Stadsplateau 1 3521 AZ Utrecht Postbus 2518 6401 DA Heerlen T 088 120 5000 www.igj.nl Inlichtingen bij
…
Ri.utrecht@igj.nl
Datum
9 november 2021
Pagina 1 van 8
Omschrijving Jaargesprek Medisch Spectrum Twente
Vergaderdatum en -tijd 18 oktober 2021 13:00 – 15:30
Documentnummer V2032602/2021-2681466
Vergaderplaats Medisch spectrum Twente te Enschede
Dit concept verslag is geen transcriptie van het gesprek maar een samenvatting op hoofdlijnen
Inleiding
In het jaargesprek bespreken de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (hierna: de inspectie) en de raad van bestuur en andere geledingen uit het ziekenhuis verschillende onderwerpen die betrekking hebben op de kwaliteit van zorg en patiëntveiligheid.
In dit jaargesprek is er bijzondere aandacht voor persoonsgerichte zorg. In de periode 2020-2023 versterkt de inspectie haar toezicht hierop. De inspectie doet dit op geleide van de ontwikkelingen op het gebied van de persoonsgerichte zorg die de inspectie in het zorgveld en in de samenleving ziet. Ontwikkelingen die bijdragen aan het belang van persoonsgerichte zorg zijn onder andere een
toename in de diversiteit van zorg, een toename van zorg in netwerken en van het gebruik van technologie in de zorg waaronder de toepassing van e-health.
De inspectie voerde aan de hand van verschillende dimensies een open gesprek met bestuurders over de ontwikkelpunten en goede voorbeelden aangaande een persoonsgerichte benadering in de medisch specialistische zorg (zie onder 2. en 3.). Daarnaast spraken inspectie en ziekenhuis over actualiteiten en andere kwaliteitsonderwerpen.
Betrokkenheid patiënt en/of diens naaste en zorgverleners
De inspectie sprak voorafgaand aan het jaargesprek met een patiënte met reuma, een reumatoloog en een verpleegkundig specialist reumatologie. De bevindingen uit dit gesprek zijn meegenomen in het jaargesprek en verwerkt in dit verslag. Het verslag van dit jaargesprek wordt openbaar gemaakt op de website van de
inspectie, www.igj.nl.
Pagina 2 van 8
Het jaargesprek
Tijdens het jaargesprek sprak de inspectie met (een vertegenwoordiging van) de raad van bestuur, Medische Staf Bestuur (MSB), de Verpleegkundige Adviesraad (VAR), Arts Assistenten In Opleiding(AIOS), apotheker in opleiding, de
Cliëntenraad (CR), de Medical Safety Officer (MSO) en een kwaliteitsadviseur.
1. Algemeen
a) Mededelingen en actualiteiten ziekenhuis Accreditatie
Het ziekenhuis is trots op het behalen van de Qualicor Europe accreditatie en de heraccreditatie NEN 7510. De VMS thema’s waren tijdens de audit getoetst en op orde, net als de NEN norm 8009. De dialyse afdeling is tegelijkertijd geaudit door Qualicor Europe.
Samenstellen bestuur
De raad van bestuur geeft aan dat aan bestuurlijke opvolging wordt gewerkt. Met input van verschillende gremia waaronder de raad van toezicht, de cliëntenraad en Medische Staf is besloten tot een driehoofdig bestuur: een voorzitter, een
bestuurder bedrijfsvoering en een bestuurder met aandachtsgebied wetenschap en innovatie. In november staan gesprekken met potentiële kandidaten gepland en 1 maart 2022 is het streven om te starten met het voltallige bestuur.
HIX implementatie
Het ziekenhuis is volop bezig met de implementatie van een nieuw EPD, de standaard content HIX. De live gang staat op 3 december gepland en de voorbereiding is in volle gang. Er zijn E-learnings ontwikkeld en key-users aangesteld die ook vijf dagen na de live gang aanblijven om te helpen bij problemen op de afdelingen. Er worden testdagen georganiseerd en er kan worden geoefend in een testomgeving. Collega’s die moeite hebben met het nieuwe EPD worden actief uitgenodigd en gestimuleerd om te oefenen in een zandbakomgeving, een omgeving waarin geoefend kan worden zonder consequenties.
De CR is actief betrokken bij de implementatie en de HIX try-out. Als pluspunten van het Elektronisch Patiënten Dossier (EPD)benoemt de CR het nog beter worden van de kwaliteit van zorg en het zelf de regie voeren door de patiënt. Het
patiëntenportaal kan worden ingericht en de patiënt krijgt inzage in zijn/haar dossier. Dit wordt na de live gang gefaseerd ingevoerd. Er wordt zorg gedragen voor tekst in het zorgportaal dat het mogelijk is dat de uitslag al zichtbaar is maar dat er is nog geen gesprek is gevoerd met de arts hierover (disclaimer).
Bij de implementatie is ook de VAR actief betrokken en geeft aan uitgebreid advies te geven. Zorg Groep Twente ( ZGT) gaat met hetzelfde EPD werken en tussen beide EPD-werkgroepen verpleegkundig proces is nauw contact. De keuze om met de NANDA NOC NIC-systematiek te gaan werken komt voort uit deze
samenwerking. De NANDA NOC NIC-systematiek zorgt voor een automatisch gestandaardiseerde verpleegkundige diagnose en bij passende interventies.
Samen met de patiënt kan de best passende interventie worden gekozen. Een belangrijk punt bij de implementatie is de scholing van verpleegkundigen in deze systematiek.
Pagina 3 van 8
De ANIOS geven aan dat HIX gerelateerde onderwerpen in hun scholing worden besproken en dat er per vakgroep één of twee key-users zijn aangesteld die nauw betrokken zijn bij de ontwikkelingen. Nog niet alle processen zijn ingeregeld maar daar wordt hard aan gewerkt. Er komen verplichte trainingen die vlak voor de live gang gevolgd moeten worden. De timing is een bewuste keuze om de training meteen toe te kunnen passen in de praktijk.
Voor wat betreft de live gang geeft de bestuurder aan dat tijdens de live gang bijna alle medewerkers aanwezig moeten zijn. Afspraak is ook dat er na de live gang naast het EPD nog veertig uur op papier gegevens worden vastgelegd. Van te voren wordt de electieve zorg afgeschaald, de trauma opvang blijft open. De ketenzorg wordt op een later moment in het EPD ingericht.
Digitale zorg verlening
In Santeon verband is virtual care een strategisch speerpunt dat gezamenlijk opgepakt gaat worden middels een werkgroep. Het gezamenlijk door ontwikkelen van zorg ondersteunende apps is hier een voorbeeld van. Uitdaging is wat heeft de patiënt in het MST nodig en hoe kan deze vraag worden vertaald vanuit een Santeon breed perspectief. Een volgende stap is dan het Samen Beslissen met de patiënt op ziekenhuisniveau.
Telemonitoring
De bestuurder vraagt aan de inspectie of er een toetsingskader is ontwikkeld met betrekking tot telemonitoring mede in het licht van de diversiteit en groei in apps.
De inspectie geeft aan dat een kader is opgesteld welke binnenkort openbaar wordt gemaakt.
Het ziekenhuis geeft aan dat een positieve ervaring uit de Covid-19 pandemie is het voeren van een slecht nieuws gesprek in een videoconsult. Daarbij is de patiënt in zijn omgeving met ondersteuning van de familie/naasten. Opgemerkt wordt dat dit een mooi voorbeeld is van persoonsgerichte zorg in deze specifieke situatie.
Wet Medezeggenschap Cliënten Zorginstelling (Wmcz)
Naar aanleiding van de wetswijziging in de Wmcz heeft de CR het verzoek
geaccepteerd om voor de vof KON op te treden, alsmede voor de grote MSB’s met uitzondering van MRON BV (het MSB van de radiologen)1 en wel per 1 oktober 2021. Vanaf dat moment is de nieuwe medezeggenschapsregeling van kracht, waarin onder meer is bepaald dat men is aangesloten bij de Landelijke Commissie van Vertrouwenslieden.
b) Bijzonderheden n.a.v. kwaliteitsindicatoren. Toegezonden documenten.
Verbeterdoelen.
Kwaliteitsindicatoren
De inspectie geeft een compliment voor de volledigheid in de vooraf verstrekte toelichtingen van antwoorden op afwijkende antwoorden zowel in positieve als negatieve zin. Afdoende beantwoord zijn de indicatoren carotis chirurgie, pijn, medicatieverificatie kwetsbare groepen, borstimplantaten en scholing
infuuspompen.
1RvB en MSB stellen zich op het standpunt dat MRON zich dient te houden aan de wet en heeft dit schriftelijk aan MRON meegedeeld.
Pagina 4 van 8
De inspectie mist een verklaring van de heropname ratio 108. Het ziekenhuis geeft aan dat het vaker een Heropname ratio van rond 108 heeft gehad. Er is nog geen analyse gedaan over het waarom en welke patiënt (groep) dit betreft. Het ziekenhuis geeft aan meer waarde te hechten aan een andere manier van analyseren dan alleen naar patiënten groepen te kijken. Het meenemen van uitkomsten van zorgpaden naast de aangeleverde indicatoren in de analyse kan waardevolle aanvullende informatie opleveren over waarom een patiënt wordt heropgenomen. De bestuurder geeft aan dat deze gecombineerde aanpak sensitiever is en de voorkeur heeft. Het levert informatie op waar de vakgroepen eigen verbetermaatregelen op kunnen formuleren.
Verbeterdoelen
Ten aanzien van het verbeterdoel kwetsbare ouderen merkt de inspectie op dat uit de toelichting bij aanlevering van het doel de zorg goed geregeld is.
Voor wat betreft de indicator Vrijheids Beperkende Interventies (VBI) valt het de inspectie op dat categorie 5 interventies (zoals Zweedse band en pols- en enkelbandjes) opvallend vaak wordt ingezet. Het ziekenhuis geeft aan dat dit reeds bekend is in het ziekenhuis en al is geadresseerd.
Het ziekenhuis streeft naar een minimale inzet van categorie 5 interventies. Er is een ziekenhuisbreed Lean traject gestart om het aantal categorie 5 interventies omlaag te brengen. Tijdens de artsenvisite wordt in dialoog met de
verpleegkundigen bewustwording gecreëerd over een minimaal gebruik van een categorie 5 interventie. Er worden kennistrainingen gegeven en er zijn geen beperkingen opgelegd bij het inzetten van hulpmiddelen zoals tentbedden.
Bij onrustige patiënten worden familieleden bij de zorg betrokken. Kanttekening bij deze interventie is dat de familieleden vaak ook op leeftijd zijn en bijvoorbeeld niet wakker worden als de patiënt uit bed gaat waardoor het risico op vallen blijft bestaan.
c) Bijzonderheden n.a.v. situatie Covid-19 zorg
Het ziekenhuis geeft aan dat de pieken in de zorg goed zijn opgepakt en dat de interne betrokkenheid en flexibiliteit groot was gedurende de Covid-19 pandemie.
De pandemie heeft verder een positieve impuls gegeven aan de samenwerking met de keten- en ROAZ partners.
Het ziekenhuis heeft een triage protocol opgesteld waarin medisch ethische vraagstukken zijn uitgewerkt voor het geval in de pandemie code zwart aan de orde komt. De landelijke richtlijn is hierin verwerkt. De bestuurder geeft aan dat de fase voor code zwart, code rood, eigenlijk van groter belang is. Het opgestelde protocol is bij het moeten nemen van ethische kwesties een beslishulpmiddel. De raad van toezicht heeft het protocol goedgekeurd.
De bestuurder benoemt dat inhaalzorg daar waar mogelijk in Zelfstandige Behandel Centra (ZBC) wordt uitgevoerd. Niet alle operaties zijn geschikt om in een ZBC uit te voeren. Met name laagcomplexe ingrepen (patiënten ASA klasse I en II) kunnen daar worden uitgevoerd zoals klein chirurgische ingrepen,
urologische en orthopedische ingrepen. Ook ingrepen op het gebied van KNO vinden daar plaats.
Uit de wachttijdenregistratie op website van het ziekenhuis komt naar voren dat de afdeling Maag Darm Lever (MDL) een groot aanbod heeft van patiënten met een wachttijd die buiten de Treeknorm valt. Het ziekenhuis geeft aan dat dit komt
Pagina 5 van 8
door het bevolkingsonderzoek. Door actieve triage worden de mensen die in aanmerking komen voor een scopie gepland. Vanuit de groep laagrisicopatiënten op de wachtlijst stroomt een deel naar de privé klinieken.
De bestuurder geeft aan dat de Covid-19 zorg nu een minor probleem is. Prioriteit van het ziekenhuis is de vitaliteit en het behoud van zorgpersoneel. Er is sprake van een hoog ziekteverzuim en een vergrote uitstroom van personeel dat de vaarwel zegt. Deze uitstroom vindt ziekenhuis breed plaats en is niet specifiek voor bepaalde afdelingen.
2. Persoonsgerichte zorg in de praktijk
a) Continuïteit van hulpverlening/ casemanagement en transitie
Bij de (chronische) patiënt met multimorbiditeit is het kennen van de patiënt, het hebben van kennis en kunde over de impact van ziekte op sociaal-emotioneel vlak, een goede onderlinge afstemming met patiënt en het zorgnetwerk en een goed werkend keteninformatiesysteem essentieel voor de `juiste zorg op de juiste plek’.
De inspectie heeft in het ochtendprogramma een Reumatoloog, een
verpleegkundig specialist Reumatologie en een patiënt met een ernstige vorm Reuma gesproken. De patiënt gaf aan dat de continuïteit van zorg goed was geborgd. De patiënt heeft een vaste arts en er zijn duidelijke afspraken in het zorgproces gemaakt bij wie de patiënt een afspraak heeft, of bij de arts of bij de verpleegkundig specialist.
Het ziekenhuis geeft aan dat de continuïteit van zorg ook plaats vindt bij de afdeling Oncologie waar wordt gewerkt met een vaste hoofdbehandelaar en met een casemanager. In de zorg van patiënten met een Cerebro Vasculair Accident (CVA) vindt drie keer per week een Multi Disciplinair Overleg (MDO) plaats. Vooraf aan een overleg wordt aan de patiënt gevraagd om de CVA keuzehulp in te vullen.
De uitkomsten van de keuzehulp en de wens van de patiënt worden meegenomen in het overleg.
In een klinische setting is continuïteit van zorg en het werken met een vaste behandelaar moeilijker vorm te geven. Daar is het aanbod van dokters bepalend voor wie contact heeft met de patiënt en voor de continuïteit.
De bestuurder geeft aan dat het ziekenhuis deel uit maakt van het Santeon samenwerkingsverband. In dit verband wordt samengewerkt op het gebied van waarde gedreven zorg: Value Based Health Care (VBHC). In een nog lopend traject wordt ingezet op zorguitkomsten waarbij de patiënt keuzes kan maken op basis van waar de patiënt op dat moment is in het ziekteproces is: “Patients like me”. Waar in het proces is de patiënt (uitgedrukt in percentages) met zelfstandig lopen, werken, zelfstandigheid in algemene dagelijkse activiteiten etc. Op basis van deze gegevens zet de patiënt in op wat hij nodig heeft op dat moment.
b) Zorg in dialoog
Voor gezamenlijke besluitvorming hebben zorgverleners andere communicatieve vaardigheden (onderzoekend, aanpassend, begripvol, anticiperend) nodig om de dialoog met de patiënt te kunnen voeren. Begrijpen zorgverlener en patiënt elkaar voldoende en is er sprake van samen beslissen.
Pagina 6 van 8
Uit de terugkoppeling van het ochtend programma door de inspectie komt naar voren dat er veel ruimte is voor dialoog tussen arts en patiënt. De patiënt gaf aan de medicatie liever per infuus te krijgen in plaats van pillen. De arts benoemde hetzelfde voorbeeld. Een ander punt dat werd benoemd door de patiënt was dat de infuusmedicatie vanuit organisatorische efficiëntie in dagbehandeling wordt toegediend waar oncologie patiënten ook voor behandeling komen. Dit was eerder anders, bij de poli reumatologie, georganiseerd. De patiënt gaf aan door deze verandering het contact met lotgenoten te missen.
Het ziekenhuis geeft aan veel waarde te hechten aan de input van de CR. De CR merkt op dat er verbeteringen zijn op het gebied van de communicatie,
bejegening en het op gemak stellen van de patiënt. De achterban of
klankbordgroep van de CR wordt regelmatig geraadpleegd om mee te overleggen of te beslissen. Zo is de CR actief betrokken bij het inrichten van het nieuwe EPD.
Het nieuwe EPD zorgt ervoor dat de zelfregie van de patiënt wordt bevordert. De mens staat meer centraal in zijn eigen zorgproces waarbij ook gebruik wordt gemaakt van het zelf opzoeken van informatie op het internet. De patiënt gaat niet meer blanco naar de arts De arts wordt tegenwoordig anders opgeleid, ook op het gebied van communiceren, waarbij wordt ingespeeld op het samen beslissen, aldus de CR.
Het samen beslissen is ook bij de Medische Staf geagendeerd. In de Santeon verbetercycli zit de patiënt aan tafel. Zo was er sprake van een hoog aantal mamma amputaties bij borstcarcinoom. Door de bewustwording van dit gegeven op basis van de data en het gesprek met de patiënt zijn de amputaties afgenomen en de borstsparende amputaties toegenomen. De arts legt de keuzemogelijkheden en de consequenties voor, het is de patiënt die de uiteindelijke keuze maakt.
Het vereist andere vaardigheden van de arts. Er vindt scholing plaats en er wordt en Webinar georganiseerd over laag geletterdheid van patiënten. De keuzehulpen kunnen in het samen beslissen ondersteunend werken.
De apotheek geeft aan steeds meer gevraagd te worden om mee te denken in een therapiekeuze voor een patiënt door op voorhand te overleggen met de arts.
Hierdoor kunnen verschillende keuzes worden voorgelegd aan de patiënt tijdens een MDO. De patiënt kan vervolgens kiezen wat de beste optie is voor hem/haar.
Het samen beslissen in dialoog wordt hierdoor bevorderd.
Poliklinisch contact tussen apotheek en patiënt neemt toe om gezamenlijk tot een eerste keuze van de medicatie te komen of het gebruik te bespreken bij een tweede uitgifte. In de toekomst kan hierbij een rol weggelegd zijn voor therapie trouw met behulp van Telemonitoring.
c) Toegankelijkheid van zorg
De patiënt moet op een laagdrempelige manier contact op kunnen nemen met behandelaar of casemanager, tijdig en gemakkelijk een afspraak kunnen maken van een afspraak en tijdens een bezoek niet te lang te hoeven wachten totdat hij/zij aan de beurt is. Kan de patiënt op een gemakkelijke en begrijpelijke manier contact opnemen, wordt gebruik gemaakt van e-health en gebeurt dit op een veilige manier.
In het gesprek met de inspectie geeft de Reuma patiënt aan dat het geven van vaste afspraken niet altijd past bij hoe de patiënt zich voelt. Vanuit het
Pagina 7 van 8
ziekteproces kan het zijn dat de patiënt behoefte heeft aan een afspraak eerder in de tijd en dan eigenlijk moet wachten op de afspraak. Het kunnen inplannen van een afspraak vanuit de behoefte van de patiënt past beter bij de toegankelijkheid.
Het gaan werken met een EPD en telemonitoring helpen hierbij.
Het ziekenhuis zet ook in op Patient Reported Outcome Measures (PROMS). Nog niet alle vakgroepen werken met PROMS. Door het werken met PROMS wordt de zorgbehoefte van de patiënt in kaart gebracht waarop actief gestuurd kan worden samen met de arts.
De bestuurder geeft aan dat het borgen van de toegankelijkheid en continuïteit van zorg een punt van aandacht is waarbij gezocht wordt naar een middenweg tussen enerzijds het bevorderen van de zelfregie van een patiënt en anderzijds het in beeld hebben van zorgmijders.
3. Persoonsgerichte zorg in beleid a) Governance / Welzijnsmanagement
Goed welzijnsmanagement en visie op (persoonsgerichte) zorg zijn
basisvoorwaarden voor het implementeren van een meer persoonsgerichte benadering van de zorg aan de patiënt.
De perceptie van de patiënt komt niet altijd overeen met die van de professional.
Gegevens zijn nodig om een gerichte keuze te maken. Het verzamelen van gegevens in Santeon verband en het steeds meer werken met PROMS in huis ondersteunen de patiënt en de professional in het maken van een keuze. De bestuurder merkt op dat de ontwikkelingen op het gebied van persoonsgerichte benadering in Santeon verband van een hoog niveau zijn en voorlopen op de landelijke ontwikkelingen.
Verder geeft de bestuurder aan de inspectie mee dat de persoonsgerichte benadering in een streekziekenhuis mogelijk een andere focus heeft dan bij een top klinisch ziekenhuis. Daar kan de nadruk meer liggen bij het sociaal domein waarbinnen het ziekenhuis opereert.
b) Duurzame inzetbaarheid van personeel
Het ziekenhuis geeft aan dat er op verschillende manieren aan duurzame inzetbaarheid van de werknemers wordt gewerkt. Fruit op de afdelingen en het kunnen organiseren van teamuitjes zijn hier een voorbeeld van. In het kader van leiderschap wordt het zelf inroosteren door verpleegkundigen uitgewerkt.
Om uitval van personeel op de afdeling niet meer het probleem te laten zijn van de afdeling, maar wel van het ziekenhuis wordt gedacht aan het opzetten van een functie gedifferentieerde flexpool met ongeveer dertig verpleegkundigen en roomservice medewerkers. Doelen van deze pool zijn het rust kunnen bieden in de roosters van het personeel (van een afdeling met uitval) waardoor vrij zijn ook echt vrij zijn betekent en het voorkomen van opname stops. De Intensive Care en Verloskunde zijn zorgspecifieke afdelingen en vallen buiten deze pool. De
medewerkers voor de pool worden intern geworven, een investering die naar verwachting zichzelf terug verdient.
Pagina 8 van 8
c) Gebruik van uitkomstmaten voor leren en verbeteren
De Basisset Medisch Specialistische zorg (met uitkomstmaten vooral gericht op medisch specialistische aspecten) heeft in de afgelopen jaren substantieel bijgedragen aan het verbeteren van kwaliteit en veiligheid van de zorg. De inspectie gaat met het ziekenhuis in gesprek over de wijze waarop (andere) uitkomstmaten kunnen bijdragen aan het beeld van persoonsgerichte zorg.
Het ziekenhuis geeft aan in de volle breedte in te zetten op persoonsgerichte zorg.
Hierin staat de patiënt centraal. De CR vervult als klankbord hierbij een
belangrijke rol. De inspectie geeft aan dat een dialoog tussen oudere en jongere specialisten kan helpen bij het verder eigen maken van nieuwe vaardigheden waardoor een dialoog met de patiënt vanzelfsprekend wordt.
Verder vraagt de inspectie aan het ziekenhuis hoe er wordt omgegaan met het verstrekken van informatie via patiëntenfolders. De ziekenhuis bestuurder geeft aan dat er een verschil is per specialisme maar dat ook daar stappen in worden gezet. Zo wordt aangegeven dat de folder voor Parkinson patiënten herzien is samen met de patiënten. Een vraag die ook steeds meer wordt gesteld is wat de patiënt van de informatie heeft begrepen. Door dit te vragen wordt duidelijk of arts en patiënt op dezelfde lijn zitten.
De bestuurder geeft als laatste voorbeeld van persoonsgerichte zorg het einde levensgesprek met een patiënt en de invulling van het gesprek. Dit kan zoals eerder is aangegeven bij een slecht nieuwsgesprek een videoconsult of via een live consult. Uitgangspunt is wat de patiënt nodig heeft en hoe daar vanuit de organisatie op gestuurd kan worden. Communicatie tussen en met professionals in de verschillende lagen van de organisatie is essentieel voor dit sturen.
Afspraken en afsluiting jaargesprek Samenvatting afspraken
Het ziekenhuis brengt de inspectie medio december van dit jaar op de hoogte van de implementatie van het EPD, wat mogelijke risico’s waren/zijn en hoe daarop wordt geacteerd.
Het ziekenhuis geeft in een vervolgschrijven aan wat de stand van zaken is met betrekking tot het plan van aanpak van de indicator VBI (terugdringen categorie 5 interventies) en de “hybride” analyse van de indicator heropnames. Termijn:
medio januari 2022.
De inspectie bedankt het ziekenhuis voor het prettige gesprek en de open dialoog.
