Jaarverslag over activiteiten NEN voor MKB 2

1

Jaarverslag

2020 over activiteiten NEN voor MKB

Algemeen

Het Midden- en Kleinbedrijf (MKB) is zowel op beleidsmatig niveau als op technisch-inhoudelijk vlak betrokken bij nationale normontwikkeling. Zo is het MKB via brancheorganisaties vertegenwoordigd in verschillende sectorale beleidscommissies van NEN. Op het technisch-inhoudelijke vlak is het MKB betrokken in 64% van de normcommissies. Alle normcommissies en de daarin te behandelen onderwerpen worden in principe voor het MKB van belang geacht.

Specifieke activiteiten 2020

In 2020 heeft NEN verdere invulling gegeven aan het vergroten van de maatschappelijke impact van normalisatie en de samenwerking met belanghebbende partijen, waaronder het MKB. Specifiek voor MKB heeft NEN o.a. de volgende activiteiten ontplooid:

1. MKB Innovatiemakelaar

- NEN heeft in 2020 gewerkt aan een verdere verbreding van het concept MKB Innovatiemakelaar, zowel qua thematiek als qua doelgroep. Het concept is verbreed naar innovatieve Nederlandse bedrijven, dus naast MKB-bedrijven ook start-ups en researchers met innovatieve concepten en nieuwe technologieën als uitgangspunt.

- De MKB Innovatiemakelaar brengt binnen omgevingen waar start-ups, scale-ups e.d. actief zijn normalisatie proactief onder de aandacht. Deze zichtbaarheid van normalisatie is belangrijk. Immers wanneer een startende ondernemer niet weet dat er relevante eisen of normen van toepassing zijn op zijn innovatieve concept, of deze niet op waarde kan schatten, zal men hier ook geen gebruik van maken of rekening mee houden. Mogelijk ervaart men dan in een later stadium onnodige drempels.

MKB-ondernemers en/of faciliterende partijen die te maken krijgen met voor hen onduidelijke situaties worden door NEN wegwijs gemaakt door een heldere aanpak te formuleren. Dat gebeurt simpelweg door te verwijzen naar de juiste instanties en personen, of meer diepgaand, te

onderzoeken hoe bepaalde uitdagingen opgelost kunnen worden.

- In 2020 is de ‘flowchart aanpak’ verder vormgegeven. Deze is erop gericht om houders van

innovatieve concepten (MKB, startups, onderzoekers, etc.) te informeren over normen, normalisatie, hen te ondersteunen bij hun zoektocht naar relevante eisen en regelgeving en te adviseren over de juiste aanpak met betrekking tot normalisatie en bescherming. Het doel van de flowchart sluit aan bij het wegwijs maken en ondersteunen van het innovatieve MKB bij het maken van de juiste keuzen met betrekking tot normen en normalisatie.

De flowchart – NENnovation funnel - bestaat uit een spectrum van tools, assessments en video testimonials. In Q2 is een testversie opgeleverd, in Q3 is de tool uitgebreid getest in de doelgroep en in Q4 is de tool verder ontwikkeld inclusief een Engelstalige versie ervan. Vanaf Q1 2021 zal deze tool volledig operationeel zijn en worden gepromoot onder de doelgroep ‘innovatieve concepthouders’.

De tool ondersteunt de doelgroep in de verschillende stappen van de innovatiefunnel en zorgt daarnaast voor een screening van concepten die kansrijk zijn, zowel qua marktpotentie, qua

standaardisatiemogelijkheden als qua impact. Deze tool vormt daarmee een belangrijke methode om echt kansrijke innovatieve concepten te selecteren waar vervolgens een normalisatieaanpak op kan worden gezet (die verder gaat dan alleen adviseren of voorlichten).

1 Over deze activiteiten is gerapporteerd aan CEN/CENELEC ten behoeve van de jaarlijkse rapportage in het kader van de Europese richtlijn EU 1025/2012.

2 De activiteiten die in de rapportage genoemd worden zijn onverkort ook bedoeld om - naast het MKB - maatschappelijke belanghebbenden, zoals consumenten-, milieu- en werknemersorganisatie te betrekken bij normalisatie en normen.

2

Voorbeelden van ondersteuning van MKB-bedrijven door NEN:

- Een startup is ondersteund met betrekking tot het stimuleren van een brede marktacceptatie van de standaard bouwsteen die dit bedrijf heeft ontworpen. Er ligt een voorstel voor een fast track

normalisatietraject, besluitvorming wordt na de zomervakantie verwacht. Doel is om de

standaardbouwsteen in een normdocument vast te leggen, minimale eisen op te nemen voor de kwaliteit van alternatieve en recycled bouwmaterialen voor de productie van de bouwsteen en een procedure om vast te stellen of aan deze eisen wordt voldaan.

- Een startup produceert twee stoffen ammoniumfosfaat en magnesiumsulfaat - die worden gebruikt als vlamvertragers - uit ‘ballast’ van afvalwater (grondstoffen strufiet en magnesiumfosfaat).

Resultaat: upcycling, vermindering stikstofuitstoot, ballast wordt een intermediair product en verdwijnt in het proces. NEN heeft deze startup ondersteund bij het zoeken naar de relevante normen.

- Een startup ontwikkelt en produceert een laadrobot voor het automatische laden van elektrische voertuigen. Dergelijke cross-sectorale innovaties hebben te maken met een breed scala aan

bestaande normen en zorgen vaak voor nieuwe risico’s / gevaren die nog niet in bestaande normen zijn vastgelegd. Dit laatste vormt een aanknopingspunt voor een nieuw normalisatietraject. Op advies van NEN brengt dit bedrijf deze nieuwe risico’s in kaart.

- NEN ondersteunt een MKB-bedrijf bij de inventarisatie van relevante Technische Commissies op Europees niveau en normalisatietrajecten op het gebied van tapijten en lijmen.

2. NEN Spec

In 2020 heeft NEN met de NEN Spec een ‘fast track’ normproduct ontwikkeld waarmee in een korte doorlooptijd én met de kwaliteitseisen van NEN tot een normproduct kan worden gekomen. De NEN Spec is in eerste instantie toegepast rond enkele COVID-19 gerelateerde onderwerpen. Het fast track product is daarnaast zeer geschikt voor het vastleggen van specificaties van innovatieve concepten en past dan ook goed bij de doelgroep van innovatief MKB.

3. Samenwerking tussen NEN en Octrooicentrum NL (onderdeel van RVO)

NEN heeft de samenwerking met het Octrooicentrum Nederland verder uitgebreid om gezamenlijk het innovatief MKB beter te bedienen, daar waar het kaders met betrekking tot normalisatie en octrooien betreft. Normalisatie kan ingezet worden als effectief middel om het vertrouwen in, en de acceptatie van, innovaties te vergroten. Octrooien beschermen uitvindingen van een technisch product of proces.

Beide instrumenten bieden kaders en houvast die al tijdens het innovatieve ontwikkelproces ingezet kunnen worden om bij te dragen aan het succesvol op de markt brengen van innovaties.

In de NENNovation funnel (zie ook onder het kopje ‘1. MKB Innovatiemakelaar’) wordt nadrukkelijk de verbinding gelegd tussen standaardisatie en patenteren. De doelgroep wordt geholpen met informatie, voorlichting en een stappenplan om een goede afweging te maken tussen geheimhouding, bescherming van intellectueel eigendom en standaardisatie. Deze aspecten kunnen elkaar echter ook heel goed versterken. De tool richt zich hier eveneens op.

4. Samenwerking tussen NEN en The Green Village Delft

NEN heeft een samenwerkingsovereenkomst met The Green Village in Delft om te helpen de innovaties, die op de locatie getest worden, door middel van het instrument normalisatie sneller marktrijp te maken. NEN helpt daarbij zowel MKB als ook grote bedrijven snel relevante normen te identificeren of normalisatietrajecten te starten. Dit helpt kwaliteit, efficiëntie, veiligheid, duurzaamheid en handel te verbeteren.

In samenwerking met The Green Village / Waterstraat is in 2020 een workshop georganiseerd waarbij behoeften aan standaarden voor maatregelen voor waterinfiltratie in kaart zijn gebracht. Deze workshop – rol van de MKB Innovatiemakelaar - vormde een belangrijke basis voor een nader onderzoek naar normalisatiebehoeften in het kader van OSKA, het Overleg Standaarden

3

Klimaatadaptatie. De conclusie is dat er een sterke en gedeelde behoefte bestaat aan een standaard die kwaliteit en prestatie van infiltrerende maatregelen beschrijft. Dit wordt nu vanuit de bestaande nationale commissiestructuur opgepakt.

5. Overige samenwerkingsverbanden

O.a. voor de invulling van de rol van de innovatiemakelaar is het aantal samenwerkingsverbanden in 2020 verder uitgebreid. Voorbeelden hiervan zijn de samenwerking met Techleap, Erasmus Center for Entrepreneurship en Yes Delft Students. Een samenwerkingsverband met TNO is in de maak .

6. Laagdrempelige platforms voor specifieke normalisatieonderwerpen

Verdere ontwikkeling van laagdrempelige platforms voor specifieke normalisatieonderwerpen, waarbij deelname tegen een gereduceerd tarief mogelijk is vanwege schaalvergroting door meer deelnemers.

Met name eindgebruikers en kleine bedrijven maken hier gebruik van. Bij een platform kan gedacht worden aan een communicatieschil rond een normcommissie waarbij informatie, kennis en interactie is met de leden van het platform. Het kan echter ook gaan om een (online) platform waar andere vormen van dienstverlening bij elkaar komen. De platforms voorzien in een behoefte van bedrijven die geen tijd hebben om deel te nemen aan een normcommissie, maar die wel tijdig geïnformeerd willen worden over relevante ontwikkelingen. Het aantal platforms is gegroeid van 4 in 2018 naar 7 in 2019 en nu 13 in 2020³.

Een dergelijk platform komt normaal gesproken twee keer per jaar bijeen. De platforms hebben in 2020 qua gebruik helaas veel hinder ondervonden van COVID-19. In 2021 zal een nieuwe impuls worden gegeven aan de groei van het aantal platforms en de toename in het gebruik hiervan.

7. NEN Gebruikersplatform

De ‘eindgebruiker’ is degene die er hinder van ondervindt als een norm niet goed is toegespitst op hun gebruik. Op dit moment ontvangt NEN geen feedback van eindgebruikers. Zij zijn de gebruikers, en juist daarom is het belangrijk dat ook zij meedenken over de ontwikkeling van normen. Daarnaast wil NEN dat iedereen deelneemt op een ‘level playing field’ bij het ontwikkelen van normen. Dat betekent dat het voor iedere partij even makkelijk moet zijn om deel te nemen aan het proces. Daarbij hoort ook vertegenwoordiging vanuit consumenten en eindgebruikers. Een nieuwe vorm van

gebruikersparticipatie is gevonden in het ‘NEN Gebruikersplatform’. Dit is een horizontaal platform dat als taak heeft de deelname van gebruikers aan normalisatie te bevorderen. Het betreft een nieuwe samenwerkingsvorm tussen NEN en verschillende belangenvertegenwoordigers van gebruikers, consumenten en burgers.

In februari 2020 heeft een kick-off bijeenkomst plaatsgevonden. Het is belangrijk om samen te werken, dát werd door iedereen die bij die bijeenkomst aanwezig was erkend. Niet alleen voor het draagvlak en de kwaliteit van normen, ook omgekeerd is aansluiting relevant voor genoemde organisaties om een eigen (individueel) belang te behartigen. Betrokkenheid in normalisatie is voor

belangenvertegenwoordigers van gebruikers, consumenten en/of burgers niet minder belangrijk dan voor meer traditionele leden van het normalisatiewerk (veelal afkomstig uit industrie of controlerende instanties). Echter, het traditionele normcommissielidmaatschap blijkt hier onvoldoende in te kunnen faciliteren. Middels het Gebruikersplatform – waar NEN en belangenvertegenwoordigers van gebruikers, consumenten en burgers samenkomen – wordt getracht de verbinding op een andere manier aan te gaan. Het jaar 2020 heeft verder gediend als pilotjaar om te onderzoeken hoe verder vorm en invulling te geven aan het idee ‘Gebruikersplatform’.

3 De huidige platforums zijn: NEN 7510, HKZ. INK, Platform Managementsystemen, CB23, ATEX, NEN 1010, SIL, Cyber security (in oprichting), AI (in oprichting), NEN-EN-IEC 60204, Data Analyzers en Installatie Verantwoordelijke.

4 8. NEN-Gids ‘Co-productie met gebruikers’

De partijen die aan tafel zitten, vertegenwoordigen hun eigen belangen, maar wie behartigt de belangen van partijen die niet deelnemen? Mensen en organisaties kunnen niet verplicht worden tot deelname.

Maar het laten bij het informeren van deze partijen over een nieuw normontwikkelingstraject is onvoldoende, zeker als het gaat om partijen die over het algemeen te weinig zijn vertegenwoordigd in standaardisatie, zoals gebruikers en SME’s. Dit is de mening van de ‘Joint initiative on standardization’

en de Europese Commissie. CEN en ISO hebben aangegeven dat het beter moet. En ook NEN is die mening toegedaan.

Om geloofwaardigheid van het standaardisatieproces te behouden moeten normcommissies beter hun best doen ook de belangen van de gebruikers te behartigen, zelfs als deze het standaardisatieproces te administratief, duur, tijdrovend of technisch vinden. Om hierbij behulpzaam te zijn heeft NEN een gids voor secretarissen van normcommissies ontwikkeld. Deze NEN-gids ‘Coproductie met gebruikers’ geeft hierover richtlijnen. In de gids wordt uitgelegd hoe een strategie te ontwikkelen samen met een normcommissie om de belangen van gebruikers te inventariseren en te behartigen.

9. Stakeholderanalyse tool

In 2020 is een digitale stakeholderanalyse tool ontwikkeld, waarmee op basis van kunstmatige intelligentie op het internet alle relevante stakeholders worden gezocht met betrekking tot een

specifiek onderwerp. Deze tool leidt ertoe dat vooral ook de stem van kleine partijen – waaronder MKB – wordt gehoord. Deze partijen worden vervolgens benaderd voor deelname aan normalisatie.

10. Evenementen en infobijeenkomsten

Ontwikkeling van speciaal voor het MKB bedoelde gratis of tegen laag tarief te organiseren

evenementen en infobijeenkomsten, zoals het World Standards Day evenement. World Standards Day is in 2020 als gevolg van COVID-19 digitaal georganiseerd, verspreid over een week. De uitreiking van de NENnovation award vond plaats tijdens deze happening.

11. NENnovation award

Voor het vierde jaar op rij is de NENnovation Award uitgereikt in 3 categorieën, te weten

commissieleden/klanten NEN, start-ups en studenten. De NENnovation award is in het leven geroepen omdat normalisatie en innovatie nauw met elkaar verbonden zijn. Succesvolle innovatie vraagt om aandacht voor technologische, economische, maatschappelijke en duurzame aspecten en daarmee de betrokkenheid van meerdere stakeholders. Slagingskansen van innovatieve concepten worden door normalisatie vergroot en marktacceptatie krijgt een impuls. Dit jaar heeft NEN voor de awards wederom samengewerkt met partners die zich ook hard maken voor het innoverend vermogen in Nederland en die ook overtuigd zijn dat normen een kunnen rol spelen bij de acceptatie en uitrol van een innovatie.

Deze partners hebben ook een vertegenwoordiger in de jury afgevaardigd.

De NEN directie heeft vanwege Covid-19 de awards op locatie bij de winnaars in het land uitgereikt. Op social media, de NEN website en NEN Magazine zijn filmpjes van alle genomineerden, een filmpje van de uitreiking en interviews met winnaars gepubliceerd. Op die manier kon ook in 2020 in ruime mate publiciteit worden gegeven aan de genomineerden en winnaars en hun innovaties.

12. CEN CENELEC SME WG

NEN maakt deel uit van de SME Workgroup van CEN CENELEC. In deze werkgroep wordt gewerkt aan het beter bedienen van het MKB in relatie tot normalisatie. Een van de acties richt zich op het ontwikkelen van een nieuwe e-learning tool voor deze doelgroep.

5 13. Overige activiteiten voor het MKB

- In november 2020 is de mogelijkheid tot deelname aan de International Workshop Agreement (IIWA)

‘Building guideline of emergency medical facility’ aangekondigd bij stakeholders via normcommissies, NEN-website, vakbladen, etc. Deze internationale workshop gaat in januari 2021 van start.

- Diverse normen en normontwerpen zijn in 2020 beschikbaar gesteld t.b.v. de zorgmarkt i.v.m.

COVID-19.

- Partijen zijn door middel van webinars met elkaar verbonden om ook ten tijde van COVID-19 bijeen te kunnen komen en kennis en ervaringen te kunnen delen in het verlengde van wet- en regelgeving.

- NEN heeft in 2020 meer dan tevoren als vraagbaak voor het MKB gediend. Door COVID-19 is de markt van medische hulpmiddelen aan verandering onderhevig. Er waren veel vraagstukken in het verlengde van normen die (nieuwe) partijen, importeurs wensten te gebruiken. Maar ook bleek NEN laagdrempelig en toegankelijk om partijen, kleinere organisaties wegwijs te maken in de wereld van wet- en regelgeving. Door onder andere te linken aan en te communiceren met overheidsorganen.

- Er heeft een versnelling van digitalisering in de zorg plaatsgevonden. Verschillende trajecten en initiatieven, met oog voor de kleinere bedrijven/organisaties, zijn opgestart.

- In het kader van COVID-19 acties is het MKB betrokken bij normontwikkelingsprocessen. Omdat deelname gratis was hebben ook (kleinere) marktpartijen bijgedragen in de taskforce voor de

ontwikkeling van NEN-Spec 2. NEN-spec 2 geeft aanbevelingen voor de oppervlakte en inrichting van diverse ruimten in een kantoorgebouw in het kader van de COVID-19-maatregelen.

- Er heeft een actieve benadering van deze groep stakeholders voor verschillende commissies plaatsgevonden. Vragen vanuit deze groepen stakeholders (via TopDesk) zijn beantwoord en de belangen van zulke organisaties binnen de normcommissies voor een beter draagvlak zijn actief gepromoot.

- Er is financieel tegemoet gekomen aan de subcommissie/werkgroep Event Structures i.v.m.

COVID-19.

- Vanuit het platform/community “Industrie & Veiligheid”, waaraan MKB-bedrijven deelnemen, hebben er discussiesessies over de herziening van de machinerichtlijn plaatsgevonden.

- In samenwerking met verschillende MKB-organisaties is een verkenning uitgevoerd naar de mogelijke verspreiding van COVID-19 via de aerogene route en de behoefte aan normalisatie hieromtrent. Deze verkenning is uitgevoerd in opdracht van het ministerie van BZK.

- Gespreide betaling is mogelijk gemaakt.