GOED BESTUUR &TOEZICHT
PLATFORM
VOOR 4 2021 GOVERNANCE
www.goedbestuurentoezicht.nl jrg 17
Drieluik: Governance in de zorg
• Binnen het zorgstelsel, buiten de kaders 4
Gérard Brockhof en Jim Emanuels pleiten voor 4 speerpunten in de governance
• Het Medisch Specialistisch Bedrjf 14
Tessa van den Ende analyseert het toekomstperspectief van dit model
• ‘Als je het ziet misgaan, moet je uit je rol durven stappen’ 18
Interview met Jaap van Manen over het failissement van het Slotervaartziekenhuis en de MC Jsselmeerziekenhuizen
EN OOK: IN DE PRAKTIJK: JOOST DE BIE
25ROB VAN EIJBERGEN EN ANITA TEKAMP OVER HET
VERBETEREN VAN DE DYNAMIEK IN DE RAAD
28SUZANNE DE BOER-VERHEIJ, NICOLET JAGER,
MARLÈNE JANS, CAROLIEN MERKENS, ROLAND NOTERMANS EN CORA WIELENGA: HOE GOEDE
COMPLIANCE DUURZAME WAARDECREATIE VERSTERKT
32HANS HOEK SCHETST DE OVEREENKOMSTEN
TUSSEN GOVERNANCE IN DE VOC-TIJD EN NU
40WERKEN AAN D&I: CARRIE VAN DER KROON BIEDT
CONCRETE AANKNOPINGSPUNTEN
48FRANCOISE DORSMAN BESPREEKT 5 INZICHTEN OVER TOEZICHT
OP DE KWALITEIT VAN HET LEIDERSCHAP
56BONJE IN DE BOARDROOM? CORA REIJERSE EN RENE
RAVENHORST GEVEN CONSTRUCTIEF ADVIES
66De praktijk: 'Ieder ziekenhuis verdient een dokter in de RvT'
Introductie
Als je aan Joost de Bie vraagt hoe zijn leven is verlopen, dan noemt hij zichzelf een zondagskind. Alle belangrijke stappen in zijn leven zijn eigenlijk van een leien dakje gegaan. Zeker als hij het vergelijkt met wat aankomend geneeskundestudenten nú moeten doen om een plekje te veroveren, is hij van mening dat hij veel geluk heeft gehad.
‘Het allerbelangrijkste is dat je affiniteit hebt met de organisatie waar je op toeziet en dat je er ook echt energie van krijgt.’
Titel : De praktijk: 'Ieder ziekenhuis verdient een dokter in de RvT' Auteur : Puck Dinjens
Verschenen in : Goed Bestuur & Toezicht (Goed Bestuur & Toezicht 4/2021) Publicatiedatum : 30-12-2021
Tags : governance in de zorg
‘IEDER ZIEKENHUIS VERDIENT EEN DOKTER IN DE RVT’
IN GESPREK MET: JOOST DE BIE TOEZICHTHOUDER EN KINDERARTS OVER: KENNIS VAN KRACHTENVELDEN
Puck Dinjens
Als je aan Joost de Bie vraagt hoe zjn leven is verlopen, dan noemt hj zichzelf een zondagskind. Ale belang- rjke stappen in zjn leven zjn eigenljk van een leien dakje gegaan. Zeker als hj het vergeljkt met wat aankomend geneeskundestudenten nú moeten doen om een plekje te veroveren, is hj van mening dat hj veel geluk heet gehad. Geneeskunde was niet zjn eerste keuze en toch werd hj ingeloot. Kindergeneeskunde was daarentegen wél direct een voltrefer en ook daar wist hj gemakeljk een opleidingsplaats te vinden. Dat werd gecompleteerd met een bestuurljke rol als voorziter van de medische staf, kort na het afronden van zjn opleiding. Tot slot werd hj relatief jong toezichthouder; en ook dat liep eigenljk toevalig zo.
Wat voor soort dokter ben jj?
‘Ik heb er bewust voor gekozen om destjds bj een klein en persoonljk ziekenhuis te gaan werken. Dat sloot het beste aan bj mjn algemene praktjk, maar ook bj mjn beeld van de dokter die ik wil zjn. Het gaat mj niet zozeer om het exact naleven van protocolen of om het als eerste opsporen van een zeldzame aandoening.
Belangrjker vind ik de tevredenheid van de ouder:
voldoet mjn benadering aan de verwachtingen en ben ik in hun ogen een jne dokter? Ik kreeg vandaag – bj wjze van compliment – nog te horen dat ik “ingevlogen zou worden als ik op vakantie ga”. Zo’n uitspraak van een ouder maakt mjn dag helemaal goed.’
Tussenpersoon
‘Als voorziter van de medische staf was ik echt de tussenpersoon tussen de staf en de rvb. Daarbj ging het gesprek vooral over de kwaliteit van zorg. Sailant detail was dat ik in dienst van het ziekenhuis was, als een van de weinige dokters. Het ziekenhuis betaalde ook de vergoeding voor het voorziterschap, waarin ik vooral de 80 procent vrjgevestigde dokters vertegen- woordigde. Ik heb mj toen niet gerealiseerd dat dit, vanuit de governance gezien, een vreemde constructie was die tot broken had kunnen leiden. Gelukig is dat niet gebeurd.
Het was een leerzame en interessante tjd, die mj ook veel over het speelveld in ziekenhuizen heet geleerd.
Dokters leten vooral op hun eigen ‘winkel’, terwjl de
De praktjk
Goed Bestuur &Toezicht 4 2021 25
De praktjk
raad van bestuur vooral een langetermjnvisie had. Ik heb mj toen wel eens afgevraagd of ik bestuurder zou wilen worden, maar het feit dat ik dan mjn vak gedag zou moeten zeggen heet mj altjd weerhouden. Ik wil toch primair kinderarts bljven.’
Kjken buiten het reservaat
‘Als toezichthouder ben ik wél in staat om kinderge- neeskunde te combineren met een andersoortige rol.
Mjn eerste toezichthoudende positie heb ik eigenljk ook bj toeval verkregen. Voor een Zelfstandig Behan- del Centrum met drie dokters werden drie leden van toezicht gezocht. De motivatie was voledig extrinsiek:
omdat het ZBC een stichting in de zorg was, moest er een rvt worden ingesteld. De bemensing van die raad gebeurde via coöptatie: één van de dokters vroeg zjn buurman, maar die haakte af omdat hj daar weinig in zag. Toen heet een van de andere artsen mj benaderd en zo werd ik ‘het lid met de zorginhoudeljke kennis’.
Kennis van governance had ik echter nog helemaal niet. Ik ben er ook gewoon zo ingestapt. Ik moest het doen met mjn vaardigheden die ik als dokter had ontwikeld, zoals luisteren, doorvragen en goed omgaan met mensen. Bovendien vraag ik met mjn achtergrond in de raad van toezicht ook sneler waartoe iets moet dienen en wat de cliënt eraan heet.
Ook weet je beter hoe kwetsbaar een cliënt kan zjn: je ziet dageljks in je praktjk hoe mensen leven en met elkaar omgaan. Daardoor reikt je blikveld veel breder dan het reservaat waar je in je privéleven in verbljt.’
Bescheiden toezicht houden
‘Enkele jaren later zag ik een kleine advertentie in de Volkskrant, waar gevraagd werd naar een toezichthou- der voor een perifeer ziekenhuis. Ze zochten een medisch specialist met bestuurljke ervaring en ik dacht: dat ben ik! Later hoorde ik dat de bestuurder de doorslag heet gegeven bj de keuze voor mj, als jonge vent. Voor mj was dit ziekenhuis heel herkenbaar, het leek sterk op het ziekenhuis waar ik zelf werkzaam was.
Hoewel ik mj dus heel goed kon inleven in de situatie van de bestuurder en in de beleidskeuzes die hj moest maken, heb ik mj als toezichthouder vooral beschei-
‘Ik kan goed inschaten of en wanneer er
een conlict dreigt’
Goed Bestuur &Toezicht 4 2021 27
‘Het alerbelangrjkste is dat je ainiteit hebt met de organisatie waar je op toeziet en dat je er
ook echt energie van krjgt’
den opgesteld. Zolang wj als rvt volstrekt vertrouwen hadden in de bestuurder, was ik van mening dat je hem in de lead moest laten. Dat is natuurljk wel een jn ljntje, tussen een terughoudende of een meer nadrukeljke inbreng. Mjn stjl past het beste bj een goed functionerende organisatie waarin, en ik heb daar toevalig ook op mogen toezien, efectieve bestuurders hun zorgen open deelden met de raad en bovendien constructief omgingen met signalen van ons. Eigenljk heb ik een hekel aan conlicten, dus ook daar heb ik weer veel geluk mee gehad.’
Aanvoelen van gevoeligheden
‘De relatie tussen het Medisch Staf Bedrjf en de rvb is voor mj heel herkenbaar. Ik kan goed inschaten of en wanneer er een conlict dreigt. Voor leden van de raad die uit een andere omgeving komen, is het veel lastiger om zich in dit krachtenveld te verplaatsen en om de juiste inschating te maken. Dat is wel belangrjk, want als er strjd ontstaat ljkt die toch meestal fout af te lopen voor de bestuurder. Om goed toezicht te kunnen houden in een ziekenhuis, helpt het als je deze dynamiek kunt aanvoelen.
Toch vind ik het toezichthouden in de GGZ eigenljk minstens zo spannend door de zorg die voor deze kwetsbare cliënten geleverd wordt, zoals beschermd wonen of de (verplichte) opname op een psychiatrieaf- deling. De risicomomenten zjn in de GGZ op zichzelf misschien zelfs wel groter dan in een ziekenhuis. En de maatschappeljke impact is dat zeker.’
Laat die helikopter maar weer vliegen
‘Wat mj opvalt, is dat de rvt geacht wordt zich steeds meer een beeld te vormen van de werkpraktjk. In mjn woorden: we zeten de helikopter steeds vaker aan de
grond. Voor mjn gevoel past dat niet goed bj je rol als toezichthouder, waar ik vooral vanaf een grotere (strategische) afstand naar de organisatie wil kjken.
Juist om de gewenste afstand tot de bestuurder te behouden, wil ik mj niet te veel met praktische zaken bezighouden. Welicht dat dat nodig is als de organisa- tie niet goed loopt, maar zolang dat niet het geval is hecht ik veel waarde aan de meer strategische relectie.’
Van vele markten thuis
Via de Academie voor Medisch Specialisten begeleid ik inmiddels ook de Masterclass Startende Toezichthou- der. Hier tref ik medisch specialisten aan die ofwel zélf toezichthouder wilen worden, ofwel beter wilen leren omgaan met hun eigen rvt in hun ZBC. Ik vind het ontzetend leuk om mjn kennis te delen maar leer ook altjd weer van de deelnemers. Ik krjg er veel energie van om daar de verbindende schakel te zjn tussen de verschilende sprekers en dwarsverbanden te kunnen leggen. Ik denk wel eens dat ik ook een goede quizmas- ter zou zjn geweest.
Van de deelnemers hoor ik wel dat het lastig is om een eerste positie als toezichthouder te vinden. Ik raad ze aan om klein te beginnen en om zich te laten opnemen in het bestand van NVTZ of van (andere) executive searchbureaus. Daarnaast denk ik dat het alerbelang- rjkste is dat je ainiteit hebt met de organisatie waar je op wilt gaan toezien en dat je er ook echt energie van krjgt. Dat is volgens mj de kortste weg naar langdurig succes.’
