Food service/Out-of-home-markt in Duitsland

(1)

FOOD SER VICE / OUT-OF- HOME-MAR KT

IN DUITSLAND

(2)

Food service/Out-of-home-markt in Duitsland

Sarah Züfle, assistente Vlaams economisch vertegenwoordiger Alexander Maes, stagiair

Katharina Desmet, Vlaams economisch vertegenwoordiger Flanders Investment & Trade, kantoor Keulen

Stolkgasse 25-45, D-50667 Köln T: +49 221 25 49 28 | F: +49 221 257 06 94

cologne@fitagency.com

(3)

Voorwoord

De private out-of-home consumptie van voeding wint in Duitsland steeds meer aan populariteit.

Meer mensen bezoeken regelmatig een restaurant of andere eetgelegenheid buitenshuis, dit ten nadele van het eten thuis aan de eigen keukentafel. De out-of-home markt is, na de voedingsdetailhandel, het tweede belangrijkste verkoopkanaal voor de voedingsindustrie geworden en de verwachting is dat dit marktsegment nog verder zal groeien. ¹

Naar aanleiding van deze ontwikkelingen heeft Flanders Investment & Trade Keulen deze studie over de out-of-home en foodservicemarkt gemaakt met de bedoeling informatie te verstrekken over de stand van zaken op de Duitse markt. Vlaanderen scoort immers hoog in de voedingssector en de bedrijven zijn internationaal gericht. Bewijs hiervan is de ruime aanwezigheid van Vlaamse exposanten op de internationale vakbeurzen in Duitsland zoals ISM, Anuga, Biofach, …

De studie richt zich naar bedrijven die weinig of geen ervaring met de Duitse markt hebben, maar wel als doel hebben deze markt in de nabije toekomst te bewerken. De informatie, verwerkt in dit rapport, kan een hulpmiddel zijn bij het bepalen van de juiste marktaanpak. De potentiële exporteur dient te weten hoe de markt in Duitsland georganiseerd is. Bovendien moet hij kunnen inschatten of zijn inspanningen op de Duitse markt ook op middellange termijn de moeite waard zijn.

Inhoudelijk baseert de studie zich op de belangrijkste marktgegevens over de out-of-home markt, die jaarlijks door Dehoga in Berlijn (aanbodzijde) en het panel consument Crest online van de npd-group Deutschland GmbH uit Nürnberg (vraagzijde) gepubliceerd worden. Een goede samenvatting en beschrijving van beide databases wordt uitgevoerd door vaktijdschriften in de horeca- en levensmiddelenbranche, zoals gv-praxis. Ook het Federaal bureau voor de statistiek (Destatis) levert omzetgegevens.

Welke informatie mag u verwachten?

Deze studie begint met een korte uitleg van enkele Duitse begrippen uit de Out-of-home en food servicebranches die vanuit de geraadpleegde bronnen in dit rapport overgenomen werden.

DEEL 1 beschrijft de structuur en marktontwikkelingen, vakbeurzen, sectorfederaties en vakmagazines.

In het eerste hoofdstuk wordt de structuur van de foodservice/Out-of-home markt in Duitsland toegelicht, met inbegrip van marktontwikkelingen vanuit de aanbodzijde en vanuit de vraagzijde.

Consumentengedrag, trends en verwachtingen komen hier eveneens aan bod. Het tweede hoofdstuk van het rapport biedt een overzicht van de belangrijkste internationale en regionale beurzen in Duitsland. In het derde hoofdstuk worden de brancheverenigingen en sectorfederaties vermeld.

Hoofdstuk vier bevat een lijst van interessante en nuttige vakmagazines. Deze kunnen helpen bij de zoektocht naar informatie over de bedrijven en producten die in de markt actief zijn.

1 cf. www.bve-online.de/presse/bve-aktuell/aktuell-160422/aktuell-160422-001-ausser-haus-markt

(4)

DEEL 2: Distributie en marktkanalen, marktspelers (op aanvraag)

Dit deel van het rapport, dat niet online staat maar op aanvraag te verkrijgen is, gaat in op de verschillende markttoegangskanalen en distributiekanalen. Vervolgens worden de diverse belangrijke bedrijven met adresgegevens en beknopte omschrijving van hun aanbod beschreven, onderverdeeld in groothandelaars, topspelers in de verkoop aan grootverbruikers, cateraars en inkooporganisaties.

Dit vergemakkelijkt een eerste zoektocht naar potentiële afnemers van producten bestemd voor de gastronomiemarkt.

Indeling

1. Inkooporganisaties

2. Groothandelaars – leden van de Servicebund 3. Andere groothandelaars

4. Contractcateraars

5. Zelfstandige bedrijfscateraars

Niet inbegrepen in deze studie zijn de markten die uitsluitend werken met cash-and-carry. Deze kunnen uiteraard ook interessante handelspartners zijn van de Vlaamse bedrijven, hiervoor verwijzen we naar de FIT-studie Top 75 van de Duitse detailhandel, waarin de adressen van de grootste retailers en cash-and-carry markten in Duitsland verwerkt zijn. Ook niet aanwezig in deze studie zijn de fastfoodketens, bestaande uit internationale spelers, zoals bijvoorbeeld grote namen als McDonalds

& Co.

Het FIT-kantoor in Keulen staat ter beschikking van de Vlaamse producenten van producten voor de gastronomiemarkt voor verdere ondersteuning in de benadering van de Duitse markt.

Dit rapport kwam tot stand dankzij het intensief opzoekwerk van Sarah Züfle, in samenwerking met Alexander Maes, stagiair bij dit kantoor in het voorjaar van 2017.

November 2017 Katharina Desmet

Flanders Investment & Trade, kantoor Keulen

(5)

Inhoud deel 1

VOORWOORD 2

BEGRIPPENLIJST 5

HOOFDSTUK I: DE MARKT VOOR GASTRONOMIE 7

1.1. Marktstructuur en marktontwikkelingen 7

1.1.1. Aanbodzijde (bedrijven) 8

1.1.2. Vraagzijde (consument) 14

1.1.3. Prognose 2017 17

1.2. TRENDS 20

1.2.1. Industrie 20

1.2.2. Consumententrends 21

HOOFDSTUK II: FOODSERVICE/HORECA-VAKBEURZEN 23

2.1. Internationale Beurzen 23

2.2. Regionale Beurzen 28

HOOFDSTUK III: BRANCHEORGANISATIES EN SECTORFEDERATIES 34

HOOFDSTUK IV: VAKPERS & LITERATUUR 36

BRONNEN 37

Magazines: 37

Internetbronnen: 37

(6)

Begrippenlijst

Hieronder lichten we de termen toe die vanuit de geraadpleegde bronnen in dit rapport overgenomen werden.

Ausser-Haus-Markt – Out-Of-Home-Market

Er is sprake van de Out-of-Home-markt wanneer consumenten commercieel eten/drinken consumeren buitenshuis. Deze markt omvat eveneens cateringdiensten op evenementen en groepscatering, alsook bezorgingsdiensten van kant-en-klaar maaltijden, fastfood en drinken, zoals bv.

pizzabezorging.

Gemeinschaftsverpflegung – Groepscatering

Groepscatering is verdeeld over 3 gebieden: bedrijfs- of personeelcatering, catering in de zorgsector (ouderenzorg, ziekenhuis en aan huis geleverde maaltijden) en catering in de onderwijs- en bijscholingssector. De cateringactiviteiten zijn in eigen beheer of in opdracht (de zgn.

contractcatering).

Erlebnis- und Freizeitgastronomie – entertainment en vrije tijdsgastronomie

Bij Entertainment of vrijetijdsgastronomie wordt naast het eten en drinken, ook aandacht geschonken aan bijkomende zaken, zoals shows, die als dusdanig gasten aantrekken.

Verkehrsgastronomie - verwijst naar tankstations langs de snelweg, luchthavencatering, onboard vliegtuigcatering zoals LSG Sky Chefs, … ²

Aanbieders

De aanbieders in deze branche, Gastgewerbe, worden ingedeeld in enerzijds de Beherbergungsgewerbe, de toeristische overnachtingsgelegenheden met aanbod van eten en drank en anderzijds de Gaststättengewerbe, alle types van commercieel uitgebate gelegenheden met een aanbod van eten en drank zonder overnachtingsmogelijkheid.

De Beherbergungsgewerbe omvat alle types van toeristische overnachtingsgelegenheid, zoals: hotel (full service), hotel garni, gasthof, bed & breakfast, pensions, campings en jeugdherbergen (met beperkte service).

Een Hotel garni biedt accommodatie, ontbijt, drank en kleine maaltijden aan.

Een Gasthof is een eenvoudige, meer landelijk gelegen eetgelegenheid met een beperkt aantal overnachtingsmogelijkheden/accommodaties.

Gaststättengewerbe omvat restaurants, cafés, ijssalons, bars, discotheken, fastfood (met of zonder zitplaatsen).

Imbisshallen zijn eetgelegenheden met weinig of geen zitplaatsen, met een beperkt menuaanbod (al dan niet met drankaanbod) om ter plaatse te consumeren of voor consumptie onderweg. Bijvoorbeeld een worstenkraam.

2 cf. www.dehoga-bundesverband.de/zahlen-fakten/betriebsarten/

(7)

Schankwirtschaft is een café, waar dranken geserveerd worden voor plaatselijk verbruik.

Schnellgastronomie verwijst naar fastfood, met inbegrip van fastfoodservicerestaurants, bakkerijen, slagers en kruidenierdetailhandels (retail).

Gastgewerbe is het totaal van de volledige toeristische overnachtingsgelegenheden met aanbod van eten en drank, en van de restaurantbranche (van restaurants en cafés, bars, ijssalons, fastfoodrestaurants, tot catering).

(8)

HOOFDSTUK I: de markt voor Gastronomie

1.1. Marktstructuur en marktontwikkelingen

In de ‘Out-of-Home’ markt worden essentieel twee segmenten onderscheiden:

• Alles wat met de zgn. Gemeinschaftsgastronomie of Community Catering te maken heeft

• De zgn. Individualgastronomie

De Gemeinschaftsgastronomie, die als groepscatering zou kunnen omschreven worden, wordt verder gesegmenteerd in catering voor:

• Bedrijven (eigen personeel, of voor personeel/klanten van andere bedrijven)

• De gezondheidszorg (zowel ziekenhuizen, rusthuizen, als bij thuiszorg)

• De onderwijssector.

Individualgastronomie verwijst naar het voldoen aan de individuele vraag naar eten en drinken buitenshuis. Dit vindt plaats bij diverse eet- en drinkgelegenheden.

Hieronder wordt de ‘Out-of-Home’ markt als volgt schematisch voorgesteld.

Bron: ³

3 cf. http://docplayer.org/10960142-Festlegung-einer-arbeitsdefinition-fuer-den-forschungsgegenstand- gemeinschaftsgastronomie.html

(9)

1.1.1. Aanbodzijde (bedrijven)

Omzetontwikkeling

Sinds 2010 kent de volledige horecabranche jaarlijkse omzetstijging die schommelt tussen 1,8% en 3,9%.

Bron: www.dehoga-bundesverband.de/zahlen-fakten/umsatz/

De totale netto-omzet in 2016 in de volledige horecabranche bedroeg ruim 80 miljard euro, een toename met 2,9% ten opzichte van een jaar eerder. In 2015 werd een netto-omzet van 77,1 miljard euro gerealiseerd. De omzetstijging in 2015 wordt licht vertekend door een algemene prijsstijging in de sector als gevolg van de invoering van het verplicht minimumloon van 8,50 euro sinds 1 januari 2015. Deze stijging in de personeelskosten heeft toen geleid tot prijsaanpassingen. Zo stegen de consumentenprijzen in de horeca nationaal met 2,6%, terwijl het algemene indexcijfer van de consumptieprijzen (alle goederen en diensten) met slechts 0,3% naar boven ging.

(10)

Bron: www.dehoga-bundesverband.de/zahlen-fakten/umsatz/

De omzet van restaurants, cafés en bars is gestegen tot 42,1 miljard euro in 2015. Het hotelwezen realiseerde een omzetgroei van 4,4% bij een netto-omzet van 27,1 miljard euro.⁴

Bron: ⁵

Voor het jaar 2016 kan men ook een netto-omzet stijging vaststellen bij de 3 groepen van de horeca- industrie: het hotelwezen (1,9 miljard euro), de restaurants (1,5 miljard euro) en bij de catering (0,4 miljard euro).⁶

4 cf.www.dehoga-bundesverband.de/zahlen-fakten/umsatz/

5 cf.www.dehoga-

bundesverband.de/fileadmin/Startseite/04_Zahlen___Fakten/07_Zahlenspiegel___Branchenberichte/Zahlenspiegel/DEH OGA-Zahlenspiegel_2._Quartal_2016.pdf

6 Hierbij moet opgemerkt worden dat deze data wellicht niet volledig zijn. Binnen de ‘Out-of-Home’ branche zijn de zgn.

‘Verkehrsgastronomie’ (bv. snackstanden in tankstations), vrije tijdsgastronomie (bv. dranken en popcorn in cinema) en de handel (bv. bistros in de retail). belangrijke groeimarkten. Hetzelfde geldt voor het grote aantal zelfstandige zaken in de community catering. Met deze in gedachten zou de totale omzet in de out-of-home markt geschat worden op meer dan 80 miljard euro. Cf. “Sectoranalyse out-of-home markt – Focus op community catering”, Universiteit of Applied sciences, Münster, Duitsland

(11)

Hierbij moet wel opgemerkt worden dat deze data wellicht niet volledig zijn. Binnen de ‘Out-of-Home’

branche zijn de zgn. ‘Verkehrsgastronomie’ (bv. snackstanden in tankstations), vrije tijdsgastronomie (bv. dranken en popcorn in cinema) en de handel (bv. bistro’s in de retail). Belangrijke groeimarkten.

Hetzelfde geldt voor het grote aantal zelfstandige zaken in de community catering. Met deze in gedachten zou de totale omzet in de out-of-home markt geschat worden op meer dan 80 miljard euro.

Uitgesplitst naar de deelsegmenten bedroeg de netto-omzet in de ‘Gaststättengewerbe’ in 2016 43,6 miljard euro. De ‘Beherbergungsgewerbe, de aanbieders met logies, realiseerden een omzet van 29 miljard euro, en de cateringbedrijven kenden een omzet van 8,3 miljard euro.

Bron: ⁷

Met andere woorden, globaal genomen werd in 2016 bijna ¾ van de omzet gerealiseerd door de restaurants, cafés, bars en cateraars, gevolgd door 1/3 in de hotel industrie.⁸ De cateringbranche vertegenwoordigt 10% van de gerealiseerde omzet in de totale branche.

Bron: ⁹

7 cf. www.dehoga-

bundesverband.de/fileadmin/Startseite/06_Presse/Publikationen/DEHOGA_Wirtschaftskraft_und_Jobmotor_170327.pdf

8 cf. www.dehoga-bundesverband.de/zahlen-fakten/gastgewerbe-im-ueberblick/

9 cf. www.dehoga-bundesverband.de/zahlen-fakten/gastgewerbe-im-ueberblick/

(12)

Catering/grootkeukens

Bij de cateringdiensten wordt een onderscheid gemaakt tussen cateringdiensten georganiseerd binnen grote ondernemingen voor de eigen medewerkers, en cateringdiensten aangeboden door derden, de zgn. contractcateraars.

De 40 grootste cateringbedrijven die hun diensten binnen de eigen onderneming aanbieden, waren in 2015 goed voor een netto omzet van 780,3 miljoen euro. Dit cijfer werd bereikt in 580 gastronomische eenheden. Van die 40 cateringbedrijven waren er 28 met positieve groeicijfers, 5 met negatieve cijfers en 7 die status quo bleven. Over het geheel genomen werden er bij de lunchcatering 85,3 miljoen gasten geteld. De grootste aantallen werden geteld bij Volkswagen (283.940) en Audi (281.750).

Bij de top 10 met grootste omzet horen onder meer Volkswagen (108,0 miljoen euro), Siemens- gastronomie (61,8 miljoen euro), BMW-gastronomie (60,5 miljoen euro), BASF (48,1 miljoen euro), als ook Deutsche Bahn (35,1 miljoen euro).¹⁰

De contractcateraars realiseerden een totale omzet van 7,9 miljard euro. De 30 grootste onder hen hadden een verkooptotaal van 3,1 miljard euro in 2015, 79,7% valt hiermee in de top 10. De industrie genereerde een verkoop van 5,1%, wat een aanzienlijke groei is ten opzichte van het jaar voordien (+ 1,3%).

De belangrijkste groeimotor is het bedrijfsleven (6,7%), dat mee profiteert van de sterker wordende economie. De top 10 is verantwoordelijk voor bijna 80% van de verzamelde inkomsten. Voor de 3^de keer op rij, tekent het bedrijf Aramark Catering met een groei van 20.4 miljoen euro in 2016, de grootste groei op.

Niettemin heerst er in de cateringmarkt een sterke prijsconcurrentie. In totaal werden er in 2015, 464 (vorig jaar 431) nieuwe contracten afgesloten, waarvan 187 in het bedrijfsleven en 100 in scholen/

kleuterscholen. Op basis van een steekproef van 353 contracten, waren 62% nieuwe, en ging 38% van concurrent naar concurrent. Gedeeltelijke contracten werden aangeboden aan te lage prijzen, zodat achteraf prijscorrecties moesten worden gedaan. Een cateraar die vanaf het begin realistische prijzen aanbood werd daar vaak de dupe van. Over het algemeen bestaat er een tegengestelde relatie tussen de hoge kwaliteitsnormen en de goedkope prijs aan de kant van de klant.

In de cateringbranche kunnen de volgende op de markt gebaseerde observaties worden gemaakt:

Business (bedrijfsleven)

Meer dan de helft van de totale omzet (54,9%) wordt gerealiseerd in het bedrijfsleven. Op de agenda van de managers aan de top staat: marketing waarin de gast centraal staat, en aantrekkelijke promoties. Het uiteindelijke doel is de loyaliteit met de klant en de ontvangst te verhogen. De focus van de campagne in 2015 was vooral Duitse gerechten met regionale producten, traditionele bereidingswijzen en culinaire specialiteiten.

Care (zorgsector)

De gezondheidszorg bevat de grootste insourcing instellingen. De markt omvat 1950 ziekenhuizen en ongeveer 900 revalidatie ziekenhuizen en sanatoria. Deze sector wordt gekenmerkt door een lange

10 cf gv praxis 6, 20.06.2016, p. 42-55.

(13)

besluitvorming, druk op de kosten, veel bureaucratie en groeiende kwaliteitseisen. Hier is ook een groeiende vraag naar meer geïndividualiseerde keukens die patiëntgericht kunnen functioneren. Op de agenda van de zorgcateraars staan nieuwe voedingsconcepten, inclusief ook vegetarische/

veganistische concepten. De bevolking in Duitsland zal in 2035 de oudste in de wereld zijn. Al sinds 2005 is het percentage ouder dan 50 jaar meer dan 37%. Volgens berekeningen van het Federaal bureau van de Statistiek zal dit percentage in de komende 30 jaar blijven groeien tot bijna 50%. Hoewel de uitgaven voor ouderenzorg sterk zullen toenemen, zal de stijging maar beperkt ten goede komen van de contractcateraars. Dit komt doordat een federaal rusthuis gemiddeld plaats biedt aan 73 mensen, een privé rusthuis gemiddeld aan 60 patiënten. De openbare rusthuis zijn met 90 plaatsen de grootste. Daardoor blijft de catering in de zorgsector kleinschalig. Voor de toekomst blijft gelden dat de ouderenzorg zich moet toespitsen op een dienstenaanbod voor het thuiswonen.

Education (Onderwijs)

Omdat het onderwijs in Duitsland op deelstaatniveau gereguleerd wordt, treden er verschillen op tussen de deelstaten in verband met het aanbod van maaltijden op school. Ook op nationaal niveau zijn er weinig bindende voorschriften, waarop scholen zich kunnen of moeten baseren. Een verder probleem is de prijs. Een menu in de middelbare scholen in de deelstaat Saksen-Anhalt kost gemiddeld 2,25 euro, terwijl in Baden-Württemberg dit 3,42 euro bedraagt. Ondanks het feit dat de gemeenten slechts gedeeltelijk subsidies geven, worden er niettemin vaak warme maaltijden voorzien. In 2015 was deze moeilijke markt vooral in handen van kleine en middelgrote horecabedrijven die regionaal opgezet zijn.¹¹

Aantal ondernemingen

In totaal waren er in 2015 meer dan 221.000 bedrijven bedrijvig in de totale horecabranche. Echter is er wel een vermindering van het totaalaantal bedrijven ten opzichte van 2009, toen het totaal nog bijna 240.000 bedroeg. ¹²

11 cf. gv-praxis 5, 13.05.2016, p. 26-45.

12 cf. www.dehoga-

bundesverband.de/fileadmin/Startseite/04_Zahlen___Fakten/07_Zahlenspiegel___Branchenberichte/Zahlenspiegel/Zahl enspiegel_3._Quartal_2017.pdf

(14)

Bron: Dehoga www.dehoga-

bundesverband.de/fileadmin/Startseite/04_Zahlen___Fakten/07_Zahlenspiegel___Branchenberichte/Zahlenspiegel /Zahlenspiegel_3._Quartal_2017.pdf

In 2015 maakte meer dan de helft van de bedrijven deel uit van de restaurants-café-bars, de zgn.

‘Gaststättengewerbe’. De hotelsector groepeert meer dan 15% van het aantal bedrijven actief in de foodservice/out-of-home markt, 6% van het totaal aantal bedrijven zijn cateraars.

(15)

Bron: www.dehoga-bundesverband.de/zahlen-fakten/gastgewerbe-im-ueberblick/

1.1.2. Vraagzijde (consument) ¹³

De out-of-home consumptie wordt steeds belangrijker. Meer en meer mensen maken gebruik van het breder wordende gamma van producten, en gaan vaker naar restaurants, kantines en snackbars.

Dit komt ten nadele van de thuisbereiding van eten.¹⁴

Volgens de CREST-onlinepanel van de npd-group Duitsland in Nürnberg, bedroeven de totale Out-of- Home consumentenuitgaven in 2016 75,8 miljard euro. Dit is een stijging van 3,1% ten opzichte van 2015, dat toen als een recordjaar bestempeld werd.

Bron: www.bve-online.de/themen/branche-und-markt/ausser-haus-markt/ausser-haus-markt-konsum-ausgaben-2016

13 Zowel op de aanbiederszijde als de vraagzijde zijn er segmente waar geen data voorhanden zijn, zoals bijvoorbeeld het verbruik ziekenhuizen, verpleeghuizen en gevangenissen.

14 cf. Lebensmittelzeitung 36, 2016, p.50.

(16)

De Out-of-home consumptie in 2015 was goed voor 73,6 miljard euro, een stijging van 3,4% ten opzichte van 2014.

Alle segmenten delen in deze positieve omzetontwikkeling. In 2016 kende de bedrijfscatering in brede zin (incl. de zgn. ‘Ausbildungsplatzverpflegung’) een omzetstijging van 4,4%. Daarna volgt de fastfoodbranche (+3,6%), de klassieke horecasector met bediening (+2,7%), en de belevings- en vrijetijdsgastronomie (+2,6%).¹⁵

In het segment van de bedrijfscatering is de stijging in omzet een gevolg van de verbeterde economische activiteit en daarbij gepaard gaande hoge aantal werknemers, hoge aantal studenten en de stijgende introductie van dagscholen in Duitsland.¹⁶

De klassieke horecazaken met bediening blijven echter het belangrijkste segment (bijna 30 miljard euro omzet, % van de totale omzet), gevolgd door de fastfood restaurants en eetmogelijkheden binnen de retail (24 miljard euro), en de vrijetijds- en belevingsgastronomie. De belangrijkste stijger, het eten op de werkplaats en schoolomgeving, komt hierbij slechts op de vierde plaats (7,2 miljard euro omzet).

15 www.bve-online.de/themen/branche-und-markt/ausser-haus-markt

(17)

Wat de uitgaven per bezoeker betreft, blijkt uit een onderzoek dat elke gast in 2015 gemiddeld 6,39 euro spendeerde. Dat is bijna 2,9% meer dan in 2014. Op het gebied van fastfood specifiek bedroeg de stijging 3,7% ten opzichte van vorig jaar.¹⁷ De positieve omzetontwikkeling is dan ook voornamelijk te wijten aan de toegenomen uitgaven bij elk bezoek.

Uitgaven per gast bedroegen in 2015:

Bron: Fleischwirtschaft ¹⁸

18 cf. Fleischwirtschaft 10, 17.10.2016, p. 16

(18)

De stijging van de uitgaven per bezoek is gedeeltelijk het gevolg van de prijsverhogingen door de introductie van het minimumloon. Niettemin lijkt het erop dat het door de gasten aanvaarde bedrag om te spenderen gestegen is. Deze vaststelling, samen met de groeiende aantallen bezoekers, tonen aan dat de klant het out-of-home eten en drinken steeds belangrijker vindt.

Market researchers zien sinds enkel jaren tegelijk een andere trend, namelijk een terugkeer van buitenshuis op restaurant eten naar diner bij mensen thuis, waarbij de voeding vaak door cateringbedrijven geleverd wordt. Leveringsdiensten halen hier dan ook hun voordeel uit. Er is in dit geval steeds een stijgende bereidheid om hogere prijzen te betalen en kwaliteit wordt steeds meer op prijs gesteld. Tegelijkertijd is het aantal alleenstaanden ook in opmars, wat natuurlijk positieve invloeden heeft op bijvoorbeeld de ontbijtdiensten.¹⁹

Eveneens retailers en discounters vormen steeds meer directe competitie. Zij breiden hun kant-en- klare maaltijden steeds verder uit, en zijn hierdoor bijvoorbeeld steeds vaker concurrenten van fastfoodketens. Jongvolwassenen vormen immers een interessante en lucratieve doelgroep.

De klant van vandaag is mobieler dan ooit tevoren, en zo wint het buitenshuis eten steeds meer aan populariteit.²⁰

1.1.3. Prognose 2017

De toonaangevende marktonderzoeksbureaus verwachten een solide vooruitgang voor 2017.

De bereidheid van de consument om meer geld te besteden per bezoek zal zich naar verluidt ook in 2017 verderzetten. Er wordt een groei gelijkaardig aan deze van 2016 verwacht.

In 2017 worden verdere stijgingen in uitgaven verwacht, ook mede door het feit dat consumenten meer bereid zijn om duurdere en kwalitatief hogere producten te kopen. Het sleutelwoord hier is

“premiumisierung”.

Dit betekent dat de consumentenuitgaven voor eten en drinken buitenshuis, in 2017 geschat worden op 79,4 miljard euro. Het aantal bezoeken zou gemiddeld stijgen met +2%, met onderlinge verschillen

19 cf. gv-praxis 5, 13.05.2016, S. 26-45.

20 cf. www.dehoga-

bundesverband.de/fileadmin/Startseite/06_Presse/Publikationen/DEHOGA_Wirtschaftskraft_und_Jobmotor_170327.pdf

(19)

in de diverse segmenten. De foodservice bij bakkers en de leverdiensten zouden tot de sterke groeisegment behoren.

Anderzijds zou de groeiende focus van foodretailers op de kant-en-klare maaltijden kunnen leiden tot een overaanbod aan broodjes en snacks en dus verdere concurrentie. Verder zou de toenemende trend tot e-commerce negatief kunnen werken op de klassieke horecabranche, vooral deze die afhankelijk zijn van de circulatie in de binnenstad. Hoe meer er immers online besteld wordt – in plaats van fysiek te gaan kopen in de binnenstad – hoe minder er ook koffies en snacks geconsumeerd worden in cafés en bistro’s.

Het veranderende perspectief van de werkgever over het bedrijfsrestaurant (niet alleen een kostenfactor, maar meer en meer een bijdrage tot de gezondheid/welzijn, alsook een communicatieplatform) laat investeringen toe waarbij werknemers ook als gasten worden gezien.

Het aantal bezoeken zal wellicht nog toenemen.

De meest recente gegevens per segment bevestigen de positieve verwachtingen. In de periode januari- augustus 2017 groeiden alle subsectors in omzet, met uitzondering van de cafés en gelijkaardige drankgerichte gelegenheden. Restaurants kenden zelf een reële omzetgroei van 2% ten opzichte van dezelfde periode in 2016.

Bron: www.dehoga-

bundesverband.de/fileadmin/Startseite/04_Zahlen___Fakten/07_Zahlenspiegel___Branchenberichte/Branchenberi cht/DEHOGA-Branchenbericht_Herbst_2017_final.pdf

(20)

Volgens Dehoga steeg de omzet gerealiseerd in de periode januari-september 2017 nominaal met 3,1%

ten opzichte van dezelfde periode in 2016. In reële termen betekent dit een toename met 1%.²¹ Het segment van de gastronomie (restaurant, café) met inbegrip van cateraars kende een omzetstijging van 3,1% (reel +1,1%), de omzet van de hotelbranche steeg met 2,9% (reëel 1%).

Dit is het achtste opeenvolgende jaar van omzetgroei voor de horecabranche.

Op basis van de conjunctuurrondvraag in de herfst van 2017 blijven de verwachtingen voor het winterseizoen 2017/2018 eveneens positief. Bijna de ½ van de ondervraagden verwachten een gelijke omzet, terwijl het aantal ondervraagden dat een omzettoename verwacht net iets hoger is dan het aantal dat een omzetdaling verwacht.²²

Bron: DEHOGA-Konjunkturumfrage Herbst 2017

De algemene vraag in de out-of-home markt stijgt mede door een groter aantal alleenstaanden en de hogere arbeidsparticipatiegraad van vrouwen, in combinatie met een groeiende mobiliteit en urbanisatiegraad. Sociale veranderingen hebben een grote impact gehad in Duitsland op de gastronomie markt tijdens de afgelopen jaren. In de toekomst ziet het ernaar uit dat deze invloeden essentieel zullen blijven voor veranderingen in de gastronomie, en dit met steeds grotere snelheid. De trend richting meer versheid, regiogebondenheid (ook seizoen gebondenheid), duurzaamheid alsook het vegetarisch/ veganistisch zal het aanbod in deze branche mee bepalen. De verbreding en beschikbaarheid van het aanbod bij steeds meer en diverse aanbieders bepaalt mee de verdere groeiontwikkeling. ²³

21 www.dehoga-bundesverband.de/presse-news/pressemitteilungen/detail/news/gastgewerbe-meldet-umsatzplus-und- einen-neuen-beschaeftigungsrekord-

1/?tx_news_pi1%5Bcontroller%5D=News&tx_news_pi1%5Baction%5D=detail&cHash=757c2ddc5dd5cc18a37ddfec78c40 7fe

22 DEHOGA-Konjunkturumfrage Herbst 2017

23 cf. gv-praxis 5, 2016, p.26-45.

(21)

1.2. TRENDS

De huidige marktontwikkelingen en groeitrends

De megatrends globalisering, duurzaamheid, mobiliteit, digitalisering en netwerken betekenen sociale verandering en hebben een grote invloed op de vraag en aanbod in restaurant en hotels. De groeiende populariteit van de reservering en review sites, online levering, innovatieve betalingssystemen, … blijven uitdagingen voor de restaurateurs en hoteliers. Zowel in het restaurant als in de horeca blijft er een grote marge voor verbetering mogelijk op dit vlak.

1.2.1. Industrie

Concurrentie

Het steeds groeiende gastronomische aanbod in de voedingsdistributie, bij bakkers en slagers en zelfs in het tankstation, verhoogt de druk op de bestaande bedrijven. Aangezien deze operaties ten opzichte van de horeca slechts 7% BTW op voeding betalen, genieten ze van een aanzienlijk voordeel. Klanten van vandaag zijn ook veel mobieler, meer digitaal, goed geïnformeerd en selectiever dan ooit tevoren.

Een duidelijk profiel en een duidelijke positionering op de markt zijn dus essentieel.

Digitalisering

Een van de grote uitdagingen is dus progressieve digitalisering. Nauwere samenwerking tussen gastronomie (zowel groothandels als restaurants) en de technologiesector leiden tot steeds weer nieuwe en andere toepassingen. Een van de concepten die nu enorm in de lift zit is het idee van

“Chabot-ordering”.²⁴ Hierbij kan de consument zijn bestelling via chat (bv. Facebook) plaatsen. Dit zou zeer snel, efficiënt en gemakkelijk kunnen zijn voor zowel klant als business. Ook zou deze ‘chatbot ervaring’ kunnen uitgebreid worden naar een hulppunt bij problemen, die op die manier sneller zouden kunnen beantwoord worden of om reviews en commentaren te geven, die hierdoor zeer snel gedeeld zouden kunnen worden.

Verder wint het gebruik van QR-codes steeds aan populariteit. Het wordt al dagdagelijks gebruikt in alle winkels en supermarkten, dus waarom ook niet op restaurant of andere horecazaken. Dit zou het bestellingsproces kunnen vereenvoudigen en versnellen. Siemens is een van de voortrekkers hierin.

Met “Cateringmatch” is er sinds het begin van het jaar een nieuwe onlinemarkt ontstaan. Het doel is om professionele cateringbedrijven toegang te bieden tot potentiele klanten en geïnteresseerde partijen, tegelijktijdig met advies en planning. Hierbij wordt gebruik gemaakt van een soort portaal waar de gebruiker lokale zoekopdrachten kan doen omtrent vier categorieën (cateraars & catering diensten; consultants & coaches, architecten & planners, producenten & leveranciers.). Stefan Henter, oprichter en eigenaar van het bedrijf Cateringmatch zegt hierover: “Door deze segmentatie kunnen

24 cf. www.tophotel.de/20-news/8099-ausblick-das-sind-die-gastro-trends-für-2017.html

(22)

we garanderen dat de online profielen individueel gefilterd zullen kunnen worden op basis van de vereisten. ²⁵

Meertaligheid

Omdat de wereld steeds internationaler wordt en dus het cliënteel van cateraars, restaurants, hotels, enz. ook steeds internationaler wordt, stijgt de vraag naar meertalige menu’s zienderogen. Tweetalig is de must geworden, maar meer dan 2 verschillende talen is al geen uitzondering meer. Ideale scenario is eigenlijk dat de menu’s, website en andere gegevens te allen tijde in het Engels raadpleegbaar zijn, + de lokale taal uiteraard. Hierbij is elke extra taal uiteraard een bonus.

1.2.2. Consumententrends

Nieuwe levensstijl

Het leven van meer en meer consumenten wordt gekenmerkt door een discontinue levensstijl. Het eten en de eetgewoontes die daarbij gepaard gaan impliceren minder vaste maaltijdstippen, met meer nadruk op gemaksvoeding. Home Delivery speelt in op deze trend.

Tegelijk stijgt de vraag naar Out-of-House eten door het toenemende aantal eenpersoonshuishoudens. Ook het stijgende aantal vrouwen die werken en de groeiende mobiliteit en verstedelijking spelen hierin een rol. Vooral ontbijten worden door eenpersoonshuishoudens vaker buitenshuis gekocht. In vergelijking met andere landen blijkt dat Duitsland nog veel mogelijkheden en potentieel heeft in de ochtend Quickservice.

Kwaliteit

Het klassieke ‘Street food’ wordt ook steeds van een hoger niveau, bijvoorbeeld de “Gourmet Burger”.

Hippe snacks zijn geen nieuw verschijnsel, maar ze worden wel steeds aantrekkelijker. Het assortiment is breder en kleurrijk geworden.

Opvallend is ook dat mensen terug meer geneigd zijn extra te betalen voor premium kwaliteitsproducten.

Beleving

De consument zoekt naar beleving. Koffieconcepten bijvoorbeeld zijn momenteel booming. De gast betaalt niet zozeer voor de drank maar voor de ervaring van plezier en de bijzondere sfeer.

Inrichting

Een ontspannen comfortabele sfeer is zeer in trek. De behoefte aan authenticiteit wordt ook weerspiegeld in de inrichting, bijvoorbeeld blanke, houten tafels in plaats van fraai gedekte tafels met

25 cf. www.cateringmatch.com/impressum/

(23)

gestreken wit linnen tafelkleden, hetgeen staat voor warme gastvrijheid in plaats van rigide etiquette, evenwel op voorwaarde dat het aanbod en kwaliteit van de service gelijk blijven.

Smaken

Een van de in recente jaren opgekomen voedingsmiddelen, is zonder twijfel superfood, zoals de açaibessen, chiazaden, algen. Dit zijn producten die een directe positieve invloed claimen op de gezondheid. Er is ook regionaal superfood zoals de paardenbloem en ook blauwe bessen. Superfood kan complementair zijn aan andere trends zoals vegetarisch, verse smoothies …²⁶ Ook avocado wordt steeds populairder en vaker gebruikt.

Ook aan een opmars bezig is de raw food, een trend overgewaaid uit Azië, denk maar aan ramen noedels uit Japan. Hiermee wordt vaak geëxperimenteerd bij pasta, pizza, falafel en cake. ²⁷ Deze worden vaak verwerkt in grote schotels. ²⁸

De trend producten van 2016 waren: de Gourmet Burger, premium vlees, ambachtelijk bier, sushi en oven hapjes.

Maatschappelijk

Ook bewuste voeding is booming. Mensen zijn op zoek naar voeding die zowel goed is voor het lichaam als het geweten. Het gezondheidsaspect speelt een steeds belangrijkere rol. Sleutelwoorden zijn authentiek, duurzaam en milieuvriendelijk. Fair Trade en bioproducten kennen een stijgende belangstelling. Zo zijn er ook steeds meer vegetariërs en veganisten. Vlees en vis worden bewust minder gegeten, groenteschotels worden steeds vaker een hoofdproduct.²⁹

Omdat de consument ook steeds meer socialer en bewuster ingesteld is, is ook de manier waarop het restaurant, catering, omgaat met maatschappelijke verantwoordelijkheid belangrijk, op het vlak van bedrijfsvoering en evenzeer met betrekking tot de geserveerde voeding. Een beschrijving van de huidige cateringmarkt kan niet zonder de concepten van thuisland, oorsprong en transparantie.³⁰

26 cf. Allgemeine Hotel- und Gastronomie-Zeitung 9, 04.03.2017 Seite 12

29 cf. www.theforkmanager.com/nl_be/blog/tien-gastronomische-trends-voor-het-aantrekken-van-gasten-in-2017/

30 cf. www.zukunftsinstitut.de/artikel/food-report-2017/

(24)

HOOFDSTUK II: Foodservice/HORECA-vakbeurzen

In dit deel vindt u een overzicht van (vak-)beurzen m.b.t. foodservice/horeca in Duitsland. Deze beurzen hebben een internationaal, landelijk of regionaal karakter.

2.1. Internationale Beurzen

Hieronder worden de internationale beurzen voor voeding en horecabranche in alfabetische volgorde toegelicht. De voornaamste vakbeurzen voor voeding zijn ANUGA en ISM, beide in Keulen, alsook BioFach voor biologische levensmiddelen in Nürnberg. De belangrijkste vakbeurzen gericht op de horecabranche zijn Internorga (Hamburg) en Intergastra (Stuttgart).

ANUGA - KEULEN

Internationale beurs voor voeding

Zwaartepunt: voeding, delicatessen, drank, gevogelte, zuivelproducten, vis, diepvries, vleeswaren, bakkerijproducten, confiserie, fruit, groenten, roomijs, uitrusting voor grootkeukens, barbecuetoestellen en -toebehoren, catering, franchising, natuurproducten

Industriesector: voeding, gastronomie, winkelinrichting Aantal exposanten 2017: meer dan 7.400

Oppervlakte 2017 (bruto): 284.000 m²

Bezoekers 2017: ongeveer 165.000 vakbezoekers

Frequentie: tweejaarlijks

Eerstvolgende editie: 05.10.2019-09.10.2019

Internet: www.anuga.de

E-mail: anuga@koelnmesse.de

BAR CONVENT BERLIN - BERLIN

Internationale bar- en drankbeurs Zwaartepunt: allerlei drank

Industriesector: drankensector

Aantal exposanten 2016: 310

Oppervlakte 2016: 16.900 m²

Bezoekers 2016: 11.289

Frequentie: jaarlijks

Internet: www.barconvent.com

E-mail: info@reedexpo.de

(25)

BIOFACH - NÜRNBERG

Internationale beurs voor bioproducten

Zwaartepunt: producten/voeding uit biologische aanbouw, leder, cosmetica, reinigingsmiddelen, speelgoed, geschenkartikelen, papier, meubelen, textiel

Industriesector: verschillende sectoren, consumptiegoederen, voeding Aantal exposanten 2015: 2.575

Oppervlakte 2015 (bruto): 81.000 m^²

Bezoekers 2015: 48.533 vakbezoekers

Eerstvolgende editie: 14.02.-17.02.2018

Internet: www.biofach.de

E-mail: info@biofach.de

BRAUBEVIALE – NÜRNBERG

Grondstoffen, logistiek, marketing (producten) Zwaartepunt: logistiek

Industriesector: dranksector

Aantal exposanten 2016: 1.117

Oppervlakte 2016: geen info

Internet: www.braubeviale.de

E-mail: info@nürnbergmesse.de

COTECA - HAMBURG

Global Industry Expo - expo voor thee, koffie en cacao

Zwaartepunt: drank, koffie, thee, gastronomie, winkelinrichting, voedingsmachines, verpakkingsmachines, diensten

Industriesector: voedingssector (levens- en genotmiddelen, gastronomie, verpakkingsmachines)

Aantal exposanten 2016: 200 Oppervlakte 2016 (bruto): 8.347 m^²

Eerstvolgende editie: 10.10.2018 - 12.10.2018

Internet: www.coteca-hamburg.de

E-mail: claudia.jeske@hamburg-messe.de

(26)

EU’VEND & COFFEENA - KEULEN

Internationale verkoop- & koffiebeurs

Zwaartepunt: datatransmissie diensten, onderdelen, voedsel, koffie, POS-systemen, componenten, automaten

Industriesector: gastronomie

Internet: www.euvend-coffeena.de

E-mail: info@koelnmesse.de

FISH INTERNATIONAL - BREMEN

Internationale vakbeurs voor vis en zeevruchten: verkoop, technologie, logistiek

Zwaartepunt: vis, zeevruchten, visverwerking, diepvriesvoeding, conserven, koeltechniek, transport

& logistiek, verpakkingsmachines, winkelinrichting

Industriesector: voeding

Oppervlakte 2016: 10.300 m² bruto, 5 179 m² netto

Internet: www.fishinternational.com

E-mail: info@fishinternational.de

FRUIT LOGISTICA - BERLIJN

Internationale beurs voor fruit- en groentemarketing

Zwaartepunt: software, groenten, stockagetechniek, noten, fruit, ecologische producten, transport, gedroogd fruit, verpakkingstechniek, productpresentatie

Industriesector: voeding en drank

Oppervlakte 2016: 117.500 m ² bruto

Internet: www.fruitlogistica.de

E-mail: fruitlogistica@messe-berlin.de

(27)

INT. GRÜNE WOCHE - BERLIJN

Tentoonstelling voor voeding, landen tuinbouw

Zwaartepunt: vis, vleeswaren, tuinartikelen, tuinbouwtechniek, tuingerief, drank, landbouw, landbouwmachines, voeding, alcoholische dranken, dieren, wijn

Industriesector: voeding en drank, landen tuinbouw Aantal exposanten 2016: 1.550

Oppervlakte 2016: 118.000 m² bruto

Bezoekers 2016: 366.707 bezoekers

Internet: www.gruenewoche.de

E-mail: igw@messe-berlin.de

INTERGASTRA - STUTTGART

Internationale vakbeurs voor de hotelsector, gastronomie, catering, cafébakkers en patissiers

Zwaartepunt: voeding, drank, roomijs, grootkeukenuitrusting, hotel- en gastronomie-inrichting, catering, reinigingstechniek

Industriesector: gastronomie, winkelinrichting, voeding Aantal exposanten 2016: 1.297

Internet: www.intergastra.de

E-mail: markus.tischberger@messe-stuttgart.de

INTERNORGA - HAMBURG

Internationale vakbeurs voor de hotelsector, gastronomie, bakkers en patissiers

Zwaartepunt: voeding, drank, gastronomie, uitrusting voor grootkeukens, hotelinrichting, restaurantinrichting, bakkersuitrusting, porselein, glaswaren, winkelinrichting, kassasystemen, verpakkingsmateriaal, catering, computertechniek

Industriesector: gastronomie, winkelinrichting, voeding Aantal exposanten 2016: 1.256

Internet: www.internorga.de

(28)

E-mail: internorga@hamburg-messe.de

ISM - KEULEN

Internationale beurs voor zoetwaren

Zwaartepunt: zoetwaren, chocolade, chocoladeproducten, bakkerijproducten, patisserie, suikerwaren, roomijs

Internet: www.ism-cologne.com

E-mail: i.weber@koelnmesse.de

PROSWEETS - KEULEN

De internationale leveranciersbeurs voor de zoetwarensector Zwaartepunt: voeding en verpakking

Industriesector: voedingssector (levens- en genotmiddel), verpakkingsmachines Aantal exposanten 2016: 328

Frequentie: jaarlijks (niet tijdens Interpack, Düsseldorf) Eerstvolgende editie: 28.01.-31.01.2018

Internet: www.prosweets.de/

E-mail: prosweets-cologne@koelnmesse.de

PROWEIN - DÜSSELDORF

Internationale vakbeurs voor wijnen en alcoholische dranken Zwaartepunt: wijn, alcoholische dranken

Internet: www.prowein.de

E-mail: info@messe-duesseldorf.de

(29)

SLOW FOOD - STUTTGART

Internationale beurs van de goede smaak - de ‘Slow Food beurs’

Zwaartepunt: graan, bakkerijproducten, deegwaren, vleeswaren, worst, vis, zeevruchten, fruit, groenten, drank, fijnkost, delicatessen, zoetwaren, vakbladen

Bezoekers 2016: 68 040

Internet: www.messe-stuttgart.de/slowfood

E-mail: lilo.haug@messe-stuttgart.de

WORLD TRAVEL CATERING & ONBOARD SERVICES - HAMBURG

Internationale vakbeurs voor de air catering, onboard retail en passagiers comfort industrie, inclusief voeding

Zwaartepunt: Nieuwste producten en services voor internationale luchtvaart- en spoorlijnmaatschappijen

Industriesector: air catering

Bezoekers 2016: 1900

Internet: www.worldtravelcateringexpo.com

E-mail: /

2.2. Regionale Beurzen

CHEF SACHE - KÖLN

Cologne Avant-garde Cuisine Festival

Zwaartepunt: drank, koffie, thee, gastronomie, winkelinrichting, voedingsmachines, verpakkingsmachines, diensten

Industriesector: voedingssector (levens- en genotmiddelen, gastronomie, verpakkingsmachines)

Aantal exposanten 2017: 180 Oppervlakte 2012 (bruto): 8.347 m^²

(30)

Internet: www.chef-sache.eu/

E-mail: info@port-culinaire.de

EAT AND STYLE – DÜSSELDORF/MÜNCHEN/HAMBURG/STUTTGART

Duitslands grootste foodfestival Zwaartepunt: voeding

Aantal exposanten: geen info

Oppervlakte: geen info

Bezoekers: 85.000

Eerstvolgende editie: herfst 2018 exacte data nog niet gekend

Internet: www.eat-and-style.de/

E-mail: info@eat-and-style.de

FOOD SENSATION - DORTMUND

Hotellerie, catering, gastronomie

Zwaartepunt: verse producten, decoratie

Industriesector: gastronomie

Aantal exposanten 2018: >160

Eerstvolgende editie: 16.02.2018

Internet: www.food-sensation.de/index.php/de/

E-mail: info@food-sensation.de

GAST – KLAGENFURT

Internationale vakbeurs voor hotellerie, gastronomie Zwaartepunt: gastronomie

Industriesector: gastronomie, voeding Aantal exposanten 2015: 395

(31)

Internet: www.kaerntnermessen.at/de/messen/gast.html

E-mail: office@kaerntnermessen.at

GASTRO - ROSTOCK

Vakbeurs voor hotels, gastronomie en catering

Zwaartepunt: gastronomie, genotmiddelen, bakwaren, beroepskleding, caféinrichting, catering, ijsmachines, opwarmingsmachines, fijnkost, vleeswaren, horeca apparatuur, inrichting, drank, grootkeukeninrichting, hotelinrichting, koffie, kassasystemen, kookgerief, bakkerij-inrichting, koel- en diepvriestechnieken, levensmiddelen, wijn, diepvriesproducten

Industriesector: gastronomie, winkelinrichting, voeding en verpakking Aantal exposanten 2016: 264

Internet: www.gastro-rostock.de

E-mail: b.grawe@messeundstadthalle.de

a.liskewitsch@messeundstadthalle.de

GASTRO IVENT – BREMEN

Vakbeurs voor de hotelsector, gastronomie Zwaartepunt: gastronomie

Industriesector: gastronomie, voeding Aantal exposanten 2016: geen info

Internet: www.gastro-ivent.de

E-mail: info@gastro-ivent.de

GASTRO VISION - HAMBURG

Business forum in Duitsland voor de hotelsector, gastronomie en catering Zwaartepunt: digitalisering van de hotelsector en gastronomie, nieuwe trends Industriesector: gastronomie, winkelinrichting

(32)

Internet: www.gastro-vision.com

E-mail: info@gastro-vision.com

GÄSTROTAGEWEST - ESSEN

Vakbeurs voor gastronomie en de hotelsector Zwaartepunt: trends, voeding

Industriesector: gastronomie, winkelinrichting Aantal exposanten 2015: 180

Internet: www.gastrotage-west.de

E-mail: info@gastrotage-west.deb

GastroTageWest is de opvolger van de Hogatec beurs.

HOGA – NÜRNBERG

Vakbeurs voor de hotelsector, gastronomie

Zwaartepunt: voeding, drank, hotel- en gastronomie-inrichting

Industriesector: gastronomie, horeca-inrichting, voeding Aantal exposanten 2017: 680

Eerstvolgende editie: 13.01.2019 -15.01.2019

Internet: www.hoga-messe.de/

E-mail: kundenbetreuung@afag.de

ISS GUT – LEIPZIG

Vakbeurs voor de hotelsector, gastronomie Zwaartepunt: gastronomie

Oppervlakte: geen info

Eerstvolgende editie 2019 nog niet gekend

(33)

Internet: www.iss-gut-leipzig.de

E-mail: info@iss-gut-leipzig.de

GÄSTE – LEIPZIG

Internationale vakbeurs voor gastronomie en de hotelsector. Wordt wellicht samengevoegd met ISS GUT Leipzig. De website www.gaeste.de bestaat niet meer, maar leidt door naar deze van ISS GUT Leipzig.

Zwaartepunt: restaurantinrichtingen, kleine meubelen, voeding, hotelinrichting, computer- hardware, software, communicatietechniek

Industriesector: gastronomie, horeca-inrichting Aantal exposanten 2015: 172

Oppervlakte: 15.200 m² bruto, 7 469 m² netto

Eerstvolgende editie: 2019 nog niet gekend

Internet: www.gaeste.de (zelfde website als vakbeurs ISS GUT Leipzig)

E-mail: n.osberghaus@leipziger-messe.de

NORDGASTRO – HUSUM

Vakbeurs voor hotellerie, gastronomie Zwaartepunt: gastronomie

Internet: www.nordgastro-hotel.de/nordgastro/de/

E-mail: zillig@messehusum.de

SÜDBACK - STUTTGART

Regionale vakbeurs voor bakkerijen en patissiers

Zwaartepunt: bakkerijen patisserieproducten en machines, winkelinrichting, decoratie- en verpakkingsmateriaal, kassasystemen

Oppervlakte 2016: ca. 53.400 m² bruto

(34)

Frequentie: jaarlijks (behalve in het jaar van de IBA-beurs) Eerstvolgende editie: 21.09.2019-24.09.2019

Internet: www.messe-stuttgart.de/suedback/

E-mail: jens.kohler@messe-stuttgart.de

ZIMT & STERNE - MÜNSTER

Bakwaren, snoepgoed en decoratie

Zwaartepunt: bakkerijproducten, zoetwaren, bakkerij uitrusting, banketbakkerij, caféinrichting, decoratie, ambachtelijke materialen, kerstmisartikelen

Industriesector: voedingssector (levens- en genotmiddel) Aantal exposanten 2016: 100

Internet: www.zimtundsterne.de

E-mail: suerder@mcc-halle-muensterland.de

(35)

HOOFDSTUK III: Brancheorganisaties en sectorfederaties

Er zijn diverse brancheorganisaties en sectorfederaties in de horeca- en voedingsbranche in Duitsland.

De voornaamste worden hieronder vermeld. Sommigen beschikken over nuttige sectorinformatie op de website en werden in het kader van dit rapport als bron gebruikt.

Bundesverband der Systemgastronomie e. V. (BdS)

BdS is een fusiesysteem van fastfoodbedrijven in Duitsland. Leden zijn o.a. McDonalds, Burger King, Vapiano, … Zij vertegenwoordigen de belangen van hun leden in de richting van de politiek, de media en andere bedrijfstakken, werknemersorganisaties en andere instanties.

Wilhelm-Wagenfeld-Straße20 D-80807 München

CEO: Gabriele Fanta Tel: +49 (0)89 3065879-0

E-mail: info@bundesverband-systemgastronomie.de Web: www.bundesverband-systemgastronomie.de

Bundesverband Schnellgastronomie und Imbissbetriebe e. V. (BVI)

De BVI is de werkgeversorganisatie die specifiek de belangen van alle snack, grill en snelle eetgelegenheden vertegenwoordigt, alsook de hele fastfood industrie.

Klettenberggürtel51 50939 Köln

CEO: Jürgen Kasper

Tel: +49 (0) 02 21/46 10 20

E-mail: info@schnellgastronomie.de Web: www.bvi-schnellgastronomie.de/

Deutscher Hotel- und Gaststättenverband e. V. (DEHOGA)

DEHOGA verdedigt de belangen van de horeca in de bondsrepubliek Duitsland. Het is verdeeld in 17 regionale en 3 beroepsverenigingen: Hotelverband Deutschland, Union der Pächter von Autobahn- Service-Betrieben und den Verband der Internationalen Caterer in Duitsland. Daarnaast zijn er de afdelingen, station catering en discotheken.

AmWeidendamm1A 10117 Berlin CEO: Guido Zöllick Tel: 030/72 62 52-0

E-mail: info@dehoga.de Web:www.dehoga.de

(36)

Hotelverband Deutschland e. V. (IHA)

De IHA is de branchevereniging van de hotelindustrie in Duitsland. De leden zijn onder andere toonaangevende huizen van midden-en hogere marktsegment van particuliere, coöperatieve en vestigingen van ketens. De vereniging vertegenwoordigt hun belangen op nationaal en internationaal niveau in de richting van de politiek en het publiek. Sinds 2001 is IHA ook een onderdeel van DEHOGA.

Am Weidendamm 1A 10117 Berlin

CEO: Markus Luthe

Tel: +49 (0)30 59 00 99 69-0 E-mail: office@hotellerie.de Web: www.hotellerie.de/

Bundesverband der Kantinenpächter

De BDK vertegenwoordigt als beroepsvereniging de belangen van de kantine aannemer in Duitsland.

Leden van de BDK zijn kantine aannemers uit alle sectoren van de openbare catering.

Weißdornweg26 D- 88471 Laupheim CEO: Rolf Häußler Tel: 0 73 92 - 8 07 00

E-mail: rhaeussler@mac.com Web: www.bdkev.de

BVE - Bundesvereinigung der Deutschen Ernährungsindustrie

De centrale taak van de BVE is het verhogen van het concurrentievermogen van bedrijven in de Duitse voedingsindustrie. Eerlijke concurrentie op basis van kwaliteit, minder bureaucratie, minder regelgeving, meer vrijheid voor zakelijke en persoonlijke verantwoordelijkheid. Om deze doelstellingen te bereiken is er nauw overleg met haar leden, met de marktpartners en de partners in de voedselindustrie, met de politiek en regeringen in Berlijn en Brussel alsook de media.

Claire-Waldoff-Straße 7 10117 Berlin

Tel: +4930 200786-0 Web: www.bve-online.de

(37)

HOOFDSTUK IV: Vakpers & literatuur

Korte lijst met verscheidene interessante vaktijdschriften rond gastronomie en hotellerie, catering en voeding in het algemeen. (Achter elke afbeelding zit telkens een link naar wat informatie.)

Food service Europe & Middel East: Voeding & Dranken, uitrusting - Internationaal magazine voor restaurant &

catering industrie (ongeveer 14.000 oplagen).

Catering Management: Zeer uitgebreid magazine voor managers op gebied van grootschalige catering

(gemiddeld 19.325 exemplaren in de laatste 2 jaar is).

Food service: Vakblad voor professionele catering in Duitsland, Zwitserland en Oostenrijk. Gericht op innovatie met economisch perspectief op management, marketing, marktonderzoek, technologieën en design.

Gv-praxis: vakblad voor grootschalige catering.

Bestaande concepten, innovaties en trends worden gescreend op succes relevatie en onderworpen aan

constructieve commentaar. (11.300 oplagen) Gastronomie & hotellerie:

Magazine voor ondernemers omtrent Hotel, gastronomie en koken in Duitsland. Gericht aan Hoteldirecteuren, Restaurants, bars & cafés …

Algemeine Hotel-und

gastronomie-Zeitung: Krant in verband met Hotellerie, gastronomie en leveranciers (oplagen 15.190).

Hogapage: is een modern vakblad voor de hotel-,

restaurant-, en Cateringbranche.

Rapporteren over zaken die onze industrie beïnvloeden, zetten innovaties en trends op de proef. Ook over maatschappelijke vraagstukken en problemen, altijd geconfronteerd met onze industrie en de allure van gastronomische leefwereld (Hebben een zeer grote oplagen van wel 130.000!).

Tophotel: Magazine specifiek voor de hotelsector.

Gastgewerbe: Is een online magazine met een heel ruime focus: gaande van digitale trends, tot voeding en dranken tot technische apparatuur.

-

(38)

Bronnen

Magazines:

gv praxis - www.dfv.de/portfolio/medien/gv-praxis-42 Fleischwirtschaft - www.fleischwirtschaft.de/abo

Allgemeine Hotel- und Gastronomie-Zeitung - www.ahgz.de/

Lebensmittelzeitung - www.lebensmittelzeitung.net/

Internetbronnen:

www.theforkmanager.com/nl_be/blog/tien-gastronomische-trends-voor-het-aantrekken-van- gasten-in-2017/

http://docplayer.org/10960142-Festlegung-einer-arbeitsdefinition-fuer-den-forschungsgegenstand- gemeinschaftsgastronomie.html

www.dehoga-bundesverband.de

www.bve-online.de/presse/bve-aktuell/aktuell-160422/aktuell-160422-001-ausser-haus-markt

www.researchgate.net/publication/282102347_Sektoranalyse_Ausser-Haus- Markt_Schwerpunkt_Gemeinschaftsverpflegung

Disclaimer

De informatie die u in deze publicatie vindt is bedoeld als achtergrondinformatie die u moet in staat stellen een beeld te vormen met betrekking tot de hierin behandelde materie. Zij is met de grootste zorg verzameld op basis van de beschikbare data en documentatie op het ogenblik van de publicatie.

Deze publicatie heeft bijgevolg niet de ambitie van volledigheid of geldigheid voor uw specifieke situatie. Zij kan bijgevolg nooit beschouwd worden als een juridisch, financieel of ander gespecialiseerd advies. Flanders Investment & Trade (FIT) kan in die zin nooit verantwoordelijk gesteld worden voor gebeurlijke foutieve vermeldingen, weglatingen of onvolledigheden in deze publicatie. FIT kan evenmin verantwoordelijk worden gesteld voor het gebruik of de interpretatie van de informatie in deze publicatie. De verwijzingen in deze publicatie naar bepaalde entiteiten, bedrijven en/of personen houden geen bijzondere aanbevelingen in die voor Flanders Investment & Trade enige verantwoordelijkheid zou kunnen teweegbrengen.

Datum van publicatie: december/2017