjdig een hypotheek kan vestigen op het niet- Daeb-bezit. Dit niet-DAEB-bezit wordt daarom voortaan buiten beschouwing gelaten.

b.

De WOZ-waarde wordt vervangen door de marktwaarde in verhuurde staat. Gebruik van de marktwaarde heeft twee voordelen: (i) de marktwaarde die corporaties leveren ^is actueler dan de WOZ-waarde; en (ii) de marktwaarde gaat in geval van erfpacht niet uit van de fictie van eigen grond zoals bij de WOZ-waarde het geval is.

Het WSW kan jaarlijks de verdeling over gemeenten bepalen. ln de beslispunten (zie hierna onder 4) wordt voor drie soorten leningen gevraagd of u instemt met toepassing van de nieuwe

verdeelsleutel. Het gaat om de nieuw af te sluiten obligolening, om andere nieuw af te sluiten leningen en om het herverdelen van de achtervang voor bestaande leningen. ln bijlage 1 bij deze brief worden de details toegelicht.

ln de tabel in de bijlage 2bijdeze brief bevatten de linkerkolommen een voorbeeld van de huidige verdeelsleutel, de rechterkolommen van de voorgestelde verdeelsleutel en wordt uiterst rechts aangegeven hoe de achtervangpositie tussen de gemeenten verandert. Deze tabel heeft betrekking op de herverdeling van bestaande leningen.

De VNG ontvangt van WSW de meest actuele cijfers per gemeente over de huidige en de voorgestelde verdeling voor elke corporatie die werkzaam is in een gemeente. Wij sturen de gegevens voor uw gemeente na rond 12 juni2020.

3.

Vervolgproces

Dit voorstel is opgesteld in nauw overleg tussen VNG en WSW met betrokkenheid op enige afstand van vertegenwoordigers van de G4 en van BZK. Voordat het kan worden ingevoerd, ^peilt de VNG het draagvlak ^bij de achterban en neemt daarna een besluit over het vervolg. WSW neemt

Vereniging van Nederlandse Gemeenten 319

een standpunt in. Het voorstel wordt door WSW voor advies neergelegd bij de Deelnemersraad. En WSW vraagt goed keurin g van BZK.

De planning is dat alle deelnemende gemeenten een nieuwe achtervangovereenkomst met WSW afsluiten voor 1-1-2021. Bij voldoende draagvlak kan WSW een nieuwe achtervangovereenkomst opstellen en te zijner tijd aan alle gemeenten ter ondertekening voorleggen.

4.

Beslispunten voor de ledenraadpleging

De VNG houdt een gewogen stemming voor een ledenraadpleging. Dat wil zeggen dat het aantal stemmen per gemeente afhangt van het inwonertal. Een gemeente krijgt 1 stem per 1.000 inwoners, tot een maximum van 75 stemmen.

ln de ledenraadpleging worden drie vragen voorgelegd, waarop een gemeente per vraag kan antwoorden met eens, oneens of geen mening.

1.

lnstemmen met het voorstel om de marktwaarde van het DAEB-bezit als verdeelsleutel voor de obligolening te hanteren.

Argumenten voor: de obligolening is nieuw en heeft betrekking op de gehele corporatie. Het is niet redelijk om hiervoor slechts één gemeente in de achtervang te laten staan.

Argumenten tegen: -

2.

lnstemmen met het toepassen ^per 1 januari 2021 van de marktwaarde van het DAEB-bezit als verdeelsleutel voor nieuwe leningen (inclusief herfinancieringen).

Argumenten voor: doordat leningen tegenwoordig op allerlei activiteiten in verschillende gemeenten betrekking hebben, is het redelijk de achtervang over alle gemeenten waar ^de corporatie werkt te verdelen. De nieuwe verdeelsleutel zorgt ervoor dat er niet of nauwelijks sprake is van scheefheid tussen gemeenten bij de achtervang van nieuwe leningen. Mede omdat de sleutel jaarlijks wordt geactualiseerd. De toepassing van de nieuwe verdeelsleutel betekent dat het WSW namens de betrokken gemeenten een nieuwe leningovereenkomst kan afsluiten, zonder tussenkomst van de betrokken gemeenten.

Argumenten tegen: wanneer gemeenten dit voorstel niet steunen, blijft de bestaande systematiek van kracht en kan ontstane scheefheid alleen op vrijwillige basis met medewerking van het WSWworden verminderd. Latere veranderingen in de waardeverhoudingen van het Daeb-bezit tussen gemeenten werken niet door ⁱⁿ de achtervang, aangezien één keer een achtervanggemeente voor een lening wordt bepaald.

3.

lnstemmen met het toepassen ^per

í

januari2021 van de marktwaarde van het DAEB-bezit als verdeelsleutel voor bestaande leningen.

Argumenten voor: hierdoor wordt in een klap de bestaande scheefheid rechtgetrokken (solidariteit tussen gemeenten). Gemeenten die relatief veel in de achtervang staan zien hiermee hun risicoprofiel in een keer verbeteren.

Argumenten tegen: gemeenten die relatief weinig in de achtervang staan zien hiermee hun risicoprofiel in een keer verslechteren.

Wanneer gemeenten niet met dit voorstel instemmen, zal de bestaande scheefheid slechts geleidelijk minder worden (en pas na 50 jaar zijn verdwenen, doordat dan alle bestaande leningen zijn afgelopen of geherfinancierd).

Wij realiseren ons dat dit een erg technisch voorstel is. Mocht u voorafgaand aan de stemming vragen hebben over deze brief, dan kunt u via ons lnformatiecentrum contact opnemen met een van onze beleidsmedewerkers.

Vereniging van Nederlandse Gemeenten 4t9

Voor de stemming krijgt uw gemeentesecretaris een link toegestuurd. De ledenraadpleging eindigt op woensdag 8 juli 2020 12.00 uur.

Met vriendelijke groet,

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Algemeen directeur

Vereniging van Nederlandse Gemeenten 5/9

Bijlage 1 Uitwerking van het voorstel

ln deze bijlage volgt eerst een technische toelichting op het meten van de scheefheid. Daarna wordt het voorstel verder uitgewerkt naar soorten leningen, de verdeelsleutel, nieuwe

achtervangovereenkomst, consequenties per gemeente, wijziging van de standaardgeldleningsovereenkomst en wijziging van de Toezichts- en Verantwoord i n gsovereen ko mst.

Meten van de scheefheid

Tot nu toe wordt door het WSW de Schuld-WOZ-verhouding als maatstaf voor de scheefheid gehanteerd. De restant hoofdsom van alle leningen waarvoor een gemeente voor een specifieke corporatie borg staat wordt opgeteld en gedeeld door de totale WOZ-waarde van het bezit van de corporatie in die gemeente. WSW hanteert als norm dat deze verhouding de í00% niet mag overschrijden. Gebeurt dat wel, dan moet de gemeente vooraf expliciet akkoord geven voor een nieuwe lening waarvoor zij in de achtervang wil staan. Ook wordt de Schuld-WOZ-verhouding op corporatieniveau vastgesteld. Daarvoor hanteert WSW 50% als grens. Wordt die grens

overschreden, dan borgt WSW in principe geen nieuwe leningen meer. Van scheefheid in de achtervang is dus sprake wanneer een gemeente een Schuld-WOZ-verhouding heeft die niet gelijk is aan de Schuld-WOZ-verhouding op corporatieniveau.

a) Soorten leningen

Globaal kunnen vier soorten leningen worden onderscheiden:

1.

Nieuwe leningen. Zodra dit voorstel in werking treedt, geldt voor nieuw te borgen leningen de nieuwe verdeelsleutel.

2.

Herfinancieringen. Soms worden lopende leningen tussentijds omgezet of ^na afloop onder nieuwe voorwaarden verlengd. Omdat er een nieuwe leningovereenkomst komt, kan hierop de nieuwe verdeelsleutel worden toegepast.

3.

Bestaande leningen. Voorgesteld wordt om de nieuwe verdeelsleutel ook te gebruiken voor bestaande geborgde leningen. Dit leidt (in bepaalde gevallen) weltot grote verschuivingen in het achtervangrisico per gemeente. Maar consequentie is dat in een klap de huidige scheefheid is opgelost. Voor lopende leningen moeten bestaande afspraken worden gewijzigd. Het bedrag en de afspraken over rente en aflossing blijven gelijk. De bank, de corporatie en de borging door het WSW blijven in stand. Maar in ^plaats van ¹

achtervanggemeente komen er verschillende achtervanggemeenten

-

tenzij de corporatie slechts in één gemeente werkzaam is. Dat betekent dat in ieder geval alle betrokken gemeenten met de gewijzigde overeenkomst moeten instemmen.

4.

Obligolening. Een van de voorstellen uit het Strategisch programma van WSW ^is om elke deelnemende corporatie een obligolening te laten afsluiten. Zo'n lening is bedoeld om zeker te stellen dat het vermogen van WSW snel (door heffing van het gecommitteerd obligo) kan worden aangevuld wanneer dat nodig is. Het is een lening die niet direct ter beschikking van het WSW komt, maar ^pas wanneer WSW een grote aanspraak op zijn vermogen krijgt en het jaarlijks _obligo onvoldoende is. Daardoor gaat die niet direct ten koste van de beschikbare middelen van een corporatie. De obligolening wordt ook geborgd door WSW en ook hiervoor moet de achtervang worden vastgelegd. Het voorstel is hiervoor dezelfde verdeelsleutel te hanteren. Het is nog niet duidelijk wanneer de obligoleningen worden afgesloten. Mogelijk zal de nieuwe verdeelsleutel al eerder dan 1 januari 2021 op de achtervang voor de obligolening moeten worden toegepast.

Vereniging van Nederlandse Gemeenten 6/9

Het voorstel is om voor alle soorten leningen de nieuwe verdeelsleutel te gaan toepassen. Op die manier verdwijnt de scheefheid in een keer.

b) Jaarlijks te actualiseren verdeelsleutel

Corporaties leveren één keer ^per jaar de marktwaarde van het Daeb-bezit (op te tellen per gemeente) per31 decembervan ^het jaardaarvooraan in de dVi. Zijmoeten ditsteedsvoor

l

^juli

doen. WSW kan daarna de verdeling over gemeenten bepalen. Vervolgens geldt die verdeling voor alle geborgde leningen van die corporatie (ook lopende leningen). Een jaar later vindt opnieuw vaststelling plaats op basis van nieuwe cijfers, dan kunnen de verhoudingen tussen gemeenten wijzigen.

c) N ie uw e achte rua ng ove re e n ko mst WSW-g e m e e nte

Er zijn nu drie soorten achtervangovereenkomsten tussen WSW en gemeente:

-

Ongelimiteerd

-

Gelimiteerd

-

Meetekenen per lening

Ongelimiteerd wil zeggen dat de gemeente het bepalen van de achtervanggemeente voor een door WSW te borgen lening geheel overlaat aan de corporatie. Gelimiteerd wil zeggen dat het WSW geborde leningen kan afsluiten tot een bepaalde grens (per corporatie, in de tijd en/of tot een bepaald bedrag). Bij overschrijding vraagt het WSW de betreffende gemeenten om een

collegebesluit per lening. Meetekenen per lening betekent dat naast de bank, de corporatie en het WSW ook de gemeente de leningovereenkomst moet tekenen.

ln de nu voorgestelde systematiek komen deze mogelijkheden te vervallen. Er komt één nieuwe achtervangovereenkomst met daarin de voorgestelde verdeelsleutel. Feitelijk een vervolg op de ongelimiteerde overeenkomst

-

^maar zonder de scheve verdeling in risico's die daardoor kan ontstaan.

d) Consequenfies voor het achtervangrisico per gemeente

.

Het WSW heeft berekeningen gedaan, waaruit blijkt dat toepassing van een andere verdeelsleutel leidt tot toe- of afname van de achtervangpositie ten opzichte van de huidige situatie. ln 10 tot ¹⁵ gemeenten neemt de achtervang bij herverdeling met meer dan € 100 miljoen af. Maar er zijn ongeveer evenveel gemeenten waar de achtervang met meer dan € 100 miljoen toeneemt. ln circa 45 gemeenten neemt de achtervangpositie met meer dan 100% toe. Kortom, er zi)n voordeel- en nadeelgemeenten. Het grotere risico voor

nadeelgemeenten moet echter wel in het perspectief geplaatst worden dat er nog nooit een beroep op de achtervang van ^gemeenten gedaan is.

.

De VNG ontvangt van WSW de meest actuele cijfers ^per gemeente over de huidige en de voorgestelde verdeling voor elke corporatie die werkzaam is in een gemeente. Wij sturen de gegevens voor uw gemeente na rond 12 juni2020.

.

^In de verdeling volgens dit voorstel hebben gemeenten geen invloed meer op ^het wel of niet borgen van leningen. WSW toetst aan de algemeen geldende financiële ratio's. ln prestatieafspraken kan geen directe relatie meer worden gelegd tussen prestaties en achtervang. Uiteraard hebben de prestatieafspraken wel indirect invloed op de borging van leningen, doordat er afspraken over investeringen worden vastgelegd. Er is voor de

gemeente geen mogelijkheid meer tot limitering van de achtervang of tot de keuze om mee te tekenen ^per lening. De VNG dient veranderingen in de financiële ratio's van WSW en Aw overigens goed te keuren en houdt zo namens alle gemeenten enige grip op de borging.

Vereniging van Nederlandse Gemeenten 7t9

e) Wijzigi ng van de standaardgeldlen i ngsoveree n komst

ln de standaardgeldleningsovereenkomst wordt veruezen naar de nieuwe verdeelsleutel over gemeenten.

f) Wijziging van de Toezicht- en verantwoordingsovereenkomst WSW-VNG

ln de beleidsregels, die een bijlage zijn bij de TVO, vervalt de limiet per gemeente van 100% van de som van de WOZ-waarden van het onderpand.

Vereniging van Nederlandse Gemeenten 8/9

Bijlage 2 Vergelijking verdeling achtervang nu en volgens VNG-voorstel

Huidige veÍdeelsleutel achtervang

achtervangge meente noodlijdendecorporatie allecorporaties

restsom aandeel restsom aandeel

Nieuwe verdeelsleutel achtervang

noodlijdendecorporatie allecorporaties waarde bezit aandeel ^waarde bezit aandeel

Venchil

gemeente 1 gemeente 2 gemeente 3 overige gemeenten TOTAAL

achtervang Rijk

achtervangge meenten (gemeente 1) (gemeente 2) (gemeente 3) (overige gemeenten)

alle gemeenten (gemeente 1) (gemeente 2) (gemeente 3) (overige gemeenten)

TOTAAL RUk (gemeente 7) (gemeente 2) (gemeente 3) (overige gemeenten)

1s0.000.000 25.000.000 82s.000.000 0 1.000.m0.000

75,O%

2,5%

82É%

0,v/.

7m,o%

800.000.000 400.000.000 s.200.m0.000 73.600.000.000 80.000.000.000

1,O%

o,5%

6,5%

92,O%

lcf.,O%

te verstrekken aandeel

s00.000.000 so,o%

2s0.000.000 37.500.000 6.250.000 206.2fi.0U) o

2s,0%

2s0.000.000

2.fi0.m0 1.250.ffio 76.250.000 230.000.000

25,0%

1.m0.m0.m0 s00.000.0N

$.un.000

7.500.@0 222.5U).Un 80.0m.000

]m,,0%

400.000.m0 7s.000.000 525.000.000

0 1.000.m0.000

40,o%

7,5%

52,5%

o,wo tm,o%

1.0s0.000.m0 450.000.000 4.900.m0.000 73.600.000.000 80.0m.m0.m0

7,3%

o,6%

6,1%

92,O%

lcn.,o%

te verstrekken sm.000.000

2s0.000.000 100.000.M 18.750.0@

731.2fr.000 0

2s0.000.000 3.287.250 1.528.533 15.312.500 n0.0m.0@

1.m0.m0.m0 s00.0m.M 703.287.2fl 20.278.s33 746.562.500 2n.0m.000

62.500.000 12.500.000 -7s.000.m0

781.250 278.533 -937.s00

0 63.281.2s0 12.778.533 -75.937.500

0

Vereniging van Nederlandse Gemeenten 9/9

gemeente [ (l0ti"cii',rilcti _l

T6uTMEFNTF

MAAS ^{" , t.}

Open

brief

aan

alle

Nederlandse

Gemeenten

zaalcnummer uw kenmerk

Gen reen ie ECht-SUStefen

1p)

ondelwerp Verzoek steun in

ledenraadpleging VNG t.a.v achtervang Waarborgfonds 5ocÍale Woníngbouw

datum t6 ^juni2020

telefoon

Geacht college,

Tot op heden zijn de Gemeenten Maasgouw, Echt-susteren en Roerdalen altild weloverwogen omgegaan met aanvragen van woningbouwcorporaties om een borg-positie _in te nemen bij het aangaan van leningen. Deze leningen hebben altijd betrekking op woníng(bouwlprojecten _die ten goede komen aan het woon- en leefklimaat, en dus de inwoners, in onze gemeente.

ln deze overwegingen beoordelen wij enerzijds het maatschappelijk _belang van het project.

Anderzijds wordt, op basis van onze financiêle posítie inclusief het weerstandsvermogen, afgewogen welk fínancÍeel risico onze gemeente _kan lopen.

Door deze benadering te hanteren hebben wij nu beheersbare _risico's.

De VNG stelt met haar voorstel "Rechtzetten van de scheefheid in de achtervang bij het Waarborgfonds Socíale Woningbouw" voor om de afwegingen die iedere gemeente momenteel zelf maakt, uit _{handen te} geven. ln ^plaats van de tot nu toe gehanteerde werkwijze, gaat het WSW jaarlijks _de verdeling _van het risico over de gemeenten _bepalen.

De ongelijkheid ('scheefheid'in _{de brief van de} VNc)die in de afgelopen jaren _tussen gemeenten is ontstaan ten aanzíen van de risico-posíties, is ontstaan doordat iedere gemeente voor zichzelf haar rÍsicobereidheid bepaalde. Mogelijk hebben gemeenten en woningcorporaties _in het verleden bewust gestuurd om schulden te verlagen en een hogere marktwaarde te creëren. Voor dit 'behoudende' beleid worden deze gemeenten met het voorstel dat nu voorligt gestraft.

Tenslotte: het voorstel heeft de intentie de ongelijkheid tussen gemeenten _op te lossen, door het risico opnieuw te verdelen, Ditmaal aan de hand van de marktwaarde van DAEB-bezit, in plaats van sturing door de individuele gemeente _in overleg met de woningcorporaties. _Echter, hiermee blijft er ongeltjkheid tussen gemeenten, _aangezien iedere gemeente _een andere omvang aan DAEB-woonruimte bezit. Wij zien ten eerste geen probleem _{in de} huidige ongelijkheid in het dragen van risico, omdat we hier bewust op gestuurd hebben. Ten tweede wordt de ongelijkheid niet opgelost door het voorstel, maar herverdeeld op een manier die wÍj niet kunnen accepteren,

PagÍna 1. van 2

r lillt ililil ililt

iltil

ililil illt |ffiil lllil ilil

iltil

ilil ilil lllt

Wanneer wij zouden instemmen met het voorstel, dan zouden wij de controle over de fÍnanciële rísico's, verbonden aan de borgstelling, volledÍg uit handen geven. Door de derde partij, _{het WSW,} worden daarnaast grotere risico's aangegaan dan wÍj tot nu toe bereid zijn geweest om te lopen.

ln Bíjlage 1" bíj het voorstel wordt namelijk genoemd dat het WSW, wanneer wordt ingestemd met de beslispunten, één nieuwe ongelÍmiteerde achtervangovereenl<omst wil hanteren.

Deze consequentíes leiden voor ons tot onaanvaardbare risico's. De gemeenten Maasgouw, Echt- Susteren en Roerdalen zullen dan ook tegen dit voorstel stemmen. Bij dezen roepen wij u op om ool< tegen hetvoorstel te stemmen, zodat u zelf de regie overde financiële rísico's die u wilt lopen kunt behouden.

Met vriendelijke groet,

Burgemeester en wethouders van Roerdalen,

D€/Eéeretarís,

^De burgemeester,

t\t.W.tu. L'ortije y6r. M&.' de Boe r-Beerta

Burgemeester en wethouders van Echt-Susteren, De

secretaris, .

De burge.Peester,

LocO

Drs. G.W.T. van Balkom dr. J,W.M.M,J. Hessels L c Cc

Burgemegitér ^eq' wethouders va n Maasgófiw, De

secrgíaris,

De burgéfheester,

/

_w.n.:.H. ^ploeg ,/S.t)'.nlt1. Strous

Pagina 2