Drie moandeleks tiedschrift veur Ommen en de Gemienschop van 011 Ommer. Vrijthof CN Ommen. M A K K I I M G A o m m e n

„DE DARDE KLOKKE

Drie moandeleks tiedschrift veur Ommen en de Gemienschop van 011 Ommer

jj

Redaktle adres:

Gasthuisstraat 9, 7731 DA Ommen

Redaktlecommlssle:

F.M. Doezeman - H. Makkinga - A. v.d. Vegt - H. Woertink

Veur betaling van abonnementen:

G iro n. 3043554 (t.n.v. ,,De Darde K lokke", Ommen

VAN OLDS OW ADRES Sinds 1908

VAN EERTEN’S BOEKHANDEL

1988

VOOR V E R Z E K E R E N

grill-crêperie

”het burgemeestertje”

markt 3. 7731 db ommen telefoon 05291 • 1141 toestel 33

H. BAKKER EN A.A. BAKKER

Makelaars en Taxateurs in onroerende goederen Kantoor Vrijthof, Telefoon 1032

Privé: Stationsweg 17, Telefoon 1665

Vrijthof 2 7731 CN Ommen

, D e D Telefoon 05291 - 2735 driemoam

TAXI 1724-2200

Ziekenvervoer Steen

Exclusieve B ruidsstoetverzorging A m bulancedienst - Rolstoelvervoer - U itvaartverzorging

Texaco S ervicestation Reparatie-afd. alle merken a u to ’s

A u tosho p - Autow asserette

Ommen, Julianastraat 18, tel. 2200 (05291) b.g.g. 3525

■ © -

I M A K K I I M G A

O PEL, OFFICIAL GENERAL MOTORS DEALER

AUTOBERIJF MAKKINGA B.V.

ERKEND APK KEURINGSSTATION

SCHURINKSTRAAT 36, 7731 GE OMMEN, TELEFOON 05291-2550*

juwelier-opticiën

O e & m i

Ommen - Telefoon 1643 Brugstroate 22

en loat oe roaden deur de Vakman!

vosjan

uw adres voor schoenen

Bouwstraat 24 - Ommen - Telefoon 1559

G e d ip l. D ro g is t - P a rfu m e rie S ch o o n h e id s s a lo n - F o to -servic e H o m e o p a th ie

Ö o e e d i c v

(EIG. G. HEMMES) Brugstraat 23-24 - 7731 CT Ommen

Telefoon 1414

Schildersbedrijf en decorette

HARRY AALPOL

Gasthuisstraat 50 - Ommen Telefoon 05291-1359

Stegeman Antiekhandel

Gasthuisstraat 11, Ommen, Tel. 05291 - 1815

heeft voor U :

o.a. „ R e g o u t” b o rd e n , k o p e r - tin en a a rd e w e rk la m p e - k a p p e n , g la ze n en k a to e n

voor de

JU

DOE HET ZELFSTER O J

1 a i |

/ Varsenerstraat 2-7731 DC Ommen IV Telefoon 05291-1313 b.g.g. 2143

tNAAIMODECENTRUM

mi licnicrs

WEELINK MAKELAARDIJ B.V.

MARKT 32 - OMMEN - 05291-1121 - LID N.V.M.

Voor verkoop - taxaties Financiering - verzekeringen

Ie kont bej oons terechte veur alle soorten zaand en grinte of ai haddigheid omme

’t huus w ilt hebben.

Ie dreit mar 05291-2150 b.g.g. 1668 of 05237-443 en ie hebt ze zo an droad an.

DUNNEWIND - GERRITS

Strangeweg 7 - Ommen.

D O U W E ’S U

M

P

w e nskaarte n w e nskaarte n w e nskaarte n w e nskaarte n

M ^{D e} inimum prijzen ^{Kamp 1} Te| ^ g 4

P

w enskaarte n ™

bermerstraat 12

Bedrijfsruimte Boerderij Bungalow Café Garage Kalverstal Kantoor Landbouwschuur Manege Pluimveestal Toiletgebouw Varkensschuur Winkel Woning Zomerhuis en nog veel meer....

• Aanvragen bouwvergunning

• Ontwerpen nieuw- en verbouw

• Premie aanvragen nieuw- en verbouw

• Aanvragen hinderwetvergunning

• Vriendelijke tarieven.

behang-, glas- en verfspeciaalzaak Sch ild e rsb ed rijf

j. van elburg ommen b.v.

schurinkstraat 22a-24 telefoon 2441

OMMER AUTOMATEN

Eskampweg 29 - Ommen Telefoon 05291-1492

’t Giet ow goed bij al waij doet AUTOSCHADE

C. HUYSMANS

uitdeuken - spuiten - moffelen Strangeweg 20 - Ommen Tel. 05291-1146

markt 3, 7731 db ommen telefoon 05291-1141 toestel 33

Café - Restaurant

,,N ie u w e B r u g ”

Reeds eeuwen het bekenste adres aan de route Ommen - Hellendoorn

Telefoon 05291-1723

Oco ijs - lekker ijs

Brugstraat 16 - Tel. 1429 - Ommen

V is h a n d e l

ELEKTRO - TECHNISCH BUREAU

H. TIJHUIS B.V.

Voor al uw elektrische installaties van nieuw-, verbouw en onderhoud enz.

Ommen - Tel. 05291-3768-1622

A. van LOHUIZEN

voor vers vlees rund of varkensvlees van eigen slacht

Kerkplein 8 Nieuwelandstraat 21

v.d. Kolk

ee n n a am d ie klin kt als een

KLOK

j/éoj'/cuj^ejU e' (Ü fituuërv

^u u te /ie x -

Hebt U uurwerken, sieraden of brillen te repareren.

We geven hierover gaarne advies.

Tel. 1457, Ommen

Exclusieve herenmode vindt u bij:

indriks erenmode

ugstraat 32. Ommen

Uw warme bakker Onze specialiteit Ommer Möllenbrood

BAKKERIJ

M. KOGGEL

Hardenbergerweg 10 - Tel. 1389

d a n c i n g (/>

om m en

. < (A )

varsenerpoort ^ '

GOED ZIEN. EN ER GOED UITZIEN MET EEN BRIL VAN„O LDEM AN”

Kwaliteits monturen met kwaliteits glazen van o a ZEISS en RODENSTOCK.

Steeds up to date in de nieuwste technieken glassoorten. en

Wij geven U deskundige voorlichting en bepalen door oogmeting.

oogonderzoek en tonometrie uw juiste bril OPTICIEN - OPTOMETRIST

Oldeman

Varsenerpoort 9 - Ommen

D. van den Poll Varsenerpoort 13 7731 DG Ommen

Specialist in Uitlaten - Accu’s - Trekhaken Schokbrékers - LPG-inbouw

Kies milieubewust:

Rij op LPG

Compleet ingebouwde LPG-installatie Landi, Hartog.

Ingebouwd volgens de eisen 1988.

v a

ƒ 1450,

D E D A R D E K L O K K E . Nr .67 V a n de r e d a k t i e .

Z o a l s wi j U r e e d s l i e t e n w e t e n zu l t u in di t n u m m e r de a c c e p t - g i r o k a a r t a a n t r e f f e n m e t dé v e r m e l d i n g ov e r w e l k jaar u nog a b o n n e m e n t s g e l d v e r s c h u l d i g d ben t .

S t a a t er a l l e e n m a a r 1 9 8 8 op, dan h e e f t u g e e n a c h t e r s t a n d , en is er g é é n a c c e p t - g i r o k a a r t b i j g e v o e g d , d a n is o o k o v e r het j a a r 1 9 8 8 het a b o n n e m e n t s g e l d r e e d s v o l d a a n .

H e t a b o n n e m e n t s g e l d is ook nu niet v e r h o o g d , m a a r b l i j f t ƒ 4 f— per jaar, o n g e a c h t w a a r oo k t e r w e r e l d u w o o n ­ a c h t i g b e n t « U m a g u i t e r a a r d w e l m e e r o v e r m a k e n . _ O n s a a n t a l l e z e r s en l e z e r e s s e n in het b u i t e n l a n d g r o e i t g e s t a a g . H e b t u een f a m i l i e l i d (l e d e n ) b u i t e n N e d e r l a n d : wij z e n d e n hen, na o p g a v e v a n het adres, de " D a r d e K l o k k e 4 x p e r jaar toe t e g e n b e t a l i n g v a n b o v e n g e n o e m d e a b o n n e ­

m e n t s p r i j s . ,

B e n t u " m e e - l e z e r " , n e e m d a n ze l f e e n a b o n n e m e n t , w a n t z o a l s e e n o u d e m e v r o u w in " O l d e n h a g h e n " t e g e n de k i n d e r e n zei: "Besteel e m z e l f , ‘ en k o m t h i e r ni e t u m m e de D a r d e K l o k k e " te lezen, m a a r v e r t e l t m i 1j m a a r w a t n i ’js".

En de " D a r d e K l o k k e " b o r g ze op a l s de k i n d e r e n h a a r k w a -

;men b e z o e k e n .

R e d a k t i e de " D A R D E K L O K K E " . G i r o - n u m m e r : 3 0 4 3 5 5, 4, T o e n de "pil"- in O m m e n _ n o g _ n i e t _ b e k e n d _ w a s .

H e t g e m i d d e l d e g e z i n h e e f t in de z e t i j d m i n d e r dan dr i e k i n d e r e n . M e d i s c h e t e c h n i e k en a n d e r e o p v a t t i n g e n o v e r de k w a l i t e i t v a n het l e v e n h e b b e n op d i t g e b i e d h u n i n v l o e d

d o e n g e l d e n . _ .

V a n o u d s h e r g a a t m e n er v a n uit dat R. K . g e z i n n e n het g r o o t s t zijn, dan v o l g e n de G e r e f o r m e e r d e n op k o r t e a f ­

s t a n d en d a a r n a zij die v a n H e r v o r m d e h u i z e zij n . Met a n d e re g e z i n d t e n kan men, a l t h a n s v ó ó r 1940, in O m m e n n a u w e ­ l i j k s r e k e n i n g h o u d e n , g e z i e n hun u i t e r s t g e r i n g e a a n t a l . O v e r v r o e g e r , l a t e n w e z e g g e n zo ro n d 1 8 0 0 , d e n k t m e n al g a u w a a n v e e l grotere- g e z i n n e n . Z o a l s t h a n s nog in vee d e r d e w e r e l d l a n d e n v o r m e n v e e l k i n d e r e n e e n s o o r t A O W v o o r de o u d e r s , m . a . w . v e e l k i n d e r e n kan b e t e k e n e n , ;

d a t zij h u n o u d e r s s t r a k s k u n n e n o n d e r h o u d e n , D a a r ko m t e c h t e r nog w e l bij dat v e e l k i n d ë ' r e n ' v r o e g t i j d i g o v e r ­ l i j d e n . Met m e e r k i n d e r e n is de o u d e dag v a n de o u d e r s d e r h a l v e v e i l i g g e s t e l d , z o a l s w e r d g e d a c h t , Dit is w a t m e n in h et a l g e m e e n op d i t p u n t o v e r h e t v e r l e d e n d e n k t . Nu k a n m e n v a n m e n i n g v e r s c h i l l è n o v e r de v r a a g ; Wat is g r o o t ‘en w a t is k l e i n . . N e e m t m e n het g e m i d d e l d e v a n het

in 1 7 6 5 - 1 8 1 5 v o o r k o m e n d e k i n d e r t a l per g e z i n - en dat l o o p t van o t / m 11 - d a n k o m e n w e uit op 5-g-. Dit is e i g e n l i j k n i e t j u i s t w a n t het a a n t a l g e z i n n e n m e t m i n ­ d e r d a n 5-g- k i n d is r o n d 4 m a a l zo t a l r i j k a l s h e t a a n ­ tal m e t m e e r d a n 5 ^ ;. W e e g t m e n dit mee,, d a n k o m t m e n a n ­ d e r s uit. O m het n i e t al te g e c o m p l i c e e r d t,e m a k e n h o u ­ d e n w e e c h t e r een g e z i n m e t 5^- k i n d a l s g e m i d d e l d e aan.

Wat ko m t er nu te v o o r s c h i j n ? V ó ó r a f nog dit.. V o o r de p e r i o d e 1 7 6 5 tot 1811 h e b b e n w e r e k e n i n g g e h o u d e n m e t g e d o o p t e k i n d e r e n . D a a r n a m e t k i n d e r e n d i e in het .ge­

b o o r t e r e g i s t e r v a n de B u r g e r l i j k e S t a n d z i j n o p g e n o m e n . De v r a a g , of in 1811 m e t e e n een e x a c t e r e g i s t r a t i e van g e b o o r t e n p l a a t s v o n d , l a t e n w e b u i t e n b e s c h o u w i n g . Men k a n er in e l k g e v a l aan t w i j f e l e n .

A f g a a n d e op het O m m e r d o o p b o e k 1) en de e e r s t e j a r e n van de B.S. k o m e n er o v e r d e b e t r o k k e n 50 j a r e n de v o l g e n d e

a a n t a l l e n te v o o r s c h i j n : T ... , .

T o t a a l E c h t p . m % K i n d e r e n in k i n d e r e n v . t o t a a l : % v . t o t a a l

31 e c h t p .z o n d e r k i n d : 0 1 1 , 6 0 , 0

45 " m e t 1 k i n d 45 1 6 , 8 4,8

29 " m e t 2 k i n d e r e n 58 1 0 , 8 6 , 2

49 " " 3 II 141 1 7 , 5 1 5 , 0

33 u h 4 II 1 32 1 2 , 3 1 4 , 0

26 11 n 5 1 30 9,7 1 3 , 8

1 4 ii ii 5 II 84 5 , 2 : 8 , 9

1 9 ii ii 7 II 1 3 3 7,1 . 14,1

9 ii ii 8 • . II 72 3 , 4 7,6

6 ii ii g II 54 2 , 2 5,7

6 11 II 'f Q 60 2 , 2 6 ,4

3 II II ^ ^ 33 ■ 1 , 2 3,5

2 7 0 9 4 2 1 0 0 , 0 1 0 0 , 0

G e m i d d e l d h a d e l k e c h t p a a r d u s 3 , 5 k i n d in d e z e p e r i o d e . 2.

G e s t e l d kan w o r d e n dat r u i m 4 0 % v a n d e z e k i n d e r e n de h u w b a r e l e e f t i j d ni e t b e r e i k t e n , dan b l i j v e n er net ev e n m e e r d a n 2 p e r g e z i n o v e r o m de f a m i l i e v o o r t te z e t t e n , H o u d e n w e d a n nog r e k e n i n g m e t de v e r h o u d i n g van j o n g e n s / m e i s j e s , : n . 1 , r u i m 1 op 1 , dan n e e m t het aantaj-familie — n a a m d r a g e r s n i e t h a r d toe, De b e v o l k i n g v a n on z e st a d

g r o e i t :dan-ook n a u w e l i j k s t o t d a t daar, in het m i d d e n van de 1 9 e e e u w v e r a n d e r i n g , o v e r i g e n s v a n k o r t e duur, in komt.

Het gemiddelde, k i n d e r t a l n e e m t n a u w e l i j k s e n i g s z i n s toe in de v o l g e n d e 50 j a r e n en w e l tot r u i m 3,7 p e r g e z i n , t e r ­ w i j l de k i n d e r s t e r f t e h e e l l a n g z a a m a f n e e m t d o o r v e r b e t e ­

ring v a n de m e d i s c h e — en h y g i ë n i s c h e s i t u a t i e en het v o e d ­ sel. De k o e p o k i n e n t i n g , zo s c h r i j f t de b u r g e m e e s t e r in een j a a r v e r s l a g , w e r k t g u n s t i g en a l l e e n de s e p a r a t i s t e n v e r ­ z e t t e n z i c h d a a r t e g e n . Bij m i j n o n d e r z o e k v a n o n z e v o o r - ^ v a d e r e n is mij o v e r i g e n s ni e t g e b l e k e n dat de k i n d e r s t e r i t e bij de s e p a r a t i s t e n g r o t e r w a s . M a a r w i e w e e t , w a t nog

b l i j k t . Dat o v e r i g e n s de p o k k e n e r n s t i g k ó n d e n t o e s l a a n , b l i j k t w e l in 185 8 . H e t a a n t a l o v e r l e d e n e n s c h o m m e l t m i d d e n v o r i g e eeuw, a f g e z i e n van " g e ï m p o r t e e r d e " o m m s r i n w o n e r s , o m s t r e e k s de 30 p e r . j a c r (vóór 1811 z i j n er o v e r s t e r f t e n a u w e l i j k s e n i g e g e g e v e n s ) . !In 1 8 5 8 zit er e e n p i e k in, n.1. 65 in dat ê n e j a a r , De b u r g e m e e s t e r v e r m e l d t in zi j n j a a r v e r s l a g da t er 31 p e r s o n e n aan de p o k k e n z i j n b e z w e k e n , Dit is d a n o o k het m e e s t g p v a l l e n d e j a a r in de r e e k s van 1 8 1 5 t / m 1 8 8 4 . O n d e r d é z e 65 p e r s o n e n b e v i n d e n zi c h 30 k i n d e r e n v a n 1 dag tot en m e t 4 j a a r .

1 ). Bij g e b r e k e van e e n a n d e r e b r o n m o e t ik w e l a f g a a n op het d o o p b o e k . H i e r i n z i t t e n h i e r en d a a r k l e i n e r e en w e l eens. w a t g r o t e r e h i a t e n , z o a l s b l i j k t bij g r o n d i g n a p l u i - zen-r W a a r s c h i j n l i j k kon de k o s t e r m i n d e r g o e d m e t de pen o v e r w e g of h i e l d de d o m i n e e het b o e k o n d e r zich, m a a r v e r ­ g a t d a n w e l e e n s wat, n a a r het mij t o e s c h i j n t ,

. N i e u w l e u s e n - M a a r t 1 9 8 8

; . ■ - i ---E . t e n T o o r e n , — ;—

P.S. O p m i j n v r a a g w a t een B u r g e r b a n k in de O m m e r K e r k i n h i e l d z o a l s ik die in het v o r i g e n u m m e r p l a a t s t e , k w a m b i n n e n ë e n w e e k een r e a c t i e w a a r v o o r m x j n dank.

'Hét zou s l a a n cp de b a n k e n v a n B a r o n v a n P a l l a n d t . In alle b e s c h e i d e n h e i d lij k t mij dit vreemd-.

■ ’ 3 c

D i t te m e e r , o m d a t een o m m e r w i n k e l i e r d e z e z i t p l a a t s l e g a t e e r d e . H e e f t i e m a n d a n d e r s een a n d e r e l e z i n g ? Nog e e n v r a a g .

W i e ke n t de zo j u i s t m o g e l i j k e g r e n z e n van on z e oude stad, en is in s t a a t en b e r e i d t o m de o p p e r v l a k t e zo n a u w k e u r i g m o g e l i j k op te m e t e n ? Ik b e d o e l d u s het g r o n d g e b i e d b i n n e n de o u d e p o o r t e n . H e l a a s zie ik da a r z e l f g e e n m o g e l i j k h e i d toe. Dit in v e r b a n d m e t het aan tal i n w o n e r s en de hun ter b e s c h i k k i n g s t a a n d e r u i m t e a l s m e d e t e r s c h a t t i n g v a n de g r o o t t e v a n de h u i z e n . >

Of k a n e e n g e m e e n t e l i j k e i n s t a n t i e mij i n f o r m e r e n ?' E . t e n T.

'n Paa r .

A l t i e d s t e u n ze k l o a r v e u r m i 'j , w o a r 'k h e n wol, zi'j g o n g ' n me t . T o c h l e u t e w i ' j m e k a r e v r i ' j ,

d a ' s t o c h je van het l

O f 't n o w d a g w a s of n a cht, ' dat w a s h e u r u m et eêm.

Z o i e t s ha'j joa niet v ê w a c h t

in dit j a c h t i g e leem. . ,

Al w a a r ' n de w e e g ' n ok n o g zo s l echt, w i ' j g o n g ' n d'r u u t . n o a b u u t ' n .

N o o i t h e b t ze m i ' j et op e.'zegd, al k w a a m p de m o d d e r tot an de k u u t ' n .

N o w h a n g t ze o a l d en v e s l è t ' n

. bi'j mi 1j an de m u r e te p r o n k ' n .

'k zal die t i e d ni e t g a a u w v e g è t ' n m e t oe , m i e n w i t g e s c h o e r d e k l o m p ' n . W i n t e r ,1988 M a r j a n M . P o u w e l s - B o s .

O u d - B e r g e n t h e i m .

Met v o l l e p l e z i e r k o m ' e w i 'j o w v e r t e l l e n dat Mevr.

Mar j a n ' M ' . P o u w e l s- B o s oons' c o p y e ' s t u u r d hef en wi ' j h i e t h e u r d a n ok h a r t e l e k w e l k o m in de riege van m e n s e n die o o n z e " D a r d e K l o k k e " w i l t h e l p e n v u l l e n u m m e der saam.'n w a t m o o i s v a n te m a k e n .

Zie w o n t in de o a l d e b o e r s c h o p B a a n t e m , d u s z o g e ­ z e g d ,. v l a k b i ' j . ; • • . .

4. D i e k s .

te k u n n e n b e g r i j p e n , is een b e e t j e v a d e r l a n d s e g e s c h i e d e ­ ni s w e l n u t t i g . .

T e n t i j d e v a n de b r i e v e n w a s N e d e r l a n d e e n d e e l v a n het F r a n s e k e i z e r r i j k g e w o r d e n en w e r d v a n u i t P a r i j s b e s t u u r d . N a p o l e o n had, n a d a t de g e c o m b i n e e r d e F r a n s - S p a a n s e v l o t e n d o o r de E n g e l s e V l o o t bij T r a f a l g a r w a r e n v e r n i e t i g d ,

i n g e z i e n dat a l l e e n e e n e c o n o m i s c h e n e d e r l a a g E n g e l a n d op de k n i e ë n k o n b r e n g e n , w a n t E n g e l a n d b e h e e r s t e de- zee.

Hij v o e r d e het C o n t i n e n t a l e S t e l s e l in, w a a r b i j a l l e h a n ­ del m e t E n g e l a n d v e r b o d e n wa s . Dit v e r b o d v i e l h i e r zeer s l e c h t 'daar ons land, tot nu toe, e e n land w a s dat een b e l a n g r i j k e rol s p e e l t bij de t r a n s p o r t e n v a n h a n d e l s p r o — d u c t e n . De b r o e r v a n de K e i z e r , L o d e w i j k , de K o n i n g van H ó l l a n d , w a s e e n n o g a l g o e d i g p e r s o o n , die niet s t reng^

g e n o e g o p t r a d t e g e n de s m o k k e l op E n g e l a n d , en o o k b e v i e l hij o v e r i g e n s de K e i z e r ni e t erg. In 1 8 1 0 w e r d e n wij v o l ­ l e d i g i n g e l i j f d bij het k e i z e r r i j k om het s m o k k e l g a t te d i c h t e n , en v o o r t a a n r e g e l d e n f r a n s e d o u a n e - b e a m b t e n h i e r de in- en u i t v o e r . H e e l E u r o p a w e r d o n g e v e e r v e r o v e r d en w e r d a f g e s l o t e n van de e n g e l s e h a n d e l , b e h a l v e R u s l a n d . V a n d a a r dat N a p o l e o n in 1 8 1 2 de t o c h t n a a r R u s l a n d b e g o n o m o o k dit g a t in het C o n t i n e n t a l e S t e l s e l te d i c h t e n .

E e n m e r k w a a r d i g e o v e r e e n k o m s t m e t de g r o t e l a n d y e r o v e r a a r . v a n d e z e eeuw, A d o l f H i t l e r , die E n g e l a n d o o k n i e t kon v e r o v e r e n en o o k in R u s l a n d g e k e e r d w e r d . _ De K e i z e r s c h e i d d e in 1 8 0 9 v a n z i j n e e r s t e v r ouw, J o s e p h m e de w e d u w e v a n de g e n e r a a l de B e a u h a r n a i s . De Paus, die dit niet kon g o e d k e u r e n , s p r a k de b a n v l o e k uit o v e r de K e izer, N a p o l e o n b e z e t t e t o e n het V a t i c a a n s e R i j k en liet de P a u s g e v a n k e l i j k o p s l u i t e n bij P a r i j s . Na de s c h e i d i n g h u w d e hij de d o c h t e r van de O o s t e n r i j k s e K e i z e r F r a n s I, de a a r t s h e r t o g i n Maria' L o u i s e in 1 8 0 9 ( N a p o l e o n had e v e n e e r ­ der in 1 8 0 9 in é é n v a n z i j n v e l e o o r l o g e n z i j n a.s. s c h o o n ­ v a d e r v e r s l a g e n ) . Zij s c h o n k h e m de e e r s t e w e t t i g e

de l a t e r e N a p o l e o n II, die bij z i j n g e b o o r t e op 20 1811 de t r o t s e t i tel: K o n i n g van R o m e m e e k r e e g . H i e r v o l g t de b r i e f :

V o o r h e t land

z o o n , m a a r t

d e n 23 v a n S l a g t m a a n d 1810,

De l a n d d r o s t in het d e p a r t e m e n t O V E R I J S S E L g e l e z e n eene M i s s i v e ( b rief) v a n d e n M i n i s t e r v a n B i n n e n l a n d s c h e Za en

in d a t o d e n 1 9. d e z e r No.1 (1 D i v i s i e 2 B u r e a u ) l u i d e n ­

de a l s v o l g t : , -

DE M I N I S T E R V A N B I N N E N L A N D S C H E Z A K E N , A a n d e n H E E R E L A N D D R O S T in het D E P A R T E M E N T O V E R I J S S E L .

M I J N H E E R D E L A N D D R O S T '.

Z i j n e D o o r l u c h t i g e H o o g h e i d de P r i n s A l g e m e e n e n S t e d e ­ h o u d e r d e s K e i z e r s , h e e f t mij, bij m i s s i v e van den 1 9 ' d e z e r , b e r i g t g e l i e v e n te d o en, van de bij Z i j n e D o o r l , H o o g h e i d o f f i c i e e l o n t v a n g e n e t i j d i n g a a n g a a n d e de g e l u k k i g e Z w a n g e r h e i d v a n H a r e M a j e s t e i t de K e i z e r i n en K o n i n g i n g , a l s e e n n i e u w o n d e r p a n d v a n de Z e g e n i n g e n der V o o r z i e n i g h e i d o v e r het F r a n s q h e K e i z e r r i j k ; en het w e l k ons g u n s t i g e v o o r u i t z i g t o p ent, v o o r het h u i s l i j k g e l u k d e s K e i z e r s , v o o r de v e r v u l l i n g o n z e r w e n s c h e n , v o o r de b e s t e n d i g h e i d van H o o g s t d e s z e l f s i n r i g t i n g e n , v o o r de rust o n z e r H u i s g e z i n n e n , en v o o r e e n e lan g e

r e e k s van v o o r s p o e d i g e en r o e m v o l l e d a g e n .

H e t is m e t het l e v e n d i g s t g e v o e l , dat ik aan den last Zijner' D o o r l . H o o g h e i d , v o l d o e , tot het s t e l l e n der n o o d i g e o r d e r s , t e n e i n d e a l l e de G o d s d i e n s t i g e G e m e e n ­ ten zoo w e l d a n k z e g g i n g e n t e n H e m e l o p z e n d e n v o o r dit b e l a n g r i j k e v e n e m e n t , a l s G e b e d e n v o o r het b e h o u d en de w e l s t a n d v a n . H a r e M a j e s t e i t de K e i z e r i n en K o n i n g i n , . én v o o r de v e r v u l l i n g o n z e r b l i j d e v e r w a c h t i n g e n .

En ik v e r z o e k d u s U . H . E . G . , om a l l e de G o d s d i e n s t i g e G e m e e n t e n in U w D e p a r t e m e n t ten s p o e d i g s t e m o g e l i j k de n o o d i g e a a n s c h r i j v i n g e n te doe n , t e n e i n d e aan de b o v e n s t a a n d e h e i l z a m e i n t e n t i e v a n Z i j n e D o o r l u c h t i g e H o o g h e i d a l l e r w e g e s t i p t e l i j k w o r d e v o l d a a n .

O n t v a n g M i j n H e e r de L a n d d r o s t de v e r z e k e r i n g m i j n e r a c h t i n g . De M I N I S T E R v o o r n o e m d v a n der C A P E L L E N b r e n g t d e z e l v e , m e t t o e z e n d i n g v a n e e n g e n o e g z a a m a a n t a l E x e m p l a r e n d e z e r D i s p o s i t i e , ter k e n n i s v a n de B u r g e m e e s t e r e n , M a g i s t r a t e n , S c h o u t e n en R e g t e r s in dit D e p a r t e m e n t , m e t last, o m d a a r v a n a a n de o n d e r ­ s c h e i d e n L e e r a r e n der G o d s d i e n s t i g e G e z i n d t e n in h u n ­ ne G e m e e n t e , d a d e l i j k na o n t v a n g s t , o e n E x e m p l a a r ter H a n d te d o e n s t e l l e n , t e n e i n d e aan de h e i l z a m e i n t e n ­ tie van Z i j n e D o o r l u c h t i g e H o o g h e i d s t i p t e l i j k te v o l ­ doen. En zal m e d e : e e n E x e m p l a a r a a n de H e e r e n K w a r ­ t i e r d r o s t e n w o r d e n g e z o n d e n , tot d e r z e l v e n i n f o r m a t i e . Z W O L L E d e n 23 v a n S l a g t m a a n d 1 8 1 0 - DE L A N D D R O S T

f- v o o r n o e m d - P , H O F S T E D E .

O v e r i g e n s h c d de O m m e n p r e d i k a n t het m a a r d r u k m e t de v r e u g d e n v a n de k e i z e r l i j k e f a m i l i e w a n t v o l g e n s een a r c h i e f s t u k van de 26 v a n S l a g t m a a n d , d u s 3 d a g e n na d e z e k w a m er al w e e r ee n M i s s i v e u i t P a r i j s o m t o c h v o o r a l het fee s t van de k r o n i n g v a n de K e i z e r en de K e i z e r i n op die f e e s t d a g p l e c h t i g m e t een dankzegging., op de bij e l k G e n o o d s c h a p g e b r u i k e l i j k e w i j z e , n a a r b e h o o r e n te v i e r e n . „„

■ **S.R-. I J b e m a . * *

un 6 oer an de V e c h t e , _ I I .

In de veu.rge " K l o k k e " h e k un b e g u n e m a a k t m e t o e l u u wat te v e r t e l l n o v e r het d i e n ' n b i 'j de b o e r v e u r h o n d e r d jaor, z o a s un o l l n b o e r n k n e c h t det t o e n m e e b e l e e f d hef en w a o r o v e r hi'j v e u r v i e f t u g jaor s c h r e e f .

M i e n b e r i e m i n g van z i e n v e r h a a l g i e t n o w w i e d e r . W a s 't m o r n e t t n op, d a n g u n k t w e e r n a o r de delle, urn het g e d o r s t e s t r o te s c h u d d n g a o n veur dak,

In 't v e u r j a o r kon ik l a t e r w e l t w a a l f r i e m e telln, b o s s n op de h i l d e en het z a o d in de zak.

'n P a a r m a o l in de w e k k e m u s ik det spul s c h o o n m a a k n , m e t un g r o t e w a n n e , v e u r d e boek, op en neer.

Un h e e l g e s c h u d , urn al het k a f g o e d k w i e t te raakn, het w a s un z w o o r g e d o e , de a r m n d ë ë n m i 1j zee r .

V e r d e r m u s s n w i 'j d e s d a a g s v a n a l l e s v e r r i c h t n , de b o e r lë ü p z e l f v e u r o p , wi ' j h a n n ' n d u s g i e n keus.

G e w i l l u g d e e d ik met; ik k e n n ' n jao m i e n p l i c h t n ;

"Mi e n g e l d is n i e t van b l ik", w a s B e e r n d z i e n L ë ë m s l e u s . W a r k k o n o e z e b o e r a l t i e d d e u r w e l v e u r o e s v i e n n ' n . Hi'j h a d z i e n d i e n s v o l k v a s t e ni e t v e u r z i e n p l e z i e r . As k n e c h t m u s ie héél w a t m a n s wei n , aj bi'j h u m dienn,

" O p s c h i e t n !" w a s t p a r o o l , toezug w e i n elk k w a t t i e r . D a o r u m m e a a j t d e u r in de w e e r en lan g e d a a n g n , bi'j w i n t e r d a g a k t i e f b l i e m n tot n a o zes uur. : En in de z o m m e r m a n g s nog la t e m e t de w a a n g n ,

v a a r n : vol m e t h e u j , in het s c h e m e r n a o r de s c h u u r . Zo g u n k det v r ö g g e r bi'j de boer ; 't w a s w a r k n , w a r k n , D ö r s n , m e l k n , m e s t n en de " v r ë ë d e " klaor-e m a a k t .

7.

P l o e n g n , ë n g g n , z i ' j j n , m i ' j j n , h e u j n en h a r k n , z i c h t n en rüürnn t r e k k n ; n i m m e r w o r r n s t a a k t . Ik z ë n g n al, B e e r n d h a d un h ë ë k l an g e t r e u z e l , T * is-' i e n s g e b e u r d d e t hi ' j un b r ö d s e h e n n e had.

D e t s t u n d h u m g a a n s n i e t an: W a t hej an zuk g e b e u z e l ? Di e k i p p e l e n g n niet, l e u p w e r k e l o o s op t 'p a d .

" D e n k J a a n " ! r e u p hi'j m i 1j toe, "gao g a u w d e n iep ies p a k k n " 4- Beerrtl g r e e p . v M u r . bi.'.j- de s t a r t en l e n g n h e u r op 't bluk.

Ik m u s t o e n op z i e n b e v e l d e n k o p o f h a k k n . De i e v e r v a n den b o e r b r a c h t d ' h e n n e o n g e l u k .

M i e n l o o n d e k k r e e g w a s k l ein, d e t maj w e l van m i 1j w e e t n , T a c h t u g g u l d n in 't jaor, w a k w e e r d as b o e r n k n e c h t . H o g e r koj n i e t k o o m n , al woj ök nog zo z w e e t n ,

w a n t aj de b-oern h e u r t , zi'j h e b t 't jao a l t i e d s l e c h t . W e l m o g ik 's w i n t e r s v e u r mi'jzCilf t w e e s c h a o p n voern,

m e t de- b o e r z i e n h e u j , en det bevü’ 1 m i ' j best, A k ze m e h m e i v e r k o g , k o n k as un d o e v e k o e r n ,

het -kwaamp m i ' j h e e l g o e d uut, w a t e k s t r a g e l d in rt vest.

N i e t e l k e b o e r w a s zo g e s c h i k t v e u r z i e n e k n e c h t n . As h i * j . O n d e r l i n g w a s er h e e l w a t o n d e r s c h e i d .

V e u r m e e r l o o n koj m a n g s b i 'j un m i n n ' n b o e r w e l t e r e c h t e M a a r b i ' j z u k k e b a a z n kri e j m e e s t a l n a r u g h e i d .

Woj nog m e e r loon, dan m u s ie n a o r de l ë ë g e k a a n t e , w i e d vut, n a o r 't K a a m p e r e i l a a n d of n a o r M a s t e n b r o e k . D a a r k r e e g ie n i e t a l l e n t un b u l t e w a r k u m b a a n d e ,

d o c h dk nóg b a r r e i e n z a a m , in z o ' n vrCimde hoe k . In de v o l g e n d e " K l o k k e " g a o k w i e d e r . E v e r t D i e k .

* * O n z e m a r k t e n . , ,

T u s s e n h e t o u d e g e m e e n t e h u i s en de d a a r n a a s t s t a a n d e h u i z e n , en v a n S o n n e n b e r g aan de o v e r k a n t tot en m e t - de k a p s a l o n de R o n d e , w a s de v e e m a r k t , of b e t e r g e z e g d de B i e s t e m a r k t ■ H i e r w e r d e n w e k e l i j k s de r u n d e r e n a a n ­ g e v o e r d en v e r k o c h t . H e t v e e s t o n d v o o r de h u i z e n l a n g s en d a a r t u s s e n d o o r l i e p e n de h a n d e l a r e n , b o e r e n en b e ­ l a n g s t e l l e n d e n . D a a r .sto-nd: j.-aren geleden,, e e n s een, '

b o o r m e t e e n koe, hij w a s ' a a n het h a n d e l e n m e t e e n a n d e r e boe r . Hij s o m d e al l e g o e d e e i g e n s c h a p p e n v a n het " b i e s i e ” op. Net t o e n de h a n d e n op e l k a a r z o u d e n v o o r het l o v e n en b i e d e n , k w a m e e n jon g e k e r e l a c h t e r de a d s p r i r a n t - k o p e r l a n g s e n zei zo in he t v o o r b i j g a a n : ,!.Ie m a a g t e m w e l in e e n b a l i e m e l k e n " . D i e u i t d r u k k i n g d u i d d e op e e n e r n s t i g g e b r e k aan de s p e n e n . De s t r a a l m e l k s p r e i d t z i c h dan en de koe d i e dit m a n k e m e n t h e e f t is v e e l m i n d e r w a a r d . E e n . m e l k p r o e f b e w e e s e c h t e r d a t er n i e t s a a n de h a n d was;

het b l e e k e e n k w a j o n g e n s s t r e e k te z i j n g e w e e s t v a n e e n erg uit de k l u i t e n g e w a s s e n s c h o o l j o n g e n v a n e e n jaar of 14.

V a n d i e z e l f d e j o n g e n is b e k e n d dat hij :eens op e e n koe van z i j n v a d e r m o e s t p a s s e n o m d a t d e z e e v e n w e g m o e s t . Een p a s s e r e n d e k o o p m a n zag h e m o o k v o o r v o l w a s s e n aan, v r o e g de p r i j s (die ni e t t e g e n v i e l ), k o c h t , b e t a a l d e en v e r "

t r o k m e t de koe. T o e n de v a d e r t e r u g k w a m zag hij w e l z i j n zoon, m a a r m i s t e de k o e . .Op de v r aag: . "Gait w o a r is de koe w e e s z o o n l i e f t r o t s n a a r z i j n b o r s t en zei: " O n d e r !t v e s ~ sie va ï" Na het a n t w o o r d op z i j n v o l g e n d e vraag, "wat hej d e r v e u r e ' b e u r d ?" o n t s t a k pa in h e v i g e t o o r n en g a f z o o n l i e f e e n b e h o o r l i j k e a f s t r a f f i n g m e t z i j n handelsstok.

Dat - e v e n w e g - h a d h e m 12^- g u l d e n g e k o s t .

W a a r nu de p a r k e e r p l a a t s li g t n a a s t het o u d e g e m e e n t e h u i s , w a s v r o e g e r de p a a r d e n m a r k t . O p v e r s c h i l l e n d e , z o g e h e t e n g r o t e m a r k t e n , w a s er o o k in O m m e n e e n p a a r d e n m a r k t . H i e r w e r d e n de m e e s t o n d e u g d e l i j k e k n o l l e n , z o a l s "mak in alle

t u i g " a a n de m a n g e b r a c h t . " E e r l i j k als g o u d " , enz. enz.

W i e h e r i n n e r t z i c h ni é t het v e r h a a l v a n Jan K r oon, die e e n m o o i e z w a r t e k i d d ë k o c h t en de v e r z e k e r i n g erb i j k r e e g

"Deze h o u je totdat, hij g r i j s is '. " E n i g e d a g e n later, t i j d e n s e e n f l i n k e r e g e n b u i b l e e k de v e r k o p e r al g e l i j k te h e b b e n . Het p a a r d j e w a s z i j n " m a k e - u p " kwij t , en w a s zo g r i j s a l s e e n dui f . O n t e l b a a r z i j n de v e r h a l e n van d e z e h a n d e l . "Als er aan dit p a a r d één g e b r e k is, d a n s t a ik e r v o o r " , zei de h a n d e l a a r , de v o l l e w a a r h e i d s p r e k e n d e , w a n t hij s t o n d e c h t v ó ó r het p a a r d .

T e g e n o v e r "de F l a t e r " , v o o r h e e n W e e r t m a n tot aan het h u i s w a a r G . B l o e m w o o n d e , nu "La F e m m e " , w a s de b i g g e n m a r k t . De g e m e e n t e p l a a t s t e h i e r e l k e d i n s d a g m o r g e n g r o t e h o u t e n b a k k e n en d a a r k w a m e n de b i g g e n , d i k in het stro, in te l i g g e n , In d e l a a t s t e j a r e n v a n de b i g g e n m a r k t en h a n d e l , liet de t o e n m a l i g e m a r k t m e e s t e r e l k e w e e k e e n 4 0 - t a l b a k ­

ken p l a a t s e n . 9 .

T i j d e n s de m a r k t v e r h u u r d e hij er 7 a 8 v a n v o o r een k w a r t j e p e r stuk. Na de m i d d a g w e r d e n de 40 b a k k e n op e e n kar g e l a d e n en n a a r de o p s l a g p l a a t s a c h t e r het t o e n m a l i g e K a n t o n g e r e c h t s g e b o u w g e b r a c h t . De w e e k

d a a r o p g i n g e n ze a l l e 40 w e e r op de kar n a a r de m a r k t .

"De s h o w m o e t d o o r g a a n " , of o m het m e t e e n oud s p r e e k ­ w o o r d te z e g g e n : " O p m a k e n d o e t de b o t e r v e r k o p e n " .

In het v o o r j a a r w e r d e n o n d e r de b o m e n , d i e nu nog

n a a s t de m u z i e k t e n t s t aan, k a l v e r e n a a n g e v o e r d . I e d e r e h a n d e l a a r h a d d a a r z i j n e i g e n b a k k e n m e t z ’n n a a m erop.

Een s p r e e k w o o r d , a l s k l a c h t g e u i t d o o r é é n der h a n d e ­ laren, w a s daar: "De k l e i n e k o o p m a n m u t er a l t i e d o n d e r d e u r " . D o o r het g o o i e n m e t die w e e r l o z e d i e r e n w a s dat s t e e d s e e n a a n s t o o t g e v e n d e h a n d e l .

N a a s t en a c h t e r het K a n t o n g e r e c h t s g e b o u w w a s de

V a r k e n s m a r k t . L o p e r s , z o u t e r s , z e u g e n en b e r e n k w a m e n in a p a r t e h o k k e n . De d i e r e n die g e w o g e n m o e s t e n w o r d e n g i n g e n bij c a f é K o u w e n (nu de M i t r a ) in de s c h u u r op de w a a g . .Albert H o l t v o o r t w a s d a a r w a a g m e e s t e r , t o t d a t de

v a r k e n s m a r k t v e r p l a a t s t w e r d n a a r w a a r ze nu nog is.

B i j n a a l l e s is v e r l e d e n tijd. W a a r nu het s n e l v e r k e e r d o o r O m m e n raast, s t o n d e n k o e i e n . De b o e r e n w a g e n s r i j ­ den n i e t m e e r m e t k o p p e l t j e s b i g g e n , o m in de s l e c h t e t i j d e n m e t 1 k l e i n e big m e e r op h u i s aan te g a a n .

A l l e e n de g o e d e r e n m a r k t is g r o t e r d a n o o it. K r a m e n en m a r a v a n s r i j d e n z i c h v a n a f de j u l i a n a s t r a a t d o o r g e h e e l O m m e n tot b i j n a a a n de v o o r m a r s ,t o e . A l l e e n de o u d e r e

o m m e r w e e t w a t in dit s t u k is b e h a n d e l d en o m een d u i d e li j k b e e l d te g e v e n v a n o n z e m a r k t e n w a r e n wij in onze b e s c h r i j v i n g h i e r o v e r zo u i t v o e r i g . De p e r s o n e n die wij er zo bij b e s c h r e v e n , w a s o m i e t s v a n de k l e u r v a n to e n w e e r te g e v e n , •

D i e k s M a k k i n g a .

Z w a a n t i e o p _ 'n _ s t ö k k i e .

R e z i e n t i e s , p i n d a ! s en p o a s e i g i e s r i egen, v e u r a l d i e e i g i e s dat g i e t m u u j l e k en zwoa r ,

b i 1j de r e z i e n t i e s zöj d ' e r h o a s t w a t v a n k r i e g e n , w a n t ie p i k t en p l a k t an de t o a f e l , e c h t w o a r .

10.

M a a r eindelek, is o w g e r i e g 'e doan, en köj an 't o p t u g e n b e g i n n e n .

N o w luu, g o a t er m a a r an s t oan,

as e e r s t e muj o w o n g e d u l d o v e r w i n n e n ,

De p p l m t a k k i e s k o m t an 'n stok, d o o r b e g u n ie met, d a n kr i g de gr.ote z w a n e b o v e n o p z i e n s t e k k i e .

De k l e i n t i e s word' d ' e r u m m e hen e ' zet, en 'n a p p e l s i e n m u t dan 'n m o o i p l e k k i e .

Foi luu ', 't is een k n a p s t u k k i e w a r k i e d e r joar, waj d o e t m e t l.iefde v e u r o w k l e i n e gru t .

En is d a n o w p a l m p o a s s t ö k k i e h e l e m o a l kloa r , dan w o r d t 't t i e d dat ieder e m zot.

E e r s t kriej 'n n u m m e r , 'n rep i e s u k e l o a en 'n a p p e l s i e n , d a n k o m ie veur de ju r y te s t oa n.

h e f d e n e m e ' k e u r d en e m g o e d 'e zien,

m a a g ie a c h t e r de m e z i e k an de u r O m m e n g o a n . N o a a f l o o p k ö m p de jury, 'n u u t s l a g köj he u r e n ,

't w o r d t s t i l l e bi'j de k a rke, de s p a n n i n g stig.

En d a n m u t 't o w m a a r g e b e u r e n dat net o w s t ö k k i e e e n p r i e s krig.

D ' e r b i n t dr i e darde, d r i e t w i e d e , en d r i e e e r s t e p r i e z e n , de z u i v e r e n Z w a n e is v e u r 't m o o i s t e s t ö k k i e van 't joar.

't Is b e k e k k e n , b e s p r ö k k e n en e ' k e u r d d e u r d r i e "wie z e n " , en dat wor d ' ie an t ' e n d e ok g e w o a r .

I e n m o a l de z u i v e r e n Z w a n e k r i e g e n , . is dat 't s t r e v e n v a n i e d e r k i n d " ? ... ....

'k g e l e u f ' e d a ' k d a n 'n b e t t i e s t o a te l i egen:

O k moe, den de Z w a n e b e l a n g r i e k v i n d t ! *

M e e r t 1 9 8 8 . . D I E N T I g ^

V u t e ' r i d d e r d .

40 Jo a r ek op n-1 s t o e l e ' z e t t e n , en 40 jo a r w a a ik t' e r te w e c ' n , 40 jo a r k o f f i e , g i e n k e e r v e r g e t t e n ,

en 40 joar ek w e i n e g p i e n e e ' i e e ' n . ' u Zi.tt.en te z i t t e n , o n z i c h t b a a r p i t t e n ,

l i e s t e n i n v u l l e n , en zo m e e r . ^

Och, z i e hadden' w e ;'1 es' w a t té fitten, m a a r z o i e t s d u t t o c h n i e t e c h t zeer.

Noa j o a r e n z i t t e n te z i t t e n d u t t e n , K w a a m p de v e r l o s s i n g zo bi'j m i 'j .

Ik kon v o l g e n s de p e p i e r e n t u tten, • ’ ja, w a t d o c h iè w e l ? Ik w a a b l i ' j ï

En op de dag van t ' g r o t e o f s c h e i d , <

H e u r e n ik p a s van p l i c h t en t r ouw,

v e r d u l d da c h ik, t ' i s ok g i e n k l e i n e g h e i d ’, en 40 joar w a s ok e e n h e e l g e s j o u w i

E n de w o o r d e n mi'j t o e ' e s p r ö k k e n

bi n t d i e p e v o t ' e z a k t in n ' s t i l g e m o e d . T r o a n e n h e b t er nog an o n t b r ö k k e n , m a a r z o n d e r d a t w a s t ' e f f e n g o e d .

En t o e n leut de b a r g e m e e s t e r mi ' j k l e u r e n , ie s p r ö k w o o r d e n v a n "Ha r e M a j e s t e i t " .

Ik w u s s e n i e t w a ' k k r e g e te h e u r e n , _ op en d a l e gön k , op g e l u u v a n v e r h e v e n h e i d . M i e n s t oel, d e n ek m u t t e n a c h t e r l o aten,

ie w a s h e l e m o a l e n o a r m i e n g a t g o a n stoan.

Maar as d e n net as n ' m e n s e is kon p r o a t e n , dan h a d d e n ze mi ' j n i k s op de b ö r s t e e ' d o a n .

D i e k s . B E E R Z E : B o s s n , - b u l t n - en_bo-ern 1 a a n d ^ G e m i e n t e O m m n h e f v u l l ' o l l e s t r e e k n ,

Bi ' j e l k d a o r v a n is mi'j aajt k l a o r e b l e e k n , det d i n g n v a n al lang v e r v l e u n g n tied;

D e z e l f d e b e e l d n v a n v e u r b i ' j e jaorn., ■ die e l k e b u u r t e o e s w i l t o p e n b a o r n ,

V a n g o e i e naoberschop. en n o e s t e v l i e t .

Un l a n g z a a m g r e u i p r o c e s g ü l d . ö k v e u r B e e r z e , w a o r net zo as in a a n d r e b u u r t n h e e r s t e

de w i l tot v r u u t n in de s c h r a o l e g r o n d . De n o o d die reup, urn m e t v e r i e n d e k r a c h t n ,

N a o r un b e s t a o n v e u r k l e i n en g r o o t te t r a c h t n v a n 's m o r r n s vrö’g, t o t in d e n a o m n d s t o n d .

Z o a s al v a k e b i k ök h i e r g a o n zuukn,

n a o r ’t o l d e n i ' j s in b l a a d n en in b u u k e , En v u n d det B e e r z e al arg l a a n k bestiet'.

V e u r duuznd; jaor koj d i z z e n a a m al lëëzn,

D a o r w o o n d e ’ 1t vol k , v e u r V e c h t e n i e t te v r ë ë z n , : w a n t op z i e n b u l t k w a a m p ’ t h o g e w a t e r niet.

V e u r h o n d e r d 'dartüg jaor g u n k m e n v e r d e e l n , z i e n M a r k e g r o n d in m e e r d e r e p e r s e e l n ,

T o e n w e r d het d u s der b o e r n e i n g e n - d o m . O k B e n t i n c k g u n k un deel v a n B e e r z e k o o p n , d e u r h u m kuj n o w de u r m o o i e b o s s n loopn, M e n e e r B a r o n w a s e c h t nog ni e t zo dom.

H e e l w a t v a n v r ö g g e r t i e d d e t g u n k v e r d w i ë n n . Al v i e n d m e n h i e r en d a o r m a n g s n o g w a t s t i e n n , van un g r o o t huus, det e e r t i e d s h i e r ie n s s t und.

O k h a r b a r g " G o e d e V r o u w " is v u t t e g a o n e , Die o l d t i e d s an de V e c h t e h e f f t s t a o n e , W a o r V e c h t e - s c h i p p e r z i e n v e r p o z i n g vund.

V e u r ’t b o e r n l a a n d w i k op d e n ëè oe w i e z e n . V r ö g g e r koj d a o r het p r a c h t u g a n z i e n p r i e z n , van v r u c h t n , die g r u j d n uut kn o l en zaod, Dêt is v e u r b i ’j, dit b e e l uut o l d e d a a n g n , T o e n in d i e es de k o o r n a k k e r s l a angn,

w a o r ze v e u r ’t vee n o w rnais v e r b o u w n g a o t . D e u r B e . e r z e r p o o r t , de s m a l l e w e g n a o r ’t z u u d n , o v e r d e ’ s p o o r r i e l s , w a o r de b e l l e n luudn,

.recht deur, d a n k o o m ie op de B e e r z e r h a a r . V a r k n s en b i e s t e , v u i l e h o n d e r d tall n , • De s c h u u r n g r o o t , d a o r b i ’j b'k l i g b o k s s t a l l n . G r u u n b o e r n l a a n d , ’n b o e l b u n d e r s b i ’j m e k a a r .

B i ’j B e e r z e lig, zo as ie w e l z u l t w e e t n ,

un w u u s t t e r r e i n , w a o j t r u g k i e k t n a o r ’t v e r l e e d n D i t b l e e f b e w a a r d as “ècfit ' h a t u a r g e b i e d .

D e u r s t o e f z a a n d b i n t d a o r d u u n ' n i e n s o n t s t a o n e . H e e l v r ö g g e r ' i s het h i e r raar t o e e g a o n e .

Die b u l t n w i l t z ' i n B e e r z e ni e t g r a a g k w i e t . B e k e n d is B e e r z e -deur z i e n r i è t n daken,

al kost het d e k k n m a n g s w e l h e e l w a t k n a a k n .

T o c h w o o n t de luu er b e s t in d i z z e b u u r t . Dot B e e r z e m e t z i e n b u l t n v o o r t m a g lëëmn, z i e n b o s s n an het -volk p l e z i e r b l i e f t g ë ë m n .

't Z i e n b o e r n l a a n d ök v e r d e r g o e d b e s t u u r t ! E v e r t D i e k .

B u u r ma n___^_n_H

'k Wil n o w is' 'n o a l d e n 'n H a m b e z i n g e n , zo a s ' e d o a r as n o a s t e b u u r m a n leg.

U m m e al die m o o i e d i n g e n , • die van o w ko n t w o r d e n ' e z e g d .

V a n o w m o o i e n b r i n k m e t b e u m e , d ' o a l d e k a r k e den der ok stiet,

w i 1j in O m m e n k o n t a l l e e n t nog d r e u m e n , w e t e n d e d a t 'n d r e u m n i e t e c h t b e s t i e t , V a n 't cjemoedelek v o l k d a t n i e t o f b r ö k ,

zi e n dorp, z i e n s t i e l v a n e e u w e n h e e r . Dat spre k , zo as 't v e u r g e s l a c h t ok s p r ö k , w i 1j b i n t dat in O m m e n g l a d v e r l e e r d .

O w s t r o a t e n o a d e m t rust en vree,

ow g e m o e d e l e k h e i d : S a l l a n d op z i e n b e s t ! Joa a l l e s w a r k t b i 'j ow d ' e r an m e e

daj zegt: "Doar b i n ’k n i e t v e u r 't l e s t e e ' w e s " !

, , D i e k s .

! Ak d ' o g e n c* ichte_doe;j:> . .

Zo as 'e s c h r e v e n i n de v e u r i g e " D arde K l o k k e " g o a w n o w no a r het- h u u s w o a r de f e m i e l i e L u t t i k u s w o n n e n . D r i e onget-rouwde b r e u r s en e e n g e t r o u w d e z u s t e r D i n a den met K l a a s K l o s s e 'e t r o u w d w a s . H e n d e k w a s smid, Jan f i e t s e n m a k e r , en A p p i e g ö n k m e t p e e r d en w a g e n 'n b o e r op m e t w i n k e l w a r e .

D i n a h a d e e n spölgoedv.'inkel w o a r ök p a n n e n en p o t t e n bi ‘ j in w a r e n . Eigelek. v e e r bedrieven. e.n n e r i n g e n in ien huu s .

H e n d e k , d e u r dag en ti'ed "Srnidtie" ’e nuurnd, w a s op a l l e g e b i e d een b e l a n g r i e k f i g u u r , Aj 't in z i e n ti e d o v e r C r e s c e n d o h a d d e n , d a n aj 't o'k o v e r " S m i d t i e " . In a l l e r l e i c o m m i s s i e s w a s 'e a a l t i e d van d e p a r t i ' j j e , W a s ’e z e l f ni e t in de s m e d e r i ' j j e , dan w a s W i l l e m S e i n e n , de k n echt, t e r a a l t i e d . E e n h e e l "apart m a n m e t e e n m a c h t e g s t e m g e l u u d en een p r i m a v a k m a n » O k Jan L u t t i k e s B l e u s z i e n p a r t i ' j j e b i 'j C r e s c e n d o .

A p p i e w a s maarik en e i g e l e k een b e t t i e een a c h t e r ­ g r o n d f i g u u r , m a a r op z i e n t i e d k ö n ' e g o e d raak uut

'n h o e k k o m m e n , D i n a z o r g e n ve u r v e e r v o l w a s s e n k e e r l s en d e u d de w i n k e l . K l a a s K l o s s e w a s in d i e n s t bi : j D e r k .L u t t i k e s , z i e n z w o a g e r , den z i e n g a r a g e h a d w o a r n o w C e n t s zit. H i e r uut dit h u u s k w a a m p ok Joh, L u t t i k e s , den c h a u f f e u r b i 1j L a m b e r s . o p d e . b u s s e was.

W i 'j b e s c h r i e f t n o w e e n h u u s w o a r ' j in o o n z e k i n d e r - j o a r e n ni e t utjime h e n k ö n n e n . Joa, ok v a n w e g e het m o o i e s p ö l g o e d v e u r de roeten, m a a r ok n i e t u m m e de p l a a s t e die de f e m i e l i è i n n ö m p in het O m m è n van toe n . .

En aj v a n d a g e an 'n d a g de t e l e f o o n g i d s n o a k i e k t , s t a a t er nog w e l twie L u t t i k h u s s ë n in m a a r die ko m t

d o a r ni e t v a n d a n . Ak het g o e d h e b b e , is a l l e e n t M c r i e t j e of te w e l m e v r . Rhee, as d o c h t e r v a n J o h . L u t t i k e s nog in O m m e n . E n ok Dina, den o n d e r de na m e m e v r . K l o s s e , n o w in N i j e n h a g h e n w o n t . L a t e r .kwaamp H e n k M d k k i n g a m e t N i e s K i k k e r t op de z a a k w o n n e n . Die h a d d e n d o a r e e n w o l - en neimachine" zaak, w a t ze l a t e r an van D a m o v e r d e d e n . N o w is t e r een w o l z a a k m e t a l l e s w a t da o r bi'j h e u r t en een l e c t u u r o f d e l i n g van H . J . B o s m a n .

In het h u u s d o a r n o a s t w a s w e e r e e n s m e d r i ' j j e en i e z e r w i n k e l v a n K l o m p 'e v e s t i g d . A l l e m e u g e l e k k e g e r i e ' d s c h o p , en n u u m t m a a r op, z o a s s c h r o e v e n en

s p i e k e r s , köj an de v e u r k a a n t e k o p e n en v a n o f de B a r - m e r s t r o a t e k w a a m ie in K l o m p z i e n s t e g e in de s m e d e ­

r i ' j j e . In o o n z e k i n d e r j o a r e n "'n o a l d e n " Klom p , lat e r J o h a n m e t as v a s t e k r a c h t Jan B o s c h .

As k i n d k w a a m ik d o a r : v o l l e , v l a k b i ' j , en d o a r h e f een k l e i n D i e k s i e ok 'e l e e r d d.aj g l u n e g i e z e r niet m e t de v i n g e r s an rnut pakken,' en t o e n ’e 't w e l deud,

z a t ' e t i e d e n bi'j de o a l d e v r o u w K l o m p m e t de v i n g e r s in e e n k ö p p i e m e l k .

T o e n J o h a n s t o r t , n a a m p z i e n z ö n n e de z a a k o v e r en d e u d e m l a t e r o v e r an D i j k s t r a . B o n n e P a p i n g

k o c h e n em, ak 't g o e d h e b b e en v i a d e n k w a a m p 1e in g e m i e n t e h a a n d e n . i .

B it j het o f b r e k k e n v a n h e t p a a n d v a n K l o m p k w a a m p in de m u r e n v a n 1t L u t t i k e s h u u s e e n k l e i n n i s s i e v e u r 'n dag. Met t o e s t e m m i n g v a n V a n D a m is dat nissie. t o e n d e u r de " D a r d e K l o k k e " w e e r h e l e m o a l e u u t ' e b i k t en aj n o w d e r is l a n g s goa t , en oe of—

v r o a g d w a t v e u r d i n g d a t in de m u r e is, d a n w e e t ie, dat d e n d e r a a l t i e d al zat, m a a r in een h e e l n a u w s t e g i e . Zie v e r m o e d d a t die m u r e w e l het o a l d s t e s t u k k i e O m m e n is d a t nog r e c h t o p s t i e t en dat in de m i d d e l e e u w e n d o a r e e n b e e l d t i e in s t e u n d . N o w zit F r e d d y O l d e m a n op K l o m p ' s h u u s en K l o m p *s s t ege, v e r k o c h doa.r g o l d en z u i v e r , m a a k t k l o k k e n en h o r l o g i e s , z o r g t op z i e n t i e d daj de d i n g e n g o e d ko n t b e k i e k e n d e u r o w e e n b r i l an te m e t t e n * Ik zol k l a p p e m u t t e n h e b b e n ak o w d e r n i e t bi'j v e r t e l l e n dat F r e d d y z i e n va, H o r m a n O l d e m a n , der nog d a g e l e k s a n w e z i g is u m m e an h e l e m o o i e k l o k k e n te w a r k e n , en woar.'e al z i e n v a k m a n s c h a p inleg, en w o a r ' e ok m e e r - m o a l e n de k r a a n t e n m e e h a l e n . D i k in de n e g e n t i g is e m a a r in e e n g e s p r e k m e t u m m a r k ie, d a t ' e n o g he e l g o e d bi'j is. V o l h o a l d e n z o ' k z e g g e n . O p n o a r de .. _ h o n d e r d . Luu, 2 h u z e n ek n o w 'e h a d en ik h o p p e daj g e d u l d w i l t h e b b e n tot de v o l g e n d e " D a r d e K l o k k e " um m e dan m e t m i ' i de s t o e p e b i ' j D i k v a n F e e r t e n o p te g o a n T A w 't o v e r d a V h u u s fiebt, dat m de j o a F e n dat de j e u g d v a n O m m e n zo b a r s t e n s o n d e u g e n d was, dat ze e e n a p a r t ■ v o l k s k o f f i e h u u s d e r v e u r d a l e zetten'.

Joa, t o e n ok a l .

D I E K S .

P.S. ,

A s a l l e luu in O m m e n op o o n z e b e v r i j d i n g s d a g

n.1." 11 A P R I L ' n o w es de v l a g g e l o a t w a p p e r e n , w a t zol d a t p r a c h t e g w e e ' n . D O E N '.

16.

Uw

meubels opnieuw stofferen is vaak de moeite waard!!

Ommer meubelstoffering

Gasthuisstraat 2 - Ommen - Telefoon 3722

Loodgieters Centrale verwarming Dakbedekkingen

Gas- en Waterleiding Elektra

Onderhoud C V -ketels

^LLATIEBEDRIJF

f m

Schurinkstraat 4b 7731 GD Ommen I

Tel 05291 2203

HOF

v o o r g o e d ad vie s en va k w e rk n a a r e rk e n d

4277

J.v.d.OORT

L

Groen van Prinstererstraat 23 7731 CJ Ommen

. TAPIJTTEGELS

HA/ OMMEN

Henk Noeverman

Schouwroom Schurinkstraat 1 Gasthuisstraat 2 Tel.: 05291-3722

TAKmnnb

ommen

IJZERHANDEL Dr. A C. van Raaltestraat 26

van der Beek

Wijnkoperij & Tabakswinkel

Brugstraat 29 7731 CV Ommen Tel. 05291 - 1713

Sinds 1854 Uw adviseur

LIQUORIST

PLANTEN KOPEN

IS ADVIES VRAGEN AAN VAKBEKWAME MENSEN

* TUINARTIKELEN

★ TUIN ARTIKELEN

* TUINAANLEG

* TUINONDERHOUD

TUINCENTRUM

G. MEYERINK

-HAVEN OOST 4, Tel. 1382 v 4 U ~ ~ ~ —

CAFÉ - BILJARD - EETHUIS

n t T^ ^{m h} I ^a I*

Markt 12 - Ommen • Tel. 05291-3543

KWALITEIT IS ONZE REKLAME!

Fa. M.J. ten Hove

Gasthuisstraat 12 Telefoon 1176

Uw adres voor diervoeders, aquarium, tuin­

zaden, hengelsport, meststoffen enz.

GROOTENHUIS

EEN BEGRIP VOOR :

R O O K A R T IK E L E N e n W E N S K A A R T E N

DEALER - FOTOHOME - (Goed en goedkoop!)

Brugstraat 15 Ommen

m

m. dunnewind

Dr. A.C. v. Raaltestr. 12 - Tel. 1658 - Ommen

RADIO - T.V. - STEREO RECORDERS - KOELKASTEN WASAUTOMATEN - EIGEN TECHNISCHE DIENST MOLEN

VOOR AL UW MEEL EN GRAANPRODUKTEN VOLKORENMEEL - MOLENBLOEM PANNEKOEKENMEEL - BOEKWEITMEEL MUESLI

KASPER FA U N A FO O D O.A.

PAARDEBROK - HONDEBROK - KIPPENVOER

A.R. WOLTERS

TELEFO ON 05291 - 4080 -

BUISMAN B.V.

in de Middenstraat no. 16 ook Uw woninginrichter

Telefoon 05291-1546 - Ommen

OMMEN

Voor een gezellig borreluurtje gaat U natuurlijk naar

CAFÉ-BAR

® o i ie atu klere ttt ho stab koop’n? ? ? Afota koop ban maar bi c’ j

i r t - D M n a

Je fleert

JEANET SCHUITEMA Brugstraat 27 O m m e n is a l 7 4 0 jo a r s ta d !!

Garage D.H. van Aalderen

Hamsgoren 25 - 7731 EX Ommen Telefoon 05291-2429

Groot in service en kwaliteit Tankstation met vrije

G arage Oostendorp

VAG

Ommen Tel. :(05291 )3659

Wie anders?

WIECHERS WOONOÜSE •WINGELOO-OMMEN

Oe WoonOase kent geen drempels dus'deaai voor rolstoelgebruikers * Dealervanoa Gelderland Leolux. Artdort. NewSityetc D w ingeloo: Entinghew eg 15, tel. 05219-1318. O c id e rd a g koopavond. Maandag gesloten ______________ Om m en: Balkerweg 22A, tel. 05291-3933. Vrij 'at koopavond. Maandag gesloten.

Wij repareren ALLE MERKEN AU TO ’S voor U en zijn gespecialiseerd in

citroen

Automobielbedrijf

m.c. Bouwman

Hammerweg 3-5. Ommen. Telefoon 05291 -6247

OBO : RONDOM VAKMANSCHAP

ons kompleet leverings- en dienstenpakket

BANDEN BALANCEREN UITLIJNEN

TRUCKBANDEN TREKKERBANDEN

SCHOKDEMPERS ACCU'S UITLATEN

LASWERK - AANH ANG ER S Uitstekende kwaliteit, snelle montage e n ....een

redelijke prijs!!

obo

Beerzerveld - Oosterweg 2 Tel. 05235-332 Hardenberg - Markt 7 Tel. 05232-63396 Ommen - Nieuwelandstr. 1 Tel. 05291-3784

Overijsselse Coöperatieve

Bouwonderneming VOOR AL UW BOUWWERKEN

Ommen - Strangeweg 14 - Telefoon 2810

Bloemsierkunst

ROELIEN POSTHOORN

Hardenbergerweg 6a Ommen Telefoon 05291-1143

’Veur alles

waar een snoer an zit’

Radio WESTERMAN GEWOON GOED

Gasthuisstraat 1 - 3, Ommen

Hét adres voor al Uw

* Fotowerk (met Presto Print kwaliteitsgarantie)

* Pasfoto’s (direkt-klaar, ook in kleur)

* Groepsfoto’s (bij Uw huwelijksjubileum b.v.)

* Huwelijksreportages

Kerkstraat 9, 7731 CX Ommen. tel. 05291-4170

H.

AUTOBEDRIJF

DUNNEWIND B.V.

Verhuur van Luxe auto's en 9 pers. V.W busjes zonder chauffeur

Gesloten bestelwagens tot plm 18 m3.

B.E. rijbewijzen

Haven Oost 18 - Telefoon 1960 VERKOOP EN REPARATIE

off. Lada en Daihatsu dealer

PACTON B.V.

OMMEN

aanhangwagens opleggers

e Klokke”

üedschrift--- -—

AUTOSCHADE

gas - water sanitair en elektra

WOERTINK

ommen - tel. 4900 onderhoud cv ketels en geisers

0

RABOBANK OMMEN B.A.

deskundig in al uw bankzaken

Ommeresstraat 11

Ommen

BRUILOFTEN DINERS KOFFIETAFELS RECEPTIES

PERSONEELSAVONDEN

DROPPINGS PUZZELTOCHTEN BINGO AVONDEN VERGADERINGEN BUURTFEESTEN

„de Linden berg

OMMEN

Zalen tot

400 personen Tel. 05291-1303

Voor al uw Bouwerken:

Weelink’s Bouwbedrijf B.V. Ommen

Kantooradres: Schurinkstraat 21 - Werkplaats: Strangeweg 24 Telefoon 05291 - 1885 - 1196

w o