1 ...will you still need me, will you still feed me, when I’m 64?
SCRIPTIE-BIJLAGEN
Annemijn P. Strop
Een S trategisch
Marketingplan
voor het
vriesvers maaltijdenconcept
DINNERLAND
INHOUDSOPGAVE
BIJLAGE 1 ... 3
MAALTIJD UIT DINNERLAND ASSORTIMENT... 3
BIJLAGE 2 ... 4
DE UI VAN SAUNDERS... 4
BIJLAGE 3 ... 5
H.A.C.C.P.-CRITERIA... 5
BIJLAGE 4 ... 6
INTERVIEW THUISZORG UTRECHT / MEVROUW BAKKER... 6
BIJLAGE 5 ... 15
SAMENVATTING INTERVIEW MAALTIJDVOORZIENING ZAANSTREEK WATERLAND... 15
BIJLAGE 6 ... 17
SAMENVATTING INTERVIEW STADE ADVIES / MEVROUW KNOPPER... 17
BIJLAGE 7 ... 19
INTERVIEW MEVROUW VAN OOSTEN VAN HET VOEDINGSCENTRUM IN DEN-HAAG... 19
BIJLAGE 8 ... 21
ENQUÊTE MAALTIJDEN VOOR BEWONERS SERVICE-FLATGEBOUW HOUDRINGE... 21
BIJLAGE 9 ... 31
UITSLAGEN ENQUÊTE SERVICEFLAT ‘HOUDRINGE' ... 31
BIJLAGE 10 ... 62
ANTWOORDEN OPEN VRAGEN ENQUÊTE SERVICE-FLATGEBOUW HOUDRINGE... 62
BIJLAGE 11 ... 69
VRAGENLIJST TELEFONISCHE ENQUÊTE AAN JONGE OUDEREN THUISORG AMSTERDAM... 69
BIJLAGE 12 ... 71
UITSLAGEN TELEFONISCHE ENQUÊTE... 71
BIJLAGE 13 ... 83
UITSLAGEN OPEN VRAGEN TELEFONISCHE ENQUÊTE... 83
BIJLAGE 14 ... 85
INTERVIEW SODEXHO... 85
Bijlage 1
Maaltijd uit Dinnerland assortiment
Bijlage 2
De ui van Saunders
Bijlage 3
H.A.C.C.P.-criteria
De H.A.C.C.P criteria is ontstaan vanuit de Europese regelgeving en staat voor Hazard Analysis Critical Control Points. Elk land heeft vervolgens zelf deze regelgeving geïmplementeerd. In Nederland is het zo dat iedere branche zijn eigen hygiëne code heeft opgesteld, zo ook in de voedingsindustrie. De H.A.C.C.P kent een strenge hygiënecode welke grote gevolgen heeft voor het produceren en vervoeren van voedsel.
Het voedsel moet namelijk gedurende zijn reis door de keten van producent naar groothandel tot aan de klant aan bepaalde normen voldoen. De warme maaltijd moet bijvoorbeeld ten alle tijden een temperatuur boven de 60 C behouden en minstens verwarmd zijn geweest boven de 70 C. De maaltijd moet in ieder geval met een temperatuur boven de 60 C aankomen bij de klant. Bij de diepvriesmaaltijd gelden ook normen. Zo moet de maaltijd onder de 16C onder nul blijven. De maaltijd is op een dusdanige manier bereid dat het in principe klaar is. De oudere zou de maaltijd na het ontdooien direct kunnen consumeren, zonder de maaltijd te verwarmen en zonder ziek te worden.
Echter is de maaltijd zo bereid dat opwarmen in een magnetron de laatste nodige bereiding voltooid (volledige garing). Het risico voor de gebruikers om ziek te worden wordt op deze manier tot een minimum beperkt met de diepvriesmaaltijd.
Bijlage 4
Interview Thuiszorg Utrecht / Mevrouw Bakker
In welke verhouding staat thuiszorg ten opzichte van de gemeente/ Korte uitleg wie thuiszorg is?
Thuiszorg is in principe een zelfstandige stichting die wordt gefinancierd vanuit de overheid maar dan gefinancierd wordt de zorg die ze leveren dus dat is huishoudelijke hulp, verzorging en
verpleging die dus bij de mensen thuis geleverd wordt. De maaltijdvoorziening staat daar los van, het behoort niet bij de primaire taak van thuiszorg. In ons geval en bij een heleboel thuiszorg instellingen in Nederland is er wel een maaltijdvoorziening geregeld en dat valt dan onder het zogenaamde servicepakket, dat is dus in principe een autonome afdeling binnen thuiszorg die dus ook niet gefinancierd wordt door vanuit de AWBZ-gelden, zoals dat zo mooi heet. Maar die dus gefinancierd wordt door de contribuanten. Mensen worden lid van thuiszorg, vroeger dus lid van het kruisfonds, en betalen daar dus ..uh..een relatief klein bedrag voor per jaar en hebben daarmee toegang tot een x aantal behoeften. Dat aantal behoeften varieert per thuiszorginstelling. In ons geval zijn dat er een stuk of dertien/ veertien op het moment. Één daarvan is dus de maaltijdvoorziening.
Precies
En daarmee kunnen ze dus korting op de maaltijden krijgen via thuiszorg. Anderen in de stad kunnen ook gebruik maken van de maaltijdvoorziening alleen hebben dan geen recht op korting. In principe is onze maaltijdvoorziening voor iedereen toegankelijk die daar behoefte ana heeft. Dus ..uh..of je nou tachtig plus bent of gehandicapt en een zware indicatie of dat je dertig bent, tweeverdiener bent en evengoed maaltijden van ons wil
Ja oke, dat is duidelijk.
Uh en sinds wanner bestaat thuiszorg, sinds wanneer doen jullie de maaltijdvoorziening?
Sinds 1996
Uh even kijken...Ja nu wat vragen over de maaltijdvoorziening in de stad Utrecht an sich.
Jullie doen het én Stade Advies, zoals ik heb begrepen?
Ja dat klopt
Dat zijn de twee grootste spelers?
Ja dat zijn qua thuisbezorging de enigen dacht ik.
De enigen dus, er zijn verder geen anderen?
Er is geloof ik nog een particulier initiatief ergens in Overvecht maar dat is natuurlijk op heel kleine schaal en voor een specifieke groep. Daarnaast zijn er nog wel een aantal open eettafel projecten waarbij dus mensen naar een specifieke locatie kunnen gaan waarbij ze dus kunnen eten op een locatie van een ziekenhuis of een verzorgingshuis.
Ja, maar dat is dus op kleine schaal?
Ja dat is kleinen dan moeten mensen ook daar naar toe, het is dus niet zo dat ze het thuis krijgen. Dat is gewoon een verschil. Mensen die minder mobiel zijn kunnen daar geen gebruik van maken in zoverre dat ze wel weer een haal en breng service...dus huuuuu...
Oke, ten opzichte van StadeAdvies leveren jullie meer maaltijden of...?
Ik moet eerlijk zeggen dat ik dat niet weet, nee. Wij leveren 175 dozen gemiddeld per week en in een doos zitten zeg maar 7 maaltijden. Dus voor de hele week. Dus dan zou je dus 175 keer 7en dan weet je hoeveel we per week hebben.
Ja, Precies
Wij leveren eens per week en dat zijn vriesverse maaltijden.
Met behulp van Apetito?
Ja ja, ik zou ook zeker een keer met Apetito gaan praten.
Ja dat is natuurlijk een goed idee. Bij welke instantie ligt de verantwoordelijkheid van het indiceren van de ouderen?
Nou dat is bij ons dus helemaal niet relevant.
Oke omdat jullie dus gewoon iedereen toelaten?
Ja, bij ons kunnen mensen met een laag inkomen, kunnen dan gebruik maken van extra korting op de maaltijden via de bijzondere bijstand. Maar dat moet iemand dus zelfstandig aanvragen bij de gemeente en ligt dus daar ook de verantwoordelijkheid.
Oke ja ja,
Maar voor de rest kan iedereen gewoon onze maaltijden bestellen. Ik denk dat dat bij Stade wel anders ligt. Dat je daar dus zeker voor de warme maaltijden wel een indicatie moet hebben.
Ja precies,er zijn dus ook geen wachtlijsten?
Nee, in theorie als je vandaag uit het ziekenhuis komt en je belt kunnen wij zorgen dat er morgen een doos is. We hebben hier altijd voorraad, zodat mensen ook nabezorgd kunnen krijgen als dat direct nodig is. Zeg maar de reguliere gang van zaken is dat iemand geeft zich op en bestelt dan voor de eerst volgende keren en dat is altijd op een maandag dat het gewoon wordt thuisbezorgd.
Een week later ongeveer?
Het hangt ervan af wat ze willen hebben. Als ze à la carte maaltijden willen hebben, ofterwijl of je wil kiezen uit negentig verschillende maaltijden die je dan..., die je zelf kan uitkiezen dan heb je zo’n anderhalve week van te voren, als je zegt van nou he...het maakt me niet zoveel uit, ik wil gewoon snel een doos hebben dan kan het zelfs ook de vrijdag van te voren, dus het hangt er ook een beetje vanaf hoe specifiek je zelf de maaltijden wilt samenstellen. Zoals gezegd we hebben hier altijd voorraad dus we kunnen altijd zeggen we laten bepaalde dingen aanschaffen alleen dan kunnen de mensen dus niet zelf kiezen.
Ja
Dus als je een dieet hebt of als je bepaalde dingen niet lust...
Dan moet je gewoon wat eerder bestellen?
Ja dan zit je ongeveer op anderhalve week, dus dat valt ook nog mee.
Ja dat is inderdaad nog redelijk kort.
Even kijken hoor, ja de subsidieregeling bestaat dus wel vanuit de gemeente uuuhhh..Thuiszorg maakt gebruik van een vriesvers systeem. Zijn jullie daar tevreden mee?
Ja, absoluut.
Jullie vinden het een goede oplossing?
We hebben het een tijdje warm gedaan
Ja dat is inderdaad ook een vraag van mij...hebben jullie het hiervoor anders gedaan?
Nou we hebben eind ’99 een aantal maanden hebben we geprobeerd om warm uit te leveren maar de groep mensen die dat kan hebben was dusdanig klein dat het voor ons niet rendabel was om dat te doen. Op zich werkte het wel en er was ook best behoefte aan maar in verhouding dus te weinig.
Hebben ouderen weerstand tegen vriesvers?
Inmiddels begint dat te veranderen. De echte groep tachtig plussers die was in eerste instantie wel zo van mensen moeten altijd even uitgelegd worden van wat er bij komt kijken en wat enorm scheelt is de catalogus die we erbij hebben met hoe het eruit ziet en wat voor soort maaltijden en dan stapt men er wel eerder overheen, wat eerder een bezwaar is, is de magnetron. De groep echte tachtig plussers heeft nogal moeite met de magnetron.
Ja, dat ze het toch moeilijk bedienen vinden?
Ja zij hebben bijvoorbeeld gewoon angst voor het apparaat. Op zich vind ik dat ze er niet eens bij stil staan wat er precies bij komt om het te bedienen, maar meer het idee van een magnetron is mij onbekend ik wil het niet leren. En pas als je dus uitlegt van de chauffeur kan het voor u instellen, je hoeft alleen maar het knopje aan te doen en de tijd in te stellen dan willen ze het vaak nog wel proberen.
Uiteindelijk komen ze er wel overheen?
Vaak wel ja. En dan heb je natuurlijk altijd een groep die het gewoon niet kan, die gewoon niet meer in staat zijn om zelf een magnetron te bedienen dan is er ook nog wel vaak..., die hebben dan ook vaak zelf een huishoudelijke hulp of verzorging of verpleging die ze dan ook nog op een x moment de maaltijd kunnen laten verwarmen.
Ja
Want dat is ook in tien minuten gedaan in de magnetron dus wat dat betreft is dat ook niet onoverkomelijk. Dus het hangt er ook een beetje vanaf van de mensen erom heen
Ja, oke
Als je een mantelzorger hebt die daar ook angstig tegenover staat. Ja dan heb je een probleem.
Nee dat wordt dan inderdaad niets.
Maar over het algemeen is men daar uiteindelijk wel toe te brengen en het alternatief is dan ook dat de maaltijden in een oven verwarmd kunnen worden of “au bain marie”. We hebben ook een speciaal apparaatje voor, waarbij we dus....
Een apparaatje voor in de oven?
Ja, ze smaken het beste als ze gewoon tien minuten in de magnetron zijn geweest. Dus wat dat betreft is dat ook gewoon een afweging. We proberen mensen dus altijd wel te adviseren van nou probeert u het eens met een magnetron en die kunnen ze dus via ons ook huren of kopen.
Het is gewoon een standaard simpele magnetron die jullie verhuren?
Ja ja, we hebben nu ook een..., onze leverancier heeft onlangs..., dat is nog niet eens hier in Utrecht bekend dus wat betreft ben je de eerste. Die hebben samen met “Sharp” een nieuwe magnetron ontwikkeld die dus geprogrammeerd is op de keus van onze maaltijden. Dus in principe hoeft iemand dus alleen maar de code in te tikken die op het etiket staat van de maaltijd en dan wordt ie dus precies op de goede tijdstip verwarmt. Daarmee voorkom je dus dat mensen hem te lang in de magnetron zetten of bang zijn van hoe moet ik dat nou precies doen.
En die zijn dus speciaal ingesteld..?
Ja helemaal speciaal ingesteld, je kan hem ook gewoon gebruiken maar je kan hem ook gecodeerd gebruiken en dan hoef je dus alleen maar, stel je voor dat er op het etiket ¼ staat. Dan toets je ¼ in en dan wordt ie precies goed gewarmd. Dat is de nieuwste ontwikkeling.
En dan moet op de verpakking komen te staan..?
Dat staat er al. Op het etiket van de maaltijd kan je dus zien welke code je moet intypen en dan hoef je verder niets te doen.
Oke
Dit is eigenlijk voor die tussengroep, de mensen die eigenlijk wel ermee zouden kunnen werken maar voor wie het gebruik van een magnetron moeilijk is en die kun je hiermee dus weer een stapje verder helpen.
Ja dat is ideaal, uuhh.. even kijken hoor, u werkt samen met Apetito. Waarom is destijds voor een samenwerking met Apetito gekozen?
Omdat Apetito een totaalpakket kan leveren. Zij leveren zowel de maaltijden als de logistiek, dus eventueel het thuisbrengen van de maaltijden. Dat was voor ons een belangrijk argument. Plus dat ze een hele brede keuze hebben. Ze hebben iets van 90 maaltijden in de catalogus staan waardoor mensen gewoon een brede keus hebben aan eten. En de kwaliteit van het eten is gewoon goed.
Het voldoet allemaal aan de richtlijnen van de goede voeding?
Er zijn diëtisten die erbij betrokken zijn met het ontwikkelen van . Alles zit erin wat ze nodig hebben om ene goed genoeg maaltijd te krijgen.
Dus voor mensen op dieet is dat ook geen probleem?
Zowat alle diëten zijn mogelijk. Van de meest voorkomende diëten zoals diabetes of natriumbeperkt of dat soort dingen tot echt hele specifieke dingen zoals lactose vrij en dat soort dingen.
En dan kunnen mensen nog wel iedere dag wat anders eten?
Voor een week wel zeg maar. Zeker voor die hele specifieke diëten zoals lactose vrij of gluten vrij of dat soort dingen dan heb je een redelijk klein lijstje maar nog wel steeds dat je minimaal een week andere dingen kan eten.
Ja oke
Ja, en vegetarisch is sowieso geen probleem want daar heb je gewoon twee verschillende dozen van waaruit je kan kiezen dus dan kun je twee weken verschillende maaltijden eten. Dus wat dat betreft is er keuze genoeg.
Mm even kijken hoor, de vragen gaan een beetje door elkaar.
Zo gaat dat altijd bij een interview, hahaha.
Het bezorgen wordt dus door Apetito gedaan en niet door thuiszorg?
Het enige wat wij zelf doen is nabezorgen.
En wat houdt dat precies in?
Als mensen dus niet thuis zijn op maandag of op een andere dag thuiskomen uit het ziekenhuis komen en maaltijden moeten hebben dan zorgen wij er dus ook voor.
Mm heeft u nu nog wel het gevoel dat er genoeg sociale controle is zeg maar is ondanks dat thuiszorg niet zelf de maaltijden bezorgt?
mm...
Ik bedoel dat de chauffeur die komt het brengen Ja
Heeft die nog wel een functie...
Nee die heeft niet de functie dat hij in de gaten moet houden of het wel goed gaat met iemand. Hij is echt een afleveraar. Uuh met onze opzet van het servicepakket is er tot nog toe voor gekozen om dus alleen bepaalde diensten te leveren en dus niet het sociale aspect daarin mee te nemen.
Ja precies dat was eigenlijk mijn vraag.
Nee daar gaan we niet van uit. Het gebeurt natuurlijk wel want de chauffeurs die iedere week bij iemand thuis komen zien natuurlijk bepaalde dingen gebeuren en ze trekken ook aan de bel als ze denken van “god he” we hebben toch het gevoel dat er iets moet gebeuren dus in de praktijk gebeurt het wel maar die functie wordt niet duidelijk meegenomen.
Nee oke, het staat dus niet in de functieomschrijving.
Precies dat klopt.
Hebben jullie ook wel contactpersonen voor diegenen, aan de mensen aan wie jullie bezorgen zoals een huisarts of zo?
Ja het hangt er dus vanaf of mensen als ze zich aanmelden voor onze service kunnen ze altijd een contactpersoon op de lijst zetten die zetten we dan dus ook in ons systeem. Op het moment wij, of als wij zelf in de gaten hebben van he.... mensen bestellen natuurlijk ook wekelijks bij ons. Dus als we zelf ook dingen aan de telefoon horen van naa.. dat klopt niet of... dan bellen wee dus ook gewoon de contactpersoon, ja. Dat kan een huisarts zijn , een wijkverpleegkundige maar kan dus ook een zoon, dochter, broer zus of wie dan ook zijn.
Oke dat is duidelijk.
Even kijken hoor...Vind u dat er nog knelpunten in het systeem zijn?
Op zich loopt het systeem goed. Uh het blijft natuurlijk altijd afhankelijk van een aantal factoren want het is natuurlijk op zich een complex systeem. Mensen bestellen dat moet je verwerken dus daar heb je een administratief systeem voor nodig. Vervolgens doen wij de bestelling bij de leverancier, de
leverancier levert aan zijn eigen mensen en de chauffeurs brengen het dan uiteindelijk naar de klanten. Daar zitten een aantal slagen in waar fouten in gemaakt kunnen worden en dat blijft altijd een punt waar je soms tegenaan loopt. Dat een chauffeur vergeet een bepaalde doos mee te nemen uit het distributiecentrum, dat de mensen niet thuis zijn als het wordt afgeleverd of dat ze zo langzaam zijn qua mogelijkheid om bij de deur te komen dat je daar dus tegenaan loopt.
Oke
Over het algemeen kunnen we dat meestal oplossen, als iemand.. als de bestelling niet aangekomen blijkt te zijn, of via de post of dat het niet goed in het systeem is terecht gekomen kunnen we ze dus een alternatieve doos leveren via na bezorging. Dus iemand belt op van ik heb geen eten gehad, kunnen we altijd iets na leveren. Als een chauffeur de verkeerde doos heeft idem. Als iemand zelf zegt van god ik ben vergeten om te bestellen kunnen we dus ook nabezorgen .
Maar dat is dan dus de verantwoordelijkheid van thuiszorg?
Nee, dat ligt altijd bij ons ja. Wij moeten ervoor zorgen dat op het moment dat de doos is afgeleverd, dan zorgen wij dus van he wat is er nu aan de hand... waar zitten de gaten en op welke manier gaan we dat oplossen.
De mensen betalen dus ook aan thuiszorg en niet aan Apetito?
Ja ja dat klopt. Het ka wel. Je hebt bij Apetito de keuze uit “full service” en “semi service”, zoals ze dat zo mooi noemen, daarbij hebben wij dus gekozen voor semi-service waarbij je dus zelf de
administratie afhandelt. Dat houdt in zowel de bestellingen aannemen en verwerken als de administratieve financiële afhandeling.
Jullie doen het dus allebei zelf?
Je kan het in principe volledig door hun laten doen. Ook de bezorging kan je door vrijwilligers laten doen, met je eigen mensen.
Als je dat zou willen?
Dan leveren ze gewoon en pallet met dozen en kan je dat zelf regelen. Maar daar hebben wij dus niet voor gekozen.
Heeft dat te maken met het aantal vrijwilligers dat afneemt?
Dat is inderdaad een ernstig probleem, zeker in de grote steden. En uh ik vind ook belangrijk, want het nadeel van vrijwilligers is dat, dat het op vrijwillige basis is. Je kan er dus niet vanuit gaan dat iemand altijd op iedere maandag om zo laat zorgt dat de maaltijden er zijn. Bij een chauffeur kan je hem daar op aanspreken. Jij bent verantwoordelijk voor die maaltijden dus zorg dat het voor elkaar komt. En dat vind ik belangrijk.
Dat kan ik mij voorstellen.hahah Dat was inderdaad ook een vraag. Mmm, jullie hebben een oplossing voor mensen die niet meer zelf kunnen de maaltijd kunnen opwarmen. Iemand moet dan thuis dus de maaltijd opwarmen.
Ja
Maar jullie hebben dus niet echt zelf een warme maaltijd die jullie aanbieden?
Nee dan verwijzen we ze door naar Stade en ..maar wij geven dus wel aan dat er dan wel een indicatie moet zijn. We verwijzen dus ook onderling door he, want je hebt ook mensen inderdaad toch zeggen van vriesvers wil ik niet. Nou dan hebben ze als alternatief Stade. We benoemen dus wel altijd de mogelijkheden.
Jullie zijn wel vriendelijk tegen elkaar?
Ik heb zoiets van, we hebben in theorie gewoon een maatschappelijke functie en uh je kan wel proberen om zoveel mogelijk dozen te slijten maar daar gaat het mij niet om.
Dat lijkt me logisch.
Nou, nou ja die verschuiving zit er wel in.
Ja oke dat is iets waar ik ook wel naar kijk, goh commercialisatie van deze markt want dat speelt toch wel.
Ja ja.
Bijvoorbeeld een bedrijf als Apetito bestond 10 tot 15 jaar geleden ook nog niet?
Ik heb geen idee hoe lang zij al bestaan. Nee maar in Duitsland doen ze het al heel lang, dat weet ik.
Ja het is een Duits bedrijf. Het aantal maaltijden hebben we ook al besproken. Hoeveel ouderen zijn het ongeveer in totaal die gebruik maken van..?
Ik heb een klantenbestand van ongeveer 500 mensen. En het varieert dus hoe vaak die bestellen. Er dus mensen die bestellen iedere week. Er zijn mensen die bestellen alleen in de winter, er zijn mensen die bestellen een keer in de maand. Dat hangt er net vanaf..
Dat is allemaal vrijblijvend.
Dat vind ik zelf ook een van de belangrijke aspecten van ons systeem, dat mensen gewoon zelf kunnen bepalen hoe vaak ze bestellenen als ze een keer niet bestellen is het ook goed en het maakt niet uit. En hoeveel ze bestellen moeten ze ook zelf weten. Of ze er soepen bestellen of toetjesmoeten ze ook zelf weten.
Altijd per 7?
Nou de toetjes en soepen zijn per 14. Krijgen ze een doosje met 14. En de maaltijden zijn altijd per 7.
Maar in principe is dat gewoon vrij. Er zijn mensen die bestellen een keer per half jaar, en die bestellen dan gelijk 4 of 5 dozen en gooien die in de vriezer. En ja op het moment dat het op is bestellen ze weer. Dat is helemaal aan hun zelf.
Ja precies, uh..nou waaruit bestaat de maaltijd. Uit een hoofdmaaltijd en een toetje en soepje.
Als ze willen. In principe is dat dus eigen keuze. Er zijn mensen die bestellen alleen hoofdmaaltijden en halen voor de rest soep of een toetje uit de supermarkt. Die vinden cup-a-soep net zo makkelijk als een soepje bij ons en er zijn mensen die bestellen gewoon soepdozen, dinerdozen en toetjesdozen.
Ja, of alleen toetjesdozen en geen maaltijden?
Nou nee, hahah, we hebben geen mensen die alleen toetjes en soepjes eten.
En wat kost een maaltijd? Is er een gemiddelde prijs of zijn er verschillende prijzen?
Nee we hebben een vaste prijs. Althans we hebben twee vaste prijzen. Een voor contribuanten en een voor niet-contribuanten. Uuh contribuanten betalen € 4,25 voor de maaltijd en niet contribuanten € 4,35. Dan heb je dus nog de soepen en de toetjes. Als je zegt van je wil ieder dag een complete maaltijd soep, hoofdmaaltijd, toetje zit je op € 5,27 gemiddeld. Of nee daar zit je gewoon op.
Ja
Dat is een driegangen menu. Valt best mee toch? Is te overzien toch. Het voordeel is dat je ook kan zeggen van de ene keer wil je wat minder en de andere keer wat meer. Je kan er in variëren. Zo tegen de kerst krijgen we een enorme toename aan soepen en toetjesdozen.
Ja dat zal natuurlijk wel.
En door het jaar heen is dat veel minder. Nou ja dat is natuurlijk ook logisch.
Is het over het algemeen genoeg? Vinden mensen het voldoende?
Ja over het algemeen is het genoeg. Er zijn zelfs mensen die vinden het te veel. We hebben dus ook een poosje minidiners gehad. Dus waarbij een mindere portie zat in een doos. Die werd te weinig afgenomen dus daar zijn ze mee gestopt. Wat nog wel wordt afgenomen zijn maxidiners. Dus dat is een doos waarin grote maaltijden zitten. Ja en die wordt wel door een aantal mensen besteld.
Ik zou me zo kunnen voorstellen dat jullie misschien ook aan andere doelgroepen, dan ouderen leveren? Jongeren die bijvoorbeeld op een sociale werkplaats werken of..
Nou ja maar in mindere mate. Er zijn wel een aantal mensen die daar inderdaad gebruik van maken.
Maar dat is een klein aantal?
Ja. Wat we nu ook langzamer zeker zien zijn mensen die bijvoorbeeld wisseldiensten draaien als verpleegkundigen e.d. en dus op rare tijden thuiskomen, en maaltijden willen hebben. En we hebben ook, een poosje nu een bedrijf gehad die dus ook hun maaltijden bijons bestellen voor de mensen die verwerken.
Ja precies, de overwerkers.
Dus die gooien dus gewoon op het bedrijf den vriezer vol met maaltijden en iemand die overwerkt die kan er een pakken.
Ja dat is ook handig.Het keuzeaanbod is ruim zoals ik het hoor.
Ik zal je een catalogus meegeven zo ja
Uh, zijn er ook buitenlandse maaltijden. Zoals bijvoorbeeld “Halal” maaltijden?
We hebben geen specifieke “Halal” maaltijden nog. Wel zijn wel aan kijken hoe ze daar op in kunnenop de een of ander manier springen. Apetito heeft daar tot nu toe bewust nog niet voor gekozen omdat uh...er zit nog een gat tussen de beleving van moslims en de levering van dit soort maaltijden. Op zich kan je roepen als externe leverancier dat het “Halal” is maar omdat het dus een groot bedrijf is dat aan weet ik veel wie allemaal levert is dat toch altijd een heel groot gat tussen....
Er is dus wantrouwen van de moslims?
Precies. Ik ga er ook niet vanuit dat het werkelijk “halal” is. Plus dat er ook nog wel ene behoorlijke variatie zit binnen de mensen die “halal” gebruiken. Want de ene vind dit voldoende en de ander vind dat het zo specifiek moet zijn en de derde vind dat het nog wat specifieker moet zijn.
Ja ja.
Het is hel moeilijk om daar op in te springen.
Überhaupt om een product aan te bieden wat daar volledig aan voldoet.
Wat wel nu geboden wordt is dat ..uh...je dus heel goed kan kiezen tussen varkensgerechten, rundvleesgerechten, kip kalkoen of vegetarisch. Mensen die wel bepaalde vleessoorten niet willen kunnen daar duidelijk uit kiezen. Dus in beperkte mate is het wel mogelijk om daar op in te spelen.
Alleen het ritueel slachten en zo dat is inderdaad niet ...Er is wel een andere leverancier in Nederland die zich daar mee bezig houdt, met echte halal maaltijden. Mar nog wel op hele kleine schaal levert en die is nu ene test aan het doen in Amsterdam om dat voor elkaar te krijgen van ja lukt het om het op die manier ook uit te leveren en is het financieel haalbaar te maken.
Ja, voedingswaarden hebben we het ook over gehad. Richtlijnen voor de goede voeding wordt aan voldaan, diëten. Vind u dat de maaltijden er goed uitzien qua geur, verpakking, kleur en alles?
Ja
Over de schaaltjes zit folie neem ik aan?
Ja, het zijn plastic schaaltjes met folie en ziet er altijd heel smakelijk uit. Soms hebben we proeverijen met collega’s of zoiets en die zijn altijd heel positief.
Uuh, ik vraag me af of u vindt dat er nog iets verbeterd moet worden aan de maaltijden?
Nou goed “Halal” vind ik een aspect. Wij zitten hier in Utrecht inmiddels met 17% allochtonen dus ik denk wel dat je daar een aanbod in moert leveren alleen je zit daar nu nog met ...a: de cultuuromslag binnen de allochtonen om daar dus gebruik van te maken want die hebben nu nog steeds zoiets van je gaat niet ergens anders je eten vandaan halen. Uuhh.. god hoe maak je nu een passend aanbod zonder dat je jezelf bedrijfseconomisch in de vingers snijd. Het moet wel haalbaar zijn. Dus dat vind ik wel een aspect. Voord rest denk ik dat we op dit moment een goed aanbod hebben
Verwacht u een groei of afname van het gebruik van een maaltijdvoorziening?
Groei Vanwege?
Vanwege het feit dat we sinds 1996 ieder jaar met zo’n beetje met twintig procent groeien. En ..uh..
vanwege inderdaad het toenemende gebruik van kantenklare maaltijden, niet alleen door ouderen maar ook door anderen doelgroepen. En ja ook de andere mentaliteit die er is bij ouderen bij ouderen om ook zoiets te hebben van ja moet het jezelf niet moeilijker maken dan nodig is. En de tachtig plussers nu die vinden ze voorla zoveel mogelijk zelfvoorzienend moeten blijven maar de groep daaronder is steeds meer van ja
Convenience, makkelijk..?
Nou niet alleen makkelijk maar ik moet het..mezelf niet roomser dan de paus willen zijn. Ja zo van ik ga tot het uiterste om te proberen om het zelf te blijven doen. Die slag is wel gemaakt.
Daar zit dus wel een verschil in tussen die twee leeftijdsgroepen?
Absoluut.
Wat is ongeveer de gemiddelde leeftijd? Is het echt uit alle lagen?
Nee de gemiddelde leeftijd is toch wel 57 plus. Kijk en op zich zitten er wel..Als je kijkt naar onze groep van 500 klanten nou het merendeel is dus 75 plus maar er zit ook een aanzienlijk deel 60 plus in en nog wel een aantal 50 plussers. En dus een handjevol jongeren. Maar het zeg maar de grootste gebruikers, de mensen die echt iedere dag maaltijden gebruiken, dat is 75 plus.
Ja, dat is wel logisch
Die kunnen gewoon echt niet meer zelf koken. Ja nou ja dan moet je.
Ja dan is het ideaal.
Ja als je bijvoorbeeld minder mobiel wordt is het prettig om iets thuis bezorgt te krijgen wat ook vervolgens ook nog te eten is.Anders zit je toch wel erg in kramp.
Denkt u nog lange tijd van deze werkwijze, van dit systeem van maaltijdvoorziening gebruik te willen maken.
Ik denk het wel. O zich is vriesvers gewoon een hele prettige manier van werken omdat mensen een hoop vrijheid hebben in gebruik. Als je koelvers hebt moet je het toch binnen een dag opeten. Dat is daar toch wel een bezwaar aan vind ik. Uh.. de wijze waarop we vriesvers leveren dat kan over de loop van de jaren wel veranderen gezien onze veranderingen binnen de interne organisatie structuur.
Of Apetito de ideale leverancier blijft over 10 jaar dat durf ik zo niet te roepen.
Nee oke maar..
Het systeem van vriesvers is absoluut ideaal.
Het is natuurlijk ook heel veilig
Ja het is veilig. De manier van invriezen wordt ook natuurlijk steeds beter, de...
Met “schockfreeze”?
Ja daarom..het is eigenlijk vergelijkbaar met vers onderhand. En dat vind ik er heel goed aan. En god ja de vrijheid van de mensen om er gebruik van te maken.
Dat vindt u heel belangrijk?
Ja
Uuh. Welke belangrijke mentaliteitsveranderingen verwacht u?
Daar hebben we het inderdaad net ook al een beetje over gehad Ja Inderdaad
Denkt u dat de nieuwe generatie ouderen die eraan gaat komen gebruik zal maken van het internet misschien om maaltijden te bestellen?
Absoluut. We krijgen wekelijks via e-mail 4 a 5 bestellingen, en dat zal straks via internet nog sterker zijn. We zijn nu bezig met een website en de nieuwe groep ouderen gaat absoluut ..het is gewoon veel makkelijker.
Ja precies het is voor thuiszorg en ook voor de klant veel makkelijker?
Ja precies vanuit de klant is het vel makkelijker. Je kruipt achter je pc en je doet de bestellingen hetzelfde momnet is die bij de leverancier. Dus de termijn om te bestellen wordt veel korter, de zekerheid dat de bestelling aankomt is veel groter. We merken nu dat bijvoorbeeld via TPG nog wel eens bestellingen zoek raken, of dat die een week later binnen komen. En dan heb je dus toch echt een probleem. En via e-mail is het a: direct te controleren want wij sturen altijd een bevestiging dat we iets krijgen dus als mensen niets horen dan weten ze van he ik moet er toch even achteraan. En het is gewoon heel makkelijk. We hebben direct zwart op wit wat iemand wil hebben. Want dat is natuurlijk het nadeel van telefonisch bestellen. Als je een keer iets niet goed verstaat dan heb je ene maaltijd teveel bijvoorbeeld. Als je dat dus met al die nummers hebt en iemand is tachtig plus dan is het soms een hele kunst om het allemaal goed te verstaan
Ja kan me voorstellen dat er ook mensen zijn die het allemaal niet meer zo op een rijtje heeft en niet weet hoe te bestellen?
Ja ja, precies, je hebt ook mensen die iedere week gewoon hetzelfde bestellen, alleen maar uit angst van ja, dan bestel ik in ieder geval iets wat ik wel lust.
Ja precies, maar u heeft dus wel het gevoel dat meer en meer ouderen achter de pc gaan zitten en weten hoe ermee om te gaan?
Nou nu nog ene kleine groep maar dat gaat over 5 jaar absoluut veranderen. Ja.
Even kijken, leeft u met de overtuiging dat het verwachtingspatroon, van kwaliteit bijvoorbeeld, verandert? Dat dat hoger komt te liggen bij ouderen?
Ja absoluut. Mensen worden steeds kritischer en wat me vooral opvalt is dat mensen veel meer eisen.
Het is niet alleen dat ze uh.. zeg god ik zou het prettig vinden als.. nee ik wil dit en dit zo en zo en ik wil het dan. En dan moet je soms zeggen; dat kan gewoon niet. We proberen zo veel mogelijk aan mensen tegemoet te komen maar soms houd het gewoon op. Dan is het soms dat mensen gewoon heel erg boos worden. Dan denk ik sorry hoor, maar er zitten ook grenzen aan van wat je mag verachten van een organisatie.
Mmmm
Dus ik merk dat de klant te kritisch wordt.
Tja ze hebben ook niets anders te doen dan te denken over wanneer de maaltijd komt.
Ja dat klopt de maaltijd is natuurlijk het belangrijkste onderdeel van de dag geworden en dat levert soms hele rare situaties op. Tegelijk vind ik ook dat mensen ons mogen aanspreken op een hele goede kwaliteit en dat het ook daadwerkelijk goed geleverd moet zijn. Maar iin de redelijk mate. En ze moeten er ook van uit gaan dat wij onze uiterste best doen om het zo goed mogelijk te doen. Als er dan een keer wat fout gaat ja dat heeft vaak hele reële oorzaken. En ik vind het vaak heel vervelend en probeer dat altijd op te lossen maar het kan gebeuren
Waarschijnlijk hangen ze dan gelijk aan de telefoon?
Sommigen mensen wel. Maar er is ook echt een groep mensen die denken altijd mee en proberen ook te helpen met oplossen of die zeggen van nou weet je het geeft niet dan komt het morgen wel of zo.
Maar er zijn ook mensen die als het 10 minuten te laat is al bloedlink aan de telefoon hangen van waar blijft het nou en dit is niet de afspraak. Je zit hier wel in Utrecht met een verkeerssituatie waar je niet echt blij van wordt dus het kan zijn dat ene chauffeur soms een uur of twee uur later is.
Ja tuurlijk,
Ja jij roept tuurlijk maar dat is niet voor iedereen zo vanzelfsprekend.
Verwachten jullie een toenemende commercialisatie van de maaltijden markt?
Ja, absoluut?
Ja andere spelers die net zoals Apetito..?
Apetito, de thuisbezorgdiensten zoals Albert en Max foodservice. Wij bij thuiszorg proberen altijd in het aanbod gaten te vinden die wij dan weer invullen. Zo hebben we een boodschappenservice met artikelen die juist weer niet bij anderen te bestellen zijn.
Denkt u dat deze commercialisatie ten goede komt voor de ouderen?
Absoluut, Hierdoor ontstaat meer keuze maar aan de andere kant moet thuiszorg wel genoeg steun van contribuanten behouden om initiatieven te kunnen blijven ontwikkelen. De maaltijdvoorziening is precies kostendekkend maar er zijn ander diensten die dat niet zijn.
Oke dit waren mijn vragen geloof ik wel. Ben ik nog wat vergeten te vragen. Heeft u nog iets toe te voegen wat van belang zou kunnen zijn?
Nee volgens mij heb je zo’n beetje alles wel gevraagd.
Oh ik heb trouwens nog een vraag? Ten aanzien van u samenwerking met Apetito. Bent u niet bang door samen te werken met één leverancier u het risico van het wegvallen van deze leverancier weinig spreidt..
Nou er zijn wel alternatieven. Zo is bijvoorbeeld Ven-IJsland heel hard aan de weg aan het timmeren.
Tijdens de MKZ crisis is er een noodscenario gemaakt voor het geval Apetito bijvoorbeeld niet meer zou kunnen leveren. We hebben toen met Meesos een deal gemaakt dat zij altijd kunnen inspringen indien onze reguliere leverancier zou weg vallen.
Bijlage 5
Samenvatting interview maaltijdvoorziening Zaanstreek Waterland
Introductie: Tijdens aankomst om 8: 45 uur op de Willem Dreeslaan in Zaandijk worden de maaltijden van Dinnerland zojuist bezorgd en in de vriescel gezet. Op het kantoor stelt Mevrouw Schippers mij voor aan de overige werknemers en vrijwilligers. Ik ontmoet een aantal vrijwilligers die de maaltijden en routebeschrijving komen halen en de installateur/ reparateur van de vriezers en magnetrons.
De organisatie maaltijdvoorziening Z/W levert diepvriesmaaltijden en een beperkt aantal warme maaltijden in de gehele regio van de zaanstreek. De vriesvers maaltijden worden geleverd door Ven- IJsland. Momenteel wordt de organisatie nog gesteund vanuit de gemeente. Doelstelling is echter om op korte termijn financieel zelfstandig te zijn.
Maaltijdvoorziening zaanstreek: Maaltijdvoorziening Z/W is de grootste leverancier van maaltijden in de gehele regio. Voorheen bezorgde Thuiszorg in de regio ook maaltijden maar daar is mee gestopt omdat het niet zinvol was te concurreren met maaltijdvoorziening Zaanstreek/Waterland. Momenteel wordt door gemeente, ziekenhuis en huisarts dan ook doorverwezen naar maaltijdvoorziening Z/W.
De verantwoordelijkheid van het indiceren van de ouderen ligt ook bij de maaltijdvoorziening Z/W.
Indien er gebeld wordt door een persoon wordt de leeftijd nagegaan en bepaalt voor welk systeem van maaltijdvoorziening de afnemer in aanmerking komt. Indien een jonger iemand belt wordt gekeken of deze persoon daadwerkelijk hulpbehoevend is. Zo niet dan kan deze persoon wel gebruik maken van de maaltijdvoorziening maar zullen deze persoonlijk opgehaald moeten worden. De inzet van vrijwilligers en de logistieke kosten en subsidies zijn natuurlijk niet bedoeld voor gezonde werkende jonge mensen. Slechts in een heel beperkt aantal gevallen zal gekozen worden om een warme maaltijd te leveren. In principe wordt iedereen in staat geacht de magnetron te kunnen bedienen. Er is geen sprake van wachtlijsten in de regio Zaanstreek. Er is geen subsidie voor de ouderen. Wel variëren de prijzen van de maaltijden behoorlijk waardoor een oudere gewoon zelf kan kiezen welk bedrag uit te geven aan een maaltijd. De prijzen liggen tussen de € 3,23 en € 6,30.
Maaltijdvoorziening Zaanstreek/ Waterland: De maaltijdvoorziening Z/W maakt gebruik van de diepvriesmaaltijden van Dinnerland. Vroeger werd gebruikt gemaakt van een systeem van warme maaltijden. Gezien het feit dat dit te kostbaar werd is de maaltijdvoorziening Z/W overgestapt naar een systeem van vriesvers maaltijden. Lange tijd zijn zowel de Ven-IJsland als de concurrent Apetito leveranciers geweest van de maaltijden aan maaltijdvoorziening Z/W. Op de vraag waarom
uiteindelijk gekozen is voor een enkele samenwerking met Ven-IJsland vertelde mevrouw Schippers dat het niet prettig werken was met twee leverancier tegelijkertijd. Bovendien was de samenwerking met de vertegenwoordiger van Apetito erg moeizaam waardoor uiteindelijk is gekozen voor Ven- IJsland. Uit de woorden van mevrouw Schipper kan ik opmaken dat zij wel vind meer financiële steun te hebben gekregen van Apetito. Momenteel is zij zeer tevreden met de gang van zaken. Ook denkt zij een goede keuze te hebben gemaakt om voor een systeem van vriesvers te kiezen vanwege de lage kosten, het gemakkelijker kunnen voldoen aan de Haccp-criteria, de houdbaarheid en goed bewaarde voedingswaarde van de maaltijden.
Het proces van bestellen tot bezorgen gaat als volgt in zijn werk; de ouderen kunnen op een
bestelformulier opgeven welke maaltijden zij willen bestellen. Deze bestelformulieren worden aan de maaltijdvoorziening Z/W overhandigt als de maaltijden bij de ouderen bezorgt worden. De ouderen kunnen 6 maaltijden of een meervoud van 6 maaltijden bestellen. Uiteraard zijn zij niet verplicht om iedere week te bestellen. De maaltijden van Dinnerland worden met behulp van vrijwilligers én vaste betaalde krachten aan huis gebracht. Bij de oudere thuis worden de maaltijden in hun eigen vriezer of in de door maaltijdvoorziening Z/W geleverde diepvries gezet. Indien een oudere bijvoorbeeld niet open doet wordt contact opgenomen met het contact persoon van de betreffende oudere. De
chauffeurs hebben dus naast het bezorgen van de maaltijden ook een sociale functie. Het komt
regelmatig voor dat een oudere bijvoorbeeld is gevallen, ziek is geworden of is overleden. Het contact met de chauffeurs is voor de oudere zeker heel belangrijk. De maaltijd is het hoogtepunt van de dag.
Mocht de maaltijd later dan normaal bezorgd worden wordt dan ook vaak direct gebeld waar de maaltijd blijft. Mevrouw Schippers is het inderdaad eens met de stelling dat het aantal vrijwilligers dat zich aanmeld afneemt. Ook is zij zich bewust van het feit dat zonder de hulp van onbetaalde
vrijwilligers de organisatie nooit financieel zelfstandig zou kunnen draaien. De logistiek kosten zouden enorm worden indien verder gegaan zou worden met betaalde krachten. Voorlopig is hier echter nog geen sprake van.
De warme maaltijden komen uit de keuken van een verzorgingscentra. Dit is echter maar een zeer beperkt aantal. Het grootste gedeelte van de ouderen heeft een magnetron van de maaltijdvoorziening gekocht of huurt er een. Op de magnetron is duidelijk aangegeven op welke stand de maaltijd op te warmen. Voor het instaleren en repareren van de vriezers en magnetrons is ook een vrijwilliger aan de slag. De magnetrons en de vriezers koopt de maaltijdvoorziening in grote hoeveelheden met korting in.
De maaltijd en gebruik: Over het algemeen zijn de ouderen volgens mevrouw Schippers zeer tevreden over de maaltijd. Opgemekt wordt dat ook de nieuwe vegetarische maaltijden erg goed bevallen qua voedingswaarde en smaak.
Toekomstvisie: Mevrouw Schippers verwacht dat de vraag naar maaltijden alleen maar zal toenemen. Niet alleen vanuit bejaarden maar ook van andere doelgroepen. Met het systeem van vriesvers maaltijden denkt maaltijdvoorziening Z/W nog een lange tijd door te kunnen gaan. Van kritiek op het systeem of op Ven-IJsland is geen sprake. Ook is mevrouw Schippers zeer tevreden met de brochure waarin de maaltijden staan.
Ten aanzien van bestellen via het Internet denkt maaltijdvoorziening Z/W zeker dat er nu al
mogelijkheden liggen. Veel ouderen hebben reeds een pc of zijn in tehuizen cursussen aan het volgen hoe om te gaan met een computer. Rechtstreeks bestellen via het Internet zou voor
maaltijdvoorziening Z/W een goede ontwikkeling zijn.
Bijlage 6
Samenvatting interview Stade Advies / Mevrouw Knopper
Introductie: een omschrijving van de organisatie kunnen de twee dames niet geven maar daarvoor in de plaats ontvang ik een brochure. Stade Advies is enkele jaren gelden ontstaan uit een
samensmelting van meerder ouderenorganisaties en wordt door de gemeente gesubsidieerd. Stade Advies is gevestigd in meerdere plaatsen in Nederland.
Maaltijdvoorziening Stad Utrecht: Thuiszorg en Stade Advies zijn de twee grootste leveranciers van maaltijden in Utrecht. Een kleineren speler is het Diaconessenziekenhuis die de maaltijden voor Stade Advies maakt, maar ook zelf warme maaltijden en groepsmaaltijden organiseert. In de ogen van mevrouw Knopper zijn thuiszorg en Stade Advies niet met elkaar te vergelijken. Stade Advies levert drie keer in de week koelvers maaltijden aan huis met behulp van ingehuurde chauffeurs. Thuiszorg levert een keer in de week diepvriesmaaltijden. Naast het bezorgen van de maaltijd is de sociale functie die de chauffeurs vervult van groot belang voor Stade Advies. Deze sociale functie is volgens de mening van mevrouw Konopper in veel mindere mate aanwezig bij thuiszorg aangezien zij slechts een keer per week bezorgen.
Het indiceren van de oudere gebeurt door Stade Advies zelf. Zij bepalen of een oudere gebruik kan maken van de magnetron óf dat de oudere voorzien moet worden van een warme maaltijd. Ouderen komen bij Stade Advies terecht door verwijzingen van Loket 1 (betekenis viel ook na twee keer vragen niet uit te leggen)/huisarts/ ziekenhuis/ RIAGG etc. Er is geen sprake van een wachtlijst. Indien gebeld wordt door een oudere om zich op te geven kan deze de volgende dag al een bestelling bezorgd krijgen. De maaltijd kost normaal gesproken € 4.62. Vanuit de gemeente is een subsidieregeling voor ouderen die de maaltijd niet kunnen betalen. Deze subsidie bestaat uit € 2,76. De bejaarden betaald dan een bedrag van € 1,86 voor de maaltijd.
Maaltijdvoorziening Stade Advies: Stade Advies maakt gebruik van een systeem van koelvers maaltijden. Bij uitzondering leveren zij ook warme maaltijden indien de oudere echt niet meer in staat is een magnetron te bedienen. Dit systeem wordt al enkele jaren gehanteerd. Voorheen werkte Stade Advies met warme maaltijden die werden rondgebracht door vrijwilligers. Echter door de sluiting van kleine keukens van verschillende tehuizen kwam er een einde aan de warme maaltijd. Het alternatief werd de koelvers maaltijd. Als reden wordt gegeven dat met koelvers maaltijden men vaak aan de deur komt van de bejaarden en daardoor de sociale controle groter is (mijn indruk is dat zij de werkelijke redenen niet kent). Er is gekozen voor een samenwerking met het Diaconessenziekenhuis nadat de voorwaarden van meerdere ziekenhuizen onder loep waren genomen.
Het proces van bestellen tot bezorgen wordt in het kort als volgt uitgelegd: Een oudere belt naar Stade Advies en moet vervolgens zijn gegevens doorgeven. Een ander mogelijkheid is dat vanuit en andere instantie ( bv. RIAGG) contact wordt opgenomen met Stade Advies omdat de oudere daartoe zelf niet meer in staat is. Vervolgens levert Stade Advies het aantal maaltijden dat de oudere besteld heeft. De maaltijden worden aan huis gebracht door betaalde krachten. Zodra er echter een alarmerende situatie wordt aangetroffen bij een bejaarde zal direct contact worden gezocht met huisarts of betreffende contactpersoon. De chauffeurs hebben plezier in hun werk, voelen zich verantwoordelijk en zijn dus ook een soort van maatschappelijk werkers. De reden om met betaalde krachten te werken is niet de afname van het aantal vrijwilligers maar als reden wordt gegeven dat het bezorgen een intensieve werkzaamheid is welke, de vaak oudere bezorgers niet meer op konden brengen.
De magnetron waar de maaltijden in opgewarmd worden wordt gratis in bruikleen gesteld door Stade Advies. De knoppen op de magnetron die niet worden gebruikt zijn afgeplakt en de standaard stand waarop de maaltijd moet worden opgewarmd staat aangeven.
Het hele traject loopt soepel. Het enige probleem dat zich nog wel eens voordoet is afwezigheid van de chauffeurs door ziekte. Absentie door ziekte is moeilijk op te vangen omdat niet zoveel mensen bekend zijn met de route, de ouderen en speciale afspraken die met hen gemaakt zijn.
Maaltijden en gebruik: Per week worden gemiddeld tussen de 3000 en 3050 maaltijden geleverd.
Slechts een twintigtal van de maaltijden zijn worden warm geleverd. Per maand ligt het gemiddelde op 13000 koud, waarvan 83 warme maaltijden. Het aantal bejaarden dat maaltijden besteld bij Stade Advies ligt op zo’n 750. Het aantal alleenstaanden is niet groter dan het aantal echtparen. Verreweg het grootste gedeelte van de maaltijden wordt geleverd aan ouderen maar een klein gedeelte wordt ook geleverd aan jongeren die wonen in een woongroep en werken op de sociale werkplaats.
De maaltijd bestaat uit een warme maaltijd en afwisselend om de dag een toetje of soep. Momenteel zijn ze bezig dit te veranderen en de keuze van toetje of soep over te laten aan de ouderen zelf. Er zijn per dag drie keuzes maaltijden. Twee van deze drie zijn dieet maaltijd. Mevrouw Knopper garandeert mij dat voor ieder type dieet elke dag een andere maaltijd kan worden besteld (lijkt mij onmogelijk met een beperkte keuze van drie maaltijden per dag). Ook is Stade Advies momenteel bezig met toevoegen van “Halal” maaltijden aan het assortiment. Over het algemeen genomen zijn de reacties op de maaltijden positief. Minder tevreden zijn de ouderen over de vegetarische maaltijden. Als ineens de kwaliteit van en product verandert, bijvoorbeeld de aardappel, wordt hier wel veel over geklaagd. De maaltijden voldoen volgens mevrouw Knopper aan de richtlijnen voor de goede
voeding gezien het feit dat de maaltijden uit het ziekenhuis komen (dit is gebaseerd op logica in plaats van op feiten). Op de vraag of dit zwart op wit staat werd geen antwoord gegeven. De maaltijden zijn over het algemeen voldoende omdat de bejaarden kleine eters zijn. De verpakking van de maaltijden bestaat uit een wit schaaltje dat zo de magnetron in kan nadat het folie is verwijderd. De twee dames vinden dat de maaltijd er verzorgd uitziet en zouden niet weten wat er aan verbeterd zou kunnen worden.
Toekomst: Stade Advies verwacht een groei van het gebruik van de maaltijdvoorziening omdat veel ouderen vanuit omliggende gemeenten in de stad Utrecht komen wonen in verzorgingsflats,
aanleunwoningen of beschut wonen complexen. Niet vanwege de toenemende vergrijzing?! (lijkt mij gevolg van vergrijzing). Opvallend is dat de leeftijd van ouderen die gebruik maken van de
maaltijdvoorziening steeds lager komt te liggen. Over de gemiddelde leeftijd konden de dames niets zeggen. Ten aanzien van het gebruik van internet denkt mevrouw Knopper dat het nog wel 10 jaar gaat duren voordat ouderen via het internet hun maaltijd gaan bestellen. Op de vraag of zij een veranderende houding bij bejaarden waarnemen (ik gaf als voorbeeld, kritischer zijn ten aanzien van de maaltijden/voeding) hadden zij geen flauw idee. Wel verwachtten ze een toenemende
commercialisatie van de maaltijden markt. Zij willen voorlopig op deze wijze doorgaan met het leveren van maaltijden. Zij hebben een vijfjarig contract met het Diaconessenziekenhuis en zijn zeer tevreden over de huidige gang van zaken. Wel waren ze al een keer benaderd dor een cateraar uit Eindhoven (lijkt mij Albron). Van de VEN/Dinnerland hadden de dames nog nooit gehoord. Van Apetito natuurlijk wel, zijnde de leverancier van de maaltijden aan thuiszorg Utrecht.
Bijlage 7
Interview mevrouw van Oosten van het Voedingscentrum in Den-Haag
Wat is precies uw functie binnen het voedingscentrum?
Manager van de informatiedienst. We houden ons onder andere bezig met de maaltijddienst aan huis sinds in de jaren ’90 er een toename ontstond van het aantal institutionele instellingen die maaltijden aan huis brachten. Deze institutionele instellingen liepen voornamelijk tegen het probleem aan dat de maaltijd voorziening te duur werd. Daarnaast speelt de veiligheid een grote rol.
Wat vindt u van het ouderenbeleid van de overheid? Met name van het beleid om ouderen zo lang mogelijk zelfstandig te laten wonen? Wat vindt u positief en wat vindt u negatief?
Ten aanzien van het ouderen beleid denk ik dat er niet gekeken moet worden of zelfstandig wonen wel of niet goed is maar er moet gekeken worden naar de zorg die aan deze mensen wordt geleverd.
Zelfstandig wonen is prima maar met de afname van het aantal vrijwilligers kan je je afvragen of ze nog wel uitleg krijgen bij bijvoorbeeld het opwarmen van een maaltijd.
Wat denkt u dat de belangrijkste reden is voor ouderen om gebruik te maken van een maaltijd voorziening?
Met name ten aanzien van het gebruik van de maaltijden moet je kijken naar de sociaal lagere klasse.
Vooral zij maken gebruik van een maaltijdvoorziening. Mensen met meer geld maken gebruik van kant-en-klaar uit de supermarkt.
Denkt u dat er een groei zit in het aantal ouderen dat gebruik wil maken van een maaltijd voorziening?
Groei moet komen uit een nieuw segment. Het aantal ouderen met ene lage sociale status groeit maar de vraag is of er een nieuw circuit komt van mensen met meer geld die meer wilen betalen en meer kwaliteit willen.
Van welk systeem maaltijd voorziening bent u het sterkst voorstander; warm, koelvers of diepvries en om welke reden?
Er is zojuist onderzoek gedaan naar de voedingswaarde van de verschillende systemen. Vers koken behoudt het best de voedingswaarde waardoor een warme vers bereide maaltijd in dat opzicht het beste is. Er is echter in principe weinig verschil tussen de systemen want koelvers en diepvries zijn juist weer heel veilig. De beste techniek is volgens het laatste onderzoek
(keuringsdienst van waren) het zogenaamde sous-vide koken.
Wat zijn in uw ogen de grootste voordelen en nadelen van deze verschillende systemen?
Zie antwoord vraag 5
Wat voor maaltijd denkt u dat ouderen het liefst ontvangen?
Het liefst de warme maaltijd
Wat is uw mening ten aanzien van diepvries maaltijden en/of producten?
Het diepvries systeem is een veilig systeem en bovendien is het er het probleem van de afname van het aantal vrijwilligers. Diepvries maaltijden hoeven niet iedere dag bezorgd te worden maar bijvoorbeeld een keer in de week.
Heeft u het gevoel dat de huidige leveranciers van maaltijden te weinig rekening houden met de voedingswaarde van een maaltijd?
De grote producenten van maaltijden houden veel rekening met voedingswaarde. Er is door hen veel onderzoek naar gedaan. Je weet dus zeker dat het goed zit met de voedingswaarde van maaltijden van bijvoorbeeld IGLO of Apetito. Maar er bestaat wel het gevaar van smaakvervlakking. Uiteindelijk wordt echter de smaak ook voor een groot deel door emotionele aspecten bepaald, of bijvoorbeeld lekker in je vel zit. Ook wordt smaakvervlakking bepaald door de grote van het assortiment. Ten slotte heeft het Voedingscentrum dus geen harde argumenten om voorkeur te hebben voor een bepaald
systeem.
Heeft u vrees dat een commercialisering van deze markt in het nadeel is van ouderen, in de zin dat de gezondheid en welzijn niet meer centraal stat zoals u in het artikel van grootkeuken aanhaalt?
Commercialisering van de vraag is een interessant gegeven. Ik denk dat je voedingsverzorging moet opsplitsen in ene productfunctie en ene zorgfunctie. Het product moet eigenlijk los staan van de zorg.
Het is zuiverder om deze twee te scheiden. Misschien is de commercialisering dus wel gunstig en beseft de zorg dat ze iets aan de zorgfunctie moeten doen nu de markt commerciëler wordt en leveranciers en producenten van maaltijden zich niet bezig houden met het bezorgen en opwarmen van de maaltijden. Bezorgers zijn waarschijnlijk helemaal niet in staat om te zien of het wel of niet goed gaat met een oudere. Laat de zorg dit dus maar overnemen!
Waar denkt u dat bedrijven die zich bezig houden in deze sector vooral op moeten letten?
a) wat consumenten eten en wat ze willen eten.
b) zit er voldoende groente en zetmeel in de maaltijden?
c) leverancier moet goede instructies geven hoe om te gaan met de maaltijden d) en…..zich verdiepen in de hele keten!
Wie heeft precies de H.A.C.C.P.-criteria opgesteld?
H.A.C.C.P. is ontstaan vanuit de Europese regelgeving. Elk land heeft vervolgens zelf deze
regelgeving geïmplementeerd. In Nederland heeft elke branche/industrie een eigen hygiëne-code. Het voedingscentrum beheert de code van institutionele instellingen.
Werken instellingen nu met deze criteria of wordt de hygiëne code zoals door het voedingscentrum geformuleerd gehanteerd?
In principe keurt de Keuringsdienst van Waren de code aan instellingen.
Verwacht u een mentaliteitsverandering bij ouderen ten aanzien van bijvoorbeeld kritischheid over de kwaliteit van maaltijden/of meer gebruik van maaltijddiensten uit gemak in plaats vanuit noodzaak?
De toegenomen mondigheid natuurlijk!! De dankbaarheid neemt af. Mensen eisen veel voor hun geld maar de vraag is of dat wel kan. Ouderen worden koopkrachtiger en willen best meer geld uitgeven.
In de toekomst met meer gekeken worden naar de techniek in plaats van naar de zorg. Misschien moet je niet direct en zorgverlener sturen maar zijn er andere oplossingen zoals bijvoorbeeld internetgebruik.
Hoe denkt u dat maaltijddiensten in de toekomst te werk zullen gaan?
De maaltijddiensten zullen geprofessionaliseerd worden denkt het Voedingscentrum. Het is een booming business! Maar belangrijk is je af te vragen wat er gebeurt met de prijs. Momenteel worden de maaltijden in institutionele instellingen betaald vanuit de AWBZ-gelden (Algemene Wet
Bijzondere Ziekten). Het is echter onzeker of zij dit blijven doen. Momenteel is het zo dat, voor minima, de maaltijden niet te duur en luxe mogen zijn. Indien de AWBZ niet meer financiert kan er meer gevarieerd worden in prijzen en kwaliteit.
Bijlage 8
Enquête maaltijden voor bewoners Service-flatgebouw Houdringe Doelstelling:
• Achterhalen waarom bewoners wel of niet tevreden zijn over de huidige maaltijden.
• Achterhalen op welke wijze de bewoners nog beter bediend zouden kunnen worden in de toekomst (wensen bewoners helder krijgen).
• Toetsen of er behoefte aan veranderingen is zoals bijvoorbeeld de
mogelijkheid om de maaltijd zelf samen te gaan stellen, de mogelijkheid om losse porties groente en/of zetmeelcomponent te bestellen etc.
1) Gebruikt U naast de vriesvers maaltijd ook kant-en-klaar maaltijden uit de supermarkt? Wilt U kiezen uit een van de drie antwoord-mogelijkheden?
1) ja, drie keer per week of meer 2) ja, één of twee keer in de week
3) nooit
2) Let U op de voedingswaarde van Uw maaltijd( bijv. vitaminen)? Wilt U het nummer omcirkelen welk het beste met Uw mening overeenkomt?
1 2 3 4 5 Nooit Neutraal Altijd
3) Heeft U evenveel smaak als vroeger? Wilt U het nummer omcirkelen welk het beste met Uw mening overeenkomt?
1 2 3 4 5 Geen smaak Evenveel smaak Meer smaak
4) Wat vindt U van de kwaliteit van de maaltijden van IGLO? Wilt U het nummer omcirkelen welk het beste met Uw mening overeenkomt?
1 2 3 4 5
Helemaal niet goed Neutraal Heel goed
5) Wat vindt U van de kwaliteit van de maaltijden van JB-Food? Wilt U het nummer omcirkelen welk het beste met Uw mening overeenkomt?
1 2 3 4 5
Helemaal niet goed Neutraal Heel goed
6) Wat vindt U van de kwaliteit van de Indische maaltijden? Wilt U het nummer omcirkelen welk het beste met Uw mening overeenkomt?
1 2 3 4 5
Helemaal niet goed Neutraal Heel goed
7) Wat vind U van de kwaliteit van de vegetarische maaltijden? Wilt U het nummer omcirkelen welk het beste met uw mening overeenkomt?
1 2 3 4 5
Helemaal niet goed Neutraal Heel goed
8) Wat vindt U van de maaltijdprijs? Wilt U het nummer omcirkelen welk het beste met uw mening overeenkomt?
1 2 3 4 5
Heel duur Neutraal Heel goedkoop
9) Zou U, indien mogelijk, graag luxe maaltijden, soepen en desserts bestellen zoals bijvoorbeeld wild, asperges, vis? Wilt U kiezen uit een van de drie antwoordmogelijkheden?
1) Ja 2) Nee
3) Geen mening
10) Bent U bereid om meer te betalen voor een exclusievere maaltijd aangevuld met soep en dessert?
1) Ja, maar ik wil niet meer dan 11 Euro uitgeven 2) Ja, maar ik wil niet meer dan 9 Euro uitgeven.
3) Ja, maar ik wil niet meer dan 7 Euro uitgeven 4) Nee, ik wil niet meer uitgeven.
5) Nee, ik stel geen prijs op luxe maaltijden
11) Op welke gelegenheden zou U gebruik willen maken van een exclusiever compleet diner?
1) Op de zondag
2) Op verjaardagen en andere feestelijke dagen 3) Voor dineetjes thuis met familie en vrienden 4) Dagelijks
5) Niet
12) Ontvangt U een eventuele exclusievere maaltijd ook graag in een luxere verpakking waar u direct uit kan eten, zodat U de verpakking niet hoeft over te scheppen op een bord?
1) Ja 2) Nee
3) Geen mening
13) Frequentie gebruik, hoeveel keer per week eet U een vriesvers maaltijd?
1) tussen de een en drie keer per week 2) tussen de drie en vijf keer per week 3) tussen de vijf en zeven keer per week 4) iedere dag
14) Indien U geen vriesvers maaltijd van Dinnerland gebruikt...?
1) doe ik boodschappen en kook ik zelf
2) krijg ik een maaltijd van familie of vrienden
3) laat ik bezorgen of haal ik zelf iets van de snackbar, chinees etc..
4) eet ik geen warme maaltijd 5) komt niet voor
6)anders,namelijk...
...
15) Welke maaltijden vindt U lekker en kiest U vaak?
1) maaltijd met vlees 2) maaltijd met vis 3) vegetarisch
4) maaltijd met pasta
