Informatie bij de lessenserie beeldend van Land van Scala
Kleuterkunst museum
Gemaakt door: Marjelle Barneveld Korte
omschrijving lessenserie:
Beeldende lessen rondom het thema MUSEUM en KUNST
Het gemaakte werk kan na vier weken gepresenteerd worden in het kleuterkunst museum.
Het is voor de leerkracht goed mogelijk om het thema museum en kunst naast de lessen van Scala verder vorm te geven in de klas. Hiervoor worden enkele suggesties gedaan.
Doelgroep: Groep 1 en 2 Aantal leerlingen
per groep:
Ca. 20 Lesduur: 1,5 uur
Beginsituatie: Lessen zijn afgestemd op de beeldontwikkeling van kinderen in de leeftijd van 4 en 5 jaar en verondersteld een leeftijd gerelateerde basiservaring met beeldende materialen en technieken.
Voorbereiding groepsleerkracht:
-Werkruimte creëren en materialen klaarzetten (zie ook inrichting klaslokaal) -Verspreiden van een brief met informatie over het project voor
ouders/verzorgers: deze brief bevat informatie over het project, er wordt gevraagd of kinderen iets mee willen nemen voor de tweede les en er staat informatie in over de afsluitende tentoonstelling.
-Hulp ouders inschakelen bij grotere groepen (als richtlijn 1 begeleider per 6-7 kinderen, dus naast leerkrach en vakdocent evt. stagiaire en evt. ouders) Gewenste
inrichting van het lokaal:
Geschikte ruimte inrichten om met een groep kleuters te kunnen werken:
In les 1 en les 3 werken de kinderen aan tafels;
tafels in groepjes voor ca.6 kinderen zodat kinderen samen kunnen doen met spullen.
Indien gewenst iets om de tafels af te dekken of schoonmaakspullen.
Extra tafel om spullen klaar te zetten/weg te kunnen leggen.
Plek om het gemaakte werk op te hangen/neer te leggen in de eerste les.
Het werk uit de derde les moet liggend drogen, dit vraagt ruimte.
In les 2 en les 4 kan er op de grond gewerkt worden bijv. in het speellokaal. De vloer kan schoongehouden worden met stevig afdekfolie. Daarbij graag enkele tafeltjes waarop materialen kunnen staan.
In overleg kan op het eind het Kleuterkunst museum ingericht worden, dit kan in het speellokaal. Er is van elk kind een schilderij, er is ruimtelijk werk wat op banken gezet kan worden en er zijn een aantal grote schilderijen die op de grond gelegd kunnen worden.
Tips voor de leerlingen:
Trek niet je nieuwste kleren aan i.v.m krijt of verf vlekken.
School zorgt voor schorten.
Extra:
Bijlage voor de leerkracht
Er is bij deze lessenserie een uitgebreide bijlage voor de leerkracht. Hierin is opgenomen:
Lessuggesties voor de leerkracht om het onderwerp museum en kunst verder uit te breiden naast de lessenserie
Informatie brief voor ouders/verzorgers
Kijkwijzer bij 3 portretten uit de kunst
Voor de lessen vragen wij van de docent om de materialen die voor de lessen nodig zijn van te voren klaar te zetten. Het papier om op te werken en de meer specifieke materialen worden door de scaladocent mee gebracht.
Les 1 Kijk mij eens (portret)
Plakkaatverf rood of magentha, geel, lichtblauw, zwart
Plastic borden voor de verf Potjes OI inkt
Scharen Lijm
Les 2 De schatkist
Afdekfolie voor op de vloer Plakkaatverf alle kleuren
Plastic wegwerpbordjes voor verf Stevige kwasten
Prikpennen
Stapel tijdschriften Restjes stof of vilt
Papieren rondjes gekleurd papier Doos met kleine lege
verpakkingen/papierrolletjes Scharen en lijmflakons Les 3 Kleurige vis
Bakjes met beetje stevige glutofix
Bakjes met oliepastels: geel, rood, oranje, roze, wit
Potjes ecoline: rood, geel, oranje, roze, evt.
paars Potjes water Paar dozen tissues
Les 4 Het grote schilderij grote bak met water plakkaatverf: alle kleuren
plastic borden en bakjes voor de verf potten water
De vissen van vorige week Scharen en lijmflakons
Land van Scala; Kleuterkunstmuseum.
Bijlage: Lessuggesties voor de leerkracht om het onderwerp museum en kunst verder uit te breiden naast de lessenserie
Land van Scala komt bij groep 1 en 2 in de klas met het kleuterkunstmuseum. Vier weken lang zullen de kinderen beeldende lessen krijgen die helemaal aansluiten bij hun
leefwereld. Immers alles kan verwonderen, fascineren; alles kan kunst zijn als je er oog voor hebt. Hoe heerlijk om met materialen te mogen experimenteren, ontdekken wat de mogelijkheden zijn, iets scheppen, organiseren in een eigen beeldtaal.
Het is goed mogelijk om het Kleuterkunstmuseum ook buiten de land van Scala lessen om in de klas te laten leven. Daarom enkele aanvullende suggesties om hiermee aan de slag te gaan.
Voorbereidende lessen.
Al voor de lessenserie van land van Scala van start gaat kan de eigen leerkracht het thema
introduceren. Bespreek met de kinderen wat een museum is, wie is er wel eens geweest, wat is er te zien, wat is kunst. Neem als je hebt een schilderij of beeld o.i.d. mee en vraag of de kinderen thuis ook kunst hebben.
Bekijk daarna drie afbeeldingen van portretten uit de kunst. Bij deze afbeeldingen is een kijkwijzer om het te bespreken met de kinderen.
Eerste les.
In de eerste les staan de kinderen uitgebreid stil bij ‘je eigen gezicht’ en maken ze een tekening/schilderij hierbij.
Daarnaast kunnen de kinderen met de eigen leerkracht een Picassoportret maken. Gebruik hiervoor de bijgevoegde kopie van een schilderij van Picasso en kopieer deze op A3 formaat voor elk kind.
Daarnaast is nodig: wit papier A3 formaat, dikke zwarte stift, zwart of gekleurd papier A3 formaat, scharen, lijm en kleurpotloden of ecoline.
De kinderen knippen het portret uit elkaar over de lijnen zodat ze ogen, haar, mond, neus e.d. krijgen.
Op het witte papier tekenen ze met de zwarte stift groot hoofd die ze uitknippen en op het zwarte of gekleurde papier plakken. Daarna komen de uitgeknipte onderdelen daarop waarmee ze een eigen nieuwe compositie maken. Alles netjes vastplakken.
Daarna het eigen Picasso portret nog mooi kleuren of verven.
Voor jonge kinderen die nog niet goed kunnen knippen kan het kopieerblad weggelaten worden.
Gebruik gekleurd papier A3 formaat voor de ondergrond en verschillende kleuren papier kleiner formaat, zwarte stiften en lijmstiften. Teken op het grote papier een mooi groot hoofd en nek met de stift, een mooie stevige lijn. Met het kleine papier kunnen ze scheuren en daarmee ogen, neus, mond, oren en haren maken. Alle kleuren willekeurig gebruiken en alles goed vast plakken. Met de stift mag er rustig nog weer bijgetekend worden!
Knip blad Picasso, afdrukken op A3 formaat
Tweede les.
In de tweede les maken de kinderen een doos met een kunstvoorwerp…….
Evt. kan de eigen leerkracht nog verder doorwerken aan dit onderwerp met de nieuwe ideeën die kinderen hebben in de nabespreking bijv. voorwerpen beplakken/ beschilderen/ aan elkaar maken.
Wat dacht je van een kunstmobile van kopjes, borden en bestek die bewerkt zijn met bijv. verf en stukjes goudpapier, of met papiermache met stukjes gekleurd tijdschriftenpapier.
Wat hier ook op aan zou kunnen sluiten is ‘verzamelen’. Dingen die je heel mooi vindt gaan mensen soms ook verzamelen en ze dan neerleggen of ophangen zodat iedereen het kan zien. Bedenk iets met de kinderen wat ze mooi vinden om te verzamelen bijv. steentjes, veertjes, doppen, postzegels, plaatjes van bootjes, labeltjes of zakjes van de thee……. Maak een verzamelhoek met verschillende bakjes of vellen papier waar het verzamelde gesorteerd kan worden.
Het verzamelde kan ook gebruikt worden voor kleine kunstwerkjes bijv. spiraalkunst: neem een stuk stevig papier of karton, begin in het midden met plakken van iets kleins en maak daar steeds nieuwe cirkels omheen.
Als de cirkels klaar zijn kunnen ze worden uitgeknipt en opgehangen. Leuk om meerdere kinderen aan te laten werken zodat de cirkels groeien……… (naast hobbylijm is contact lijm (bijv. groene tubes- HEMA) geschikt voor de wat grovere materialen)
Derde les.
Een les over vissen waarin we met warme kleuren gaan werken.
Voor kunstenaars zijn kleuren heel belangrijk. Soms kiezen ze voor ‘warme’ of ‘koele’ kleuren. De warme kleuren zijn de kleuren van de zon en van het vuur: geel, rood, oranje, roze. Bedenk samen dingen die allemaal rood, geel, roze of oranje zijn. Deze dingen kunnen getekend en gekleurd worden met oliepastels, lekker dik en vet. Kies evt. een thema bijv. fruit, bloemen, herfstbladeren,
snoepjes/lollies. Om de warme kleuren goed uit te laten komen kan de restvorm – om de tekeningen heen- donker gemaakt worden met donkergrijze- bijv. zwarte met water verdunde ecoline.
Of maak een hele grote poster waarop de kinderen plaatjes mogen plakken in warme kleuren, net zolang tot hij helemaal vol is………., dat wordt vast heel mooi.
Of maak er een warme kunstenaars week van door de klas met warme kleuren op te vrolijken: maak vlaggetjes in warme kleuren papier en bijv. beplakt met stukjes warme kleuren crepepapier. Bekijk wie er kleding aan heeft in warme kleuren of nodig de kinderen uit kleding in deze kleuren te dragen.
Vierde les.
In deze les werken we over water en gaan we juist met de koele kleuren werken: heel veel kleuren blauw.
Als het kleuterkunstmuseum gelijk aansluitend aan de laatste les is, is er niet zoveel gelegenheid om hier nog wat mee te doen maar als de eindpresentatie op een later moment is kun je ook nog een blauw week organiseren. Leuk om hier misschien iets te laten zien van Picasso en zijn blauwe periode of iets van Marc Chagall die veel met helderblauw heeft gedaan.
Een leuke beeldende les die op het werk -glas in lood -van Chagall aansluit kan zijn: teken met grijs of zwart oliepastel lijnen kriskras over je hele papier. Schilder met verschillende kleuren blauwe ecoline de vlakjes in (maak bakjes met verschillende kleuren door lichte en donkerblauwe ecoline te
gebruiken en deze niet of juist heel sterk te verdunnen, maak een hele donkere blauw door er klein beetje zwart bij te doen enz.)
Bij Chagall zien we heel veel blauw en een klein beetje kleur die daardoor juist heel mooi uit komt.
Laat de kinderen uit fel gekleurd papier kleine vormpjes knippen en op de blauwe ondergrond plakken. Bij je jongste kinderen kan dit helemaal abstract zijn, de oudere kinderen kunnen met de
vierkantjes, hoekjes, strookjes e.d. iets van een voorstelling maken zoals een huisje, een boompje, een beestje.
Natuurlijk kun je van deze week een echte blauwe week maken met slingers, kleding en een poster in het blauw.
Tot slot:
Een leuk filmpje over kunst maken is van Koekeloere- de aflevering: écht nep (thema kunst) Misschien heeft er iemand een schildersezel die in de klas mag staan om samen met
schilderspulletjes, een schildersjas en een pet een echte kunstenaarshoek te maken….
Bij een kleuterkunstmuseum past misschien wel een museumbezoek bij een museum in de buurt….
Land van Scala; Kleuterkunstmuseum.
Bijlage: Informatie brief voor ouders/verzorgers
Deze informatie kan door de eigen leerkracht aangevuld worden als het thema in de klas nog verder uitgebreid wordt en/ of als de lesweken worden afgesloten met de opening van het
kleuterkunstmuseum.
De komende weken komt Land van Scala in de klas om beeldende lessen te geven rondom het thema Kleuterkunst museum.
In de tweede les gaan de kinderen werken met een ‘kunstschat’; een klein voorwerp dat ze zelf heel mooi vinden of dat ze heel mooi kunnen maken. Het is de bedoeling dat elk kind zijn eigen
kunstschat meeneemt, denk aan een hele mooie steen die ze een keer op vakantie gevonden hebben, of een speciaal lepeltje of kopje, of een klein popje of autootje die ze erg mooi vinden. Het mag iets zijn wat al bijzonder is maar het mag ook een klein voorwerp zijn wat ze nog heel bijzonder gaan maken door het te beplakken of te verven……. In elk geval is of wordt het een schat die in het museum komt en dan te zien is in een speciaal daarvoor gemaakte doos. Ook deze doos moeten de kinderen zelf meenemen, denk aan een klein doosje uit de supermarkt of een stevige schoenendoos.
Afmetingen ca. 20 tot 30 cm
De doos en het voorwerp moeten bij elkaar passen, het voorwerpje moet ruimschoots in de doos passen.
Daarnaast gebruiken we in deze les o.a. tijdschriften, kleine verpakkingsdoosjes en lapjes kleurige stof. Ook deze materialen zijn welkom in de klas.
De tweede les vindt plaats op………….
Graag vooraf de spullen meegeven aan uw kind.
Land van Scala; Kleuterkunstmuseum.
Bijlage: kijkwijzer bij het bespreken van drie portretten uit de kunst.
Wat in deze kijkwijzer aan bod komt zijn vormen, de uitdrukking en de omgeving van een portret.
Ook de manier waarop een schilderij gemaakt is voegt iets toe. Een schilderij heeft iets te vertellen, het laat iets zien over de persoon die er op staat.
De portretten die je samen gaat bekijken zijn van de volgende schilderijen:
1. ‘Zelfportret’ van Rembrandt.
2. ‘Zittende vrouw’ van Picasso.
3. ‘Generaal’ van Enrico Baj.
In deze lesbrief vind je vragen die kunnen helpen om de portretten te bekijken en te bespreken. Het is fijn als de 3 portretten tegelijk zichtbaar zijn zodat de kinderen kunnen vergelijken.
Inleiding.
Gesprekje over kunst:
Wat is kunst: een beeld of een schilderij, iets wat is gemaakt om naar te kijken.
Waar kun je kunst bekijken: in een museum, beelden ook wel buiten op straat.
Wie heeft er thuis kunst/ een beeld/ een echt schilderij: hoe ziet dat er uit/ wat staat er op…………..
Wie maakt er kunst: de kunstenaar maar als je iets maakt en het wordt heel mooi dan ben je zelf ook een beetje een kunstenaar……….
Vandaag gaan we portretschilderijen van echte kunstenaars bekijken.
Op een portretschilderij zie je het gezicht van één persoon.
1. ‘Zelfportret’ van Rembrandt.
2. ‘Zittende vrouw’ van Picasso.
3. Generaal’ van Enrico Baj.
Kunst bekijken en bespreken.
Bekijk eerst met de kinderen wat de verschillen zijn tussen de 3 schilderijen.
Hierbij kun je ingaan op het materiaalgebruik bijv. het is getekend of geschilderd, de kleuren bijv. het zijn lichte, vrolijke of sombere kleuren.
Kinderen kunnen ook gewezen worden op de herhaling bijv. het is hetzelfde oog, het is dezelfde stof, het heeft dezelfde lijntjes.
Andere vragen die helpen om de reproducties te bekijken en te bespreken zijn:
Op welk schilderij zie je de persoon het meest echt? (‘Zelfportret’ van Rembrand)
Op dit schilderij heeft de kunstenaar zichzelf geschilderd, als je heel goed kijkt kun je dat ergens aan zien. (hij heeft kwasten en een verfbord in zijn hand)
Vind je dit ook het mooiste schilderij, waarom wel/ niet?
Er is een kunstenaar die van zijn schilderijen een soort slordige puzzel maakt. Welk schilderij zou van hem zijn? (‘Zittende vrouw’ van Picasso; het gezicht is scheef, de vrouw heeft een hele grote neus, er zijn wel drie ogen, je kunt ook niet goed zien waar de zittende vrouw heen kijkt)
Wat zie je nog meer op dit schilderij behalve de vrouw? (een stoel en het hele schilderij is versierd met rechte en ronde lijntjes en stippen)
De titel van het derde schilderij is ‘Generaal’. Een generaal is belangrijk, hij doet goede dingen, het is iemand die aan anderen verteld wat ze doen moeten. Waaraan kun je zien dat het een generaal is? (aan de medailles en aan de sjerp)
Hoe vind je dat de Generaal kijkt? Streng, boos, verschrikt; wat zou er aan de hand zijn? Let hierbij op de houding; valt hij of vliegt hij door de donkere lucht, en wat is er met de kleding, hoe komen al die rode vlekken er op….. is het eigenlijk wel een echte generaal?
Welk schilderij zou het oudste zijn (Rembrandt) en waaraan kun je dat zien? (aan de kleding, kleuren van vroeger, lang geleden werden mensen altijd zo echt mogelijk nageschilderd en bij de moderne schilderijen zien de mensen er soms heel anders uit dan in het echt)
Alle vragen zijn suggesties, aanknopingspunten om met de kinderen in gesprek te gaan en ze uit te nodigen om het werk goed te bekijken. Strikte antwoorden zijn hier ondergeschikt aan, laat kinderen rustig fantaseren en op elkaar reageren. Sommige dingen zullen voor de kinderen echt nieuw zijn zoals bijv. bij het laatste punt, dit kan dan uitgelegd worden.
Informatie bij de lessenserie beeldend van Land van Scala Lessenserie Natuur, groep 3-4.
Gewenste inrichting van het lokaal:
Tafels in groepjes van 4-6 zodat kinderen samen kunnen doen met spullen.
Indien gewenst iets om de tafels af te dekken of zorgen voor schoonmaakspullen.
Extra tafel om spullen klaar te zetten/weg te kunnen leggen.
Plek om het gemaakte werk op te hangen/neer te leggen.
Tips voor de leerlingen:
Trek niet je nieuwste kleren aan i.v.m krijt of verf vlekken.
School zorgt voor schorten.
Voor de lessen vragen wij van de docent om de materialen die voor de lessen nodig zijn van te voren klaar te zetten. Het papier om op te werken en de meer specifieke materialen worden door de scaladocent mee gebracht.
Les 1 schilderachtige zee
Plakkaatverf: zwart, wit, lichtblauw, donkerblauw, rood en geel
Plastic wegwerpborden, 1 per kind + aantal extra Voor elk kind een grote varkensharen kwast Zwart papier, ca. 1 A5je per kind
Scharen Lijm flacons
Les 2 kriebelbeestjes tussen de blaadjes Ecoline rood/ roze / geel/ blauw
Potten water
Tissues/droogdeppapier
Plakkaatverf: rood, roze, geel, blauw, wit Potloden
Scharen Kleurpotloden Les 3 kleurige dieren
Oliepastels Potjes OI inkt Potten water
Plastic wegwerpborden, ca. 1 per 2 kinderen Tissue of droogdeppapier
Scharen en lijm
Les 4 holle/bolle vorm van klei Potten water
Les 5 grote witte vogel in de lucht Oliepastels min. 1 doosje per 2 kinderen Plakkaatverf: licht- en donkerblauw, geel, wit Plastic wegwerpborden 1 per 2 kinderen Kleine bakjes of bordjes om 1 kleur verf op te doen
Middelgrote penselen
Een stapel natuurtijdschriften Scharen
Lijm
Les 6 scalaland dier
Plakkaatverf: oker geel, rood, lichtblauw en donkerblauw
Plastic wegwerpborden, 1 per kind OI inkt
Middelgrote en grote penselen Scharen
Smeerbare lijm (met kwastjes) Oude kranten
Tissue
Informatie bij de lessenserie beeldend van Land van Scala Lessenserie vroeger, groep 5-6.
Gewenste inrichting van het lokaal:
Tafels in groepjes van 4-6 zodat kinderen samen kunnen doen met spullen.
Indien gewenst iets om de tafels af te dekken of zorgen voor schoonmaakspullen.
Extra tafel om spullen klaar te zetten/weg te kunnen leggen.
Plek om het gemaakte werk op te hangen/neer te leggen.
Tips voor de leerlingen:
Trek niet je nieuwste kleren aan i.v.m krijt of verf vlekken.
School zorgt voor schorten.
Voor de lessen vragen wij van de docent om de materialen die voor de lessen nodig zijn van te voren klaar te zetten. Het papier om op te werken en de meer specifieke materialen worden door de scaladocent mee gebracht.
Les 1 rotstekeningen Zwart papier 35 x 50 cm Lijmflacons/ sterke lijm
De kinderen krijgen vieze handen deze les, graag zeep en afdroogmateriaal.
Les 2 kastelen
Flacons met ecoline in geel en blauw Potloden
Scharen
Doosjes oliepastels (de echte vette!) tissue
Les 3 portret met emotie (voorbereidende les) Les 4 portret met emotie
Plakkaatverf in de kleuren rood, geel, blauw, wit, zwart
Plastic wegwerpborden, 1 per kind Potten water
Middelgrote / grote penselen Voor ieder kind een dun penseel Les 5 kleurige dieren (Cobra stijl)
Oliepastels, de echte vette!
Gekleurd papier, beetje stevig in mooie heldere kleuren bijv. A5 formaat, ca. 3 velletjes per kind nodig
Lijm, bij voorkeur plakstiften 1 per kind
Les 6 wapenschild Potlood en gum scharen
Sterke lijm
Plakkaatverf in de kleuren rood, geel, blauw, wit en zwart
Kleine/middelgrote penselen, 1 per kind Plastic wegwerpborden 1 per 2 kinderen Potten water + tissues
Zwarte kleurpotloden
Informatie bij de lessenserie beeldend van Land van Scala Lessenserie reizen/ de wereld, groep 7-8.
Gewenste inrichting van het lokaal:
Tafels in groepjes van 4-6 zodat kinderen samen kunnen doen met spullen.
Indien gewenst iets om de tafels af te dekken of zorgen voor schoonmaakspullen.
Extra tafel om spullen klaar te zetten/weg te kunnen leggen.
Plek om het gemaakte werk op te hangen/neer te leggen.
Tips voor de leerlingen:
Trek niet je nieuwste kleren aan i.v.m krijt of verf vlekken.
School zorgt voor schorten.
Voor de lessen vragen wij van de docent om de materialen die voor de lessen nodig zijn van te voren klaar te zetten. Het papier om op te werken en de meer specifieke materialen worden door de scaladocent mee gebracht.
Les 1. Vreemde voertuigen OI inkt, kroontjespennen
Kleine plastic bordjes, ca. 1 per 2 kinderen Oliepastels
Ecoline in potjes (in ieder geval rood, geel, blauw en groen)
Potten water Scharen en lijm
Tissues of ander papier om te deppen
Les 2. Bouwen van gebouwen (1) Gekleurd papier A4 formaat (beetje stevig papier!) Scharen
Les 3. Bouwen van gebouwen (2)
Plakkaatverf in de kleuren blauw, geel en wit Plastic wegwerpborden, 1 per kind
Potten water Scharen en lijm
Les 4. Picassogitaar
Plakkaatverf rood, roze, geel, lichtblauw, donkerblauw, zwart en wit.
Plastic wegwerpborden, 1 per kind Kwasten in verschillende maten Scharen
Lijm flacons of lijmstiften, 1 per kind!
Les 5. De wereld van Hundertwasser Plakkaatverf: geel, rood, roze, lichtblauw Plastic wegwerpborden 1 per kind Kleine penselen
Ecoline: geel, rood/roze, lichtblauw en donkerblauw
OI inkt Potlood Potten water
Tissue of droogdeppapier
Les 6. Aboriginal art
Plakkaatverf: geel, rood, blauw, zwart en wit.
Plastic wegwerpborden 1 per 2 l.l.
Kleine/middelgrote penselen Potlood
Potten water
Tissue of droogdeppapier
