Vraag nr. 111 van 29 januari 2002
van de heer MARINO KEULEN Nete – Waterkwaliteit en visbestand
De rivier de Nete (provincie Antwerpen) is onge-veer 15 kilometer lang. Ze wordt gevormd in Lier door de samenvloeiing van de onbevaarbare Grote Nete (bron in Hechtel-Eksel ; c a . 80 km lang) en de Kleine Nete (bron in Retie ; c a . 60 km lang) en mondt in Rumst uit in de Rupel. Ze is bij hoogtij bevaarbaar voor schepen tot maximaal 1.000 ton en staat in verbinding met het Albertkanaal via het Netekanaal.
1. Wat is voor de Nete, de Grote en de Kleine N e t e, de kwaliteitsverbetering of kwaliteitsver-slechtering van het water (fysico-chemische en biologische kwaliteit) voor de jaren 2000 en 2001 ?
2. Welke vooruitgang verwacht men de komende jaren ?
Wanneer wordt een optimaal niveau van de wa-terkwaliteit verwacht ?
3. Op welke plaatsen is het visbestand op de Nete, de Grote Nete en de Kleine Nete, het grootst en op welke plaatsen bijna onbestaande ?
Antwoord
1. Aangezien de kwaliteitsgegevens inzake het jaar 2001 nog niet volledig gevalideerd, v e r-werkt en geëvalueerd werden, kan nog geen uit-spraak gedaan worden over eventuele wijzigin-gen in de kwaliteit tewijzigin-genover 2000.
De waterkwaliteit op het eindpunt van de Bene-den-Nete duidt op een "verontreinigde" toe-s t a n d . Voor de monding in de Rupel itoe-s de Bene-den-Nete immers van slechte biologische kwali-teit (BBI = 3) (BBI : B e l g i s che Biotische Index – red.). De Prati-index voor zuurstofverzadi-ging is er 4,3 (waterkwaliteitsklasse "verontrei-nigd").
De Beneden-Nete heeft de wettelijke benaming " v i s w a t e r " . De waterkwaliteit van de Beneden-Nete voldoet in 2000 enkel aan de viswaternor-men voor de parameters zuurtegraad en zink. I n het Netekanaal – eveneens een "viswater" – is het gehalte aan ammonium en zwevende stof te hoog.
2. De waterkwaliteit in het Netebekken is in ver-gelijking met de andere bekkens van het V l a a m-se gewest beduidend beter. Verwacht mag wor-den dat de kwaliteit de volgende jaren nog ge-leidelijk zal verbeteren.
De Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) heeft een AWP 2 (Algemeen Wa t e r k w a l i t e i t s p l a n ) voor het bekken van de Nete opgesteld. In het AWP 2 worden voor een beperkt aantal para-meters vrachtenbalansen opgesteld en gebeurt een toetsing aan de milieukwaliteitsnormen om na te gaan welke saneringsinspanning nodig is van welke doelgroep om tot een aanvaardbare waterkwaliteit te komen. In de toekomst zullen de huishoudens, industrie en landbouw in het Netebekken een belangrijke bijdrage moeten leveren in het bereiken van de milieukwaliteits-n o r m e milieukwaliteits-n . De reeds bekemilieukwaliteits-nde samilieukwaliteits-nerimilieukwaliteits-ngsimilieukwaliteits-nspamilieukwaliteits-nmilieukwaliteits-nimilieukwaliteits-n- saneringsinspannin-gen (o. a . waterzuiveringsinfrastructuur) worden doorgerekend naar hun effect op de waterkwa-l i t e i t . Tegewaterkwa-lijkertijd werden modewaterkwa-lwaterkwa-len gekawaterkwa-li- gekali-breerd en geoperationaliseerd om deze bere-kende saneringsinspanningen modelmatig te onderbouwen.
De voorbije jaren werden belangrijke inspan-ningen geleverd door de verschillende doelgroe-pen.
3. In 2000 werden er visbestandsopnames uitge-voerd op de Beneden-Nete (1 staalnameplaats), de Grote Nete (5 plaatsen), de Kleine Nete (2 plaatsen) en twee van haar zijlopen, namelijk de Witte Nete en de Desselse Nete (2 plaatsen). In totaal werden niet minder dan 23 v i s s o o r t e n g e v a n g e n , namelijk beekprik, p a l i n g, g i e b e l ,k a r-p e r, r i v i e r g r o n d e l , b l a u w b a n d g r o n d e l , k o r- p-v o o r n , w i n d e, s e r p e l i n g, b l a n k p-v o o r n , r i e t p-v o o r n , bruine Amerikaanse dwergmeerval, z e e l t ,k l e i n e m o d d e r k r u i p e r, b e r m p j e, s n o e k , A m e r i k a a n s e h o n d s v i s, driedoornige en tiendoornige stekel-b a a r s, r i v i e r d o n d e r p a d , z o n n e stekel-b a a r s, stekel-baars en pos.
Op de Beneden-Nete werden zeven soorten ge-v a n g e n , op de Grote Nete achttien soorten en op de Kleine Nete en zijbeken 21 soorten. Op de meest stroomopwaartse plaats van de Grote Nete (Hechtel-Eksel) werd geen visleven a a n g e t r o f f e n . Op de overige meer stroomaf-waarts gelegen staalnameplaatsen op de Grote Nete tot Berlaar varieert de soortendiversiteit tussen acht en elf soorten. Riviergrondel is de frequenst gevangen vissoort op de Grote Nete. Op de Kleine Nete werden op de grens van Olen en Kasterlee veertien soorten gevangen en in Grobbendonk zeven vissoorten. Op de Des-selse Nete werden veertien soorten gevangen. P a l i n g, r i v i e r g r o n d e l , blankvoorn en bermpje zijn de meest verspreide vissoorten. Zij werden op negen of tien van de bemonsterde plaatsen a a n g e t r o f f e n . De beschermde vissoorten beek-prik en rivierdonderpad werden respectievelijk enkel op de Desselse Nete en op de Desselse en Witte Nete gevangen ; de beschermde soort kleine modderkruiper werd zelfs op zes staalna-meplaatsen (op alle bemonsterde beken) aange-t r o f f e n . Serpeling werd in de Groaange-te en de Klei-ne Nete gevangen. De recentelijk in V l a a n d e r e n geïntroduceerde exoot blauwbandgrondel werd op twee staalnameplaatsen gevangen, n a m e l i j k op de Beneden-Nete, in Duffel en op de Grote Nete in Balen.
Vast staat dat de beken en vooral de bovenlo-pen van het Netebekken een grote waarde heb-ben voor het behoud van zeldzame en be-schermde vissoorten, en dat het dus van het grootste belang is dat een goede waterkwaliteit van deze beken wordt gewaarborgd.
In 2001 is een monitoringmeetnet voor de vis-stand van de Vlaamse oppervlaktewaters van
start gegaan. Dit visstandsonderzoek wordt uit-gevoerd door het Instituut voor Bosbouw en Wi l d b e h e e r. De bedoeling is de kwaliteit van de visstand te onderzoeken om aldus ook een beeld te verkrijgen van de ecologische water-k w a l i t e i t . De gegevens worden in een databanwater-k i n g e v o e r d . Dit meetnet omvat circa 900 meet-p u n t e n , waarvan 550 omeet-p stromende waters. D e z e locaties zullen om de twee à drie jaar bemon-sterd worden. In het Netebekken werden een 48-tal bemonsteringsplaatsen geselecteerd. I n 2002 zullen een vijftiental plaatsen bemonsterd w o r d e n , onder andere op de Grote Nete, d e Achterste Nete, de Voorste Nete, de Witte Nete, de Wa m p, de Desselse Nete, het Kleine Neetje en de Looiendse Nete.
In het advies wordt een diversiteit van 39 s o o r-ten vermeld. Dit hoge soorr-tenaantal is mede het resultaat van de inspanningen die gebeuren ter verbetering van de waterkwaliteit. De hoge hen-geldruk op het Albertkanaal toont dan ook aan dat het een goed hengelwater is.
Toch zal in de toekomst een nieuwe bedreiging opduiken voor de visstand op het A l b e r t k a n a a l . Op 14 december 2001 heeft de Vlaamse rege-ring een concessie gegund voor het bouwen en exploiteren van zes waterkrachtcentrales op het A l b e r t k a n a a l . De negatieve impact van water-krachtcentrales op de visstand is niet onbekend. In het buitenland werd heel wat onderzoek ver-richt naar schade die turbines kunnen veroorza-k e n . De cijfers (5 tot 90 % mortaliteit) tonen aan dat maatregelen voor de maximale bescher-ming van de visstand essentieel zijn.
