NATUURSTEEN
Cursuscode: 0004/C/05 Uitgave: juli ‘05
PS artikelnummer: 24.090 Wettelijk Depot: D2006/5535/002
Deze cursus is eigendom van de VDAB ©
Omschrijving
De inhoud van deze module omvat het plaatsen van natuursteen op diverse methoden en ondergronden.
Instapvereisten
De module “bevloering in mortelbed & vloeren op natte chape” of aantonen dat de doelstellingen van deze module verworven zijn.
Doelstellingen
De cursist kan:
• de soorten natuursteen herkennen en de aangepaste grondstoffen gebruiken,
• de ondergrond voorbereiden in functie van de soorten natuursteen,
• vloer en randisolatie plaatsen,
• voorschriften aangaande veiligheid, milieu en welzijn van deze module.
Duurtijd
• 15 dagen.
NATUURSTEEN
INHOUD
1. De Ontginning
1.1 De ontginning 1.2 De verwerking 1.3 De afwerking
2. Soorten Natuursteen
2.1 Geklovensteen
2.2 Witsteen
2.3 Marmer
2.4 Marmermozaiek
2.5 Blauwhardsteen
2.6 Graniet
2.7 Marmeragglomeraat
.
3. Verschillende legpatronen (verbanden)
3.1 Groot Romeinsverband A 3.2 Groot Romeinsverband B
4. Onderhoud van natuursteen
4.1 Na plaatsing 4.2 Praktische tips
5. Verwijderen van vlekken op natuursteen
5.1 Vuile smeerolie
5.2 Vloeibare vetten en keukenoliën 5.3 Stookolie
5.4 Wijn
5.5 Bruine druipsporen van merbau (tropisch hout) 5.6 Bruine druipsporen van afzelia (tropisch hout) 5.7 Sinaasappelsap
5.8 Viltstift
5.9 Jodiumtinctuur 5.10 Mercurochroom
6. Enkele afbeeldingen soorten natuursteen
6.1 Belgische Hardsteen
6.2 Franse Witstenen en Marmers 6.3 Portugese Witstenen en Marmers 6.4 Italiaanse Marmers
6.5 Italiaanse Graniet
NATUURSTEEN
7. Plaatsen van natuursteen
7.a Voorbereiding
7.b Samenstelling grondstoffen 7.b.1 Gestabiliseerd zandbed
7.b.2 Mortel
7.b.3 Kant en klare mortel 7.b.4 Voegmortel
7.b.5 Kant en klare voegmortel
7.1 Uitvoering – Leggen van natuursteen 7.1.1 Leggen van gezaagde Jura in mortelbed
7.1.2 Leggen van gezaagde blauw hardsteen op natte chape
7.1.3 Leggen van wit marmer op natte chape 7.1.4 Leggen van breuksteen
7.1.5 Leggen van traptreden in blauw hardsteen of Jura 7.2 Aandacht punten voor het plaatsen van natuursteen
8. Verklarende woordenlijst
1. De Ontginning
1.1 De ontginning
Ruwe blokken natuursteen worden met een spie uit de rotsen gehaald.
De blokken natuursteen worden gekliefd in kleinere stukken.
Klaar om verwerkt te worden.
1.2 De verwerking
Deze grote blokken natuursteen worden verzaagd tot platen.
Daarna worden deze platen op gewenste breedte gezaagd.
Tenslotte worden deze stroken verzaagd tot tegels en gesorteerd op kwaliteit.
1.3 De afwerking
De tegels worden stuk voor stuk door vakmannen afgewerkt.
Tot in de kleinste details, zoals de klant het wil.
NATUURSTEEN
2.1 Geklovensteen
Leisteen en kwartsiet, die gebruikt worden voor bevloering, komen hoofdzakelijk van Noorwegen.
De meeste bekende zijn de Fjordal of Flammet (groene kwartsiet) en de Sell Royale of Pillarguri. (Een bronskleurige of zwarte kwartsiet).
2.2 Witsteen
De laatste jaren zijn deze kalkstenen zeer in de mode.
De meeste komen uit Bourgogne (Frankrijk).
De bekendste zijn Massangis roche jaune en roche clair, Bouvillon Rubane, Buxy, Chassagne rose en beige.
Er is de Engelse, bij ons minder gekende, Portlandstone.
Deze zijn allemaal van een zeer goede kwaliteit.
Er zijn ook uitstekende Spaanse en Portugese stenen zoals de Caliza Capri en de Moleanos.
Er zit echter minder karakter in deze stenen en de kwaliteit is niet altijd stabiel.
Een goede raad, met witsteen of zandsteen wordt best dubbel voorzichtig omgesprongen want niet alle stenen zijn van goede kwaliteit.
Laat u niet alleen leiden door de prijs.
Koop u witsteen bij een specialist.
NATUURSTEEN
2.3 Marmer
Er zijn marmers speciaal bestemd voor binnenwandbekleding en badkamers, zoals de Rosé Aurore, Thassos, Negro, Marquina, Rojo Alicante en Vert Patricia.
Andere soorten zijn harder en zeer goed geschikt voor bevloeringen in woonkamers, inkomhal, burelen, restaurants.
Dit zijn onder andere Blauwe hardsteen, Carrara, Juramarmer, travertin, enz.
2.4 Marmermozaiek
Is geknipt van verschillende soorten marmer, meestal in formaat 1,5 x 1,5 - 3 x 3 cm op 1cm dikte.
Eens geplaatst, heeft het een tintelende lichtinval.
Het is bovendien verkrijgbaar in allerlei tekeningen en kleurmengelingen.
NATUURSTEEN
2.5 Blauwe hardsteen
Tot voor kort werd de blauwe hardsteen hoofdzakelijk gebruikt voor dorpels, portieken en gevelbekledingen.
Nu kent blauwe hardsteen steeds meer toepassingen.
Hij wordt nu ook verwerkt in vloeren en als decoratief element.
De steen is bovendien perfect vorstbestendig.
Afwerking van blauwe hardsteen
NATUURSTEEN
2.6 Graniet
Is een stollingsgesteente en harder dan marmer.
Is zeer goed geschikt voor zwaar trafiek zoals winkelcentra, luchthavens en stations.
2.7 Marmeragglomeraat (granitotegels genaamd)
Zijn tegels waarvan de basislaag uit cement en de slijtlaag uit een mengeling van cement en marmerkorrels bestaat.
Hij wordt nog steeds vervaardigd voor winkelcentra, scholen en druk belopen lokalen.
Het grote nadeel is dat hij niet kan gelijmd worden en niet zuurbestendig is.
Deze tegels worden gelegd op traditionele methode (mortelbed).
NATUURSTEEN
3. Verschillende legpatronen (verbanden) 3.1 Groot Romeinsverband A
3.2 Groot Romeinsverband B
Bij uitvoering ervan wordt steeds een legpatroon “Romeins verband”.
Bijgeleverd door de leverancier van de natuursteentegels.
4. Onderhoud van natuursteen 4.1 Na plaatsing
(10 à 15 weken) enkel reinigen met vochtige dweil en zuiver water.
Nadien reinigen met zeep sopje van neutrale zeep (witte zeep, sunlait).
Filmvormende bescherming en onderhoud producten zijn in de handel verkrijgbaar (vb litofin).
4.2 Praktische tips
Welke toepassing u ook kiest voor uw woning, in welke stijl u ook wenst te bouwen of te verbouwen, de natuursteen moet beoordeeld worden in relatie tot het gehele bouwwerk. Het esthetische aspect speelt
doorgaans de voornaamste rol.
Een afwerking in marmer, graniet of andere natuursteen moet
versmelten met haar omgeving, met de andere bouwelementen, met binnen -en buitenmuren, met houten vloeren, terrassen, dakwerk en tuinarchitectuur.
De belangrijkste voordelen van graniet:
• hard en slijtagebestendig
• dankzij diamantgereedschap gemakkelijk te verwerken
• weinig poreus: neemt zeer weinig water op en is dus heel weerbestendig
• ideaal voor gebruik buiten
• zeer hoge drukweerstand: 1500 ˆ 2800 kg/cm2
• vrij gemakkelijk te onderhouden
• dankzij grote hoeveelheid variëteiten: vele mogelijkheden in de architectuur.
NATUURSTEEN
Vermijd water!
Zowel voor, tijdens als na de plaatsing moet het overdreven gebruik van water vermeden worden.
Vermijd eveneens het verstoppen van de poriën door te vlug zeep te gaan gebruiken of door de pasgeplaatste natuursteenvloer voorlopig al af te dekken.
Na het vertrek van de tegel legger wordt uw geduld nog even op de proef gesteld.
De ingebruikname gebeurt na 28 dagen voor een traditionele uitvoering en na 7 dagen voor een gelijmde uitvoering. Indien een
vloerverwarming is ingebouwd mag deze,na verhardingstijd van naargelang 7 of 28 dagen, in stappen van 5 graden per 24 uur
langzaam naar haar normale werkingstemperatuur gebracht worden.
Let op bij de renovatie of vervanging van uw vloerbedekking:
• Verwijder oude vloeren tot aan de harde onderlaag (chape)
• Bij een leem - of aarde - ondergrond: giet vooraf gestabiliseerd zand of gewapend beton
• Bij plaatsing op chape: plaatsen op pvc
• Bij plaatsing op een oud vasttapijt, absoluut alle resten op de deklaag verwijderen
• Als er niet voldoende hoogte is voor de plaatsing van natuursteen, verwijder dan de oude deklaag. Dan kan u tevens de nieuwe elektriciteit - en sanitaire toevoer hierin verwerken
• De oude deklaag, indien hergebruikt, moet op niveau geplaatst zijn, stevig en zonder uitsteeksels
• hernivelleren dus indien nodig.
De levering van het materiaal, de plaatsing, de afwerking en plinten, maatwerk, het schuren ter plaatse en de behandeling of eventuele bescherming moeten gebudgetteerd worden.
Voorzie een in uw natuursteenvloer ingewerkt tapijt om het zand, het vuil van buiten tegen te houden.
Opgepast voor slipgevaar!
Een gepolijste afwerking is spiegelglad en een val kan fataal zijn.
Voorzie dan ook anti -slipstroken aan het uiteinde van elke traptrede.
Een aangename, klasse volle en sobere omgeving kan gecreëerd worden door een verzoete vloer, gepatineerd met Marseille - vlokkenzeep.
Of nog: een versmelting van de natuursteen met mooie houten vloeren, die het geheel een warm cachet schenken.
Verschillende behandelingen laten toe het natuurstenen keukenwerkblad te beschermen, te verzadigen en te patineren:
1. om de poreusheid tegen te gaan: vochtwerende en olieproducten 2. om niet zandhoudende natuursteensoorten (kalkstenen, marmers,
blauwe hardsteen) te patineren: lijnolie, huishoudolie.
NATUURSTEEN
5. Verwijderen van vlekken op natuursteen 5.1 Vuile smeerolie
Te gebruiken producten
Vloeibaar mengsel van de volgende producten.
- 2 delen trichlooretaan - 1 deel aceton
- 1 deel brandalcohol
Absorberend poeder (vollersaarde, kaolien, kiezelgoer, krijt, talk Biologisch detergent (100 g detergent in een kop warm water) Kaliumpermanganaat (1 koffielepel per liter water)
Poedermengsel:
- 40 g biologisch voorwasdetergens - 15 g natriumperboraat
- 15 g trinatiumfosfaat - 15 g puimsteenpoeder - 15 g poederkrijt
Opmerking
De gebruikte poeders ((vollersaarde, kaolien, kiezelgoer, krijt, talk) mogen geen ijzerzouten bevatten, zoniet moeten ze met zuiver water gewassen worden.
Werkwijze
Het nog aanwezig vlekvormend product verwijderen zonder te wrijven (betten met een absorberend papier).
De vlek vervolgens instrijkt met het vloeibaar mengsel.
De vlek onmiddellijk met een adsorberende pasta van enkele millimeters dikte bedekken (het absorberende poeder en het vloeibare mengsel tot een romige consistentie mengen).
Vervolgens
- De pasta met aluminiumfolie afdekken.
- De pasta volledig laten opdrogen.
- De droge pasta verwijderen.
- De vlek krachtig afwrijven met een harde borstel en het biologische detergent opgelost in warm water en na spoelen met zuiver water.
- De absorberende pasta opnieuw aanbrengen tot de vlek verdwenen is.
Iedere nieuwe toepassing moet worden voorafgegaan door reinigen met het biologische detergent en gevolgd door spoelen.
Indien de smeerolievlekken hardnekkig zijn
- De vlek bedekken met de oplossing van Kaliumpermanganaat (paarsrode kleur).
- Gedurende één uur laten inwerken, terwijl er steeds voor gezorgd wordt dat de vlek voortdurend met de oplossing bedekt is.
- Spoelen met zuiver water.
Vervolgens op het permanganaat de oplossing van natriumbisulfiet aanbrengt tot het permanganaat verkleurt.
- Betten met een spons, spoelen met zuiver water en laten drogen.
- Indien er op de kalksteen bruine kringen verschijnen, de enzymoplossing aanbrengen (dienst bouwchemie van het WTCB raadplegen.
Indien de ontvlekking niet bevredigend is
- Het poedermengsel op de vloer uitstrooien (enkele mm dikte), het poeder nat maken met heet water, ervoor zorgen dat de vlek helemaal met de pasta bedekt is, een half uur laten inwerken zonder te laten drogen. Vervolgens krachtig afwrijven met een harde borstel.
- Meermaals afspoelen.
Enkele realisaties met allerlei natuursteen
5.2 Vloeibare vetten en keukenoliën Te gebruiken producten
Vloeibaar mengsel van de volgende producten:
- 2 delen I.I.I. trichlooretaan - 1 deel aceton
- 1 deel brandalcohol
Absorberende pasta nr. I: mengsel van absorberend poeder(vollersaarde, kaolien) Biologisch detergent (100 g in een kop warm water)
Javelwater
Absorberende pasta nr. 2: krijt en javelwater Zuurstofwater (ongeveer 100 delen)
NATUURSTEEN
Opmerkingen
De absorberende poeders (vollersaarde, kaolien, krijt…) mogen geen ijzerzouten bevatten, zoniet moeten ze met zuiver water worden gewassen.
Werkwijze
Betten van de vlek met een absorberend papier zonder te wrijven.
Impregneren van de vlek met het vloeibare mengsel.
Onmiddellijk daarna de absorberende pasta nr. I Aanbrengen (enkele mm dikte).
Afdekken met een aluminiumfolie. Volledig laten drogen. Het verwijderen van het poeder.
Instrijken met het biologische detergent in warm water met behulp van een harde borstel. Spoelen met water.
Absorberende pasta nr. I (dikte: enkele mm), zo dikwijls als nodig herhalen tot de vlek verdwijnt en tussen iedere toepassing reinigen met het biologische detergent.
Indien de vlekken hardnekkig zijn, ze met warm javelwater (40-45°C) betten.
Vervolgens de absorberende pasta nr. 2 aanbrengen.
Afdekken met aluminiumfolie.
Laten drogen.
Wegnemen en spoelen met zuiver water.
Indien er sporen blijven, de vlek insmeren met een pasta van krijt en zuurstofwater, afdekken met een aluminiumfolie en laten drogen.
Spoelen met zuiver water.
Indien er nog sporen blijven bestaan, als laatste redmiddel op de vlek de oplossing van Kaliumpermanganaat aanbrengen.
1 uur laten inwerken en er voor zorgen dat de vlek blijvend bedekt is met het Kaliumpermanganaat, spoelen met zuiver water.
Vervolgens op het Kaliumpermanganaat de natriumbisulfiet oplossing aanbrengen tot het permanganaat verkleurt, afsponsen, spoelen met zuiver water, laten drogen.
Enkele realisaties met allerlei natuursteen
NATUURSTEEN
5.3 Stookolie
Te gebruiken producten
Vloeibaar mengsel van de volgende producten:
- 2 delen I.I.I. trichlooretaan - 1 deel aceton
- 1 deel brandalcohol
Absorberende pasta gemaakt met een absorberend poeder (vollersaarde, kaolien, kiezelgoer, krijt, talk) en het vloeibare mengsel
Opmerkingen
Het poeder gebruikt voor de bereiding van de pasta mag geen ijzerzouten bevatten, zoniet moet het met zuiver water worden gewassen.
Werkwijze
De nog aanwezige stookolie betten met absorberend papier.
De vlek vervolgens instrijken met het vloeibare mengsel.
Onmiddellijk daarna de absorberende pasta aanbrengen tot (enkele mm dikte).
Deze pasta met de aluminiumfolie afdekken.
Volledig laten drogen.
Wegnemen, en de pasta opnieuw aanbrengen tot de vlek verdwenen is.
Opmerking
Tijdens het onderhoud na het ontvlekken kan de plaats waar de pasta werd aangebracht opnieuw zichtbaar worden, maar verdwijnt na droging.
5.4 Wijn
Te gebruiken producten
Natriumbisulfiet 200g/L water
Werkwijze
De vlek inwrijven met een doek, gedrenkt in het product.
Spoelen met zuiver water.
Veelal blijft er een kring achter.
Opmerking
Wijn kan marmer ontglazen.
5.5 Bruine druipsporen van merbau (tropisch hout) Te gebruiken producten
Javelwater, puur of verdund naar gelang de intensiteit van de vlek.
Krijt, vrij van ijzerzouten, zoniet wassen met zuiver water.
Werkwijze
De vlekken inwrijven met een doek, gedrenkt in warm javelwater.
Goed spoelen met een dweil en zuiver water.
Is de vlek hardnekkig, een pasta maken van warm javelwater en krijt.
De pasta op de vlekken aanbrengen.
Afdekken met een plastiekfolie.
12 uur laten inwerken.
Het poeder afborstelen.
Reinigen met dweil en zuiver water
Laten drogen en, indien nodig, herbeginnen.
Enkele realisaties met allerlei natuursteen
NATUURSTEEN
5.6 Bruine druipsporen van afzelia (tropisch hout) Te gebruiken producten
Javelwater, puur of verdund naar gelang de intensiteit van de vlek.
Krijt, vrij van ijzerzouten, zoniet wassen met zuiver water.
Werkwijze
Een pasta maken van warm javelwater en krijt.
De pasta op de vlekken aan brengen.
Afdekken met een plastiekfolie.
12 uur laten inwerken.
Het poeder afborstelen.
Reinigen met dweil en zuiver water.
Laten drogen en, indien nodig, herbeginnen.
5.7 Sinaasappelsap Te gebruiken producten
Puur javelwater.
Krijt, vrij van ijzerzouten, zoniet wassen met zuiver water.
Werkwijze
Een pasta maken van zuiver javelwater en poedervormig krijt.
De pasta op de vlek aan brengen.
Laten drogen.
Het poeder afborstelen.
Reinigen met dweil en zuiver water.
Laten drogen.
Indien nodig de behandeling herbeginnen.
5.8 Viltstift
Te gebruiken producten
Vloeibaar mengsel van de volgende producten:
- 2 delen I.I.I. trichlooretaan - 1 deel aceton
- 1 deel brandalcohol
Absorberende pasta gemaakt met een absorberend poeder (vollersaarde, kaolien, kiezelgoer, krijt, talk) en het vloeibare mengsel
Opmerking
Het poeder gebruikt voor de bereiding van de pasta (vollersaarde, kaolien, kiezelgoer, krijt, talk) mag geen ijzerzouten bevatten, zoniet moet het met zuiver water worden gewassen.
Werkwijze
De nog aanwezige product betten met een doek gedrenkt in het vloeibare mengsel.
De vlek vervolgens instrijken met het zelfde mengsel.
Onmiddellijk de absorberende pasta aanbrengen (enkele mm dikte).
Deze pasta met een aluminiumfolie afdekken.
Volledig laten drogen (dit kan enkele uren duren).
De pasta verwijderen en opnieuw aanbrengen tot de vlek volledig verdwenen is.
Deze bewerkingen zijn onontbeerlijk en kunnen verscheidene uren duren.
Opmerking
Wanneer de tegel nat wordt gemaakt, kan een kring zichtbaar worden.
Is dat het geval, dan moet men trachten die te verwijderen met de producten die werden gebruikt voor het verwijderen van ijzerzouten.
5.9 Jodiumtinctuur Te gebruiken producten
Absorberend poeder (vollersaarde, kaolien, kiezelgoer, krijt, talk).
Enzymoplossing: 1 deel enzym + 9 delen water (dienst Bouw chemie van het WTCB raadplegen).
Werkwijze
Op witte steen
- Het droge absorberende poeder op de vlek aanbrengen (dikte ± 1 cm dikte).
- Strijken met een strijkijzer (zonder stoom).
- Laten verhitten tot dat de vlek verdwijnt.
Op witte marmer
- De vlek omringen met een niet-bevlekkende kitring van 0,5 tot 1 cm dikte.
- Binnen de ring de enzymoplossing (dikte 2 mm) gieten.
- Met een aluminium of plastiekfolie afdekken en 15 uur laten inwerken.
- Goed spoelen en laten drogen.
Opmerking
De oppervlakte van het witte marmer kan lichtjes ontglansd worden.
5.10 Mercurochroom Te gebruiken producten
Oplossing van javelwater (1 kop javelwater, 1 kop water).
Absorberende pasta bestaande uit een obserberend poeder (vollersaarde of kaolien).
Gemend met een oplossing van javelwater tot een romige consistentie wordt verkregen.
Werkwijze
Het nog aanwezig product betten met een doek gedrenkt in javelwater.
Vervolgens de absorberende pasta (dikte enkele mm) aanbrengen en laten drogen.
De pasta verwijderen en spoelen met zuiver water en een harde borstel.
Het gebruik van de pasta herhalen tot de vlek verdwenen is.
Opmerking
Er kan een zeer lichte kring ontstaan die langzaam zou moeten verdwijnen na een
NATUURSTEEN
6. Enkele afbeeldingen soorten natuursteen
6.1 Belgische Hardsteen
ADOUCI DIAMANT G 300
GEBOUCHARDEERD GEVLAMD
GEZAAGD GIVRE
OUDE FRIJNSLAG POLI
6.2 Franse Witstenen en Marmers
AMPILY BEAUHARNAIS
BEAUMAINE BEAUMANIERE
BEAUMANIERE CLAIRE BEAUVIGNY
BUXY BLUE BUXY JAUNE
NATUURSTEEN
CHAMESSON B5 CHASSANGE ROSSE
COMBE BRUN UNI COMBLANCIEN UNI
CORTON BEIGE CHAMBORD MAGNY DORE DE FRANCE
MAGNY JAUNE MASSANGIS ROCHE CLAIRE
6.3 Portugese Witstenen en Marmers
AMERELLO NEGRAIS BLEU DE TIRRANIE
BRECHIA TAVIRA CABOUCA
FONCE GASCOGNE BLEU
MOLEANOS MONTELIMAR LIGHT
NATUURSTEEN
MURCIA ROCHEFORT BEIGE
ROCHEFORT BLEU ROCHEFORT MIX
ROSA BORBA ROSAL
ROSE AURORE F2 ROSE AURORE F9
6.4 Italiaanse Marmers
BIANCO CARRARA C BIANCO CARRARA CD
BOTTOSCINO FIORITTI BOTTOSCINO FIORITTI
PIETRA PIASENTINA FLAMME PIETRA PIASENTINA POLI
ROSA PERLINO ROSA VERONA
NATUURSTEEN
6.5 Italiaanse Graniet
BIANCO SARDE IMPERIAL WHITTE
INDIAN JUPERANA KASMIR WHITE
MULTICOLOR RED NERO IMPALA
PARADISO ROSSO PORRINO
6.6 Antieke stenen
ANTICATA BEAUVILLON GRV.BO & M
BOISVILLE MILLED BOURGONDIAN FARMSTONE
CAPRI SB., PAD IN ROJO ALICANTE CARRARA NUANCE CD
CHATILLON CONTINENTAL
NATUURSTEEN
CORTON ANTIQUATED CREMA RUSTICA
JURA BLAU PONTIGNY JURA GRAU BLAU VECC.
MAGNY DORE OCTOGONAL SB. MAGNY ROC DE BOURGONDIE
NOCE PLATO
ROCHEFORT BEIGE PONT ROSAL KRV.SB.
SAUVERNY NUANCE SB. SAUVERNY NUANCE
VALLANEUR OCTANGULAR SB. VIEUX BOURGONDY
VIEUX POITTEAU VIEUX PONTIGNY
NATUURSTEEN
7. Plaatsen van natuursteen
7.a Voorbereiding
Reinigen van de ondergrond.
Plaatsen van folie, voldoende overlapping.
Plaatsen van randisolatie.
7.b Samenstelling grondstoffen
(Voor het verwerken van kalkhoudende gesteenten Vb: Witsteen – Jura – Marmers )
7.b.1 Gestabiliseerd zandbed
zuiver zand 0/5 of wit zand 0/2 witte cement
met een samenstelling van 150kg cement / 1m³ zand of 4a5 kruiwagens zand/1zak witte cement
7.b.2 Mortel
zuiver zand 0/5 of wit zand 0/2 witte cement
met een samenstelling van 300 kg cement / 1m³ zand of 2 kruiwagens/1 zak witte cement
Draagvloer Zandbed
Tegels Mortel Plakwerk
Randisolatie
Folie
hechtingsbevorderende en water docerende toeslagstoffen om het risico op vlekvorming van de steen te beperken wordt het gebruik van water geminimaliseerd
7.b.3 Kant en klare mortel (Cementbrij)
Cementbrij voor het plaatsen van tegels op verse dekvloer - hechting verdubbelt bij het strooien
- hechting verdriedubbelt bij gebruik als brij, vergeleken met gestrooide cement.
Aanbrengen als uitgevlakte brij bij tegels tot 30/30.
Tegels groter dan 30/30 aanbrengen als uitgekamde brij.
Niet gebruiken op verharde dekvloer.
Niet gebruiken voor marmertegels.
Wel te gebruiken voor blauwe hardsteen te vloeren.
7.b.4 Voegmortel
Zelf aan te maken met:
Zuiver wit zand 2 delen Witte cement 1 deel
Water bij voegen tot een zeer dunne brij
7.b.5 Kant en klare voegmortel
Aan te maken met toevoegen van water, en bewerken met een traag draaiende mixer tot een homogeen mengsel.
NATUURSTEEN
7.1 Uitvoering - Leggen van natuursteen in breukvorm met afwatering
7.1.1 Leggen van gezaagde Jura in mortelbed
1 plaatsen van reién 2 plaatsen van werkdraad 3 nivelleren van bedding 4 uitstrijken van de mortel
5 aankloppen van de natuursteentegel met een witte rubberen
hamer
7.1.2 Leggen van gezaagde blauw hardsteen op natte chape
7.1.3 Leggen van wit marmer op natte chape
afreién van de chape uitstrijken van de cementbrij
op basis van cement en
NATUURSTEEN
Aankloppen van de tegels. Moet wel gebeuren met een witte hamer.
7.1.4 Leggen van breuksteen
In voorbereiding
7.1.5 Leggen van traptreden in blauw hardsteen of met Jura
NATUURSTEEN
7.2 Aandacht punten bij het plaatsen van natuursteen
Beperk het gebruik van water.
Gebruik hulpstoffen in de mortelsamenstelling.
(hechting- en waterreducerende producten).
Onstoffen van de legzijde van de natuursteentegels.
Op weinig poreuze natuursteen soorten (vb leisteen) dient een hechtingsproduct aan de legzijde aangebracht te worden (ongeveer 24 u voor plaatsing).
Plaatsen van natuursteen in stroken aandacht aan het verspringen van de voegen.
15 cm en meer, dit is fout
8. Verklarende woordenlijst
Trichlooretaan: Dienst Bouw Chemie van het WTCB.
Aceton of popanon: kleurloze vloeistof met de formule ch3-co-ch3; de damp is brandbaar en met lucht gemengd explosief. Het is een belangrijk oplosmiddel.
Bleekaarden o.a Vollersaarde: ook wel bentonitische kleisoorten genoemd, door activering met zoutzuur of zwavelzuur – een sterk absorberend vermogen.
Bleekaarden worden vooral gebruikt voor het bleken of ontkleuren van minerale en plantaardige oliën en voorts als katalysator in de chemische techniek.
Kaolien: Chinese klei of porseleinaarde, verweringsproduct van veldspaatgesteenten.
Na het uitwassen van de verontreinigingen, zoals kwartzand en glimmer, bestaat het kleimineraal kaoliniet.
Kaolien komt overal ter wereld voor.
Het wordt in de keramische industrie toegepast als belangrijke component bij o.a. de fabricage van porselein en in de papier-, textiel- en verfindustrie als vulmiddel.
Kiezelgoer: een zeer fijne afzetting bestaande uit de poreuze, gefossiliseerde celwanden van Diatomeeën (eencellige wieren)
Diatomeeënaarde heeft vele technische toepassingen, o.a. als thermische isolator, als filter- en absorptiemateriaal en als vulstof.
Kaliumpermanganaat: vormt donkerpurperrode (bijna zwarte) kristallen die gemakkelijk oplossen in water en dat intensief violet kleuren.
Het is een krachtige oxidator; als zodanig vindt het diverse toepassingen.
Natriumperboraat: Dienst Bouw Chemie van het WTCB.
Trinatiumfosfaat: Dienst Bouw Chemie van het WTCB.
Natriumbisulfiet: Dienst Bouw Chemie van het WTCB.
NATUURSTEEN
Cursusverantwoordelijke: Remi Cornelis
Didactiek en lay-out:
Jean-Pierre Michiels Jeanpierre.Michiels@vdab.be
Guido Daeleman Guido.daeleman@vdab.be
Kamiel Van den Meersch kamiel.vandenmeersch@vdab.be
Van Den Eeckhout www.vdetegels.be
Weber & broutin www.weber-broutin.be
Mapei www.mapeibenelux@skynet.be
Medewerkers: instructeurs vloerders-tegelzetters
Versie: juni 2005
